Eranistes

[00001]    ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ Η ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ

[00002]    Εἰσί τινες, οἳ τὴν ἐκ γένους ἢ παιδεύσεως ἢ κατορθωμάτων ἀξιέπαι νον οὐκ ἔχοντες περιφάνειαν, ἐκ πονηρῶν ἐπιτηδευμάτων ἐπίσημοι γενέσθαι φιλονεικοῦσι.

[00003]    Τοιοῦτος ἦν ἐκεῖνος Ἀλέξανδρος ὁ χαλκεύς, ὃς οὐδὲν ἔχων περίβλεπτον, οὐ λαμπρότητα γένους, οὐ δεινότητα λόγων, οὐ δημαγωγίαν, οὐ στρατηγίαν, οὐ τὰς ἐν πολέμοις ἀνδραγαθίας, μόνον δὲ βάναυσον τέχνην μεταχειρίζων, ἐκ μόνης τῆς κατὰ τοῦ θειοτάτου Παύλου μανίας ἐγένετο γνώριμος.

[00004]    Καὶ Σεμεεὶ δὲ πάλιν, ἀφανὴς ἄνθρωπος πάμπαν καὶ ἀνδραποδώδης, ἐκ τῆς κατὰ τοῦ θεσπεσίου ∆αβὶδ θρασύτητος ὀνομαστότατος γέγονε.

[00005]    Φασὶ δὲ καὶ τὸν τῆς Μανιχαϊκῆς αἱρέσεως εὑρέτην μαστιγίαν οἰκέτην γενέσθαι, καὶ φιλοτιμίας ἔρωτι τὴν μυσαρὰν ἐκείνην συγγράψασθαι θρησκείαν.

[00006]    Τοῦτο καὶ νῦν δρῶσί τινες, καὶ τὸ ἀξιέραστον τῆς ἀρετῆς κλέος διὰ τοὺς ταύτης ἡγουμένους ἀποδράσαντες πόνους, τὴν δυσκλεεστάτην καὶ τρισαθλίαν σφίσιν αὐτοῖς ἐπορίσαντο περιφάνειαν.

[00007]    Καινῶν γὰρ δογ μάτων προστάται γενέσθαι ποθήσαντες, ἐκ πολλῶν αἱρέσεων ἠρανί σαντο τὴν ἀσέβειαν καὶ τὴν ὀλέθριον ταύτην συνέθηκαν αἵρεσιν.

[00008]    Ἐγὼ δὲ αὐτοῖς βραχέα διαλεχθῆναι πειράσομαι, καὶ τῆς αὐτῶν χάριν θερα πείας καὶ τῆς τῶν ὑγιαινόντων ἕνεκα προμηθείας.

[00009]    Ὄνομα δὲ τῷ συγγράμματι Ἐρανιστής ἢ Πολύμορφος.

[00010]    Ἐκ πολλῶν γὰρ ἀνοσίων ἀνθρώπων ἐρανισάμενοι τὰ δύστηνα δόγματα, τὸ ποικίλον τοῦτο καὶ πολύμορφον προφέρουσι φρόνημα.

[00011]    Τὸ μὲν γὰρ θεὸν μόνον ὀνομάζειν τὸν δεσπότην Χριστόν, Σίμωνός ἐστι καὶ Κέρδωνος καὶ Μαρκίωνος καὶ τῶν ἄλλων, ὅσοι τοῦ μυσαροῦ τούτου μετέχουσι γειτονήματος.

[00012]    Τὸ δὲ τὴν ἐκ παρθένου μὲν γέννησιν ὁμολογεῖν, παροδικὴν δὲ ταύτην γενέσθαι λέγειν, καὶ μηδὲν ἐκ τῆς παρθένου τὸν θεὸν λόγον λαβεῖν, ἐκ τῆς Βαλεντίνου καὶ Βαρδησάνου καὶ τῶν τούτοις ἀγχιθύρων τερατο ^[62] λογίας ἐσύλησαν.

[00013]    Τὸ δέ γε μίαν φύσιν ἀποκαλεῖν τὴν θεότητα τοῦ δεσπότου Χριστοῦ καὶ τὴν ἀνθρωπότητα ἐκ τῶν Ἀπολιναρίου φληνά φων ὑφείλοντο.

[00014]    Πάλιν δ' αὖ τὸ τῇ θεότητι τοῦ δεσπότου Χριστοῦ προσάπτειν τὸ πάθος ἐκ τῆς Ἀρείου καὶ Εὐνομίου βλασφημίας κεκλόφασιν, ὡς ἐοικέναι τήνδε τὴν αἵρεσιν ἀτεχνῶς τοῖς ὑπὸ τῶν προσαιτῶν ἐκ διαφόρων ῥακίων συρραπτομένοις ἐσθήμασιν.

[00015]    Οὗ δὴ χάριν Ἐρανιστὴν ἢ Πολύμορφον τόδε προσαγορεύω τὸ σύγγραμμα.

[00016]    ∆ιαλογικῶς μέντοι ὁ λόγος προβήσεται, ἐρωτήσεις ἔχων καὶ ἀπο κρίσεις καὶ προτάσεις καὶ λύσεις καὶ ἀντιθέσεις, καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τοῦ διαλογικοῦ ἴδια χαρακτῆρος.

[00017]    Τὰ δέ γε τῶν ἐρωτώντων καὶ ἀποκρινο μένων ὀνόματα οὐ τῷ σώματι τοῦ λόγου συντάξω, καθάπερ οἱ πάλαι τῶν Ἑλλήνων σοφοί, ἀλλ' ἔξωθεν παραγράψω ταῖς τῶν στίχων ἀρχαῖς.

[00018]    Ἐκεῖνοι μὲν γὰρ τοῖς διὰ παντοδαπῆς ἠγμένοις παιδείας καὶ οἷς βίος ὁ λόγος προσέφερον τὰ συγγράμματα·

[00019]    ἐγὼ δὲ καὶ τοῖς λόγων ἀμυήτοις εὐσύνοπτον εἶναι βούλομαι τὴν ἀνάγνωσιν καὶ τῆς ὠφελείας τὴν εὕρεσιν.

[00020]    Ἔσται δὲ τοῦτο, δήλων γινομένων τῶν διαλεγομένων προσώπων ἐκ τῶν παραγεγραμμένων ἔξωθεν ὀνομάτων.

[00021]    Καὶ τῷ μὲν ὑπὲρ τῶν ἀποστολικῶν ἀγωνιζομένῳ δογμάτων Ὀρθόδοξος ὄνομα, ὁ δὲ ἕτερος Ἐρανιστὴς ὀνομάζεται.

[00022]    Ὥσπερ γὰρ τὸν παρὰ πολλῶν ἐλέῳ τρεφόμενον προσαίτην ὀνομάζειν εἰώθαμεν, καὶ χρηματιστὴν τὸν συλλέγειν ἐπιστάμενον χρήματα, οὕτω δὴ καὶ τούτου τήνδε τὴν ἐπωνυμίαν ἐκ τῶν ἐπιτηδευμάτων τεθείκαμεν.

[00023]    Ἀξιῶ δὲ τοὺς ἐντευξο μένους πάσης προλήψεως δίχα ποιήσασθαι τῆς ἀληθείας τὴν βάσανον.

[00024]    Καὶ γὰρ ἡμεῖς σαφηνείας φροντίζοντες εἰς τρεῖς διαλόγους διελοῦμεν τὸ σύγγραμμα.

[00025]    Καὶ ὁ μὲν πρῶτος περὶ τοῦ ἄτρεπτον εἶναι τοῦ μονο γενοῦς υἱοῦ τὴν θεότητα δέξεται τὸν ἀγῶνα·

[00026]    ὁ δὲ δεύτερος ἀσύγχυτον, σὺν θεῷ φάναι, δείξει γεγενημένην τὴν ἕνωσιν τῆς τοῦ δεσπότου Χριστοῦ θεότητός τε καὶ ἀνθρωπότητος·

[00027]    ὁ δέ γε τρίτος περὶ τῆς ἀπαθείας τῆς τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἀγωνιεῖται θεότητος.

[00028]    Μετὰ μέντοι τοὺς τρεῖς ἀγῶνας, οἷον ἐπαγωνίσματα, ἄλλ' ἄττα προσθήσομεν, ἑκάστῳ κεφαλαίῳ συλλογισμὸν προσαρμόζοντες, καὶ δεικνύντες ἄντι κρυς παρ' ἡμῖν φυλαττόμενον τῶν ἀποστόλων τὸ κήρυγμα.

[00029]    ΑΤΡΕΠΤΟΣ ∆ΙΑΛΟΓΟΣ Αʹ {ΟΡΘΟ∆ΟΞΟΣ.}

[00030]    Ἄμεινον μὲν ἦν συμφωνεῖν ἡμᾶς καὶ τὴν ἀπο στολικὴν διδασκαλίαν φυλάττειν ἀκήρατον.

[00031]    Ἐπειδὴ δὲ οὐκ οἶδ' ἀνθ' ὅτου τὴν ὁμόνοιαν διαλύσαντες, κενὰ νῦν ἡμῖν προβάλλεσθε δόγματα, δίχα τινὸς ἔριδος, εἰ δοκεῖ, κοινῇ ζητήσωμεν τὴν ἀλήθειαν.

[00032]    {ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ.} Ἡμεῖς ζητήσεως οὐ δεόμεθα·

[00033]    ἀκριβῶς γὰρ τῆς ἀληθείας ἐχόμεθα.

[00034]    {ΟΡΘ.} Τοῦτο καὶ τῶν αἱρετικῶν ὑπείληφεν ἕκαστος·

[00035]    καὶ μέντοι καὶ Ἰουδαῖοι καὶ Ἕλληνες τῶν τῆς ἀληθείας δογμάτων προστατεύειν νομίζουσιν, καὶ οὐ μόνοι γε οἱ τὰ Πλάτωνος καὶ Πυθαγόρου θρησκεύοντες, ἀλλὰ καὶ οἱ τῆς Ἐπικούρου συμμορίας καὶ οἱ πάμπαν ἄθεοι καὶ ἀδόξαστοι.

[00036]    Προσήκει δὲ μὴ προλήψει δουλεύειν, ἀλλὰ τὴν ἀληθῆ γνῶσιν ἐπιζητεῖν.

[00037]    {ΕΡΑΝ.} Πείθομαι τῇ παραινέσει, καὶ δέχομαι τὴν εἰσήγησιν.

[00038]    {ΟΡΘ.} Ἐπειδὴ τοίνυν τὴν προτέραν εὐπειθῶς ἐδέξω παράκλησιν, ἀξιῶ σε πάλιν μὴ λογισμοῖς ἀνθρωπίνοις ἐπιτρέψαι τῆς ἀληθείας τὴν ἔρευναν, ἀλλὰ τῶν ἀποστόλων καὶ προφητῶν καὶ τῶν μετ' ἐκείνους ἁγίων ἐπιζητῆσαι τὰ ἴχνη.

[00039]    Τοῦτο γὰρ καὶ τοῖς ὁδοιπόροις φίλον ποιεῖν, ὅταν ἐκτραπῶσι τῆς λεωφόρου καὶ τὰς ἀτραποὺς διασκοπεῖν, εἴ τινων ἀπιόντων ἢ ἐρχομένων ἔχουσι τύπους ποδῶν, ἢ ἀνθρώπων ἢ ἵππων ἢ ὄνων ἢ ἡμιόνων·

[00040]    καὶ ὅταν εὕρωσι, κατὰ τοὺς κύνας ἰχνηλα τοῦσι, καὶ οὐ πρότερον ἀφιᾶσιν, ἕως ἂν τὴν εὐθεῖαν ὁδὸν ἀπολάβωσιν.

[00041]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω ποιῶμεν.

[00042]    Ἡγοῦ τοίνυν αὐτός, ἅτε δὴ ἄρξας τοῦ λόγου.

[00043]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν περὶ τῶν θείων ὀνομάτων, οὐσίας φημὶ καὶ ὑπο στάσεων καὶ προσώπων καὶ ἰδιοτήτων, διευκρινησώμεθα πρότερον, καὶ γνῶμεν καὶ ὁρισώμεθα τίνα ἔχει πρὸς ἄλληλα διαφοράν·

[00044]    εἶθ' οὕτω λοιπὸν ἁψώμεθα τῶν ἑξῆς.

[00045]    {ΕΡΑΝ.} Κάλλιστον καὶ ἀναγκαιότατον ἔδωκας τῷ διαλόγῳ προοί μιον.

[00046]    Τούτων γὰρ εὐκρινῶν γενομένων, ῥᾷον προβήσεται ἡ διάλεξις.

[00047]    {ΟΡΘ.} Ἐπειδὴ τοίνυν ἄραρε καὶ συνεψηφισάμεθα ταῦθ' οὕτω χρῆ ^[64] ναι γενέσθαι, ἀπόκριναι, ὦ φιλότης.

[00048]    Τοῦ θεοῦ, καὶ πατρὸς καὶ τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ καὶ τοῦ παναγίου πνεύματος, μίαν οὐσίαν φαμέν, ὡς παρὰ τῆς θείας γραφῆς ἐδιδάχθημεν παλαιᾶς τε καὶ νέας καὶ τῶν ἐν Νικαίᾳ συνεληλυθότων πατέρων, ἢ ταῖς Ἀρείου βλασφημίαις ἀκολουθοῦμεν;

[00049]    {ΕΡΑΝ.} Μίαν ὁμολογοῦμεν τῆς ἁγίας τριάδος οὐσίαν.

[00050]    {ΟΡΘ.} Τὴν δὲ ὑπόστασιν ἄλλο τι παρὰ τὴν οὐσίαν σημαίνειν νομί ζομεν, ἢ τῆς οὐσίας ἕτερον ὑπειλήφαμεν ὄνομα;

[00051]    {ΕΡΑΝ.} Ἔχει τινὰ διαφορὰν ἡ οὐσία πρὸς τὴν ὑπόστασιν;

[00052]    {ΟΡΘ.} Κατὰ μὲν τὴν θύραθεν σοφίαν οὐκ ἔχει.

[00053]    Ἥ τε γὰρ οὐσία τὸ ὂν σημαίνει, καὶ τὸ ὑφεστὸς ἡ ὑπόστασις.

[00054]    Κατὰ δέ γε τὴν τῶν πατέ ρων διδασκαλίαν, ἣν ἔχει διαφορὰν τὸ κοινὸν πρὸς τὸ ἴδιον, ἢ τὸ γένος πρὸς τὸ εἶδος ἢ τὸ ἄτομον, ταύτην ἡ οὐσία πρὸς τὴν ὑπόστασιν ἔχει.

[00055]    {ΕΡΑΝ.} Σαφέστερον τὰ περὶ τοῦ γένους καὶ τοῦ εἴδους καὶ τοῦ ἀτόμου εἰπέ.

[00056]    {ΟΡΘ.} Γένος καλοῦμεν τὸ ζῷον, πολλὰ γὰρ σημαίνει κατὰ ταὐτόν.

[00057]    ∆ηλοῖ γὰρ καὶ τὸ λογικὸν καὶ τὸ ἄλογον·

[00058]    καὶ αὖ πάλιν τῶν ἀλόγων εἴδη πολλά, τὰ μὲν πτηνά, τὰ δὲ ἀμφίβια, τὰ δὲ πεζά, τὰ δὲ νηκτά.

[00059]    Καὶ τούτων δὲ ἕκαστον εἰς πολλὰ διαιρεῖται.

[00060]    Τῶν γὰρ πεζῶν ἄλλο μέν ἐστι λέων, ἄλλο δὲ πάρδαλις, ἄλλο δὲ ταῦρος, καὶ μυρία ἕτερα.

[00061]    Οὕτω καὶ τῶν πτηνῶν καὶ τῶν ἄλλων εἴδη πολλά·

[00062]    ἀλλ' ὅμως τούτων ἁπάντων γένος ἐστὶ τὸ ζῷον, εἴδη δὲ τὰ προλελεγμένα.

[00063]    Οὕτω τὸ ἄνθρωπος ὄνομα κοινόν ἐστι ταυτησὶ τῆς φύσεως ὄνομα.

[00064]    Σημαίνει γὰρ καὶ τὸν Ῥωμαῖον καὶ τὸν Ἀθηναῖον καὶ τὸν Πέρσην καὶ τὸν Σαυρομάτην καὶ τὸν Αἰγύπτιον, καὶ συλλήβδην εἰπεῖν, ἅπαντας ὅσοι ταύτης κοινωνοῦσι τῆς φύσεως.

[00065]    Τὸ δέ γε Παῦλος ἢ Πέτρος ὄνομα οὐκέτι τὸ κοινὸν σημαίνει τῆς φύσεως, ἀλλὰ τόν τινα ἄνθρωπον.

[00066]    Οὐδεὶς γὰρ τὸν Παῦλον ἀκούσας, εἰς τὸν Ἀδὰμ καὶ τὸν Ἀβραὰμ καὶτὸν Ἰακὼβ ἀνέδραμε τῷ λογισμῷ, ἀλλὰ τοῦτον μόνον ἐνόησεν, οὗ καὶ τῆς προσηγορίας κατήκουσε.

[00067]    Τὸν μέντοι ἄνθρωπον ἁπλῶς ἀκούσας, οὐκ εἰς τὸ ἄτομον ἀπερείδει τὸν νοῦν, ἀλλὰ καὶ τὸν Ἰνδὸν καὶ τὸν Σκύθην καὶ τὸν Μασσαγέτην καὶ ἁπαξαπλῶς πᾶν γένος ἀνθρώπων λογίζεται.

[00068]    Καὶ τοῦτο ἡμᾶς οὐχ ἡ φύσις μόνον, ἀλλὰ καὶ ἡ θεία διδά ^[65] σκει γραφή.

[00069]    Εἶπε, γάρ, ὁ θεός, φησίν, ἀπαλείψω τὸν ἄνθρωπον ὃν ἔπλασα ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς.

[00070]    Τοῦτο δὲ περὶ παμπόλλων εἴρηκε μυριάδων.

[00071]    Πλειόνων γὰρ ἢ δισχιλίων καὶ διακοσίων μετὰ τὸν Ἀδὰμ διεληλυθότων ἐτῶν, τὴν διὰ τοῦ κατακλυσμοῦ πανωλεθρίαν τοῖς ἀνθρώποις ἐπήνεγκεν.

[00072]    Οὕτω καὶ ὁ μακάριος λέγει ∆αβίδ·

[00073]    Ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὢν οὐ συνῆκεν, οὐ τοῦ δεῖνος ἢ τοῦ δεῖνος, ἀλλὰ κοινῇ πάν των ἀνθρώπων κατηγορῶν.

[00074]    Καὶ μυρία τοιαῦτα ἔστιν εὑρεῖν, ἀλλ' οὐ χρὴ μηκύνειν.

[00075]    {ΕΡΑΝ.} ∆έδεικται σαφῶς ἡ διαφορὰ τοῦ κοινοῦ πρὸς τὸ ἴδιον·

[00076]    ἀλλ' εἰς τὸν περὶ τῆς οὐσίας καὶ τῆς ὑποστάσεως ἐπανέλθωμεν λόγον.

[00077]    {ΟΡΘ.} Ὥσπερ τοίνυν τὸ ἄνθρωπος ὄνομα κοινόν ἐστι ταύτης τῆς φύσεως ὄνομα, οὕτω τὴν θείαν οὐσίαν τὴν ἁγίαν τριάδα σημαίνειν φαμέν, τὴν δέ γε ὑπόστασιν προσώπου τινὸς εἶναι δηλωτικήν, οἷον, ἢ τοῦ πατρὸς ἢ τοῦ υἱοῦ ἢ τοῦ ἁγίου πνεύματος.

[00078]    Τὴν γὰρ ὑπόστασιν καὶ τὸ πρόσωπον καὶ τὴν ἰδιότητα ταὐτὸν σημαίνειν φαμὲν τοῖς τῶν ἁγίων πατέρων ὅροις ἀκολουθοῦντες.

[00079]    {ΕΡΑΝ.} Συνομολογοῦμεν οὕτω ταῦτ' ἔχειν.

[00080]    {ΟΡΘ.} Ὅσα τοίνυν περὶ τῆς θείας λέγεται φύσεως, κοινὰ ταῦτά ἐστι τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος, οἷον, τὸ θεός, τὸ κύριος, τὸ δημιουργός, τὸ παντοκράτωρ, καὶ ὅσα τούτοις ἐστὶ παραπλήσια.

[00081]    {ΕΡΑΝ.} Ἀναμφισβητήτως κοινὰ τῆς τριάδος ἐστίν.

[00082]    {ΟΡΘ.} Ὅσα δ' αὖ τῶν ὑποστάσεων ὑπάρχει δηλωτικά, οὐκέτι ταῦτα τῆς ἁγίας τριάδος κοινά, ἀλλ' ἐκείνης ἐστὶ τῆς ὑποστάσεως, ἧς ἐστιν ἴδια.

[00083]    Οἷον τὸ πατὴρ ὄνομα καὶ τὸ ἀγέννητος τοῦ πατρός ἐστιν ἴδια, καὶ αὖ πάλιν τὸ υἱὸς ὄνομα καὶ τὸ μονογενὴς καὶ τὸ θεὸς λόγος οὐ τὸν πατέρα δηλοῖ οὐδὲ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἀλλὰ τὸν υἱόν.

[00084]    Καὶ τὸ πνεῦμα δὲ τὸ ἅγιον καὶ ὁ παράκλητος τῆς τοῦ πνεύματος ὑπο στάσεως ὑπάρχει δηλωτικά.

[00085]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ καλεῖ τοίνυν ἡ θεία γραφὴ πνεῦμα καὶ τὸν πατέρα καὶ τὸν υἱόν;

[00086]    {ΟΡΘ.} Πνεῦμα κέκληκε καὶ τὸν πατέρα καὶ τὸν υἱόν, τὸ ἀσώματον ^[66] καὶ ἀπερίγραφον τῆς θείας φύσεως διὰ τούτου σημαίνουσα·

[00087]    πνεῦμα δὲ ἅγιον μόνην τοῦ πνεύματος τὴν ὑπόστασιν ὀνομάζει.

[00088]    {ΕΡΑΝ.} Ἀναμφίλεκτόν ἐστι καὶ τοῦτο.

[00089]    {ΟΡΘ.} Ἐπειδὴ τοίνυν τινὰ μὲν ἔφαμεν τῆς ἁγίας τριάδος κοινά, τινὰ δὲ ἑκάστης ὑποστάσεως ἴδια, τὸ ἄτρεπτον ὄνομα κοινὸν εἶναι τῆς οὐσίας φαμὲν ἤ τινος ὑποστάσεως ἴδιον;

[00090]    {ΕΡΑΝ.} Κοινόν ἐστι τῆς τριάδος τὸ ἄτρεπτον.

[00091]    Οὐδὲ γὰρ οἷόν τε, τὸ μὲν εἶναι τῆς οὐσίας τρεπτόν, τὸ δὲ ἄτρεπτον.

[00092]    {ΟΡΘ.} Ἄριστα εἴρηκας.

[00093]    Ὣσπερ γὰρ τῶν ἀνθρώπων κοινόν ἐστι τὸ θνητόν, οὕτω τῆς ἁγίας τριάδος κοινὸν τὸ ἄτρεπτόν τε καὶ ἀναλλοίω τον.

[00094]    Ἄτρεπτος τοιγαροῦν καὶ ὁ μονογενὴς υἱός, καθὰ καὶ ὁ γεννήσας αὐτὸν πατὴρ καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα.

[00095]    {ΕΡΑΝ.} Ἄτρεπτος.

[00096]    {ΟΡΘ.} Πῶς τοίνυν τὸ εὐαγγελικὸν ἐκεῖνο ῥητὸν παράγοντες, τό,

[00097]    Ο λόγος σὰρξ ἐγένετο, τροπὴν τῇ ἀτρέπτῳ προσάπτετε φύσει;

[00098]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ κατὰ τροπὴν αὐτὸν λέγομεν γεγενῆσθαι σάρκα, ἀλλ' ὡς οἶδεν αὐτός.

[00099]    {ΟΡΘ.} Εἰ μὴ σάρκα λαβὼν λέγεται γεγενῆσθαι σάρξ, δυοῖν θάτερον ἀνάγκη λέγειν, ἢ τὴν εἰς σάρκα τροπὴν αὐτὸν ὑπομεμενηκέναι, ἢ δοκήσει τοιοῦτον ὀφθῆναι, κατὰ δὲ τὸν ἀληθῆ λόγον ἄσαρκον εἶναι θεόν.

[00100]    {ΕΡΑΝ.} Βαλεντινιανῶν αὕτη καὶ Μαρκιωνιστῶν καὶ Μανιχαίων ἡ δόξα.

[00101]    Ἡμεῖς δὲ ὁμολογουμένως ἐδιδάχθημεν σαρκωθῆναι τὸν θεὸν λόγον.

[00102]    {ΟΡΘ.} Τὸ σαρκωθῆναι τί νοοῦντες;

[00103]    τὸ σάρκα λαβεῖν ἢ τὸ εἰς σάρκα τραπῆναι;

[00104]    {ΕΡΑΝ.} Ἃ ἡμεῖς ἀκηκόαμεν τοῦ εὐαγγελιστοῦ λέγοντος·

[00105]    Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο.

[00106]    {ΟΡΘ.} Τοῦτο δὲ τὸ ἐγένετο πῶς νοεῖτε, ὅτι τὴν εἰς σάρκα τροπὴν ὑπομείνας ἐγένετο σάρξ;

[00107]    ^[67] {ΕΡΑΝ.} Καὶ ἤδη ἔφην, ὡς οἶδεν αὐτός·

[00108]    ἡμεῖς δὲ ἴσμεν ὅτι ἅπαντα αὐτῷ δυνατά.

[00109]    Καὶ γὰρ τὸ Νειλῷον ὕδωρ εἰς αἷμα μετέβαλε, καὶ τὴν ἡμέραν εἰς νύκτα, καὶ τὴν θάλατταν ἤπειρον ἔδειξε, καὶ τὴν ἄνυδρον ἔρημον ὑδάτων ἐπλήρωσεν.

[00110]    Ἀκούομεν δὲ καὶ τοῦ προφήτου λέγοντος·

[00111]    Πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ κύριος ἐποίησεν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ γῇ.

[00112]    {ΟΡΘ.} Τὴν κτίσιν ὁ ποιητὴς ὡς ἂν ἐθέλῃ μετασκευάζει·

[00113]    τρεπτὴ γάρ ἐστι, καὶ τοῖς τοῦ δημιουργήσαντος ἀκολουθεῖ νεύμασιν.

[00114]    Αὐτὸς δὲ ἄτρεπτον ἔχει τὴν φύσιν καὶ ἀναλλοίωτον.

[00115]    Τούτου δὴ χάριν περὶ μὲν τῆς κτίσεως ὁ προφήτης φησίν·

[00116]    Ὁ ποιῶν πάντα καὶ μετα σκευάζων αὐτά·

[00117]    περὶ δὲ τοῦ θεοῦ λόγου ὁ μέγας λέγει ∆αβίδ·

[00118]    Σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσι.

[00119]    Καὶ πάλιν αὐτὸς ὁ θεὸς περὶ ἑαυτοῦ·

[00120]    Ἐγώ εἰμι, καὶ οὐκ ἠλλοίωμαι.

[00121]    {ΕΡΑΝ.} Τὰ κεκρυμμένα οὐ δεῖ ζητεῖν.

[00122]    {ΟΡΘ.} Οὐδὲ τὰ δεδηλωμένα παντελῶς ἀγνοεῖν.

[00123]    {ΕΡΑΝ.} Ἐμὲ λανθάνει ὁ τῆς σαρκώσεως τρόπος·

[00124]    ἤκουσα δὲ ὅτι

[00125]    Ο λόγος σὰρξ ἐγένετο.

[00126]    {ΟΡΘ.} Εἰ τραπεὶς ἐγένετο σάρξ, οὐ μεμένηκεν ὅπερ πρότερον ἦν·

[00127]    καὶ τοῦτο ἐκ πολλῶν εἰκόνων καταμαθεῖν εὐπετές.

[00128]    Καὶ γὰρ ἡ τοιάδε ψάμμος προσομιλοῦσα πυρί, πρῶτον μὲν ῥοώδης γίνεται, εἶτα εἰς ὕαλον μεταπήγνυται, καὶ ἅμα τῇ τροπῇ τὴν προσηγορίαν ἀμείβει.

[00129]    Οὐκ ἔτι γὰρ ψάμμος ἀλλ' ὕαλος ὀνομάζεται.

[00130]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτως ἔχει.

[00131]    {ΟΡΘ.} Καὶ τῆς ἀμπέλου τὸν καρπὸν σταφυλὴν ὀνομάζοντες, ὅταν αὐτὸν ἀποθλίψωμεν, οὐ σταφυλὴν ἀλλ' οἶνον προσαγορεύομεν.

[00132]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[00133]    {ΟΡΘ.} Καὶ αὐτὸν δὲ τὸν οἶνον, τροπίαν γενόμενον, οὐκέτι οἶνον ἀλλ' ὄξος ὀνομάζειν εἰώθαμεν.

[00134]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[00135]    {ΟΡΘ.} Οὕτω τὸν λίθον ἕψοντές τε καὶ διαλύοντες, οὐκέτι λίθον, ἀλλ' ἄσβεστον ἢ τίτανον καλοῦμεν·

[00136]    καὶ μυρία δὲ τοιαῦτα ἔστιν εὑρεῖν, ἃ σὺν τῇ τροπῇ μεταβάλλει τὴν κλῆσιν.

[00137]    ^[68] {ΕΡΑΝ.} Συνωμολόγηται.

[00138]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν τὴν εἰς σάρκα τροπὴν τὸν θεὸν λόγον ὑπομεμενη κέναι φατέ, τί δήποτε θεὸν αὐτὸν ἀλλὰ μὴ σάρκα προσαγορεύετε;

[00139]    Ἁρμόττει γὰρ τῇ ἀλλοιώσει τῆς φύσεως ἡ τῆς προσηγορίας ἐναλλαγή.

[00140]    Εἰ γὰρ ἔνθα τὰ μεταβαλλόμενα ἔχει τινὰ πρὸς ἃ πρότερον ἦν συγγέ νειαν (πελάζει γάρ πως καὶ τὸ ὄξος τῷ οἴνῳ, καὶ ὁ οἶνος τῷ τῆς ἀμπέλου καρπῷ, καὶ τῇ ψάμμῳ ἡ ὕαλος), ἑτέρας ταῦτα μετὰ τὴν ἀλλοίωσιν μεταλαγχάνει προσηγορίας·

[00141]    ὅπου τὸ διάφορον ἄπειρον, καὶ τοσοῦτον ὅσον ἐμπίδος πρὸς τὴν κτίσιν ἅπασαν τὴν ὁρατὴν καὶ ἀόρατον (τοσοῦτον γάρ, μᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον, τὸ μέσον φύσεως σαρκὸς καὶ θεότητος), πῶς οἷόν τε μετὰ τὴν τροπὴν τὴν προ τέραν μεῖναι προσηγορίαν;

[00142]    {ΕΡΑΝ.} Πολλάκις ἔφην ὅτι οὐ κατὰ τροπὴν ἐγένετο σάρξ, ἀλλὰ μένων ὃ ἦν, γέγονεν ὃ οὐκ ἦν.

[00143]    {ΟΡΘ.} Ἀλλὰ τοῦτο τὸ γέγονεν, εἰ μὴ σαφὲς γένοιτο, τροπὴν αἰνίττεται καὶ ἀλλοίωσιν.

[00144]    Εἰ μὴ γὰρ σάρκα λαβὼν ἐγένετο σάρξ, τραπεὶς ἐγένετο σάρξ.

[00145]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦτο τὸ ἔλαβεν ὑμέτερόν ἐστιν εὕρεμα.

[00146]    Ὁ γὰρ εὐαγγελι στής, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, λέγει.

[00147]    {ΟΡΘ.} Ἔοικας ἢ τὴν θείαν γραφὴν ἀγνοεῖν ἢ ἐπιστάμενος κακουρ γεῖν.

[00148]    Ἐγὼ δέ σε ἢ ἀγνοοῦντα διδάξω ἢ κακουργοῦντα ἐλέγξω.

[00149]    Ἀπόκριναι τοίνυν, τοῦ θείου Παύλου πνευματικὴν τὴν διδασκαλίαν ὁμολογεῖς;

[00150]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[00151]    {ΟΡΘ.} Καὶ τὸ αὐτὸ πνεῦμα διά τε τῶν εὐαγγελιστῶν διά τε τῶν ἀποστόλων ἐνεργῆσαι λέγεις;

[00152]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω φημί·

[00153]    οὕτω γὰρ παρὰ τῆς ἀποστολικῆς ἐδιδάχθην φωνῆς·

[00154]    ∆ιαιρέσεις, γάρ φησι, χαρισμάτων εἰσί, τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦμα.

[00155]    Καὶ πάλιν·

[00156]    Ταῦτα δὲ πάντα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ αὐτὸ πνεῦμα, διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται.

[00157]    Καὶ αὖθις·

[00158]    Ἔχοντες δὲ τὸ αὐτὸ πνεῦμα τῆς πίστεως.

[00159]    {ΟΡΘ.} Εἰς καιρὸν τὰς ἀποστολικὰς παρήγαγες μαρτυρίας.

[00160]    Εἰ ^[69] τοίνυν τοῦ αὐτοῦ πνεύματος εἶναί φαμεν τά τε τῶν εὐαγγελιστῶν τά τε τῶν ἀποστόλων παιδεύματα, ἄκουσον τοῦ ἀποστόλου τὸ εὐαγγε λικὸν ῥητὸν ἑρμηνεύοντος.

[00161]    Ἑβραίοις γὰρ ἐπιστέλλων οὕτως ἔφη·

[00162]    Οὐ γὰρ δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμβάνεται, ἀλλὰ σπέρματος Ἀβραὰμ ἐπιλαμβάνεται.

[00163]    Οὐκ εἶπε, σπέρμα Ἀβραὰμ ἐγένετο, ἀλλὰ σπέρμα τος Ἀβραὰμ ἐπιλαμβάνεται.

[00164]    Ἀπόκριναι τοίνυν, τί νοεῖς τὸ σπέρμα τοῦ Ἀβραάμ;

[00165]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὅτι τὴν φύσιν τοῦ Ἀβραάμ.

[00166]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν ὅπερ εἶχε κατὰ φύσιν Ἀβραάμ, εἶχε καὶ τὸ σπέρμα τοῦ Ἀβραάμ;

[00167]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ πάντα.

[00168]    Ἁμαρτίαν γὰρ ὁ Χριστὸς οὐκ ἐποίησεν.

[00169]    {ΟΡΘ.} Ἡ ἁμαρτία οὐκ ἔστι τῆς φύσεως, ἀλλὰ τῆς κακῆς προαιρέ σεως.

[00170]    Τούτου δὴ χάριν οὐκ ἀορίστως ἔφην, ὅπερ εἶχεν Ἀβραάμ, ἀλλ' ὅπερ εἶχε κατὰ φύσιν, τουτέστι σῶμα καὶ ψυχὴν λογικήν.

[00171]    Εἰπὲ τοίνυν σαφῶς, εἰ συνομολογεῖς τὸ σπέρμα τοῦ Ἀβραὰμ καὶ σῶμα εἶναι καὶ ψυχὴν λογικήν.

[00172]    Εἴπερ ἄρα μή, καὶ κατὰ τοῦτο τοῖς Ἀπολι ναρίου συμφέρῃ ληρήμασιν.

[00173]    Ἀλλὰ γὰρ καὶ ἑτέρωθέν σε τοῦτο συνομο λογῆσαι καταναγκάσω.

[00174]    Εἰπὲ τοίνυν, οἱ Ἰουδαῖοι σῶμα ἔχουσι καὶ ψυχὴν λογικήν;

[00175]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὡς ἔχουσιν.

[00176]    {ΟΡΘ.} Ὅταν τοίνυν ἀκούσωμεν τοῦ προφήτου λέγοντος, Σὺ δέ, Ἰσραὴλ ὁ παῖς μου, Ἰακὼβ ὃν ἐξελεξάμην, σπέρμα Ἀβραάμ, ὃνἠγάπησα, μὴ μόνον σάρκας τοὺς Ἰουδαίους νοοῦμεν, οὐ τελείους ἀνθρώπους ἐκ σωμάτων καὶ ψυχῶν λογικῶν συνεστῶτας;

[00177]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[00178]    {ΟΡΘ.} Καὶ τὸ σπέρμα τοῦ Ἀβραὰμ οὐκ ἄψυχον οὐδὲ ἄνουν, ἀλλὰ πάντα ἔχον, ὁπόσα τὴν φύσιν χαρακτηρίζει τοῦ Ἀβραάμ;

[00179]    {ΕΡΑΝ.} Ὁ ταῦτα λέγων δύο πρεσβεύει υἱούς.

[00180]    {ΟΡΘ.} Ὁ δὲ τὸν θεὸν λόγον εἰς σάρκα τετράφθαι λέγων, οὐδὲ ἕνα λέγει υἱόν.

[00181]    Σὰρξ γὰρ αὐτὴ καθ' αὑτὴν οὐχ υἱός.

[00182]    Ἡμεῖς δὲ ἕνα υἱὸν ὁμολογοῦμεν, σπέρματος Ἀβραὰμ ἐπιλαβόμενον κατὰ τὸν θεῖον ἀπόστολον, καὶ τὴν τῶν ἀνθρώπων πραγματευσάμενον σωτηρίαν.

[00183]    Εἰ δὲ μὴ στέργεις τὴν ἀποστολικὴν διδασκαλίαν, ἄντικρυς ὁμολόγησον.

[00184]    ^[70] {ΕΡΑΝ.} Ἐναντία τοίνυν φαμὲν εἰρηκέναι τοὺς ἀποστόλους.

[00185]    Ἐναντίον γὰρ εἶναί πως δοκεῖ τό, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, τοῦ Σπέρ ματος Ἀβραὰμ ἐπελάβετο.

[00186]    {ΟΡΘ.} Σοὶ τῷ μὴ νοοῦντι ἢ μάτην φιλονεικοῦντι ἐναντία δοκεῖ τὰ σύμφωνα.

[00187]    Τοῖς γὰρ σώφρονι λογισμῷ κεχρημένοις οὐ φαίνεται.

[00188]    ∆ιδάσκει γὰρ ὁ θεῖος ἀπόστολος, ὡς οὐ τραπεὶς ὁ θεὸς λόγος σὰρξ ἐγένετο, ἀλλὰ σπέρματος Ἀβραὰμ ἐπιλαβόμενος.

[00189]    Κατὰ ταὐτὸν δὲ καὶ τῆς πρὸς τὸν Ἀβραὰμ γεγενημένης ἐπαγγελίας ἀναμιμνήσκει.

[00190]    Ἢ οὐ μέμνησαι τῶν τῷ πατριάρχῃ παρὰ τοῦ θεοῦ τῶν ὅλων δοθεισῶν ὑπο σχέσεων;

[00191]    {ΕΡΑΝ.} Ποίων;

[00192]    {ΟΡΘ.} Ἡνίκα αὐτὸν ἐκ τῆς πατρῴας ἐξήγαγεν οἰκίας, καὶ εἰς τὴν Παλαιστίνην ἐλθεῖν παρηγγύησεν, οὐκ ἔφη πρὸς αὐτόν, Εὐλογήσω τοὺς εὐλογοῦντάς σε, καὶ τοὺς καταρωμένους σε καταράσομαι, καὶ ἐνευλογηθήσονται ἐν τῷ σπέρματί σου πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς;

[00193]    {ΕΡΑΝ.} Μέμνημαι τῶνδε τῶν ὑποσχέσεων.

[00194]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν ἀναμνήσθητι καὶ τῶν πρὸς Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ γεγενημένων παρὰ τοῦ θεοῦ συνθηκῶν.

[00195]    Τὰς αὐτὰς γὰρ καὶ τούτοις δέδωκεν ὑποσχέσεις, βεβαιῶν τοῖς δευτέροις καὶ τρίτοις τὰ πρότερα.

[00196]    {ΕΡΑΝ.} Μέμνημαι καὶ τούτων.

[00197]    {ΟΡΘ.} Ταύτας δὲ τὰς συνθήκας ἑρμηνεύων ὁ θεῖος ἀπόστολος, οὕτως ἐν τῇ πρὸς Γαλάτας φησί·

[00198]    Τῷ δὲ Ἀβραὰμ ἐρρήθησαν αἱ ἐπαγγελίαι, καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ.

[00199]    Οὐ λέγει, καὶ τοῖς σπέρμασιν, ὡς ἐπὶ πολλῶν, ἀλλ' ὡς ἐφ' ἑνός, καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ, ὅς ἐστι Χριστός, ἐναργέστατα δεικνὺς τὴν ἀνθρωπότητα τοῦ Χριστοῦ ἐκ σπέρματος βλαστήσασαν Ἀβραάμ, καὶ τὴν πρὸς τὸν Ἀβραὰμ γεγενημένην ἐπαγγελίαν πληρώσασαν.

[00200]    {ΕΡΑΝ.} Εἴρηται ταῦτα τῷ ἀποστόλῳ.

[00201]    {ΟΡΘ.} Ἱκανὰ μὲν καὶ ταῦτα πᾶσαν τὴν περὶ τούτου κινουμένην ἀμφισβήτησιν λῦσαι.

[00202]    Ἐγὼ δὲ ὅμως καὶ ἑτέρας σε προρρήσεως ἀναμνήσω.

[00203]    Ἰακὼβ ὁ πατριάρχης τήνδε τὴν εὐλογίαν τὴν αὐτῷ τε καὶ τῷ πατρὶ καὶ τῷ πάππῳ δοθεῖσαν Ἰούδᾳ τῷ παιδὶ δέδωκε μόνῳ.

[00204]    ^[71] Ἔφη δὲ οὕτως·

[00205]    Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα, καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἔλθῃ ᾧ ἀπόκειται, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν.

[00206]    Ἢ οὐ δέχῃ τήνδε τὴν πρόρρησιν ὡς περὶ τοῦ σωτῆρος εἰρημένην Χριστοῦ;

[00207]    {ΕΡΑΝ.} Ἰουδαῖοι τὰς τοιαύτας παρερμηνεύουσι προφητείας·

[00208]    ἐγὼ δὲ Χριστιανός εἰμι τοῖς θείοις πιστεύων λόγοις, καὶ τὰς περὶ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν προφητείας ἀνενδοιάστως δεχόμενος.

[00209]    {ΟΡΘ.} Ἐπειδὴ τοίνυν πιστεύειν ταῖς προφητείαις ὁμολογεῖς, καὶ τὰ προρρηθέντα περὶ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν τεθεσπίσθαι λέγεις, νόησον ἐντεῦθεν τῶν ἀποστολικῶν ῥητῶν τὸν σκοπόν.

[00210]    Τὰς γὰρ πρὸς τοὺς πατριάρχας γεγενημένας ἐπαγγελίας πεπερασμένας ἐπιδεικνύς, τὴν θαυμασίαν ἐκείνην ἀφῆκε φωνήν·

[00211]    Οὐ γὰρ δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμ βάνεται, μονονουχὶ λέγων, ἀψευδὴς ἡ ὑπόσχεσις, ἐπέθηκε ταῖς ἐπαγγελίαις ὁ δεσπότης τὸ πέρας, ἀνεῴγει τοῖς ἔθνεσιν ἡ τῆς εὐλο γίας πηγή, τοῦ Ἀβραμιαίου σπέρματος ὁ θεὸς λόγος ἐπείληπται, διὰ τούτου τὴν ἄνωθεν ἐπηγγελμένην πραγματεύεται σωτηρίαν, διὰ τούτου τὴν τῶν ἐθνῶν ἐμπεδοῖ προσδοκίαν.

[00212]    {ΕΡΑΝ.} Ἄριστα τοῖς ἀποστολικοῖς τὰ προφητικὰ συνηρμόσθη.

[00213]    {ΟΡΘ.} Οὕτω πάλιν ὁ θεῖος ἀπόστολος τῆς τοῦ Ἰούδα ἡμᾶς ἀνα μιμνήσκων εὐλογίας, καὶ δεικνὺς καὶ ταύτην δεξαμένην τὸ πέρας βοᾷ·

[00214]    Πρόδηλον γάρ, ὅτι ἐξ Ἰούδα ἀνατέταλκεν ὁ κύριος.

[00215]    Ταὐτὸ δὲ τοῦτο καὶ ὁ προφήτης Μιχαίας καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος πεποίη κεν.

[00216]    Ὁ μὲν γὰρ εἶπε τὴν πρόρρησιν, ὁ δὲ τῇ ἱστορίᾳ τὴν μαρτυρίαν συνέταξε.

[00217]    Καὶ τὸ παράδοξον, ὅτι τοὺς προδηλοτάτους τῆς ἀληθείας ἐχθροὺς ἔφη τῷ Ἡρώδῃ σαφῶς εἰπεῖν, ὡς ἐν τῇ Βηθλεὲμ ὁ Χριστὸς γεννᾶται.

[00218]    Γέγραπται γάρ, φησί, καὶ σὺ Βηθλεέμ, γῆ Ἰούδα, οὐδα μῶς ἐλαχίστη εἶ ἐν τοῖς ἡγεμόσιν Ἰούδα·

[00219]    ἐκ σοῦ γάρ μοι ἐξελεύσεται ἡγούμενος, ὅστις ποιμανεῖ τὸν λαόν μου τὸν Ἰσραήλ.

[00220]    Ἐπαγάγωμεν δὲ ἡμεῖς καὶ ὅπερ Ἰουδαῖοι κακοήθως παρέλιπον, ἀτελῆ προσενεγ κόντες τὴν μαρτυρίαν.

[00221]    Εἰρηκὼς γὰρ ὁ προφήτης, Ἐκ σοῦ γὰρ ἐξελεύσεταί μοι ἡγούμενος, ἐπήγαγε, Καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ' ἀρχῆς ἀφ' ἡμερῶν αἰῶνος.

[00222]    ^[72] {ΕΡΑΝ.} Ἄριστα πεποίηκας, πᾶσαν τεθεικὼς τοῦ προφήτου τὴν μαρ τυρίαν.

[00223]    ∆είκνυσι γὰρ τὸν ἐν Βηθλεὲμ τεχθέντα θεόν.

[00224]    {ΟΡΘ.} Οὐ θεὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωπον.

[00225]    Ἄνθρωπον μὲν ὡς ἐξ Ἰούδα κατὰ σάρκα βλαστήσαντα καὶ ἐν Βηθλεὲμ γεννηθέντα·

[00226]    θεὸν δὲ ὡς πρὸ αἰώνων ὑπάρχοντα.

[00227]    Τὸ γάρ, Ἐκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται ἡγού μενος, τὴν κατὰ σάρκα γέννησιν τὴν ἐπ' ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν γεγενημένην δηλοῖ·

[00228]    τὸ δέ, Αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ' ἀρχῆς ἀφ' ἡμερῶν αἰῶνος, τὴν προαιώνιον ὕπαρξιν κηρύττει σαφῶς.

[00229]    Οὕτω καὶ ὁ θεῖος ἀπόστολος ἐν τῇ πρὸς Ῥωμαίους ἐπιστολῇ τῆς παλαιᾶς Ἰουδαίων εὐκληρίας ὀλοφυρόμενος τὴν ἐπὶ τὸ χεῖρον μεταβολὴν καὶ τῆς θείας ἐπαγγελίας καὶ νομοθεσίας μνημονεύσας, καὶ ταῦτα προστέθεικεν·

[00230]    ὰΩν οἱ πατέρες, καὶ ἐξ ὧν ὁ Χριστὸς τὸ κατὰ σάρκα, ὁ ὢν ἐπὶ πάντων θεὸς εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν.

[00231]    Καὶ κατὰ ταὐτὸν ἔδειξεν αὐτὸν καὶ τῶν ἁπάντων δημιουργὸν καὶ δεσπότην καὶ πρύ τανιν ὡς θεόν, καὶ ἐξ Ἰουδαίων βεβλαστηκότα ὡς ἄνθρωπον.

[00232]    {ΕΡΑΝ.} Ἰδοὺ ταῦτα ἡρμήνευσας·

[00233]    πρὸς τὴν Ἰερεμίου προφητείαν τί ἂν εἴποις;

[00234]    Ἐκείνη γὰρ αὐτὸν θεὸν μόνον κηρύττει.

[00235]    {ΟΡΘ.} Ποίαν λέγεις προφητείαν;

[00236]    {ΕΡΑΝ.} Οὗτος ὁ θεὸς ἡμῶν, οὐ λογισθήσεται ἕτερος πρὸς αὐτόν.

[00237]    Ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήμης, καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ παιδὶ αὑτοῦ καὶ Ἰσραὴλ τῷ ἠγαπημένῳ ὑπ' αὐτοῦ.

[00238]    Μετὰ ταῦτα ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη.

[00239]    Ἐν τούτοις ὁ προφήτης οὔτε περὶ σάρκος οὔτε περὶ ἀνθρωπότητος οὔτε περὶ ἀνθρώπου, ἀλλὰ περὶ μόνου θεοῦ προηγόρευσεν.

[00240]    Ποῦ τοίνυν χρεία συλλογισμῶν;

[00241]    {ΟΡΘ.} Τὴν θείαν φύσιν ἀόρατον εἶναί φαμεν, ἢ οὐ πειθόμεθα τῷ ἀποστόλῳ λέγοντι, Ἀφθάρτῳ ἀοράτῳ μόνῳ θεῷ;

[00242]    {ΕΡΑΝ.} Ἀναμφιλέκτως ἡ θεία φύσις ἀόρατος.

[00243]    {ΟΡΘ.} Πῶς τοίνυν οἷόν τε ἦν ὀφθῆναι δίχα σώματος τὴν ἀόρατον φύσιν;

[00244]    Ἢ οὐ μέμνησαι τῶν ἀποστολικῶν ἐκείνων ῥητῶν, ἃ διδάσκει σαφῶς τῆς θείας φύσεως τὸ ἀθέατον;

[00245]    Λέγει δὲ οὕτως·

[00246]    Ὃν εἶδεν οὐδεὶς ἀνθρώπων, οὐδὲ ἰδεῖν δύναται.

[00247]    Εἰ τοίνυν ἀδύνατος ἀνθρώ ποις, ἐγὼ δέ φημι καὶ ἀγγέλοις, ἡ τῆς θείας φύσεως θεωρία, εἰπὲ πῶς ἐπὶ τῆς γῆς ὁ ἀθέατος καὶ ἀόρατος ὤφθη.

[00248]    ^[73] {ΕΡΑΝ.} Ὁ προφήτης εἶπεν ὅτι ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη.

[00249]    {ΟΡΘ.} Καὶ ὁ ἀπόστολος εἶπεν, Ἀφθάρτῳ ἀοράτῳ μόνῳ θεῷ, καί, Ὃν εἶδεν οὐδεὶς ἀνθρώπων, οὐδὲ ἰδεῖν δύναται.

[00250]    {ΕΡΑΝ.} Τί οὖν;

[00251]    ψεύδεται ὁ προφήτης;

[00252]    {ΟΡΘ.} Μὴ γένοιτο, τοῦ θείου γὰρ πνεύματος καὶ ταῦτα κἀκεῖνα τὰ ῥήματα.

[00253]    Ζητήσωμεν τοίνυν πῶς ὁ ἀόρατος ὤφθη.

[00254]    {ΕΡΑΝ.} Μή μοι λογισμοὺς ἀνθρωπίνους καὶ συλλογισμοὺς προσ ενέγκῃς.

[00255]    Ἐγὼ γὰρ μόνῃ πείθομαι τῇ θείᾳ γραφῇ.

[00256]    {ΟΡΘ.} Μηδένα δέξῃ λόγον ἥκιστα βεβαιούμενον γραφικῇ μαρ τυρίᾳ.

[00257]    {ΕΡΑΝ.} Ἐάν μοι τῆς ἀμφιλογίας τὴν λύσιν ἐκ τῆς θείας προσ ενέγκῃς γραφῆς, ἀδηρίτως δέξομαι καὶ οὐκ ἀντιφθέγξομαι.

[00258]    {ΟΡΘ.} Οἶσθ' ὅτι καὶ πρὸ βραχέος τὴν εὐαγγελικὴν ῥῆσιν διὰ τῆς ἀποστολικῆς μαρτυρίας σαφῆ πεποιήκαμεν, καὶ δεδήλωκεν ἡμῖν ὁ θεῖος ἀπόστολος πῶς ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, διαρρήδην εἰπών, Οὐ γὰρ δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμβάνεται, ἀλλὰ σπέρματος Ἀβραὰμ ἐπι λαμβάνεται.

[00259]    Ὁ αὐτὸς τοίνυν καὶ νῦν ἡμᾶς διδάξει διδάσκαλος πῶς ὁ θεὸς λόγος ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη, καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη.

[00260]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ καὶ τοῖς ἀποστολικοῖς καὶ τοῖς προφητικοῖς πείθο μαι λόγοις.

[00261]    ∆εῖξον τοίνυν, κατὰ τὴν ὑπόσχεσιν, τῆς προφητείας τὴν ἑρμηνείαν.

[00262]    {ΟΡΘ.} Τιμοθέῳ γράφων ὁ θεῖος ἀπόστολος καὶ ταῦτα τέθεικεν·

[00263]    Ομολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον·

[00264]    θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκη ρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ.

[00265]    ∆ῆλον τοίνυν, ὡς ἀόρατος μὲν ἡ θεία φύσις, ὁρατὴ δὲ ἡ σάρξ, καὶ διὰ τῆς ὁρατῆς ἡ ἀόρατος ὤφθη, δι' αὐτῆς ἐνεργήσασα τὰ θαύματα καὶ τὴν οἰκείαν ἀποκαλύψασα δύναμιν.

[00266]    Τῇ μὲν γὰρ χειρὶ τὴν ὀπτικὴν ἐδη μιούργησεν αἴσθησιν καὶ τὸν ἐκ γενετῆς τυφλὸν ἐθεράπευσε.

[00267]    Καὶ αὖ πάλιν τὴν ἀκουστικὴν ἐνέργειαν ἀπέδωκε τῷ κωφῷ, καὶ τὴν πεπεδη μένην ἔλυσε γλῶτταν, ἀντὶ μὲν ὀργάνου τοῖς δακτύλοις χρησάμενος, οἷον δέ τι φάρμακον ἀλεξίκακον τὸ πτύσμα προσενεγκών.

[00268]    Οὕτω πάλιν ἐπὶ θαλάττης βαδίσας τὸ τῆς θεότητος ὑπέφηνε παντοδύναμον.

[00269]    ^[74] Ἁρμοδίως τοίνυν ὁ θεῖος ἀπόστολος, Ὃς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, εἶπε.

[00270]    ∆ι' ἐκείνης γὰρ ἡ ἀθέατος ἐπεφάνη φύσις, δι' ἐκείνης αὐτὴν εἶδον καὶ τῶν ἀγγέλων οἱ δῆμοι·

[00271]    Ὤφθη, γάρ φησιν, ἀγγέλοις.

[00272]    Μεθ' ἡμῶν οὖν ἄρα τῆς δωρεᾶς ταύτης καὶ τῶν ἀσωμάτων ἡ φύσις ἀπέλαυσεν.

[00273]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκοῦν πρὸ τῆς τοῦ σωτῆρος ἐπιφανείας οὐχ ἑώρων οἱ ἄγγελοι τὸν θεόν;

[00274]    {ΟΡΘ.} Ὁ ἀπόστολος εἶπεν ὅτι φανερωθεὶς ἐν σαρκὶ ὤφθη ἀγγέ λοις.

[00275]    {ΕΡΑΝ.} Ἀλλ' ὁ κύριος εἶπεν, Ὁρᾶτε, μὴ καταφρονήσητε ἑνὸς τῶν μικρῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων.

[00276]    Ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ὅτι οἱ ἄγγελοι αὐτῶν καθ' ἡμέραν ὁρῶσι τὸ πρόσωπον τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς.

[00277]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ὁ κύριος πάλιν εἶπεν, Οὐχ ὅτι τὸν πατέρα τις ἑώρακεν, εἰ μὴ ὁ ὢν παρὰ τοῦ θεοῦ, οὗτος ἑώρακε τὸν πατέρα.

[00278]    ∆ιά τοι τοῦτο καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς ἄντικρυς βοᾷ, Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε, καὶ βεβαιοῖ τοῦ κυρίου τὸν λόγον·

[00279]    Ὁ μονογενής, γάρ φησιν, υἱός, ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο.

[00280]    Καὶ Μωϋσῆς ὁ μέγας, ποθήσας ἰδεῖν τὴν ἀόρατον φύσιν, ἤκουσεν αὐτοῦ λέγοντος τοῦ δεσπότου θεοῦ, Οὐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν μου, καὶ ζήσεται.

[00281]    {ΕΡΑΝ.} Πῶς οὖν νοήσομεν ὅτι Οἱ ἄγγελοι αὐτῶν καθ' ἡμέραν ὁρῶσι τὸ πρόσωπον τοῦ πατρὸς ὑμῶν;

[00282]    {ΟΡΘ.} Ὡς νοεῖν εἰώθαμεν τὰ περὶ τῶν ἑωρακέναι τὸν θεὸν νομισ θέντων ἀνθρώπων.

[00283]    {ΕΡΑΝ.} Εἰπὲ σαφέστερον·

[00284]    οὐ νενόηκα γάρ.

[00285]    {ΟΡΘ.} Μὴ καὶ τοῖς ἀνθρώποις ὁρατὸς ὁ θεός;

[00286]    {ΕΡΑΝ.} Οὐδαμῶς.

[00287]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ὅμως ἀκούομεν τῆς θείας λεγούσης γραφῆς, Ὤφθη ὁ θεὸς τῷ Ἀβραὰμ πρὸς τῇ δρυῒ τῇ Μαμβρῇ, καὶ Ἡσαΐου λέγοντος, Εἶδον τὸν κύριον καθήμενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρμένου.

[00288]    ^[75] Καὶ ὁ Μιχαίας δὲ ταὐτὸ τοῦτο λέγει, καὶ ὁ ∆ανιὴλ καὶ ὁ Ἰεζεκιήλ.

[00289]    Περὶ δὲ Μωσέως τοῦ νομοθέτου φησὶν ἡ ἱστορία, ὅτι ἐλάλησε κύριος τῷ Μωϋσῇ, ἐνώπιος ἐνωπίῳ, ὡς εἴ τις λαλήσει πρὸς φίλον αὑτοῦ.

[00290]    Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ τῶν ὅλων ἔφη θεός, ὅτι Στόμα κατὰ στόμα λαλήσω αὐτῷ, ἐν εἴδει, καὶ οὐ δι' αἰνιγμάτων.

[00291]    Τί οὖν ἐροῦ μεν;

[00292]    ὅτι τὴν θείαν ἐθεάσαντο φύσιν;

[00293]    {ΕΡΑΝ.} Οὐδαμῶς.

[00294]    Αὐτὸς γὰρ ὁ θεὸς ἔφη·

[00295]    Οὐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν μου, καὶ ζήσεται.

[00296]    {ΟΡΘ.} Ψεύδονται τοίνυν οἱ τὸν θεὸν ἑωρακέναι φήσαντες;

[00297]    {ΕΡΑΝ.} Μὴ γένοιτο·

[00298]    εἶδον γὰρ ἅπερ ἰδεῖν αὐτοὺς οἷόν τε ἦν.

[00299]    {ΟΡΘ.} Τῇ δυνάμει ἄρα τῶν ὁρώντων ὁ φιλάνθρωπος δεσπότης τὰς ἀποκαλύψεις μετρεῖ;

[00300]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυ γε.

[00301]    {ΟΡΘ.} Καὶ τοῦτο δῆλον διὰ τοῦ προφήτου πεποίηκεν.

[00302]    Ἐγώ, γὰρ ἔφη, ὁράσεις ἐπλήθυνα, καὶ ἐν χερσὶ προφητῶν ὡμοιώθην.

[00303]    Οὐκ εἶπεν, ὤφθην, ἀλλ' ὡμοιώθην.

[00304]    Ἡ δὲ ὁμοίωσις οὐκ αὐτὴν δηλοῖ τοῦ ὁρωμένου τὴν φύσιν.

[00305]    Οὐδὲ γὰρ ἡ τοῦ βασιλέως εἰκὼν αὐτοῦ δείκνυσι τοῦ βασιλέως τὴν φύσιν, κἂν ἐναργεῖς διασώζῃ τοῦ βασιλέως τοὺς χαρακτῆρας.

[00306]    {ΕΡΑΝ.} Ἄδηλόν ἐστι τοῦτό γε καὶ ἀσαφές.

[00307]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν οὐδὲ τοῦ θεοῦ τὴν οὐσίαν εἶδον οἱ τὰς ἀποκαλύψεις ἐκείνας θεασάμενοι;

[00308]    {ΕΡΑΝ.} Τίς γὰρ οὕτω μέμηνεν ὥστε τοῦτο φάναι τολμῆσαι;

[00309]    {ΟΡΘ.} Εἴρηται δὲ ὅμως ὡς ἑωράκασιν.

[00310]    {ΕΡΑΝ.} Εἴρηται.

[00311]    {ΟΡΘ.} Ἡμεῖς δὲ καὶ λογισμοῖς εὐσεβέσι χρώμενοι, καὶ ταῖς ἀποφάσεσι ταῖς θείαις πιστεύοντες, αἳ βοῶσι διαρρήδην, Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε, φαμὲν αὐτοὺς οὐ τὴν θείαν φύσιν ἑωρακέναι, ἀλλ' ὄψεις τινὰς τῇ σφῶν δυνάμει συμμέτρους.

[00312]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτως φαμέν.

[00313]    {ΟΡΘ.} Οὕτω τοίνυν καὶ περὶ τῶν ἀγγέλων νοήσωμεν, ἀκούοντες ὅτι Καθ' ἡμέραν ὁρῶσι τὸ πρόσωπον τοῦ πατρὸς ὑμῶν.

[00314]    Οὐ γὰρ ^[76] τὴν θείαν οὐσίαν ὁρῶσι, τὴν ἀπερίγραφον, τὴν ἀκατάληπτον, τὴν ἀπερινόητον, τὴν περιληπτικὴν τῶν ὅλων, ἀλλὰ δόξαν τινὰ τῇ αὐτῶν φύσει συμμετρουμένην.

[00315]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολόγηται ταῦτα οὕτως ἔχειν.

[00316]    {ΟΡΘ.} Μετὰ μέντοι τὴν ἐνανθρώπησιν ὤφθη καὶ τοῖς ἀγγέλοις, κατὰ τὸν θεῖον ἀπόστολον, οὐχ ὁμοιώματι δόξης, ἀλλ' ἀληθεῖ καὶ ζῶντι χρησάμενος, οἷόν τινι παραπετάσματι, τῷ τῆς σαρκὸς προ καλύμματι.

[00317]    Ὃς ἐφανερώθη, γάρ φησιν, ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις.

[00318]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦτο μὲν ὡς γραφικὸν ἐδεξάμην, τὰς δὲ τῶν ὀνομάτων καινοτομίας οὐ δέχομαι.

[00319]    {ΟΡΘ.} Ποῖον ἡμεῖς κεκαινοτομήκαμεν ὄνομα;

[00320]    {ΕΡΑΝ.} Τὸ τοῦ παραπετάσματος.

[00321]    Ποία γὰρ γραφὴ τὴν τοῦ κυρίου σάρκα παραπέτασμα προσηγόρευσεν;

[00322]    {ΟΡΘ.} Ἔοικας μὴ μάλα σπουδαίως τὴν θείαν ἀναγινώσκειν γραφήν.

[00323]    Ἦ γὰρ ἄν, οὐκ ἐμέμψω τῷ παρ' ἡμῶν ὡς ἐν εἰκόνι ῥηθέντι.

[00324]    Πρῶτον μὲν γὰρ καὶ τὸ διὰ σαρκὸς φανερωθῆναι τὴν ἀόρατον φύσιν φάναι τὸν θεῖον ἀπόστολον, παραπέτασμα τῆς θεότητος ἐπιτρέπει τὴν σάρκα νοεῖν.

[00325]    Ἔπειτα δὲ σαφῶς ὁ θεῖος ἀπόστολος ἐν τῇ πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολῇ ἐχρήσατο τῷ ὀνόματι.

[00326]    Λέγει δὲ οὕτως·

[00327]    Ἔχοντες οὖν, ἀδελφοί, παρρησίαν εἰς τὴν εἴσοδον τῶν ἁγίων ἐν τῷ αἵματι Ἰησοῦ, ἣν ἐνεκαίνισεν ἡμῖν ὁδὸν πρόσφατον καὶ ζῶσαν, διὰ τοῦ καταπετάσματος, τοῦτ' ἔστι τῆς σαρκὸς αὐτοῦ, καὶ ἱερέα μέγαν ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ θεοῦ, προσερχώμεθα μετὰ ἀληθινῆς καρδίας ἐν πληρο φορίᾳ πίστεως, καὶ τὰ ἑξῆς.

[00328]    {ΕΡΑΝ.} Ἀναντίρρητος ἡ ἀπόδειξις·

[00329]    ἀποστολικῇ γὰρ κεκύρωται μαρτυρίᾳ.

[00330]    {ΟΡΘ.} Μὴ τοίνυν ἡμᾶς γράφου καινοτομίας.

[00331]    Παρεξόμεθα γάρ σοι καὶ ἑτέραν προφητικὴν μαρτυρίαν, στολὴν ἄντικρυς τοῦ κυρίου τὴν σάρκα καὶ περιβολὴν ὀνομάζουσαν.

[00332]    {ΕΡΑΝ.} Εἰ αἰνιγματώδης ὀφθείη καὶ ἀμφίβολος, ἀντιλέξομεν·

[00333]    εἰ δέ γε σαφής, καὶ στέρξομεν καὶ χάριν ὁμολογήσομεν.

[00334]    ^[77] {ΟΡΘ.} Αὐτόν σε τῇ ἀληθείᾳ τῆς ἐπαγγελίας μαρτυρῆσαι παρα ^[77] σκευάσω.

[00335]    Οἶσθα ὅτι τὸν Ἰούδαν εὐλογῶν Ἰακὼβ ὁ πατριάρχης, ταῖς δεσποτικαῖς περιέγραψε γοναῖς τὴν Ἰούδα ἡγεμονίαν;

[00336]    Οὐκ ἐκλείψει, γὰρ ἔφη, ἄρχων ἐξ Ἰούδα, καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἔλθῃ ᾧ ἀπόκειται, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν.

[00337]    Ταύτην δέ γε τοῖς ἔμπροσθεν ὡμολόγησας περὶ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν τεθεσπίσθαι τὴν προφητείαν.

[00338]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολόγησα.

[00339]    {ΟΡΘ.} Ἀναμνήσθητι τοιγαροῦν τῶν ἑξῆς.

[00340]    Λέγει γὰρ ὡσαύτως·

[00341]    Οὗ τὴν παρουσίαν τὰ ἔθνη προσδέχεται·

[00342]    πλυνεῖ ἐν οἴνῳ τὴν στολὴν αὑτοῦ, καὶ ἐν αἵματι σταφυλῆς τὴν περιβολὴν αὑτοῦ.

[00343]    {ΕΡΑΝ.} Περὶ ἱματίων εἴρηκεν ὁ πατριάρχης, οὐ περὶ σώματος.

[00344]    {ΟΡΘ.} ∆εῖξον οὖν πηνίκα ἢ ποῦ ἐν αἵματι σταφυλῆς ἔπλυνε τὴν περιβολήν.

[00345]    {ΕΡΑΝ.} Σὺ δεῖξον ὅτι τὸ σῶμα τούτοις ἐφοίνιξεν.

[00346]    {ΟΡΘ.} Ἀξιῶ σε μυστικώτερον ἀποκρίνασθαι.

[00347]    Τινὲς γὰρ ἴσως παρεστήκασιν ἀμύητοι.

[00348]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτως ἀκούσομαι καὶ οὕτως ἀποκρινοῦμαι.

[00349]    {ΟΡΘ.} Οἶσθ' ὅτι ἄμπελον ἑαυτὸν ὁ κύριος προσηγόρευσεν;

[00350]    {ΕΡΑΝ.} Οἶδα ὡς εἴρηκεν·

[00351]    Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή.

[00352]    {ΟΡΘ.} Ὁ δὲ τῆς ἀμπέλου καρπὸς πιεσθεὶς ποίαν ἔχει προσηγορίαν;

[00353]    {ΕΡΑΝ.} Οἶνος προσαγορεύεται.

[00354]    {ΟΡΘ.} Ἡνίκα δὲ τὴν πλευρὰν τοῦ σωτῆρος ἔτρωσαν οἱ στρατιῶται τῇ λόγχῃ, τί προχεθῆναί φασιν ἐκ ταύτης οἱ συγγεγραφότες τὰ εὐαγγέλια;

[00355]    {ΕΡΑΝ.} Αἷμα καὶ ὕδωρ.

[00356]    {ΟΡΘ.} Αἷμα ἄρα σταφυλῆς τὸ τοῦ σωτῆρος προσηγόρευσεν αἷμα.

[00357]    Εἰ γὰρ ἄμπελος ὁ δεσπότης ὠνόμασται, ὁ δὲ τῆς ἀμπέλου καρπὸς οἶνος προσαγορεύεται, αἵματος δὲ καὶ ὕδατος ἐκ τῆς τοῦ δεσπότου πλευρᾶς προχυθέντες κρουνοὶ διὰ τοῦ λοιποῦ σώματος ἐπὶ τὰ κάτω διῆλθον, εἰκότως ἄρα καὶ προσφόρως προεῖπεν ὁ πατριάρχης·

[00358]    Πλυνεῖ ἐν οἴνῳ τὴν στολὴν αὑτοῦ, καὶ ἐν αἵματι σταφυλῆς τὴν περιβολὴν αὑτοῦ.

[00359]    Ὥσπερ γὰρ ἡμεῖς τὸν μυστικὸν τῆς ἀμπέλου καρπὸν μετὰ ^[78] τὸν ἁγιασμὸν αἷμα δεσποτικὸν ὀνομάζομεν, οὕτω τῆς ἀληθινῆς ἀμπέλου τὸ αἷμα σταφυλῆς ὠνόμασεν αἷμα.

[00360]    {ΕΡΑΝ.} Μυστικῶς ἅμα καὶ σαφῶς ὁ προκείμενος ἀποδέδεικται λόγος.

[00361]    {ΟΡΘ.} Εἰ καὶ αὐτάρκη σοι εἰς πίστιν τὰ εἰρημένα, ἀλλ' ὅμως καὶ ἑτέραν ἀπόδειξιν εἰς βεβαίωσιν τῆς ἀληθείας προσθήσω.

[00362]    {ΕΡΑΝ.} Χαριῇ μοι τοῦτο δρῶν·

[00363]    τὴν γὰρ ὠφέλειαν αὐξήσεις.

[00364]    {ΟΡΘ.} Οἶσθα ὅτι ἄρτον ὁ δεσπότης τὸ οἰκεῖον προσηγόρευσε σῶμα;

[00365]    {ΕΡΑΝ.} Οἶδα.

[00366]    {ΟΡΘ.} Καὶ ἑτέρωθι δὲ τὴν σάρκα σῖτον ὠνόμασεν;

[00367]    {ΕΡΑΝ.} Οἶδα καὶ τοῦτο.

[00368]    Ἤκουσα γὰρ αὐτοῦ λέγοντος·

[00369]    Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου·

[00370]    καί·

[00371]    Ἐὰν μὴ ὁ κόκκος τοῦ σίτου πεσὼν εἰς τὴν γῆν ἀποθάνῃ, μόνος μένει·

[00372]    ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ, πολὺν καρπὸν φέρει.

[00373]    {ΟΡΘ.} Ἐν δέ γε τῇ τῶν μυστηρίων παραδόσει, σῶμα τὸν ἄρτον ἐκάλεσε, καὶ αἷμα τὸ κρᾶμα.

[00374]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτως ὠνόμασεν.

[00375]    {ΟΡΘ.} Ἀλλὰ καὶ κατὰ φύσιν, τὸ σῶμα σῶμα ἂν εἰκότως κληθείη, καὶ τὸ αἷμα αἷμα.

[00376]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολόγηται.

[00377]    {ΟΡΘ.} Ὁ δέ γε σωτὴρ ὁ ἡμέτερος ἐνήλλαξε τὰ ὀνόματα, καὶ τῷ μὲν σώματι τὸ τοῦ συμβόλου τέθεικεν ὄνομα, τῷ δὲ συμβόλῳ τὸ τοῦ σώματος·

[00378]    οὕτως ἄμπελον ἑαυτὸν ὀνομάσας, αἷμα τὸ σύμβολον προσ ηγόρευσεν.

[00379]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦτο μὲν ἀληθῶς εἴρηκας.

[00380]    Ἐβουλόμην δὲ τὴν αἰτίαν μαθεῖν τῆς τῶν ὀνομάτων ἐναλλαγῆς.

[00381]    {ΟΡΘ.} ∆ῆλος ὁ σκοπὸς τοῖς τὰ θεῖα μεμυημένοις.

[00382]    Ἠβουλήθη γὰρ τοὺς τῶν θείων μυστηρίων μεταλαγχάνοντας μὴ τῇ φύσει τῶν προ κειμένων προσέχειν, ἀλλὰ διὰ τῆς τῶν ὀνομάτων ἐναλλαγῆς πιστεύειν τῇ ἐκ τῆς χάριτος γεγενημένῃ μεταβολῇ.

[00383]    Ὁ γὰρ δὴ τὸ φύσει σῶμα σῖτον καὶ ἄρτον προσαγορεύσας, καὶ αὖ πάλιν ἄμπελον ὀνομά σας, οὗτος τὰ ὁρώμενα σύμβολα τῇ τοῦ σώματος καὶ αἵματος προσ ^[79] ηγορίᾳ τετίμηκεν, οὐ τὴν φύσιν μεταβαλών, ἀλλὰ τὴν χάριν τῇ φύσει προστεθεικώς.

[00384]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ μυστικῶς ἐρρέθη τὰ μυστικὰ καὶ σαφῶς ἐδηλώθη τὰ πᾶσιν οὐ γνώριμα.

[00385]    {ΟΡΘ.} Ἐπειδὴ τοίνυν συνωμολόγηται καὶ στολὴν καὶ περιβολὴν ὑπὸ τοῦ πατριάρχου τὸ δεσποτικὸν ὠνομάσθαι σῶμα, εἰς δὲ τὸν περὶ τῶν θείων μυστηρίων εἰσεληλύθαμεν λόγον, εἰπὲ πρὸς τῆς ἀληθείας τίνος ἡγῇ σύμβολόν τε καὶ τύπον τὴν παναγίαν ἐκείνην τροφήν;

[00386]    τῆς θεότητος τοῦ δεσπότου Χριστοῦ ἢ τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος;

[00387]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὡς ἐκείνων, ὧν καὶ τὰς προσηγορίας ἐδέξατο.

[00388]    {ΟΡΘ.} Τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος λέγεις;

[00389]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω λέγω.

[00390]    {ΟΡΘ.} Φιλαλήθως εἴρηκας.

[00391]    Καὶ γὰρ ὁ κύριος τὸ σύμβολον λαβὼν οὐκ εἶπε·

[00392]    τοῦτό ἐστιν ἡ θεότης μου·

[00393]    ἀλλά, Τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου·

[00394]    καὶ πάλιν·

[00395]    Τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου·

[00396]    καὶ ἑτέρωθι·

[00397]    Ὁ δὲ ἄρτος ὃν ἐγὼ δώσω, ἡ σάρξ μού ἐστιν, ἣν ἐγὼ δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς.

[00398]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθῆ ταῦτα, θεῖα γάρ ἐστι λόγια.

[00399]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν ἀληθῆ, ὥσπερ οὖν ἀληθῆ, σῶμα δήπουθεν εἶχεν ὁ κύριος.

[00400]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ γὰρ αὐτὸν ἀσώματον λέγω;

[00401]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ὁμολογεῖς αὐτὸν ἐσχηκέναι σῶμα.

[00402]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ λέγω ὅτι ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο·

[00403]    οὕτως γὰρ ἐδιδάχθην.

[00404]    {ΟΡΘ.} Κατὰ τὴν παροιμίαν, ὡς ἔοικεν, εἰς τετρημένον πίθον ἀντλοῦμεν·

[00405]    μετὰ γὰρ ἐκείνας ἁπάσας τὰς ἀποδείξεις καὶ τὰς τῶν ἀντιθέσεων λύσεις, τοὺς αὐτοὺς λόγους ἀνακυκλεῖς.

[00406]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ἐμαυτοῦ σοι λόγους, ἀλλ' εὐαγγελικοὺς προσφέρω.

[00407]    {ΟΡΘ.} Ἐγὼ δὲ τῶν εὐαγγελικῶν τὴν ἑρμηνείαν οὐκ ἐκ προφητικῶν σοι καὶ ἀποστολικῶν προσενήνοχα λόγων;

[00408]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ἀποχρῶσιν ἐκεῖναι τὸ ζητούμενον λῦσαι.

[00409]    {ΟΡΘ.} Καὶ μὴν ἐδείξαμεν ὡς ἀόρατος ὢν ἐφανερώθη διὰ σαρκός.

[00410]    Καὶ αὐτὴν δὲ τῆς σαρκὸς τὴν συγγένειαν παρὰ τῶν θείων ἀνδρῶν ἐδιδάχθημεν.

[00411]    Σπέρματος γὰρ Ἀβραὰμ ἐπελάβετο.

[00412]    Καὶ ὁ δεσπότης ^[80] θεὸς πρὸς τὸν πατριάρχην ἔφη·

[00413]    Ἐν τῷ σπέρματί σου εὐλογηθήσεται πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς.

[00414]    Καὶ ὁ ἀπόστολος·

[00415]    Πρόδηλον γάρ, ὅτι ἐξ Ἰούδα ἀνατέταλκεν ὁ κύριος.

[00416]    Καὶ ἑτέρας δὲ πολλὰς τοιαύτας παρηγάγομεν μαρτυρίας.

[00417]    Ἐπειδὴ δὲ καὶ ἑτέρων ἀκοῦσαι ποθεῖς, ἄκουσον τοῦ ἀποστόλου λέγοντος·

[00418]    Πᾶς γὰρ ἀρχιερεύς, ἐξ ἀνθρώπων λαμβανόμενος, εἰς τὸ προσφέρειν δῶρα καὶ θυσίας καθίσταται.

[00419]    Ὅθεν ἀναγκαῖον ἔχειν τι καὶ τοῦτον ὃ προσενέγκῃ.

[00420]    {ΕΡΑΝ.} ∆εῖξον τοίνυν ὅτι σῶμα λαβὼν προσήνεγκεν.

[00421]    {ΟΡΘ.} Αὐτὸς ὁ θεῖος ἀπόστολος ἐν αὐτῷ γε τῷ χωρίῳ τοῦτο διδάσκει σαφῶς.

[00422]    Μετ' ὀλίγα γὰρ οὕτω φησί·

[00423]    ∆ιὸ εἰσερχόμενος εἰς τὸν κόσμον λέγει·

[00424]    θυσίαν καὶ προσφορὰν οὐκ ἠθέλησας, σῶμα δὲ κατηρτίσω μοι.

[00425]    Οὐκ εἶπεν, εἰς σῶμά με μεταβέβληκας, ἀλλά, σῶμα κατηρτίσω μοι.

[00426]    ∆ηλοῖ δὲ τὴν ὑπὸ τοῦ πνεύματος τοῦ σώματος γεγενημένην διάπλασιν, κατὰ τὴν τοῦ ἀγγέλου φωνήν·

[00427]    Μὴ φοβηθῇς, γάρ φησι, παραλαβεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖκά σου·

[00428]    τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ πνεύματός ἐστιν ἁγίου.

[00429]    {ΕΡΑΝ.} Σῶμα τοίνυν ἡ παρθένος μόνον ἐγέννησεν.

[00430]    {ΟΡΘ.} Οὐδὲ αὐτήν, ὡς ἔοικε, κατενόησας τῶν συλλαβῶν τὴν συνθήκην ἤπου γε τὴν διάνοιαν.

[00431]    Τὸν γὰρ τῆς συλλήψεως οὐ τὸν τῆς γεννήσεως τρόπον διδάσκει τὸν Ἰωσήφ.

[00432]    Οὐ γὰρ εἶπε, τὸ ἐξ αὐτῆς γεννηθέν, τοῦτ' ἔστι ποιηθὲν ἢ διαπλασθέν, ἐκ πνεύματός ἐστιν ἁγίου.

[00433]    Ἐπειδὴ γὰρ ὁ Ἰωσὴφ ἀγνοῶν τὸ μυστήριον μοιχείαν ὑπώπτευσεν, ἐδιδάχθη σαφῶς τοῦ πνεύματος τὴν διάπλασιν.

[00434]    Ταῦτα διὰ τοῦ προφήτου μηνύων εἴρηκε·

[00435]    Σῶμα δὲ κατηρτίσω μοι.

[00436]    Πνευματικὸς δέ γε ὢν ὁ θεῖος ἀπόστολος ἡρμήνευσε τὴν πρόρρησιν.

[00437]    Εἰ τοίνυν ἴδιον ἱερέων τὸ δῶρα προσφέρειν, ἱερεὺς δὲ ὁ δεσπότης Χριστὸς κατὰ τὸ ἀνθρώπινον ἐχρημάτισε, προσενήνοχε δὲ οὐκ ἄλλην τινὰ θυσίαν ἀλλὰ τὸ σῶμα τὸ ἑαυτοῦ, σῶμα ἄρα εἶχεν ὁ δεσπότης Χριστός.

[00438]    {ΕΡΑΝ.} Πολλάκις εἶπον, ὡς οὐδὲ ἐγὼ ἀσώματον φανῆναι τὸν θεὸν λόγον φημί·

[00439]    οὐ μὴν δὲ αὐτὸν σῶμα ἀνειληφέναι, ἀλλὰ σάρκα γενέσθαι λέγω.

[00440]    ^[81] {ΟΡΘ.} Ὡς ὁρῶ, πρὸς τοὺς Βαλεντίνου καὶ Μαρκίωνος καὶ Μάνητος στασιώτας ἔχομεν τὸν ἀγῶνα.

[00441]    Μᾶλλον δὲ οὐδὲ ἐκεῖνοι τραπῆναι εἰς σάρκα τὴν ἄτρεπτον φύσιν εἰπεῖν ἐτόλμησαν πώποτε.

[00442]    {ΕΡΑΝ.} Τὸ λοιδορεῖν Χριστιανῶν ἀλλότριον.

[00443]    {ΟΡΘ.} Οὐ λοιδοροῦμεν, ἀλλ' ἀληθείας ὑπερμαχοῦμεν, καὶ λίαν ἀσχάλλομεν, ὅτι τοῖς ἀναμφιλέκτοις ὡς ἀμφιβόλοις ζυγομαχεῖτε.

[00444]    Ἐγὼ μέντοι τὸ ἀγεννές σου καὶ φιλόνεικον διαλῦσαι πειράσομαι.

[00445]    Ἀπόκριναι τοίνυν, τῶν πρὸς τὸν ∆αβὶδ παρὰ θεοῦ γεγενημένων ὑποσχέσεων εἰ μέμνησαι;

[00446]    {ΕΡΑΝ.} Ποίων;

[00447]    {ΟΡΘ.} Ἃς ἐν τῷ ὀγδοηκοστῷ ὀγδόῳ ψαλμῷ συνήρμοσεν ὁ προφή της.

[00448]    {ΕΡΑΝ.} Πολλὰς οἶδα πρὸς τὸν ∆αβὶδ ἐπαγγελίας γεγενημένας·

[00449]    ποίας οὖν ἐπὶ τοῦ παρόντος ἐπιζητεῖς;

[00450]    {ΟΡΘ.} Τὰς περὶ τοῦ δεσπότου Χριστοῦ.

[00451]    {ΕΡΑΝ.} Αὐτὸς ἀνάμνησον τῶν ῥητῶν·

[00452]    αὐτὸς γὰρ ὑπέσχου προ φέρειν τὰς ἀποδείξεις.

[00453]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοίνυν εὐθὺς ἐν τῇ ἀρχῇ τοῦ ψαλμοῦ τοῦ προφήτου τὸν θεὸν ἀνυμνοῦντος.

[00454]    Προφητικοῖς γὰρ προϊδὼν ὀφθαλμοῖς τὴν ἐσομένην τοῦ λαοῦ παρανομίαν καὶ τὴν διὰ ταύτην γενησομένην αἰχμαλωσίαν, τῶν ἀψευδῶν ὑποσχέσεων τὸν οἰκεῖον ἀνέμνησε δεσπότην.

[00455]    Ἔφη δὲ οὕτως·

[00456]    Τὰ ἐλέη σου, κύριε, εἰς τὸν αἰῶνα ᾄσομαι, εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν ἀπαγγελῶ τὴν ἀλήθειάν σου ἐν τῷ στόματί μου, ὅτι εἶπας, εἰς τὸν αἰῶνα ἔλεος οἰκοδομηθήσεται·

[00457]    ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἑτοιμασθήσεται ἡ ἀλήθειά σου.

[00458]    ∆ιὰ δὲ τούτων πάντων ὁ προφήτης διδάσκει καὶ τὴν διὰ φιλανθρωπίαν παρὰ τοῦ θεοῦ γεγενη μένην ἐπαγγελίαν καὶ τῆς ἐπαγγελίας τὸ ἀψευδές.

[00459]    Εἶτα λέγει τίνα τε καὶ τίσιν ὑπέσχετο, αὐτὸν φθεγγόμενον ἐπιδεικνὺς τὸν θεόν.

[00460]    ∆ιεθέ μην, γάρ φησι, διαθήκην τοῖς ἐκλεκτοῖς μου.

[00461]    Ἐκλεκτοὺς δὲ τοὺς πατριάρχας ἐκάλεσεν.

[00462]    Ἔπειτα ἐπιφέρει·

[00463]    Ὤμοσα ∆αβὶδ τῷ δούλῳ μου.

[00464]    Λέγει δὲ καὶ περὶ τίνος ὤμοσεν·

[00465]    Ἕως τοῦ αἰῶνος ἑτοιμάσω τὸ σπέρμα σου, καὶ οἰκοδομήσω εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν τὸν θρόνον σου.

[00466]    Εἰπὲ τοίνυν τίνα σπέρμα τοῦ ∆αβὶδ ὑπολαμβάνεις κεκλῆσθαι;

[00467]    ^[82] {ΕΡΑΝ.} Περὶ τοῦ Σολομῶντος ἡ ἐπαγγελία γεγένηται.

[00468]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν καὶ πρὸς τοὺς πατριάρχας περὶ τοῦ Σολομῶντος ἐποιήσατο τὰς συνθήκας.

[00469]    Πρὸ γὰρ τῶν περὶ τοῦ ∆αβὶδ εἰρημένων, τῶν ὑποσχέσεων τῶν πρὸς ἐκείνους ἀνέμνησε.

[00470]    ∆ιεθέμην, γάρ φησι, διαθήκην τοῖς ἐκλεκτοῖς μου.

[00471]    Ὑπέσχετο δὲ τοῖς πατριάρχαις ἐν τῷ σπέρματι αὐτῶν εὐλογήσειν πάντα τὰ ἔθνη.

[00472]    ∆εῖξον τοίνυν εὐλογη μένα διὰ Σολομῶντος τὰ ἔθνη.

[00473]    {ΕΡΑΝ.} Ταύτην τοίνυν τὴν ἐπαγγελίαν, οὐ διὰ τοῦ Σολομῶντος, ἀλλὰ διὰ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν πεπλήρωκεν ὁ θεός;

[00474]    {ΟΡΘ.} Καὶ τοίνυν ταῖς πρὸς τὸν ∆αβὶδ γεγενημέναις ἐπαγγελίαις ὁ δεσπότης Χριστὸς τὸ πέρας ἐπέθηκεν.

[00475]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ ταύτας ἡγοῦμαι τὰς ὑποσχέσεις ἢ περὶ τοῦ Σολο μῶντος ἢ περὶ τοῦ Ζοροβάβελ τὸν θεὸν πεποιῆσθαι.

[00476]    {ΟΡΘ.} Πρὸ βραχέος τοῖς Μαρκίωνος καὶ Βαλεντίνου καὶ Μάνητος ἐκέχρησο λόγοις·

[00477]    νῦν δὲ πρὸς τὴν ἐναντίαν ἐκ διαμέτρου συμμορίαν μεταβέβηκας, καὶ τῇ τῶν Ἰουδαίων ἀναιδείᾳ συνηγορεῖς.

[00478]    Ἴδιον δὲ τοῦτο τῶν τῆς εὐθείας ἐκτρεπομένων ὁδοῦ·

[00479]    τῇδε γὰρ κἀκεῖσε περι πλανῶνται ἀτριβῆ πορείαν ὁδεύοντες.

[00480]    {ΕΡΑΝ.} Τοὺς λοιδορίᾳ χρωμένους ὁ ἀπόστολος ἐξελαύνει τῆς βασιλείας.

[00481]    {ΟΡΘ.} Ἐὰν μάτην λοιδορῶσιν.

[00482]    Ἐπεὶ καὶ αὐτὸς ὁ θεῖος ἀπόστολος εἰς καιρόν ἐστιν ὅτε κέχρηται τῷδε τῷ εἴδει, καὶ Γαλάτας μὲν ἀνοή τους ὀνομάζει, περὶ δὲ ἄλλων φησίν·

[00483]    Ἄνθρωποι κατεφθαρμένοι τὸν νοῦν, ἀδόκιμοι περὶ τὴν πίστιν·

[00484]    καὶ αὖ πάλιν περὶ ἑτέρων·

[00485]    Ὧν ὁ θεὸς ἡ κοιλία καὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν, καὶ τὰ ἑξῆς.

[00486]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ τοίνυν ποίαν σοι παρέσχον ἀφορμὴν λοιδορίας;

[00487]    {ΟΡΘ.} Τὸ τοῖς προδηλοτάτοις τῆς ἀληθείας ἐχθροῖς εὐθύμως συνηγορεῖν, ἦ οὐ δοκεῖ σοι πρόφασις εὐλογωτάτη τοῖς εὐσεβέσιν εἶναι πρὸς ἀγανάκτησιν αὕτη;

[00488]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ τίσιν ἐγὼ συνηγωνισάμην παραταττομένοις πρὸς τὴν ἀλήθειαν;

[00489]    {ΟΡΘ.} Νῦν Ἰουδαίοις.

[00490]    {ΕΡΑΝ.} Πῶς καὶ τίνα τρόπον;

[00491]    {ΟΡΘ.} Ἰουδαῖοι τῷ Σολομῶντι καὶ τῷ Ζοροβάβελ τὰς τοιαύτας ^[83] προσαρμόττουσι προφητείας, ἵνα τὸ χριστιανικὸν ἀσύστατον ἀπο δείξωσι δόγμα.

[00492]    Ἀπόχρη δὲ καὶ αὐτὰ τὰ ῥήματα διελέγξαι αὐτῶν τὴν παρανομίαν.

[00493]    Ἕως, γάρ φησι, τοῦ αἰῶνος ἑτοιμάσω τὸ σπέρμα σου.

[00494]    Οὐ μόνον δὲ Σολομὼν καὶ Ζοροβάβελ, οἷς τὰς τοιαύτας προσαρ μόττουσι προφητείας, τὸν ὡρισμένον βιώσαντες χρόνον τοῦ βίου τὸ τέρμα κατέλαβον, ἀλλὰ καὶ ἅπαν ἀπέσβη τοῦ ∆αβὶδ τὸ γένος.

[00495]    Τίς γὰρ ἐπίσταται σήμερον ἐκ τῆς ∆αυϊτικῆς τινα καταγόμενον ῥίζης;

[00496]    {ΕΡΑΝ.} Οἱ καλούμενοι οὖν τῶν Ἰουδαίων πατριάρχαι οὐκ ἐκ τῆς ∆αυϊτικῆς ὑπάρχουσι συγγενείας;

[00497]    {ΟΡΘ.} Οὐδαμῶς.

[00498]    {ΕΡΑΝ.} Ἀλλὰ πόθεν ὁρμῶνται;

[00499]    {ΟΡΘ.} Ἐξ Ἡρώδου τοῦ ἀλλοφύλου, ὃς πατρόθεν μὲν Ἀσκαλωνίτηςἐτύγχανεν ὤν, μητρόθεν δὲ Ἰδουμαῖος.

[00500]    Ἄλλως τε καὶ αὐτοὶ παντελῶς κατελύθησαν, καὶ χρόνος συχνὸς διελήλυθεν, ἐξ οὗ καὶ ἡ τούτων ἡγεμονία τὸ πέρας

11

[00501]    ἐδέξατο.

[00502]    Ὁ δὲ δεσπότης θεός, οὐ μόνον τὸ σπέρμα τοῦ ∆αβὶδ εἰς τὸν αἰῶνα τηρήσειν, ἀλλὰ καὶ τὴν βασιλείαν ἀκατάλυ τον φυλάξειν ὑπέσχετο.

[00503]    Οἰκοδομήσω, γὰρ ἔφη, εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν τὸν θρόνον σου.

[00504]    Ὁρῶμεν δὲ αὐτοῦ καὶ τὸ γένος φροῦδον, καὶ τὴν βασιλείαν δεξαμένην τὸ πέρας.

[00505]    Καὶ ταῦτα δὲ ὁρῶντες ἴσμεν τοῦ θεοῦ τῶν ὅλων τὸ ἀψευδές.

[00506]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὡς ἀψευδὴς ὁ θεός.

[00507]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν ἀληθὴς ὁ θεός, ὥσπερ οὖν ἀληθής, ὑπέσχετο δὲ τῷ ∆αβὶδ καὶ τὸ γένος εἰς τὸν αἰῶνα φυλάξειν καὶ τὴν βασιλείαν ἀδιά δοχον τηρήσειν, οὔτε δὲ τὸ γένος ὁρῶμεν οὔτε τὴν βασιλείαν (ἀμφό τερα γὰρ ἐπαύσατο), πῶς πείσομεν τοὺς ἀντιλέγοντας ὡς ἀψευδὴς ὁ θεός;

[00508]    {ΕΡΑΝ.} Ἀραρότως ἡ προφητεία τὸν δεσπότην κηρύττει Χριστόν.

[00509]    {ΟΡΘ.} Ἐπεὶ τοίνυν συνωμολόγησας, δεῦρο δὴ καὶ τὰ μέσα τοῦ ψαλμοῦ κοινῇ διασκοπήσωμεν·

[00510]    εἰσόμεθα γὰρ σαφέστερον τῆς προφη τείας τὸν νοῦν.

[00511]    {ΕΡΑΝ.} Ἡγοῦ τῆς ἐρεύνης·

[00512]    ἕψομαι γὰρ ἰχνηλατήσων κἀγώ.

[00513]    ^[84] {ΟΡΘ.} Πολλὰ περὶ τοῦδε τοῦ σπέρματος ὑποσχόμενος ὁ θεός, ὡς καὶ κατὰ θάλατταν καὶ κατὰ γῆν κρατήσει, καὶ τῶν ἐπὶ γῆς βασιλευόν των ὑπέρτερος ἔσται, καὶ πρωτότοκος τοῦ θεοῦ κληθήσεται, καὶ τὸν θεὸν σὺν παρρησίᾳ καλέσει πατέρα, καὶ ταῦτα προστέθεικεν·

[00514]    Εἰς τὸν αἰῶνα φυλάξω αὐτῷ τὸ ἔλεός μου καὶ ἡ διαθήκη μου πιστὴ αὐτῷ·

[00515]    καὶ θήσομαι εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος τὸ σπέρμα αὐτοῦ καὶ τὸν θρόνον αὐτοῦ ὡς τὰς ἡμέρας τοῦ οὐρανοῦ.

[00516]    {ΕΡΑΝ.} Ὑπὲρ φύσιν ἀνθρωπείαν ἡ ἐπαγγελία.

[00517]    Τὸ ἀνώλεθρον γὰρ καὶ αἰώνιον ἔχει καὶ ἡ ζωὴ καὶ ἡ τιμή, οἱ δὲ ἄνθρωποι πρόσκαιροι.

[00518]    Ἥ τε γὰρ φύσις ὀλιγόβιος, καὶ ἡ βασιλεία κἂν τῇ ζωῇ πολλὰς ἔχει καὶ ἀντιστρόφους μεταβολάς.

[00519]    Τοιγάρτοι μόνῳ προσήκει τῷ σωτῆρι Χριστῷ τῆς ἐπαγγελίας τὸ μέγεθος.

[00520]    {ΟΡΘ.} Ἴθι τοιγαροῦν καὶ πρὸς τὰ λοιπά.

[00521]    Βεβαιοτέρα γάρ σοι πάντως ἡ περὶ τούτου δόξα γενήσεται.

[00522]    Λέγει γὰρ πάλιν ὁ τῶν ὅλων θεός·

[00523]    Ἅπαξ ὤμοσα ἐν τῷ ἁγίῳ μου, εἰ τῷ ∆αβὶδ ψεύσομαι.

[00524]    Τὸ σπέρμα αὐτοῦ εἰς τὸν αἰῶνα μενεῖ, καὶ ὁ θρόνος αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος ἐναντίον μου, καὶ ὡς ἡ σελήνη κατηρτισμένη εἰς τὸν αἰῶνα.

[00525]    Καὶ τὸ ἀληθὲς τῆς ἐπαγγελίας δεικνὺς ἐπήγαγε·

[00526]    Καὶ ὁ μάρτυς ἐν οὐρανῷ πιστός.

[00527]    {ΕΡΑΝ.} Χρὴ τοῖς παρὰ τοῦ πιστοῦ μάρτυρος ἐπηγγελμένοις ἀνεν δοιάστως πιστεύειν.

[00528]    Εἰ γὰρ ἀνθρώποις ἀληθεύειν ὑπειλημμένοις, κἂν μὴ βεβαιώσωσιν ὅρκῳ τοὺς λόγους, πιστεύειν εἰώθαμεν, τίς οὕτως ἐμβρόντητος ὡς ἀπιστῆσαι τῷ ποιητῇ τοῦ παντὸς ὅρκον ἐπιτιθέντι τοῖς λόγοις;

[00529]    Ὁ γὰρ τοῖς ἄλλοις ἀπαγορεύων ὀμνύναι, τὸ ἀμετάθετον τῆς βουλῆς αὑτοῦ, καθά φησι καὶ ὁ ἀπόστολος, ἐμεσίτευσεν ὅρκῳ, ὰΙνα διὰ δύο πραγμάτων ἀμεταθέτων, ἐν οἷς ἀδύνατον ψεύσασθαι θεόν, ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχωμεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς προκειμένης ἐλπίδος.

[00530]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν ἀναμφιλέκτως ἀληθὴς ἡ ὑπόσχεσις, οὐχ ὁρῶμεν δὲ παρὰ Ἰουδαίοις οὔτε τὸ γένος οὔτε τὴν βασιλείαν τοῦ προφήτου ∆αβίδ, πιστεύσωμεν ἀριδήλως τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν σπέρμα τοῦ ∆αβὶδ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον ὀνομάζεσθαι.

[00531]    Αὐτὸς γὰρ ἔχει καὶ τὴν ζωὴν καὶ τὴν βασιλείαν αἰώνιον.

[00532]    ^[85] {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ἐνδοιάζομεν, ἀλλ' οὕτω ταῦτ' ἔχειν ὁμολογοῦμεν.

[00533]    {ΟΡΘ.} Ἀπόχρη μὲν οὖν καὶ ταῦτα δεῖξαι σαφῶς τοῦ θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν ἣν ἀνείληφεν ἐκ σπέρματος ∆αβὶδ ἀνθρωπότητα.

[00534]    Ἵνα δὲ τῇ τῶν πλειόνων μαρτυρίᾳ πᾶσαν διχόνοιαν ἐξελάσωμεν, ἀκούσω μεν τοῦ θεοῦ διὰ τῆς τοῦ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου φωνῆς τῶν πρὸς τὸν ∆αβὶδ ὑποσχέσεων μνημονεύοντος.

[00535]    ∆ιαθήσομαι, γάρ φησιν, ὑμῖν διαθήκην αἰώνιον.

[00536]    Καὶ δεικνὺς τὸν νομοθέτην ἐπήγαγε·

[00537]    Τὰ ὅσια ∆αβὶδ τὰ πιστά.

[00538]    Ἐπειδὴ γὰρ ταῦτα τῷ ∆αβὶδ ὑπισχνούμενος ἔφη, Καὶ ὁ μάρτυς ἐν οὐρανῷ πιστός, ἀναμιμνήσκων αὐτοὺς ταυτησὶ τῆς φωνῆς εἴρηκε, Τὰ ὅσια ∆αβὶδ τὰ πιστά, διδάσκων ὡς αὐτὸς καὶ τῷ ∆αβὶδ ὑπέσχετο, καὶ διὰ τοῦ Ἡσαΐου ἐφθέγξατο, καὶ περανεῖ τὴν ὑπόσχεσιν.

[00539]    Καὶ τὰ ἑξῆς δὲ τῆς προφητείας τούτοις ἐστὶ συνῳδά.

[00540]    Λέγει γάρ·

[00541]    Ἰδοὺ μαρτύριον ἐν ἔθνεσι δέδωκα αὐτόν, ἄρχοντα καὶ προστάσσοντα ἐν ἔθνεσιν.

[00542]    Ἰδοὺ ἔθνη ἃ οὐκ οἴδασί σε ἐπικαλέσονταί σε, καὶ λαοὶ οἳ οὐκ ἐπίστανταί σε ἐπὶ σὲ καταφεύξονται.

[00543]    Ταῦτα δὲ οὐδενὶ τῶν ἐκ ∆αβὶδ ἁρμόττει.

[00544]    Τίς γὰρ τῶν ἐκ ∆αβίδ, κατὰ τὸν Ἡσαΐαν, ἄρχων ἐθνῶν ἀνεδείχθη;

[00545]    Ποῖα δὲ ἔθνη τινὰ τῶν ἐκ ∆αβὶδ οἷα δὴ θεὸν ἐπεκαλέσαντο προσευχόμενα;

[00546]    {ΕΡΑΝ.} Περὶ τῶν ἐναργῶν οὐ προσήκει μηκύνειν·

[00547]    καὶ ταῦτα γὰρ ἀληθῶς τῷ δεσπότῃ προσῆκε Χριστῷ.

[00548]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν εἰς ἑτέραν μεταβῶμεν προφητικὴν μαρτυρίαν, καὶ τοῦ αὐτοῦ προφήτου λέγοντος ἐπακούσωμεν·

[00549]    Ἐξελεύσεται ῥάβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαί, καὶ ἄνθος ἐκ τῆς ῥίζης ἀναβήσεται.

[00550]    {ΕΡΑΝ.} Ταύτην οἶμαι τὴν προφητείαν περὶ τοῦ Ζοροβάβελ γεγράφ θαι.

[00551]    {ΟΡΘ.} Ἐὰν καὶ τῶν ἑξῆς ἐπακούσῃς, οὐκ ἐμμενεῖς σου τῇ δόξῃ.

[00552]    Οὕτω γὰρ οὔτε Ἰουδαῖοι τήνδε τὴν πρόρρησιν νενοήκασιν.

[00553]    Ἐπάγειγὰρ ὁ προφήτης·

[00554]    Καὶ ἐπαναπαύσεται ἐπ' αὐτὸν πνεῦμα θεοῦ, πνεῦμα σοφίας καὶ συνέσεως, πνεῦμα βουλῆς καὶ ἰσχύος, πνεῦμα γνώσεως καὶ εὐσεβείας, πνεῦμα φόβου θεοῦ ἐμπλήσει αὐτόν.

[00555]    Ταῦτα δὲ οὐκ ἄν τις ἀνθρώπῳ ψιλῷ προσαρμόσειε·

[00556]    καὶ γὰρ τοῖς ἄγαν ἁγίοις κατὰ διαίρεσιν δίδοται τοῦ πνεύματος τὰ χαρίσματα.

[00557]    Καὶ μάρτυς ὁ θεῖος ^[86] ἀπόστολος λέγων·

[00558]    Ὧ μὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύματος δίδοται λόγος σοφίας, ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ αὐτὸ πνεῦμα, καὶ τὰ ἑξῆς.

[00559]    Ἐνταῦθα δὲ ὁ προφήτης τὸν ἐκ ῥίζης Ἰεσσαὶ βλαστήσαντα πάσας εἴρηκεν ἔχειν τὰς ἐνεργείας τοῦ πνεύματος.

[00560]    {ΕΡΑΝ.} Τούτοις ἀντιτείνειν μανία σαφής.

[00561]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν ἄκουσον καὶ τῶν ἑξῆς·

[00562]    ὄψει γὰρ αὐτῶν ἔνια καὶ τὴν ἀνθρωπείαν ὑπερβαίνοντα φύσιν.

[00563]    Λέγει δὲ οὕτως·

[00564]    Οὐ κατὰ τὴν δόξαν κρινεῖ οὐδὲ κατὰ τὴν λαλιὰν ἐλέγξει, ἀλλὰ κρινεῖ ἐν δικαιοσύνῃ ταπεινῷ κρίσιν καὶ ἐλέγξει ἐν εὐθύτητι τοὺς ἐνδόξους τῆς γῆς·

[00565]    καὶ πατάξει τὴν γῆν τῷ λόγῳ τοῦ στόματος αὑτοῦ καὶ τῷ πνεύματι διὰ χειλέων ἀνελεῖ τὸν ἀσεβῆ.

[00566]    Τούτων δὲ τῶν προρρήσεων τὰ μέν ἐστιν ἀνθρώπεια, τὰ δὲ θεῖα·

[00567]    ἡ μὲν γὰρ δικαιοσύνη καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ τὸ εὐθές τε καὶ ἀκλινὲς ἐν τῷ κρίνειν δηλοῖ τὴν κατὰ τὸ ἀνθρώπινον ἀρετήν·

[00568]    ἡ δὲ λόγῳ γινομένη τοῦ ἀσεβοῦς ἀναίρεσις καὶ τῆς γῆς ἐπὶ τὸ κρεῖττον μετάθεσις τὸ παντοδύναμον αἰνίττεται τῆς θεότητος.

[00569]    {ΕΡΑΝ.} Σαφέστερον διὰ τούτων ἐμάθομεν, ὡς τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ τὴν παρουσίαν ὁ προφήτης ἐθέσπισεν.

[00570]    {ΟΡΘ.} Ἐναργέστερόν σε διδάξει τὰ τούτων ἀκόλουθα τὴν τῆς ἑρμηνείας ἀλήθειαν.

[00571]    Ἐπάγει γάρ·

[00572]    Τότε συμβοσκηθήσεται λύκος μετὰ ἀρνός, καὶ πάρδαλις συναναπαύσεται ἐριφῷ, καὶ μοσχάριον καὶ λέων καὶ ταῦρος ἅμα βοσκηθήσονται, καὶ τὰ ἑξῆς, δι' ὧν διδάσκει καὶ τῶν ἠθῶν τὸ διάφορον καὶ τὸ τῆς πίστεως σύμφωνον.

[00573]    Καὶ μάρ τυρα τῆς προρρήσεως ἔχομεν τῶν πραγμάτων τὴν πεῖραν.

[00574]    Καὶ γὰρ τοὺς πλούτῳ κομῶντας καὶ τοὺς πενίᾳ συζῶντας, οἰκέτας τε καὶ δεσπότας, καὶ ἀρχομένους καὶ ἄρχοντας, καὶ στρατιώτας καὶ ἰδιώτας καὶ τοὺς τὰ σκῆπτρα τῆς οἰκουμένης κατέχοντας, μία ὑποδέχεται κολυμβήθρα, μία πᾶσι διδασκαλία προσφέρεται, μία πᾶσι μυστικὴ προτίθεται τράπεζα καὶ τῶν πιστευόντων ἕκαστος ἴσης ἀπολαύει μερίδος.

[00575]    {ΕΡΑΝ.} Ἀλλὰ ταῦτα θεὸν τὸν προφητευόμενον δείκνυσιν.

[00576]    {ΟΡΘ.} Οὐ θεὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωπον.

[00577]    Τούτου δὴ χάριν καὶ εὐθὺς τῆσδε τῆς προφητείας ἀρξάμενος, ῥάβδον βλαστήσειν ἐκ τῆς ῥίζης εἴρηκεν Ἰεσσαί·

[00578]    καὶ τὴν πρόρρησιν συμπεράνας ἀνέλαβε τὸ ^[87] προοίμιον.

[00579]    Ἔφη γάρ·

[00580]    Καὶ ἔσται ἡ ῥίζα τοῦ Ἰεσσαὶ καὶ ὁ ἀνιστάμενος ἄρχειν ἐθνῶν, ἐπ' αὐτῷ ἔθνη ἐλπιοῦσι, καὶ ἔσται ἡ ἀνάπαυσις αὐτοῦ τιμή.

[00581]    Ἰεσσαὶ δὲ ὁ πατὴρ τοῦ ∆αβίδ, πρὸς δὲ τὸν ∆αβὶδ γέγονεν ἡ μεθ' ὅρκων ὑπόσχεσις.

[00582]    Οὐκ ἂν δὲ ῥάβδον βλαστήσασαν ἐξ Ἰεσσαὶ προσηγόρευσε τὸν δεσπότην Χριστόν, εἰ μόνον ᾔδει θεόν.

[00583]    Προείρηκε δὲ ἡ πρόρρησις καὶ τὴν τῆς οἰκουμένης μεταβολήν.

[00584]    Ἐνεπλήσθη, γάρ φησιν, ἡ σύμπασα γῆ τοῦ γνῶναι τὸν κύριον ὡς ὕδωρ πολὺ κατακαλύψαι θαλάσσας.

[00585]    {ΕΡΑΝ.} Τῶν μὲν προφητικῶν ἐπήκουσα θεσπισμάτων.

[00586]    Ἐβου λόμην δὲ γνῶναι σαφῶς, εἰ καὶ τῶν ἀποστόλων ὁ θεῖος χορὸς ἐκ σπέρματος ∆αβὶδ βεβλαστηκέναι κατὰ σάρκα ἔφη τὸν δεσπότην Χριστόν.

[00587]    {ΟΡΘ.} Οὐδὲν ἐπήγγειλας δυσχερές, ἀλλὰ καὶ λίαν εὐπετές τε καὶ ῥᾴδιον.

[00588]    Ἄκουσον τοίνυν τοῦ πρώτου τῶν ἀποστόλων βοῶντος, ὅτι Προφήτης ὢν ὁ ∆αβὶδ καὶ εἰδώς, ὅτι ὅρκῳ ὤμοσεν αὐτῷ ὁ θεὸς ἐκ καρποῦ τῆς ὀσφύος αὐτοῦ ἀναστήσειν τὸ κατὰ σάρκα τὸν Χριστὸν καθίσαι ἐπὶ τοῦ θρόνου αὐτοῦ, προϊδὼν ἐλάλησε περὶ τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ, ὅτι οὔτε ἐγκατελείφθη εἰς ᾅδου ἡ ψυχὴ αὐτοῦ οὔτε ἡ σὰρξ αὐτοῦ εἶδε διαφθοράν.

[00589]    Ἐκ τούτων διαγνῶναί σοι δυνατόν, ὅτι καὶ ἐκ σπέρματος ∆αβὶδ κατὰ σάρκα βεβλάστηκεν ὁ δεσπότης Χριστός, καὶ οὐ σάρκα μόνην, ἀλλὰ καὶ ψυχὴν εἶχεν.

[00590]    {ΕΡΑΝ.} Τίς ἕτερος ταῦτα τῶν ἀποστόλων ἐκήρυξεν;

[00591]    {ΟΡΘ.} Ἤρκει μὲν καὶ μόνος ὁ μέγας Πέτρος τῇ ἀληθείᾳ συμμαρτυ ρῶν·

[00592]    καὶ γὰρ ὁ δεσπότης παρὰ τούτου μόνου τὴν τῆς εὐσεβείας ὁμολογίαν δεξάμενος, ἐβεβαίωσε ταύτην τῷ ἀοιδίμῳ μακαρισμῷ Ἐπειδὴ δὲ καὶ ἑτέρων τοῦτο κηρυττόντων ἀκοῦσαι ποθεῖς, ἄκουσον ἐν Ἀντιοχείᾳ τῆς Πισιδίας Παύλου καὶ Βαρνάβα δημηγορούντων.

[00593]    Οὗτοι γὰρ τοῦ ∆αβὶδ μνημονεύσαντες ταῦτα ἐπήγαγον·

[00594]    Τούτου ὁ θεὸς ἀπὸ τοῦ σπέρματος κατ' ἐπαγγελίαν ἤγειρε τῷ Ἰσραὴλ σωτῆρα Ἰησοῦν, καὶ τὰ ἑξῆς.

[00595]    Καὶ Τιμοθέῳ δὲ ἐπιστέλλων ὁ θεσπέσιος Παῦλος καὶ ταῦτα τέθεικε·

[00596]    Μνημόνευε Ἰησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν ἐκ σπέρματος ∆αβίδ, κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου.

[00597]    Καὶ ^[88] Ῥωμαίοις γράφων εὐθὺς ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς ∆αυϊτικῆς ἐμνημόνευσε συγγενείας.

[00598]    Ἔφη δὲ οὕτως·

[00599]    Παῦλος δοῦλος Ἰησοῦ Χριστοῦ, κλητὸς ἀπόστολος, ἀφωρισμένος εἰς εὐαγγέλιον θεοῦ, ὃ προεπηγγείλατο διὰ τῶν προφητῶν αὑτοῦ ἐν γραφαῖς ἁγίαις, περὶ τοῦ υἱοῦ αὑτοῦ τοῦ γενομένου ἐκ σπέρματος ∆αβὶδ κατὰ σάρκα.

[00600]    {ΕΡΑΝ.} Συχναὶ μὲν αἱ ἀποδείξεις καὶ ἀληθεῖς.

[00601]    Εἰπὲ δέ μοι, τί δήποτε τὰ ἑξῆς τῆς μαρτυρίας παρέλιπες;

[00602]    {ΟΡΘ.} Ὅτι περὶ τῆς ἀνθρωπότητος, ἀλλ' οὐ περὶ τῆς θεότητος ἀμφιβάλλεις.

[00603]    Εἰ δέ γε περὶ τῆς θεότητος ἠμφισβήτεις, περὶ ταύτης ἄν σοι τὰς ἀποδείξεις προσήνεγκα.

[00604]    Πλὴν ἀρκεῖ τὸ φάναι κατὰ σάρκα παραδηλῶσαι τὴν σεσιγημένην θεότητα.

[00605]    Κοινοῦ γὰρ ἀνθρώ που διδάσκων συγγένειαν, οὐ λέγω, τοῦ δεῖνος ὁ δεῖνα κατὰ σάρκα υἱός, ἀλλ' ἁπλῶς υἱός.

[00606]    Οὕτω καὶ ὁ θεῖος εὐαγγελιστὴς τὴν γενεαλογίαν συνέγραψεν·

[00607]    Ἀβραάμ, γάρ φησιν, ἐγέννησε τὸν Ἰσαάκ, καὶ οὐ προστέθεικε κατὰ σάρκα, μόνον γὰρ ἄνθρωπος ὑπῆρχεν ὁ Ἰσαάκ.

[00608]    Παραπλησίως δὲ καὶ τῶν ἄλλων ἐμνημόνευσεν·

[00609]    ἄνθρωποι γὰρ ἦσαν οὐδὲν ἔξω τῆς φύσεως ἔχοντες.

[00610]    Περὶ μέντοι τοῦ δεσπότου Χριστοῦ διαλεγόμενοι τῆς ἀληθείας οἱ κήρυκες, καὶ τοῖς ἀγνοοῦσιν ἐπιδεικνύν τες τὴν κάτω συγγένειαν, τὸ κατὰ σάρκα συνάπτουσι, ταύτῃ σημαί νοντες τὴν θεότητα καὶ διδάσκοντες ὡς οὐκ ἄνθρωπος μόνον, ἀλλὰ καὶ θεὸς προαιώνιος ὁ δεσπότης Χριστός.

[00611]    {ΕΡΑΝ.} Πολλὰς μὲν καὶ ἀποστολικὰς καὶ προφητικὰς παρήγαγες μαρτυρίας·

[00612]    ἐγὼ δὲ τῷ εὐαγγελιστῇ πείθομαι λέγοντι, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο.

[00613]    {ΟΡΘ.} Κἀγὼ πείθομαι τῇ θείᾳ ταύτῃ διδασκαλίᾳ, νοῶ δὲ αὐτὴν εὐσεβῶς, ὅτι σάρκα λαβὼν καὶ ψυχὴν λογικὴν λέγεται γεγενῆσθαι σάρξ.

[00614]    Εἰ δὲ μηδὲν ἐκ τῆς ἡμετέρας φύσεως ἔλαβεν ὁ θεὸς λόγος, οὐκ ἀληθεῖς μὲν αἱ πρὸς τοὺς πατριάρχας παρὰ τοῦ θεοῦ τῶν ὅλων μεθ' ὅρκων γεγενημέναι συνθῆκαι, ἀνόνητος δὲ τοῦ Ἰούδα ἡ εὐλογία, ψευδὴς δὲ ἡ πρὸς τὸν ∆αβὶδ ἐπαγγελία, περιττὴ δὲ καὶ ἡ παρθένος, οὐδὲν τῆς ἡμετέρας φύσεως τῷ σαρκωθέντι προσενεγκοῦσα θεῷ.

[00615]    Αἱ δὲ τῶν προφητῶν προρρήσεις τὸ πέρας οὐκ ἔχουσι.

[00616]    Κενόν, οὖν, ἄρα τὸ κήρυγμα ἡμῶν, κενὴ δὲ καὶ ἡ πίστις ἡμῶν, ματαία δὲ καὶ τῆς ἀναστάσεως ἡ ἐλπίς.

[00617]    Ψεύδεται γάρ, ὡς ἔοικεν, ὁ ἀπόστολος λέγων·

[00618]    ^[89] Συνήγειρε καὶ συνεκάθισεν ἡμᾶς ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.

[00619]    Εἰ γὰρ μηδὲν τῆς ἡμετέρας φύσεως εἶχεν ὁ δεσπότης Χρισ τός, ψευδῶς μὲν ἡμῶν ἀπαρχὴ προσηγόρευται·

[00620]    σώματος δὲ φύσις ἐκ νεκρῶν οὐκ ἐγήγερται, οὔτε μὴν ἐν οὐρανῷ τῆς ἐκ δεξιῶν καθέδρας τετύχηκεν.

[00621]    Εἰ δὲ μηδὲν τούτων γεγένηται, πῶς ἡμᾶς ὁ θεὸς συνή γειρέ τε καὶ συνεκάθισε τῷ Χριστῷ, τοὺς μηδὲν αὐτῷ κατὰ φύσιν προσήκοντας;

[00622]    Ἀλλὰ δυσσεβὲς τὸ ταῦτα λέγειν.

[00623]    Ὁ γὰρ θεῖος ἀπόστολος, μηδέπω μηδὲ τῆς κοινῆς ἀναστάσεως γενομένης, μήτε τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλείας τοῖς πεπιστευκόσι παρασχεθείσης, βοᾷ·

[00624]    Συνήγειρε καὶ συνεκάθισεν ἡμᾶς ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, διδάσκων ὡς τῆς ἀπαρχῆς ἡμῶν ἀναστάσης καὶ τὴν ἐκ δεξιῶν δεξαμένης καθέδραν, τευξόμεθα καὶ ἡμεῖς πάντως τῆς ἀνα στάσεως, καὶ τῇ ἀπαρχῇ κοινωνοῦσι τῆς δόξης οἱ κοινωνοῦντες τῆς φύσεως καὶ μετειληφότες τῆς πίστεως.

[00625]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ πολλοὺς καὶ ἀληθεῖς διεξελήλυθας λόγους·

[00626]    ἀλλ' ἐβουλόμην γνῶναι τοῦ εὐαγγελικοῦ ῥητοῦ τὴν διάνοιαν.

[00627]    {ΟΡΘ.} Οὐ δεῖ σοι ξένης ἑρμηνείας·

[00628]    αὐτὸς γὰρ ὁ εὐαγγελιστὴς ἑαυτὸν ἑρμηνεύει.

[00629]    Εἰπὼν γάρ, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, ἐπήγαγε, Καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, τοῦτ' ἔστιν, ἐν ἡμῖν σκηνώσας καὶ οἷόν τινι ναῷ χρησάμενος τῇ ἐξ ἡμῶν ληφθείσῃ σαρκὶ λέγεται γεγενῆσθαι σάρξ.

[00630]    Καὶ διδάσκων ὡς ἀναλλοίωτος ἔμεινεν ἐπήγαγε·

[00631]    Καὶ ἐθεασά μεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας.

[00632]    Καὶ σάρκα γὰρ περιβεβλημένος ἐδείκνυ τὴν πατρῴαν εὐγένειαν, καὶ τῆς θεότητος τὰς ἀκτῖνας ἐξέπεμπε, καὶ τῆς δεσποτικῆς ἐξουσίας ἠφίει τὴν αἴγλην, ταῖς θαυματουργίαις ἀπο καλύπτων τὴν λανθάνουσαν φύσιν.

[00633]    Τούτοις ἔοικεν ἃ Φιλιππησίοις ἔγραψεν ὁ θεῖος ἀπόστολος·

[00634]    Τοῦτο φρονείσθω ἐν ὑμῖν, ὃ καὶ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἀλλ' ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώ ματι ἀνθρώπων γενόμενος καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἐτα πείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ.

[00635]    Βλέπε τὴν τῶν κηρυγμάτων συγγένειαν.

[00636]    Ὁ εὐαγγελιστὴς ^[90] εἶπεν, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, ὁ ἀπόστολος ἔφη, Ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος·

[00637]    ὁ εὐαγγελιστὴς εἴρηκε, Καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, ὁ ἀπόστολος, Μορφὴν δούλου λαβών.

[00638]    Ὁ εὐαγγελιστὴς πάλιν ἔφη, Ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, ὁ ἀπόστολος, Ὃς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ.

[00639]    Καί, συλλήβδην εἰπεῖν, ἀμφότεροι διδάσκουσιν ὅτι θεὸς ὢν καὶ θεοῦ υἱός, καὶ τὴν τοῦ πατρὸς περικείμενος δόξαν, καὶ τὴν αὐτὴν ἔχων καὶ φύσιν καὶ δύναμιν τῷ γεννήσαντι, ὁ ἐν ἀρχῇ ὢν καὶ πρὸς τὸν θεὸν ὢν καὶ θεὸς ὤν, καὶ τὴν κτίσιν δημιουργήσας, μορφὴν ἔλαβε δούλου.

[00640]    Καὶ ἐδόκει μὲν τοῦτο μόνον εἶναι ὃ ἑωρᾶτο·

[00641]    ἦν δὲ θεὸς ἀνθρωπείαν περικείμενος φύσιν καὶ τὴν τῶν ἀνθρώπων πραγματευόμενος σωτηρίαν.

[00642]    Τοῦτο δηλοῖ τό,

[00643]    Ο λόγος σὰρξ ἐγένετο, καὶ τό, Ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενό μενος καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος.

[00644]    Τοῦτο γὰρ μόνον ἔβλεπον οἱ Ἰουδαῖοι, διὸ καὶ πρὸς αὐτὸν ἔλεγον·

[00645]    Περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε, ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, ὅτι ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυ τὸν θεόν·

[00646]    καὶ πάλιν·

[00647]    Οὗτος ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔστιν ἀπὸ θεοῦ, ὅτι τὸ σάββατον οὐ τηρεῖ.

[00648]    {ΕΡΑΝ.} Ἰουδαῖοι διὰ τὴν σφετέραν ἐτύφλωττον ἀπιστίαν, καὶ τούτου χάριν τούτοις ἐχρῶντο τοῖς λόγοις.

[00649]    {ΟΡΘ.} Εἰ δὲ καὶ τοὺς ἀποστόλους εὕροις πρὸ τῆς ἀναστάσεως ταῦτα λέγοντας, δέχῃ τὴν ἑρμηνείαν;

[00650]    {ΕΡΑΝ.} Ἴσως δέξομαι.

[00651]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοίνυν αὐτῶν ἐν τῷ πλοίῳ μετὰ τὴν μεγίστην τῆς γαλήνης θαυματουργίαν λεγόντων·

[00652]    Ποταπός ἐστιν ὁ ἄνθρωπος οὗτος, ὅτι καὶ ἡ θάλασσα καὶ οἱ ἄνεμοι ὑπακούουσιν αὐτῷ;

[00653]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦτο μὲν ἀποδέδεικται·

[00654]    ἐκεῖνο δέ μοι εἰπέ·

[00655]    τί δήποτε ὁ θεῖος ἀπόστολος ἐν ὁμοιώματι αὐτὸν ἀνθρώπου γεγενῆσθαι λέγει;

[00656]    {ΟΡΘ.} Τὸ ληφθὲν οὐχ ὁμοίωμα ἀνθρώπου, ἀλλὰ φύσις ἀνθρώπου·

[00657]    μορφὴ γὰρ δούλου.

[00658]    Καθάπερ δὲ ἡ μορφὴ τοῦ θεοῦ φύσις νοεῖται θεοῦ, οὕτως ἡ μορφὴ τοῦ δούλου φύσις νοεῖται δούλου.

[00659]    Αὐτὸς μέντοι ὁ ^[91] ταύτην λαβὼν ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπου ἐγένετο, καὶ ἐν σχήματι εὑρέθη ὡς ἄνθρωπος.

[00660]    Θεὸς γὰρ ὢν ἐδόκει ἄνθρωπος εἶναι δι' ἣν ἀνείληφε φύσιν.

[00661]    Ὁ μέντοι εὐαγγελιστὴς τὸ ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπου γενέσθαι σάρκα ἔφη γενέσθαι.

[00662]    Ἵνα δὲ γνῷς ὅτι τοῦ ἐναντίου πνεύ ματός εἰσι μαθηταὶ οἱ τὴν σάρκα τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἀρνούμενοι, ἄκουσον τοῦ μεγάλου Ἰωάννου ἐν τῇ καθολικῇ λέγοντος·

[00663]    Πᾶν πνεῦμα ὃ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθέναι ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστι·

[00664]    καὶ πᾶν πνεῦμα ὃ μὴ ὁμολογεῖ τὸν Ἰησοῦν ἐν σαρκὶ ἐληλυθέναι ἐκ τοῦ θεοῦ οὐκ ἔστι, καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τοῦ Ἀντιχρίστου.

[00665]    {ΕΡΑΝ.} Πιθανῶς μὲν ἡρμήνευσας.

[00666]    Ἐγὼ δὲ μαθεῖν ἐβουλόμην, ὅπως οἱ παλαιοὶ τῆς ἐκκλησίας διδάσκαλοι τό, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, νενοήκασιν.

[00667]    {ΟΡΘ.} Ἔδει μέν σε πεισθῆναι ταῖς ἀποστολικαῖς καὶ προφητικαῖς ἀποδείξεσιν.

[00668]    Ἐπειδὴ δὲ καὶ τὰς τῶν ἁγίων πατέρων ἑρμηνείας ἐπιζη τεῖς, ἐγώ σοι καὶ ταύτην, σὺν θεῷ φάναι, προσοίσω τὴν θεραπείαν.

[00669]    {ΕΡΑΝ.} Μή μοι παραγάγῃς ἄνδρας ἀσήμους ἢ ἀμφιβόλους·

[00670]    τῶν γὰρ τοιούτων τὴν ἑρμηνείαν οὐ δέξομαι.

[00671]    {ΟΡΘ.} Ἀξιόχρεως εἶναί σοι δοκεῖ Ἀθανάσιος ἐκεῖνος ὁ πολυθρύλλητος, ὁ φανότατος τῆς Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίας φωστήρ;

[00672]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε·

[00673]    τοῖς γὰρ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας παθήμασι τὴν διδα σκαλίαν ἐκύρωσεν.

[00674]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοίνυν αὐτοῦ πρὸς Ἐπίκτητον γεγραφότος·

[00675]    λέγει δὲ οὕτως·

[00676]    Τὸ γὰρ παρὰ τῷ Ἰωάννῃ λεγόμενον, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, ταύτην ἔχει τὴν διάνοιαν, καθὼς καὶ ἐκ τοῦ ὁμοίου τοῦτο δυνατὸν εὑρεῖν.

[00677]    Γέγραπται γὰρ παρὰ τῷ Παύλῳ·

[00678]    Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν γέγονε κατάρα.

[00679]    Ὥσπερ οὐχ ὅτι αὐτὸς γέγονε κατάρα, ἀλλ' ὅτι τὴν ὑπὲρ ἡμῶν ἐδέξατο κατάραν, εἴρηται γεγονέναι, οὕτως οὐχ ὅτι τραπεὶς εἰς σάρκα, ἀλλ' ὅτι σάρκα ὑπὲρ ἡμῶν ἀνέλαβε, λέγε ται σὰρξ γεγονέναι.

[00680]    {ΟΡΘ.} Ταῦτα μὲν ὁ θειότατος Ἀθανάσιος.

[00681]    Γρηγόριος δέ, ᾧ κλέος παρὰ πᾶσι πολύ, ὁ πάλαι μὲν τὴν βασιλεύουσαν πόλιν τὴν ἐπὶ τῷ στόματι τοῦ Βοσπόρου κειμένην ἰθύνας, ὕστερον δὲ τὴν Ναζιανζὸν ^[92] οἰκήσας, κατὰ τῆς Ἀπολιναρίου τερθρείας ὧδε πρὸς Κληδόνιον ἔγραψεν.

[00682]    {ΕΡΑΝ.} Περιφανὴς ὁ ἀνήρ, καὶ πρόμαχος τῆς εὐσεβείας γεγένηται.

[00683]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοίνυν αὐτοῦ λέγοντος·

[00684]    Τὸ οὖν, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, ἴσον δοκεῖ μοι δύνασθαι τῷ καὶ ἁμαρτίαν αὐτὸν γεγονέναι λέγεσθαι καὶ κατάραν, οὐκ εἰς ταῦτα τοῦ κυρίου μεταποιηθέντος (πῶς γάρ;), ἀλλ' ὡς διὰ τοῦ ταῦτα δέξασθαι τὰς ἀνομίας ἡμῶν ἀναλαβόντος καὶ τὰς νόσους βαστάσαντος.

[00685]    {ΕΡΑΝ.} Σύμφωνος ἀμφοτέρων ἡ ἑρμηνεία.

[00686]    {ΟΡΘ.} Ἐπειδή σοι τοὺς τὰ νότια καὶ βόρεια ποιμάναντας συμφω νοῦντας ἐδείξαμεν, δεῦρο δή σε καὶ πρὸς τοὺς ἀοιδίμους τῆς ἑσπερίας ξεναγήσωμεν διδασκάλους, οἳ γλώττῃ μὲν ἑτέρᾳ, διανοίᾳ δὲ οὐχ ἑτέρᾳ τὴν ἑρμηνείαν συνέγραψαν.

[00687]    {ΕΡΑΝ.} Ἀμβρόσιον ἀκούω τὸν τῆς Μεδιολάνων τὸν ἀρχιερατικὸν διακοσμήσαντα θρόνον ἠριστευκέναι μὲν κατὰ πάσης αἱρέσεως, συγγεγραφέναι δὲ κάλλιστα καὶ τῇ τῶν ἀποστόλων διδασκαλίᾳ συμβαίνοντα.

[00688]    {ΟΡΘ.} Αὐτοῦ σοι τὴν ἑρμηνείαν προσοίσω.

[00689]    Λέγει δὲ ταῦτα ἐν τῷ περὶ πίστεως λόγῳ·

[00690]    Ἀλλά, φασί, γέγραπται ὅτι Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο.

[00691]    Τὸ γραφὲν οὐκ ἀρνοῦμαι.

[00692]    Ἀλλὰ θεάσασθε τὸ λεγόμενον.

[00693]    Ἕπεται γάρ·

[00694]    Καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, τοῦτ' ἔστιν, ἐκεῖνος ὁ λόγος ὁ τὴν σάρκα λαβὼν οὗτος ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, τοῦτ' ἔστιν, ἐν σαρκὶ ἐσκήνωσεν ἀνθρωπείᾳ.

[00695]    Θαυμάζεις οὖν ἐφ' οἷς γέγραπται, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, τῆς σαρκὸς ἀναληφθείσης παρὰ τοῦ θεοῦ λόγου, ὁπότε καὶ περὶ ἁμαρτίας, ἣν μὴ ἔσχεν, εἴρηται ὅτι γενόμενος ἁμαρτία.

[00696]    Τοῦτ' ἔστιν, οὐ φύσις καὶ ἐνέργεια ἁμαρτίας ἐγένετο, ἀλλ' ἵνα τὴν ἡμετέραν ἁμαρτίαν ἐν τῇ ἰδίᾳ σταυρώσῃ σαρκί.

[00697]    Ἀπόσχωνται ^[93] οὖν λέγειν τὴν τοῦ λόγου φύσιν μετημεῖφθαι.

[00698]    Ἄλλος γάρ ἐστιν ὁ ἀναλαβών, καὶ ἄλλο τὸ ἀναληφθέν.

[00699]    {ΕΡΑΝ.} Μετὰ τούτους προσήκει τῶν πρὸς ἥλιον ἀνίσχοντα διδα σκάλων ἀκοῦσαι·

[00700]    τοῦτο γὰρ ἡμῖν μόνον τῆς οἰκουμένης ὑπολέλειπται τμῆμα.

[00701]    {ΟΡΘ.} Ἔδει μὲν τούτους πρώτους μαρτυρῆσαι τῇ ἀληθείᾳ·

[00702]    πρῶτοι γὰρ τῶν ἀποστολικῶν ἐπήκουσαν κηρυγμάτων.

[00703]    Ἐπειδὴ δὲ κατὰ τῶν πρωτοτόκων τῆς εὐσεβείας παίδων τὰς ὑμετέρας ἠκονήσατε γλώσσας, τῇ τοῦ ψεύδους αὐτὰς παραθήξαντες θηγάνῃ, τὴν ἐσχάτην αὐτοῖς ἀπενείμαμεν χώραν, ἵνα τῶν ἄλλων ἐπακούσαντες πρῶτον, εἶτα τοῖς ἐκείνων παραθέντες τὰ τούτων, θαυμάσητε μὲν τὴν συμφωνίαν, παύσησθε δὲ τῆς γλωσσαλγίας.

[00704]    Ἀκούσατε τοίνυν Φλαβιανοῦ, ὃς τῆς Ἀντιοχέων ἐκκλησίας ἐπὶ πλεῖστον σοφῶς ἐκίνησε τὰ πηδάλια, καὶ τοῦ ἀρειανικοῦ κλύδωνος κρείττους ἀπέφηνεν ἃς ἐκυβέρνησεν ἐκκλη σίας, τὸ εὐαγγελικὸν ῥητὸν ἑρμηνεύοντος.

[00705]    Ὁ λόγος, φησί, σὰρξ ἐγένετο, καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν.

[00706]    Οὐκ εἰς σάρκα μεταβέβληται, οὐδὲ ἀπέστη τοῦ εἶναι θεός, ἀλλ' ἐκεῖνο μὲν ἦν ἀϊδίως, τοῦτο δὲ γέγονεν οἰκονομικῶς, αὐτὸς οἰκοδομήσας τὸν ἑαυτοῦ ναόν, καὶ ἐνοικήσας τῷ παθητῷ γεννήματι.

[00707]    {ΟΡΘ.} Εἰ δὲ καὶ τῶν παλαιῶν Παλαιστινῶν ἀκοῦσαι ποθεῖς, ὑπόσχες Γελασίῳ τῷ θαυμασίῳ τὰς ἀκοάς, ὃς τὴν Καισαρέων ἐπι μελῶς ἐγεώργησε, Λέγει δὲ καὶ ταῦτα εἰς τὴν τῆς δεσποτικῆς ἐπι φανείας πανήγυριν·

[00708]    Μάθε τὴν ἀλήθειαν παρὰ Ἰωάννου τοῦ ἁλιέως λέγοντος, Καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, οὐκ αὐτὸς μεταβληθείς, ἀλλ' ἐν ἡμῖν σκηνώσας.

[00709]    Ἕτερον σκηνή, καὶ ἕτερον ὁ λόγος·

[00710]    ἕτερον ὁ ναός, καὶ ἕτερον ὁ ἐνοικῶν ἐν αὐτῷ θεός.

[00711]    {ΕΡΑΝ.} Θαυμάζω λίαν τὴν συμφωνίαν.

[00712]    {ΟΡΘ.} Ἰωάννην δὲ τὸν μέγαν τῆς οἰκουμένης λαμπτῆρα, ὃς πρῶ τον μὲν τὴν Ἀντιοχέων φιλοτίμως ἤρδευσεν ἐκκλησίαν, εἶτα τὴν βασιλεύουσαν σοφῶς ἐγεώργησεν, οὐχ ἡγῇ τὸν ἀποστολικὸν τῆς πίστεως τετηρηκέναι κανόνα;

[00713]    ^[94] {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε ἀξιάγαστον τοῦτον ὑπείληφα τὸν διδάσκαλον.

[00714]    {ΟΡΘ.} Οὗτος ὁ πάντα ἄριστος τόδε τὸ εὐαγγελικὸν ἑρμηνεύων χωρίον ὧδέ φησιν·

[00715]    Ὥστε ὅταν ἀκούσῃς, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, μὴ θορυβηθῇς, μηδὲ καταπέσῃς.

[00716]    Οὐ γὰρ ἡ οὐσία μετέπεσεν εἰς σάρκα·

[00717]    τοῦτο γὰρ τῆς ἐσχάτης ἀσεβείας ἐστίν·

[00718]    ἀλλὰ μένουσα ὅπερ ἐστίν, οὕτω τοῦ δούλου τὴν μορφὴν ἔλαβεν.

[00719]    Ὥσπερ γὰρ ὅταν λέγῃ, Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα, οὐ τοῦτό φησιν, ὅτι ἡ οὐσία αὐτοῦ τῆς οἰκείας ἀποστᾶσα δόξης εἰς κατάραν οὐσιώθη (τοῦτο γὰρ οὐδ' ἂν δαίμονες ἐννοήσαιεν, οὐδ' οἱ σφόδρα ἀνόητοι καὶ τῶν κατὰ φύσιν ἀπεστερημένοι φρενῶν·

[00720]    τοσαύτην ἔχει μετὰ τῆς ἀσεβείας καὶ τὴν παράνοιαν)·

[00721]    οὐ τοῦτο οὖν λέγει, ἀλλ' ὅτι τὴν καθ' ἡμῶν κατάραν δεξάμενος οὐκ ἀφίησιν ἡμᾶς ἐπαράτους εἶναι λοιπόν·

[00722]    οὕτω δὲ καὶ ἐνταῦθα σάρκα φησὶν αὐτὸν γεγενῆσθαι, οὐ μεταβαλόντα εἰς σάρκα τὴν οὐσίαν, ἀλλ' ἀναλαβόντα αὐτήν, ἀνεπάφου μενούσης ἐκείνης.

[00723]    {ΟΡΘ.} Εἰ δέ σοι φίλον καὶ Σευηριανοῦ τοῦ Γαβάλων ἐπακοῦσαι ποιμένος, ἐγὼ καὶ τούτου σοι προσοίσω τὴν ἑρμηνείαν, αὐτὸς δὲ παράσχες τὴν ἀκοήν.

[00724]    Τὸ γάρ, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, οὐ μετάπτωσιν τῆς φύσεως σημαίνει, ἀλλὰ τὴν ἀνάληψιν τῆς ἡμετέρας φύσεως.

[00725]    Εἰ γὰρ τὸ ἐγένετο μεταβολὴν νομίζεις, ἐὰν ἀκούσῃς Παύλου λέγοντος, Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου, γενό μενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα, εἰς φύσιν καὶ μετατροπὴν κατάρας ἐκλαμβάνεις τὴν λέξιν;

[00726]    Ὥσπερ οὖν τὸ γενόμενος κατάρα οὐδὲν ἕτερον σημαίνει ἢ ὅτι κατάραν τὴν καθ' ἡμῶν εἰς ἑαυτὸν ἔλαβεν, οὕτω καὶ τό, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, οὐδὲν ἄλλο παρίστησιν ἢ τῆς σαρκὸς τὴν ἀνάληψιν.

[00727]    {ΕΡΑΝ.} Ἄγαμαι τῆς συμφωνίας τοὺς ἄνδρας.

[00728]    Ἅπαντες γὰρ τὴν αὐ ^[95] τὴν ἑρμηνείαν τῶν εὐαγγελικῶν ῥητῶν ἐποιήσαντο, ὥσπερ εἰς ταὐτὸν συνελθόντες καὶ τὸ κοινῇ δόξαν συγγράψαντες.

[00729]    {ΟΡΘ.} Μέγιστα μὲν αὐτοὺς ἀπ' ἀλλήλων καὶ ὄρη καὶ πελάγη διίστη, ἀλλὰ τὴν συμφωνίαν οὐκ ἐπήμανεν ἡ διάστασις·

[00730]    ὑπὸ μιᾶς γὰρ ἅπαντες πνευματικῆς ἐνηχήθησαν χάριτος.

[00731]    Προσήνεγκα ἄν σοι καὶ τῶν νικηφόρων τῆς εὐσεβείας ἀγωνιστῶν ∆ιοδώρου καὶ Θεοδώρου τὰς ἑρμηνείας, εἰ μὴ δυσμενῶς ὑμᾶς ἑώρων περὶ τοὺς ἄνδρας διακει μένους καὶ τῆς Ἀπολιναρίου περὶ αὐτοὺς ἀπεχθείας κληρονόμους γεγενημένους.

[00732]    Ἐθεάσω δ' ἂν καὶ τούτους συνῳδὰ γεγραφότας καὶ ἐκ τῆς θείας πηγῆς ἀρυσαμένους τὰ νάματα, καὶ κρουνοὺς καὶ αὐτοὺς γεγενημένους τοῦ πνεύματος.

[00733]    Ἀλλὰ τούτους μὲν παραλείψω·

[00734]    ἄσπονδον γὰρ κατ' αὐτῶν ἀνεδέξασθε πόλεμον.

[00735]    Ἐπιδείξω δέ σοι τῶν πανευ φήμων τῆς ἐκκλησίας διδασκάλων τὸ περὶ τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως φρόνημα, ἵνα γνῷς τίνα περὶ τῆς ληφθείσης ἐδόξασαν φύσεως.

[00736]    Ἀκήκοας δὲ πάντως Ἰγνάτιον ἐκεῖνον, ὃς διὰ τῆς τοῦ μεγάλου Πέτρου δεξιᾶς τῆς ἀρχιερωσύνης τὴν χάριν ἐδέξατο, καὶ τὴν ἐκκλησίαν Ἀντιοχέων ἰθύνας τὸν τοῦ μαρτυρίου στέφανον ἀνεδήσατο·

[00737]    καὶ Εἰρηναῖον, ὃς τῆς Πολυκάρπου διδασκαλίας ἀπήλαυσεν, Γαλατῶν δὲ τῶν ἑσπερίων ἐγεγόνει φωστήρ·

[00738]    καὶ Ἱππόλυτον καὶ Μεθόδιον, τοὺς ἀρχιερέας καὶ μάρτυρας, καὶ τοὺς ἄλλους, ὧν ταῖς διδασκαλίαις τὰς προσηγορίας συνάψω.

[00739]    {ΕΡΑΝ.} Ποθοῦντί μοι καὶ τάσδε προσοίσεις τὰς μαρτυρίας.

[00740]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον οὖν τῶν ἀνδρῶν τὴν ἀποστολικὴν προφερόντων διδασκαλίαν.

[00741]    Τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου ἐπισκόπου Ἀντιοχείας καὶ μάρτυρος.

[00742]    Ἐκ τῆς πρὸς Σμυρναίους ἐπιστολῆς.

[00743]    Πεπληροφορημένους ἀληθῶς εἰς τὸν κύριον ἡμῶν, ὄντα ἐκ γένους ∆αβὶδ κατὰ σάρκα, υἱὸν θεοῦ κατὰ θεότητα καὶ δύναμιν θεοῦ, γεγεννη μένον ἀληθῶς ἐκ παρθένου, βεβαπτισμένον ὑπὸ Ἰωάννου, ἵνα πληρωθῇ πᾶσα δικαιοσύνη ὑπ' αὐτοῦ, ἀληθῶς ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ Ἡρώδου τετράρχου καθηλωμένον ὑπὲρ ἡμῶν σαρκί.

[00744]    ^[96] Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[00745]    Τί γάρ με ὠφελεῖ, εἴπερ με ἐπαινεῖ τις, τὸν δὲ κύριόν μου βλασφημεῖ μὴ ὁμολογῶν αὐτὸν σαρκοφόρον;

[00746]    Ὁ δὲ τοῦτο μὴ λέγων, τελείως αὐτὸν ἀπήρνηται ὢν νεκροφόρος.

[00747]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[00748]    Εἰ γὰρ τῷ δοκεῖν ταῦτα ἐπράχθη ὑπὸ τοῦ κυρίου ἡμῶν, κἀγὼ τῷ δοκεῖν δέδεμαι.

[00749]    Τί δὲ καὶ ἐμαυτὸν ἔκδοτον δέδωκα τῷ θανάτῳ, πρὸς πῦρ, πρὸς μάχαιραν, πρὸς θηρία;

[00750]    Ἀλλ' ὁ ἐγγὺς μαχαίρας, ἐγγὺς θεοῦ, ὁ μεταξὺ θηρίων, μεταξὺ θεοῦ.

[00751]    Μόνον ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τὸ συμπαθεῖν αὐτῷ πάντα ὑπομένω, αὐτοῦ με ἐνδυναμοῦντος, τοῦ τελείου ἀνθρώπου, ὅν τινες ἀγνοοῦντες ἀρνοῦνται.

[00752]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολῆς.

[00753]    Ὁ γὰρ θεὸς ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐκυοφορήθη ὑπὸ Μαρίας κατ' οἰκονομίαν θεοῦ, ἐκ σπέρματος μὲν ∆αβίδ, ἐκ πνεύματος δὲ ἁγίου, ὃς ἐγεννήθη καὶ ἐβαπτίσθη, ἵνα τὸ θνητὸν ἡμῶν καθαρισθῇ.

[00754]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[00755]    Εἴ τι οἱ κατ' ἄνδρα κοινῇ πάντες ἐν τῇ χάριτι ἐξ ὀνόματος συνέρχεσθε ἐν μιᾷ πίστει, καὶ ἐν ἑνὶ Ἰησοῦ Χριστῷ τῷ κατὰ σάρκα ἐκ γένους ∆αβίδ, τῷ υἱῷ τοῦ ἀνθρώπου καὶ υἱῷ τοῦ θεοῦ.

[00756]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[00757]    Εἷς ἰατρός ἐστι σαρκικὸς καὶ πνευματικός, γεννητὸς ἐξ ἀγεννήτου, ἐν ἀνθρώπῳ θεός, ἐν θανάτῳ ζωὴ ἀληθινή, καὶ ἐκ Μαρίας καὶ ἐκ θεοῦ, πρῶτον παθητὸς καὶ τότε ἀπαθής, Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ κύριος ἡμῶν.

[00758]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Τραλλιανοὺς ἐπιστολῆς.

[00759]    Κωφώθητε οὖν, ὅταν χωρὶς Ἰησοῦ Χριστοῦ ὑμῖν λαλῇ τις, τοῦ ἐκ γένους ∆αβίδ, τοῦ ἐκ Μαρίας, ὃς ἀληθῶς ἐγεννήθη, ἔφαγέ τε καὶ ἔπιεν ἀληθῶς, ἐδιώχθη ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, ἀληθῶς ἐσταυρώθη καὶ ἀπέθανε, βλεπόντων τῶν ἐπιγείων καὶ ἐπουρανίων καὶ καταχθονίων.

[00760]    Εἰρηναίου ἐπισκόπου Λουγδούνου.

[00761]    Ἐκ τοῦ τρίτου λόγου τῶν εἰς τὰς αἱρέσεις.

[00762]    ^[97] Εἰς τί δὲ καὶ τὸ ἐν πόλει ∆αβὶδ προσέθηκαν, εἰ μὴ ἵνα τὴν ὑπὸ θεοῦ γεγενημένην τῷ ∆αβὶδ ὑπόσχεσιν, ὅτι ἐκ καρποῦ τῆς κοιλίας αὐτοῦ αἰώνιός ἐστι βασιλεύς, πεπληρωμένην εὐαγγελίσωνται, ἣν ὁ δημιουργὸς τοῦδε τοῦ παντὸς πεποίητο ἐπαγγελίαν;

[00763]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00764]    Καὶ ἐν τῷ εἰπεῖν, Ἀκούσατε δή, οἶκος ∆αβίδ, σημαίνοντος ἦν ὅτι ἐπηγγείλατο τῷ ∆αβὶδ ὁ θεὸς ἐκ καρποῦ τῆς κοιλίας αὐτοῦ αἰώνιον ἀναστήσειν βασιλέα.

[00765]    Οὗτός ἐστιν ὁ ἐκ τῆς ∆αβὶδ παρθένου γενόμενος.

[00766]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00767]    Εἰ τοίνυν ὁ πρῶτος Ἀδὰμ ἔσχε πατέρα ἄνθρωπον, καὶ ἐκ σπέρματος ἐγεννήθη, εἰκὸς ἦν καὶ τὸν δεύτερον Ἀδὰμ λέγειν αὐτὸν ἐξ Ἰωσὴφ γεγεννῆσθαι.

[00768]    Εἰ δὲ ἐκεῖνος ἐκ γῆς ἐλήφθη, πλάστης δὲ αὐτοῦ ὁ θεός, ἔδει καὶ τὸν ἀνακεφαλαιούμενον εἰς αὐτὸν ὑπὸ τοῦ θεοῦ πεπλασμένον ἄνθρωπον, τὴν αὐτὴν ἐκείνῳ τῆς γεννήσεως ἔχειν ὁμοιότητα.

[00769]    Εἰς τί οὖν πάλιν οὐκ ἔλαβε χοῦν ὁ θεός, ἀλλ' ἐκ Μαρίας ἐνήργησε τὴν πλάσιν γενέσθαι;

[00770]    Ἵνα μὴ ἄλλη πλάσις γένηται, μηδὲ ἄλλο τὸ σωζόμενον, ἀλλ' αὐτὸς ἐκεῖνος ἀνακεφαλαιωθῇ, τηρουμένης τῆς ὁμοιότητος.

[00771]    Ἄγαν οὖν πίπτουσι καὶ οἱ λέγοντες αὐτὸν μηδὲν εἰληφέναι ἐκ τῆς παρθένου, ἵν' ἐκβάλωσι τὴν τῆς σαρκὸς κληρονομίαν, καὶ ἀποβάλωνται τὴν ὁμοιότητα.

[00772]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00773]    Ἐπεὶ περισσὴ καὶ ἡ εἰς τὴν Μαρίαν αὐτοῦ κάθοδος.

[00774]    Τί γὰρ καὶ εἰς αὐτὴν κατῄει, εἰ μηδὲν ἔμελλε λήψεσθαι παρ' αὐτῆς;

[00775]    Ἔτι τε εἰ μηδὲν εἰλήφει παρὰ τῆς Μαρίας, οὐκ ἂν τὰς ἀπὸ γῆς εἰλημμένας προσίετο τροφάς, δι' ὧν τὸ ἀπὸ γῆς ληφθὲν τρέφεται σῶμα·

[00776]    οὐδ' ἂν εἰς τεσσα ράκοντα ἡμέρας ὁμοίως ὡς Μωϋσῆς καὶ Ἠλίας νηστεύσας ἐπείνησε, τοῦ σώματος ἐπιζητοῦντος τὴν ἰδίαν τροφήν·

[00777]    οὐδ' ἂν Ἰωάννης ὁ μαθητὴς αὐτοῦ περὶ αὐτοῦ γράφων εἰρήκει·

[00778]    Ὁ δὲ Ἰησοῦς κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκαθέζετο·

[00779]    οὐδ' ἂν ὁ ∆αβὶδ προαναπε ^[98] φωνήκει περὶ αὐτοῦ·

[00780]    Καὶ ἐπὶ τὸ ἄλγος τῶν τραυμάτων μου προσ έθηκαν·

[00781]    οὐδ' ἂν ἐδάκρυσεν ἐπὶ τοῦ Λαζάρου, οὐδ' ἂν ἵδρωσε θρόμβους αἵματος·

[00782]    οὐδ' ἂν εἰρήκει ὅτι Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου·

[00783]    οὐδ' ἂν νυγείσης αὐτοῦ τῆς πλευρᾶς ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ.

[00784]    Ταῦτα γὰρ πάντα σύμβολα σαρκὸς τῆς ἀπὸ γῆς εἰλημμένης, ἣν εἰς αὐτὸν ἀνεκεφαλαιώσατο τὸ ἴδιον πλάσμα σώζων.

[00785]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00786]    Ὥσπερ γὰρ διὰ τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου τοῦ πρώτως ἐκ γῆς ἀνεργάστου πεπλασμένου ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν οἱ πολλοί, καὶ ἀπέβαλον τὴν ζωήν, οὕτως ἔδει καὶ δι' ὑπακοῆς ἑνὸς ἀνθρώπου τοῦ πρώτως ἐκ παρθένου γεγεννημένου, δικαιωθῆναι πολλοὺς καὶ ἀπολαβεῖν τὴν σωτηρίαν.

[00787]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00788]    Εγὼ εἶπα, θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ ὑψίστου πάντες, ὑμεῖς δὲ ὡς ἄνθρωποι ἀποθνῄσκετε.

[00789]    Ταῦτα λέγει πρὸς τοὺς μὴ δεξαμένους τὴν δωρεὰν τῆς υἱοθεσίας, ἀλλ' ἀτιμάζοντας τὴν σάρκωσιν τῆς καθαρᾶς γεννήσεως τοῦ λόγου τοῦ θεοῦ, καὶ ἀποστεροῦντας τὸν ἄνθρωπον τῆς εἰς θεὸν ἀνόδου, καὶ ἀχαριστοῦντας τῷ ὑπὲρ αὐτῶν σαρκωθέντι λόγῳ τοῦ θεοῦ.

[00790]    Εἰς τοῦτο γὰρ ὁ λόγος ἄνθρωπος καὶ υἱὸς ἀνθρώπου ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, ἵνα ὁ ἄνθρωπος χωρήσας τὸν λόγον καὶ τὴν υἱοθεσίαν λαβὼν υἱὸς γένηται θεοῦ.

[00791]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00792]    Τοῦ πνεύματος οὖν κατελθόντος διὰ τὴν προωρισμένην οἰκονομίαν, καὶ τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ τοῦ μονογενοῦς, ὃς καὶ λόγος ἐστὶ τοῦ πατρός, ἐλθόντος τοῦ πληρώματος τοῦ χρόνου, σαρκωθέντος ἐν ἀνθρώπῳ, καὶ πᾶσαν τὴν κατ' ἄνθρωπον οἰκονομίαν ἐκπληρώσαντος Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡμῶν, ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ ὄντος, ὡς αὐτὸς ὁ κύριος μαρτυρεῖ, καὶ οἱ ἀπόστολοι ὁμολογοῦσι, καὶ οἱ προφῆται κηρύττουσι, ψευδεῖς ἀπεδείχθησαν πᾶσαι αἱ διδασκαλίαι τῶν τὰς ὀγδοάδας καὶ τετράδας καὶ δοκήσεις παρεξευρηκότων.

[00793]    ^[99] Ἱππολύτου ἐπισκόπου καὶ μάρτυρος.

[00794]    Ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τό, Κύριος ποιμαίνει με.

[00795]    Καὶ κιβωτὸς δὲ ἐκ ξύλων ἀσήπτων αὐτὸς ἦν ὁ σωτήρ.

[00796]    Τὸ γὰρ ἄσηπ τον αὐτοῦ καὶ ἀδιάφθορον σκῆνος ταύτῃ κατηγγέλλετο τὸ μηδεμίαν ἁμαρτήματος σηπεδόνα φῦσαν.

[00797]    Ὁ γὰρ ἁμαρτήσας καὶ ἐξομολογούμε νός φησι·

[00798]    Προσώζεσαν καὶ ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου ἀπὸ προ σώπου τῆς ἀφροσύνης μου.

[00799]    Ὁ δὲ κύριος ἀναμάρτητος ἦν, ἐκ τῶν ἀσήπτων ξύλων τὸ κατὰ ἄνθρωπον, τουτέστιν, ἐκ τῆς παρθένου καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος, ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν τοῦ λόγου τοῦ θεοῦ οἷα καθαρωτάτῳ χρυσίῳ περικεκαλυμμένος.

[00800]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὸν Ἑλκανᾶν καὶ τὴν Ἄνναν.

[00801]    Ἄγε δή μοι, ὦ Σαμουήλ, εἰς Βηθλεὲμ ἑλκομένην τὴν δάμαλιν, ἵνα ἐπιδείξῃς τὸν ἐκ ∆αβὶδ βασιλέα τικτόμενον, καὶ τοῦτον ὑπὸ πατρὸς βασιλέα καὶ ἱερέα χριόμενον.

[00802]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00803]    Εἰπέ μοι, ὦ μακαρία Μαρία, τί ἦν τὸ ὑπὸ σοῦ ἐν τῇ κοιλίᾳ συνειλημ μένον, καὶ τί ἦν τὸ ὑπὸ σοῦ ἐν παρθενικῇ μήτρᾳ βασταζόμενον;

[00804]    Λόγος γὰρ ἦν θεοῦ πρωτότοκος ἀπ' οὐρανῶν ἐπὶ σὲ κατερχόμενος, καὶ ἄνθρωπος πρωτότοκος ἐν κοιλίᾳ πλασσόμενος, ἵν' ὁ πρωτότοκος λόγος θεοῦ πρωτοτόκῳ ἀνθρώπῳ συναπτόμενος δειχθῇ.

[00805]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00806]    Τὴν δὲ δευτέραν, τὴν διὰ τῶν προφητῶν ὡς διὰ τοῦ Σαμουήλ, ἀνα καλῶν καὶ ἐπιστρέφων τὸν λαὸν ἀπὸ τῆς δουλείας τῶν ἀλλοφύλων.

[00807]    Τὴν δὲ τρίτην, ἐν ᾗ ἔνσαρκος παρῆν τὸν ἐκ τῆς παρθένου ἄνθρωπον ἀναλαβών, ὃς καὶ ἰδὼν τὴν πόλιν, ἔκλαυσεν ἐπ' αὐτῇ.

[00808]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὴν ἀρχὴν τοῦ Ἡσαΐου.

[00809]    Αἰγύπτῳ μὲν τὸν κόσμον ἀπείκασε, χειροποιήτοις δὲ τὴν εἰδωλο λατρίαν, σεισμῷ δὲ τὴν μετανάστασιν καὶ κατάλυσιν αὐτῆς.

[00810]    Κύριον δὲ τὸν λόγον·

[00811]    νεφέλην δὲ κούφην, τὸ καθαρώτατον σκῆνος, εἰς ὃ ἐνθρονισθεὶς ὁ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς εἰσῆλθεν εἰς τὸν βίον σεῖσαι τὴν πλάνην.

[00812]    Τοῦ ἁγίου Μεθοδίου ἐπισκόπου καὶ μάρτυρος.

[00813]    ^[100] Ἐκ τοῦ περὶ μαρτύρων λόγου.

[00814]    Οὕτω γὰρ θαυμαστὸν καὶ περισπούδαστόν ἐστι τὸ μαρτύριον, ὅτι αὐτὸς ὁ κύριος Χριστός, ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, τιμῶν αὐτὸ ἐμαρτύρησεν, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγησάμενος τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἵνα καὶ τούτῳ τὸν ἄνθρωπον τῷ χαρίσματι, εἰς ὃν κατέβη, στέψῃ.

[00815]    Τοῦ ἁγίου Εὐσταθίου ἐπισκόπου Ἀντιοχείας καὶ ὁμολογητοῦ.

[00816]    Ἐκ τῆς ἑρμηνείας τοῦ ιεʹ ψαλμοῦ.

[00817]    Ἀλλὰ μὴν ἡ τοῦ Ἰησοῦ ἑκατέρων πεῖραν ἔσχε.

[00818]    Γέγονε γὰρ καὶ ἐν τῷ χωρίῳ τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν, καὶ τῆς σαρκὸς ἐκτὸς γενομένη ζῇ καὶ ὑφέστηκε.

[00819]    Λογικὴ ἄρα καὶ ταῖς ψυχαῖς τῶν ἀνθρώπων ὁμοού σιος, ὥσπερ καὶ ἡ σὰρξ ὁμοούσιος τῇ τῶν ἀνθρώπων σαρκὶ τυγ χάνει, ἐκ τῆς Μαρίας προελθοῦσα.

[00820]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ ψυχῆς λόγου.

[00821]    Τί δ' ἂν εἴποιεν εἰς τὰς τοῦ βρέφους ἀναβλέψαντες ἀνατροφάς, ἢ τὴν τῆς ἡλικίας ἀνάδοσιν, ἢ τὴν τῶν χρόνων ἐπίτασιν, ἢ τὴν τοῦ σώματος αὔξην;

[00822]    Ἵνα δὲ παρῶ λέγειν τὰς ἐπὶ ἐδάφους ἐκπληρωθείσας θαυμα τουργίας, ὁράτωσαν τὰς τῶν νεκρῶν ἀναβιώσεις, τὰ τοῦ πάθους σύμβολα, τὰ τῶν μαστίγων ἴχνη, τοὺς τῶν πληγῶν μώλωπας, τὴν τετρωμένην πλευράν, τοὺς τῶν ἥλων τύπους, τὴν τοῦ αἵματος ἔκχυσιν, τὰ τοῦ θανάτου σημεῖα, καὶ τὸ σύμπαν εἰπεῖν, αὐτὴν τὴν τοῦ ἰδίου σώματος ἀνάστασιν.

[00823]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00824]    Καὶ μὴν εἴ τις εἰς τὴν τοῦ σώματος γέννησιν ἀφορᾷ, προδήλως εὑρή σειεν ἂν ὡς ἐν τῇ Βηθλεὲμ τεχθεὶς ἐσπαργανώθη, κἀν τῇ Αἰγύπτῳ χρόνοις ἐτράφη τισὶν ἕνεκεν τῆς τοῦ ἀλάστορος ἐπιβουλῆς Ἡρώδου, κἀν τῇ Ναζαρὲτ ἀνδρωθεὶς ηὐξήθη.

[00825]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00826]    Οὐ γὰρ ταὐτόν ἐστιν ἡ σκηνὴ τοῦ λόγου καὶ θεοῦ, δι' ἧς τὴν θείαν ἐθεώρει δόξαν ὁ μακάριος Στέφανος.

[00827]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τό, Κύριος ἔκτισέ με ἀρχὴν ὁδῶν αὑτοῦ.

[00828]    Εἰ μὲν οὖν ἀρχὴν τῆς γεννήσεως εἴληφεν ὁ λόγος, ἀφ' οὗ διὰ τῆς μητρῴας διοδεύσας γαστρὸς τὰς σωματικὰς ἐφόρεσεν ἁρμονίας, ^[101] συνέστηκεν ὅτι γέγονεν ἐκ γυναικός.

[00829]    Εἰ δὲ λόγος καὶ θεὸς ἦν ἀνέ καθεν παρὰ τῷ πατρί, καὶ τὰ σύμπαντα δι' αὐτοῦ γεγενῆσθαί φαμεν, οὐκ ἄρα γέγονεν ἐκ γυναικὸς ὁ ὢν καὶ τοῖς γεννητοῖς ἅπασιν αἴτιος ὤν·

[00830]    ἀλλ' ἔστι τὴν φύσιν θεὸς αὐτάρκης, ἄπειρος, ἀπερινόητος·

[00831]    ἐκ γυναικὸς δὲ γέγονεν ἄνθρωπος, ὁ ἐν τῇ παρθενικῇ μήτρᾳ πνεύματι παγεὶς ἁγίῳ.

[00832]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00833]    Ναὸς γὰρ κυρίως ὁ καθαρὸς καὶ ἄχραντος, ἡ κατὰ τὸν ἄνθρωπόν ἐστι περὶ τὸν λόγον σκηνή, ἔνθα προφανῶς σκηνώσας ᾤκησεν ὁ θεός.

[00834]    Καὶ ταῦτα οὐκ ἐκ τῶν εἰκότων φαμέν·

[00835]    τούτου γὰρ ὁ φύσει τοῦ θεοῦ υἱός, τὴν λύσιν καὶ ἀνάστασιν προαγορεύων τοῦ νεώ, ἀναμφιβόλως ἡμᾶς διδάσκων ἐφοδιάζει, τοῖς μιαιφόνοις φάσκων Ἰουδαίοις·

[00836]    Λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν.

[00837]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00838]    Ὁπηνίκα οὖν τὸν ἄνθρωπον ναουργήσας ἐφόρεσεν ὁ λόγος, σώματι μὲν τοῖς ἀνθρώποις ἐπιφοιτῶν, παντοδαπὰς ἀοράτως θαυματουργίας ἐπεδείκνυτο, τοὺς δὲ ἀποστόλους κήρυκας τῆς ἀϊδίου βασιλείας ἐξέπεμπε.

[00839]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς ἑρμηνείας τοῦ ὰβʹ ψαλμοῦ.

[00840]    Πρόδηλον οὖν, εἴπερ ὁ χρίων ἀποδεικνύει θεόν, οὗ τὸν θρόνον εἶπεν αἰώνιον, δῆλος μέν ἐστι φύσει θεὸς ἐκ θεοῦ γεννηθεὶς ὁ χρίσας·

[00841]    ὁ δὲ χρισθεὶς ἐπίκτητον εἴληφεν ἀρετήν, ἐκκρίτῳ ναουργίᾳ κοσμηθείς, ἐκ τῆς τοῦ κατοικοῦντος ἐν αὐτῷ θεότητος.

[00842]    Τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας καὶ ὁμολογητοῦ.

[00843]    Ἐκ τῆς ἀπολογίας τῆς γεγενημένης ὑπὲρ ∆ιονυσίου ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

[00844]    ὑμεῖς τὰ

[00845]    Εγὼ ἡ ἄμπελος, κλήματα·

[00846]    ὁ πατήρ μου ὁ γεωργός ἐστιν.

[00847]    Ἡμεῖς γὰρ τοῦ κυρίου κατὰ τὸ σῶμα συγγενεῖς ἐσμεν·

[00848]    καὶ αὐτὸς διὰ τοῦτο εἶπεν·

[00849]    Ἀπαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου.

[00850]    Καὶ ὥσπερ εἰσὶ τὰ κλήματα ὁμοούσια τῆς ἀμπέλου, καὶ ἐξ αὐτῆς, οὕτω καὶ ἡμεῖς, ὁμογενῆ σώματα ἔχοντες τῷ σώματι τοῦ κυρίου, ἐκ τοῦ ^[102] πληρώματος αὐτοῦ λαμβάνομεν, κἀκεῖνο ῥίζαν ἔχομεν εἰς τὴν ἀνάστασιν καὶ εἰς τὴν σωτηρίαν.

[00851]    Ὁ δὲ πατὴρ εἴρηται ὁ γεωργός·

[00852]    αὐτὸς γὰρ εἰργάσατο διὰ τοῦ λόγου τὴν ἄμπελον, ἥτις ἐστὶ τὸ κυρια κὸν σῶμα.

[00853]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἀπολογίας.

[00854]    Ἄμπελος δὲ ἐκλήθη ὁ κύριος διὰ τὴν περὶ τὰ κλήματα, ἅπερ ἐσμὲν ἡμεῖς, συγγένειαν σωματικήν.

[00855]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ πίστεως λόγου τοῦ μείζονος.

[00856]    Τὸ γεγράφθαι, Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, φανερῶς τὴν θεότητα δηλοῖ·

[00857]    τὸ δέ, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, τὸν ἄνθρωπον τοῦ κυρίου δείκνυσιν.

[00858]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00859]    Καὶ τό, Πλυνεῖ ἐν οἴνῳ τὴν στολὴν αὑτοῦ, τουτέστιν, ἐν τῷ ἰδίῳ αἵματι τὸ σῶμα, τὴν περιβολὴν τῆς θεότητος.

[00860]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00861]    Τὸ γάρ, Ἦν, ἐπὶ τῆς θεότητος αὐτοῦ ἀναφέρεται·

[00862]    τὸ δέ, Σὰρξ ἐγένετο, ἐπὶ τοῦ σώματος.

[00863]    Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, οὐκ εἰς σάρκα ἀναλυθείς, ἀλλὰ σάρκα φορέσας·

[00864]    ὡς δ' ἂν εἴποι τις, ὁ δεῖνα γέγονε γέρων, οὐκ ἐξ ἀρχῆς γεννηθείς·

[00865]    ἢ ὁ στρατιώτης βετράνος ἐγένετο, οὐ πρότερον τοιοῦτος ὢν οἷος γέγονεν.

[00866]    Ἰωάννης, Ἐγενόμην, φησίν, ἐν τῇ νήσῳ Πάτμῳ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ κυριακῇ·

[00867]    οὐχ ὅτι ἐκεῖ γέγονεν ἢ γεγέννηται, ἀλλ' εἶπεν, Ἐγενόμην ἐν Πάτμῳ, ἀντὶ τοῦ, παρεγενό μην.

[00868]    Οὕτως ὁ λόγος εἰς σάρκα παραγέγονεν, ὡς λέλεκται, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο.

[00869]    Ἄκουσον λέγοντος·

[00870]    Ἐγενόμην ὡσεὶ σκεῦος ἀπολωλός, καί, Ἐγενόμην ὡσεὶ ἄνθρωπος ἀβοήθητος, ἐν νεκροῖς ἐλεύ θερος.

[00871]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Ἐπίκτητον ἐπιστολῆς.

[00872]    Τίς γὰρ ἤκουσε τοιαῦτα πώποτε;

[00873]    Τίς ὁ διδάξας;

[00874]    Τίς ὁ μαθών;

[00875]    Ἐκ μὲν γὰρ Σιὼν ἐξελεύσεται νόμος, καὶ λόγος κυρίου ἐξ Ἱερουσαλήμ.

[00876]    Ταῦτα δὲ πόθεν ἐξῆλθε;

[00877]    ποῖος ᾅδης ἠρεύξατο, ὁμοούσιον εἰπεῖν τὸ ἐκ Μαρίας σῶμα τῇ τοῦ λόγου θεότητι, ἢ ὅτι ὁ λόγος εἰς σάρκα καὶ ὀστέα καὶ τρίχας καὶ ὅλον τὸ σῶμα μεταβέβληται;

[00878]    Τίς δὲ ἤκουσεν ἐν ἐκκλη ^[103] σίᾳ ἢ ὅλως παρὰ Χριστιανοῖς, ὅτι θέσει καὶ οὐ φύσει σῶμα πεφόρηκεν ὁ κύριος;

[00879]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[00880]    Τίς δὲ ἀκούων ὅτι οὐκ ἐκ Μαρίας ἀλλ' ἐκ τῆς ἑαυτοῦ οὐσίας μετε ποίησεν ἑαυτῷ σῶμα παθητὸν ὁ λόγος, εἴποι ἂν Χριστιανὸν τὸν λέγοντα ταῦτα;

[00881]    Τίς δὲ τὴν ἀθέμιτον ταύτην ἐπενόησεν ἀσέβειαν, ὥστε κἂν εἰς ἐνθύμησιν ἐλθεῖν καὶ εἰπεῖν, ὅτι ὁ λέγων ἐκ Μαρίας εἶναι τὸ κυριακὸν σῶμα, οὐκ ἔτι τριάδα ἀλλὰ τετράδα ἐν τῇ θεότητι φρονεῖ;

[00882]    ὡς διὰ τοῦτο τοὺς οὕτω διακειμένους τῆς οὐσίας τῆς τριάδος λέγειν τὴν σάρκα, ἣν ἐνεδύσατο ἐκ Μαρίας ὁ σωτήρ.

[00883]    Πόθεν δὲ πάλιν ἠρεύ ξαντό τινες ἴσην ἀσέβειαν τοῖς προειρημένοις, ὡς εἰπεῖν μὴ νεώτερον εἶναι τὸ σῶμα τῆς τοῦ λόγου θεότητος, ἀλλὰ συναΐδιον αὐτῷ δια παντὸς γεγενῆσθαι, ἐπειδὴ ἐκ τῆς οὐσίας τῆς σοφίας συνέστη;

[00884]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[00885]    Ἀνθρώπινον ἄρα φύσει τὸ ἐκ Μαρίας σῶμα κατὰ τὰς θείας γραφάς, καὶ ἀληθινὸν δὲ ἦν, ἐπειδὴ ταὐτὸν ἦν τῷ ἡμετέρῳ·

[00886]    ἀδελφὴ γὰρ ἡμῶν ἡ Μαρία, ἐπεὶ καὶ οἱ πάντες ἐκ τοῦ Ἀδάμ ἐσμεν, καὶ τοῦτο οὐκ ἄν τις ἀμφιβάλοι, μνησθεὶς ὧν ἔγραψε Λουκᾶς.

[00887]    Τοῦ ἁγίου Βασιλείου ἐπισκόπου Καισαρείας.

[00888]    Ἐκ τῆς ἑρμηνείας τοῦ νθʹ ψαλμοῦ.

[00889]    Πάντες ἀλλόφυλοι ὑπετάγησαν τῷ ζυγῷ τοῦ Χριστοῦ ὑποκύψαντες·

[00890]    διὰ τοῦτο ἐπὶ τὴν Ἰδουμαίαν ἐπιβάλλει τὸ ὑπόδημα αὑτοῦ.

[00891]    Ὑπόδημα δὲ τῆς θεότητος ἡ σὰρξ ἡ θεοφόρος, δι' ἧς ἐπέβη τοῖς ἀνθρώποις.

[00892]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῶν πρὸς Ἀμφιλόχιον ἐπίσκοπον περὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος.

[00893]    Καὶ ἀνάπαλιν τῇ ἐξ οὗ λέξει ἀντὶ τῆς δι' οὗ κέχρηται, ὡς ὅταν λέγῃ Παῦλος, Γενόμενος ἐκ γυναικός·

[00894]    τοῦτο γὰρ ἡμῖν σαφῶς ἑτέρωθι δι εστείλατο, γυναικὶ μὲν προσήκειν λέγων τὸ ἐκ τοῦ ἀνδρὸς γεγενῆσθαι, ἀνδρὶ δὲ τὸ διὰ τῆς γυναικός, ἐν οἷς φησιν, ὅτι Ὥσπερ γυνὴ ἐξ ἀνδρός, οὕτως ἀνὴρ διὰ τῆς γυναικός.

[00895]    Ἀλλὰ ὁμοῦ μὲν τὸ ἀδιάφορον ^[104] τῆς χρήσεως ἐνδεικνύμενος, ὁμοῦ δὲ καὶ τὸ σφάλμα τινῶν ἐν παρα δρομῇ διορθούμενος, τῶν οἰομένων πνευματικὸν εἶναι τοῦ κυρίου τὸ σῶμα, ἵνα δείξῃ ὅτι ἐκ τοῦ ἀνθρωπείου φυράματος ἡ θεοφόρος σὰρξ συνεπάγη, τὴν ἐμφαντικωτέραν φωνὴν προετίμησε.

[00896]    Τὸ μὲν γὰρ διὰ γυναικὸς παροδικὴν ἔμελλε τὴν ἔννοιαν τῆς γεννήσεως ὑποφαίνειν·

[00897]    τὸ δ' ἐκ τῆς γυναικὸς ἱκανῶς παραδηλοῦν τὴν κοινωνίαν τῆς φύσεως τοῦ τικτομένου πρὸς τὴν γεννήσασαν.

[00898]    Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἐπισκόπου Ναζιανζοῦ.

[00899]    Ἐκ τῆς πρὸς Κληδόνιον προτέρας ἐκθέσεως.

[00900]    Εἴ τις λέγει τὴν σάρκα ἐξ οὐρανοῦ κατεληλυθέναι, ἀλλὰ μὴ ἐντεῦθεν εἶναι καὶ παρ' ἡμῶν, ἀνάθεμα ἔστω.

[00901]    Τὸ γάρ, Ὁ δεύτερος ἄνθρωπος ἐξ οὐρανοῦ, καί, Οἷος ὁ ἐπουράνιος, τοιοῦτοι καὶ οἱ ἐπουράνιοι, καί, Οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανόν, εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβὰς ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, καὶ εἴ τι ἄλλο τοιοῦτο, νομιστέον λέγεσθαι διὰ τὴν πρὸς τὸν ἄνθρωπον ἕνωσιν, ὥσπερ καὶ διὰ τοῦ Χριστοῦ γεγονέναι τὰ πάντα, καὶ κατοικεῖν Χριστὸν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν, οὐ κατὰ τὸ φαινόμενον τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ κατὰ τὸ νοούμενον, κιρναμένων ὥσπερ τῶν κλήσεων, οὕτω δὴ καὶ τῶν φύσεων.

[00902]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[00903]    Τίς δὲ ὁ λόγος αὐτοῖς τῆς ἐνανθρωπήσεως ἤγουν σαρκώσεως ἴδωμεν, ὡς αὐτοὶ λέγουσιν.

[00904]    Εἰ μὲν ἵνα χωρηθῇ θεὸς ἄλλως ἀχώρητος ὤν, καὶ ὡς ὑπὸ παραπετάσματι τῇ σαρκὶ τοῖς ἀνθρώποις προσομιλήσῃ, κομψὸν τὸ προσωπεῖον αὐτοῖς, καὶ τὸ δρᾶμα τῆς ὑποκρίσεως·

[00905]    ἵνα μὴ λέγω ὅτι καὶ ἄλλως ὁμιλῆσαι ἡμῖν οἷόν τε ἦν, ὥσπερ ἐν βάτῳ πυρός, καὶ ἀνθρωπίνῳ εἴδει τὸ πρότερον.

[00906]    Εἰ δὲ ἵνα λύσῃ τὸ κατάκριμα τῆς ἁμαρτίας, τῷ ὁμοίῳ τὸ ὅμοιον ἁγιάσας, ὥσπερ σαρκὸς ἐδέησε διὰ τὴν σάρκα κατακριθεῖσαν, καὶ ψυχῆς διὰ τὴν ψυχήν, οὕτω καὶ νοῦ διὰ τὸν νοῦν, οὐ πταίσαντα μόνον ἐν τῷ Ἀδάμ, ἀλλὰ καὶ πρωτοπαθήσαντα, ὅπερ καὶ οἱ ἰατροὶ λέγουσιν ἐπὶ τῶν ἀρρωστημάτων.

[00907]    Ὃ γὰρ τὴν ἐντολὴν ἐδέξατο, τοῦτο καὶ τὴν ἐντολὴν οὐκ ἐφύλαξεν.

[00908]    Ὃ δὲ τὴν ἐντολὴν οὐκ ἐφύλαξε, τοῦτο καὶ τὴν παράβασιν ἐτόλμησεν.

[00909]    Ὃ δὲ παρέβη, ^[105] τοῦτο καὶ σωτηρίας ἐδεῖτο μάλιστα.

[00910]    Ὃ δὲ τῆς σωτηρίας ἐδεῖτο, τοῦτο καὶ προσελήφθη.

[00911]    Ὁ νοῦς ἄρα προσειλῆφθαι νῦν ἀποδέδεικται, κἂν μὴ βούλωνται, γεωμετρικαῖς, ὥς φασιν, ἀνάγκαις καὶ ἀποδείξεσι.

[00912]    Σὺ δὲ ποιεῖς παραπλήσιον, ὥσπερ ἂν εἰ ὀφθαλμοῦ ἀνθρώπου νοσήσαν τος, καὶ ποδὸς προσπταίσαντος, τὸν πόδα μὲν ἐθεράπευες, τὸν δὲ ὀφθαλ μὸν ἀθεράπευτον εἴας·

[00913]    ἢ ζωγράφου τι μὴ καλῶς γράψαντος, τὸ μὲν γραφὲν μετεποίεις, τὸν δὲ ζωγράφον ὡς κατορθοῦντα παρέτρεχες.

[00914]    Εἰ δὲ ὑπὸ τούτων ἐξειργόμενοι τῶν λογισμῶν, καταφεύγουσιν ἐπὶ τὸ δυνατὸν εἶναι θεῷ, καὶ χωρὶς νοῦ σῶσαι τὸν ἄνθρωπον, δυνατὸν δήπου καὶ χωρὶς σαρκὸς μόνῳ τῷ βούλεσθαι, ὥσπερ καὶ τὰ ἄλλα πάντα ἐνεργεῖ καὶ ἐνήργηκεν σωματικῶς.

[00915]    Ἄνελε οὖν μετὰ τοῦ νοῦ καὶ τὴν σάρκα, ἵν' ᾖ σοι τέλειον τὸ τῆς ἀπονοίας.

[00916]    Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἐπισκόπου Νύσσης.

[00917]    Ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὸν Ἀβραάμ.

[00918]    Κατέβη τοίνυν οὐ γυμνὸς ὁ λόγος, ἀλλὰ σὰρξ γενόμενος·

[00919]    οὐχ ἡ τοῦ θεοῦ μορφή, ἀλλ' ἡ τοῦ δούλου μορφή.

[00920]    Οὗτος οὖν ἐστιν ὁ εἰπὼν μὴ δύ νασθαι ἀφ' ἑαυτοῦ τι ποιεῖν.

[00921]    Τὸ γὰρ μὴ δύνασθαι ἀσθενείας ἐστίν.

[00922]    Ὡς γὰρ τῷ φωτὶ τὸ σκότος καὶ ὁ θάνατος τῇ ζωῇ, οὕτω τῇ δυνάμει ἀντιδιαστέλλεται ἡ ἀσθένεια.

[00923]    Ἀλλὰ μὴν Χριστὸς θεοῦ δύναμις.

[00924]    Οὐκ ἀδύνατον πάντως ἡ δύναμις.

[00925]    Εἰ γὰρ ἡ δύναμις ἀσθενοίη, τί τὸ δυνά μενον;

[00926]    Ὅταν οὖν ἀποφαίνηται ὁ λόγος ὅτι οὐ δύναται ποιεῖν, δῆλον ὅτι οὐχὶ τῇ θεότητι τοῦ μονογενοῦς τὴν ἀδυναμίαν προστίθησιν, ἀλλὰ τῇ ἀσθενείᾳ τῆς ἡμετέρας φύσεως προσμαρτυρεῖ τὸ ἀδύνατον.

[00927]    Ἀσθενὴς δὲ ἡ σάρξ, καθὼς γέγραπται, ὅτι Τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σὰρξ ἀσθενής.

[00928]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ τελειότητος βίου.

[00929]    Ἀλλὰ πάλιν ὁ ἀληθινὸς νομοθέτης, οὗ τύπος ἦν ὁ Μωϋσῆς, ἐκ τῆς γῆς ἡμῶν ἑαυτῷ τὰς τῆς φύσεως πλάκας ἐλάξευσεν.

[00930]    Οὐ γὰρ γάμος αὐτοῦ τὴν θεοδόχον ἐδημιούργησε σάρκα, ἀλλ' αὐτὸς τῆς ἰδίας σαρκὸς γίνεται λατόμος, τῆς τῷ θείῳ δακτύλῳ καταγραφείσης.

[00931]    Πνεῦμα γὰρ ἅγιον ἦλθεν ἐπὶ τὴν παρθένον, καὶ ἡ τοῦ ὑψίστου ἐπεσκίασε δύναμις.

[00932]    ^[106] Ἐπεὶ δὲ τοῦτο γέγονε, πάλιν τὸ ἀσύντριπτον ἔσχεν ἡ φύσις, ἀθάνατος γενομένη τοῖς τοῦ δακτύλου χαράγμασιν.

[00933]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ κατὰ Εὐνομίου λόγου.

[00934]    Φαμὲν τοίνυν, ὅτι ἐν μὲν τοῖς πρὸ τούτου λόγοις εἰπὼν τὴν σοφίαν ᾠκοδομηκέναι ἑαυτῇ οἶκον, τὴν τῆς σαρκὸς τοῦ κυρίου κατασκευὴν τῷ λόγῳ αἰνίσσεται.

[00935]    Οὐ γὰρ ἐν ἀλλοτρίῳ οἰκοδομήματι ἡ ἀληθινὴ σοφία κατῴκησεν, ἀλλ' ἑαυτῇ τὸ οἰκητήριον ἐκ τοῦ παρθενικοῦ σώματος ἐδομήσατο.

[00936]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς πραγματείας.

[00937]    Ὁ λόγος πρὸ τῶν αἰώνων ἦν, ἡ σὰρξ δὲ ἐπὶ τῶν ἐσχάτων ἐγένετο χρό νων, καὶ οὐκ ἄν τις ἀναστρέψας εἴποι, ἢ ταύτην προαιώνιον εἶναι, ἢ ἐν τοῖς ἐσχάτοις γεγενῆσθαι τὸν λόγον.

[00938]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς πραγματείας.

[00939]    Οὐκ ἐκ τοῦ θείου τε καὶ ἀκηράτου ἐστὶν ἡ τοῦ ἔκτισέ με φωνή, ἀλλὰ καθὼς εἴρηται, ἐκ τοῦ ἀναληφθέντος κατ' οἰκονομίαν ἀπὸ τῆς κτι στῆς ἡμῶν φύσεως.

[00940]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ εἰς τοὺς μακαρισμοὺς λόγου πρώτου.

[00941]    ὰΟς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἀλλ' ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών.

[00942]    Τί πτωχότερον ἐπὶ θεοῦ τῆς τοῦ δούλου μορφῆς;

[00943]    τί ταπεινότερον ἐπὶ τοῦ βασιλέως τῶν ὄντων ἢ τὸ εἰς κοινωνίαν τῆς πτωχῆς ἡμῶν φύσεως ἑκουσίως ἐλθεῖν;

[00944]    Ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων, καὶ κύριος τῶν κυριευόν των ἐθελοντὶ τὴν τῆς δουλείας μορφὴν ὑποδύεται.

[00945]    Τοῦ ἁγίου Φλαβιανοῦ ἐπισκόπου Ἀντιοχείας.

[00946]    Ἐκ τῆς εἰς Ἰωάννην τὸν Βαπτιστὴν ὁμιλίας.

[00947]    Μὴ τοίνυν νόει σωματικῶς συνάφειαν, μηδὲ γαμικὴν ὁμιλίαν ἐκδέχου.

[00948]    Ὁ γὰρ σὸς δημιουργὸς τὸν σωματικὸν αὑτοῦ ναὸν παρὰ σοῦ τικτό μενον δημιουργεῖ.

[00949]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τό, Πνεῦμα κυρίου ἐπ' ἐμέ.

[00950]    ^[107] Ἀκούσατε τοῦ λέγοντος·

[00951]    Πνεῦμα κυρίου ἐπ' ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με.

[00952]    Οὐκ ἴστε, φησίν, ἃ ἀναγινώσκετε.

[00953]    Ἥκω γὰρ ὑμῖν ὁ χρισθεὶς τῷ πνεύματι.

[00954]    Πνεύματι δὲ χρίεται, οὐχ ἡ ἀθέατος φύσις, ἀλλὰ τὸ ἡμῖν ὁμογενές.

[00955]    Ἀμφιλοχίου ἐπισκόπου Ἰκονίου.

[00956]    Ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τό, Ὁ πατήρ μου μείζων μού ἐστιν.

[00957]    ∆ιάκρινον λοιπὸν τὰς φύσεις, τήν τε τοῦ θεοῦ, τήν τε τοῦ ἀνθρώπου.

[00958]    Οὔτε γὰρ κατ' ἔκπτωσιν ἐκ θεοῦ γέγονεν ἄνθρωπος, οὔτε κατὰ προ κοπὴν ἐξ ἀνθρώπου θεός.

[00959]    Θεὸν γὰρ καὶ ἄνθρωπον λέγω.

[00960]    Ὅταν δὲ τὰ παθήματα τῇ σαρκὶ καὶ τὰ θαύματα τῷ θεῷ δῷς, ἀνάγκῃ καὶ μὴ θέλων δίδως, τοὺς μὲν ταπεινοὺς λόγους τῷ ἐκ Μαρίας ἀνθρώπῳ, τοὺς δὲ ἀνηγμένους καὶ θεοπρεπεῖς τῷ ἐν ἀρχῇ ὄντι λόγῳ.

[00961]    ∆ιὰ τοῦτο γὰρ πῆ μὲν ἀνηγμένους, πῆ δὲ ταπεινοὺς φθέγγομαι λόγους, ἵνα διὰ μὲν τῶν ὑψηλῶν τοῦ ἐνοικοῦντος λόγου δείξω τὴν εὐγένειαν, διὰ δὲ τῶν ταπεινῶν τῆς ταπεινῆς σαρκὸς γνωρίσω τὴν ἀσθένειαν.

[00962]    Ὅθεν πῆ μὲν ἑαυτὸν ἴσον λέγω τοῦ πατρός, πῆ δὲ μείζονα τὸν πατέρα, οὐ μαχόμενος ἑαυτῷ, ἀλλὰ δεικνὺς ὡς θεός εἰμι καὶ ἄνθρωπος·

[00963]    θεὸς μὲν ἐκ τῶν ὑψηλῶν, ἄνθρωπος δὲ ἐκ τῶν ταπεινῶν.

[00964]    Εἰ δὲ θέλετε γνῶναι πῶς ὁ πατήρ μου μείζων μού ἐστιν, ἐκ τῆς σαρκὸς εἶπον, καὶ οὐκ ἐκ προσώπου τῆς θεότητος.

[00965]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τό, Οὐ δύναται ὁ υἱὸς ποιεῖν ἀφ' ἑαυτοῦ οὐδέν.

[00966]    Ποῖος δὲ παρήκουσεν ἐν οὐρανοῖς Ἀδάμ;

[00967]    Ποῖος δὲ ἐξ οὐρανίου σώματος ἐπλάσθη παρὰ τὴν πρώτην πρωτόπλαστος;

[00968]    Ἀλλ' ἐπλάσθη ἐξ ἀρχῆς ὁ ἐκ τῆς γῆς, παρήκουσεν ὁ ἐκ τῆς γῆς, ἀνελήφθη ὁ ἐκ τῆς γῆς.

[00969]    ∆ιὸ καὶ ἐσώθη ὁ ἐκ τῆς γῆς, ἵν' οὕτως ἀληθὴς ἅμα καὶ ἀναγκαῖος φανῇ τῆς οἰκονομίας ὁ λόγος.

[00970]    Τοῦ ἁγίου Ἰωάννου ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.

[00971]    ^[108] Ἐκ τοῦ λόγου ὃν εἶπε, Γότθου πρέσβεως πρὸ αὐτοῦ εἰρηκότος.

[00972]    Ὅρα ἐκ προοιμίων τί ποιεῖ.

[00973]    Τὴν φύσιν περιβάλλεται τὴν ἡμετέραν, τὴν ἠσθενηκυῖαν, τὴν ἡττηθεῖσαν, ὥστε μαχέσασθαι καὶ ἀναπαλαῖσαι δι' αὐτῆς·

[00974]    καὶ ἐκ τῶν προοιμίων πρόρριζον ἀνασπᾷ τῆς ἀπονοίας τὴν φύσιν.

[00975]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ γενεθλιακοῦ λόγου.

[00976]    Πῶς γὰρ οὐκ ἐσχάτης παραπληξίας, αὐτοὺς μὲν εἰς λίθους καὶ ξύλα εὐτελῆ ξόανα τοὺς ἑαυτῶν εἰσάγοντας θεοὺς καὶ καθάπερ ἐν δεσμω τηρίῳ τινὶ κατακλείοντας, μηδὲν αἰσχρὸν ἡγεῖσθαι μήτε ποιεῖν μήτε λέγειν, ἡμῖν δὲ ἐγκαλεῖν λέγουσιν, ὅτι ναὸν ἑαυτῷ κατασκευάσας ὁ θεὸς ζῶντα ἐκ πνεύματος ἁγίου, δι' αὐτοῦ τὴν οἰκουμένην ὠφέλησεν;

[00977]    Εἰ γὰρ αἰσχρὸν ἐν ἀνθρωπίνῳ σώματι θεὸν οἰκῆσαι, πολλῷ μᾶλλον ἐν λίθῳ καὶ ξύλῳ, ὅσῳ ὁ λίθος καὶ τὸ ξύλον ἀτιμότερον ἀνθρώπου·

[00978]    εἰ μὴ ἄρα καὶ τῶν ἀναισθήτων τούτων ὑλῶν εὐτελέστερον τὸ γένος ἡμῶν αὐτοῖς εἶναι δοκεῖ.

[00979]    Αὐτοὶ καὶ εἰς λίθους καὶ εἰς κύνας, πολλοὶ δὲ τῶν αἱρετικῶν καὶ εἰς ἕτερα τούτων ἀτιμότερα τοῦ θεοῦ κατάγουσι τὴν οὐσίαν.

[00980]    Ἡμεῖς δὲ τούτων μὲν οὐδὲν οὔτ' ἂν ἀκοῦσαί ποτε ἀνασχοί μεθα.

[00981]    Ἐκεῖνο δέ φαμεν, ὅτι καθαρὰν σάρκα καὶ ἁγίαν καὶ ἄμωμον καὶ ἁμαρτίᾳ πάσῃ γενομένην ἄβατον ἐκ παρθενικῆς μήτρας ἀνέλαβεν ὁ Χριστός, καὶ τὸ οἰκεῖον διώρθωσε σκεῦος.

[00982]    Καὶ μετ' ὀλίγα.

[00983]    Ἐκεῖνο δέ φαμεν, ὅτι ναὸν ἅγιον ἑαυτῷ κατασκευάσας ὁ θεὸς λόγος, δι' ἐκείνου τὴν ἐκ τῶν οὐρανῶν πολιτείαν εἰς τὸν βίον εἰσήγαγε τὸν ἡμέτερον.

[00984]    Τοῦ αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ λόγου, ὅτι τὰ ταπεινῶς εἰρημένα καὶ γεγενη μένα παρὰ τοῦ Χριστοῦ, οὐ δι' ἀσθένειαν δυνάμεως, ἀλλὰ δι' οἰκονομίας διαφόρους.

[00985]    Τίνες οὖν εἰσιν αἱ αἰτίαι τοῦ ταπεινὰ πολλὰ καὶ αὐτὸν καὶ τοὺς ἀποστόλους εἰρηκέναι περὶ αὐτοῦ;

[00986]    Πρώτη μὲν αἰτία καὶ μεγίστη, τὸ σάρκα αὐτὸν περιβεβλῆσθαι, καὶ βούλεσθαι καὶ τοὺς τότε καὶ τοὺς μετὰ ταῦτα πιστώσασθαι πάντας, ὅτι οὐ σκιά τίς ἐστιν οὐδὲ σχῆμα ἁπλῶς τὸ ὁρώμενον, ἀλλ' ἀλήθεια φύσεως.

[00987]    Εἰ γὰρ τοσαῦτα ταπεινὰ καὶ ἀνθρώπινα, καὶ αὐτοῦ καὶ τῶν ἀποστόλων εἰρηκότων περὶ αὐτοῦ, ὅμως ἴσχυσεν ὁ διάβολος πεῖσαί τινας τῶν ἀθλίων καὶ ταλαιπώρων ^[109] ἀνθρώπων ἀρνήσασθαι τῆς οἰκονομίας τὸν λόγον, καὶ τολμῆσαι εἰπεῖν ὅτι σάρκα οὐκ ἔλαβε, καὶ τὴν πᾶσαν τῆς φιλανθρωπίας ὑπό θεσιν ἀνελεῖν·

[00988]    εἰ μηδὲν τούτων εἶπε, πόσοι οὐκ ἂν εἰς τὸ βάραθρον τοῦτο κατέπεσον.

[00989]    {ΟΡΘ.} Ὀλίγας μὲν ἐκ παμπόλλων σοι παρήγαγον χρήσεις τῶν κηρύκων τῆς ἀληθείας, ἵνα μὴ τῷ πλήθει τὰς ἀκοὰς ἀποκναίσω.

[00990]    Ἀποχρῶσι δὲ καὶ αὗται δεῖξαι τῶν ἀξιεπαίνων ἀνδρῶν τοῦ φρονή ματος τὸν σκοπόν.

[00991]    Σὸν δ' ἂν εἴη φάναι λοιπόν, ὅπως ἔχειν σοι τὰ εἰρημένα δοκεῖ.

[00992]    {ΕΡΑΝ.} Συνῳδὰ μὲν εἰρήκασιν ἅπαντες, καὶ συμφωνοῦσι τοῖς τὴν πρὸς ἀνίσχοντα ἥλιον γεωργήσασι γῆν οἱ τὴν πρὸς δυόμενον φυτουρ γήσαντες·

[00993]    πολλὴν δὲ εἶδον ἐν τοῖς λόγοις διαίρεσιν.

[00994]    {ΟΡΘ.} ∆ιάδοχοι τῶν θείων ἀποστόλων οἱ ἄνδρες γεγένηνται.

[00995]    Τινὲς δὲ καὶ τῆς ἱερᾶς αὐτῶν φωνῆς καὶ τῆς ἀξιαγάστου θέας ἀπή λαυσαν·

[00996]    οἱ δέ γε πλεῖστοι τοῖς τοῦ μαρτυρίου στεφάνοις κατεκοσμή θησαν.

[00997]    Ἢ τοίνυν εὐαγές σοι δοκεῖ καὶ κατὰ τούτων τὴν βλάσφημον κινῆσαι γλῶτταν;

[00998]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦτο μὲν δράσαι δειμαίνω, τὴν δὲ πολλὴν διαίρεσιν οὐ προσίεμαι.

[00999]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ἐγώ σοι πάλιν παράδοξον μηχανήσομαι θεραπείαν.

[01000]    Ἕνα γὰρ τῶν τῆς θαυμασίας ὑμῶν αἱρέσεως διδασκάλων Ἀπολινάριον εἰς μέσον παράξω, καὶ δείξω τοῖς ἁγίοις πατράσι τό, Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, παραπλησίως νενοηκότα.

[01001]    Ἄκουσον τοίνυν ἐν τῷ κατὰ κεφάλαιον βιβλίῳ οἷα περὶ τούτου συνέγραψεν.

[01002]    Ἀπολιναρίου.

[01003]    Ἐκ τοῦ κατὰ κεφάλαιον βιβλίου.

[01004]    Εἰ ὃ προσλαμβάνει τις οὐ τρέπεται εἰς τοῦτο, προσέλαβε δὲ σάρκα Χριστός, οὐκ ἄρα ἐτράπη εἰς σάρκα.

[01005]    Καὶ πάλιν εὐθὺς ἐπισυνάπτων φησί.

[01006]    Καὶ γὰρ ἑαυτὸν ἡμῖν εἰς συγγένειαν ἐχαρίσατο διὰ τοῦ σώματος, ἵνα σώσῃ.

[01007]    Μακρῷ δὲ κάλλιον τοῦ σωζομένου τὸ σῶζον·

[01008]    μακρῷ ἄρα ^[110] καλλίων ἡμῶν καὶ ἐν τῇ σωματώσει.

[01009]    Οὐκ ἂν δὲ ἦν καλλίων εἰς σάρκα τραπείς.

[01010]    Καὶ μετ' ὀλίγα δὲ οὕτω λέγει.

[01011]    Τὸ ἁπλοῦν ἕν ἐστι, τὸ δὲ σύνθετον οὐ δύναται ἓν εἶναι.

[01012]    Τροπὴν ἂν λέγοι τοῦ ἑνὸς λόγου ὁ φάσκων αὐτὸν σάρκα γεγενῆσθαι.

[01013]    Εἰ δὲ καὶ τὸ σύνθετον ἕν ἐστιν, ὥσπερ ἄνθρωπος, τὸ κατὰ σύνθεσιν ἓν λέγει ὁ διὰ τὴν πρὸς σάρκα ἕνωσιν λέγων·

[01014]    Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο.

[01015]    Καὶ αὖθις μετὰ βραχέα καὶ ταῦτα εἴρηκε.

[01016]    Σάρκωσις κένωσις·

[01017]    ἡ δὲ κένωσις οὐχ υἱὸν θεοῦ, ἀλλὰ υἱὸν ἀνθρώπου τὸν κενώσαντα ἑαυτὸν ἀπέφηνε, κατὰ τὴν περιβολήν, οὐ κατὰ μετα βολήν.

[01018]    {ΟΡΘ.} Ἰδού σοι καὶ τὸ τῆς περιβολῆς ὄνομα προσενήνοχεν ὁ τῶν σῶν δογμάτων διδάσκαλος.

[01019]    Καὶ μέντοι Κἀν τῷ περὶ πίστεως λογιδίῳ οὕτω λέγει.

[01020]    Πιστεύομεν οὖν, ἀναλλοιώτου μενούσης τῆς θεότητος, τὴν σάρκωσιν αὐτῆς γεγενῆσθαι πρὸς ἀνακαίνισιν τῆς ἀνθρωπότητος.

[01021]    Οὔτε γὰρ ἀλ λοίωσις, οὔτε μετακίνησις, οὔτε περικλεισμὸς γέγονε περὶ τὴν ἁγίαν τοῦ θεοῦ δύναμιν.

[01022]    Καὶ μετ' ὀλίγα.

[01023]    Προσκυνοῦμεν δὲ θεὸν σάρκα ἐκ τῆς ἁγίας παρθένου προσλαβόντα, καὶ διὰ τοῦτο ἄνθρωπον μὲν ὄντα κατὰ τὴν σάρκα, θεὸν δὲ κατὰ τὸ πνεῦμα.

[01024]    Καὶ ἐν ἑτέρᾳ δὲ ἐκθέσει οὕτως ἔφη.

[01025]    Ὁμολογοῦμεν τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ υἱὸν ἀνθρώπου γεγενῆσθαι, οὐκ ὀνόματι, ἀλλ' ἀληθείᾳ προσλαβόντα σάρκα ἐκ Μαρίας τῆς παρθένου.

[01026]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ᾤμην ταῦτα φρονεῖν τὸν Ἀπολινάριον·

[01027]    ἑτέρας γὰρ περὶ τοῦ ἀνδρὸς εἶχον δόξας.

[01028]    {ΟΡΘ.} Ἰδοὺ τοίνυν μεμάθηκας, ὡς οὐ μόνον οἱ προφῆται καὶ ἀπόστολοι, καὶ οἱ μετ' αὐτοὺς χειροτονηθέντες τῆς οἰκουμένης διδάσκαλοι, ἀλλὰ καὶ Ἀπολινάριος, ὁ τοὺς αἱρετικοὺς φληνάφους συγγράψας, καὶ ἄτρεπτον ὁμολογεῖ τὸν θεὸν λόγον, καὶ οὐκ εἰς σάρκα αὐτὸν τετράφθαι φησίν, ἀλλὰ σάρκα ἀνειληφέναι·

[01029]    καὶ τοῦτο πολλάκις ^[111] εἶπεν, ὡς ἀκηκόατε.

[01030]    Μὴ τοίνυν ἀποκρύψαι τῇ βλασφημίᾳ φιλονεική σητε τὸν διδάσκαλον.

[01031]    Οὐκ ἔστι γὰρ μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον, ὡς ὁ κύριος ἔφη.

[01032]    {ΕΡΑΝ.} Ὁμολογῶ κἀγὼ καὶ ἄτρεπτον εἶναι τὸν θεὸν λόγον καὶ σάρκα ἀνειληφέναι.

[01033]    Τὸ γὰρ τοσούτοις μάρτυσιν ἀντιτείνειν παρα πληξίας ἐσχάτης.

[01034]    {ΟΡΘ.} ∆οκεῖ τοίνυν καὶ τῶν λοιπῶν ζητημάτων γενέσθαι τὴν λύσιν;

[01035]    {ΕΡΑΝ.} Εἰς τὴν ὑστεραίαν τὴν τούτων ἀναβαλώμεθα βάσανον.

[01036]    {ΟΡΘ.} Ἀπίωμεν τοίνυν διαλύσαντες τὴν συνουσίαν, καὶ ὧν ὡμολο γήσαμεν μνημονεύσωμεν.

[01037]    ΑΣΥΓΧΥΤΟΣ ∆ΙΑΛΟΓΟΣ Βʹ

[01038]    { ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ μὲν ἀφικόμην ὡς ὑπεσχόμην·

[01039]    σὲ δὲ χρὴ δυοῖν θάτερον δράσαι, ἢ τὰ ζητούμενα λύσαι, ἢ τοῖς παρ' ἡμῶν λεγομένοις συνθέσθαι.

[01040]    {ΟΡΘ.} Ἐδεξάμην τὴν πρόκλησιν·

[01041]    ὀρθὴν γὰρ αὐτὴν καὶ δικαίαν ὑπείληφα.

[01042]    ∆εῖ δὲ ἡμᾶς ἀναμνησθῆναι πρότερον, ποῖ κατελίπομεν τῇ προτεραίᾳ τὸν λόγον, καὶ ποῖον ἔσχεν ἡ διάλεξις πέρας.

[01043]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ τοῦ πέρατος ἀναμνήσω.

[01044]    Μέμνημαι γὰρ ὡς συνω μολογήσαμεν ἄτρεπτον εἶναι τὸν θεὸν λόγον καὶ σάρκα εἰληφέναι, οὐκ αὐτὸν εἰς σάρκα τραπῆναι.

[01045]    {ΟΡΘ.} Ἔοικας στέργειν τὰ δεδογμένα·

[01046]    φιλαλήθως γὰρ τούτων ἀνέμνησας.

[01047]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ ἤδη πρότερον ἔφην, ὡς ὁ τοσούτοις ἀντιτείνων καὶ τοιούτοις διδασκάλοις ἐναργέστατα μέμηνεν·

[01048]    οὐχ ἥκιστα δέ με κατῄδεσεν Ἀπολινάριος ταὐτὰ τοῖς ὀρθοδόξοις εἰπών, καίτοι προ φανῶς ἐν τοῖς περὶ σαρκώσεως λόγοις ἐναντίαν ὁδεύσας ὁδόν.

[01049]    {ΟΡΘ.} Οὐκ οὖν σάρκα τὸν θεὸν λόγον ἀνειληφέναι φαμέν;

[01050]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01051]    {ΟΡΘ.} Τὴν δὲ σάρκα τί νοοῦμεν;

[01052]    σῶμα μόνον, ὡς Ἀρείῳ καὶ Εὐνομίῳ δοκεῖ, ἢ σῶμα καὶ ψυχήν;

[01053]    {ΕΡΑΝ.} Σῶμα καὶ ψυχήν.

[01054]    {ΟΡΘ.} Ποίαν ψυχήν;

[01055]    τὴν λογικὴν ἢ τὴν παρά τινων φυτικὴν ἤγουν ζωτικὴν καλουμένην;

[01056]    Ἀναγκάζει γὰρ ἡμᾶς ἐρωτᾶν ἃ μὴ δεῖ τῶν Ἀπολιναρίου συγγραμμάτων ἡ μυθώδης τερθρεία.

[01057]    {ΕΡΑΝ.} Ἀπολινάριος γὰρ διαφορὰν λέγει ψυχῶν;

[01058]    {ΟΡΘ.} Ἐκ τριῶν συγκεῖσθαι λέγει τὸν ἄνθρωπον, ἐκ σώματος καὶ ψυχῆς τῆς ζωτικῆς καὶ αὖ πάλιν ἐκ τῆς λογικῆς, ἣν νοῦν προσαγορεύει.

[01059]    Ἡ δὲ θεία γραφὴ μίαν οἶδεν, οὐ δύο ψυχάς·

[01060]    καὶ τοῦτο διδάσκει σαφῶς ^[113] ἡμᾶς ἡ τοῦ πρώτου ἀνθρώπου διάπλασις.

[01061]    Ἔλαβε, γάρ φησιν, ὁ θεὸς χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς καὶ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν.

[01062]    Καὶ μέντοι καὶ ἐν τοῖς εὐαγγελίοις ὁ κύριος τοῖς ἁγίοις εἴρηκε μαθηταῖς·

[01063]    Μὴ φοβεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι·

[01064]    φοβήθητε δὲ μᾶλλον τὸν καὶ τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα ἀπολέσαι δυνάμενον ἐν γεέννῃ.

[01065]    Καὶ ὁ θειό τατος Μωϋσῆς, τὸν ἀριθμὸν τεθεικὼς τῶν κατεληλυθότων εἰς Αἴγυπτον καὶ εἰρηκὼς μεθ' ὅσων ἕκαστος εἰσελήλυθε φύλαρχος, ἐπήγαγε·

[01066]    Πᾶσαι αἱ ψυχαὶ αἱ εἰσελθοῦσαι εἰς Αἴγυπτον ἑβδομήκοντα πέντε, μίαν ἑκάστου τῶν εἰσεληλυθότων ἀριθμήσας ψυχήν.

[01067]    Καὶ ὁ θεῖος ἀπόστολος ἐν Τρωάδι, πάντων ὑπειληφότων τεθνάναι τὸν Εὔτυχον, ἔφη·

[01068]    Μὴ θορυβεῖσθε, ἡ γὰρ ψυχὴ αὐτοῦ ἐν αὐτῷ ἐστι.

[01069]    {ΕΡΑΝ.} ∆έδεικται σαφῶς ὡς μίαν ἕκαστος ἄνθρωπος ἔχει ψυχήν.

[01070]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' Ἀπολινάριος δύο λέγει, καὶ τὴν μὲν ἄλογον ἀνειληφέναι τὸν θεὸν λόγον, ἀντὶ δὲ τῆς λογικῆς αὐτὸν ἐν σαρκὶ γεγενῆσθαι.

[01071]    Τούτου χάριν ἠρόμην, ποίαν φὴς μετὰ τοῦ σώματος ἀνειλῆφθαι ψυχήν.

[01072]    {ΕΡΑΝ.} Τὴν λογικὴν ἔγωγέ φημι·

[01073]    τῇ γραφῇ γὰρ ἕπομαι τῇ θείᾳ.

[01074]    {ΟΡΘ.} Τελείαν τοίνυν ἀναληφθῆναί φαμεν ὑπὸ τοῦ θεοῦ λόγου τὴν τοῦ δούλου μορφήν;

[01075]    {ΕΡΑΝ.} Τελείαν.

[01076]    {ΟΡΘ.} Καὶ μάλα εἰκότως.

[01077]    Ἐπειδὴ γὰρ ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ὅλος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν ἐγένετο, καὶ τοὺς τῆς θείας εἰκόνος ἀπώλεσε χαρακτῆρας, ἠκολούθησε δὲ τῷ γενεάρχῃ τὸ γένος·

[01078]    ἀναγκαίως ὁ δημιουργὸς καινουργῆσαι τὴν ἀμαυρωθεῖσαν εἰκόνα θελήσας, ὅλην τὴν φύσιν ἀναλαβὼν πολλῷ τῶν προτέρων ἀμείνους ἐνετύπωσε χαρακτῆρας.

[01079]    {ΕΡΑΝ.} Ταῦτα μὲν ἀληθῆ.

[01080]    Ἀξιῶ δὲ πρῶτον ἡμῖν εὐκρινεῖς γενέσ θαι τῶν ὀνομάτων τὰς σημασίας, ἵν' ἡ διάλεξις ἀκωλύτως προβαίνῃ, καὶ μηδὲν τῶν ἀμφιβαλλομένων μεταξὺ ζητούμενον διακόπτῃ τὸν λόγον.

[01081]    {ΟΡΘ.} Ἄριστα εἴρηκας·

[01082]    ἔρου τοίνυν περὶ οὗ ἂν ἐθέλῃς.

[01083]    {ΕΡΑΝ.} Ἰησοῦν τὸν Χριστὸν τί χρὴ καλεῖν;

[01084]    ἄνθρωπον ἢ θεόν;

[01085]    ^[114] {ΟΡΘ.} Οὐδέτερον δίχα θατέρου, ἀλλ' ἑκάτερον.

[01086]    Ὁ γὰρ θεὸς λόγος ἐνανθρωπήσας Ἰησοῦς Χριστὸς ὠνομάσθη.

[01087]    Καλέσεις, γάρ φησι, τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν·

[01088]    αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὑτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτοῦ.

[01089]    Καί, Σήμερον τίκτεται ὑμῖν Χριστὸς κύριος ἐν πόλει ∆αβίδ.

[01090]    Ἀγγέλων δὲ αὗται φωναί.

[01091]    Πρὸ δὲ τῆς ἐνανθρωπήσεως θεὸς καὶ θεοῦ υἱὸς καὶ μονογενὴς καὶ κύριος καὶ θεὸς λόγος καὶ ποιητὴς ὠνομάζετο.

[01092]    Ἐν ἀρχῇ, γάρ, ἦν, φησίν, ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος·

[01093]    καί, Πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο·

[01094]    καί, Ζωὴ ἦν·

[01095]    καί, Ἦν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον·

[01096]    καὶ ὅσα τούτοις ἐστὶ παραπλήσια καὶ τῆς φύσεως τῆς θείας δηλωτικά.

[01097]    Μετὰ δέ γε τὴν ἐνανθρώπησιν Ἰησοῦς καὶ Χριστὸς ὁ αὐτὸς ὠνομάσθη.

[01098]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκοῦν θεὸς μόνον Ἰησοῦς ὁ κύριος.

[01099]    {ΟΡΘ.} Ἐνανθρωπήσαντα θεὸν λόγον ἀκούεις, καὶ θεὸν μόνον ἀπο καλεῖς;

[01100]    {ΕΡΑΝ.} Ἐπειδὴ μὴ τραπεὶς ἐνηνθρώπησεν, ἀλλὰ μεμένηκεν ὅπερ ἦν, χρὴ καλεῖν αὐτὸν ὅπερ ἦν.

[01101]    {ΟΡΘ.} Ἄτρεπτος μὲν ὁ θεὸς λόγος καὶ ἦν καὶ ἔστι καὶ ἔσται·

[01102]    ἀνθρωπείαν δὲ φύσιν λαβὼν ἐνηνθρώπησε.

[01103]    Προσήκει τοίνυν ἡμᾶς ἑκατέραν φύσιν ὁμολογεῖν καὶ τὴν λαβοῦσαν καὶ τὴν ληφθεῖσαν.

[01104]    {ΕΡΑΝ.} Ἀπὸ τῆς κρείττονος ὀνομάζειν χρή.

[01105]    {ΟΡΘ.} Ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος, τὸ ζῷον λέγω, ἁπλοῦς ἐστιν ἢ σύν θετος;

[01106]    {ΕΡΑΝ.} Σύνθετος.

[01107]    {ΟΡΘ.} Ἐκ τίνων συγκείμενος;

[01108]    {ΕΡΑΝ.} Ἐκ ψυχῆς καὶ σώματος.

[01109]    {ΟΡΘ.} Τῶν δὲ φύσεων τούτων ποτέρα κρείττων;

[01110]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὡς ἡ ψυχή·

[01111]    λογική τε γάρ ἐστι καὶ ἀθάνατος καὶ τοῦ ζῴου τὴν ἡγεμονίαν πεπίστευται.

[01112]    Τὸ δὲ σῶμα θνητόν ἐστι καὶ ἐπίκηρον καὶ τῆς ψυχῆς χωριζόμενον ἄλογόν ἐστι καὶ νεκρόν.

[01113]    {ΟΡΘ.} Ἔδει τοιγαροῦν τὴν θείαν γραφὴν ἐκ τῆς ἀμείνονος φύσεως ὀνομάζειν τὸ ζῷον.

[01114]    ^[115] {ΕΡΑΝ.} Οὕτως ὀνομάζει.

[01115]    Τοὺς γὰρ εἰσεληλυθότας εἰς Αἴγυπτον ψυχὰς προσηγόρευσεν.

[01116]    Ἐν ἑβδομήκοντα γὰρ καὶ πέντε, φησί, ψυχαῖς κατέβη Ἰσραὴλ εἰς Αἴγυπτον.

[01117]    {ΟΡΘ.} Ἀπὸ δὲ σώματος οὐδένα κέκληκεν ἡ θεία γραφή;

[01118]    {ΕΡΑΝ.} Τοὺς τῇ σαρκὶ δεδουλευκότας προσηγόρευσε σάρκας.

[01119]    Εἶπε, γάρ φησιν, ὁ θεός·

[01120]    οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις, διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας.

[01121]    {ΟΡΘ.} ∆ίχα δὲ κατηγορίας οὐδένα προσηγόρευσε σάρκα;

[01122]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ μέμνημαι.

[01123]    {ΟΡΘ.} Ἐγώ σε τοιγαροῦν ἀναμνήσω καὶ διδάξω, ὡς τοὺς ἄγαν ἁγίους σάρκας προσηγόρευσεν.

[01124]    Ἀπόκριναι τοίνυν·

[01125]    τοὺς ἀποστόλους τί ἂν καλέσῃς;

[01126]    πνευματικοὺς ἢ σαρκικούς;

[01127]    {ΕΡΑΝ.} Πνευματικοὺς καὶ τῶν πνευματικῶν κορυφαίους καὶ διδασκάλους.

[01128]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοίνυν τοῦ θεσπεσίου Παύλου λέγοντος·

[01129]    Ὅτε δὲ ηὐδόκησεν ὁ ἀφορίσας με ἐκ κοιλίας μητρός μου καὶ καλέσας διὰ τῆς χάριτος αὑτοῦ ἀποκαλύψαι τὸν υἱὸν αὑτοῦ ἐν ἐμοί, ἵνα αὐτὸν εὐαγγε λίζωμαι ἐν τοῖς ἔθνεσιν, εὐθέως οὐ προσανεθέμην σαρκὶ καὶ αἵματι, οὐδὲ ἀνῆλθον πρὸς τοὺς πρὸ ἐμοῦ ἀποστόλους.

[01130]    Μὴ κατηγορῶν τῶν ἀποστόλων οὕτω τότε αὐτοὺς προσηγόρευσεν;

[01131]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ δῆτα.

[01132]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ἀπὸ τῆς ὁρωμένης φύσεως ὀνομάζων καὶ συγκρίνων τῇ οὐρανόθεν κλήσει τὴν δι' ἀνθρώπων κλῆσιν;

[01133]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01134]    {ΟΡΘ.} Τοιγάρτοι καὶ τοῦ ὑμνοποιοῦ ∆αβὶδ ἄκουσον ᾄδοντος καὶ τῷ θεῷ λέγοντος·

[01135]    Πρὸς σὲ πᾶσα σὰρξ ἥξει·

[01136]    καὶ τοῦ προφήτου Ἡσαΐου θεσπίζοντος, ὅτι Ὄψεται πᾶσα σὰρξ τὸ σωτήριον τοῦ θεοῦ ἡμῶν.

[01137]    {ΕΡΑΝ.} Ἀποδέδεικται σαφῶς, ὡς καὶ δίχα κατηγορίας ἀπὸ τῆς σαρκὸς ἡ θεία γραφὴ τὴν ἀνθρωπείαν ὀνομάζει φύσιν.

[01138]    {ΟΡΘ.} Ἐγὼ δέ σοι καὶ τὸ ἕτερον ἐπιδείξω.

[01139]    {ΕΡΑΝ.} Ποῖον ἕτερον;

[01140]    ^[116] {ΟΡΘ.} Ὅτι καὶ κατηγοροῦσά τινων ἡ θεία γραφὴ ἀπὸ τῆς ψυχῆς ὀνομάζει μόνης.

[01141]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ ποῦ τοῦτο εὑρήσεις παρὰ τῇ θείᾳ γραφῇ;

[01142]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοῦ δεσπότου θεοῦ διὰ Ἰεζεκιὴλ τοῦ προφήτου λέγοντος·

[01143]    Ψυχὴ ἡ ἁμαρτάνουσα, αὐτὴ ἀποθανεῖται.

[01144]    Καὶ μέντοι καὶ διὰ Μωϋσέως τοῦ μεγάλου φησί·

[01145]    Ψυχὴ ἣ ἐὰν ἁμάρτῃ·

[01146]    καὶ πάλιν·

[01147]    Καὶ ἔσται πᾶσα ψυχή, ἥτις οὐκ ἀκούσεται τοῦ προφήτου ἐκείνου, ἐξολοθρευθήσεται.

[01148]    Καὶ ἄλλα δὲ πολλὰ τοιαῦτα ἔστιν εὑρεῖν.

[01149]    {ΕΡΑΝ.} Ἀποδέδεικται ταῦτα.

[01150]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν ἔνθα φυσική τίς ἐστιν ἕνωσις καὶ κτιστῶν καὶ ὁμοδούλων καὶ ὁμοχρόνων συνάφεια, οὐκ ἀπὸ μόνης τῆς κρείττονος φύσεως τόδε τὸ ζῷον ὀνομάζειν ἔθος τῇ θείᾳ γραφῇ, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῆς ἥττονός τε καὶ μείζονος·

[01151]    πῶς ἡμῖν ἐγκαλεῖτε τὸν δεσπότην Χριστὸν μετὰ τοῦ θεὸν ὁμολογεῖν καὶ ἄνθρωπον ὀνομάζουσι, καὶ ταῦτα πολλῶν ἄγαν τοῦτο ποιεῖν ἀναγκαζόντων;

[01152]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ τί τὸ ἀναγκάζον ὑμᾶς ἄνθρωπον ὀνομάζειν τὸν σωτῆρα Χριστόν;

[01153]    {ΟΡΘ.} Τὰ διάφορα καὶ παντάπασιν ἐναντία τῶν αἱρετικῶν δογμά των.

[01154]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ τίνα τίσιν ἐναντία δόγματα;

[01155]    {ΟΡΘ.} Τὸ Ἀρείου τῷ Σαβελλίου.

[01156]    Ὁ μὲν γὰρ διαιρεῖ τὰς οὐσίας, ὁ δὲ τὰς ὑποστάσεις συγχέει.

[01157]    Ὁ μὲν Ἄρειος τρεῖς οὐσίας εἰσφέρει·

[01158]    ὁ δὲ Σαβέλλιος μίαν ὑπόστασιν ἀντὶ τῶν τριῶν λέγει.

[01159]    Εἰπὲ τοίνυν, πῶς δεῖ νόσον ἑκατέραν ἰάσασθαι·

[01160]    ἓν ἀμφοτέροις προσενεγκεῖν τοῖς παθή μασι φάρμακον, ἢ ἑκατέρῳ τὸ πρόσφορον;

[01161]    {ΕΡΑΝ.} Ἑκατέρῳ τὸ πρόσφορον.

[01162]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν τὸν μὲν Ἄρειον πειρασόμεθα πεῖσαι μίαν τῆς ἁγίας τριάδος τὴν οὐσίαν ὁμολογεῖν, καὶ τούτου τὰς ἀποδείξεις προσ οίσομεν ἀπὸ τῆς θείας γραφῆς.

[01163]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω ποιητέον.

[01164]    {ΟΡΘ.} Τῷ δέ γε Σαβελλίῳ διαλεγόμενοι τοὐναντίον πράξομεν.

[01165]    ^[117] Περὶ μὲν γὰρ τῆς οὐσίας οὐδένα προσοίσομεν λόγον·

[01166]    μίαν γὰρ κἀκεῖ νος ὁμολογεῖ.

[01167]    {ΕΡΑΝ.} Σαφές.

[01168]    {ΟΡΘ.} Τὸ δέ γε νοσοῦν τῆς δόξης θεραπεῦσαι σπουδάσομεν.

[01169]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01170]    {ΟΡΘ.} Ποίαν δὲ νοσεῖν αὐτὸν εἰρήκαμεν νόσον;

[01171]    {ΕΡΑΝ.} Περὶ τὰς ὑποστάσεις ἔφαμεν αὐτὸν χωλεύειν.

[01172]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν ἐπειδὴ μίαν ἐκεῖνος εἶναι λέγει τῆς τριάδος ὑπό στασιν, ἐπιδείξομεν αὐτῷ τὴν θείαν γραφὴν τὰς τρεῖς ὑποστάσεις κη ρύττουσαν.

[01173]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦτο μὲν οὕτω πρακτέον·

[01174]    τὸν δὲ προκείμενον καταλελοί παμεν λόγον.

[01175]    {ΟΡΘ.} Οὐδαμῶς.

[01176]    Αὐτοῦ γὰρ πέρι τὰς ἀποδείξεις συλλέγομεν, καὶ τοῦτο παραυτίκα μαθήσῃ.

[01177]    Εἰπὲ οὖν μοι, πάσας τὰς αἱρέσεις τὰς ἀπὸ Χριστοῦ καλουμένας ὁμολογεῖν ὑπείληφας καὶ τὴν θεότητα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν ἀνθρωπότητα;

[01178]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ δῆτα.

[01179]    {ΟΡΘ.} Ἀλλὰ τινὰς μὲν τὴν θεότητα μόνην, τινὰς δὲ μόνην τὴν ἀνθρωπότητα;

[01180]    {ΕΡΑΝ.} Ναί.

[01181]    {ΟΡΘ.} Ἄλλας δέ γε μέρος τῆς ἀνθρωπότητος;

[01182]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτως οἶμαι.

[01183]    Προσήκει δὲ ἡμῖν δηλῶσαι, πῶς μὲν οἱ ταῦτα φρονοῦντες, πῶς δὲ οἱ ἐκεῖνα, προσαγορεύονται, ἵνα σαφέστερον τὸ ζητούμενον γένηται.

[01184]    {ΟΡΘ.} Ἐγὼ τοῦτο ἐρῶ.

[01185]    Σίμων καὶ Μένανδρος καὶ Κέρδων καὶ Μαρκίων καὶ Βαλεντῖνος καὶ Βασιλείδης καὶ Βαρδισάνης καὶ Μάνης ἠρνήθησαν ἄντικρυς τὴν ἀνθρωπότητα τοῦ Χριστοῦ.

[01186]    Ἀρτέμων δὲ καὶ Θεόδοτος καὶ Σαβέλλιος καὶ Παῦλος ὁ Σαμοσατεὺς καὶ Μάρκελλος καὶ Φωτεινὸς εἰς τὴν ἐναντίαν ἐκ διαμέτρου βλασφημίαν κατέπεσον.

[01187]    Ἄνθρωπον γὰρ μόνον κηρύττουσι τὸν Χριστόν, τὴν δὲ πρὸ τῶν αἰώνων ὑπάρχουσαν ἀρνοῦνται θεότητα.

[01188]    Ἄρειος δὲ καὶ Εὐνόμιος κτιστὴν μὲν καλοῦσι τοῦ μονογενοῦς τὴν θεότητα, σῶμα δὲ μόνον ^[118] αὐτὸν ἀνειληφέναι φασίν.

[01189]    Ἀπολινάριος δὲ ἔμψυχον μὲν τὸ ληφθὲν ὁμολογεῖ σῶμα, τὴν δὲ λογικὴν ψυχὴν καὶ τῆς τιμῆς καὶ τῆς σωτη ρίας ἐν τοῖς οἰκείοις λόγοις ἀποστερεῖ.

[01190]    Αὕτη μὲν οὖν ἡ τῶν διεφθαρ μένων δογμάτων διαφορά.

[01191]    Αὐτὸς δὲ ἡμῖν φιλαλήθως εἰπέ, χρή τινα πρὸς τούτους ποιεῖσθαι διάλεξιν, ἢ δεῖ κατὰ κρημνῶν φερομένους περιορᾶν καὶ οἰμώζειν ἐᾶν;

[01192]    {ΕΡΑΝ.} Μισανθρωπίας ἔργον ἡ τῶν καμνόντων ὑπεροψία.

[01193]    {ΟΡΘ.} Προσήκει τοίνυν καὶ συναλγεῖν καὶ θεραπεύειν εἰς δύναμιν.

[01194]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01195]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν σώματα θεραπεύειν ἠπίστασο, πολλοὶ δέ σε περι στάντες ἰατρεύειν ἠξίουν, διάφορα ἐπιδεικνύντες παθήματα, οἷον ὀφθαλμῶν ἐπιρροίας καὶ ἀκοῶν τραύματα καὶ ὀδόντων ὀδύνας, καὶ οἱ μὲν νεύρων τάσιν, οἱ δὲ λύσιν, καὶ ὁ μὲν πλημμύραν χολῆς, ὁ δὲ φλέγματος, τί ἂν ἔδρασας, εἰπέ μοι;

[01196]    ἓν ἅπασι κατεσκεύαζες φάρμα κον, ἢ ἑκάστῳ πάθει τὸ πρόσφορον;

[01197]    {ΕΡΑΝ.} Τὸ ἑκάστῳ δηλονότι κατάλληλόν τε καὶ ἀλεξίκακον.

[01198]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν τὰ μὲν θερμὰ τῶν παθῶν καταψύχων, τὰ δὲ ψυχρὰ διαθερμαίνων, καὶ τὰ μὲν τεταμένα χαλῶν, τὰ δέ γε λελυμένα τονωτι κοῖς φαρμάκοις ῥωννύς, καὶ τὰ μὲν πλαδῶντα ξηραίνων, ὑγραίνων δὲ τὰ ξηρά, ἐξήλαυνες μὲν τὰς νόσους, ἐπανῆγες δὲ τὴν ὑγείαν ὑπὸ τούτων ἐκβεβλημένην;

[01199]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω θεραπεύειν ὁ τῆς ἰατρικῆς παρακελεύεται νόμος·

[01200]    τὰ ἐναντία γάρ, φασί, τῶν ἐναντίων ἰάματα.

[01201]    {ΟΡΘ.} Εἰ δὲ φυτουργὸς ἦσθα, πᾶσιν ἂν τοῖς φυτοῖς τὴν αὐτὴν προσήνεγκας ἐπιμέλειαν, ἢ τῇ μὲν ῥοιᾷ τὴν αὐτῇ προσήκουσαν, τῇ δὲ συκῇ τὴν οἰκείαν, καὶ τῇ ὄχνῃ ὡσαύτως, καὶ τῇ μηλέᾳ, καὶ ταῖς ἡμε ρίσι τὰς καταλλήλους·

[01202]    καὶ ἁπαξαπλῶς ἑκάστῳ γε φυτῷ τὴν πρόσ φορον;

[01203]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὡς ἕκαστον φυτὸν τῆς οἰκείας ἐπιμελείας προσδεῖ ται.

[01204]    {ΟΡΘ.} Εἰ δὲ ναυπηγικὴν μετεχείριζες τέχνην, ἐθεάσω δὲ τὴν ἱστοδόκην νεουργίας δεομένην, τὴν τοῖς πηδαλίοις διαφέρουσαν ἐπιμέλειαν προσήνεγκας ἂν αὐτῇ, ἢ τὴν τῇ ἱστοδόκῃ προσήκουσαν;

[01205]    {ΕΡΑΝ.} Ἀναμφίλεκτα καὶ ταῦτ' ἔστιν.

[01206]    Ἕκαστον γὰρ τὴν οἰκείαν ^[119] θεραπείαν ἐπιζητεῖ, καὶ φυτὸν καὶ σώματος μόριον καὶ σκεύη καὶ μέρη νηός.

[01207]    {ΟΡΘ.} Πῶς οὖν οὐ σχέτλιον, σώματι μὲν καὶ τοῖς ἀψύχοις καταλλή λους θεραπείας προσφέρειν, ἐπὶ δὲ τῶν ψυχῶν τὸν θεραπευτικὸν τοῦ τον μὴ φυλάττειν κανόνα;

[01208]    {ΕΡΑΝ.} Λίαν ἐστὶν ἀδικώτατον, καὶ οὐ μόνον ἀδικίας, ἀλλὰ καὶ ἀνοίας μεστόν.

[01209]    Οἱ γὰρ ἄλλως ποιοῦντες αὐτῆς εἰσι τῆς θεραπείας ἀνεπιστήμονες.

[01210]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν πρὸς αἵρεσιν ἑκάστην διαλεγόμενοι τὸ ταύτῃ πρόσ φορον προσοίσομεν φάρμακον;

[01211]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01212]    {ΟΡΘ.} Πρόσφορος δὲ θεραπεία, τὸ προστιθέναι μὲν τὸ ἐλλεῖπον, ἀφαιρεῖν δὲ τὸ πλεονάζον·

[01213]    ἦ γάρ;

[01214]    {ΕΡΑΝ.} Ναί.

[01215]    {ΟΡΘ.} Φωτεινὸν τοίνυν καὶ Μάρκελλον καὶ τοὺς ἐκείνων ἀγχιθύρους θεραπεύειν πειρώμενοι, τί ἂν προσθέντες τὸν θεραπευτικὸν κανόνα πληρώσαιμεν;

[01216]    {ΕΡΑΝ.} Τῆς τοῦ Χριστοῦ θεότητος τὴν ὁμολογίαν·

[01217]    αὕτη γὰρ αὐτοῖς ἐλλείπει.

[01218]    {ΟΡΘ.} Περὶ δέ γε τῆς ἀνθρωπότητος οὐδὲν πρὸς αὐτοὺς ἐροῦμεν.

[01219]    Ὁμολογοῦσι γὰρ ἄνθρωπον τὸν δεσπότην Χριστόν.

[01220]    {ΕΡΑΝ.} Ὀρθῶς λέγεις.

[01221]    {ΟΡΘ.} Ἀρείῳ δὲ καὶ Εὐνομίῳ περὶ τῆς τοῦ μονογενοῦς ἐνανθρωπή σεως διαλεγόμενοι, τί ἂν προσθεῖναι πείσαιμεν αὐτοὺς τῇ σφετέρᾳ ὁμολογίᾳ;

[01222]    {ΕΡΑΝ.} Τῆς ψυχῆς τὴν ἀνάληψιν·

[01223]    σῶμα γὰρ τὸν θεὸν λόγον μόνον ἀνειληφέναι φασίν.

[01224]    {ΟΡΘ.} Ἀπολιναρίῳ δὲ τί ἐλλείπει, ὥστε αὐτὸν ἀκριβοῦν τὸν περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως λόγον;

[01225]    {ΕΡΑΝ.} Τὸ μὴ διιστάναι τὸν νοῦν ἀπὸ τῆς ψυχῆς, ἀλλ' ὁμολογεῖν τὴν λογικὴν ψυχὴν μετὰ τοῦ σώματος ἀνειλῆφθαι.

[01226]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν καὶ τούτῳ περὶ τούτου διαλεξόμεθα;

[01227]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01228]    {ΟΡΘ.} Μαρκίωνα δὲ καὶ Βαλεντῖνον καὶ Μάνητα, καὶ ὅσοι γει τονεύουσι τούτοις, τί μὲν ὁμολογεῖν ἔφαμεν κατὰ τόδε τὸ μέρος, τί δὲ πάμπαν ἀρνεῖσθαι;

[01229]    ^[120] {ΕΡΑΝ.} Ὅτι πιστεύειν μὲν ἔφασαν εἰς τὴν θεότητα τοῦ Χριστοῦ·

[01230]    τὸν δὲ περὶ τῆς ἀνθρωπότητος οὐ προσίενται λόγον.

[01231]    {ΟΡΘ.} Τοιγάρτοι πεῖσαι τούτους σπουδάσομεν, στέρξαι καὶ τὸν περὶ τῆς ἀνθρωπότητος λόγον, καὶ μὴ φαντασίαν τὴν θείαν οἰκονο μίαν καλεῖν.

[01232]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω προσήκει ποιεῖν.

[01233]    {ΟΡΘ.} Ἐροῦμεν τοίνυν αὐτοῖς, ὡς οὐ χρὴ μόνον θεόν, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωπον ἀποκαλεῖν τὸν Χριστόν.

[01234]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01235]    {ΟΡΘ.} Καὶ πῶς οἷόν τε παραιτουμένους ἡμᾶς τὸ καὶ ἄνθρωπον ἀποκαλεῖν τὸν Χριστόν, ἄλλοις τοῦτο παρεγγυᾶν;

[01236]    οὐ γὰρ εἴξουσι παραινοῦσιν ἡμῖν, ἀλλὰ ταὐτὰ φρονοῦντας ἐλέγξουσι.

[01237]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ πῶς ἡμεῖς τὰ αὐτὰ φρονοῦμεν ἐκείνοις καὶ σάρκα ὁμολογοῦντες καὶ ψυχὴν λογικὴν ἀνειληφέναι τὸν θεὸν λόγον;

[01238]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν τὰ πράγματα ὁμολογοῦμεν, τί δήποτε φεύγομεν τὰ ὀνόματα;

[01239]    {ΕΡΑΝ.} Ἀπὸ τῶν τιμιωτέρων χρὴ τὸν σωτῆρα καλεῖν.

[01240]    {ΟΡΘ.} Φύλαξον τοιγαροῦν τοῦτον τὸν κανόνα, καὶ μὴ καλέσῃς ἐσταυρωμένον μηδὲ ἐκ νεκρῶν ἐγηγερμένον, καὶ ὅσα τούτοις ἐστὶ παραπλήσια.

[01241]    {ΕΡΑΝ.} Ἀλλὰ ταῦτα τῶν παθημάτων ἐστὶ τῶν σωτηρίων ὀνόματα·

[01242]    ἡ δὲ τῶν παθημάτων ἄρνησις, τῆς σωτηρίας ἀναίρεσις.

[01243]    {ΟΡΘ.} Τὸ δὲ ἄνθρωπος ὄνομα φύσεως ὄνομά ἐστιν·

[01244]    ἡ δὲ τούτου σιωπή, τῆς φύσεως ἄρνησις·

[01245]    ἡ δὲ τῆς φύσεως ἄρνησις, τῶν παθη μάτων ἀναίρεσις·

[01246]    ἡ δέ γε τούτων ἀναίρεσις φροῦδον τὴν σωτηρίαν ποιεῖ.

[01247]    {ΕΡΑΝ.} Τὸ μὲν εἰδέναι τὴν ληφθεῖσαν φύσιν προὔργου τίθεμαι·

[01248]    τὸ δέ γε ἄνθρωπον ἀποκαλεῖν τὸν σωτῆρα τῆς οἰκουμένης σμικρύνειν ἐστὶ τοῦ δεσπότου τὴν δόξαν.

[01249]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν σοφώτερον σαυτὸν καὶ Πέτρου καὶ Παύλου καὶ αὐτοῦ γε τοῦ σωτῆρος ἡγῇ;

[01250]    Ὁ μὲν γὰρ κύριος πρὸς Ἰουδαίους ἔφη·

[01251]    ^[121] Τί με ζητεῖτε ἀποκτεῖναι, ἄνθρωπον ὃς τὴν ἀλήθειαν ὑμῖν λελάληκα, ἣν ἤκουσα παρὰ τοῦ πατρός μου;

[01252]    Καὶ πολλαχοῦ δὲ υἱὸν ἀνθρώπου ἑαυτὸν προσηγόρευσεν.

[01253]    Ὁ δὲ πανεύφημος Πέτρος πρὸς τὸν Ἰουδαϊ-κὸν διαλεγόμενος δῆμον οὕτως ἔφη·

[01254]    Ἄνδρες Ἰσραηλῖται, ἀκούσατε τοὺς λόγους τούτους·

[01255]    Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον, ἄνδρα ἀπὸ τοῦ θεοῦ ἀποδεδειγμένον εἰς ὑμᾶς.

[01256]    Καὶ ὁ μακάριος Παῦλος ἐπὶ τοῦ Ἀρειου πάγου τοῖς παρεστῶσι προσφέρων τὸ σωτήριον κήρυγμα πρὸς πολλοῖς ἄλλοις καὶ ταῦτα ἔφη·

[01257]    Τοὺς μὲν οὖν χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεός, τὰ νῦν παραγγέλλει πᾶσι πανταχοῦ μετανοεῖν·

[01258]    καθότι ἔστησεν ἡμέραν, ἐν ᾗ μέλλει κρίνειν τὴν οἰκουμένην ἐν δικαι οσύνῃ, ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισε, πίστιν παρασχὼν πᾶσιν, ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶν.

[01259]    Ὁ τοίνυν τὸ παρὰ τοῦ κυρίου καὶ τῶν ἀποστόλων τεθέν τε καὶ κηρυχθὲν ὄνομα παραιτούμενος, σοφώτερον ἑαυτὸν καὶ τῶν μεγάλων διδασκάλων ὑπείληφε, καὶ μέντοι καὶ αὐτῆς τῆς τῶν σοφωτάτων διδασκάλων πηγῆς.

[01260]    {ΕΡΑΝ.} Τοῖς ἀπίστοις ἐκεῖνοι τήνδε τὴν διδασκαλίαν προσήνεγ καν·

[01261]    νῦν δὲ τῆς οἰκουμένης τὸ πλεῖστον ἐπίστευσεν.

[01262]    {ΟΡΘ.} Μάλιστα μέν εἰσιν ἔτι καὶ Ἰουδαῖοι καὶ Ἕλληνες καὶ αἱρετικῶν μυρία συστήματα, καὶ χρὴ τούτων ἑκάστῳ κατάλληλον διδασκαλίαν προσφέρειν.

[01263]    Εἰ δὲ καὶ πάντες ἦμεν ὁμόφρονες, εἰπέ, τί λωβᾶται τὸ θεὸν καὶ ἄνθρωπον ὁμολογεῖν τὸν Χριστόν;

[01264]    Ἢ οὐ θεό τητα τελείαν ἐν αὐτῷ καὶ ἀνθρωπότητα ὡσαύτως ἀνελλιπῆ θεωροῦ μεν;

[01265]    {ΕΡΑΝ.} Ταῦτα πολλάκις ὡμολογήσαμεν.

[01266]    {ΟΡΘ.} Τί δήποτε τοίνυν ἀναιροῦμεν ἅπερ πολλάκις ὡμολογήσα μεν;

[01267]    {ΕΡΑΝ.} Τὸ ἄνθρωπον καλεῖν τὸν Χριστὸν ὑπείληφα περιττόν, μάλιστα πιστόν τινα πιστῷ προσδιαλεγόμενον.

[01268]    {ΟΡΘ.} Τὸν θεῖον ἀπόστολον πιστὸν εἶναι νομίζεις;

[01269]    {ΕΡΑΝ.} Πιστῶν μὲν οὖν ἁπάντων διδάσκαλον.

[01270]    {ΟΡΘ.} Τὸν δὲ Τιμόθεον τῆσδε τῆς προσηγορίας ὑπείληφας ἄξιον;

[01271]    {ΕΡΑΝ.} Ὡς ἐκείνου γε μαθητὴν καὶ τῶν ἄλλων διδάσκαλον.

[01272]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοίνυν τοῦ διδασκάλου τῶν διδασκάλων τῷ ^[122] τελειοτάτῳ γράφοντος μαθητῇ·

[01273]    Εἷς θεός, εἷς καὶ μεσίτης θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς, ὁ δοὺς ἑαυτὸν ἀντίλυτρον ἀντὶ πάντων·

[01274]    καὶ παῦσαι μάτην ἀδολεσχῶν, καὶ νόμους ἡμῖν περὶ θείων ὀνομάτων τιθείς.

[01275]    Καὶ αὐτὸ δέ γε τοῦ μεσίτου τὸ ὄνομα θεότητος ἐνταῦθα καὶ ἀνθρωπότητος ὑπάρχει δηλωτικόν.

[01276]    Οὐ γὰρ μόνον ὑπάρ χων θεὸς ἐκλήθη μεσίτης·

[01277]    πῶς γὰρ ἂν ἐμεσίτευσεν ἡμῖν καὶ θεῷ μηδὲν ἔχων ἡμέτερον;

[01278]    Ἐπεὶ δὲ ὡς θεὸς συνῆπται τῷ πατρὶ τὴν αὐτὴν ἔχων οὐσίαν, ὡς δὲ ἄνθρωπος ἡμῖν, ἐξ ἡμῶν γὰρ ἔλαβε τὴν τοῦ δούλου μορφήν, εἰκότως μεσίτης ὠνόμασται, συνάπτων ἐν ἑαυτῷ τὰ διεστῶτα τῇ ἑνώσει τῶν φύσεων, θεότητος λέγω καὶ ἀνθρωπότητος.

[01279]    {ΕΡΑΝ.} Μωϋσῆς οὖν οὐκ ὠνομάσθη μεσίτης, ἄνθρωπος ὢν μόνον;

[01280]    {ΟΡΘ.} Τύπος ἦν ἐκεῖνος τῆς ἀληθείας·

[01281]    ὁ δὲ τύπος οὐκ ἔχει πάντα ὅσαπερ ἡ ἀλήθεια.

[01282]    Οὗ δὴ χάριν ἐκεῖνος οὐκ ἦν μὲν φύσει θεός, ὠνομάσθη δὲ ὅμως θεός, ἵνα πληρώσῃ τὸν τύπον.

[01283]    Ἰδού, γάρ φησι, τέθεικά σε θεὸν τῷ Φαραῷ·

[01284]    αὐτίκα τοίνυν ὡς θεῷ καὶ προφήτην ἀφώρισεν.

[01285]    Ἀαρών, γάρ φησιν, ὁ ἀδελφός σου, ἔσται σοι προφήτης.

[01286]    Ἡ δὲ ἀλήθεια καὶ θεὸς φύσει καὶ ἄνθρωπος φύσει.

[01287]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ τίς ἂν καλέσαι τύπον τὸν οὐκ ἐναργεῖς ἔχοντα τοῦ ἀρχετύπου τοὺς χαρακτῆρας;

[01288]    {ΟΡΘ.} Ὡς ἔοικε, τὰς βασιλικὰς εἰκόνας οὐ καλεῖς βασιλέως εἰκόνας;

[01289]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01290]    {ΟΡΘ.} Καὶ μὴν οὐ πάντα ἔχουσιν, ὅσαπερ τὸ ἀρχέτυπον ἔχει.

[01291]    Πρῶτον μὲν γάρ εἰσιν ἄψυχοί τε καὶ ἄλογοι·

[01292]    εἶτα τῶν ἐντὸς μορίων ἐστέρηνται, καρδίας, φημί, καὶ κοιλίας καὶ ἥπατος καὶ τῶν ἄλλων ὁπόσα τούτοις συνέζευκται.

[01293]    Ἔπειτα τὸ μὲν τῶν αἰσθήσεων ἔχουσιν εἶδος, τὰς δὲ τούτων ἐνεργείας οὐκέτι.

[01294]    Οὔτε γὰρ ἐπαΐουσιν, οὔτε φθέγγονται, οὔτε ὁρῶσιν·

[01295]    οὐ γράφουσιν, οὐ βαδίζουσιν, οὐκ ἄλλο τι δρῶσι τῶν ἀνθρωπίνων·

[01296]    ἀλλ' ὅμως εἰκόνες καλοῦνται βασιλικαί.

[01297]    Οὕτω καὶ Μωϋσῆς μεσίτης καὶ ὁ Χριστὸς μεσίτης·

[01298]    ἀλλ' ὁ μέν, ὡς εἰκὼν καὶ τύπος·

[01299]    ὁ δέ, ὡς ἀλήθεια.

[01300]    Ἵνα δέ σοι καὶ ἑτέρωθεν αὐτὸ σαφέστερον ἐπιδείξω, ἀνάμνησόν με τῶν περὶ τοῦ Μελχισεδὲκ εἰρη μένων ἐν τῇ πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολῇ.

[01301]    ^[123] {ΕΡΑΝ.} Ποίων;

[01302]    {ΟΡΘ.} Ἐκείνων, ἔνθα παρεξετάζων ὁ θεῖος ἀπόστολος τὴν λευϊτι κὴν ἱερωσύνην τῇ τοῦ Χριστοῦ, ἀπείκασε μὲν ἐν τοῖς ἄλλοις τὸν Μελχισεδὲκ τῷ δεσπότῃ Χριστῷ·

[01303]    τὴν δέ γε ἱερωσύνην ἔχειν ἔφη τὸν κύριον κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ.

[01304]    {ΕΡΑΝ.} Οἶμαι οὕτω λέγειν τὸν θεῖον ἀπόστολον·

[01305]    Οὗτος γὰρ ὁ Μελχισεδέκ, βασιλεὺς Σαλήμ, ἱερεὺς τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου, ὁ συναν τήσας Ἀβραὰμ ὑποστρέφοντι ἀπὸ τῆς κοπῆς τῶν βασιλέων, καὶ εὐλογήσας αὐτόν·

[01306]    ᾧ καὶ δεκάτην ἐμέρισεν ἀπὸ πάντων Ἀβραάμ·

[01307]    πρῶτον μὲν ἑρμηνευόμενος βασιλεὺς δικαιοσύνης, ἔπειτα δὲ καὶ βασιλεὺς Σαλήμ, ὅ ἐστι βασιλεὺς εἰρήνης, ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, ἀγε νεαλόγητος·

[01308]    μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχων·

[01309]    ἀφωμοι ωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ μένει ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκές.

[01310]    Περὶ τούτων οἶμαί σε τῶν ῥητῶν εἰρηκέναι.

[01311]    {ΟΡΘ.} Περὶ τούτων ἔφην, καὶ ἐπαινῶ δέ γε ὅτι τὸ χωρίον οὐ διέκοψας, ἀλλ' ὅλον τέθεικας.

[01312]    Εἰπὲ τοίνυν, ἁρμόττει τούτων ἕκαστον τῷ Μελχισεδὲκ φύσει καὶ ἀληθείᾳ;

[01313]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ τίς οὕτω θρασὺς ἀφαρμόσαι ἅπερ ἥρμοσεν ὁ θεῖος ἀπόστολος;

[01314]    {ΟΡΘ.} Λέγεις τοίνυν τῷ Μελχισεδὲκ ταῦτα κατὰ φύσιν ἁρμόττειν;

[01315]    {ΕΡΑΝ.} Λέγω.

[01316]    {ΟΡΘ.} Ἄνθρωπον αὐτὸν εἶναι λέγεις, ἤ τινα ἄλλην εἰληφέναι φύσιν;

[01317]    {ΕΡΑΝ.} Ἄνθρωπον.

[01318]    {ΟΡΘ.} Γεννητὸν ἢ ἀγέννητον;

[01319]    {ΕΡΑΝ.} Ἀτόπους ἄγαν ἐρωτήσεις προσφέρεις.

[01320]    {ΟΡΘ.} Σὺ τούτων αἴτιος προφανῶς τῇ ἀληθείᾳ μαχόμενος·

[01321]    ἀπό κριναι τοίνυν.

[01322]    {ΕΡΑΝ.} Εἷς ἐστι μόνος ἀγέννητος, ὁ θεὸς καὶ πατήρ.

[01323]    {ΟΡΘ.} Γεννητὸν οὖν ἄρα τὸν Μελχισεδὲκ εἶναί φαμεν;

[01324]    {ΕΡΑΝ.} Γεννητόν.

[01325]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ὁ περὶ αὐτοῦ λόγος τἀναντία διδάσκει.

[01326]    Ἀναμνήσθητι γὰρ ὧν ἀρτίως ἀπεμνημόνευσας·

[01327]    Ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, ἀγενεαλόγητος, μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχων.

[01328]    Πῶς τοίνυν αὐτῷ τὸ ^[124] ἀπάτωρ ἁρμόττει καὶ τὸ ἀμήτωρ;

[01329]    πῶς δὲ καὶ τὸ μήτε ἀρχὴν εἰλη φέναι τοῦ εἶναι, μήτε λήψεσθαι τέλος;

[01330]    Ὑπὲρ ἀνθρωπείαν γὰρ ταῦτά γε φύσιν.

[01331]    {ΕΡΑΝ.} Ὑπερβαίνει τῷ ὄντι ταῦτα τῆς φύσεως τῆς ἀνθρωπείας τὰ μέτρα.

[01332]    {ΟΡΘ.} Τί οὖν;

[01333]    ψευδῆ τὸν ἀπόστολον εἰρηκέναι φήσομεν;

[01334]    {ΕΡΑΝ.} Μὴ γένοιτο.

[01335]    {ΟΡΘ.} Πῶς οὖν οἷόν τε καὶ τῷ ἀποστόλῳ προσμαρτυρῆσαι ἀλή θειαν, καὶ τῷ Μελχισεδὲκ προσαρμόσαι τὰ ὑπὲρ φύσιν;

[01336]    {ΕΡΑΝ.} Ἄγαν ἀσαφὲς τὸ χωρίον, καὶ πολλῆς ὅτι μάλιστα δεό μενον ἀναπτύξεως.

[01337]    {ΟΡΘ.} Τοῖς προσέχειν ἐθέλουσιν ἐφικτὴ τῆς τῶν ῥητῶν διανοίας ἡ κατανόησις.

[01338]    Εἰρηκὼς γὰρ ὁ θεῖος ἀπόστολος, Ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, ἀγενεαλόγητος, μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχων, ἐπή γαγεν, Ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ μένει ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκές.

[01339]    Καὶ σαφῶς ἡμᾶς ἐδίδαξεν, ὡς τοῦ Μελχισεδὲκ ἐν τοῖς ὑπὲρ τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν ἀρχέτυπόν ἐστιν ὁ δεσπότης Χριστός, ὁ δέ γε Μελχισεδὲκ εἰκών ἐστι καὶ τύπος τοῦ δεσπότου Χριστοῦ·

[01340]    τὸν γὰρ Μελχισεδὲκ εἶπεν ἀφωμοιωμένον τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ.

[01341]    Σκοπήσωμεν δὲ οὑτωσί·

[01342]    λέγεις ἐσχηκέναι τὸν κύριον κατὰ σάρκα πατέρα;

[01343]    {ΕΡΑΝ.} Οὐδαμῶς.

[01344]    {ΟΡΘ.} ∆ιατί;

[01345]    {ΕΡΑΝ.} Ἐκ μόνης γὰρ ἁγίας ἐγεννήθη παρθένου.

[01346]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν εἰκότως ἀπάτωρ ὠνόμασται;

[01347]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01348]    {ΟΡΘ.} Λέγεις αὐτὸν κατὰ τὴν θείαν φύσιν ἐσχηκέναι μητέρα;

[01349]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ δῆτα.

[01350]    {ΟΡΘ.} Ἐκ μόνου γὰρ πρὸ τῶν αἰώνων ἐγεννήθη πατρός.

[01351]    {ΕΡΑΝ.} Συνωμολόγηται.

[01352]    {ΟΡΘ.} Τοιγάρτοι καὶ ἀγενεαλόγητος, ὡς ἄρρητον ἔχων τὴν ἐκ πατρὸς γέννησιν, προσηγόρευται.

[01353]    Τὴν γενεὰν γὰρ αὐτοῦ, φησὶν ὁ προφήτης, τίς διηγήσεται;

[01354]    ^[125] {ΕΡΑΝ.} Ἀληθῶς λέγεις.

[01355]    {ΟΡΘ.} Οὕτω αὐτῷ προσήκει τὸ μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχειν·

[01356]    ἄναρχος γὰρ καὶ ἀνώλεθρος, καὶ συντόμως εἰπεῖν, ἀΐδιος, καὶ τῷ πατρὶ συναΐδιος.

[01357]    {ΕΡΑΝ.} Ταῦτα μὲν οὕτω κἀμοὶ συνδοκεῖ.

[01358]    Χρὴ δὲ σκοπῆσαι λοιπόν, πῶς ἁρμόττει ταῦτα καὶ τῷ θαυμασίῳ Μελχισεδέκ.

[01359]    {ΟΡΘ.} Ὡς εἰκόνι καὶ τύπῳ·

[01360]    ἡ δὲ εἰκών, ὡς καὶ πρόσθεν εἰρήκαμεν, οὐ πάντα ἔχει ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει.

[01361]    Τῷ μὲν οὖν σωτῆρι ταῦτα προσήκει φύσει καὶ ἀληθείᾳ·

[01362]    τῷ δέ γε Μελχισεδὲκ ἡ τῆς ἀρχαιογο νίας ἱστορία προσήρμοσε ταῦτα.

[01363]    ∆ιδάξασα γὰρ ἡμᾶς τοῦ πατριάρχου Ἀβραὰμ τὸν πατέρα, τοῦ δὲ Ἰσαὰκ καὶ τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα, καὶ τοῦ Ἰακὼβ ὡσαύτως, καὶ τῶν τούτου παίδων, καὶ μέντοι καὶ τῶν πρόπαλαι γενομένων τὴν γενεαλογίαν ἐπιδείξασα, τοῦ Μελχισεδὲκ οὔτε τὸν πατέρα εἴρηκεν οὔτε τὴν μητέρα, οὔτε μὴν ἔκ τινος τῶν Νῶε παίδων κατάγειν τὸ γένος ἐδίδαξεν, ἵνα γένηται τοῦ ἀληθῶς ἀμήτορος καὶ ἀπάτορος τύπος.

[01364]    Οὕτω δὲ νοεῖν ἡμᾶς ἐδίδαξεν ὁ θεῖος ἀπόστολος·

[01365]    ἐν αὐτῷ γὰρ τῷ χωρίῳ καὶ ταῦτα προστέθεικεν·

[01366]    Ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν, τὸν Ἀβραὰμ ἀποδεδεκάτωκε, καὶ τὸν ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας ηὐλόγηκεν.

[01367]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ ἐπειδὴ τῶν γεγεννηκότων αὐτὸν οὐκ ἐμνημόνευσεν ἡ θεία γραφή, ἀπάτωρ δύναται καὶ ἀμήτωρ καλεῖσθαι;

[01368]    {ΟΡΘ.} Εἰ ἀληθῶς ἀπάτωρ ἦν καὶ ἀμήτωρ, οὐκ ἂν ἦν εἰκών, ἀλλ' ἀλήθεια.

[01369]    Ἐπειδὴ δὲ οὐ φύσει ταῦτ' ἔχει, ἀλλὰ κατὰ τὴν τῆς θείας γραφῆς οἰκονομίαν, δείκνυσι τῆς ἀληθείας τὸν τύπον.

[01370]    {ΕΡΑΝ.} Χρὴ τὴν εἰκόνα ἔχειν ἐναργεῖς τοῦ ἀρχετύπου τοὺς χαρακτῆρας.

[01371]    {ΟΡΘ.} Ὁ ἄνθρωπος εἰκὼν καλεῖται θεοῦ;

[01372]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ἔστιν εἰκὼν θεοῦ, ἀλλὰ κατ' εἰκόνα θεοῦ ἐγένετο.

[01373]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον οὖν τοῦ ἀποστόλου λέγοντος·

[01374]    Ἀνὴρ μὲν γὰρ οὐκ ὀφείλει κατακαλύπτεσθαι τὴν κεφαλήν, εἰκὼν καὶ δόξα θεοῦ ὑπάρ χων.

[01375]    {ΕΡΑΝ.} Ἔστω εἰκὼν θεοῦ.

[01376]    {ΟΡΘ.} Ἐχρῆν τοίνυν, κατὰ τὸν σὸν λόγον, σώζειν αὐτὸν ἐναργεῖς ^[126] τοῦ ἀρχετύπου τοὺς χαρακτῆρας, καὶ μήτε κτιστὸν εἶναι, μήτε σύν θετον, μήτε περιγεγράφθαι.

[01377]    Ἔδει παραπλησίως αὐτὸν ἐκ μὴ ὄντων δημιουργεῖν·

[01378]    ἔδει λόγῳ καὶ δίχα πόνου πάντα τεκταίνειν·

[01379]    καὶ πρὸς τούτοις, μὴ νοσεῖν, μὴ ἀθυμεῖν, μὴ θυμοῦσθαι, μὴ ἁμαρτάνειν, ἀλλ' ἀθάνατον εἶναι καὶ ἄφθαρτον, καὶ πάντα ἔχειν, ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει.

[01380]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ κατὰ πάντα ἐστὶν ὁ ἄνθρωπος εἰκὼν θεοῦ.

[01381]    {ΟΡΘ.} Ἀληθὲς πλὴν ἐν οἷσπερ ἂν αὐτὸν δῷς εἶναι εἰκόνα, παμπόλλῳ τινὶ μέτρῳ τῆς ἀληθείας ἀποδέοντα πάντως εὑρήσεις.

[01382]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολόγηται.

[01383]    {ΟΡΘ.} Σκόπησον δὲ καὶ τόδε·

[01384]    τὸν υἱὸν ὁ θεῖος ἀπόστολος εἰκόνα προσηγόρευσε τοῦ πατρός·

[01385]    ἔφη γάρ·

[01386]    Ὅς ἐστιν εἰκὼν τοῦ θεοῦ τοῦ ἀοράτου.

[01387]    {ΕΡΑΝ.} Τί οὖν;

[01388]    οὐ πάντα ἔχει ὁ υἱὸς ὅσαπερ ὁ πατήρ;

[01389]    {ΟΡΘ.} Πατὴρ οὐκ ἔστιν, οὔτε ἀγέννητος οὔτε ἀναίτιος.

[01390]    {ΕΡΑΝ.} Εἰ ταῦτα εἶχεν, οὐκ ἂν ἦν υἱός.

[01391]    {ΟΡΘ.} Ἀληθὴς ἄρα ὁ λόγος ὃν εἴρηκα ἐγώ, ὡς ἡ εἰκὼν οὐ πάντα ἔχει ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει;

[01392]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01393]    {ΟΡΘ.} Οὕτω τοίνυν καὶ τὸν Μελχισεδὲκ εἶπεν ὁ θεῖος ἀπόστολος ἀφωμοιῶσθαι τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ.

[01394]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῶμεν τὸ ἀπάτωρ, καὶ ἀμήτωρ, καὶ ἀγενεαλόγητος, οὕτως εἶναι ὡς εἴρηκας·

[01395]    τὸ μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχων, πῶς νοήσομεν;

[01396]    {ΟΡΘ.} Τὴν παλαιὰν γενεαλογίαν συγγράφων ὁ θεσπέσιος Μωϋσῆς ἐδίδαξεν ἡμᾶς, ὡς Ἀδὰμ ἐτῶν τοσῶνδε γενόμενος ἐγέννησε τὸν Σήθ, καὶ ἐπιζήσας ἔτη τοσάδε τοῦ βίου τὸ τέρμα κατέλαβεν.

[01397]    Οὕτω καὶ περὶ τοῦ Σὴθ καὶ τοῦ Ἐνὼς καὶ τῶν ἄλλων εἴρηκε.

[01398]    Τοῦ μέντοι Μελχισεδὲκ καὶ τὴν ἀρχὴν τῆς γενέσεως καὶ τῆς ζωῆς τὸ τέλος ἐσίγησεν.

[01399]    Οὐκοῦν, κατὰ τὴν ἱστορίαν, οὔτε ἀρχὴν ἡμερῶν, οὔτε ζωῆς τέλος ἔχει·

[01400]    κατὰ δὲ τὴν ἀλήθειαν, ὁ μονογενὴς τοῦ θεοῦ υἱός, οὔτε ἤρξατο τοῦ εἶναι, οὔτε λήψεται τέλος.

[01401]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολόγηται.

[01402]    ^[127] {ΟΡΘ.} Κατὰ μὲν οὖν τὰ θεοπρεπῆ ταῦτα καὶ ὄντως θεῖα, τύπος ὁ Μελχισεδὲκ τοῦ δεσπότου Χριστοῦ·

[01403]    κατὰ δέ γε τὴν ἀρχιερωσύνην, ἥτις ἀνθρώποις μᾶλλον ἢ θεῷ προσήκει, ὁ δεσπότης Χριστὸς ἀρχιε ρεὺς γέγονε κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ.

[01404]    Καὶ γὰρ ἐκεῖνος ἐθνῶν ὑπῆρχεν ἀρχιερεύς·

[01405]    καὶ ὁ δεσπότης Χριστὸς ὑπὲρ ἁπάντων ἀνθρώπων τὴν παναγίαν καὶ σωτήριον θυσίαν προσήνεγκεν.

[01406]    {ΕΡΑΝ.} Πολλοὺς περὶ τούτου κατηναλώσαμεν λόγους.

[01407]    {ΟΡΘ.} Ἐδεῖτο καὶ πλειόνων, ὡς οἶσθα·

[01408]    δυσνόητον γὰρ ἔφησθα τὸ χωρίον.

[01409]    {ΕΡΑΝ.} Ἐπὶ τὸν προκείμενον ἐπανέλθωμεν λόγον.

[01410]    {ΟΡΘ.} Τί δὲ ἦν ἡμῖν τὸ ζητούμενον;

[01411]    {ΕΡΑΝ.} Ἐμοῦ λέγοντος, μὴ χρῆναι καλεῖν ἄνθρωπον τὸν Χριστόν, ἀλλὰ μόνον θεόν, πολλάς γε ἄλλας αὐτὸς μαρτυρίας παρήγαγες, καὶ δὴ καὶ τὴν ἀποστολικὴν ῥῆσιν ἐκείνην, ἣν Τιμοθέῳ γράφων τέθεικεν·

[01412]    Εἷς θεός, εἷς καὶ μεσίτης θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς, ὁ δοὺς ἑαυτὸν ἀντίλυτρον ἀντὶ πάντων.

[01413]    {ΟΡΘ.} Ἀνεμνήσθην πόθεν εἰς τήνδε τὴν παρέκβασιν ἐξεκλίναμεν.

[01414]    Ἐμοῦ γὰρ εἰρηκότος ὡς καὶ αὐτὸ τὸ τοῦ μεσίτου ὄνομα τοῦ σωτῆρος ἡμῶν τὰς δύο φύσεις παραδηλοῖ, αὐτὸς ἔφησθα καὶ Μωϋσέα κεκλῆσ θαι μεσίτην, ἄνθρωπος δὲ μόνον ἐκεῖνος ἐτύγχανεν ὤν, οὐ θεὸς καὶ ἄνθρωπος.

[01415]    Τούτου δὴ χάριν ἠναγκάσθην ταῦτα διεξελθεῖν, ἵνα δείξω τὸν τύπον οὐ πάντα ἔχοντα ὅσα τὸ ἀρχέτυπον ἔχει.

[01416]    Εἰπὲ τοίνυν, εἰ συνομολογεῖς χρῆναι καὶ ἄνθρωπον ὀνομάζεσθαι τὸν σωτῆρα Χρι στόν.

[01417]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ θεὸν αὐτὸν καλῶ·

[01418]    θεοῦ γάρ ἐστιν υἱός.

[01419]    {ΟΡΘ.} Εἰ θεὸν αὐτὸν καλεῖς, ἐπειδὴ θεοῦ αὐτὸν ἐδιδάχθης υἱόν, κάλει καὶ ἄνθρωπον·

[01420]    υἱὸν γὰρ ἀνθρώπου πολλάκις ἑαυτὸν προσηγό ρευσεν.

[01421]    {ΕΡΑΝ.} Οὐχ ἁρμόττει αὐτῷ τὸ ἄνθρωπος ὄνομα, ὡς τὸ θεὸς ὄνομα.

[01422]    {ΟΡΘ.} Ὡς οὐκ ὂν ἀληθές, ἢ δι' ἑτέραν αἰτίαν;

[01423]    {ΕΡΑΝ.} Τὸ θεὸς ὄνομα τῆς φύσεως ὄνομα·

[01424]    τὸ δὲ ἄνθρωπος τῆς οἰκονομίας πρόσρημα.

[01425]    ^[128] {ΟΡΘ.} Τὴν δὲ οἰκονομίαν ἀληθῆ φαμεν, ἢ φαντασιώδη τινὰ καὶ ψευδῆ;

[01426]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθῆ.

[01427]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν ἀληθὴς τῆς οἰκονομίας ἡ χάρις, τὴν ἐνανθρώπησιν δὲ τοῦ θεοῦ λόγου καλοῦμεν οἰκονομίαν, ἀληθὲς ἄρα καὶ τὸ ἄνθρωπος ὄνομα·

[01428]    φύσιν γὰρ ἀνθρωπείαν ἀναλαβὼν ἐχρημάτισεν ἄνθρωπος.

[01429]    {ΕΡΑΝ.} Πρὸ τοῦ πάθους ἐκαλεῖτο ἄνθρωπος·

[01430]    μετὰ δὲ τὸ πάθος οὐκ ἔτι.

[01431]    {ΟΡΘ.} Καὶ μὴν μετὰ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν ἔγραψε Τιμοθέῳ τὴν ἐπιστολὴν ὁ θεῖος ἀπόστολος, ἐν ᾗ τὸν σωτῆρα Χριστὸν προση γόρευσεν ἄνθρωπον.

[01432]    Μετὰ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν ἐν Ἀθήναις δημηγορῶν ἄνδρα κέκληκε.

[01433]    Μετὰ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν Κορινθίοις γράφων βοᾷ·

[01434]    Ἐπειδὴ γὰρ δι' ἀνθρώπου θάνατος, καὶ δι' ἀνθρώπου ἀνάστασις τῶν νεκρῶν.

[01435]    Καὶ διδάσκων σαφέστερον περὶ τίνος λέγει, ἐπήγαγεν·

[01436]    Ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ Ἀδὰμ πάντες ἀποθνήσκουσιν, οὕτω καὶ ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται.

[01437]    Μετὰ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν ὁ θεῖος Πέτρος Ἰουδαίοις διαλεγόμενος ἄνδρα αὐτὸν προσηγόρευσε.

[01438]    Μετὰ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάληψιν ὁ καλλίνικος Στέφανος καταλευόμενος ἔφη τοῖς Ἰουδαίοις·

[01439]    Ἰδοὺ θεωρῶ τοὺς οὐρανοὺς ἀνεῳγμένους, καὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἑστῶτα ἐκ δεξιῶν τοῦ θεοῦ.

[01440]    Μὴ τοίνυν ἡμᾶς αὐτοὺς σοφωτέρους νομίσωμεν τῶν μεγάλων κηρύκων τῆς ἀληθείας.

[01441]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ σοφώτερον ἐμαυτὸν τῶν ἁγίων διδασκάλων ὑπείληφα, ἀλλ' οὐχ εὑρίσκω τὴν τοῦ ὀνόματος χρείαν.

[01442]    {ΟΡΘ.} Τοὺς οὖν ἀρνουμένους τοῦ κυρίου τὴν ἀνθρωπότητα, Μαρκιωνιστάς φημι, καὶ Μανιχαίους, καὶ τοὺς ἄλλους, ὅσοι ταύτην νοσοῦσι τὴν νόσον, πῶς ἂν πείσαις ὁμολογῆσαι τῆς ἀληθείας τὸ κήρυγμα;

[01443]    οὐ ταύτας καὶ τὰς τοιαύτας μαρτυρίας προσφέρων, καὶ διδάσκων ὡς οὐ μόνον θεός, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωπος ὁ δεσπότης Χριστός;

[01444]    {ΕΡΑΝ.} Ἴσως τούτοις ἀνάγκη ταῦτα προσφέρειν.

[01445]    {ΟΡΘ.} Τοὺς δέ γε πιστοὺς τί δήποτε μὴ διδάσκεις τοῦ δόγματος ^[129] τὴν ἀλήθειαν;

[01446]    ἢ ἐπιλέλησαι τῆς ἀποστολικῆς νομοθεσίας, ἕτοιμον εἶναι πρὸς ἀπολογίαν παρεγγυώσης;

[01447]    Σκοπήσωμεν δὲ οὕτως.

[01448]    Ὁ ἄριστος στρατηγὸς μόνοις τοῖς πολεμίοις συμπλέκεται καὶ τοξεύει καὶ ἀκοντίζει καὶ φάλαγγα ῥήγνυσιν, ἢ καὶ τοὺς στρατιώτας καθοπλίζει καὶ τάττει καὶ εἰς ἀνδρείαν τὰ τούτων παραθήγει φρονήματα;

[01449]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦτο μᾶλλον ποιητέον αὐτῷ.

[01450]    {ΟΡΘ.} Οὐ γὰρ ἴδιον στρατηγοῦ, τὸ αὐτὸν μὲν προκινδυνεύειν καὶ παρατάττεσθαι, τοὺς δὲ στρατιώτας ἐπ' ἄμφω καθεύδειν ἐᾶν, ἀλλὰ καὶ τούτους διεγείρειν εἰς τὴν παράταξιν.

[01451]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01452]    {ΟΡΘ.} Τοῦτο καὶ ὁ θεῖος ποιεῖ Παῦλος.

[01453]    Τοῖς γὰρ πεπιστευκόσιν ἐπιστέλλων ἔλεγεν·

[01454]    Ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ θεοῦ, ἵνα δυνη θῆτε ἀντιστῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου.

[01455]    Καὶ πάλιν·

[01456]    Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὰς ὀσφύας ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ, καὶ τὰ ἑξῆς.

[01457]    Ἀναμνήσθητι δὲ ἃ καὶ ἔμπροσθεν εἰρήκαμεν, ὅτι καὶ ὁ ἰατρὸς προστίθησι τὴν ἐλλείπουσαν τῇ φύσει ποιότητα.

[01458]    Εἰ γὰρ εὕροι πλεονά ζουσαν τὴν ψυχράν, προστίθησι τὴν θερμήν, καὶ ὡσαύτως τὰς ἄλλας·

[01459]    τοῦτο καὶ ὁ κύριος ἐποίησεν.

[01460]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ ποῦ τοῦτο δείξεις πεποιηκότα τὸν κύριον;

[01461]    {ΟΡΘ.} Ἐν τοῖς θείοις εὐαγγελίοις.

[01462]    {ΕΡΑΝ.} ∆εῖξον οὖν, καὶ πλήρωσον τὴν ὑπόσχεσιν.

[01463]    {ΟΡΘ.} Τί τὸν σωτῆρα Χριστὸν ἐνόμιζον οἱ Ἰουδαῖοι;

[01464]    {ΕΡΑΝ.} Ἄνθρωπον.

[01465]    {ΟΡΘ.} Ὅτι δὲ καὶ θεὸς ἦν, παντάπασιν ἠγνόουν;

[01466]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01467]    {ΟΡΘ.} Τοιγάρτοι τοῦτο μαθεῖν τοὺς ἀγνοοῦντας ἐχρῆν;

[01468]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολόγηται.

[01469]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοίνυν αὐτοῦ πρὸς αὐτοὺς λέγοντος·

[01470]    Πολλὰ ἔργα ὑπέδειξα ὑμῖν παρὰ τοῦ πατρός μου, διὰ ποῖον αὐτῶν λιθάζετέ με;

[01471]    Τῶν δὲ εἰρηκότων, Περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε, ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, ὅτι ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν θεόν, ἐπήγαγεν·

[01472]    Εν τῷ νόμῳ ὑμῶν γέγραπται·

[01473]    Ἐγὼ εἶπον·

[01474]    θεοί ἐστε.

[01475]    Εἰ ἐκείνους εἶπε θεούς, πρὸς οὓς ὁ λόγος τοῦ θεοῦ ἐγένετο, καὶ οὐ δύναται λυθῆναι ^[130] ἡ γραφή, ὃν ὁ πατὴρ ἡγίασε καὶ ἀπέστειλεν εἰς τὸν κόσμον, ὑμεῖς λέγετε, ὅτι Βλασφημεῖς, ὅτι εἶπον·

[01476]    υἱὸς τοῦ θεοῦ εἰμι;

[01477]    Εἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ πατρός μου, μὴ πιστεύετέ μοι.

[01478]    Εἰ δὲ ποιῶ, κἂν ἐμοὶ μὴ θέλητε πιστεύειν, τοῖς ἔργοις μου πιστεύσατε, ἵνα γνῶτε καὶ πιστεύ σητε, ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρί, καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστιν.

[01479]    {ΕΡΑΝ.} Ἐν οἷς ἀνέγνως ἀρτίως, ἔδειξας τὸν κύριον τοῖς Ἰου-δαίοις θεὸν ἑαυτὸν οὐκ ἄνθρωπον δείξαντα.

[01480]    {ΟΡΘ.} Οὐδὲ γὰρ ἐδέοντο μαθεῖν ὅπερ ᾔδεισαν.

[01481]    Ὅτι μὲν γὰρ ἄνθρω πος ἦν, ᾔδεισαν·

[01482]    ὅτι δὲ καὶ θεὸς ὑπῆρχεν, οὐκ ᾔδεισαν.

[01483]    Ταὐτὸ δὲ τοῦτο καὶ ἐπὶ τῶν Φαρισαίων πεποίηκεν.

[01484]    Ὡς γὰρ ἀνθρώπῳ κοινῷ προσιόντας ἰδών, ἤρετο αὐτοὺς οὕτως·

[01485]    Τί ὑμῖν δοκεῖ περὶ τοῦ Χριστοῦ;

[01486]    τίνος ἐστὶν υἱός;

[01487]    Ἐκείνων δὲ εἰρηκότων, Τοῦ ∆αβίδ, αὐτὸς ἐπήγαγε·

[01488]    Πῶς οὖν ∆αβὶδ ἐν πνεύματι κύριον αὐτὸν καλεῖ;

[01489]    Εἶπε, γάρ φησιν, ὁ κύριος τῷ κυρίῳ μου·

[01490]    Κάθου ἐκ δεξιῶν μου.

[01491]    Εἶτα συλλογίζεται·

[01492]    Εἰ οὖν κύριος αὐτοῦ ἐστι, πῶς υἱὸς αὐτοῦ ἐστι;

[01493]    {ΕΡΑΝ.} Κατὰ σαυτοῦ τὴν μαρτυρίαν παρήγαγες.

[01494]    Ἀναφανδὸν γὰρ ὁ κύριος τοὺς Φαρισαίους ἐδίδαξε μὴ καλεῖν αὐτὸν υἱὸν ∆αβίδ, ἀλλὰ κύριον ∆αβίδ.

[01495]    ∆ιὰ δὲ τούτων πέφανται θεὸς καλεῖσθαι βουλόμενος, ἀλλ' οὐκ ἄνθρωπος.

[01496]    {ΟΡΘ.} Οὐ προσέσχες, ὡς ἔοικε, τῇ θείᾳ διδασκαλίᾳ.

[01497]    Οὐ γὰρ ἀνεῖλε τὸ καλεῖσθαι υἱὸς ∆αβίδ, ἀλλὰ προστέθεικε τὸ χρῆναι πιστεύ εσθαι καὶ κύριος εἶναι τοῦ ∆αβίδ.

[01498]    Τοῦτο γὰρ διδάσκει σαφῶς τό·

[01499]    Εἰ οὖν κύριος αὐτοῦ ἐστι, πῶς υἱὸς αὐτοῦ ἐστιν;

[01500]    Οὐ γὰρ εἶπεν, εἰ κύριός ἐστιν, υἱὸς οὐκ ἔστιν, ἀλλά, Πῶς υἱὸς αὐτοῦ ἐστιν;

[01501]    ἀντὶ τοῦ, κατά τι κύριος, καὶ κατά τι υἱός.

[01502]    Ταῦτα δὲ ἄντικρυς καὶ τὴν θεότητα δείκνυσι καὶ τὴν ἀνθρωπότητα.

[01503]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ χρεία συλλογισμῶν.

[01504]    Ἄντικρυς γὰρ ὁ κύριος ἐδίδαξεν, ὡς οὐ βούλεται καλεῖσθαι υἱὸς ∆αβίδ.

[01505]    {ΟΡΘ.} Ἔδει τοίνυν καὶ τοὺς τυφλοὺς καὶ τὴν Χαναναίαν καὶ μέντοι καὶ τοὺς ὄχλους διδάξαι, μὴ καλεῖν αὐτὸν υἱὸν ∆αβίδ.

[01506]    Καὶ γὰρ οἱ ^[131] τυφλοὶ ἐβόων·

[01507]    Υἱὲ ∆αβίδ, ἐλέησον ἡμᾶς.

[01508]    Καὶ ἡ Χαναναία·

[01509]    Υἱὲ ∆αβίδ, ἐλέησόν με, ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται·

[01510]    καὶ τὸ πλῆθος·

[01511]    Ὡσαννὰ τῷ υἱῷ ∆αβίδ·

[01512]    εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνό ματι κυρίου.

[01513]    Καὶ οὐ μόνον οὐκ ἐδυσχέρανεν, ἀλλὰ καὶ τὴν πίστιν ἐπῄνεσε.

[01514]    Τοὺς μὲν γὰρ τυφλοὺς τῆς μακροτάτης νυκτὸς ἠλευθέρωσε, καὶ τὴν ὀπτικὴν αὐτοῖς ἐνέργειαν ἐδωρήσατο.

[01515]    Τῆς δὲ Χαναναίας τὴν θυγατέρα κορυβαντιῶσαν καὶ μεμηνυῖαν ἰάσατο, καὶ τὸν παμπόνηρον ἐξήλασε δαίμονα.

[01516]    Τῶν δέ γε ἀρχιερέων καὶ Φαρισαίων χαλεπαινόντων τοῖς βοῶσιν, Ὡσαννὰ τῷ υἱῷ ∆αβίδ, οὐ μόνον οὐκ ἐκώλυσε τοὺς βοῶντας, ἀλλὰ καὶ ἐβεβαίωσε τὴν εὐφημίαν.

[01517]    Ἀμήν, γὰρ ἔφη, λέγω ὑμῖν, κἂν οὗτοι σιγήσωσιν, οἱ λίθοι κεκράξονται.

[01518]    {ΕΡΑΝ.} Τούτων πρὸ τῆς ἀναστάσεως ἠνείχετο τῶν προσρημάτων, συγκατιὼν τῇ ἀσθενείᾳ τῶν μηδέπω γνησίως πεπιστευκότων·

[01519]    μετὰ δὲ τὴν ἀνάστασιν περιττὰ ταυτὶ τὰ ὀνόματα.

[01520]    {ΟΡΘ.} Τὸν οὖν μακάριον Παῦλον ποῦ τάξομεν;

[01521]    ἐν τοῖς τελείοις ἢ ἐν τοῖς ἀτελέσιν;

[01522]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ χρὴ παίζειν ἐν τοῖς σπουδαίοις.

[01523]    {ΟΡΘ.} Οὐ χρὴ τῆς τῶν θείων λογίων ὀλιγωρεῖν ἀναγνώσεως.

[01524]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ τίς οὕτω τρισάθλιος, ὡς τῆς οἰκείας ἀμελεῖν σωτη ρίας;

[01525]    {ΟΡΘ.} Ἀπόκριναι πρὸς τὴν ἐρώτησιν, καὶ μαθήσῃ τὴν ἄγνοιαν.

[01526]    {ΕΡΑΝ.} Ποίαν ἐρώτησιν;

[01527]    {ΟΡΘ.} Ποῦ τάττομεν τὸν θεῖον ἀπόστολον;

[01528]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὡς ἐν τοῖς τελειοτάτοις καὶ τῶν τελείων διδάσκαλον.

[01529]    {ΟΡΘ.} Πότε δὲ τοῦ κηρύγματος ἤρξατο;

[01530]    {ΕΡΑΝ.} Μετὰ τὴν τοῦ σωτῆρος ἀνάληψιν καὶ τὴν τοῦ πνεύματος ἐπιφοίτησιν καὶ τὴν Στεφάνου τοῦ νικηφόρου κατάλευσιν.

[01531]    {ΟΡΘ.} Οὗτος παρ' αὐτὸ τοῦ βίου τὸ τέλος ἐσχάτην γράφων ἐπι στολὴν Τιμοθέῳ τῷ μαθητῇ, καὶ οἷόν τινα κλῆρον αὐτῷ πατρῷον κατὰ διαθήκας παραδιδούς, καὶ ταῦτα τέθεικε·

[01532]    Μνημόνευε Ἰησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν ἐκ σπέρματος ∆αβὶδ κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου.

[01533]    Ὑπέδειξε δὲ καὶ τὰ ὑπὲρ τοῦ εὐαγγελίου παθήματα ^[132] καὶ ταύτῃ δεικνὺς τὴν τοῦ εὐαγγελίου ἀλήθειαν.

[01534]    Ἐν ᾧ, γὰρ ἔφη, κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος.

[01535]    Πολλὰς δὲ καὶ ἄλλας τοιάσδε μαρτυρίας ῥᾴδιον ἦν μοι παραγαγεῖν, ἀλλὰ παρέλκον τοῦτο νενόμικα.

[01536]    {ΕΡΑΝ.} Ὑποσχόμενος δείξειν τὸν κύριον τὴν ἐλλείπουσαν διδα σκαλίαν προστιθέντα τοῖς δεομένοις, ὅτι μὲν τοῖς Φαρισαίοις καὶ τοῖς ἄλλοις Ἰουδαίοις περὶ τῆς οἰκείας διελέχθη θεότητος, εἴρη κας·

[01537]    ὅτι δέ γε καὶ τὴν περὶ τῆς σαρκὸς διδασκαλίαν προσήνεγκεν, οὐκ ἀπέδειξας.

[01538]    {ΟΡΘ.} Μάλιστα μὲν περιττὸν ἦν περὶ τῆς ὁρωμένης διαλεχθῆναι σαρκός·

[01539]    ἐναργῶς γὰρ ἑωρᾶτο, καὶ ἐσθίουσα καὶ πίνουσα καὶ κοπιῶσα καὶ καθεύδουσα.

[01540]    Πλὴν ὅμως, ἵνα τὰ πρὸ τοῦ πάθους παρῶ πολλά γε ὄντα καὶ διάφορα, μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἀπιστοῦσι τοῖς ἀποστόλοις οὐ τὴν θεότητα, ἀλλὰ τὴν ἀνθρωπότητα ἔδειξε·

[01541]    Βλέπετε, γάρ φησι, τὰς χεῖράς μου καὶ τοὺς πόδας μου, ὅτι αὐτὸς ἐγώ εἰμι·

[01542]    ψηλαφήσατέ με, καὶ ἴδετε, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει, καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα.

[01543]    Ἰδού σοι πεπληρώκαμεν τὴν ὑπόσχεσιν·

[01544]    ἐδείξαμεν γὰρ τοῖς μὲν ἀγνοοῦσι τὴν θεότητα τὴν περὶ ταύτης προσενεχθεῖσαν διδασκαλίαν·

[01545]    τοῖς δὲ ἀπιστοῦσι τῇ τῆς σαρκὸς ἀναστάσει ταύτην ἐπιδειχθεῖσαν·

[01546]    παῦσαι τοίνυν φιλονεικῶν, καὶ τὰς δύο τοῦ σωτῆρος ὁμολόγησον φύσεις.

[01547]    {ΕΡΑΝ.} ∆ύο πρὸ τῆς ἑνώσεως ἦσαν·

[01548]    συνελθοῦσαι δὲ μίαν ἀπετέλε σαν φύσιν.

[01549]    {ΟΡΘ.} Πότε δὲ φὴς γεγενῆσθαι τὴν ἕνωσιν;

[01550]    {ΕΡΑΝ.} Εὐθὺς ἐγὼ λέγω παρὰ τὴν σύλληψιν.

[01551]    {ΟΡΘ.} Τὸν δὲ θεὸν λόγον οὐ προϋπάρχειν τῆς συλλήψεως λέγεις;

[01552]    {ΕΡΑΝ.} Πρὸ τῶν αἰώνων εἶναί φημι.

[01553]    {ΟΡΘ.} Τὴν δέ γε σάρκα συνυπάρχειν αὐτῷ;

[01554]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ δῆτα.

[01555]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ἐκ πνεύματος ἁγίου μετὰ τὴν τοῦ ἀγγέλου διαπλασθῆ ναι πρόσρησιν;

[01556]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτως φημί.

[01557]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν οὐ δύο ἦσαν πρὸ τῆς ἑνώσεως φύσεις, ἀλλὰ μία μόνη.

[01558]    Εἰ γὰρ προϋπάρχει μὲν ἡ θεότης, ἡ δέ γε ἀνθρωπότης οὐ ^[133] συνυπάρχει (διεπλάσθη γὰρ μετὰ τὸν ἀγγελικὸν ἀσπασμόν, συνῆπται δὲ τῇ διαπλάσει ἡ ἕνωσις), μία ἄρα φύσις πρὸ τῆς ἑνώσεως ἦν, ἡ ἀεὶ οὖσα καὶ πρὸ τῶν αἰώνων οὖσα.

[01559]    Ἀλλὰ γὰρ καὶ αὖθις αὐτὸ τοῦτο σκοπήσωμεν.

[01560]    Τὴν σάρκωσιν ἤγουν τὴν ἐνανθρώπησιν ἄλλο τι νομί ζεις παρὰ τὴν ἕνωσιν;

[01561]    {ΕΡΑΝ.} Οὐχί.

[01562]    {ΟΡΘ.} Σάρκα γὰρ προσλαβὼν ἐσαρκώθη;

[01563]    {ΕΡΑΝ.} Φαίνεται.

[01564]    {ΟΡΘ.} Συνῆπται δὲ τῇ προσλήψει ἡ ἕνωσις;

[01565]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω λέγω.

[01566]    {ΟΡΘ.} Μία οὖν φύσις πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως ἦν.

[01567]    Εἰ γὰρ ταὐτὸν ἕνωσίς τε καὶ ἐνανθρώπησις, ἐνηνθρώπησε δὲ τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν λαβών, ἔλαβε δὲ ἡ τοῦ θεοῦ μορφὴ τὴν τοῦ δούλου μορφήν, μία ἄρα φύσις ἡ θεία πρὸ τῆς ἑνώσεως ἦν.

[01568]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ πῶς ταὐτὸν ἕνωσίς τε καὶ ἐνανθρώπησις;

[01569]    {ΟΡΘ.} Συνωμολόγησας ἀρτίως μὴ διαφέρειν ταυτὶ τὰ ὀνόματα.

[01570]    {ΕΡΑΝ.} Τοῖς σοῖς με παρεκρούσω συλλογισμοῖς.

[01571]    {ΟΡΘ.} Καὶ μὴν ἁπλῆν σοι παρενήνοχα πεῦσιν.

[01572]    {ΕΡΑΝ.} Ἀλλὰ τοῖς προρρηθεῖσι προσεῖχον συλλογισμοῖς ἔτι.

[01573]    {ΟΡΘ.} Τὸν αὐτὸν οὖν, εἰ δοκεῖ, πάλιν ἀναλάβωμεν λόγον.

[01574]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦτο ποιητέον.

[01575]    {ΟΡΘ.} Ἡ σάρκωσις πρὸς τὴν ἕνωσιν ἔχει διαφορὰν κατ' αὐτὴν τὴν τοῦ πράγματος φύσιν;

[01576]    {ΕΡΑΝ.} Πλείστην μὲν οὖν.

[01577]    {ΟΡΘ.} ∆ίδαξον τὰ εἴδη ταύτης ἀφθόνως.

[01578]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ αὐτὸς τῶν ὀνομάτων ὁ νοῦς δηλοῖ τὸ διάφορον.

[01579]    Ἡ μὲν γὰρ σάρκωσις τῆς σαρκὸς δηλοῖ τὴν ἀνάληψιν, ἡ δέ γε ἕνωσις τὴν τῶν διεστώτων συνάφειαν.

[01580]    {ΟΡΘ.} Πρεσβυτέραν δὲ τὴν σάρκωσιν τῆς ἑνώσεως λέγεις;

[01581]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ δῆτα.

[01582]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ἐν τῇ συλλήψει γεγενῆσθαι τὴν ἕνωσιν;

[01583]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω φημί.

[01584]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν εἰ μηδὲ τὸ ἀκαριαῖον τοῦ χρόνου τῆς λήψεως τῆς σαρκὸς καὶ τῆς ἑνώσεως γεγένηται μέσον, ἡ δὲ ληφθεῖσα φύσις ^[134] οὐ προϋπῆρχε τῆς λήψεως καὶ τῆς ἑνώσεως·

[01585]    ταὐτὸ μὲν πρᾶγμα σημαίνουσι σάρκωσίς τε καὶ ἕνωσις·

[01586]    μία δὲ ἄρα φύσις πρὸ τῆς ἑνώ σεως ἤγουν σαρκώσεως ἦν, μετὰ δέ γε τὴν ἕνωσιν δύο λέγειν προσ ήκει, τήν τε λαβοῦσαν καὶ τὴν ληφθεῖσαν.

[01587]    {ΕΡΑΝ.} Ἐκ δύο φύσεων λέγω τὸν Χριστόν, δύο δὲ φύσεις οὐ λέγω.

[01588]    {ΟΡΘ.} Ἑρμήνευσον ἡμῖν, πῶς τὸ ἐκ δύο φύσεων λέγεις, ὡς τὸν χρυσόπαστον ἄργυρον, ὡς τὴν τοῦ ἠλέκτρου κατασκευήν, ὡς τὴν κόλλην τὴν ἐκ μολίβδου καὶ κασσιτέρου κεραννυμένην;

[01589]    {ΕΡΑΝ.} Οὐδενὶ τούτων ἐοικέναι τήνδε λέγω τὴν ἕνωσιν·

[01590]    ἄρρητός τε γάρ ἐστι καὶ ἄφραστος καὶ πάντα νοῦν ὑπερβαίνουσα.

[01591]    {ΟΡΘ.} Ὁμολογῶ κἀγὼ μὴ ἐφικτὸν εἶναι τὸν τῆς ἑνώσεως λόγον.

[01592]    Ὅτι δέ γε φύσις ἑκατέρα καὶ μετὰ τὴν ἕνωσιν μεμένηκεν ἀκραιφνής, παρὰ τῆς θείας ἐδιδάχθην γραφῆς.

[01593]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ ποῦ τοῦτο ἐδίδαξεν ἡ θεία γραφή;

[01594]    {ΟΡΘ.} Πᾶσα ταύτης ἐστὶ τῆς διδασκαλίας ἀνάπλεως.

[01595]    {ΕΡΑΝ.} ∆ὸς ὧν λέγεις τὰς ἀποδείξεις.

[01596]    {ΟΡΘ.} Σὺ γὰρ οὐχ ὁμολογεῖς φύσεως ἑκατέρας τὰ ἴδια;

[01597]    {ΕΡΑΝ.} Μετὰ τὴν ἕνωσιν οὐδαμῶς.

[01598]    {ΟΡΘ.} Τοῦτο τοίνυν αὐτὸ παρὰ τῆς θείας διδαχθῶμεν γραφῆς.

[01599]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ πείθομαι τῇ θείᾳ γραφῇ.

[01600]    {ΟΡΘ.} Ὅταν τοίνυν ἀκούσῃς Ἰωάννου τοῦ θεσπεσίου βοῶντος·

[01601]    Εν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος·

[01602]    καί·

[01603]    Πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τοιαῦτα, τὴν σάρκα λέγεις ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεὸν εἶναι, καὶ φύσει θεὸν εἶναι, καὶ πάντα πεποιηκέναι, ἢ τὸν θεὸν λόγον τὸν πρὸ τῶν αἰώνων ἐκ τοῦ πατρὸς γεγεννημένον;

[01604]    {ΕΡΑΝ.} Τῷ μὲν θεῷ λόγῳ ταῦτα προσήκειν φημί·

[01605]    οὐ χωρίζω δὲ αὐτὸν τῆς ἡνωμένης σαρκός.

[01606]    {ΟΡΘ.} Οὔτε χωρίζομεν τοῦ θεοῦ λόγου τὴν σάρκα, οὔτε σύγχυσιν ποιοῦμεν τὴν ἕνωσιν.

[01607]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ μίαν οἶδα μετὰ τὴν ἕνωσιν φύσιν.

[01608]    {ΟΡΘ.} Οἱ εὐαγγελισταὶ τὰ εὐαγγέλια πηνίκα συνέγραψαν;

[01609]    πρὸ τῆς ἑνώσεως ἢ μετὰ πλεῖστον τῆς ἑνώσεως χρόνον;

[01610]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὅτι μετὰ τὴν ἕνωσιν καὶ τὴν γέννησιν καὶ τὰ θαύ ^[135] ματα καὶ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάληψιν καὶ τὴν τοῦ παναγίου πνεύματος ἐπιφοίτησιν.

[01611]    {ΟΡΘ.} Ἄκουσον τοίνυν τοῦ μὲν Ἰωάννου λέγοντος·

[01612]    Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁλόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος.

[01613]    Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν.

[01614]    Πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν, καὶ τὰ ἑξῆς·

[01615]    τοῦ δὲ Ματθαίου·

[01616]    Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ ∆αβίδ, υἱοῦ Ἀβραάμ, καὶ τὰ ἑξῆς.

[01617]    Καὶ ὁ Λουκᾶς δὲ αὐτὸν ἐξ Ἀβραὰμ καὶ ∆αβὶδ ἐγενεαλόγησε.

[01618]    Προσάρμοσον τοίνυν ταῦτα κἀκεῖνα φύσει μιᾷ.

[01619]    Ἀλλ' οὐκ ἂν δύναιο·

[01620]    ἐναντίον γὰρ τῷ ἐν ἀρχῇ εἶναι, τὸ ἐξ Ἀβραὰμ εἶναι, καὶ τῷ πάντα πεποιηκέναι τὸ κτιστὸν τὸν πρόγονον ἐσχηκέναι.

[01621]    {ΕΡΑΝ.} Ταῦτα λέγων εἰς δύο πρόσωπα τὸν μονογενῆ μερίζεις υἱόν.

[01622]    {ΟΡΘ.} Ἕνα μὲν υἱὸν τοῦ θεοῦ καὶ οἶδα καὶ προσκυνῶ τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν·

[01623]    τῆς δὲ θεότητος καὶ τῆς ἀνθρωπότητος τὴν διαφορὰν ἐδιδάχθην.

[01624]    Σὺ δέ γε ὁ μίαν λέγων μετὰ τὴν ἕνωσιν γεγενῆσ θαι φύσιν, προσάρμοσον ταύτῃ τὰ τῶν εὐαγγελίων προοίμια.

[01625]    {ΕΡΑΝ.} Ὡς ἔοικεν, ἰσχυρὰν ἄγαν καὶ ἴσως ἀμήχανον ὑπολαμβά νεις τὴν πρότασιν.

[01626]    {ΟΡΘ.} Ἔστω σοι ῥᾳδία καὶ εὐπετής, μόνον ἡμῖν τὸ ζητούμενον λῦσον.

[01627]    {ΕΡΑΝ.} Ἀμφότερα τῷ δεσπότῃ προσήκει Χριστῷ, καὶ τὸ ἐν ἀρχῇ εἶναι καὶ τὸ ἐξ Ἀβραὰμ καὶ ∆αβὶδ κατὰ σάρκα βλαστῆσαι.

[01628]    {ΟΡΘ.} Μίαν μετὰ τὴν ἕνωσιν χρῆναι λέγειν ἐνομοθέτησας φύσιν·

[01629]    τὸν οἰκεῖον τοίνυν μὴ παραβῇς νόμον μεμνημένος σαρκός.

[01630]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ δίχα τοῦ μνημονεῦσαι σαρκὸς λῦσαι τὴν πρότασιν εὐπετές·

[01631]    ἀμφότερα γὰρ τῷ σωτῆρι προσαρμόττω Χριστῷ.

[01632]    {ΟΡΘ.} Κἀγὼ καὶ ταῦτα κἀκεῖνα προσήκειν φημὶ τῷ δεσπότῃ Χριστῷ, ἀλλὰ δύο φύσεις ἐν αὐτῷ θεωρῶν, καὶ ἑκατέρᾳ προσνέμων τὰ πρόσφορα.

[01633]    Εἰ δὲ μία φύσις ἐστὶν ὁ Χριστός, πῶς οἷόν τε αὐτῇ προσαρ μόσαι τὰ ἐναντία;

[01634]    Ἐναντίον γὰρ τῷ ἐν ἀρχῇ εἶναι τὸ ἐξ Ἀβραὰμ καὶ ∆αβὶδ τὴν ἀρχὴν εἰληφέναι, μᾶλλον δὲ πολλοστῇ γενεᾷ μετὰ τὸν ∆αβὶδ γεννηθῆναι.

[01635]    Ἐναντίον δὲ πάλιν καὶ τῷ πάντα πεποιηκέναι τὸ ^[136] ἐκ πεποιημένων βλαστῆσαι, καὶ τῷ ἐκ θεοῦ εἶναι τὸ ἀνθρώπους ἐσχηκέναι πατέρας.

[01636]    Ἐναντίον δὲ καὶ τῷ αἰωνίῳ τὸ πρόσφατον.

[01637]    Καὶ δῆτα σκοπήσωμεν οὑτωσί·

[01638]    τῶν ἁπάντων φαμὲν τὸν θεὸν λόγον δημιουργόν;

[01639]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω πιστεύειν παρὰ τῆς θείας γραφῆς ἐδιδάχθημεν.

[01640]    {ΟΡΘ.} Πόστῃ δὲ μεμαθήκαμεν ἡμέρᾳ τὸν Ἀδὰμ διαπλασθῆναι μετὰ τὴν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς δημιουργίαν;

[01641]    {ΕΡΑΝ.} Ἕκτῃ.

[01642]    {ΟΡΘ.} Ἀπὸ δὲ τοῦ Ἀδὰμ μέχρι τοῦ Ἀβραὰμ πόσαι διεληλύθασιγενεαί;

[01643]    {ΕΡΑΝ.} Εἴκοσι ταύτας ὑπείληφα.

[01644]    {ΟΡΘ.} Ἀπὸ δὲ τοῦ Ἀβραὰμ μέχρι τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ πόσας ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ἀριθμεῖ γενεάς;

[01645]    {ΕΡΑΝ.} Τεσσαρακονταδύο.

[01646]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν μία φύσις ὁ δεσπότης Χριστός, πῶς οἷόν τε αὐτὸν καὶ πάντων ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ὑπάρχειν δημιουργόν, καὶ μετὰ γενεὰς τοσαύτας ὑπὸ τοῦ παναγίου πνεύματος διαπλασθῆναι ἐν μήτρᾳ παρθενικῇ;

[01647]    πῶς δὲ καὶ τοῦ Ἀδὰμ ποιητὴς καὶ τῶν τοῦ Ἀδὰμ ἀπογόνων υἱός;

[01648]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ ἤδη πρότερον ἔφην ὡς ἁρμόττει αὐτῷ καὶ ταῦτα κἀκεῖνα ὡς σεσαρκωμένῳ θεῷ·

[01649]    μίαν γὰρ οἶδα τοῦ λόγου φύσιν σεσαρ κωμένην.

[01650]    {ΟΡΘ.} Οὐδέ γε ἡμεῖς, ὦ ἀγαθέ, δύο φύσεις τοῦ θεοῦ λόγου σεσαρ κῶσθαί φαμεν·

[01651]    μίαν γὰρ ἴσμεν τοῦ θεοῦ λόγου τὴν φύσιν·

[01652]    ἀλλὰ τὴν σάρκα, ᾗ χρησάμενος ἐσαρκώθη, ἑτέρας εἶναι φύσεως ἐδιδάχθημεν.

[01653]    Οἶμαι δέ γε τοῦτο καί σε συνομολογεῖν.

[01654]    Εἰπὲ τοίνυν, τὴν σάρκωσιν κατὰ τροπήν τινα γεγενῆσθαι λέγεις;

[01655]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ οἶδα τὸν τρόπον, πιστεύω δὲ αὐτὸν σαρκωθῆναι.

[01656]    {ΟΡΘ.} Κακούργως προὐβάλου τὴν ἄγνοιαν καὶ τοῖς Φαρισαίοις παραπλησίως.

[01657]    Καὶ γὰρ ἐκεῖνοι, τῆς δεσποτικῆς ἐρωτήσεως τὸ ἰσχυρὸν θεασάμενοι, εἶτα τὸν ἔλεγχον ὑπειδόμενοι, τό, Οὐκ οἴδα μεν, εἶπον.

[01658]    Ἐγὼ δὲ βοῶ διαρρήδην, ὡς ἡ θεία σάρκωσις ἐλευθέρα τροπῆς.

[01659]    Εἰ γὰρ κατ' ἀλλοίωσίν τινα καὶ τροπὴν ἐσαρκώθη, οὐδαμῶς ^[137] αὐτῷ μετὰ τὴν τροπὴν ἁρμόττει τὰ θεῖα τῶν ὀνομάτων τε καὶ πραγ μάτων.

[01660]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολογήσαμεν πολλάκις ἄτρεπτον εἶναι τὸν θεὸν λόγον.

[01661]    {ΟΡΘ.} Τοιγαροῦν σάρκα λαβὼν ἐσαρκώθη.

[01662]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01663]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν ἄλλη μὲν ἡ σαρκωθεῖσα τοῦ θεοῦ λόγου φύσις, ἄλλη δὲ ἡ τῆς σαρκός, ἣν ἀναλαβοῦσα ἡ θεία τοῦ λόγου φύσις ἐσαρκώθη καὶ ἐνηνθρώπησεν.

[01664]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολόγηται.

[01665]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν ἐτράπη εἰς σάρκα;

[01666]    {ΕΡΑΝ.} Οὐδαμῶς.

[01667]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν οὐ τραπεὶς ἀλλὰ σάρκα λαβὼν ἐσαρκώθη, ἁρ μόττει δὲ αὐτῷ καὶ ταῦτα κἀκεῖνα ὡς σαρκωθέντι θεῷ·

[01668]    τοῦτο γὰρ εἶπας ἀρτίως·

[01669]    οὐ συνεχύθησαν αἱ φύσεις, ἀλλ' ἔμειναν ἀκραιφνεῖς.

[01670]    Οὕτω γὰρ νοοῦντες καὶ τὴν τῶν εὐαγγελιστῶν συμφωνίαν ὀψόμεθα.

[01671]    Τοῦ γὰρ ἑνὸς μονογενοῦς, τοῦ δεσπότου λέγω Χριστοῦ, ὁ μὲν τὰ θεῖα κηρύττει, ὁ δὲ τὰ ἀνθρώπινα.

[01672]    Οὕτω δὲ νοεῖν καὶ αὐτὸς ὁ δεσπότης ἡμᾶς διδάσκει Χριστός·

[01673]    νῦν μὲν γὰρ ἑαυτὸν υἱὸν προσαγορεύει θεοῦ, νῦν δὲ υἱὸν ἀνθρώπου·

[01674]    καὶ ποτὲ μὲν ὡς γεγεννηκυῖαν τὴν μητέρα τιμᾷ, ποτὲ δὲ ὡς δεσπότης ἐπιτιμᾷ·

[01675]    καὶ νῦν μὲν τοὺς υἱὸν ∆αβὶδ ὀνομάζον τας ἀποδέχεται, νῦν δὲ διδάσκει τοὺς ἀγνοοῦντας ὡς οὐ μόνον υἱός ἐστιν, ἀλλὰ καὶ κύριος τοῦ ∆αβίδ.

[01676]    Καὶ καλεῖ μὲν τὴν Ναζαρὲτ καὶ τὴν Καπερναοὺμ πατρίδα·

[01677]    βοᾷ δὲ πάλιν·

[01678]    Πρὶν Ἀβραὰμ γενέσθαι, ἐγώ εἰμι.

[01679]    Παμπόλλων δὲ τοιούτων εὑρήσεις ἀνάπλεω τὴν θείαν γραφήν.

[01680]    Ταῦτα δὲ οὐ μιᾶς φύσεως, ἀλλὰ δύο δηλωτικά.

[01681]    {ΕΡΑΝ.} Ὁ δύο φύσεις ἐν τῷ Χριστῷ θεωρῶν εἰς δύο υἱοὺς μερίζει τὸν ἕνα μονογενῆ.

[01682]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν καὶ τὸν Παῦλον ἐκ ψυχῆς λέγων καὶ σώματος δύο Παύλους τὸν ἕνα Παῦλον ἀπέφηνας.

[01683]    {ΕΡΑΝ.} Ἀπεοικὸς τὸ παράδειγμα.

[01684]    {ΟΡΘ.} Οἶδα κἀγώ.

[01685]    Ἐνταῦθα γὰρ φυσικὴ τῶν ὁμοχρόνων καὶ ^[138] κτιστῶν καὶ ὁμοδούλων ἡ ἕνωσις·

[01686]    ἐπὶ δὲ τοῦ δεσπότου Χριστοῦ τὸ ὅλον εὐδοκίας ἐστί, καὶ φιλανθρωπίας καὶ χάριτος.

[01687]    Πλὴν καὶ φυσικῆς ἐνταῦθα τῆς ἑνώσεως οὔσης, ἀκέραια μεμένηκε τὰ τῶν φύσεων ἴδια.

[01688]    {ΕΡΑΝ.} Εἰ διέμεινεν ἀμιγῆ τὰ τῶν φύσεων ἴδια, πῶς μετὰ τοῦ σώματος ὀρέγεται τροφῆς ἡ ψυχή;

[01689]    {ΟΡΘ.} Οὐχ ἡ ψυχὴ τροφῆς ὀριγνᾶται·

[01690]    πῶς γὰρ ἥ γε ἀθάνατος καὶ κρείττων τροφῆς;

[01691]    Ἀλλὰ τὸ σῶμα τὴν ζωτικὴν δύναμιν παρὰ τῆς ψυχῆς κομιζόμενον αἰσθάνεται τῆς ἐνδείας, καὶ προσλαβεῖν τὸ ἐλλεῖ πον ἐφίεται·

[01692]    οὕτω καὶ ἀναπαύλης μετὰ πόνον ἱμείρεται, καὶ μετὰ ἐγρήγορσιν ὕπνου, καὶ τῶν ἄλλων ὡσαύτως.

[01693]    Αὐτίκα τοίνυν μετὰ τὴν διάλυσιν τὴν ζωτικὴν οὐκ ἔχον ἐνέργειαν οὐδὲ ὀρέγεται τοῦ ἐλλείπον τος, καὶ μὴ προσλάμβανον ὑπομένει φθοράν.

[01694]    {ΕΡΑΝ.} Ὁρᾷς ὅτι τῆς ψυχῆς ἐστι τὸ πεινῆν καὶ διψῆν, καὶ τὰ τούτοις προσόμοια;

[01695]    {ΟΡΘ.} Εἰ τῆς ψυχῆς ταῦτα ἦν, καὶ μετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἂν τοῦ σώματος καὶ τὴν πείναν ὑπέμεινε καὶ τὸ δίψος, καὶ τὰ ἄλλα ὡσαύτως.

[01696]    {ΕΡΑΝ.} Τίνα οὖν φὴς εἶναι ἴδια τῆς ψυχῆς;

[01697]    {ΟΡΘ.} Τὸ λογικόν, τὸ ἁπλοῦν, τὸ ἀθάνατον, τὸ ἀόρατον.

[01698]    {ΕΡΑΝ.} Τίνα δὲ τοῦ σώματος;

[01699]    {ΟΡΘ.} Τὸ σύνθετον, τὸ ὁρατόν, τὸ θνητόν.

[01700]    {ΕΡΑΝ.} Ἐκ δὲ τούτων φαμὲν συγκεῖσθαι τὸν ἄνθρωπον;

[01701]    {ΟΡΘ.} Οὕτω φαμέν.

[01702]    {ΕΡΑΝ.} Ὁριζόμεθα οὖν τὸν ἄνθρωπον ζῷον λογικὸν θνητόν;

[01703]    {ΟΡΘ.} Ὡμολόγηται.

[01704]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ ἐκ τούτων κἀκείνων αὐτὸν ὀνομάζομεν;

[01705]    {ΟΡΘ.} Ἀληθές.

[01706]    {ΕΡΑΝ.} Ὥσπερ τοίνυν οὐ διαιροῦμεν ἐνταῦθα, ἀλλὰ τὸν αὐτὸν καλοῦμεν καὶ λογικὸν καὶ θνητόν·

[01707]    οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ

[01752]    εἰ κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συν τελοῦνται, εἰ δὲ μήγε, ἵνα γνῶ·

[01753]    καὶ τό·

[01754]    Νῦν ἔγνων, ὅτι φοβῇ σὺ τὸν θεόν·

[01755]    καὶ πολλὰ ἕτερα τοιαῦτα.

[01756]    {ΕΡΑΝ.} Πρὸς ταῦτα πάλιν ἀποκριναίμην ἄν, ὡς πολλὴ τῶν οἰκονο μιῶν ἡ διαφορά.

[01757]    Ἐν μὲν γὰρ τῇ παλαιᾷ λόγων τοιούτων οἰκονομία, ἐνταῦθα δὲ καὶ πραγμάτων.

[01758]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ἔροιτο ἂν ἐκεῖνος·

[01759]    Ποίων πραγμάτων;

[01760]    {ΕΡΑΝ.} Ἀλλ' εὐθὺς ἀκούσεται, τῶν τῆς σαρκώσεως.

[01761]    Ἐνανθρωπήσας γὰρ ὁ τοῦ θεοῦ υἱός, καὶ διὰ ῥημάτων καὶ διὰ πραγμάτων, ποτὲ ^[141] μὲν τὴν σάρκα, ποτὲ δὲ τὴν θεότητα δείκνυσιν·

[01762]    ὥσπερ ἀμέλει κἀν ταῦθα τῆς σαρκὸς καὶ τῆς ψυχῆς ἔδειξε τὴν ἀσθένειαν·

[01763]    δειλίας γὰρ τὸ πάθος.

[01764]    {ΟΡΘ.} Εἰ δέ γε ὑπολαβὼν εἴποι·

[01765]    Καὶ μὴν ψυχὴν οὐκ ἀνέλαβεν, ἀλλὰ σῶμα μόνον, ἡ δὲ θεότης ἀντὶ τῆς ψυχῆς ἑνωθεῖσα τῷ σώματι πάντα τὰ τῆς ψυχῆς ἀνεδέξατο, ποίοις ἂν λόγοις τὴν ἀντίθεσιν δια λύσαις;

[01766]    {ΕΡΑΝ.} Ἐκ τῆς θείας γραφῆς τὰς ἀποδείξεις προφέρων, καὶ δεικ νὺς ὡς οὐ σάρκα μόνην, ἀλλὰ καὶ ψυχὴν ὁ θεὸς λόγος ἀνέλαβεν.

[01767]    {ΟΡΘ.} Καὶ ποίας ἐν τῇ γραφῇ τοιαύτας εὑρήσομεν ἀποδείξεις;

[01768]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ἤκουσας τοῦ κυρίου λέγοντος·

[01769]    Ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι τὴν ψυχήν μου, καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτήν·

[01770]    οὐδεὶς αἴρει αὐτὴν ἀπ' ἐμοῦ, ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ' ἐμαυτοῦ, ἵνα πάλιν λάβω αὐτήν·

[01771]    καὶ πάλιν·

[01772]    Νῦν ἡ ψυχή μου τετάρακται.

[01773]    καὶ αὖθις·

[01774]    Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου·

[01775]    καὶ τὸ παρὰ τοῦ ∆αβὶδ εἰρημένον, καὶ παρὰ τοῦ Πέτρου ἡρμηνευμένον, ὅτι Οὐκ ἐγκατελεί φθη εἰς ᾅδου ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, οὔτε ἡ σὰρξ αὐτοῦ εἶδε διαφθοράν;

[01776]    Ταῦτα καὶ ὅσα τοιαῦτα σαφῶς δείκνυσιν, ὡς οὐ σῶμα μόνον, ἀλλὰ καὶ ψυχὴν ὁ θεὸς λόγος ἀνέλαβεν.

[01777]    {ΟΡΘ.} Ἁρμοδίως μὲν ἄγαν καὶ εὐγνωμόνως τὰς μαρτυρίας παρή γαγες.

[01778]    Ἀντιθείη δ' ἂν ἐκεῖνος, ὡς καὶ πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως Ἰουδαίοις διαλεγόμενος ὁ θεὸς ἔφη·

[01779]    Νηστείαν καὶ ἀργίαν καὶ τὰς ἑορτὰς ὑμῶν μισεῖ ἡ ψυχή μου.

[01780]    Εἶτα συλλογιζόμενος φαίη ἄν, ὅτι καθάπερ ἐν τῇ παλαιᾷ ψυχὴν οὐκ ἔχων ἐμνημόνευσε ψυχῆς, οὕτω κἀνταῦθα πεποίηκεν.

[01781]    {ΕΡΑΝ.} Ἀλλ' ἀκούσεται πάλιν, ὡς καὶ σωματικῶν μορίων περὶ τοῦ θεοῦ διαλεγομένη μέμνηται ἡ θεία γραφή.

[01782]    Κλῖνον, γάρ φησι, τὸ οὖς σου, καὶ ἐπάκουσον·

[01783]    καί·

[01784]    Ἄνοιξον τοὺς ὀφθαλμούς σου, καὶ ἴδε·

[01785]    καὶ·

[01786]    Τὸ στόμα κυρίου ἐλάλησε ταῦτα·

[01787]    καί·

[01788]    Αἱ χεῖρές σου ἐποίησάν με, καὶ ἔπλασάν με, καὶ μυρία τοιαῦτα.

[01789]    Εἰ τοίνυν καὶ μετὰ τὴν ἐνανθρώ πησιν τὴν ψυχὴν οὐ ψυχὴν νοητέον, οὔτε τὸ σῶμα ἄρα σῶμα νοητέον·

[01790]    ^[142] καὶ εὑρεθήσεται φαντασία τὸ μέγα τῆς οἰκονομίας μυστήριον, καὶ διοίσομεν οὐδὲν Μαρκίωνος καὶ Βαλεντίνου καὶ Μάνεντος·

[01791]    τοιαῦτα γὰρ ἅττα κἀκεῖνοι μυθολογοῦσιν.

[01792]    {ΟΡΘ.} Εἰ δέ γε διαλεγομένων ὑμῶν ἐξαπίνης ἀφίκοιτό τις τῆς Ἀπολιναρίου συμμορίας, καὶ ἔροιτο·

[01793]    Ποίαν, ὦ λῷστε, λέγεις ἀνειλη φέναι ψυχήν;

[01794]    τί ἂν ἀποκρίναιο;

[01795]    {ΕΡΑΝ.} Πρῶτον μέν, ὡς μίαν οἶδα τὴν τοῦ ἀνθρώπου ψυχήν.

[01796]    Ἔπειτα προσθείην ἄν, Εἰ δέ γε σὺ δύο νομίζεις, καὶ τὴν μὲν λογικήν, τὴν δὲ ἄλογον νομίζεις, τὴν λογικὴν ἀνειλῆφθαί φημι.

[01797]    Σὺ γάρ, ὡς ἔοικε, τὴν ἄλογον ἔχεις, ἀτελῆ γεγενῆσθαι τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἡγούμενος.

[01798]    {ΟΡΘ.} Εἰ δὲ τῶνδε τῶν λόγων ἀπαιτοίη τὰς ἀποδείξεις;

[01799]    {ΕΡΑΝ.} ∆οίην ἂν εὐπετῶς, καὶ τῶν εὐαγγελικῶν ἀναμνήσω λογίων, ὅτι Τὸ παιδίον Ἰησοῦς ηὔξανε, καὶ ἐκραταιοῦτο πνεύματι, καὶ χάρις θεοῦ ἦν ἐπ' αὐτῷ.

[01800]    Καὶ πάλιν·

[01801]    Ἰησοῦς δὲ προέκοπτεν ἡλικίᾳ, καὶ σοφίᾳ, καὶ χάριτι παρὰ θεῷ καὶ ἀνθρώποις.

[01802]    Καὶ εἴποιμ' ἄν, ὡς οὐδὲν τούτων ἁρμόττει θεότητι.

[01803]    Ἡλικίᾳ μὲν γὰρ τὸ σῶμα προκόπτει, σοφίᾳ δὲ ἡ ψυχή, οὐχ ἡ ἄλογος, ἀλλ' ἡ λογική.

[01804]    Λογικὴν οὖν ἄρα ψυχὴν ὁ θεὸς λόγος ἀνείληφεν.

[01805]    {ΟΡΘ.} Γενναίως μὲν ἄγαν, ὦ ἄριστε, τὰς τρεῖς τῶν ἀντιπάλων διέρρηξας φάλαγγας·

[01806]    ἀλλὰ τὴν ἕνωσιν ἐκείνην, καὶ τὴν πολυθρύλητον κρᾶσιν καὶ σύγχυσιν, οὐ διχῆ μόνον, ἀλλὰ καὶ τριχῆ τῷ λόγῳ διέλυσας·

[01807]    καὶ οὐ μόνον θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος τὸ διάφορον ἔδειξας, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν διχῆ διεῖλες τὴν ἀνθρωπότητα·

[01808]    ἄλλο μέν τι τὴν ψυχήν, ἄλλο δέ τι εἶναι τὸ σῶμα διδάξας, ὡς μηκέτι δύο, κατὰ τὸν ἡμέτερον λόγον, ἀλλὰ τρεῖς νοεῖσθαι φύσεις τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

[01809]    {ΕΡΑΝ.} Σὺ γὰρ οὐκ ἄλλην τινὰ φὴς οὐσίαν τὴν τῆς ψυχῆς παρὰ τὴν τοῦ σώματος φύσιν;

[01810]    {ΟΡΘ.} Ναιχί.

[01811]    {ΕΡΑΝ.} Πῶς τοίνυν ὁ λόγος παράδοξος ὤφθη σοι;

[01812]    {ΟΡΘ.} Ὅτι δύο παραιτούμενος εἰπεῖν τρεῖς ὡμολόγησας φύσεις.

[01813]    {ΕΡΑΝ.} Ἡ πρὸς τοὺς ἀντιπάλους διαμάχη τοῦτο ποιεῖν βιάζεται.

[01814]    Πῶς γὰρ ἄν τις ἑτέρως διαλεχθείη τοῖς τῆς σαρκὸς ἢ τῆς ψυχῆς ἢ ^[143] τοῦ νοῦ τὴν ἀνάληψιν ἀρνουμένοις, ἢ τὰς περὶ τούτων ἀποδείξεις ἀπὸ τῆς θείας προφέρων γραφῆς;

[01815]    Πῶς δὲ ἄν τις τοὺς τοῦ μονογενοῦς τὴν θεότητα σμικρύνειν φιλονεικοῦντας διελέγξαι λυττῶντας, ἢ τὰ μὲν θεολογικῶς, τὰ δὲ οἰκονομικῶς δεικνὺς εἰρηκυῖαν τὴν θείαν γραφήν;

[01816]    {ΟΡΘ.} Ἀληθὴς οὗτος ὁ λόγος·

[01817]    ἡμέτερος γάρ, μᾶλλον δὲ πάντων, ὅσοι τὸν ἀποστολικὸν κανόνα διετήρησαν ἀκλινῆ.

[01818]    Αὐτὸς δὲ συνήγορος τῶν ἡμετέρων ἀνεφάνης δογμάτων.

[01819]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ πῶς τοῖς ὑμετέροις συνηγορῶ δύο μὴ λέγων υἱούς;

[01820]    {ΟΡΘ.} Πότε ἡμῶν ἀκήκοας δύο πρεσβευόντων υἱούς;

[01821]    {ΕΡΑΝ.} Ὁ δύο λέγων φύσεις δύο λέγει υἱούς.

[01822]    {ΟΡΘ.} Τρεῖς οὖν ἄρα σὺ λέγεις υἱούς·

[01823]    τρεῖς γὰρ εἴρηκας φύσεις.

[01824]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ἦν ἑτέρως τὰ τῶν ἐναντίων διαλύσαι προβλήματα.

[01825]    {ΟΡΘ.} Ταὐτὸ τοῦτο καὶ παρ' ἡμῶν ἄκουσον·

[01826]    τοῖς αὐτοῖς γὰρ χρώμεθα καὶ ἡμεῖς ἀνταγωνισταῖς.

[01827]    {ΕΡΑΝ.} Ἀλλ' ἐγὼ μετὰ τὴν ἕνωσιν δύο φύσεις οὐ λέγω.

[01828]    {ΟΡΘ.} Καὶ μὴν μετὰ πολλὰς τῆς ἑνώσεως γενεὰς τούτοις ἔναγχος ἐχρήσω τοῖς λόγοις.

[01829]    ∆ίδαξον δὲ ὅμως ἡμᾶς, πῶς μίαν λέγεις μετὰ τὴν ἕνωσιν φύσιν·

[01830]    ὡς μιᾶς ἐξ ἀμφοῖν γενομένης, ἢ ὡς θατέρας μεινά σης, τῆς δὲ ἑτέρας ἀναιρεθείσης;

[01831]    {ΕΡΑΝ.} Ἐγὼ τὴν θεότητα λέγω μεμενηκέναι, καταποθῆναι δὲ ὑπὸ ταύτης τὴν ἀνθρωπότητα.

[01832]    {ΟΡΘ.} Ἑλλήνων ταῦτα μῦθοι καὶ Μανιχαίων λῆροι.

[01833]    Ἐγὼ δὲ καὶ τὸ φέρειν τούτους εἰς μέσον αἰσχύνομαι.

[01834]    Οἱ μὲν γὰρ καταπόσεις θεῶν ἐμυθεύσαντο, οἱ δὲ τῆς τοῦ φωτὸς θυγατρὸς ἐν τοῖς λόγοις αὐτῶν ἐμνημόνευσαν.

[01835]    Ἡμεῖς δὲ τοὺς τοιούσδε λόγους οὐχ ὡς δυσσεβεῖς μόνον, ἀλλὰ καὶ ὡς ἄγαν ἀνοήτους ἀποστρεφόμεθα.

[01836]    Πῶς γὰρ ἂν ἡ ἁπλῆ καὶ ἀσύνθετος φύσις, ἡ περιληπτικὴ τῶν ὅλων, ἡ ἀνέφικτος, ἡ ἀπερίγραφος, κατέπιεν ἣν ἀνέλαβε φύσιν;

[01837]    {ΕΡΑΝ.} Ὡς ἡ θάλασσα μέλιτος προσλαβοῦσα σταγόνα.

[01838]    Φροῦδος γὰρ εὐθὺς ἡ σταγὼν ἐκείνη γίνεται τῷ τῆς θαλάττης ὕδατι μιγνυμένη.

[01839]    {ΟΡΘ.} Τῆς θαλάττης καὶ τῆς σταγόνος ἐν ποσότητι τὸ διάφορον, καὶ ἐν μιᾷ γε ποιότητι·

[01840]    ἡ μὲν γὰρ μεγίστη, ἡ δὲ σμικροτάτη·

[01841]    καὶ ἡ μὲν γλυκεῖα, ἡ δὲ ἁλμυρά·

[01842]    ἐν δέ γε τοῖς ἄλλοις πλείστην συγγένειαν ἔστιν εὑρεῖν.

[01843]    Ῥυτὴν γὰρ ἔχουσι καὶ ὑγρὰν καὶ ῥοώδη τὴν φύσιν ἀμφότεραι·

[01844]    καὶ τὸ εἶναι δὲ αὐταῖς ὁμοίως κτιστόν, καὶ τὸ ἄψυχον δὲ ^[144] ὡσαύτως κοινόν, καὶ μέντοι καὶ σῶμα αὕτη κἀκείνη καλεῖται.

[01845]    Οὐδὲν οὖν ἀπεικός, τὰς ἀγχιστευούσας φύσεις ὑπομεῖναι τὴν κρᾶσιν, καὶ θατέραν ὑπὸ θατέρας ἀφανισθῆναι.

[01846]    Ἐνταῦθα δὲ τὸ διάφορον ἄπειρον, καὶ τοσοῦτον, ὡς μηδεμίαν εἰκόνα τῆς ἀληθείας εὑρίσκεσθαι.

[01847]    Ἐγὼ μέντοι δείκνυμι πολλὰ τῶν κεραννυμένων μὴ συγχεόμενα, ἀλλ' ἀκραιφνῆ διαμένοντα.

[01848]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ τίς ἀκήκοε κρᾶσιν ἄκρατον πώποτε;

[01849]    {ΟΡΘ.} Ἐγώ σε τοῦτο συνομολογῆσαι παρασκευάσω.

[01850]    {ΕΡΑΝ.} Εἰ φανείη τὸ ῥηθησόμενον ἀληθές, οὐκ ἀντιτάξομαι τῇ ἀληθείᾳ.

[01851]    {ΟΡΘ.} Ἀπόκριναι τοίνυν, ἢ ἀνανεύων ἢ κατανεύων, ὅπως ἄν σοι ἔχειν ὁ λόγος δοκῇ.

[01852]    {ΕΡΑΝ.} Ἀποκρινοῦμαι.

[01853]    {ΟΡΘ.} Τὸ φῶς ἀνίσχον πάντα δοκεῖ σοι τὸν ἀέρα πληροῦν, πλὴν εἰ μή τις ἐν ἀντρίοις οἰκίσκοις καθειργμένος ἀφώτιστος διαμένοι;

[01854]    {ΕΡΑΝ.} ∆οκεῖ μοι.

[01855]    {ΟΡΘ.} Καὶ ὅλον δι' ὅλου τοῦ ἀέρος χωρεῖν τὸ φῶς;

[01856]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ τοῦτό μοι συνδοκεῖ.

[01857]    {ΟΡΘ.} Ἡ δὲ κρᾶσις οὐ δι' ὅλων τῶν κεραννυμένων χωρεῖ;

[01858]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01859]    {ΟΡΘ.} Τὸν δέ γε πεφωτισμένον ἀέρα οὐ φῶς καὶ ὁρῶμεν καὶ ὀνομάζομεν;

[01860]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01861]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ὅμως καὶ παρόντος τοῦ φωτός, καὶ ξηρᾶς ποιότητος αἰσθανόμεθα καὶ ὑγρᾶς·

[01862]    πολλάκις δὲ καὶ ψυχρᾶς καὶ θερμῆς.

[01863]    {ΕΡΑΝ.} Αἰσθανόμεθα τούτων.

[01864]    {ΟΡΘ.} Μετὰ δέ γε τὴν τοῦ φωτὸς ἀναχώρησιν μένει λοιπὸν αὐτὸς καθ' αὑτὸν ὁ ἀήρ.

[01865]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθῆ ταῦτα.

[01866]    {ΟΡΘ.} Σκόπησον δὴ οὖν καὶ τόδε·

[01867]    ὁ σίδηρος προσομιλῶν τῷ πυρὶ πυρακτοῦται;

[01868]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε.

[01869]    {ΟΡΘ.} Καὶ δι' ὅλης γε τῆς οὐσίας αὐτοῦ χωρεῖ τὸ πῦρ;

[01870]    {ΕΡΑΝ.} Ναί.

[01871]    {ΟΡΘ.} Πῶς οὖν οὐκ ἐναλλάττει τοῦ σιδήρου τὴν φύσιν ἡ ἄκρα ἕνωσις, καὶ ἡ δι' ὅλου χωροῦσά γε κρᾶσις;

[01872]    ^[145] {ΕΡΑΝ.} Καὶ μὴν πάμπαν ἐναλλάττει.

[01873]    Οὐκέτι γὰρ σίδηρος, ἀλλὰ πῦρ εἶναι νομίζεται·

[01874]    καὶ μέντοι καὶ τὴν πυρὸς ἐνέργειαν ἔχει.

[01875]    {ΟΡΘ.} Οὐκέτι τοίνυν αὐτὸν ὁ χαλκεὺς σίδηρον ὀνομάζει, οὐδὲ τῷ ἄκμονι προσφέρει, οὐδέ γε ἐπιφέρει τὴν σφύραν;

[01876]    {ΕΡΑΝ.} Ὡμολόγηται ταῦτα.

[01877]    {ΟΡΘ.} Οὐκ ἐλυμήνατο ἄρα τοῦ σιδήρου τὴν φύσιν ἡ τοῦ πυρὸς ὁμιλία.

[01878]    {ΕΡΑΝ.} Οὐδαμῶς.

[01879]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν ἐν σώμασιν ἔστιν εὑρεῖν ἀσύγχυτον κρᾶσιν, μανία ἄρα σαφὴς ἐπὶ τῆς ἀκηράτου καὶ ἀναλλοιώτου φύσεως σύγχυσιν νοεῖν καὶ τῆς φύσεως τῆς ἀναληφθείσης ἀφανισμόν, καὶ ταῦτα ληφθείσης ἐπ' εὐεργεσίᾳ τοῦ γένους.

[01880]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ἀφανισμὸν τῆς ληφθείσης λέγομεν φύσεως, ἀλλὰ τὴν εἰς θεότητος οὐσίαν μεταβολήν.

[01881]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν ἔχει τὸ ἀνθρώπινον εἶδος καὶ τὴν προτέραν περι γραφήν;

[01882]    {ΕΡΑΝ.} Οὐδαμῶς.

[01883]    {ΟΡΘ.} Πότε δὲ ταύτην ἐδέξατο τὴν μεταβολήν;

[01884]    {ΕΡΑΝ.} Μετὰ τὴν ἄκραν ἕνωσιν.

[01885]    {ΟΡΘ.} Πηνίκα δὲ ταύτην γεγενῆσθαι λέγεις;

[01886]    {ΕΡΑΝ.} Πολλάκις ἔφην, παρὰ τὴν σύλληψιν.

[01887]    {ΟΡΘ.} Καὶ μὴν μετὰ τὴν σύλληψιν καὶ ἔμβρυον ἦν ἐν τῇ μήτρᾳ, καὶ τεχθεὶς βρέφος καὶ ἦν καὶ ἐκλήθη, καὶ ὑπὸ ποιμένων προσεκυ νήθη;

[01888]    καὶ παιδίον ὡσαύτως καὶ ἐγένετο καὶ ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου προσ ηγορεύθη.

[01889]    Οἶσθα ταῦτα, ἢ πλάττειν ἡμᾶς μύθους ὑπείληφας;

[01890]    {ΕΡΑΝ.} Ταῦτα ἡ τῶν θείων εὐαγγελίων ἱστορία διδάσκει, καὶ ἀντιλέγειν οὐχ οἷόν τε.

[01891]    {ΟΡΘ.} Σκοπήσωμεν οὖν καὶ τὰ ἑξῆς.

[01892]    Οὐχ ὁμολογοῦμεν περιτμη θῆναι τὸν κύριον;

[01893]    {ΕΡΑΝ.} Ὁμολογοῦμεν.

[01894]    {ΟΡΘ.} Τίνος οὖν ἡ περιτομή;

[01895]    σαρκὸς ἢ θεότητος;

[01896]    {ΕΡΑΝ.} Τῆς σαρκός.

[01897]    {ΟΡΘ.} Τίνος δὲ τὸ αὔξεσθαι καὶ προκόπτειν ἡλικίᾳ τε καὶ σοφίᾳ;

[01898]    {ΕΡΑΝ.} ∆ῆλον ὡς οὐδὲν τούτων ἁρμόττει θεότητι.

[01899]    ^[146] {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν οὐδὲ τὸ πεινῆν καὶ διψῆν;

[01900]    {ΕΡΑΝ.} Οὐδαμῶς.

[01901]    {ΟΡΘ.} Οὐδέ γε τὸ βαδίζειν καὶ κοπιᾶν καὶ καθεύδειν, καὶ τὰ ἄλλα ἁπαξαπλῶς τὰ τοιαῦτα;

[01902]    {ΕΡΑΝ.} Οὐ δῆτα.

[01903]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν παρὰ τὴν σύλληψιν ἡ ἕνωσις γέγονε, ταῦτα δὲ πάντα μετὰ τὴν σύλληψιν καὶ τὸν τόκον ἐγένετο, οὐκ ἄρα μετὰ τὴν ἕνωσιν τὴν οἰκείαν φύσιν ἡ ἀνθρωπότης ἀπώλεσεν.

[01904]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκ ἀκριβῶς ὡρισάμην.

[01905]    Μετὰ γὰρ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνά στασιν ἡ σὰρξ ἐδέξατο τὴν εἰς θεότητος φύσιν μεταβολήν.

[01906]    {ΟΡΘ.} Οὐδὲν οὖν ἐν αὐτῇ μεμένηκε μετὰ τὴν ἀνάστασιν τῶν ὅσα τὴν φύσιν δηλοῖ.

[01907]    {ΕΡΑΝ.} Εἰ μεμένηκεν, οὐδὲ γέγονεν ἡ θεία μεταβολή.

[01908]    {ΟΡΘ.} Πῶς οὖν ἀπιστοῦσι τοῖς μαθηταῖς καὶ τὰς χεῖρας ὑπέδειξε καὶ τοὺς πόδας;

[01909]    {ΕΡΑΝ.} Ὡς εἰσῆλθε τῶν θυρῶν κεκλεισμένων.

[01910]    {ΟΡΘ.} Ἀλλὰ εἰσῆλθε τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, ὡς ἐξῆλθεν ἐκ τῆς μήτρας, τῶν τῆς παρθενίας κλείθρων ἐπικειμένων, ὡς ἐπὶ θαλάττης ἐβάδισεν.

[01911]    Οὐδέπω δὲ κατὰ τὸν σὸν ἐγεγόνει λόγον τῆς φύσεως ἡ μεταβολή.

[01912]    {ΕΡΑΝ.} Ἔδειξε τοῖς ἀποστόλοις ὁ δεσπότης χεῖρας, ὡς ἐπάλαισε τῷ Ἰακώβ.

[01913]    {ΟΡΘ.} Ἀλλ' οὐκ ἐᾷ νοεῖν οὕτως ὁ κύριος.

[01914]    Τῶν γὰρ μαθητῶν πνεῦμα θεωρεῖν τοπασάντων, ἐξήλασε τήνδε τὴν ὑποψίαν ὁ κύριος, καὶ τὴν τῆς σαρκὸς ὑπέδειξε φύσιν.

[01915]    Τί, γάρ φησι, τεταραγμένοι ἐστέ, καὶ διατί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν;

[01916]    Ἴδετε τὰς χεῖράς μου καὶ τοὺς πόδας μου, ὅτι αὐτὸς ἐγώ εἰμι.

[01917]    Ψηλαφήσατέ με, καὶ ἴδετε, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει, καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα.

[01918]    Καὶ ὅρα τοῦ ῥήματος τὴν ἀκρίβειαν.

[01919]    Οὐ γὰρ εἶπε, σάρκα καὶ ὀστέα ὄντα, ἀλλὰ σάρκα καὶ ὀστέα ἔχοντα, ἵνα δείξῃ, ἄλλο μὲν τὸ ἔχον κατὰ τὴν φύσιν, ἄλλο δὲ τὸ ἐχόμενον.

[01920]    Ὥσπερ γὰρ ἄλλο μέν ἐστι τὸ λαβόν, ἄλλο δὲ τὸ ληφθέν, εἷς δὲ ἐξ ἀμφοῖν ὁ Χριστὸς θεωρεῖται, οὕτω τὸ ἔχον πρὸς τὸ ἐχόμενον πλείστην μὲν ἔχει διαφοράν, οὐκ εἰς ^[147] δύο δὲ πρόσωπα μερίζει τὸν ἐν τούτοις νοούμενον.

[01921]    Ὁ μέντοι κύριος ἀμφιβαλλόντων ἔτι τῶν μαθητῶν, καὶ τροφὴν ᾔτησε, καὶ λαβὼν ἔφαγεν, οὔτε φαντασίᾳ τὴν τροφὴν ἀναλίσκων, οὔτε τοῦ σώματος τὴν χρείαν πληρῶν.

[01922]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ μὴν ἀνάγκη δυοῖν θάτερον δέξασθαι·

[01923]    ἢ γὰρ δεηθεὶς μετέλαβεν, ἢ μὴ δεόμενος ἔδοξε μὲν ἐσθίειν, ἥκιστα δὲ μετέλαβε τροφῆς.

[01924]    {ΟΡΘ.} Τροφῆς μὲν οὐκ ἔχρῃζεν ἀθάνατον γεγενημένον τὸ σῶμα.

[01925]    Περὶ γὰρ τῶν ἀνισταμένων ὁ κύριος ἔφη·

[01926]    Ἐκεῖ οὔτε γαμοῦσιν, οὔτε γαμίσκονται, ἀλλ' εἰσὶν ὡς ἄγγελοι.

[01927]    Ὅτι μέντοι μετέλαβε τῆς τρο φῆς, μάρτυρες οἱ ἀπόστολοι.

[01928]    Ὁ μὲν γὰρ μακάριος Λουκᾶς ἐν τῷ προοιμίῳ τῶν Πράξεων ἔφη, ὡς Συναλιζόμενος τοῖς ἀποστόλοις ὁ κύριος παρήγγειλεν ἀπὸ Ἱεροσολύμων μὴ χωρίζεσθαι.

[01929]    Ὁ δὲ θειότατος Πέτρος σαφέστερον εἴρηκεν·

[01930]    Οἵτινες συνεφάγομεν καὶ συνεπίο μεν αὐτῷ μετὰ τὸ ἀναστῆναι αὐτὸν ἐκ νεκρῶν.

[01931]    Ἐπειδὴ γὰρ τῶν κατὰ τὸν παρόντα βίον ζώντων ἴδιον τὸ ἐσθίειν, ἀναγκαίως ὁ κύριος τῆς σαρκὸς τὴν ἀνάστασιν διὰ βρώσεως καὶ πόσεως ἔδειξε τοῖς μὴ νομίζουσιν ἀληθῆ.

[01932]    Ταὐτὸ δὲ τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ Λαζάρου καὶ ἐπὶ τῆς Ἰαείρου πεποίηκε θυγατρός.

[01933]    Καὶ γὰρ ταύτην ἀναστήσας προσέταξεν αὐτῇ δοθῆναι φαγεῖν, καὶ τὸν Λάζαρον συνεστιώμενον εἶχε, ταύτῃ δεικνὺς τὴν ἀνάστασιν ἀληθῆ.

[01934]    {ΕΡΑΝ.} Εἰ δοίημεν ἀληθῶς βεβρωκέναι τὸν κύριον, δῶμεν καὶ πάντας ἀνθρώπους μετὰ τὴν ἀνάστασιν μεταλαμβάνειν τροφῆς.

[01935]    {ΟΡΘ.} Τὰ διά τινα οἰκονομίαν ὑπὸ τοῦ σωτῆρος γενόμενα οὐκ ἔστι κανὼν καὶ ὅρος τῆς φύσεως·

[01936]    ἐπεὶ καὶ ἄλλα τινὰ ᾠκονόμησεν, ἃ τοῖς ἀναβιώσκουσιν οὐδ' ὅλως συμβήσεται.

[01937]    {ΕΡΑΝ.} Τίνα ταῦτα;

[01938]    {ΟΡΘ.} Τῶν ἀνισταμένων τὰ σώματα οὐκ ἄφθαρτα γενήσεται καὶ ἀθάνατα;

[01939]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτως ἡμᾶς ὁ θεῖος Παῦλος ἐδίδαξε.

[01940]    Σπείρεται, γὰρ ἔφη, ἐν φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ.

[01941]    Σπείρεται ἐν ἀτιμίᾳ, ἐγείρεται ἐν δόξῃ.

[01942]    Σπείρεται ἐν ἀσθενείᾳ, ἐγείρεται ἐν δυνάμει.

[01943]    Σπείρεται σῶμα ψυχικόν, ἐγείρεται σῶμα πνευματικόν.

[01944]    ^[148] {ΟΡΘ.} Ἀλλ' ὁ κύριος ἄπηρα καὶ ἀλώβητα πάντων ἀνθρώπων ἐγείρει τὰ σώματα·

[01945]    οὔτε γὰρ χωλότης οὔτε τυφλότης ἐν τοῖς ἀνισταμένοις εὑρίσκεται·

[01946]    τῷ δέ γε οἰκείῳ σώματι τὰς ἐκ τῶν ἥλων γεγενημένας διατρήσεις κατέλιπε καὶ τὴν τῆς πλευρᾶς ὠτειλήν, καὶ τούτου μάρ τυρες αὐτός τε ὁ κύριος καὶ τοῦ Θωμᾶ αἱ χεῖρες.

[01947]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01948]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν μετὰ τὴν ἀνάστασιν τροφῆς μετέλαβεν ὁ δεσπότης, καὶ τὰς χεῖρας ἔδειξε καὶ τοὺς πόδας τοῖς μαθηταῖς, καὶ τὰς ἐν τού τοις διατρήσεις τῶν ἥλων, καὶ μέντοι γε καὶ τὴν πλευρὰν καὶ τὴν ἐν αὐτῇ γεγενημένην ἐκ τῆς πληγῆς ὠτειλήν, καὶ ἔφη πρὸς αὐτούς·

[01949]    Ψηλαφήσατέ με, καὶ ἴδετε, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει, καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα, μεμένηκεν ἄρα καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἡ τοῦ σώματος φύσις, καὶ εἰς ἑτέραν οὐσίαν οὐ μετεβλήθη.

[01950]    {ΕΡΑΝ.} Οὐκοῦν καὶ θνητόν ἐστι καὶ παθητὸν μετὰ τὴν ἀνάστασιν;

[01951]    {ΟΡΘ.} Οὐδαμῶς, ἀλλ' ἄφθαρτον καὶ ἀπαθὲς καὶ ἀθάνατον.

[01952]    {ΕΡΑΝ.} Εἰ ἄφθαρτόν ἐστι καὶ ἀπαθὲς καὶ ἀθάνατον, εἰς ἑτέραν μεταβέβληται φύσιν.

[01953]    {ΟΡΘ.} Τοιγαροῦν καὶ τὰ πάντων ἀνθρώπων σώματα εἰς ἑτέραν οὐσίαν μεταβληθήσεται·

[01954]    ἄφθαρτα γὰρ ἅπαντα καὶ ἀθάνατα ἔσται·

[01955]    ἢ οὐκ ἀκήκοας τοῦ ἀποστόλου λέγοντος·

[01956]    ∆εῖ γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν, καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀθανασίαν;

[01957]    {ΕΡΑΝ.} Ἀκήκοα.

[01958]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν μένει μὲν ἡ φύσις, μεταβάλλεται δὲ αὐτῆς τὸ φθαρ τὸν εἰς ἀφθαρσίαν, καὶ τὸ θνητὸν εἰς ἀθανασίαν.

[01959]    Σκοπήσωμεν δὲ οὑτωσί·

[01960]    τὸ ἀσθενοῦν σῶμα καὶ τὸ ὑγιαῖνον σῶμα καλοῦμεν ὁμοίως.

[01961]    {ΕΡΑΝ.} Ναιχί.

[01962]    {ΟΡΘ.} ∆ιατί;

[01963]    {ΕΡΑΝ.} Ἐπειδὴ μετέχει τῆς αὐτῆς οὐσίας τὰ ἀμφότερα.

[01964]    {ΟΡΘ.} Καὶ μὴν πλείστην ἐν αὐτοῖς ὁρῶμεν διαφοράν.

[01965]    Τὸ μὲν γάρ ἐστιν ὑγιές τε καὶ ἄρτιον καὶ ἀπήμαντον·

[01966]    τὸ δὲ ἢ τὸν ὀφθαλμὸν ἐκκεκομμένον, ἢ τὸ σκέλος ἔχει πεπληγμένον, ἢ ἄλλο τι πάθος παγ χάλεπον.

[01967]    ^[149] {ΕΡΑΝ.} Ἀλλὰ περὶ τὴν αὐτὴν φύσιν ἑκάτερον γίνεται, καὶ ἡ ὑγεία καὶ ἡ ἀσθένεια.

[01968]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν τὸ σῶμα οὐσίαν κλητέον, καὶ τὴν νόσον καὶ τὴν ὑγείαν συμβεβηκός.

[01969]    {ΕΡΑΝ.} Πάνυγε·

[01970]    συμβαίνει γὰρ τῷ σώματι ταῦτά γε, καὶ ἀποσυμ βαίνει.

[01971]    {ΟΡΘ.} Τοιγάρτοι καὶ τὴν φθορὰν καὶ τὸν θάνατον συμβεβηκός, οὐκ οὐσίας ὀνομαστέον·

[01972]    συμβαίνουσι γάρ, καὶ ἀποσυμβαίνουσι.

[01973]    {ΕΡΑΝ.} Οὕτω κλητέον.

[01974]    {ΟΡΘ.} Οὐκοῦν καὶ τὰ τῶν ἀνθρώπων σώματα τῆς μὲν φθορᾶς ἀνιστάμενα καὶ τῆς θνητότητος ἀπαλλάττεται, τὴν δέ γε οἰκείαν οὐκ ἀπόλλυσι φύσιν.

[01975]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[01976]    {ΟΡΘ.} Καὶ τὸ δεσποτικὸν τοιγαροῦν σῶμα ἄφθαρτον μὲν ἀνέστη, καὶ ἀπαθὲς καὶ ἀθάνατον καὶ τῇ θείᾳ δόξῃ δεδοξασμένον, καὶ παρὰ τῶν ἐπουρανίων προσκυνεῖται δυνάμεων·

[01977]    σῶμα δὲ ὅμως ἐστὶ τὴν προτέραν ἔχον περιγραφήν.

[01978]    {ΕΡΑΝ.} Ἐν μὲν τούτοις εἰκότα λέγειν δοκεῖς.

[01979]    Μετὰ δέ γε τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάληψιν, οὐκ οἶμαί σε λέξειν, ὡς οὐκ εἰς θεότητος μετεβλήθη φύσιν.

[01980]    {ΟΡΘ.} Ἐγὼ μὲν οὐκ ἂν φαίην ἀνθρωπίνοις πειθόμενος λογισμοῖς.

[01981]    Οὐ γὰρ οὕτως εἰμὶ θρασύς, ὥστε φάναι τι σεσιγημένον παρὰ τῇ θείᾳ γραφῇ.

[01982]    Ἤκουσα μέντοι τοῦ θεσπεσίου Παύλου βοῶντος, ὅτι Ἔστησεν ὁ θεὸς ἡμέραν, ἐν ᾗ μέλλει κρίνειν τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ, ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισε, πίστιν παρασχὼν πᾶσιν, ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶν.

[01983]    Μεμάθηκα δὲ καὶ παρὰ τῶν ἁγίων ἀγγέλων, ὅτι οὕτως ἐλεύσεται ὃν τρόπον αὐτὸν εἶδον οἱ μαθηταὶ πορευόμενον εἰς τὸν οὐρα νόν.

[01984]    Εἶδον δὲ περιγεγραμμένην φύσιν, οὐκ ἀπερίγραφον.

[01985]    Ἤκουσα δὲ καὶ τοῦ κυρίου λέγοντος·

[01986]    Ὄψεσθε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ.

[01987]    Καὶ οἶδα περιγεγραμμένον τὸ ὑπ' ἀνθρώπων ὁρώμενον.

[01988]    Ἀθέατος γὰρ ἡ ἀπερίγραφος φύσις.

[01989]    Καὶ μέντοι καὶ τό, καθίσαι ἐπὶ θρόνου δόξης, καὶ στῆσαι τοὺς μὲν ἀμνοὺς ἐκ δεξιῶν, τοὺς δὲ ἐρίφους ἐξ εὐωνύμων, τὸ περιγεγραμμένον δηλοῖ.

[01990]    ^[150] {ΕΡΑΝ.} Οὐκοῦν οὐδὲ πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως ἀπερίγραφος ἦν.

[01991]    Ὑπὸ γὰρ τῶν Σεραφὶμ αὐτὸν εἶδεν ὁ προφήτης κυκλούμενον.

[01992]    {ΟΡΘ.} Οὐκ αὐτὴν εἶδεν ὁ προφήτης τοῦ θεοῦ τὴν οὐσίαν, ἀλλ' ὄψιν τινὰ τῇ αὐτοῦ δυνάμει συμβαίνουσαν.

[01993]    Μετὰ δὲ τὴν ἀνάστασιν ἅπαντες αὐτὴν τοῦ κριτοῦ τὴν ὁρωμένην ὄψονται φύσιν.

[01994]    {ΕΡΑΝ.} Ὑποσχόμενος λόγον μὴ λέγειν ἀμάρτυρον, λογισμοὺς ἡμῖν οἰκείους προσφέρεις.

[01995]    {ΟΡΘ.} Ἐγὼ ταῦτα παρὰ τῆς θείας ἐδιδάχθην γραφῆς.

[01996]    Ἤκουσα γὰρ Ζαχαρίου τοῦ προφήτου λέγοντος·

[01997]    Ὄψονται εἰς ὃν ἐξεκέντη σαν.

[01998]    Πῶς δὲ ἕψεται τῇ προφητείᾳ τὸ τέλος, τῶν ἐσταυρωκότων μὴ γνωριζόντων ἣν ἐσταύρωσαν φύσιν;

[01999]    Ἤκουσα δὲ καὶ τοῦ νικηφόρου Στεφάνου βοῶντος·

[02000]    Ἰδοὺ θεωρῶ τοὺς οὐρανοὺς ἀνεῳγμένους, καὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἑστηκότα ἐκ δεξιῶν τοῦ θεοῦ.

[02001]    Εἶδε δὲ τὴν ὁρωμένην, οὐ τὴν ἀόρατον φύσιν.

[02002]    {ΕΡΑΝ.} Ταῦτα μὲν οὕτω γέγραπται.

[02003]    Ἀλλὰ τὸ σῶμα, μετὰ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάληψιν, οὐκ οἶμαί σε δείξειν ὑπὸ τῶν πνευματοφόρων ἀνδρῶν προσαγορευόμενον σῶμα.

[02004]    {ΟΡΘ.} Μάλιστα μὲν καὶ τὰ προειρημένα τοῦ σώματος ὑπάρχει δηλωτικά·

[02005]    τὸ γὰρ ὁρώμενον, σῶμα·

[02006]    δείξω δὲ ὅμως καὶ μετὰ τὴν ἀνάληψιν σῶμα καλούμενον τοῦ δεσπότου τὸ σῶμα.

[02007]    Ἄκουσον τοίνυν τοῦ ἀποστόλου διδάσκοντος·

[02008]    Ἡμῶν γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ καὶ σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα κύριον Ἰησοῦν, ὃς μετα σχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν, εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ.

[02009]    Οὐ τοίνυν εἰς ἑτέραν μετα βέβληται φύσιν, ἀλλὰ μεμένηκε σῶμα, θείας μέντοι δόξης πεπληρωμέ νον καὶ φωτὸς ἐκπέμπον ἀκτῖνας·

[02010]    ἐκείνῳ τὰ τῶν ἁγίων σώματα γενήσεται σύμμορφα.

[02011]    Εἰ δὲ εἰς ἑτέραν ἐκεῖνο μετεβλήθη φύσιν, καὶ τὰ τούτων ὡσαύτως μεταβληθήσεται.

[02012]    Σύμμορφα γὰρ ἐκείνῳ γενήσεται.

[02013]    Εἰ δὲ τὰ τῶν ἁγίων φυλάττει τὸν χαρακτῆρα τῆς φύσεως, καὶ τὸ δεσποτικὸν ἄρα ὡσαύτως τὴν οἰκείαν οὐσίαν ἀμετάβλητον ἔχει.

[02014]    {ΕΡΑΝ.} Ἴσα τοίνυν ἔσται τῷ δεσποτικῷ σώματι τὰ τῶν ἁγίων σώματα;

[02015]    {ΟΡΘ.} Τῆς μὲν ἀφθαρσίας καὶ μέντοι καὶ τῆς ἀθανασίας μεθέξει καὶ ταῦτα.

[02016]    Κοινωνήσει δὲ καὶ τῆς δόξης, καθά φησιν ὁ ἀπόστολος·

[02017]    ^[151] Εἴπερ συμπάσχομεν, ἵνα καὶ συνδοξασθῶμεν.

[02018]    Ἐν δέ γε τῇ ποσό τητι πολὺ τὸ διάφορον ἔστιν εὑρεῖν, καὶ τοσοῦτον, ὅσον ἡλίου πρὸς ἀστέρας, μᾶλλον δὲ ὅσον δεσπότου πρὸς δούλους, καὶ τοῦ φωτίζοντος πρὸς τὸ φωτιζόμενον.

[02019]    Μεταδέδωκε δὲ ὅμως τῶν οἰκείων ὀνομάτων τοῖς δούλοις, καὶ φῶς καλούμενος, φῶς τοὺς ἁγίους ἐκάλεσεν·

[02020]    Υμεῖς, γάρ φησιν, ἐστὲ τὸ φῶς τοῦ κόσμου.

[02021]    Καὶ ἥλιος δικαιοσύ νης ὀνομαζόμενος, περὶ τῶν δούλων φησί·

[02022]    Τότε ἐκλάμψουσιν οἱ δίκαιοι ὡς ὁ ἥλιος.

[02023]    Κατὰ τὸ ποιὸν τοίνυν, οὐ κατὰ τὸ ποσόν, σύμ μορφα ἔσται τῷ δεσποτικῷ σώματι τῶν ἁγίων τὰ σώματα.

[02024]    Ἰδού σοι διαρρήδην ἐδείξαμεν ὅπερ ἡμᾶς ἐζήτησας.

[02025]    Εἰ δέ σοι δοκεῖ, καὶ ἑτέρως τοῦτο σκοπήσωμεν.

[02026]    {ΕΡΑΝ.} Πάντα δεῖ λίθον, κατὰ τὴν παροιμίαν, κινεῖν, ὥστε τὸ ἀληθὲς ἐξευρεῖν, οὐχ ἥκιστα δὲ θείων προκειμένων δογμάτων.

[02027]    {ΟΡΘ.} Εἰπὲ τοίνυν, τὰ μυστικὰ σύμβολα παρὰ τῶν ἱερωμένων τῷ δεσπότῃ θεῷ προσφερόμενα, τίνων ἐστὶ σύμβολα;

[02028]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦ δεσποτικοῦ σώματός τε καὶ αἵματος.

[02029]    {ΟΡΘ.} Τοῦ ὄντος σώματος ἢ τοῦ οὐκ ὄντος;

[02030]    {ΕΡΑΝ.} Τοῦ ὄντος.

[02031]    {ΟΡΘ.} Ἄριστα.

[02032]    Χρὴ γὰρ εἶναι τὸ τῆς εἰκόνος ἀρχέτυπον.

[02033]    Καὶ γὰρ οἱ ζωγράφοι τὴν φύσιν μιμοῦνται, καὶ τῶν ὁρωμένων γράφουσι τὰς εἰκόνας.

[02034]    {ΕΡΑΝ.} Ἀληθές.

[02035]    {ΟΡΘ.} Εἰ τοίνυν τοῦ ὄντος σώματος ἀντίτυπά ἐστι τὰ θεῖα μυστή ρια, σῶμα ἄρα ἐστὶ καὶ νῦν τοῦ δεσπότου τὸ σῶμα, θεῖον μέντοι καὶ δεσποτικὸν σῶμα, οὐκ εἰς θεότητος φύσιν μεταβληθέν, ἀλλὰ θείας δόξης ἀναπλησθέν.

[02036]    {ΕΡΑΝ.} Εἰς καιρὸν τὸν περὶ τῶν θείων μυστηρίων ἐκίνησας λόγον·

[02037]    ἐντεῦθέν σοι γὰρ δείξω τοῦ δεσποτικοῦ σώματος τὴν εἰς ἑτέραν φύσιν μεταβολήν.

[02038]    Ἀπόκριναι τοίνυν πρὸς τὰς ἐμὰς ἐρωτήσεις.

[02039]    {ΟΡΘ.} Ἀποκρινοῦμαι.

[02040]    {ΕΡΑΝ.} Τί καλεῖς τὸ προσφερόμενον δῶρον πρὸ τῆς ἱερατικῆς ἐπικλήσεως;

[02041]    {ΟΡΘ.} Οὐ χρὴ σαφῶς εἰπεῖν·

[02042]    εἰκὸς γάρ τινας ἀμυήτους παρεῖναι.

[02043]    {ΕΡΑΝ.} Αἰνιγματώδης ἡ ἀπόκρισις ἔστω.

[02044]    ^[152] {ΟΡΘ.} Τὴν ἐκ τοιῶνδε σπερμάτων τροφήν.

[02045]    {ΕΡΑΝ.} Τὸ δὲ ἕτερον σύμβολον πῶς ὀνομάζομεν;

[02046]    {ΟΡΘ.} Κοινὸν καὶ τοῦτο ὄνομα, πόματος εἶδος σημαῖνον.

[02047]    {ΕΡΑΝ.} Μετὰ δέ γε τὸν ἁγιασμὸν πῶς ταῦτα προσαγορεύεις;

[02048]    {ΟΡΘ.} Σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ.

[02049]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ πιστεύεις γε σώματος Χριστοῦ μεταλαμβάνειν καὶ αἵματος;

[02050]    {ΟΡΘ.} Οὕτω πιστεύω.

[02051]    {ΕΡΑΝ.} Ὥσπερ τοίνυν τὰ σύμβολα τοῦ δεσποτικοῦ σώματός τε καὶ αἵματος ἄλλα μέν εἰσι πρὸ τῆς ἱερατικῆς ἐπικλήσεως, μετὰ δέ γε τὴν ἐπίκλησιν μεταβάλλεται καὶ ἕτερα γίνεται, οὕτω τὸ δεσποτικὸν σῶμα μετὰ τὴν ἀνάληψιν εἰς τὴν θείαν μετεβλήθη οὐσίαν.

[02052]    {ΟΡΘ.} Ἑάλως αἷς ὕφηνας ἄρκυσιν.

[02053]    Οὐδὲ γὰρ μετὰ τὸν ἁγιασμὸν τὰ μυστικὰ σύμβολα τῆς οἰκείας ἐξίσταται φύσεως·

[02054]    μένει γὰρ ἐπὶ τῆς προτέρας οὐσίας, καὶ τοῦ σχήματος καὶ τοῦ εἴδους, καὶ ὁρατά ἐστι, καὶ ἁπτά, οἷα καὶ πρότερον ἦν·

[02055]    νοεῖται δὲ ἅπερ ἐγένετο, καὶ πιστεύ εται καὶ προσκυνεῖται, ὡς ἐκεῖνα ὄντα ἅπερ πιστεύεται.

[02056]    Παράθες τοίνυν τῷ ἀρχετύπῳ τὴν εἰκόνα, καὶ ὄψει τὴν ὁμοιότητα.

[02057]    Χρὴ γὰρ ἐοικέναι τῇ ἀληθείᾳ τὸν τύπον.

[02058]    Καὶ γὰρ ἐκεῖνο τὸ σῶμα τὸ μὲν πρό τερον εἶδος ἔχει, καὶ σχῆμα καὶ περιγραφήν, καὶ ἁπαξαπλῶς, τὴν τοῦ σώματος οὐσίαν·

[02059]    ἀθάνατον δὲ μετὰ τὴν ἀνάστασιν γέγονε, καὶ κρεῖτ τον φθορᾶς, καὶ τῆς ἐκ δεξιῶν ἠξιώθη καθέδρας, καὶ παρὰ πάσης προσκυνεῖται τῆς κτίσεως, ἅτε δὴ σῶμα χρηματίζον τοῦ δεσπότου τῆς φύσεως.

[02060]    {ΕΡΑΝ.} Καὶ μὴν τὸ μυστικὸν σύμβολον τὴν προτέραν ἀμείβει προσ ηγορίαν·

[02061]    οὐκέτι γὰρ ὀνομάζεται ὅπερ πρότερον ἐκαλεῖτο, ἀλλὰ σῶμα προσαγορεύεται.

[02062]    Χρὴ τοίνυν καὶ τὴν ἀλήθειαν θεόν, ἀλλὰ μὴ σῶμα καλεῖσθαι.

[02063]    {ΟΡΘ.} Ἀγνοεῖν μοι δοκεῖς.

[02064]    Οὐ γὰρ σῶμα μόνον, ἀλλὰ καὶ ἄρτος ζωῆς ὀνομάζεται.

[02065]    Οὕτως αὐτὸ καὶ ὁ κύριος προσηγόρευσε, καὶ αὐτὸ δὲ τὸ σῶμα θεῖον ὀνομάζομεν σῶμα, καὶ ζωοποιὸν καὶ δεσποτικὸν καὶ κυριακόν, διδάσκοντες ὡς οὐ κοινοῦ τινός ἐστιν ἀνθρώπου, ἀλλὰ ^[153] τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃς θεός ἐστι καὶ ἄνθρωπος, αἰώνιός τε καὶ πρόσφατος.

[02066]    Ἰησοῦς γὰρ Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερον, ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας.

[02067]    {ΕΡΑΝ.} Πολλοὺς μὲν περὶ τούτου διεξελήλυθας λόγους·

[02068]    ἐγὼ δὲ τοῖς ἐν ταῖς ἐκκλησίαις πάλαι διαλάμψασιν ἁγίοις ἀκολουθῶ.

[02069]    ∆εῖξον τοίνυν ἐκείνους μετὰ τὴν ἕνωσιν διαιροῦντας τῷ λόγῳ τὰς φύσεις.

[02070]    {ΟΡΘ.} Ἐγὼ μέν σοι τοὺς ἐκείνων ἀναγνώσομαι πόνους·

[02071]    σὺ δὲ θαυμάσεις, εὖ οἶδα, τὴν τῆς διαιρέσεως ἀμετρίαν, ἣν τοῖς οἰκείοις συγγράμμασιν ἐντεθείκασι, πρὸς τὰς δυσσεβεῖς αἱρέσεις ἀγωνιζό μενοι.

[02072]    Ἄκουσον τοίνυν ἐκείνων, ὧν ἤδη τὰς μαρτυρίας σοι παρηγάγο μεν, ἄντικρυς ταῦτα καὶ διαρρήδην λεγόντων.

[02073]    Τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου ἐπισκόπου Ἀντιοχείας καὶ μάρτυρος.

[02074]    Ἐκ τῆς πρὸς Σμυρναίους ἐπιστολῆς.

[02075]    Ἐγὼ γὰρ καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἐν σαρκὶ αὐτὸν οἶδα καὶ πιστεύω ὄντα, καὶ ὅτε πρὸς τοὺς περὶ Πέτρον ἦλθεν, ἔφη αὐτοῖς, Λάβετε, ψηλαφήσατέ με, καὶ ἴδετε, ὅτι οὐκ εἰμὶ δαιμόνιον ἀσώματον.

[02076]    Καὶ εὐθὺς αὐτοῦ ἥψαντο, καὶ ἐπίστευσαν.

[02077]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[02078]    Μετὰ δὲ τὴν ἀνάστασιν καὶ συνέφαγεν αὐτοῖς, καὶ συνέπιεν, ὡς σαρκι κῶς, καὶ πνευματικῶς ἡνωμένος τῷ πατρί.

[02079]    Εἰρηναίου ἐπισκόπου Λουγδούνου.

[02080]    Ἐκ τοῦ τρίτου λόγου τῶν εἰς τὰς αἱρέσεις.

[02081]    Ἥνωσεν οὖν, καθὼς προέφαμεν, τὸν ἄνθρωπον τῷ θεῷ.

[02082]    Εἰ γὰρ μὴ ἄν θρωπος ἐνίκησεν τὸν ἀντίπαλον τοῦ ἀνθρώπου, οὐκ ἂν δικαίως ἐνικήθη ὁ ἐχθρός·

[02083]    πάλιν τε, εἰ μὴ ὁ θεὸς ἐδωρήσατο τὴν σωτηρίαν, οὐκ ἂν βεβαίως ἔσχομεν αὐτήν·

[02084]    καὶ εἰ μὴ συνηνώθη ὁ ἄνθρωπος τῷ θεῷ, οὐκ ἂν ἠδυνήθη μετασχεῖν τῆς ἀφθαρσίας.

[02085]    Ἔδει γὰρ τὸν μεσίτην θεοῦ τε καὶ ἀνθρώπων διὰ τῆς ἰδίας πρὸς ἑκατέρους οἰκειότητος εἰς φιλίαν καὶ ὁμόνοιαν τοὺς ἀμφοτέρους συναγαγεῖν, καὶ θεῷ μὲν παραστῆσαι τὸν ἄνθρωπον, ἀνθρώποις δὲ γνωρίσαι τὸν θεόν.

[02086]    ^[154] Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ τρίτου λόγου τῆς αὐτῆς πραγματείας.

[02087]    ∆ιὸ πάλιν ἐν τῇ ἐπιστολῇ φησι·

[02088]    Πᾶς ὁ πιστεύων ὅτι Ἰησοῦς Χριστός, ἐκ τοῦ θεοῦ γεγέννηται, ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν εἰδὼς Ἰησοῦν Χριστόν, ᾧ ἠνοίχθησαν αἱ πύλαι τοῦ οὐρανοῦ διὰ τὴν ἔνσαρκον ἀνάληψιν αὐτοῦ, ὃς καὶ ἐν τῇ αὐτῇ σαρκὶ ἐν ᾗ καὶ ἔπαθεν ἐλεύσεται, τὴν δόξαν ἀπο καλύπτων τοῦ πατρός.

[02089]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ δ' λόγου τῶν εἰς τὰς αἱρέσεις.

[02090]    Καθὼς Ἡσαΐας φησί, Τέκνα Ἰακὼβ βλαστήσει, καὶ ἐξανθήσειἸσραήλ, καὶ πλησθήσεται ἡ οἰκουμένη τοῦ καρποῦ αὐτοῦ.

[02091]    Εἰς ὅλην οὖν τὴν οἰκουμένην τοῦ καρποῦ αὐτοῦ διασπαρέντος, εἰκότως ἐγκατε λείφθη, καὶ ἐκ μέσου ἐγένετο, τὰ ποτὲ μὲν καρποφορήσαντα καλῶς·

[02092]    ἐξ αὐτῶν γὰρ τὸ κατὰ σάρκα ὁ Χριστὸς ἐκαρποφορήθη καὶ οἱ ἀπό στολοι·

[02093]    νῦν δὲ μηκέτι εὔθετα ὑπάρχοντα πρὸς καρποφορίαν.

[02094]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02095]    Ἀνακρίνει δὲ καὶ τοὺς Ἐβιωναίους·

[02096]    πῶς δύνανται σωθῆναι, εἰ μὴ ὁ θεὸς ἦν ὁ τὴν σωτηρίαν αὐτῶν ἐπὶ τῆς γῆς ἐργασάμενος;

[02097]    ἢ πῶς ἄνθρωπος χωρήσει εἰς θεόν, εἰ μὴ ὁ θεὸς ἐχωρήθη εἰς ἄνθρωπον;

[02098]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02099]    Οἱ τὸν ἐκ τῆς παρθένου Ἐμμανουὴλ κηρύττοντες τὴν ἕνωσιν τοῦ λόγου τοῦ θεοῦ πρὸς τὸ πλάσμα αὐτοῦ ἐδήλουν.

[02100]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς πραγματείας.

[02101]    Οὐ γὰρ δοκήσει ταῦτα, ἀλλ' ἐν ὑποστάσει ἀληθείας ἐγίνετο.

[02102]    Εἰ δὲ μὴ ὢν ἄνθρωπος ἐφαίνετο ἄνθρωπος, οὔτε ὃ ἦν ἐπ' ἀληθείας ἔμεινε, πνεῦμα θεοῦ·

[02103]    ἐπεὶ ἀόρατον τὸ πνεῦμα·

[02104]    οὔτε ἀλήθειά τις ἦν ἐν αὐτῷ·

[02105]    οὐ γὰρ ἦν ἐκεῖνα ἅπερ ἐφαίνετο.

[02106]    Προείπομεν δὲ ὅτι Ἀβραὰμ καὶ οἱ λοιποὶ προφῆται προφητικῶς αὐτὸν ἔβλεπον, τὸ μέλλον ἔσεσθαι δι' ὄψεως προφητεύοντες.

[02107]    Εἰ οὖν καὶ νῦν τοιοῦτος ἐφάνη, μὴ ὢν ὅπερ ἐφαίνετο, προφητική τις ὀπτασία γέγονε τοῖς ἀνθρώποις, καὶ δεῖ καὶ ἄλλην ἐκδέχεσθαι παρουσίαν αὐτοῦ, ἐν ᾗ τοιοῦτος ἔσται, οἷος νῦν ὁρᾶται προφητικῶς.

[02108]    Ἀπεδείξαμεν δέ, ὅτι τὸ αὐτό ἐστι δοκήσει λέγειν πεφη νέναι, καὶ οὐδὲν ἐκ τῆς Μαρίας εἰληφέναι.

[02109]    Οὐδὲ γὰρ ἦν ἀληθῶς σάρκα καὶ αἷμα ἐσχηκώς, δι' ὧν ἡμᾶς ἐξηγοράσατο, εἰ μὴ τὴν ἀρχαίαν πλάσιν ^[155] τοῦ Ἀδὰμ εἰς ἑαυτὸν ἀνεκεφαλαιώσατο.

[02110]    Μάταιοι οὖν οἱ ἀπὸ Βαλεν τίνου, τοῦτο δογματίζοντες, ἵνα ἐκβάλωσι τὴν ζωὴν τῆς σαρκός.

[02111]    Τοῦ ἁγίου Ἱππολύτου ἐπισκόπου καὶ μάρτυρος.

[02112]    Ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὴν τῶν ταλάντων διανομήν.

[02113]    Τούτους δὲ καὶ τοὺς ἑτεροδόξους φήσειεν ἄν τις γειτνιᾶν, σφαλλο μένους παραπλησίως.

[02114]    Καὶ γὰρ κἀκεῖνοι, ἤτοι ψιλὸν ἄνθρωπον ὁμολογοῦσι πεφηνέναι τὸν Χριστὸν εἰς τὸν βίον, τῆς θεότητος αὐτοῦ τὸ τάλαντον ἀρνούμενοι, ἤτοι τὸν θεὸν ὁμολογοῦντες, ἀναίνονται πάλιν τὸν ἄνθρωπον, πεφαντασιωκέναι διδάσκοντες τὰς ὄψεις αὐτῶν τῶν θεωμένων, ὡς ἄνθρωπον οὐ φορέσαντα ἄνθρωπον, ἀλλὰ δόκησίν τινα φασματώδη μᾶλλον γεγονέναι, οἷον ὥσπερ Μαρκίων καὶ Οὐα λεντῖνος καὶ οἱ Γνωστικοὶ τῆς σαρκὸς ἀποδιασπῶντες τὸν λόγον, τὸ ἓν τάλαντον ἀποβάλλονται, τὴν ἐνανθρώπησιν.

[02115]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς βασιλίδα τινὰ ἐπιστολῆς.

[02116]    Ἀπαρχὴν οὖν τοῦτον λέγει τῶν κεκοιμημένων, ἅτε πρωτότοκον τῶν νεκρῶν.

[02117]    Ὃς ἀναστὰς καὶ βουλόμενος ἐπιδεικνύναι, ὅτι τοῦτο ἦν τὸ ἐγηγερμένον, ὅπερ ἦν καὶ ἀποθνῇσκον, δισταζόντων τῶν μαθητῶν, προσκαλεσάμενος τὸν Θωμᾶν ἔφη, ∆εῦρο, ψηλάφησον καὶ ἴδε, ὅτι πνεῦμα ὀστοῦν καὶ σάρκα οὐκ ἔχει, καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα.

[02118]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὸν Ἑλκανᾶν καὶ τὴν Ἄνναν.

[02119]    Καὶ διὰ τοῦτο τρεῖς καιροὶ τοῦ ἐνιαυτοῦ προετυποῦντο εἰς αὐτὸν τὸν σωτῆρα, ἵνα τὰ προφητευθέντα περὶ αὐτοῦ μυστήρια ἐπιτελέσῃ.

[02120]    Ἐν μὲν τῷ πάσχα, ἵνα ἑαυτὸν ἐπιδείξῃ τὸν μέλλοντα ὡς πρόβατον θύ εσθαι καὶ ἀληθινὸν πάσχα δείκνυσθαι, ὡς ὁ ἀπόστολος λέγει, Τὸ δὲ πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός.

[02121]    Ἐν δὲ τῇ πεντηκοστῇ, ἵνα προσημήνῃ τὴν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν, αὐτὸς πρῶτος εἰς οὐρανοὺς ἀναβὰς καὶ τὸν ἄνθρωπον δῶρον τῷ θεῷ προσενέγκας.

[02122]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὴν ᾠδὴν τὴν μεγάλην.

[02123]    Ὁ τὸν ἀπολωλότα ἐκ γῆς πρωτόπλαστον ἄνθρωπον καὶ ἐν δεσμοῖς θανάτου κρατούμενον ἐξ ᾅδου κατωτάτου ἑλκύσας·

[02124]    ὁ ἄνωθεν κατελ θὼν καὶ τὸν κάτω εἰς τὰ ἄνω ἀνενέγκας·

[02125]    ὁ τῶν νεκρῶν εὐαγγελιστὴς καὶ τῶν ψυχῶν λυτρωτὴς καὶ ἀνάστασις τῶν τεθαμμένων γινόμενος, οὗτος ἦν ὁ τοῦ νενικημένου ἀνθρώπου γεγενημένος βοηθός, κατ' ^[156] αὐτὸν ὅμοιος αὐτῷ, ὁ πρωτότοκος λόγος τὸν πρωτόπλαστον Ἀδὰμ ἐν τῇ παρθένῳ ἐπισκεπτόμενος·

[02126]    ὁ πνευματικὸς τὸν χοϊκὸν ἐν τῇ μήτρᾳ ἐπιζητῶν·

[02127]    ὁ ἀεὶ ζῶν τὸν διὰ παρακοῆς ἀποθανόντα·

[02128]    ὁ οὐράνιος τὸν ἐπίγειον εἰς τὰ ἄνω καλῶν·

[02129]    ὁ εὐγενὴς τὸν δοῦλον διὰ τῆς ἰδίας ὑπακοῆς ἐλεύθερον ἀποδεῖξαι θέλων·

[02130]    ὁ τὸν εἰς γῆν λυόμενον ἄνθρωπον καὶ βρῶμα ὄφεως γεγενημένον εἰς ἀδάμαντα τρέψας, καὶ τοῦτον ἐπὶ ξύλου κρεμασθέντα κύριον κατὰ τοῦ νενικηκότος ἀποδείξας, καὶ διὰ τοῦτο διὰ ξύλου ἡττηθεὶς Ἀδὰμ νῦν διὰ τοῦ ξύλου νικηφόρος εὑρίσκε ται.

[02131]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02132]    Οἱ γὰρ τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ ἔνσαρκον νῦν μὴ ἐπιγινώσκοντες, ἐπιγνώ σονται αὐτὸν κριτὴν ἐν δόξῃ παραγινόμενον, τὸν νῦν ἐν ἀδόξῳ σώματι ὑβριζόμενον.

[02133]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02134]    Καὶ γὰρ οἱ ἀπόστολοι ἐλθόντες εἰς τὸ μνημεῖον τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ οὐχ εὕρισκον τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ·

[02135]    ὃν τρόπον οἱ υἱοὶ τοῦ Ἰσραὴλ τὴν ταφὴν τοῦ Μωϋσέως ἀναβάντες ἐν τῷ ὄρει ἐζήτουν, καὶ οὐχ εὕρισκον.

[02136]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς ἑρμηνείας τοῦ βʹ ψαλμοῦ.

[02137]    Οὗτος ὁ προελθὼν εἰς τὸν κόσμον θεὸς καὶ ἄνθρωπος ἐφανερώθη.

[02138]    Καὶ τὸν μὲν ἄνθρωπον αὐτοῦ εὐκόλως ἔστι νοεῖν, ὅτε πεινᾷ καὶ κοπιᾷ, καὶ κάμνων διψᾷ, καὶ δειλιῶν φεύγει, καὶ προσευχόμενος λυπεῖται, καὶ ἐπὶ προσκεφαλαίου καθεύδει, καὶ ποτήριον πάθους παραιτεῖται, καὶ ἀγωνιῶν ἱδροῖ, καὶ ὑπ' ἀγγέλου δυναμοῦται, καὶ ὑπὸ Ἰούδα παραδίδοται, καὶ ἀτιμάζεται ὑπὸ Καϊάφα, καὶ ὑπὸ Ἡρώδου ἐξουθενεῖται, μαστίζεταί τε ὑπὸ Πιλάτου, καὶ ὑπὸ στρατιωτῶν παίζε ται, καὶ ὑπὸ Ἰουδαίων ξύλῳ προσπήγνυται, καὶ πρὸς πατέρα βοῶν παρατίθεται τὸ πνεῦμα, καὶ κλίνων κεφαλὴν ἐκπνεῖ, καὶ πλευρὰν λόγχῃ νύσσεται, καὶ σινδόνι ἑλισσόμενος ἐν μνημείῳ τίθεται, καὶ τριήμερος ὑπὸ πατρὸς ἀνίσταται.

[02139]    Τὸ δὲ θεϊκὸν αὐτοῦ πάλιν φανερῶς ἔστιν ἰδεῖν, ὅτε ὑπ' ἀγγέλων προσκυνεῖται, καὶ θεωρεῖται ὑπὸ ποι ^[157] μένων, καὶ προσδοκᾶται ὑπὸ Συμεών, καὶ ὑπὸ Ἄννης μαρτυρεῖται, καὶ ζητεῖται ὑπὸ μάγων, καὶ σημαίνεται δι' ἀστέρος, καὶ ὕδωρ ἐν γάμοις οἶνον ἀπεργάζεται, καὶ θαλάττῃ ὑπὸ βίας ἀνέμων κινουμένῃ ἐπιτιμᾷ, καὶ ἐπὶ θαλάσσης περιπατεῖ, καὶ τυφλὸν ἐκ γενετῆς ὁρᾶν ποιεῖ, καὶ νεκρὸν Λάζαρον τετραήμερον ἀνιστᾷ, καὶ ποικίλας δυνάμεις τελεῖ, καὶ ἁμαρτίας ἀφίησι, καὶ ἐξουσίαν δίδωσι μαθηταῖς.

[02140]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὸν κγʹ ψαλμόν.

[02141]    Ἔρχεται ἐπὶ τὰς ἐπουρανίους πύλας, ἄγγελοι αὐτῷ συνοδεύουσι, καὶ κεκλεισμέναι εἰσὶν αἱ πύλαι τῶν οὐρανῶν.

[02142]    Οὐδέπω γὰρ ἀναβέβηκεν εἰς οὐρανούς·

[02143]    πρῶτον νῦν φαίνεται ταῖς δυνάμεσι ταῖς οὐρανίαις σὰρξ ἀναβαίνουσα.

[02144]    Λέγεται οὖν ταῖς δυνάμεσιν ὑπὸ τῶν ἀγγέλων τῶν προτρεχόντων τὸν σωτῆρα καὶ κύριον·

[02145]    Ἄρατε πύλας οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.

[02146]    Τοῦ ἁγίου Εὐσταθίου ἐπισκόπου Ἀντιοχείας καὶ ὁμολογητοῦ.

[02147]    Ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὰς ἐπιγραφὰς τῆς στηλογραφίας.

[02148]    Ἐντεῦθεν τοίνυν ἐπὶ θρόνου προὔγραφεν αὐτὸν ἁγίου καθέζεσθαι, δηλῶν ὅτι σύνθρονος ἀποδέδεικται τῷ θειοτάτῳ πνεύματι διὰ τὸν οἰκοῦντα θεὸν ἐν αὐτῷ διηνεκῶς.

[02149]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ ψυχῆς λόγου.

[02150]    Πρὸ μὲν τοῦ πάθους ἑκάστοτε τὸν σωματικὸν αὑτοῦ προὔλεγε θάνα τον, τοῖς ἀμφὶ τοὺς ἀρχιερέας ἐκδοθήσεσθαι φάσκων, καὶ τὸ τοῦ σταυροῦ τρόπαιον ἀπαγγέλλων.

[02151]    Μετὰ δὲ τὸ πάθος τριταῖος ἐκ τῶν νεκρῶν ἀναστάς, ἐνδοιαζόντων αὐτὸν ἐγηγέρθαι τῶν μαθητῶν, ἐπιφανεὶς αὐτοῖς αὐτῷ σώματι, σάρκα μὲν ἅπασαν σὺν ὀστέοις ἔχειν ὁμολογεῖ, ταῖς δὲ ὄψεσι τούτων τὰς τετρωμένας ὑποβάλλων πλευράς, καὶ τοὺς τύπους αὐτοῖς ὑποδεικνύει τῶν ἥλων.

[02152]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τό, Κύριος ἔκτισέ με ἀρχὴν ὁδῶν αὑτοῦ.

[02153]    ^[158] Οὐ γὰρ εἶπεν ὁ Παῦλος, συμμόρφους τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ, ἀλλά, Συμμόρφους τῆς εἰκόνος τοῦ υἱοῦ αὑτοῦ, ἄλλο μέν τι δεικνύων εἶναι τὸν υἱόν, ἄλλο δέ τι τὴν εἰκόνα αὐτοῦ.

[02154]    Ὁ μὲν γὰρ υἱὸς τὰ θεῖα τῆς πατρῴας ἀρετῆς γνωρίσματα φέρων, εἰκών ἐστι τοῦ πατρός·

[02155]    ἐπειδὴ καὶ ὅμοιοι ἐξ ὁμοίων γεννώμενοι, εἰκόνες οἱ τικτόμενοι φαί νονται τῶν γεννητόρων ἀληθεῖς.

[02156]    Ὁ δὲ ἄνθρωπος ὃν ἐφόρεσεν, εἰκών ἐστι τοῦ υἱοῦ.

[02157]    Ἄλλως τε καὶ αὐτὸς ὁ τῆς ἀληθείας τοῦθ' ὑπαγορεύει θεσμός.

[02158]    Οὐ γὰρ τὸ ἀσώματον τῆς σοφίας πνεῦμα σύμμορφον τοῖς σωματικοῖς ἀνθρώποις ἐστίν, ἀλλ' ὁ τῷ πνεύματι σωματοποιηθεὶς ἀνθρώπινος χαρακτήρ, ὁ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ἰσάριθμα μέλη φορῶν, καὶ τὴν ὁμοίαν ἑκάστοις περιβεβλημένος ἰδέαν.

[02159]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02160]    Ὅτι δὲ τὸ σῶμα λέγει σύμμορφον τοῖς ἀνθρώποις εἶναι, σαφέστερον ἡμᾶς διδάσκει Φιλιππησίοις ἐπιστέλλων·

[02161]    Ἡμῶν τὸ πολίτευμα, φησίν, ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ καὶ σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ὃς μετασχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν, εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ.

[02162]    Εἰ δὲ τὸ ταπεινὸν μετασχηματίζων τῶν ἀνθρώπων σῶμα σύμμορφον τῷ ἰδίῳ σώματι κατασκευάζει, ἕωλος πανταχόθεν ἀποδέδεικται ἡ τῶν ἐναντίων συκοφαντία.

[02163]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02164]    Ἀλλ' ὥσπερ ἐκ τῆς παρθένου τεχθεὶς ὁ ἄνθρωπος ἐκ γυναικὸς λέγεται γεγονέναι, οὕτω δὴ καὶ ὑπὸ νόμον γεγενῆσθαι γράφεται τῷ διὰ τῶν νομικῶν ἔσθ' ὅτε βαδίσαι μηνυμάτων.

[02165]    Ὁπότε μάλιστα παῖδα μὲν αὐτὸν ὄντα ὀκταήμερον προθύμως οἱ γονεῖς περιτέμνειν ἠπείγοντο, καθάπερ ὁ εὐαγγελιστὴς ἐκδίδωσι Λουκᾶς·

[02166]    Εἰς δὲ τὸ ἱερὸν ἀνῆγον μετέπειτα παραστῆσαι τῷ κυρίῳ, τὰς καθαρσίους ἐπιτελοῦντες ἀνα φοράς, τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν νόμῳ κυρίου, ζεῦγος τρυγόνων, ἢ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν.

[02167]    Εἰ τοίνυν τὰ καθάρσια δῶρα κατὰ τὸν νόμον ὑπὲρ αὐτοῦ προσεφέρετο, καὶ περιτομὴν ^[159] ὀκταήμερον ἐφόρει, ταύτῃ καὶ ὑπὸ νόμον αὐτὸν οὐκ ἀπεικότως γεγε νῆσθαι γράφει.

[02168]    Οὔτε δὲ ὁ λόγος ὑπέκειτο τῷ νόμῳ, καθάπερ οἱ συκο φάνται δοξάζουσιν, αὐτὸς ὢν ὁ νόμος, οὔτε ὁ θεὸς ἐδεῖτο θυμάτων καθαρσίων, ἀθρόᾳ ῥοπῇ καθαρίζων ἅπαντα καὶ ἁγιάζων.

[02169]    Ἀλλ' εἰ καὶ ἐκ τῆς παρθένου τὸ ἀνθρώπινον ὄργανον ἀναλαβὼν ἐφόρεσε, καὶ ὑπὸ νόμον ἐγένετο, κατὰ τὰς τῶν πρωτοτόκων ἀξίας καθαρισθείς, οὐκ αὐτὸς δεόμενος τῆς τούτων χορηγίας ὑπέμενε τὰς θεραπείας, ἀλλ' ἵνα τῆς τοῦ νόμου δουλείας ἐξαγοράσῃ τοὺς πεπραμένους τῇ δίκῃ τῆς ἀρᾶς.

[02170]    Τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

[02171]    Ἐκ τοῦ πρὸς τὰς αἱρέσεις λόγου βʹ.

[02172]    Καὶ ὥσπερ οὐκ ἂν ἠλευθερώθημεν ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς κατάρας, εἰ μὴ φύσει σὰρξ ἀνθρωπίνη ἦν, ἣν ἐνεδύσατο ὁ λόγος·

[02173]    οὐδὲν γὰρ κοινὸν ἦν ἡμῖν πρὸς τὸ ἀλλότριον·

[02174]    οὕτως οὐκ ἂν ἐθεοποιήθη ὁ ἄνθρω πος, εἰ μὴ φύσει ἐκ τοῦ πατρός, καὶ ἀληθινὸς καὶ ἴδιος ἦν αὐτοῦ ὁ λόγος, ὁ γενόμενος σάρξ.

[02175]    ∆ιὰ τοῦτο γὰρ τοιαύτη γέγονεν ἡ συνάφεια, ἵνα τῷ κατὰ φύσιν τῆς θεότητος συνάψῃ τὸν φύσει ἄνθρωπον, καὶ βεβαία γένηται ἡ σωτηρία καὶ ἡ θεοποίησις αὐτοῦ.

[02176]    Οὐκοῦν οἱ ἀρνού μενοι ἐκ τοῦ πατρὸς εἶναι φύσει καὶ ἴδιον τῆς οὐσίας αὐτοῦ τὸν υἱόν, ἀρνησάσθωσαν καὶ ἀληθινὴν σάρκα καὶ ἀνθρωπίνην αὐτὸν μὴ εἰληφέναι ἐκ Μαρίας τῆς ἀεὶ παρθένου.

[02177]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Ἐπίκτητον ἐπιστολῆς.

[02178]    Εἰ διὰ τὸ εἶναι καὶ λέγεσθαι ἐν ταῖς γραφαῖς ἐκ Μαρίας εἶναι καὶ ἀνθρώπινον τὸ σῶμα τοῦ σωτῆρος, νομίζουσιν ἀντὶ τριάδος τετράδα λέγεσθαι, ὡς προσθήκης γινομένης διὰ τὸ σῶμα, πολὺ πλανῶνται, τὸ ποίημα συνεξισοῦντες τῷ ποιητῇ, καὶ ὑπονοοῦντες δύνασθαι τὴν θεό τητα προσθήκην λαμβάνειν.

[02179]    Καὶ ἠγνόησαν ὅτι οὐ διὰ προσθήκην θεότητος γέγονε σὰρξ ὁ λόγος, ἀλλ' ἵνα ἡ σὰρξ ἀναστῇ·

[02180]    οὐδὲ ἵνα βελτιωθῇ ὁ λόγος προῆλθεν ἐκ Μαρίας, ἀλλ' ἵνα τὸ ἀνθρώπινον γένος λυτρώσηται.

[02181]    Πῶς οὖν οἷόν τε τὸ διὰ τοῦ λόγου λυτρωθὲν σῶμα καὶ ζωοποιηθὲν προσθήκην εἰς θεότητα τῷ ζωοποιήσαντι λόγῳ ποιεῖν;

[02182]    ^[160] Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[02183]    Ἀκουέτωσαν ὅτι εἰ κτίσμα ἦν ὁ λόγος, οὐ προσελάμβανεν τὸ κτιστὸν σῶμα, ἵνα τοῦτο ζωοποιήσῃ.

[02184]    Ποία γὰρ τοῖς κτίσμασι παρὰ κτίσμα τός ἐστι βοήθεια, δεομένου καὶ αὐτοῦ σωτηρίας;

[02185]    Ἀλλ' ἐπειδὴ κτίστης ὢν ὁ λόγος αὐτὸς δημιουργὸς γέγονε τῶν κτισμάτων, διὰ τοῦτο καὶ ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων τὸ κτιστὸν αὐτὸς συνεστήσατο, ἵνα πάλιν αὐτὸ ὡς κτίστης ἀνακαινίσῃ, καὶ ἀνακτίσαι δυνηθῇ.

[02186]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ πίστεως λόγου τοῦ μείζονος.

[02187]    Ἃ δὲ παρεθέμεθα περὶ τοῦ, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ὅτι εἰς τὸ κυριακὸν σῶμα λέλεκται.

[02188]    Εἰ γάρ, Τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν ἐγὼ πληρῶ, λέγει κύριος, ὥς φησιν Ἰερεμίας, πάντα δὲ χωρεῖ ὁ θεός, ὑπ' οὐδενὸς δὲ χωρεῖται, εἰς ποῖον καθέζεται θρόνον;

[02189]    Τὸ σῶμα τοίνυν ἐστὶν ᾧ λέγει, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου.

[02190]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02191]    Τὸ δὲ προκοπὴν καὶ ἡλικίαν ἐπιδεχόμενον σῶμα αὐτό ἐστι κτίσμα καὶ ποίημα.

[02192]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02193]    Τὸ σῶμα τοίνυν ἐστὶν ᾧ λέγει, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, οὗ καὶ γέγονεν ἐχθρὸς ὁ διάβολος σὺν ταῖς πονηραῖς δυνάμεσι, καὶ Ἰουδαῖοι καὶ Ἕλληνες.

[02194]    ∆ι' οὗ σώματος ἀρχιερεὺς καὶ ἀπόστολος γέγονε καὶ ἐχρημάτισε, δι' οὗ παρέδωκεν ἡμῖν μυστηρίου, λέγων, Τοῦτό ἐστί μου τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον, καί, Τὸ αἷμα τῆς καινῆς δια θήκης (οὐ τῆς παλαιᾶς), τὸ ὑπὲρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον.

[02195]    Θεότης δὲ οὔτε σῶμα οὔτε αἷμα ἔχει, ἀλλ' ὃν ἐφόρεσεν ἐκ τῆς Μαρίας ἄνθρωπον, αἴτιος τούτων γέγονε, περὶ οὗ εἶπον οἱ ἀπόστολοι·

[02196]    Ἰησοῦν τὸν ἀπὸ Ναζαρὲτ ἄνδρα ἀπὸ θεοῦ ἀποδεδειγμένον εἰς ὑμᾶς.

[02197]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ πρὸς Ἀρειανοὺς τόμου.

[02198]    Καὶ ὅτε λέγει, ∆ιὸ καὶ ὁ θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε, καὶ ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα, τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος αὐτοῦ λέγει, οὐ περὶ τῆς θεότητος.

[02199]    Οὐ γὰρ ὁ ὕψιστος ὑψοῦται, ἀλλ' ἡ σὰρξ τοῦ ὑψίστου ὑψοῦται, καὶ τῇ σαρκὶ τοῦ ὑψίστου ἐχαρίσατο ὄνομα τὸ ^[161] ὑπὲρ πᾶν ὄνομα.

[02200]    Καὶ οὐχ ὁ λόγος τοῦ θεοῦ καταρχὴν ἔλαβε τὸ καλεῖσθαι θεός, ἀλλ' ἡ σὰρξ αὐτοῦ σὺν αὐτῷ ἐθεολογήθη.

[02201]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02202]    Καὶ ὅτε λέγει, Οὔπω ἦν πνεῦμα ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη, τὴν σάρκα αὐτοῦ λέγει μηδέπω δοξασθεῖσαν.

[02203]    Οὐ γὰρ ὁ

[02204]    κύριος τῆς δόξης δοξάζεται, ἀλλ' ἡ σὰρξ τοῦ κυρίου τῆς δόξης αὐτὴ λαμ βάνει δόξαν, συναναβαίνουσα αὐτῷ εἰς οὐρανόν.

[02205]    Ὅθεν φησί, καὶ πνεῦμα υἱοθεσίας οὔπω ἦν ἐν ἀνθρώποις, διότι ἡ ληφθεῖσα ἀπαρχὴ ἐξ ἀνθρώπων οὔπω ἦν ἀνελθοῦσα εἰς οὐρανόν.

[02206]    Ὅσα οὖν λέγει ἡ γραφή, ὅτι ἔλαβεν ὁ υἱὸς καὶ ἐδοξάσθη, διὰ τὴν ἀνθρωπότητα αὐτοῦ λέγει, οὐ διὰ τὴν θεότητα.

[02207]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02208]    Ὥστε ἀληθινὸς θεός ἐστιν οὗτος, καὶ πρὸ τοῦ γενέσθαι αὐτὸν ἄνθρω πον, καὶ μετὰ τὸ γενέσθαι μεσίτην θεοῦ καὶ ἀνθρώπων Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν ἡνωμένον πατρὶ κατὰ πνεῦμα, ἡμῖν δὲ κατὰ σάρκα, τὸν μεσιτεύσαντα θεῷ καὶ ἀνθρώποις, τὸν μὴ μόνον ἄνθρωπον, ἀλλὰ καὶ θεόν.

[02209]    Τοῦ ἁγίου Ἀμβροσίου ἐπισκόπου Μεδιολάνου.

[02210]    Ἐν ἐκθέσει πίστεως.

[02211]    Ὁμολογοῦμεν τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ τὸν μονογενῆ, πρὸ πάντων μὲν τῶν αἰώνων ἀνάρχως ἐκ πατρὸς γεννηθέντα κατὰ τὴν θεότητα, ἐπ' ἐσχάτων δὲ τῶν ἡμερῶν ἐκ τῆς ἁγίας παρθένου Μαρίας τὸν αὐτὸν σαρκωθέντα, καὶ τέλειον τὸν ἄνθρωπον ἐκ ψυχῆς λογικῆς καὶ σώματος ἀνειληφότα, ὁμοούσιον τῷ πατρὶ κατὰ τὴν θεότητα, καὶ ὁμοούσιον ἡμῖν κατὰ τὴν ἀνθρω πότητα.

[02212]    ∆ύο γὰρ φύσεων τελείων ἕνωσις γεγένηται ἀφράστως.

[02213]    ∆ιὸ ἕνα Χριστόν, ἕνα υἱὸν τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ καθομολογοῦμεν, εἰδότες ὅτιπερ συναΐδιος ὑπάρχων τῷ ἑαυ τοῦ πατρὶ κατὰ τὴν θεότητα, καθ' ἣν καὶ πάντων ὑπάρχει δημιουργός, ^[162] κατηξίωσε μετὰ τὴν συγκατάθεσιν τῆς ἁγίας παρθένου, ἡνίκα εἴρηκε πρὸς τὸν ἄγγελον, Ἰδοὺ ἡ δούλη κυρίου, γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου, ἀπορρήτως ἑαυτῷ ἐξ αὐτῆς οἰκοδομῆσαι ναόν, καὶ τοῦτον ἑνῶσαι ἑαυτῷ ἐξ αὐτῆς τῆς συλλήψεως, οὐ συναΐδιον ἐκ τῆς ἑαυτοῦ οὐ σίας οὐρανόθεν ἐπιφερόμενον σῶμα, ἀλλ' ἐκ τοῦ φυράματος τῆς ἡμετέρας οὐσίας, τουτέστιν ἐκ τῆς παρθένου, τοῦτο εἰληφὼς καὶ ἑαυτῷ ἑνώσας.

[02214]    Οὐχ ὁ θεὸς λόγος εἰς σάρκα τραπείς, οὔτε μὴν φάν τασμα φανείς·

[02215]    ἀλλ' ἀτρέπτως καὶ ἀναλλοιώτως τὴν ἑαυτοῦ διατηρῶν οὐσίαν, τὴν ἀπαρχὴν τῆς φύσεως τῆς ἡμετέρας εἰληφώς, ἑαυτῷ ἥνωσεν.

[02216]    Οὐκ ἀρχὴν ὁ θεὸς λόγος ἐκ τῆς παρθένου εἰληφώς, ἀλλὰ συναΐδιος τῷ ἑαυτοῦ πατρὶ ὑπάρχων, τὴν τῆς φύσεως τῆς ἡμετέρας ἀπαρχὴν ἑαυτῷ διὰ πολλὴν ἀγαθότητα ἑνῶσαι κατηξίωσεν, οὐ κρα θείς, ἀλλ' ἐν ἑκατέραις ταῖς οὐσίαις εἷς καὶ ὁ αὐτὸς φανείς, κατὰ τὸ γεγραμμένον·

[02217]    Λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν.

[02218]    Λύεται γὰρ ὁ Χριστὸς θεὸς κατὰ τὴν ἐμὴν οὐσίαν ἣν ἀνέλαβε, καὶ λελυμένον ἐγείρει τὸν ναὸν ὁ αὐτὸς κατὰ τὴν θείαν οὐσίαν, καθ' ἣν καὶ πάντων ὑπάρχει δημιουργός.

[02219]    Οὐδέποτε μετὰ τὴν ἕνωσιν, ἣν ἐξ αὐτῆς τῆς συλλήψεως ἑαυτῷ ἑνῶσαι κατηξίωσεν, ἢ ἀποστὰς τοῦ οἰκείου ναοῦ, ἢ ἀποστῆναι διὰ τὴν ἄφατον φιλανθρωπίαν δυνάμενος.

[02220]    Ἀλλ' ἔστιν ὁ αὐτὸς παθητὸς καὶ ἀπαθής·

[02221]    παθητὸς κατὰ τὴν ἀνθρω πότητα, ἀπαθὴς κατὰ τὴν θεότητα.

[02222]    Ἴδετε γάρ, ἴδετέ με, ὅτι ἐγώ εἰμι, καὶ οὐκ ἠλλοίωμαι.

[02223]    Ἐγείρας τοιγαροῦν τὸν ἑαυτοῦ ναὸν ὁ θεὸς λόγος, καὶ ἐν αὐτῷ τῆς φύσεως ἡμῶν ἀνάστασιν καὶ ἀνανέωσιν ἐργασά μενος, καὶ ταύτην τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς δείξας, ἔλεγε, Ψηλαφήσατέ με, καὶ ἴδετε, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει, καθὼς ἐμὲ θεω ρεῖτε, οὐκ ὄντα, ἀλλ' ἔχοντα, ἵνα καὶ τὸν ἔχοντα καὶ τὸν ἐχόμενον κατανοήσας, οὐ κρᾶσιν, οὐ τροπήν, οὐκ ἀλλοίωσιν, ἀλλ' ἕνωσιν γεγενημένην ἐπίδοις.

[02224]    ∆ιὰ τοῦτο καὶ τοὺς τύπους τῶν ἥλων καὶ τῆς λόγχης τὴν νύξιν ἐπέδειξε, καὶ ἔμπροσθεν τῶν μαθητῶν ἔφαγεν, ἵνα διὰ πάντων τὴν ἀνάστασιν τῆς ἡμετέρας φύσεως ἐν ἑαυτῷ ἀνανεω θεῖσαν πιστώσηται αὐτούς.

[02225]    Καὶ ὅτι κατὰ τὴν μακαρίαν τῆς θεότητος οὐσίαν ἄτρεπτος, ἀναλλοίωτος, ἀπαθής, ἀθάνατος, ἀνενδεὴς διατελῶν, ^[163] πάντα τὰ πάθη εἴασε κατὰ συγχώρησιν τῷ οἰκείῳ ἐπενεχθῆναι ναῷ, καὶ τοῦτον τῇ οἰκείᾳ ἀνέστησε δυνάμει, διά τε τοῦ οἰκείου ναοῦ τελείαν τὴν ἀνανέωσιν τῆς ἡμετέρας ἐξειργάσατο φύσεως.

[02226]    Τοὺς δὲ λέγοντας ψιλὸν ἄνθρωπον τὸν Χριστόν, ἢ παθητὸν τὸν θεὸν λόγον, ἢ εἰς σάρκα τραπέντα, ἢ συνουσιωμένον ἐσχηκέναι τὸ σῶμα, ἢ οὐρανόθεν τοῦτο κεκομικέναι, ἢ φάντασμα εἶναι, ἢ θνητὸν λέγοντας τὸν θεὸν λόγον δεδεῆσθαι τῆς παρὰ τοῦ πατρὸς ἀναστάσεως, ἢ ἄψυχον σῶμα ἀνειληφέναι, ἢ ἄνουν ἄνθρωπον, ἢ τὰς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ κατὰ ἀνάκρασιν συγχυθείσας μίαν γεγενῆσθαι φύσιν, καὶ μὴ ὁμολογοῦντας εἰς τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν δύο εἶναι φύσεις ἀσυγχύτους, ἓν δὲ πρόσωπον, καθὸ εἷς Χριστός, εἷς υἱός, τούτους ἀναθεματίζει ἡ καθολικὴ καὶ ἀποστολικὴ ἐκκλησία.

[02227]    Τοῦ αὐτοῦ.

[02228]    Οὐκοῦν εἰ ἡ τῶν πάντων σὰρξ ἐν Χριστῷ ὑποβέβληται ὕβρεσι, πῶς μετὰ τῆς θεότητος μιᾶς εἶναι ὑποστάσεως νομίζεται;

[02229]    Εἰ γὰρ μιᾶς ὑποστάσεως ὁ λόγος καὶ ἡ σὰρξ ἡ ἀπὸ γῆς τὴν φύσιν ἔχουσα, μιᾶς ἄρα ὑποστάσεως ὁ λόγος καὶ ἡ ψυχή, ἣν τελείαν ἀνέλαβε.

[02230]    Μιᾶς γὰρ φύσεώς ἐστιν ὁ λόγος μετὰ τοῦ θεοῦ, καὶ κατὰ τὴν τοῦ πατρὸς καὶ αὐτοῦ τοῦ υἱοῦ ὁμολογίαν τὴν λέγουσαν, Ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν·

[02231]    οὐκοῦν καὶ ὁ πατὴρ τῆς αὐτῆς οὐσίας μετὰ τοῦ σώματος ὀφείλει νομίζεσθαι.

[02232]    Καὶ τί ἔτι τοῖς Ἀρειανοῖς χολᾶτε, τοῖς λέγουσι τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ κτίσμα εἶναι, αὐτοὶ λέγοντες τὸν πατέρα μιᾶς εἶναι μετὰ τῶν κτισμάτων οὐσίας;

[02233]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Γρατιανὸν τὸν βασιλέα ἐπιστολῆς.

[02234]    Φυλάξωμεν διαίρεσιν θεότητος καὶ σαρκός.

[02235]    Εἰ τοῖς ἑκατέροις ἀποκρί νεται ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, ἐπειδὴ ἐν αὐτῷ ἑκάτεραι φύσεις εἰσίν, ὁ αὐτὸς λαλεῖ, ἀλλ' οὐχ ἡμῖν πάντοτε ἑνί γε τρόπῳ.

[02236]    Πρόσεχε ἐν αὐτῷ νῦν μὲν δόξαν φθεγγόμενον, νῦν δὲ ἀνθρώπινα πάθη.

[02237]    Ὡς θεὸς λαλεῖ τὰ ^[164] θεῖα, ἐπειδήπερ ὁ λόγος ἐστίν·

[02238]    ὡς ἄνθρωπος λέγει τὰ ταπεινά, ἐπει δήπερ ἐν τῇ ἐμῇ ὑποστάσει λαλεῖ.

[02239]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02240]    Ὅθεν ἐκεῖνο τὸ ἀναγνωσθέν, ὡς ὁ κύριος τῆς δόξης ἐσταύρωται, μὴ τῇ ἑαυτοῦ δόξῃ σταυρωθέντα νομίσωμεν.

[02241]    Ἀλλ' ἐπειδὴ οὗτος θεός τε καὶ ἄνθρωπος, κατὰ μὲν τὴν θεότητα θεός, κατὰ δὲ τὴν πρόσληψιν τῆς σαρκὸς ἄνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ κύριος τῆς δόξης ἐσταυρῶσ θαι λέγεται.

[02242]    Καὶ γὰρ ἑκατέρας μετέχει φύσεως, τουτέστιν ἀνθρω πίνης καὶ θείας.

[02243]    Ἐν τῇ τοῦ ἀνθρώπου γὰρ φύσει τὸ πάθος ὑπέμεινεν, ἵνα ἀδιαιρέτως καὶ κύριος τῆς δόξης καὶ υἱὸς ἀνθρώπου εἶναι λέγηται ὁ παθών, καθὼς γέγραπται, Ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς.

[02244]    Τοῦ αὐτοῦ.

[02245]    Σιγάτωσαν τοιγαροῦν αἱ περὶ τῶν λόγων μάταιαι ζητήσεις.

[02246]    Ἡ γὰρ τοῦ θεοῦ βασιλεία, καθὼς γέγραπται, οὐκ ἐν πειθοῖς λόγων ἐστίν, ἀλλ' ἐν ἀποδείξει δυνάμεως.

[02247]    Φυλάξωμεν τὴν διαφορὰν τῆς σαρκός τε καὶ τῆς θεότητος.

[02248]    Εἷς γὰρ θεοῦ υἱός, εἷς ἑκάτερα λαλεῖ, ἐπειδήπερ ἑκατέρα φύσις ἐστὶν ἐν αὐτῷ.

[02249]    Ἀλλ' εἰ καὶ αὐτὸς λαλεῖ, οὐχ ἑνὶ μέντοι γε πάντοτε τρόπῳ λαλεῖ.

[02250]    Ὁρᾷς γὰρ ἐν αὐτῷ νῦν μὲν δόξαν θεοῦ, νῦν δὲ πάθη ἀνθρώπων.

[02251]    Ὡς θεὸς λαλεῖ τὰ θεῖα, ἐπειδήπερ λόγος·

[02252]    ὡς ἄνθρωπος λαλεῖ τὰ ὄντα ἀνθρώπινα, ἐπειδήπερ ἐν ταύτῃ ἐλάλει τῇ φύσει.

[02253]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ κυρίου κατὰ Ἀπολιναριστῶν.

[02254]    Ἀλλ' ἐν ὅσῳ τούτους ἐλέγχομεν, ἀνεφύησαν ἕτεροι, λέγοντες τό τε σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν θεότητα μιᾶς φύσεως εἶναι.

[02255]    Ποῖος ᾅδης τὴν τοσαύτην βλασφημίαν ἠρεύξατο;

[02256]    Ἀρειανοὶ γὰρ ἤδη τυγχάνουσιν ἀνεκτότεροι, ὧν ἡ ἀπιστία διὰ τούτους κρατύνεται, ὥστε μείζων φιλονεικία πατέρα καὶ υἱὸν καὶ ἅγιον πνεῦμα μιᾶς οὐσίας μὴ λέγειν·

[02257]    ἐπειδήπερ οὗτοι τὴν θεότητα τοῦ κυρίου καὶ τὴν σάρκα μιᾶς φύσεως εἰπεῖν ἐπεχείρησαν.

[02258]    ^[165] Τοῦ αὐτοῦ.

[02259]    Καὶ οὗτός μοι λέγει συνεχῶς τῆς ἐν Νικαίᾳ συνόδου ἑαυτὸν κατέχειν τὴν ἔκθεσιν·

[02260]    ἀλλ' ἐν ἐκείνῃ τῇ ἐξετάσει οἱ ἡμέτεροι πατέρες, οὐχὶ τὴν σάρκα, τὸν δὲ τοῦ θεοῦ λόγον, ἐκ μιᾶς ἐν τῷ πατρὶ οὐσίας εἶναι εἰρήκασι.

[02261]    Καὶ τὸν μὲν λόγον ἐκ τῆς τοῦ πατρὸς προεληλυθέναι οὐσίας, τὴν δὲ σάρκα ἐκ τῆς παρθένου τυγχάνειν ὡμολογήκασι.

[02262]    ∆ιὰ τί τοίνυν ἡμῖν τὸ μὲν τῆς ἐν Νικαίᾳ προτείνουσιν ὄνομα, εἰσάγουσι δὲ καινά, καὶ ἅπερ οὐκ ἐνεθυμήθησαν οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι;

[02263]    Τοῦ αὐτοῦ κατὰ Ἀπολιναρίου.

[02264]    Μήτε σὺ τοίνυν θέλε κατὰ φύσιν ἴσον τῆς θεότητος εἶναι τὸ σῶμα.

[02265]    Καὶ γὰρ πιστεύσεις, ὡς ἀληθὲς εἴη τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, καὶ προσ κομίσεις τῷ θυσιαστηρίῳ πρὸς μεταποίησιν, μὴ διαστίξῃς δὲ τὴν τῆς θεότητος καὶ τοῦ σώματος φύσιν, ἐροῦμεν καὶ σοί, Ἐὰν ὀρθῶς προσενέγκῃς, ὀρθῶς δὲ μὴ διέλῃς, ἥμαρτες, ἡσύχασον.

[02266]    ∆ίελε γὰρ τόγε ὑπάρχον ἡμῶν, καὶ ὅπερ οἰκεῖον τυγχάνει τοῦ λόγου.

[02267]    Οὐκοῦν ἐγὼ μὲν οὐκ εἶχον ὅπερ ὑπῆρχεν αὐτοῦ·

[02268]    ἐκεῖνος δὲ οὐκ εἶχεν ὅπερ ὑπῆρχεν ἐμόν.

[02269]    Καὶ ἔλαβεν ὅπερ ὑπῆρχεν ἐμόν, μεταδώσων τῶν οἰκείων ἡμῖν·

[02270]    καὶ τοῦτο πρὸς ἀναπλήρωσιν οὐ σύγχυσιν ἀνεδέξατο.

[02271]    Τοῦ αὐτοῦ μετ' ὀλίγα.

[02272]    Παυσάσθωσαν τοίνυν οἱ λέγοντες ὡς ἡ τοῦ λόγου φύσις εἰς σαρκὸς μεταβέβληται φύσιν·

[02273]    ἵνα μὴ δόξῃ μεταβληθεῖσα κατὰ τὴν αὐτὴν ἑρμηνείαν γεγενῆσθαι καὶ ἡ τοῦ λόγου φύσις τοῖς τοῦ σώματος παθή μασι σύμμορφος.

[02274]    Ἕτερον γάρ ἐστι τὸ προσλαβόν, καὶ ἕτερόν ἐστι τὸ προσληφθέν.

[02275]    ∆ύναμις ἦλθεν ἐπὶ τὴν παρθένον, ὡς ὁ ἄγγελος πρὸς αὐτὴν λέγει, Ὅτι δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι.

[02276]    Ἀλλ' ἐκ τοῦ σώματος ἦν τῆς παρθένου τὸ τεχθέν·

[02277]    καὶ διὰ τοῦτο, θεία μὲν ἡ κατά βασις, ἡ δὲ σύλληψις ἀνθρωπίνη.

[02278]    Οὐκ αὐτὴ οὖν ἠδύνατο τοῦ τε σώμα τος πνεῦμα καὶ τῆς θεότητος φύσις.

[02279]    ^[166] Τοῦ ἁγίου Βασιλείου ἐπισκόπου Καισαρείας.

[02280]    Ἐκ τοῦ περὶ εὐχαριστίας λόγου.

[02281]    ∆ιόπερ ἐπιδακρύσας τῷ φίλῳ, αὐτός γε τὴν κοινωνίαν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ἐπεδείξατο, καὶ ἡμᾶς τῶν ἐφ' ἑκάτερα ὑπερβολῶν ἠλευ θέρωσε·

[02282]    μήτε καταμαλακίζεσθαι πρὸς τὰ πάθη, μήτε ἀναισθήτως ἔχειν τῶν λυπηρῶν ἐπιτρέπων.

[02283]    Ὡς οὖν κατεδέξατο τὴν πεῖναν ὁ κύριος, τῆς στερεᾶς τροφῆς διαπνευσθείσης αὐτῷ, καὶ τὴν δίψαν προσήκατο, τῆς ὑγρότητος ἀναλωθείσης τῆς ἐν τῷ σώματι·

[02284]    καὶ ἐκοπίασε, τῶν μυῶν καὶ τῶν νεύρων ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ὑπερταθέν των·

[02285]    οὐ τῆς θεότητος τῷ καμάτῳ πιεζομένης, ἀλλὰ τοῦ σώματος τὰ ἐκ φύσεως ἐπακολουθοῦντα συμπτώματα δεχομένου.

[02286]    Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ κατὰ Εὐνομίου.

[02287]    Ἐγὼ γὰρ καὶ τὸ ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχειν ἴσον δύνασθαι τῷ ἐν οὐσίᾳ θεοῦ ὑπάρχειν φημί.

[02288]    Ὡς γὰρ τὸ μορφὴν ἀνειληφέναι δούλου ἐν τῇ οὐσίᾳ τῆς ἀνθρωπότητος τὸν κύριον ἡμῶν γεγενῆσθαι σημαίνει, οὕτως ὁ λέγων ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχειν τῆς θείας οὐσίας παρίστησι τὴν ἰδιότητα.

[02289]    Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἐπισκόπου Ναζιανζοῦ.

[02290]    Ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὴν νέαν κυριακήν.

[02291]    Ἥξειν πάλιν μετὰ τῆς ἐνδόξου αὐτοῦ παρουσίας, κρίνοντα ζῶντας καὶ νεκρούς.

[02292]    Οὐκέτι μὲν σάρκα, οὐκ ἀσώματον δέ, οἷς αὐτὸς οἶδε λόγοις θεοειδεστέρου σώματος, ἵνα καὶ ὀφθῇ ὑπὸ τῶν ἐκκεντησάντων, καὶ μείνῃ θεὸς ἔξω παχύτητος.

[02293]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Κληδόνιον ἐπιστολῆς.

[02294]    Φύσεις μὲν γὰρ δύο θεὸς καὶ ἄνθρωπος, ἐπεὶ καὶ ψυχὴ καὶ σῶμα, υἱοὶ ^[167] δὲ οὐ δύο.

[02295]    Οὐδὲ γὰρ ἐνταῦθα δύο ἄνθρωποι, εἰ καὶ οὕτως ὁ Παῦλος καλεῖ τὸ ἐντὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὸ ἐκτός.

[02296]    Καὶ εἰ δεῖ συντόμως εἰπεῖν, ἄλλο μὲν καὶ ἄλλο τὰ ἐξ ὧν ὁ σωτήρ, ἐπεὶ μὴ ταὐτὸν τὸ ὁρατὸν τῷ ἀοράτῳ, καὶ τὸ ἄχρονον τῷ ὑπὸ χρόνον·

[02297]    οὐκ ἄλλος δὲ καὶ ἄλλος, μὴ γένοιτο.

[02298]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς Κληδόνιον προτέρας ἐκθέσεως.

[02299]    Εἴ τις ἀποτεθεῖσθαι νῦν τὴν σάρκα λέγει, καὶ γυμνὴν εἶναι τὴν θεό τητα σώματος, ἀλλὰ μὴ μετὰ τοῦ προσλήμματος καὶ εἶναι καὶ ἥξειν, μὴ ἴδοι τὴν δόξαν τῆς παρουσίας.

[02300]    Ποῦ γὰρ τὸ σῶμα νῦν, εἰ μὴ μετὰ τοῦ προσλαβόντος;

[02301]    Οὐ γὰρ δὴ κατὰ τοὺς Μανιχαίων λήρους τῷ ἡλίῳ ἐναποτίθεται, ἵνα τιμηθῇ διὰ τῆς ἀτιμίας·

[02302]    ἢ εἰς τὸν ἀέρα ἐχέθη καὶ διελύθη, ὡς φωνῆς φύσις, καὶ ὀδμῆς ῥύσις, καὶ ἀστραπῆς δρόμος οὐχ ἱσταμένης.

[02303]    Ποῦ δὲ καὶ τὸ ψηλαφηθῆναι μετὰ τὴν ἀνάστασιν, ἐν ᾗ ὀφθήσεταί ποτε ὑπὸ τῶν ἐκκεντησάντων;

[02304]    θεότης δὲ καθ' ἑαυτὴν ἀόρατος.

[02305]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ υἱοῦ λόγου βʹ.

[02306]    Ὡς μὲν γὰρ λόγος, οὔτε ὑπήκοος ἦν, οὔτ' ἀνήκοος·

[02307]    τῶν γὰρ ὑπὸ χεῖρα ταῦτα, καὶ τῶν δευτέρων·

[02308]    τὸ μὲν τῶν εὐγνωμονεστέρων, τὸ δὲ τῶν ἀξίων κρίσεως.

[02309]    Ὡς δὲ δούλου μορφή, συγκαταβαίνει τοῖς ὁμοδούλοις, καὶ μορφοῦται τὸ ἀλλότριον, ὅλον ἐν ἑαυτῷ φέρων ἐμὲ μετὰ τῶν ἐμῶν, ἵνα ἐν ἑαυτῷ δαπανήσῃ τὸ χεῖρον, ὡς κηρὸν πῦρ, ἢ ὡς ἀτμίδα γῆς ἥλιος.

[02310]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὰ θεοφάνια.

[02311]    Ἐπειδὴ τοίνυν προῆλθεν ἐκ τῆς παρθένου μετὰ τῆς προσλήψεως ἐκ δύο τῶν ἑαυτοῖς ἐναντίων σαρκὸς καὶ πνεύματος.

[02312]    Ὧν τὸ μὲν αὐτῶν εἰς τὸν θεὸν προσειλῆφθαι, τὸ δὲ τὴν χάριν παρέσχηκε τῆς θεότητος.

[02313]    ^[168] Τοῦ αὐτοῦ μετ' ὀλίγα.

[02314]    Ἀπεστάλη μέν, ἀλλ' ὡς ἄνθρωπος.

[02315]    ∆ιπλῆ γὰρ ἦν ἡ φύσις αὐτοῦ, ἀμέλει τοι ἐντεῦθεν καὶ ἐκοπίασε, καὶ ἐπείνησε, καὶ ἐδίψησε, καὶ ἠγω νίασε, καὶ ἐδάκρυσεν, ἀνθρωπίνου σώματος νόμῳ.

[02316]    Τοῦ αὐτοῦ ἐν τῷ βʹ λόγῳ τῷ περὶ υἱοῦ.

[02317]    Θεὸς δὲ λέγοιτο ἄν, οὐ τοῦ λόγου, τοῦ ὁρωμένου δέ.

[02318]    Πῶς γὰρ ἂν εἴη τοῦ κυρίως θεοῦ θεός;

[02319]    Ὥσπερ καὶ πατήρ, οὐ τοῦ ὁρωμένου, τοῦ λόγου δέ.

[02320]    Καὶ γὰρ ἦν διπλοῦς.

[02321]    Ὥστε τὸ μὲν κυρίως ἐπ' ἀμφοῖν, τὸ δὲ οὐ κυρίως, ἀλλ' ἐναντίως ἢ ἐφ' ἡμῶν ἕξει.

[02322]    Ἡμῶν γὰρ κυρίως μὲν θεός, οὐ κυρίως δὲ πατήρ.

[02323]    Καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ ποιεῖ τοῖς αἱρετικοῖς τὴν πλάνην, ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίζευξις, ἐπαλλαττομένων τούτων διὰ τὴν σύγκρασιν.

[02324]    Σημεῖον δέ, ἡνίκα αἱ φύσεις διίστανται ταῖς ἐπινοίαις, συνδιαιρεῖται καὶ τὰ ὀνόματα.

[02325]    Παύλου λέγοντος ἄκουσον·

[02326]    Ἵνα ὁ θεὸς τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ πατὴρ τῆς δόξης.

[02327]    Χριστοῦ μὲν θεός, τῆς δὲ δόξης πατήρ.

[02328]    Εἰ γὰρ καὶ τὸ συναμφότερον ἕν, ἀλλ' οὐ τῇ φύσει, τῇ δὲ συνόδῳ.

[02329]    Τούτων τί ἂν γένοιτο γνωριμώτερον;

[02330]    Πέμπτον λεγέσθω, τὸ λαμβάνειν αὐτὸν ζωήν, ἢ κρίσιν, ἢ κληρονομίαν ἐθνῶν, ἢ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἢ δόξαν, ἢ μαθητάς, ἢ ὅσα λέγεται.

[02331]    Καὶ ταῦτα τῆς ἀνθρωπότητος.

[02332]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02333]    Εἷς γὰρ θεός, εἷς καὶ μεσίτης θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς.

[02334]    Πρεσβεύει γὰρ ἔτι ὡς ἄνθρωπος καὶ νῦν ὑπὲρ τῆς ἐμῆς σωτηρίας.

[02335]    Ὅτι μετὰ τοῦ σώματός ἐστιν ὃ προσέλαβεν, ἕως ἂν ἐμὲ ποιήσῃ θεόν, τῇ δυνάμει τῆς ἐνανθρωπήσεως, κἂν μηκέτι κατὰ σάρκα γινώσκηται, τὰ σαρκικὰ λέγω πάθη, καὶ χωρὶς τῆς ἁμαρτίας τῆς ἡμετέρας.

[02336]    ^[169] Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02337]    Ἦ πᾶσιν εὔδηλον, ὅτι γινώσκει μὲν ὡς θεός, ἀγνοεῖ δέ, φησίν, ὡς ἄνθρωπος, ἐάν τις τὸ φαινόμενον χωρίσῃ τοῦ νοουμένου.

[02338]    Τὸ γὰρ ἀπόλυτον εἶναι τὴν τοῦ υἱοῦ προσηγορίαν καὶ ἄσχετον, οὐ προσκει μένου τῷ υἱῷ τοῦ τινος, ταύτην δίδωσι τὴν ὑπόνοιαν.

[02339]    Ὥστε τὴν ἄγνοιαν ὑπολαμβάνειν ἐπὶ τὸ εὐσεβέστερον, τῷ ἀνθρωπίνῳ, μὴ τῷ θείῳ ταύτην λογιζόμενος.

[02340]    Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἐπισκόπου Νύσσης.

[02341]    Ἐκ τοῦ κατηχητικοῦ λόγου.

[02342]    Καὶ τίς τοῦτό φησιν, ὅτι τῇ περιγραφῇ τῆς σαρκός, καθάπερ ἀγγείῳ τινί, τὸ ἄπειρον τῆς θεότητος περιελήφθη;

[02343]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02344]    Εἰ δὲ ἀνθρώπου ψυχὴ κατὰ τὴν τῆς φύσεως ἀνάγκην συγκεκραμένη τῷ σώματι πανταχοῦ κατ' ἐξουσίαν γίνεται, τίς ἀνάγκη τῇ φύσει τῆς σαρκὸς τὴν θεότητα λέγειν ἐμπεριείργεσθαι;

[02345]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02346]    Τί κωλύει θείας φύσεως ἕνωσίν τινα καὶ προσεγγισμὸν γνωρίσαντας πρὸς τὸ ἀνθρώπινον, τὴν θεοπρεπῆ διάνοιαν καὶ ἐν τῷ προσεγγισμῷ διασώσασθαι, πάσης περιγραφῆς ἐκτὸς εἶναι τὸ θεῖον πιστεύοντας, κἂν ἐν ἀνθρώποις ᾖ;

[02347]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ κατὰ Εὐνομίου λόγου.

[02348]    Εἰ δὲ ὁ μὲν ἐκ τῆς Μαρίας ἀδελφοῖς διαλέγεται, ὁ δὲ μονογενὴς ἀδελφοὺς οὐκ ἔχει·

[02349]    πῶς γὰρ ἂν ἐν ἀδελφοῖς τὸ μονογενὲς διασώζοιτο;

[02350]    Καὶ ὁ εἰπών, Πνεῦμα ὁ θεός, φησὶ πρὸς τοὺς μαθητὰς ὁ αὐτός, Ψηλαφήσατέ με, ἵνα δείξῃ ὅτι ψηλαφητὴ μόνη ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, ἀναφὲς δὲ τὸ θεῖον.

[02351]    Καὶ ὁ εἰπών, Πορεύομαι, τοπικὴν διασημαίνει μετάστασιν·

[02352]    ὁ δὲ τὰ πάντα ἐμπεριειληφώς, ἐν ᾧ, καθώς φησιν ὁ ἀπόστολος, ἐκτίσθη πάντα, καὶ ἐν αὐτῷ τὰ πάντα συνέστηκεν, οὐδὲν ἐν τοῖς οὖσιν ἔξω αὑτοῦ ἔχει, ὃ κατά τινα κίνησιν ἢ μεταχώρησιν γίνεται.

[02353]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02354]    Τῇ δεξιᾷ οὖν τοῦ θεοῦ ὑψωθείς.

[02355]    Τίς οὖν ὑψώθη;

[02356]    ὁ ταπεινὸς ἢ ὁ ὕψιστος;

[02357]    τί δὲ τὸ ταπεινόν, εἰ μὴ τὸ ἀνθρώπινον;

[02358]    Τί δὲ ἄλλο παρὰ τὸ θεῖόν ἐστιν ὁ ὕψιστος;

[02359]    Ἀλλὰ μὴν ὁ θεὸς ὑψωθῆναι οὐ δεῖται, ὕψιστος ὤν·

[02360]    τὸ ἀνθρώπινον ἄρα ὁ ἀπόστολος ὑψωθῆναι λέγει.

[02361]    Ὑψωθῆναι δὲ διὰ τοῦ κύριος καὶ Χριστὸς γενέσθαι.

[02362]    Οὐκοῦν οὐ τὴν προαιώνιον ὕπαρξιν τοῦ κυρίου διὰ τοῦ ἐποίησε ῥήματος παρίστησιν ὁ ἀπόστολος, ἀλλὰ τὴν τοῦ ταπεινοῦ πρὸς τὸ ὑψηλὸν μεταποίησιν, τὴν ἐκ δεξιῶν τοῦ θεοῦ γεγενημένην.

[02363]    Σαφηνίζεται γὰρ διὰ τούτου τοῦ ῥήματος τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον.

[02364]    Ὁ γὰρ εἰπών, Τῇ δεξιᾷ τοῦ θεοῦ ὑψω θείς, φανερῶς ἐκκαλύπτει τὴν ἀπόρρητον τοῦ μυστηρίου οἰκονομίαν, ὅτι ἡ δεξιὰ τοῦ θεοῦ, ἡ ποιητικὴ τῶν ὄντων πάντων, ἥτις ἐστὶν ὁ κύριος, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, καὶ οὗ χωρὶς ὑπέστη τῶν γεγονότων οὐδέν, αὕτη τὸν ἑνωθέντα πρὸς αὐτὴν ἄνθρωπον εἰς τὸ ἴδιον ἀνήγαγεν ὕψος διὰ τῆς ἑνώσεως.

[02365]    Τοῦ ἁγίου Ἀμφιλοχίου ἐπισκόπου Ἰκονίου.

[02366]    Ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τό, Ὁ πατήρ μου μείζων μού ἐστιν.

[02367]    ∆ιάκρινον λοιπὸν τὰς φύσεις, τήν τε τοῦ θεοῦ, τήν τε τοῦ ἀνθρώπου.

[02368]    Οὔτε γὰρ κατὰ ἔκπτωσιν ἐκ θεοῦ γέγονεν ἄνθρωπος, οὔτε κατὰ προ κοπὴν ἐξ ἀνθρώπου θεός.

[02369]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τό, Οὐ δύναται ὁ υἱὸς ποιεῖν ἀφ' ἑαυτοῦ οὐδέν.

[02370]    Μετὰ γὰρ τὴν ἀνάστασιν ὁ κύριος τὰ συναμφότερα δείκνυσι, καὶ ὅτι οὐ τοιοῦτον τὸ σῶμα, καὶ ὅτι τοῦτο τὸ ἀνιστάμενον.

[02371]    Ἀναμνήσθητι τῆς ἱστορίας.

[02372]    Ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνειλεγμένοι μετὰ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ἔστη μέσος αὐτῶν ὁ κύριος.

[02373]    Οὐδέποτε τοῦτο πρὸ τοῦ πάθους ἐποίησε.

[02374]    Μὴ γὰρ οὐκ ἠδύνατο ὁ Χριστὸς καὶ πάλαι τοῦτο ποιῆσαι;

[02375]    πάντα γὰρ τῷ θεῷ δυνατά.

[02376]    Ἀλλ' ^[171] οὐκ ἐποίησε πρὸ τοῦ πάθους, ἵνα μὴ νομίσῃς φαντασίαν τὴν οἰκονο μίαν, ἢ δόκησιν, μηδὲ πνευματικὴν οἰηθῇς τοῦ Χριστοῦ τὴν σάρκα, μηδὲ ἐξ οὐρανῶν κατελθοῦσαν, μηδὲ ἑτεροούσιον τῇ ἡμετέρᾳ σαρκί.

[02377]    Ταῦτα γὰρ πάντα τινὲς φαντασθέντες, καὶ σεμνύνειν νομίζοντες διὰ τούτων τὸν κύριον, λελήθασι σφᾶς αὐτοὺς διὰ τῆς εὐχαριστίας βλασφη μοῦντες, καὶ ψεῦδος κατηγοροῦντες τῆς ἀληθείας, πρὸς τὸ καὶ παντά πασιν ἄλογον τὸ ψεῦδος τυγχάνειν.

[02378]    Εἰ γὰρ ἕτερον ἀνέλαβε σῶμα, τί πρὸς τὸ ἐμὸν τὸ τῆς σωτηρίας δεόμενον;

[02379]    Εἰ ἐξ οὐρανῶν κατήγαγε σάρκα, τί πρὸς τὴν ἐμὴν σάρκα τὴν ἐκ τῆς γῆς εἰλημμένην;

[02380]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02381]    ∆ιὰ ταῦτα μὲν οὖν, οὐ πρὸ τοῦ πάθους, ἀλλὰ μετὰ τὸ πάθος, τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ἔστη τῶν μαθητῶν μέσος ὁ κύριος, ἵνα γνῷς, ὅτι καὶ σοῦ τὸ ψυχικὸν σῶμα σπαρὲν ἐγείρεται σῶμα πνευματικόν.

[02382]    Ἵνα δὲ μὴ πάλιν ἄλλο νομίσῃς εἶναι τὸ ἀνιστάμενον, τοῦ Θωμᾶ πρὸς τὴν ἀνάστασιν ἀπιστήσαντος, δείκνυσιν αὐτῷ τοὺς τύπους τῶν ἥλων, δείκνυσιν αὐτῷ τῶν τραυμάτων τὰ ἴχνη.

[02383]    Ἆρ' οὐκ ἴσχυεν ἑαυτὸν ἰάσασθαι, καὶ ταῦτα μετὰ τὴν ἀνάστασιν, ὁ πάντας καὶ πρὸ τῆς ἀναστάσεως ἰασάμενος;

[02384]    Ἀλλὰ δι' ὧν μὲν τοὺς τύπους τῶν ἥλων δείκνυσι, παραδίδωσιν ὅτι τοῦτο·

[02385]    δι' ὧν δὲ κεκλεισμένων τῶν θυρῶν εἴσεισι, δείκνυσιν ὅτι οὐ τοιοῦτο.

[02386]    Τοῦτο μέν, ἵνα πληρώσῃ τὸν τρόπον τῆς οἰκονομίας, ἐγείρας τὸ νενεκρωμένον, οὐ τοιοῦτον δέ, ἵνα μὴ πάλιν ὑποπέσῃ φθορᾷ, μηδὲ πάλιν ὑποστῇ θάνατον.

[02387]    Τοῦ μακαρίου Θεοφίλου ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

[02388]    Ἐκ τῶν κατὰ Ὠριγένους.

[02389]    Οὔτε τῆς

[02431]    ὑποβαλεῖν, καὶ εἰπεῖν, Ἐρεύνησον, καὶ ἴδε, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει.

[02432]    ∆ιὰ τοῦτο οὔτε ἐξ ἀρχῆς τελείας ἡλικίας ^[174] τὸν ἄνθρωπον ἀνέλαβεν, ἀλλ' ἠνέσχετο καὶ συλληφθῆναι καὶ τεχθῆναι καὶ γαλακτοτροφηθῆναι, καὶ τοσοῦτον χρόνον ἐπὶ τῆς γῆς διατρίψαι, ἵνα καὶ τῷ μήκει τοῦ χρόνου καὶ τοῖς ἄλλοις ἅπασι τοῦτο αὐτὸ πιστώσηται.

[02433]    Τοῦ αὐτοῦ πρὸς τοὺς λέγοντας, ὅτι δαίμονες τὰ τῶν ἀνθρώπων διοικοῦσιν.

[02434]    Οὐδὲν ἦν εὐτελέστερον ἀνθρώπου, καὶ οὐδὲν γέγονε τιμιώτερον ἀνθρώπου.

[02435]    Τὸ ἔσχατον μέρος τῆς λογικῆς κτίσεως οὗτος ἦν.

[02436]    Ἀλλ' οἱ πόδες ἐγένοντο κεφαλή, καὶ εἰς τὸν θρόνον ἀνηνέχθησαν τὸν βασιλικὸν διὰ τῆς ἀπαρχῆς.

[02437]    Καθάπερ γὰρ ἄνθρωπος φιλότιμός τις καὶ μεγαλό δωρος, ἰδών τινα ἐκ ναυαγίου διαφυγόντα, καὶ τὸ σῶμα γυμνὸν ἀπὸ τῶν κυμάτων διασῶσαι δυνηθέντα μόνον, δεξάμενος ὑπτίαις ταῖς χερσί, λαμπρὰν περιβάλλει στολήν, καὶ πρὸς τιμὴν ἄγει τὴν ἀνωτάτω, οὕτω καὶ ὁ θεὸς ἐπὶ τῆς φύσεως τῆς ἡμετέρας ἐποίησε.

[02438]    Πάντα ἀπέ βαλεν ὅσα εἶχεν ὁ ἄνθρωπος, τὴν παρρησίαν, τὴν πρὸς θεὸν ὁμιλίαν, τὴν ἐν παραδείσῳ διαγωγήν, τὸν ταλαίπωρον βίον ἀντηλλάξατο, καὶ καθάπερ ἐκ ναυαγίου γυμνός, οὕτως ἐξῆλθεν ἐκεῖθεν.

[02439]    Ἀλλ' ὁ θεὸς αὐτὸν δεξάμενος περιέστειλεν εὐθέως, καὶ κατὰ μικρὸν χειραγωγῶν εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνήγαγεν.

[02440]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02441]    Ἀλλ' ὁ θεὸς μείζονα τῆς ζημίας τὴν ἐμπορίαν ἐποιήσατο, καὶ πρὸς τὸν θρόνον τὸν βασιλικὸν τὴν φύσιν ἀνήγαγε τὴν ἡμετέραν.

[02442]    Καὶ Παῦλος βοᾷ λέγων, Συνήγειρε καὶ συνεκάθισεν ἐν δεξιᾷ αὑτοῦ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις.

[02443]    Τοῦ αὐτοῦ εἰς τοὺς τὰ πρῶτα πάσχα νηστεύοντας.

[02444]    Ἀνέῳξε τοὺς οὐρανούς, τοὺς μισουμένους φίλους ἐποίησεν, εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπανήγαγεν, ἐν δεξιᾷ τοῦ θρόνου ἐκάθισε τὴν φύσιν τὴν ἡμετέραν, μυρία ἕτερα παρέσχεν ἡμῖν ἀγαθά.

[02445]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ εἰς τὴν ἀνάληψιν λόγου.

[02446]    Τοῦτο οὖν τὸ διάστημα καὶ τὸ ὕψος τὴν φύσιν τὴν ἡμετέραν ἀνήγαγε.

[02447]    ^[175] Βλέπε ποῦ κάτω ἔκειτο, καὶ ποῦ ἄνω ἀνέβη.

[02448]    Οὔτε καταβῆναι ἦν κατώτερον οὗ κατέβη ὁ ἄνθρωπος, οὔτε ἀναβῆναι ἀνώτερον οὗ ἀνή γαγεν αὐτὸν πάλιν.

[02449]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς ἑρμηνείας τῆς πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολῆς.

[02450]    Κατὰ τὴν εὐδοκίαν αὐτοῦ, φησίν, ἣν προέθετο ἐν αὐτῷ, τουτέστιν, ὃ ἐπεθύμει, τοῦτο ὤδινεν, ὡς ἄν τις εἴποι, ἐξειπεῖν ἡμῖν τὸ μυστήριον.

[02451]    Ποῖον δὴ τοῦτο;

[02452]    ὅτι ἄνθρωπον ἄνω καθίσαι βούλεται.

[02453]    Ὃ δὴ καὶ γέγονεν.

[02454]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἑρμηνείας.

[02455]    Περὶ τούτου φησὶν ὁ θεὸς τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, οὐ περὶ τοῦ θεοῦ λόγου.

[02456]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἑρμηνείας.

[02457]    Καὶ ὄντας ἡμᾶς νεκροὺς τοῖς παραπτώμασι συνεζωοποίησε τῷ Χριστῷ.

[02458]    Καὶ πάλιν ὁ Χριστὸς μέσος καὶ τὸ πρᾶγμα ἀξιόπιστον.

[02459]    Εἰ γὰρ ἡ ἀρχὴ ζῇ, καὶ ἡμεῖς·

[02460]    ἐζωοποίησε κἀκεῖνον καὶ ἡμᾶς·

[02461]    ὁρᾷς ὅτι περὶ τοῦ κατὰ σάρκα πάντα εἴρηται;

[02462]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγελίου.

[02463]    Τί γὰρ ἐπάγει, Καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν;

[02464]    μονονουχὶ λέγων, μηδὲν ἄτοπον ὑποπτεύσῃς ἀπὸ τοῦ ἐγένετο.

[02465]    Οὐ γὰρ τροπὴν εἶπον τῆς ἀτρέπτου φύσεως ἐκείνης, ἀλλὰ σκήνωσιν καὶ κατοίκησιν.

[02466]    Τὸ δὲ σκηνοῦν οὐ ταὐτὸν ἂν εἴη τῇ σκηνῇ·

[02467]    ἀλλ' ἕτερον ἐν ἑτέρῳ σκηνοῖ·

[02468]    ἐπεὶ οὐδ' ἂν εἴη σκήνωσις.

[02469]    Οὐδὲν γὰρ ἐν ἑαυτῷ κατοικεῖ.

[02470]    Ἕτερον δὲ εἶπον κατὰ τὴν οὐσίαν.

[02471]    Τῇ γὰρ ἑνώσει καὶ τῇ συναφείᾳ ἕν ἐστιν ὁ θεὸς λόγος καὶ ἡ σάρξ, οὐ συγχύσεως γενομένης, οὐδὲ ἀφανισμοῦ τῶν οὐσιῶν, ἀλλ' ἑνώσεως ἀρρήτου τινὸς καὶ ἀφράστου.

[02472]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίου.

[02473]    Καὶ καθάπερ τις, ἐν μεταιχμίῳ στὰς δύο τινῶν ἀλλήλων διεστηκότων, ἀμφοτέρας ἁπλώσας τὰς χεῖρας, ἑκατέρωθεν λαβὼν συνάψειεν, οὕτω καὶ αὐτὸς ἐποίησε, τὴν παλαιὰν τῇ καινῇ συνάπτων, τὴν θείαν φύσιν τῇ ἀνθρωπίνῃ, τὰ αὑτοῦ τοῖς ἡμετέροις.

[02474]    ^[176] Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὴν ἀνάληψιν τοῦ Χριστοῦ.

[02475]    Καθάπερ γὰρ δύο τινῶν ἁψιμαχίᾳ διαστάντων, ἕτερός τις ἐν μέσῳ παρεντεθεὶς λύει τὴν τῶν ἐριζόντων μάχην τε καὶ διχόνοιαν, οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς ἐποίησεν.

[02476]    Ὠργίζετο ἡμῖν ὡς θεός, ἡμεῖς δὲ τῆς αὐτοῦ κατεφρονοῦμεν ὀργῆς τὸν φιλάνθρωπον δεσπότην ἀποστρεφόμενοι·

[02477]    καὶ μέσον ἑαυτὸν ἐμβαλὼν ὁ Χριστός, ἑκατέραν φύσιν εἰς φιλίαν συνήγαγε, καὶ τὴν παρὰ τοῦ πατρὸς ἐπικειμένην ἡμῖν αὐτὸς τιμωρίαν ὑπέμεινεν.

[02478]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου.

[02479]    Προσήνεγκε τοίνυν τὰς ἀπαρχὰς τῆς ἡμετέρας φύσεως τῷ πατρί, καὶ τὸ δῶρον αὐτὸς ἐθαύμασεν ὁ πατὴρ διά τε τὴν τοσαύτην ἀξίαν τοῦ προσκομίσαντος καὶ τοῦ προσενεχθέντος τὸ ἄμωμον.

[02480]    Καὶ γὰρ οἰκείαις ἐδέξατο τοῦτο χερσί, καὶ τοῦ θρόνου μέτοχον εἶναι τοῦ οἰκείου πεποίηκε.

[02481]    Καὶ τὸ πλέον, ἐν τῷ τῆς ἑαυτοῦ δεξιᾶς αὐτὸ μέρει καθίδρυσεν.

[02482]    Οὐκοῦν ἐπιγνῶμεν, τίς ἐκεῖνος ὁ ἀκούσας ἐστί, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου·

[02483]    τίς ἦν ἡ φύσις ἐκείνη πρὸς ἣν εἶπεν, ἔσο τοῦ θρόνου μου κοινωνός;

[02484]    ἐκείνη ἦν ἡ φύσις πρὸς ἣν εἶπεν, Γῆ εἶ καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ.

[02485]    Τοῦ αὐτοῦ μετ' ὀλίγα.

[02486]    Ποίῳ χρήσομαι λόγῳ, ποίοις φθέγξομαι ῥήμασιν, ἀγνοῶ.

[02487]    Ἡ φύσις ἡ σαθρά, ἡ φύσις ἡ εὐτελής, ἡ πάντων ἐλάσσων ἀποδειχθεῖσα, πάντα νενίκηκεν, ὑπερέβαλεν ἅπαντα.

[02488]    Σήμερον ἀνωτέρα γενέσθαι πάντων ἠξίωται, σήμερον ἀπέλαβον ὅπερ ἐπὶ χρόνον πολὺν ἐπεθύμησαν ἄγγελοι, σήμερον ἀρχάγγελοι τῶν ἐπὶ πολὺ ποθουμένων θεαταὶ γενέσθαι δεδύνηνται, καὶ τὴν φύσιν τὴν ἡμῶν ἐν τῷ θρόνῳ τοῦ βασι λέως τῇ δόξῃ τῆς ἀθανασίας ἐκλάμπουσαν κατενόησαν.

[02489]    Τοῦ ἁγίου Φλαβιανοῦ ἐπισκόπου Ἀντιοχείας.

[02490]    Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν εὐαγγελίου.

[02491]    Ἐν πᾶσιν ἡμῖν ὁ κύριος ὑπογράφει τὸν τῆς εὐσεβείας χαρακτῆρα, καὶ ^[177] διαφόρως ὑποδείκνυσι τῇ ἡμετέρᾳ φύσει τὰς τῆς σωτηρίας ὁδούς·

[02492]    καὶ πολλὰς ἡμῖν καὶ ἐναργεῖς ἀποδείξεις παρέχει τῆς τε σωματικῆς αὑτοῦ ἐπιφοιτήσεως, καὶ τῆς διὰ σώματος ἐνεργούσης θεότητος.

[02493]    Ἀμφοτέρας γὰρ αὐτοῦ ἐβούλετο πιστώσασθαι τὰς φύσεις.

[02494]    Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὰ θεοφάνια.

[02495]    Τίς ὡς ἀληθῶς λαλήσει τὰς δυναστείας τοῦ κυρίου, ἀκουστὰς ποιήσει πάσας τὰς αἰνέσεις αὐτοῦ;

[02496]    Τίς ἂν λόγῳ παραστήσειε τῆς εἰς ἡμᾶς εὐεργεσίας τὸ μέγεθος;

[02497]    Ἀνθρωπεία φύσις θεότητι συνάπτεται, μενού σης ἐφ' ἑαυτῆς ἑκατέρας τῆς φύσεως.

[02498]    Κυρίλλου ἐπισκόπου Ἱεροσολύμων.

[02499]    Ἐκ τοῦ κατηχητικοῦ δʹ λόγου περὶ τῶν δέκα δογμάτων.

[02500]    Περὶ τῆς ἐκ παρθένου γεννήσεως.

[02501]    Πίστευε δέ, ὅτι οὗτος ὁ μονογενὴς υἱὸς τοῦ θεοῦ διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ἐξ οὐρανῶν κατῆλθεν ἐπὶ τῆς γῆς, τὴν ὁμοιοπαθῆ ταύτην ἡμῖν ἀναλαβὼν ἀνθρωπότητα, καὶ γεννηθεὶς ἐξ ἁγίας παρθένου καὶ ἁγίου πνεύματος, οὐ δοκήσει καὶ φαντασίᾳ τῆς ἐνανθρωπήσεως γενομένης, ἀλλὰ τῇ ἀληθείᾳ·

[02502]    οὐδ' ὥσπερ διὰ σωλῆνος διελθὼν τῆς παρθένου, ἀλλὰ σαρκωθεὶς ἀληθῶς ἐξ αὐτῆς, φαγὼν ὡς ἡμεῖς ἀληθῶς, πιὼν ὡς ἡμεῖς ἀληθῶς, καὶ γαλακτοτροφηθεὶς ἀληθῶς.

[02503]    Εἰ γὰρ φαντασία ἦν ἡ ἐνανθρώπησις, φάντασμα καὶ ἡ σωτηρία.

[02504]    ∆ιπλοῦς ἦν ὁ Χριστός, ἄνθρωπος μὲν τὸ φαινόμενον, θεὸς δὲ τὸ μὴ φαινόμενον·

[02505]    ἐσθίων μὲν ὡς ἄνθρωπος, ἀληθῶς ὡς ἡμεῖς·

[02506]    εἶχε γὰρ τῆς σαρκὸς τὸ ὁμοιοπαθὲς ὡς ἡμεῖς·

[02507]    τρέφων δὲ ἐκ πέντε ἄρτων τοὺς πεντακισχιλίους ὡς θεός·

[02508]    ἀποθνῄσκων μὲν ὡς ἄνθρωπος ἀληθῶς·

[02509]    νεκρὸν δὲ τετραήμερον ἐγεί ρων ὡς θεός·

[02510]    καθεύδων εἰς τὸ πλοῖον ὡς ἄνθρωπος, καὶ περιπατῶν ἐπὶ τῶν ὑδάτων ὡς θεός.

[02511]    Ἀντιόχου ἐπισκόπου Πτολεμαΐδος.

[02512]    Μὴ συγχέῃς τὰς φύσεις, καὶ οὐ ναρκήσεις περὶ τὴν οἰκονομίαν.

[02513]    ^[178] Τοῦ ἁγίου Ἱλαρίου ἐπισκόπου καὶ ὁμολογητοῦ.

[02514]    Ἐν τῷ περὶ πίστεως θʹ λόγῳ.

[02515]    Οὐκ οἶδεν ὄντως τὴν ἑαυτοῦ ζωήν, ὃς Ἰησοῦν τὸν Χριστὸν ὡς ἀληθῆ θεόν, οὕτως καὶ ἀληθῆ ἄνθρωπον οὐκ ἐπίσταται.

[02516]    Τοῦ γὰρ αὐτοῦ κιν δύνου τὸ πρᾶγμα τυγχάνει, ἐὰν Χριστὸν Ἰησοῦν καὶ πνεῦμα θεὸν ἢ σάρκα τοῦ ἡμετέρου ἀρνησώμεθα σώματος.

[02517]    Ἅπας τοιγαροῦν, ὃς ἂν ὁμολογήσῃ με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, κἀγὼ ὁμολογήσω αὐτὸν ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς·

[02518]    ὃς δ' ἂν ἀπαρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, κἀγὼ ἀρνήσομαι αὐτὸν ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

[02519]    Ταῦτα ὁ λόγος σὰρξ γενόμενος ἔλεγε, καὶ ἄνθρωπος Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ κύριος τῆς δόξης ἐδίδασκε, πρὸς τὴν τῆς ἐκκλησίας

[02545]    ἁγιωτάτου ἐπισκόπου Αὐγουστίνου.

[02546]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τῆς πρὸς Βολουσιανόν.

[02547]    Νῦν δὲ οὗτος μεταξὺ θεοῦ καὶ ἀνθρώπων ἀνεφάνη μεσίτης, ὥστε αὐτὸν ἐν τῇ τοῦ προσώπου ἑνότητι συνάπτειν ἑκατέραν τὴν φύσιν, καὶ τὰ ἐν ἔθει αὔξοντα τοῖς ἀληθέσι, καὶ τὰ ἀληθῆ συγκεράσαντα τοῖς ἐξ ἔθους.

[02548]    Τοῦ αὐτοῦ ἐν τῇ ἐκθέσει τοῦ εὐαγγελίου τοῦ κατὰ τὸν ἅγιον Ἰωάννην.

[02549]    Τί τοίνυν, αἱρετικέ, ἐπειδὴ Χριστός ἐστι θεὸς καὶ ἄνθρωπος, ἀλλ' εἰ μὲν ὡς ἄνθρωπος, συκοφαντεῖς δὲ θεόν;

[02550]    Ἐκεῖνος ἐν ἑαυτῷ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν ὑψοῖ, σὺ δὲ ἐκείνου τολμᾷς ἐξευτελίσαι τὴν θείαν.

[02551]    Τοῦ αὐτοῦ ἐν τῷ λόγῳ τῷ περὶ τῆς ἐκθέσεως τῆς πίστεως.

[02552]    Καὶ γὰρ ἡμέτερόν ἐστι τὸ πιστεύειν, ἐκείνου δὲ τὸ εἰδέναι, καὶ οὕτως αὐτὸς ὁ θεὸς λόγος τὸ πᾶν ὑποδεξάμενος ὅπερ ἐστὶν ἀνθρώπου, ἄνθρωπος ἔστω, καὶ ὁ προσληφθεὶς ἄνθρωπος ὑποδεξάμενος ἅπαν ὅπερ ἐστὶ θεοῦ, ἄλλο τι μὴ ἔστω πλὴν ὅπερ θεός.

[02553]    Ἀλλὰ μὴ ἐπειδὴ σεσαρκωμένος εἶναι λέγεται καὶ μικτός, μεμειῶσθαι τὴν αὐτοῦ ^[181] οὐσίαν νομιστέον.

[02554]    Οἶδε μιγνύναι θεὸς ἑαυτὸν δίχα τῆς οἰκείας φθορᾶς, καὶ μίγνυται μέν γε κατὰ ἀλήθειαν.

[02555]    Οἶδεν οὕτως ἐν ἑαυτῷ ὑποδέξασ θαι, ὥστε μηδὲν αὐτῷ προσθήκης αὐξάνεσθαι, καθὼς οἶδεν, ἑαυτὸν ὅλον ἐνέχεεν, ὥστε μηδὲν αὐτῷ συμβῆναι μειώσεως.

[02556]    Μὴ τοίνυν κατὰ τὴν τῆς ἡμετέρας ἀσθενείας ἔννοιαν, καὶ τὰ αἰσθητὰ τῆς πείρας διδάγματα στοχαζόμενοι ἐκ τῶν ἴσων τῶν ἑαυτοῖς μιγνυμένων κτισμάτων μεμίχθαι νομίσωμεν θεὸν καὶ ἄνθρωπον, καὶ τῇ τοιαύτῃ συγχύσει τοῦ τε λόγου καὶ τῆς σαρκὸς ὡσανεί τι σῶμα γενόμενον οὕτω πιστεύειν, μή πως τῷ τρόπῳ τῶν συγχυνομένων δύο φύσεις εἰς μίαν ὑπόστασιν ἐνηνέχθαι νομίσωμεν·

[02557]    ἡ γὰρ τοιαύτη μίξις ἐστὶν ἑκατέ ρου μέρους φθορά.

[02558]    Ὁ δὲ θεὸς ὁ χωρῶν, ἀλλὰ οὐ χωρούμενος, ἐρευνῶν, οὐκ ἐρευνώμενος, πληρῶν, ἀλλ' οὐ πληρούμενος, ἁπανταχοῦ ὁμοῦ ὢν ὅλος καὶ δι' ὅλου χωρῶν διὰ τοῦ ἐγχέαι τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν, ὡς οἰκτίρ μων, ἐμίγη τῇ φύσει τῇ ἀνθρωπείᾳ, οὐ μὴν ἡ ἀνθρώπου φύσις ἐμίγη τῇ θείᾳ.

[02559]    Σευηριανοῦ ἐπισκόπου Γαβάλων.

[02560]    Εἰς τὴν γένναν τοῦ Χριστοῦ.

[02561]    Ὢ μυστηρίου ἀληθῶς οὐρανίου καὶ ἐπιγείου, κρατουμένου καὶ μὴ κρατουμένου, ὁρωμένου καὶ μὴ φαινομένου.

[02562]    Τοιοῦτος γὰρ ἦν καὶ ὁ γεννηθεὶς Χριστός, οὐράνιος καὶ ἐπίγειος, κρατούμενος καὶ μὴ κρατούμενος, ὁρώμενος καὶ ἀόρατος·

[02563]    οὐράνιος κατὰ τὴν τῆς θεότητος φύσιν, ἐπίγειος δὲ κατὰ τὴν τῆς ἀνθρωπότητος φύσιν·

[02564]    ὁρώμενος κατὰ τὴν σάρκα, ἀόρατος κατὰ τὸ πνεῦμα·

[02565]    κρατούμενος κατὰ τὸ σῶμα, ἀκράτητος κατὰ τὸν λόγον.

[02566]    Ἀττικοῦ ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.

[02567]    Ἐκ τῆς πρὸς Εὐψύχιον ἐπιστολῆς.

[02568]    Τί τοίνυν ἐχρῆν τὸν πάνσοφον πραγματεύσασθαι;

[02569]    Μεσιτείᾳ τῆς προσληφθείσης σαρκὸς καὶ ἑνώσει τοῦ θεοῦ λόγου πρὸς τὸν ἐκ ^[182] Μαρίας ἄνθρωπον ἑκάτερα γίνεται, ὥστε τὸν ἐξ ἀμφοῖν ἡνωμένον Χριστόν, θεότητι μὲν διατιθέμενον ἐπὶ τοῦ οἰκείου μεῖναι τῆς ἀπα θοῦς φύσεως ἀξιώματος, σαρκὶ δὲ θανάτῳ προσομιλήσαντα, ὁμοῦ μὲν ἀποδεῖξαι τῇ ὁμοφύλῳ τῆς σαρκὸς φύσει τὴν κατὰ τοῦ θανάτου διὰ τοῦ θανάτου ὑπεροψίαν, ὁμοῦ δὲ κρατύνεσθαι τῇ τελευτῇ τῆς καινῆς διαθήκης τὰ δίκαια.

[02570]    Κυρίλλου ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας.

[02571]    Ἐκ τῆς πρὸς Νεστόριον ἐπιστολῆς.

[02572]    Καὶ ὅτι διάφοροι μὲν αἱ πρὸς ἑνότητα τὴν ἀληθινὴν συνενεχθεῖσαι φύσεις, εἷς δὲ ἐξ ἀμφοῖν θεὸς καὶ υἱός, οὐχ ὡς τῆς τῶν φύσεων δια φορᾶς ἀνῃρημένης διὰ τὴν ἕνωσιν.

[02573]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς πρὸς τοὺς Ἀνατολικοὺς ἐπιστολῆς.

[02574]    ∆ύο γὰρ φύσεων ἕνωσις γέγονε·

[02575]    διὸ ἕνα Χριστόν, ἕνα υἱόν, ἕνα κύριον ὁμολογοῦμεν.

[02576]    Κατὰ ταύτην τὴν τῆς ἀσυγχύτου ἑνώσεως ἔννοιαν ὁμο λογοῦμεν τὴν ἁγίαν παρθένον θεοτόκον, διὰ τὸ τὸν τοῦ θεοῦ λόγον σαρκωθῆναι καὶ ἐνανθρωπῆσαι, καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς συλλήψεως ἑνῶσαι ἑαυτῷ τὸν ἐξ αὐτῆς ληφθέντα ναόν.

[02577]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἐπιστολῆς.

[02578]    Εἷς γὰρ κύριος Ἰησοῦς Χριστός, κἂν ἡ τῶν φύσεων μὴ ἀγνοῆται διαφορά, ἐξ ὧν τὴν ἀπόρρητον ἕνωσιν πεπράχθαι φαμέν.

[02579]    Τοῦ αὐτοῦ.

[02580]    Ἐννοοῦντες τοίνυν, ὡς ἔφην, τῆς ἐνανθρωπήσεως τὸν τρόπον, ὁρῶμεν ὅτι δύο φύσεις συνῆλθον ἀλλήλαις καθ' ἕνωσιν ἀδιάσπαστον ἀσυγχύ τως καὶ ἀδιαιρέτως.

[02581]    Ἡ γὰρ σὰρξ σάρξ ἐστι καὶ οὐ θεότης, εἰ καὶ γέγονε θεοῦ σάρξ.

[02582]    Ὁμοίως δὲ καὶ ὁ λόγος θεός ἐστι καὶ οὐ σάρξ, εἰ καὶ ἰδίαν ἐποιήσατο τὴν σάρκα οἰκονομικῶς.

[02583]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς ἑρμηνείας τῆς πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολῆς.

[02584]    Εἰ γὰρ καὶ νοοῖντο διάφοροι καὶ ἀλλήλαις ἄνισοι τῶν εἰς ἑνότητα συνδεδραμηκότων αἱ φύσεις, σαρκὸς δὲ λέγω καὶ θεοῦ, ἀλλ' οὖν εἷς γε μόνος ὁ ἐξ ἀμφοῖν υἱός.

[02585]    ^[183] Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἑρμηνείας.

[02586]    Κἂν εἰ λέγοιτο τυχὸν ἡνῶσθαι σαρκὶ καθ' ὑπόστασιν ὁ μονογενὴς τοῦ θεοῦ λόγος, οὐκ ἀνάχυσίν τινα τὴν εἰς ἀλλήλας τῶν φύσεων πεπράχθαι φαμέν, οὔσης δὲ μᾶλλον ἑκατέρας τοῦθ' ὅπερ ἐστίν.

[02587]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ ἀπὸ τῶν Σχολίων.

[02588]    Ἄνθρωπος ὠνόμασται, καίτοι κατὰ φύσιν ὑπάρχων θεός, ὁ ἐκ παρθέ νου πατρὸς λόγος, ὡς μετεσχηκὼς αἵματος καὶ σαρκὸς παραπλησίως ἡμῖν.

[02589]    Ὤφθη γὰρ οὕτω τοῖς ἐπὶ γῆς, καὶ οὐ μεθεὶς ὅπερ ἦν, ἀλλ' ἐν προσλήψει γεγονὼς τῆς καθ' ἡμᾶς ἀνθρωπότητος τελείως ἐχούσης κατὰ τὸν ἴδιον λόγον.

[02590]    Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως λόγου.

[02591]    Εἷς οὖν ἄρα ἐστὶ καὶ πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως θεὸς ἀληθής, καὶ ἐν ἀνθρωπότητι μεμενηκὼς ὅπερ ἦν καὶ ἔστι καὶ ἔσται.

[02592]    Οὐ διαιρετέον οὖν ἄρα τὸν ἕνα κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν εἰς ἄνθρωπον ἰδικῶς καὶ εἰς θεὸν ἰδικῶς·

[02593]    ἀλλ' ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν Χριστὸν Ἰησοῦν εἶναί φαμεν, τὴν τῶν φύσεων εἰδότες διαφορὰν καὶ ἀσυγχύτους ἀλλήλαις διατηροῦντες αὐτάς.

[02594]    Τοῦ αὐτοῦ μετὰ τὰ ἄλλα.