0393-0466 - Theodoretus Cyrrhi Episcopus - Interpretatio in xii prophetas minores - Graecum Text

[00001] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ∆Ω∆ΕΚΑ ΠΡΟΦΗΤΑΣ.

[00003] Ἴσως μέν τινες περιττόν τι ποιεῖν καὶ παρέλκον νομιοῦσιν ἡμᾶς τῆς προφητικῆς ἑρμηνείας κατατολ μῶντας, ἅτε δὴ καὶ ἄλλων τινῶν τοῦτον διηνυκότων τὸν πόνον·

[00004] ἀλλ' εἰσὶν οἱ τὰ θεῖα περὶ πολλοῦ ποιού μενοι, καὶ τὴν ἱερὰν ἀκριβῶς πεπαιδευμένοι Γραφὴν, οἳ οὐ μόνον ἡμῖν οὐ νεμεσήσουσιν, οὐδὲ τοῖς φιλαι τίοις ἐκείνοις παραπλησίως ἐπιμέμψονται, ἀλλὰ καὶ ἀποδέξονται, ὡς εἰκὸς, καὶ ἐπαινέσονται, κἂν μή τι γενναῖον ἐν τοῖς συγγράμμασιν εὕρωσιν.

[00005] Ἀπόχρη γὰρ παρὰ τοῖς δικαίοις κριταῖς, καὶ μόνη ἡ προθυμία δρέψασθαι τὴν εὐφημίαν·

[00006] οὕτω γὰρ καὶ ὁ Σωτὴρ καὶ Κύριος ἡμῶν, ἐν τοῖς μὲν ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ἀντ' ὀβολῶν δύο τὴν χήραν ἐκείνην ἐπαινίωσεν ἐγκωμίοις, τῇ ποιότητι τῆς γνώμης, οὐ τῇ τοῦ δώρου ποσότητι τὸν ἔπαινον ψηφισάμενος.

[00007] Ἐν δὲ τῷ νόμῳ, τοῖς εὐπό ροις παρεγγυήσας χρυσὸν καὶ ἄργυρον καὶ λίθους τιμίους εἰς τὴν κατασκευὴν προσενεγκεῖν τῆς σκη νῆς, οὐδὲ τοὺς πενίᾳ συζῶντας τῆς ἐντεῦθεν ἐστέ ρησεν εὐλογίας·

[00008] ἀλλὰ προσέταξε τοὺς μὲν δέρματα, τοὺς δὲ τρίχας προσφέρειν·

[00009] αἱ δὲ καὶ τούτων σπανί ζουσαι, τὴν ἰσχὺν καὶ τὴν τέχνην ἀντὶ τούτων προσ έφερον, νήθουσαι τὰς τρίχας, καὶ ἐξυφαίνουσαι.

[00010] Πρὸς δὲ τούτοις ἴσμεν οὐ μόνον Μωσέα τὸν μέγαν ^[81.1548] χρηματίσαντα προφήτην, ἀλλὰ καὶ Ἰησοῦν τὸν τοῦ Ναυῆ, καὶ Σαμουὴλ, καὶ ∆αβὶδ, καὶ Νάθαν, καὶ Γὰδ, καὶ Ἀχιὰ, καὶ Ἠλίαν, καὶ Ἐλισσαῖον, καιμυρίους πρὸς τούτοις ἑτέρους·

[00011] καὶ τὸ εὐαγγελικὸν δὲ κήρυγμα οὐ μόνον Πέτρος, καὶ Ἰάκωβος, καὶ Ἰωάννης, καὶ Ἀνδρέας, καὶ ἅπας ὁ τῶν ἀποστόλων χορὸς, οὐδὲ Παῦλος καὶ Βαρνάβας, οἱ μετὰ τούτους χειροτονηθέντες, εἰς ἅπαντας διεπόρθμευον ἀνθρώ πους, ἀλλὰ καὶ Σίλας, καὶ Τῖτος, καὶ Τιμόθεος, καὶ Ἀπολλὼς, οἱ τῶν μεγάλων ἐκείνων ἀνδρῶν μαθηταί.

[00012] Ἀλλ' οὐδὲ μέχρι τούτων ἔστη τῆς διδασκαλίας ἡ χάρις, ἀλλὰ καὶ τοὺς τούτων ἐφώτισε διαδόχους, καὶ τοὺς μετ' ἐκείνους.

[00013] Καὶ μέχρι δὲ νῦν ἐν ταῖς θείαις Ἐκκλησίαις ἡ τοῦ παναγίου Πνεύματος ἀναβλύζει πηγὴ, καὶ διανέμει τοῖς ἀνθρώποις τὰ θεόσδοτα δῶρα.

[00014] Οὐδὲν οὖν ἀπεικὸς τοῖς ὀρθῇ ψήφῳ καὶ δικαίᾳ κεχρημένοις ποιήσειν δόξομεν, εἰ καθάπερ τινὰς τρίχας, τὰς τῆς ἡμετέρας διανοίας ὠδῖνας εἰς τὴν τῆς νέας σκηνῆς κατασκευὴν προσενέγκαιμεν, ἣν ἔπηξεν ὁ Κύριος καὶ οὐκ ἄνθρωπος.

[00015] Εἰ δὲ καὶ τοῖς ἑτέρων ἐνθυμήμασί τις ἀκολουθεῖν ἡμᾶς φήσειε, καὶ οὕτως εὑρήσει τὸν δυνατὸν ἡμῖν ἔρανον συνεισφέρον τας.

[00016] Ὁμοίως γὰρ ἐκείναις, αἳ τὰς ὑπ' ἄλλων προσ ενεχθείσας ἔνησαν καὶ ἐξύφαναν τρίχας, καὶ τὰς τῆς σκηνῆς κατεσκεύασαν δέῤῥεις, καὶ ἡμεῖς ἔνθεν κἀκεῖθεν τὰ καλῶς εἰρημένα συλλέξαντες, ἓν ἐκ πάν των ἐξυφανοῦμεν σὺν Θεῷ φάναι σύγγραμμα, τῶν δυοκαίδεκα προφητῶν δήλην ποιοῦντες τοῖς ἐντυγ χάνουσι τὴν διάνοιαν.

[00017] Εἰκὸς δὲ, ὅτι καὶ ἡμεῖς οἷόν τινι λύχνῳ τῷ θείῳ κεχρημένοι λόγῳ, εὑρήσομεν ἑρμηνείαν τῆς ἀληθείας ἐχομένην.

[00018] Οὐ γὰρ ἀπέσβη τῆς θείας φιλοτιμίας ἡ χάρις, ἀλλὰ πηγάζει καὶ χορηγεῖ τὰς μεγίστας δωρεὰς, οὐ τοῖς ἀξίοις μόνοις, ἀλλὰ καὶ τοῖς τῆς τελειότητος ἀποδέουσιν.

[00019] Ὁρῶμεν δὲ καὶ τὸν αἰσθητὸν ἥλιον οὐ μόνον τοῖς παλαιοτάτοις ἀνθρώποις, ἀλλὰ καὶ τοῖς μετ' ἐκείνους καὶ ἡμῖν τοῖς, ὀψιγόνοις, τὰς οἰκείας ἀκτῖνας ἐκπέμποντα, καὶ ὁμοίως ἅπασαν γῆν καὶ θάλατταν καταυγάζοντα.

[00020] Τοιγάρτοι πολλῷ μᾶλλον ὁ τούτου δημιουργὸς, ὁ καὶ τοῦτον διὰ μόνην ἀγαθότητα κτίσας, καὶ τῶν οὕτω πως πρὸς αὐτὸν ἀναβλέπειν προαιρουμένων κατα φωτίζει τὸν νοῦν.

[00021] Ἐπὶ ταύτης τῆς ἐλπίδος ὀχούμενοι, καὶ τῶν φιλαιτίων οὐδένα λόγον ποιούμενοι, τῆς προ φητικῆς ἑρμηνείας καταθαῤῥήσομεν, ὑμῶν τῶν ἐπιτα ξάντων καὶ εἰς τοῦτον διεγειράντων τὸν πόνον, τὰς προσευχὰς εἰς ἐπικουρίαν καλέσαντες·

[00022] μικρὰ δὲ πρότε ρον περὶ τῶν καιρῶν, ἐν οἷς ἕκαστος προεφήτευσε, διελθόντες, οὕτω τῆς κατὰ μέρος ἑρμηνείας ἁψώμεθα.

[00023] Περὶ τῶν καιρῶν, ἐν οἷς ἕκαστος τῶν δυοκαί δεκα προφητῶν προεφήτευσεν.

[00024] Οἱ δυοκαίδεκα προφῆται οὐχ ὡς ἀλλήλοις συν ηκμακότες, καὶ κατ' αὐτὸν γεγονότες, μίαν ^[81.1549] ἔχουσι βίβλον·

[00025] ἐν διαφόροις γὰρ καιροῖς τὰς τῶν μελλόντων ἐποιήσαντο προφητείας.

[00026] Καὶ ὁ μὲν Ὡσηὲ ἐν βασιλείᾳ Ὀζίου, καὶ Ἰωάθαμ, καὶ Ἄχαζ, καὶἘζεκίου, οἳ ἐβασίλευσαν τῆς Ἰουδαίας·

[00027] καὶ ὁ Ἀμὼςὡσαύτως ἐν ἡμέραις Ὀζίου·

[00028] καὶ μέντοι καὶ ὁ Ἰωὴλ τούτων ὁμόχρονος·

[00029] ὁ δὲ Μιχαίας εὐθὺς μετὰ τὴν Ὀζίου τελευτὴν τῆς προφητείας ἤρξατο ἐν ἡμέραις Ἰωάθαμ, καὶ Ἄχαζ, καὶ Ἐζεκίου.

[00030] Καὶ Ἰωνᾶς δεταύτης ἐστὶ τῆς συμμορίας εἰ γὰρ καὶ ἡ προφητεία τὸν χρόνον ἐσίγησεν, ἀλλ' ἡ τῶν Παραλειπομένων βίβλος τοῦτο διδάσκει σαφῶς.

[00031] Ὁ δὲ Ναοὺμ μετὰ τὸν Ἰωνᾶν τὸ τῆς προφητείας ἐδέξατο χάρισμα·

[00032] διδάσκει δὲ τοῦτο σαφῶς ἡ τῆς προφητείας ὑπόθεσις.

[00033] Ὁ μὲν γὰρ Ἰωνᾶς τὴν πανωλεθρίαν κηρύξας τοῖς Νινευί ταις, τοῖς τῆς μετανοίας αὐτοὺς φαρμάκοις παρ εσκεύασε χρήσασθαι·

[00034] διὸ καὶ πεῖραν οὐκ ἔλαβον τῶν ἀπηχῶν ἐκείνων προῤῥήσεων.

[00035] Ἐπειδὴ δὲ εἰς τὴν προτέραν κακίαν παλινδρομήσαντες ἄξια τιμωρίας ἐσχάτης ἐτόλμησαν, ὁ Ναοὺμ αὐτῶν μετὰ ταῦτα προφητεύει τὸν ὄλεθρον.

[00036] Ὁ δὲ Ἀβδιοῦ, δι' ὧν τῇ Ἰδουμαίᾳ προηγόρευσεν ἀλγεινῶν, δῆλός ἐστι μετὰ τούτους τῆς προφητείας ἀρξάμενος.

[00037] Ὁ δὲ Σοφονίας διδάσκει σαφῶς, ὡς ἐπὶ Ἰωσίου τοῦ βασιλέως τῆς θείας ἀποκαλύψεως ἔτυχε·

[00038] κατὰ τὸν αὐτὸν δὲ καιρὸν καὶ ὁ θαυμάσιος Ἱερεμίας.

[00040] Ἀγγαῖος δὲ, καὶ Ζαχαρίας, καὶ Μαλαχίας, μετὰ πολλῶν ἐτῶν ἀριθμόν·

[00041] οὐ γὰρ μόνον μετὰ τὸν Ἰωσίαν, καὶ τὸν Ἰωακεὶμ, καὶ τὸν Ἰεχονίαν, καὶ τὸν Σεδεκίαν, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὸν ἐν Βα βυλῶνι τῆς αἰχμαλωσίας χρόνον, καὶ μετὰ Κῦρον τὸν πρῶτον Περσῶν βασιλεύσαντα, ὃς τὸν Ἰσραηλίτην λαὸν ἐπανελθεῖν παρηγγύησε, καὶ μετὰ Καμβύ σην τὸν ἐκείνου παῖδα ἐπὶ ∆αρείου τοῦ Ὑστάσπου, τοῦ Ζοροβάβελ ἤδη τὸν θεῖον οἰκοδομοῦντος νεὼν, τὴν προφητείαν ἐποιήσαντο·

[00042] μεθ' οὓς οὐδεὶς ἕτερος παρ' Ἰουδαίοις προφήτης εὑρίσκεται.

[00043] Οὐ τοίνυν ὡς κατ' αὐτὸν γεγονότες μίαν ἔχουσι βίβλον, ἀλλ' ἐπειδὴ δι' ὀλίγων ἐποιήσαντο τὰς προῤῥήσεις, καὶ οὐκ ἀπέχρη τούτων ἕκαστος εἰς μιᾶς βίβλου διὰ βραχύτητα κατασκευὴν, εἰκότως οἱ ἀνέκαθεν τῶν θείων πεφροντικότες, τῶν δυοκαίδεκα προφητῶν τὰς προῤῥήσεις συναγαγόντες, μίαν ἀπέφηναν βίβλον.

[00044] Καιρὸς δὲ λοιπὸν, τῆς κατὰ μέρος ἡμᾶς ἅψασθαι ἑρμηνείας, τῆς Ὡσηὲ προφητείας ἐν κεφαλαίῳ τὴν ὑπόθεσιν προδιδάξαντες.

[00045] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΩΣΗΕ.

[00047] Τῆς τοῦ λαοῦ διαιρέσεως ἐπὶ Ῥοβοὰμ τοῦ Σολο μῶντος γεγενημένης, τῶν δέκα φυλῶν Ἱεροβοὰμ ὁ Ναβὰτ ἐβασίλευσεν.

[00048] Οὗτος δείσας μὴ, τῶν κατὰ και ρὸν ἑορτῶν εἰς τὸν ἐν Ἱεροσολύμοις νεὼν τὸν λαὸν καλουσῶν, εἰς τὴν ∆αβιτικὴν ἐπανέλθωσιν αἱ δέκα φυλαὶ βασιλείαν, ἦρξε κακῶς τῆς εἰς τὸν Θεὸν ἀσε βείας, καὶ δύο δαμάλεις κατασκευάσας χρυσᾶς, τῇ μὲν ἐν τῇ ∆ᾶν, τῇ δὲ ἐν τῇ Βαιθὴλ τέμενος κατ εσκεύασεν.

[00049] Ἐντεῦθεν ἡ ἀσέβεια λαβοῦσα παρείσ δυσιν, καὶ τοῖς τῶν ὁμόρων ἐθνῶν εἰδώλοις αὐτοὺς λατρεύειν ἐδίδαξεν·

[00050] εἰς ἔσχατον δὲ παρανομίας ἐλά σαντες τῆς θείας ἐγυμνώθησαν προμηθείας.

[00051] Καὶ πρῶτος μὲν αὐτοὺς Ἀζαὴλ ὁ τῶν Σύρων κατεπολέ μησε βασιλεύς·

[00052] εἶτα Φουὰ ὁ τῶν Ἀσσυρίων τηνι κάδε τὰ σκῆπτρα κατέχων, φόρον ὅτι πλεῖστον εἰσ έπραξε.

[00053] Μετὰ τοῦτον Θεγλαθφαλασὰρ πολλὰς τῶν πόλεων ἀναστάτους πεποιηκὼς, τοὺς μὲν ἀνεῖλε τῶν ἐνοικούντων, τοὺς δὲ δορυαλώτους ἀπήγαγε.

[00054] Μετὰ τοῦτον Σαλμανασὰρ τὴν βασιλείαν διαδεξάμενος, ταὐτὰ δέδρακε πάλιν τὰς ἀκηράτους διασωθείσας τῶν πόλεων, καὶ διελὼν εἰς πολιορκίαν τὴν στρα τιὰν, αὔτανδρον ἔλαβε τὴν Σαμάρειαν, καὶ τῶν δέκα φυλῶν τὸ λειπόμενον εἰς τὴν Ἀσσυρίαν ἀπ ῴκισεν.

[00055] Ἔσχατος δὲ βασιλεὺς Ἀσσυρίων ὁ Σενναχηρεὶμ κατὰ τῆς Ἰουδαίας στρατεύσας, ἐνίας μὲν εἷλε τῶν πόλεων, πολιορκῆσαι δὲ τὴν Ἱερουσαλὴμ πειραθεὶς, θεηλάτῳ πληγῇ τὴν στρατιὰν ἀπολέσας, αὐτὸς ἀλώβητος τηνικαῦτα μεμένηκεν, ὡς ἂν γέ νοιτο κῆρυξ τῆς θείας δυνάμεως·

[00056] ἐν δὲ τοῖς βασι λείοις γενόμενος, ὑπὸ τῶν ἐξ αὐτοῦ φύντων ἐδέξατο τὴν σφαγήν·

[00057] ἐπειδὴ καὶ αὐτὸς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ γεγο νὼς κατὰ τοῦ πεποιηκότος ἐλύττησεν.

[00058] Ὁ τοίνυν θεσπέσιος Ὠσηὲ τὸ προφητικὸν δεξάμενος χάρισμα, ^[81.1553] καὶ πόῤῥωθεν ταῦτα τοῖς πνευματικοῖς θεασάμενος ὀφθαλμοῖς, προλέγειν προστάττεται τῷ λαῷ, ἵνα δείσαντες τὰς προῤῥήσεις, φύγωσι τὰς κολάσεις, καὶ πεῖραν μὴ λάβωσι τῶν κακῶν.

[00059] Οὐδὲ γὰρ τούτου χάριν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς ἀπειλεῖ τὰς τιμωρίας, ἵν' ἐπάγῃ ταύτας οἷς ἀπειλεῖ·

[00060] ἀλλ' ἵνα τῷ φόβῳ κατα πλήξας εἰς μεταμέλειαν ἀγάγῃ, καὶ τῆς τολμωμένης πονηρίας ἐλευθερώσας, ὀρέξῃ τὴν σωτηρίαν.

[00061] Κολά ζειν γὰρ βουλόμενος οὐκ ἂν ἠπείλησε κόλασιν·

[00062] ἀπειλῶν δὲ παραδηλοῖ ὡς σώζειν ἀλλ' οὐ κολάζειν ἐφίεται.

[00063] Πέμπει τοίνυν τὸν μακάριον Ὡσηὲ, καὶ ταῖς δέκα φυλαῖς τὰ συμβησόμενα προειπεῖν, καὶ ταῖς δύο ὡσαύτως·

[00064] τήν τε ἐπὶ τοῦ Σενναχηρεὶμ γε νησομένην σωτηρίαν προαγορεῦσαι, καὶ τὸν ἐπὶ Βαβυλωνίων ἐπαχθησόμενον αὐτοῖς ὄλεθρον προσημῆ ναι.

[00066] οὐ γὰρ ἐκ τῆς Βενιαμίτιδος, ἀλλ' ἐκ τῆς Ἰούδα φυλῆς τὸ βασιλικὸν ἐβεβλαστήκει γένος.

[00067] Καὶ τὰ βασίλεια δὲ ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις ἦν·

[00069] Καὶ μέντοι καὶ πλήθει, καὶ δυνάμει οὐ τού τους μόνους, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας ὑπερ εῖχον οὗτοι·

[00070] τούτου χάριν ἀπὸ τῆς δυνατωτέρας φυλῆς τὰς δύο προσαγορεύει.

[00072] ἐπειδὴ καὶ Ἱεροβοὰμ ὁ πρῶτος αὐτῶν βασιλεύσας ἐκ ταύτης ἦν τῆς φυλῆς, καὶ τὰ βασίλεια ἐν τῇ Σαμαρείᾳ κατεστήσατο πόλει, ταύτῃ πάλιν τῇ φυλῇ διαφερούσῃ·

[00073] καὶ ἐν πλήθει δὲ καὶ ἀνδρείᾳ διέπρεπον καὶ οὗτοι.

[00074] Τούτων τοίνυν ὧδε διηυκρινημένων, ἀρκτέον ἤδη τῆς κατὰ μέρος ἑρμηνείας.

[00077] Λόγος Κυρίου, ὃς ἐγενήθη πρὸς Ὡσηὲ τὸν τοῦ Βεηρὶ, ἐν ἡμέραις Ὀζίου, καὶ Ἰωάθαμ, καὶ Ἄχαζ, καὶ Ἐζεκίου βασιλέων Ἰούδα, καὶ ἐν ἡμέραις Ἱεροβοὰμ, υἱοῦ Ἰωᾶς, βασιλέως Ἰσραήλ.

[00078] Σαφῶς ἡμᾶς ἐδίδαξεν, ὡς τούτων κἀκείνων ἐχειρο τονήθη προφήτης·

[00079] οὗ χάριν οὐ μόνον τῶν τοῦ Ἰούδα βασιλέων ἐμνημόνευσεν, ἀλλὰ καὶ τοῦ Ἱεροβοὰμ, ὃς τοῦ μὲν Ἰωᾶς ἦν υἱὸς, ἔκγονος δὲ τοῦ Ἰωάχαζ, ἀπόγονος δὲ τοῦ Ἰηοῦ, ὃν ὁ θεσπέσιος Ἐλισσαῖος κατὰ θεῖον ἔχρισε νεῦμα, ὥστε καὶ τῷ Ναβουθὲ τιμωρῆσαι, καὶ τὴν μυσαρωτάτην Ἰεζάβελ κολάσαι.

[00080] Οὕτω δηλώσας τὸν χρόνον καὶ τοὺς βασιλέας, ὧν κρατούντων ἐχειροτονήθη προφήτης, ἐπάγει·

[00083] Ἀντὶτοῦ, Οὐδὲν πρὸ τούτου μοι προσέταξεν ὁ ∆εσπότης, ἀλλὰ τῶν πρὸς ἐμὲ λόγων ἀρξάμενος, ἐκέλευσέ με γυναῖκα πορνείας λαβεῖν, καὶ τέκνα πορνείας παι δοποιῆσαι.

[00085] ∆ιότι πορνεύουσα ἐκπορνεύσει ἡ γῆ ἀπὸ ὄπισθεν τοῦ Κυρίου.

[00086] Τούτοις προστίθησιν, ὡς ἀναμφιβόλως τὸ προσταχθὲν ἔδρασε·

[00087] λέγει δὲ καὶ τῆς πόρνης τοὔνομα, καὶ ἐκ τίνος ἔφυ, καὶ τὴν γενομένην ὁμι λίαν, καὶ τὸν τῆς ὁμιλίας καρπὸν, καὶ τοῦ τεχθέν τος τὴν προσηγορίαν ὑπ' αὐτοῦ τεθεῖσαν τοῦ καὶ τὸν γάμον προστεταχότος.

[00091] Ἐγὼ δὲ θαυμάζω λίαν τοὺς τετολμηκότας εἰπεῖν, ὡς ῥήματα ταῦτά ἐστιν ἔρημα πραγμά των, καὶ προσέταξε μὲν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ὁ δὲ προφή της οὐκ ἔλαβεν, ἀλλὰ τὰ μὲν ῥήματα προσεφέρετο, τὰ δὲ πράγματα οὐκ ἐγίνετο.

[00092] Ἔδει δὲ συνιδεῖν τοὺς ταῦτα λέγειν ἐπιχειροῦντας, ὡς

[00129] τὸ τόξον τοῦ Ἰσραὴλ ἐν τῇ κοιλάδι τοῦ Ἰεζραέλ.

[00131] Ἰεζραὲλ τὸ χωρίον ἐστὶν, ἐν ᾧ Ναβουθὲ τὴν ἄδικον ἐκείνην ὑπέμεινε σφαγήν·

[00132] ὁ δὲ Ἰηοῦ, ὁ τούτου κατὰ θείαν βουλὴν γενόμενος τιμωρὸς, ᾧ ὑπέσχετο ὁ Θεὸς διὰ τὰ κατὰ τῆς Ἰεζαβὲλ αὐτῷ γεγενημένα, εἰς τετάρτην γενεὰν διαρκέσειν τὴν βασιλείαν.

[00133] Ἐπειδὴ τοίνυν οἱ ἐκ τούτου λήθην τῆς θείας ἔλαβον εὐεργε σίας, καὶ τὴν τῶν πρὸ αὐτῶν βεβασιλευκότων ἐζή λωσαν δυσσέβειαν, ἀπειλεῖ ὁ Θεὸς καὶ ταύτην κατα παύσειν τὴν βασιλείαν, καὶ τοῦ Ἰσραὴλ τὸ τόξον συντρίψειν, τουτέστι, καταλύσειν τὴν δύναμιν ἐν τῇ κοιλάδι τοῦ Ἰεζραέλ·

[00134] οὐχ ἁπλῶς δὲ τοῦδε τοῦ χώρου τὴν μνήμην ἐποιήσατο, ἀλλὰ τῆς θείας ἀνα μιμνήσκων εὐεργεσίας τὸν τηνικάδε βασιλέα, καὶ διδάσκων, ὅτι καθάπερ δίκας εἰσέπραξε τοὺς τὸν Ναβουθὲ κατασφάξαντας διὰ τοῦ προπάτορος αὐτοῦ Ἰηοῦ·

[00135] οὕτω καὶ αὐτοὺς τῆς εἰς αὐτὸν ἀγνωμοσύνης ἀπαιτήσει ποινήν.

[00136] Τούτοις ἐπάγει, ὅτι καὶ ἕτερον ἐτέχθη παιδίον, καὶ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων τὴν ^[81.1560] προσηγορίαν ἀνεδέξατο.

[00137] Ἐκέλευσε γὰρ αὐτὴν, φησὶν, Οὐκ ἠλεημένην κληθῆναι·

[00138] τοῦτο διδάσκων, ὡς οὐκέτι τὸν Ἰσραὴλ ἀξιώσει φιλανθρωπίας.

[00140] Τοὺς δὲ υἱοὺς Ἰούδα, φησὶν, ἐλεήσω καὶ σώσω αὐτοὺς ἐν Κυρίῳ Θεῷ αὐτῶν, καὶ οὐ σώσω αὐτοὺς ἐν τόξῳ, οὐδὲ ἐν ῥομφαίᾳ, οὐδὲ ἐν πολέμῳ, οὐδὲ ἐν ἵπποις, οὐδὲ ἐν ἱππεῦσι.

[00141] Σαφῶς δὲ διὰ τούτων ἐδήλωσε τὰ κατὰ τὸν Σενναχηρεὶμ γεγενημένα·

[00142] τηνικαῦτα γὰρ οὐ παρατάξεως γενομένης ἡττήθησαν οἱ Ἀσσύριοι, ἀλλ' ἀγγελικῇ δυνάμει ἑκατὸν ὀγδοήκοντα πέντε δι εφθάρησαν χιλιάδες.

[00143] Τούτοις ἐπάγει, ὅτι καὶ ἑτέρου παιδίου τεχθέντος, ἐκέλευσεν ὁ Θεὸς κληθῆναι αὐτὸ Οὐ λαόν μου, καὶ τὴν αἰτίαν διδάσκει·

[00144] ∆ιότι ὑμεῖς οὐ λαός μου, καὶ ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ὑμῶν.

[00145] Καὶ ἵνα μή τις ὑπολάβῃ, ὅτι ὡς εὐαριθμήτους αὐτοὺς καὶ ὀλίγους ἀποπέμπεται, ἁρμοδίως προστέθεικεν·

[00147] Ὅτι ἦν ὁ ἀριθμὸς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ, ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, ἣ οὐ μετρηθήσεται οὐδὲ ἐξαρι θμηθήσεται.

[00149] ὅπου δὲ δύο ἢ τρεῖς εἰσι συνηγμένοι εἰς τὸ αὐτοῦ ὄνομα, ἐκεῖ ἐστιν ἐν μέσῳ αὐτῶν.

[00150] Οὕτω τὸν Νῶε πάντων ὁμοῦ προτετίμηκε τῶν ἀνθρώπων·

[00152] τοὺς δὲ ἐκείνων ἀπογόνους, καὶ ἀριθμὸν νικῶντας, Οὐ λαὸν αὑτοῦ καλεῖ διὰ τὴν ἀσέβειαν.

[00153] Ἀλλὰ φιλάνθρωπος ὢν εὐθὺς ἀνεκαλέσατο τὴν ἐξενεχθεῖσαν ἀπόφασιν.

[00154] Ἔσται γὰρ, φησὶν, ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἐῤῥέθη αὐτοῖς, Οὐ λαός μου ὑμεῖς, αὐτοὶ κληθήσονται υἱοὶ Θεοῦ ζῶντος.

[00155] (ιαʹ.) Καὶ συναχθήσονται υἱοὶ Ἰούδα, καὶ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐπὶ τὸ αὐτὸ, καὶ θήσονται αὑτοῖς ἀρχὴν μίαν, καὶ ἀναβήσονται ἐκ τῆς γῆς, διότι με γάλη ἡ ἡμέρα τοῦ Ἰεζραέλ.

[00156] ∆ιὰ τούτων τὴν ἀπὸ Βαβυλῶνος ἀνάκλησιν προηγόρευσε, καὶ ὅτι μετὰ τὴν ἐκεῖθεν ἐπάνοδον οὐκέτι διῃρημένους ἕξουσι βα σιλέας, ἀλλ' ἑνωθέντες καὶ συναφθέντες ἕνα σχή σουσιν ἄρχοντα.

[00157] Καὶ τοῦτο δὲ πέρας ἔλαβεν ἐπὶ τοῦ Ζοροβάβελ.

[00158] Ἡμέραν δὲ τοῦ Ἰεζραὲλ ἐκάλεσε τὴνἐπενεχθεῖσαν ὑπὸ τῶν Ἀσσυρίων τῷ Ἰσραὴλ συμφορὰν ἐν τῇ κοιλάδι τοῦ Ἰεζραέλ.

[00159] Ἐπειδὴ γὰρ, φησὶ, μεγάλην αὐτοῖς ἐπάγω τιμωρίαν, μεγάλης αὐ τοὺς ἀξιώσω καὶ σωτηρίας, καὶ τῆς δουλείας ἐλευ θερώσας, εἰς τὴν πατρῴαν ἐπανάξω πατρίδα.

[00162] Εἶτα παρακελεύεται αὐτοῖς, ὡς τῶν πραγμάτων μεταβολὴν δεξαμένων ἐναλλάξαι καὶ τὰ ὀνόματα, καὶ καλέσαι τὸν Οὐ λαὸν, Λαὸν, καὶ τὴν Οὐκ ἠγα πημένην, Ἠγαπημένην.

[00163] Ὑμεῖς γὰρ, φησὶν, οἱ τῆς σωτηρίας ἀπολαύσαντες, καὶ ἐκ Βαβυλῶνος ἐπανελ θόντες, γένεσθε κριταὶ τῆς μητρὸς ὑμῶν καὶ ἐμοῦ, ^[81.1561] τουτέστι, τῶν προγόνων τῶν εἰς ἐμὲ παρανενομη κότων, ὅτι αὕτη οὐ γυνή μου, καὶ ἐγὼ οὐκ ἀνὴρ αὐ τῆς.

[00164] Ἀποστάσιον, φησὶν, ἐγένετο τῆς αἰτίας ἐξ ἐκεί νης γεγενημένης.

[00165] Τοιοῦτον εὑρίσκομεν καὶ παρὰ τῷ Ἡσαΐᾳ εἰρημένον·

[00166] Καὶ νῦν, οἶκος τοῦ Ἰούδα, καὶ οἱ κατοικοῦντες Ἱερουσαλὴμ, κρίνατε ἐν ἐμοὶ καὶ ἀναμέσον τοῦ ἀμπελῶνός μου·

[00167] διότι ἔμεινα τοῦ ποιῆσαι σταφυλὴν, ἐποίησε δὲ ἀκάνθας.

[00170] Κρίθητε πρὸς τὴν μητέρα ὑμῶν, κρίθητε, ὅτι αὕτη οὐ γυνή μου, καὶ ἐγὼ οὐκ ἀνὴρ αὐτῆς.

[00171] Καὶ δεικνὺς, ὡς οὐκ ἐπὶ λύμῃ αὐτῆς τὸ ἀποστάσιον τοῦτο πεποίηται, ἐπάγει·

[00172] Καὶ ἐξαρῶ τὴν πορνείαν αὐτῆς ἀπὸ προσώπου μου, καὶ τὴν μοιχείαν αὐτῆς ἐκ μέσου μαστῶν αὐτῆς.

[00173] Τοιοῦτόν ἐστι τὸ ὑπὸ τοῦ μακαρίου ∆αβὶδ εἰρημένον·

[00174] Ἀγαθόν μοι, ὅτι ἐτα πείνωσάς με, ὅπως μάθω τὰ δικαιώματά σου.

[00175] Καὶ ταύτην δὲ παιδεύων ὑπισχνεῖται τῆς πορνείας καὶ τῆς μοιχείας αὐτὴν ἐλευθεροῦν, οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ πρόῤῥιζον ταύτην ἐκ μέσου τῶν μαστῶν ἀνασπᾷν.

[00176] Παραδηλοῖ δὲ τὴν καρδίαν τὴν ὑπὸ τοῖς μαστοῖς κει μένην, ἐξ ἧς ἐκπορεύονται διαλογισμοὶ πονηροὶ, φθόνοι, φόνοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, καὶ τὰ τούτοις ὅμοια.

[00177] Μεγίστην τοίνυν ὄνησιν ἡ τοῦ Θεοῦ φέρει παι δεία, τῆς πορνείας τοὺς παιδευομένους ἐλευθε ροῦσα.

[00178] ∆ιδάσκει δὲ καὶ τῆς παιδείας τὰ εἴδη.

[00180] Ὅπως ἂν ἐκδύσω αὐτὴν γυμνὴν, καὶ ἀπο καταστήσω αὐτὴν καθὼς ἡμέρα τῆς γενέσεως αὐ τῆς.

[00181] Ἡμέραν δὲ γενέσεως καλεῖ τὴν ἐν Αἰγύπτῳ διαγωγήν.

[00182] Ἔρημον αὐτὴν, φησὶ, τῆς ἐμῆς καταστήσω προνοίας, καὶ δουλεύειν Ἀσσυρίοις, ὡς ἐδούλευσεν Αἰγυπτίοις, παρασκευάσω.

[00183] Καὶ ἀνύδρῳ δὲ γῇ καὶ ἐρήμῳ παραπλησίαν αὐτὴν ἀποφανῶ·

[00185] Αἰνίττεται δὲ διὰ τοῦ δίψους, οὐ μόνον τὴν τοῦ ὕδατος ἔνδειαν, ἀλλὰ καὶ τῆς θείας κηδεμονίας στέρησιν.

[00186] Οὐδὲ τὰ τέκνα δὲ αὐτῆς, φησὶν, ἀξιώσω φειδοῦς, ὅτι ἐκ δυσσεβῶν γεννηθέντα, τὴν τῶν πατέρων ἐμιμήσαντο βδελυρίαν.

[00187] Πορνείαν γὰρ ἐνταῦθα τὴν τῶν εἰδώλων λατρείαν καλεῖ·

[00188] σα φέστερον δὲ αὐτῆς τὴν ἀγνωμοσύνην ἐλέγχων ὑπο δείκνυσιν αὐτὴν λέγουσαν, ὡς προσήκει τοῖς ἐρα σταῖς ἀκολουθῆσαι·

[00190] παρ' ὧν ἅπασαν, φησὶ, λαμβάνω τῶν ἀναγκαίων τὴν ἀφθονίαν.

[00191] Καὶ ἐπειδὴ ἠγνόησε τὸν δοτῆρα τῶν ἀγα θῶν, εἰκότως ἐπάγει·

[00194] ∆ιὰ τοῦτο ἰδοὺ ἐγὼ φράσσω τὴν ὁδὸν αὐτῆς ἐν σκόλοψι, καὶ ἀνοικοδομήσω τὰς ὁδοὺς αὐτῆς, καὶ τὴν τρίβον αὑτῆς οὐ μὴ εὕρῃ.

[00195] Καὶ αὐτὴ δὲ ἡ τιμω ρία φιλανθρωπίας μεστή·

[00196] πραγματεύεται γὰρ αὐτῇ παῦλαν τῆς δυσσεβείας·

[00197] μαθοῦσα γὰρ τῇ πείρᾳ τῶν κακῶν τὴν τῶν εἰδώλων ἀσθένειαν (ἐκάλεσε γὰρ αὐ τοὺς εἰς συμμαχίαν ἐν τῷ τῆς ἐφόδου καιρῷ, καὶ τῆς παρ' αὐτῶν ἐπικουρίας οὐκ ἔτυχε·

[00198] Ζητήσει γὰρ αὐτοὺς, φησὶ, καὶ οὐ μὴ εὕρῃ), ἀναμνησθήσεται τῆς θείας κηδεμονίας, καὶ ἐρεῖ·

[00199] Πορεύσομαι, καὶ ^[81.1564] ἐπιστρέψω πρὸς τὸν ἄνδρα μου τὸν πρότερον, ὅτι καλός μοι ἦν τότε, ἢ νῦν.

[00200] Καὶ τίς οὐκ ἂν εἰκότως ἐκπλαγείη τὴν θείαν φιλανθρωπίαν, ὃς Θεὸς ὢν, καὶ ποιητὴς, καὶ Κύριος, ἄνδρα ἑαυτὸν, ἀλλ' οὐ δεσπότην ἀποκαλεῖ;

[00201] Ἐπειδὴ γὰρ πλείων τῆς γυναικὸς ἡ περὶ τὸν ἄνδρα φιλοστοργία, ἢ δούλοις πρὸς δεσπότην, ταύτην ἐνθεῖναι τοῖς ἀνθρώποις βουλόμενος τὴν διά θεσιν, νυμφίον ἑαυτὸν καὶ ἄνδρα προσαγορεύει.

[00202] Ἀλλ' ὅμως τοὺς ἀγνώμονας οὐδὲ ταῦτα εἰς εὐγνωμοσύνην κινεῖ.

[00204] Αὐτὴ οὐκ ἔγνω, ὅτι ἐγὼ δέδωκα αὐτῇ τὸν σῖ τον, καὶ τὸν οἶνον, καὶ τὸ ἔλαιον·

[00205] ἀργύριον καὶ χρυ σίον ἐπλήθυνα αὐτῇ·

[00206] αὐτὴ δὲ ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ ἐποίησε τῇ Βάαλ.

[00207] Καὶ ἃ παρὰ τοῦ Θεοῦ ἐκομίσατο δῶρα, ταῦτα τοῖς ἀντιθέοις ἐκείνοις προσήνεγκε.

[00208] ∆ιὸ χαλεπαίνων ὁ Θεὸς ἀπειλεῖ καὶ σίτου καὶ οἴνου στερίσκειν αὐτούς·

[00209] καὶ ἵνα μὴ νομίσωσι τὴν γῆν ἀκαρπίαν νοσεῖν, εἰκότως ἐπήγαγε, Καθ' ὥραν αὑτοῦ·

[00210] τουτέστι, μετὰ τὸ πεπανθῆναι, καὶ πέπειρον γενέσθαι, ἐν ἀμητοῦ καὶ τρύγης καιρῷ.

[00211] Ἀπειλεῖ δὲ καὶ ἐσθῆτα ἀφαιρεῖσθαι, ὥστε καὶ τῶν ἀναγκαίων περιβολαίων σπανίζειν.

[00212] Οἱ δὲ ἐρασταὶ αὐτῆς, φησὶ, ταῦτα ὁρῶντες, ἐπαμῦναι αὐτῇ οὐ δυνήσονται.

[00213] Πρὸς τούτοις, καὶ τὰς πανηγύρεις καταπαύειν, καὶ πᾶσαν ἀφορμὴν εὐφροσύνης σβεννύναι, συκᾶς τε καὶ ἀμ πέλους διαφθείρειν, διὰ τῆς προφητικῆς ἠπείλησε γλώττης.

[00214] Ἐπειδὴ εἶπε, φησὶ, ταῦτα παρὰ τῶν εἰ δώλων εἰληφέναι, καὶ ἠγνόησεν ἐμὲ τὸν τούτων γενό μενον χορηγόν.

[00215] Καὶ θήσομαι αὐτὰ, φησὶν, εἰς μαρ τύριον.

[00216] Ἀπὸ θηρίων γὰρ, φησὶ, καὶ πετεινῶν, καὶ ἑρπετῶν ἀφανιζόμενα καὶ διαφθειρόμενα, καὶ τῆς αὐτῶν δυσσεβείας κατηγορήσει, καὶ τῇ ὑπ' ἐμοῦ ἐπενεχθείσῃ μαρτυρήσει παιδείᾳ.

[00217] Ταῦτα δὲ πείσεται, ἐπειδὴ τὰ Βααλὶμ, τουτέστι, τὰ εἴδωλα, τῆς ἐμῆς προετίμησε θεραπείας, καὶ κόσμῳ παντο δαπῷ κεχρημένη τὰς ἐκείνων ἑορτὰς ἐπιτελεῖ.

[00219] Ἰδοὺ ἐγὼ πλανῶ αὐτὴν, καὶ τάξω αὐτὴν εἰς ἔρημον.

[00220] Ἀντὶ τοῦ, Ἀλᾶσθαι αὐτὴν καὶ πλανᾶσθαι αἰχμάλωτον γενομένην παρασκευάσω, καὶ τούτων ἁπάντων τῶν ἀγαθῶν ἔρημον καταστήσω·

[00221] ἀλλ' ὅμως ψυχαγωγήσω αὐτὴν ἐν τούτοις οὖσαν τοῖς ἀλγει νοῖς.

[00223] Λαλήσω γὰρ, φησὶν, ἐπὶ τὴν καρδίαν αὐτῆς·

[00224] καὶ δώσω αὐτῇ τὰ κτήματα αὐτῆς ἐκεῖθεν, καὶ τὴν κοιλάδα Ἀχὼρ διανοῖξαι σύνεσιν αὐτῆς.

[00225] Τὸ δὲ Ἀχώρ παρὰ τῷ Σύρῳ Ἀχάρ εὗρον·

[00226] οὗτοςδ' ἐστὶν ὁ ἐπὶ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ κεκλοφὼς, καὶ τὸ τεθὲν ἀνάθεμα παραβεβηκὼς, ὃς καὶ τιμωρίαν ἐξέτισε, παντὸς αὐτὸν τοῦ λαοῦ καταλεύσαντος.

[00227] Ἀλλὰ μετὰ ^[81.1565] τὴν ἐκείνου τελευτὴν, εἰς νοῦν λαβόντες, ὅσον ἡ τοῦ θείου νόμου λωβᾶται παράβασις, κλαίοντες καὶ ὀλο φυρόμενοι τὸν Θεὸν ἱλεώσαντο.

[00228] Τοῦτο τοίνυν καὶ ἐν ταῦθα παρεδήλωσεν, ὅτι καθάπερ οἱ τηνικάδε διὰ τῆς τοῦ Ἀχὰρ τιμωρίας ἔμαθον, ὅσον ἡ παρανομία κα κὸν, οὕτω καὶ οὗτοι διὰ τῆς αἰχμαλωσίας αἴσθησιν λήψονται τῶν οἰκείων πλημμελημάτων.

[00229] Καὶ τοῦτο σαφέστερον δηλῶν, ἐπήγαγε·

[00233] Καὶ ταπεινωθήσεται ἐκεῖ κατὰ τὰς ἡμέ ρας νηπιότητος αὑτῆς, καὶ κατὰ τὰς ἡμέρας ἀναβά σεως αὑτῆς ἐκ γῆς Αἰγύπτου.

[00234] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, λέγει Κύριος, καλέσει με, Ὁ ἀνήρ μου, καὶ οὐ καλέσει με ἔτι Βααλίμ.

[00235] Καὶ ἐξαρῶ τὰ ὀνόματα τῶν Βααλὶμ ἐκ τοῦ στόματος αὐτῆς, καὶ οὐ μὴ μνησθῶσιν οὐκέτι τῶν ὀνομάτων αὐτῶν.

[00236] Ὃν τρόπον γὰρ, φησὶν, ἐδούλευσαν Αἰγυπτίοις, οὕτως Ἀσσυρίοις δουλεύσουσι·

[00237] νηπιότητα γὰρ αὐτῆς τὴν ἐν Αἰγύπτῳ καλεῖ διαγωγήν.

[00238] Ἀλλὰ πρὸς καλὸν αὐ τοῖς ἡ δουλεία γενήσεται, καὶ πρόξενος αὐτοῖς εὐσε βείας ἀποφανθήσεται.

[00239] Ἐν γὰρ τῇ αἰχμαλωσίᾳ ἐπι λήσεται μὲν τῆς τῶν εἰδώλων λατρείας, ἐμὲ δὲ ἄνδρα καὶ σύνοικον ὀνομάσει.

[00240] Ἐγὼ δὲ αὐτῆς τὴν μεταμέ λειαν θεώμενος, ιηʹ.

[00241] ∆ιαθήσομαι αὐτοῖς διαθήκην ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, μετὰ τῶν θηρίων τοῦ ἀγροῦ, καὶ μετὰ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ, καὶ μετὰ τῶν ἑρπετῶν τῆς γῆς.

[00242] Καὶ διδάσκων, ὡς οὐ περὶ θηρίων καὶ πετει νῶν λέγει, ἀλλὰ περὶ θηριωδῶν ἀνθρώπων καὶ πε τεινῶν δίκην ἐπιπετομένων καὶ ἰοβόλοις ἑρπετοῖς ἐοικότων, ἐπήγαγε·

[00243] Καὶ τόξον, καὶ ῥομφαίαν, καὶ πόλεμον συντρίψω ἀπὸ τῆς γῆς.

[00244] Εἶτα ὑπισχνεῖται αὐτοῖς τὰ αἰώνια ἀγαθά·

[00246] Περὶ ταύτης δὲ τῆς ἐλπίδος ὁ μακάριος λέγει Παῦλος·

[00248] Ἐλπὶς δὲ βλεπομένη οὐκ ἔστιν ἐλπίς·

[00250] Εἰ δὲ ὃ οὐ βλέπομεν ἐλπίζομεν, δι' ὑπομονῆς ἐκδεχόμεθα.

[00251] Καὶ ὅτι περὶ ταύτης ἔφη τῆς ἐλπίδος, καὶ οὐχ ἑτέρας, τὰ ἐπαγόμενα μαρ τυρεῖ.

[00253] Καὶ μνηστεύσομαί σε ἐμαυτῷ εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ μνηστεύσομαι ἐν δικαιοσύνῃ, καὶ ἐν κρίματι, καὶ ἐν ἐλέῳ, καὶ ἐν οἰκτιρμοῖς.

[00254] Ὅτι δὲ οὐ τὴν Ἰουδαίων Συναγωγὴν εἰς τὸν αἰῶνα ἐμνη στεύσατο, ἀλλὰ τὴν ἐξ Ἰουδαίων καὶ ἐξ ἐθνῶν συλλεγεῖσαν Ἐκκλησίαν, τὰ πράγματα μαρτυρεῖ.

[00255] Ἡ μὲν γὰρ ἀπεβλήθη, ἡ δὲ τῷ μνηστῆρι συνέζευ κται, προσδεχομένη τὰ ἀγαθὰ τὰ αἰώνια·

[00256] ἐμνηστεύ σατο δὲ αὐτὴν, οὐ μόνον ἐν δικαιοσύνῃ καὶ κρίματι, ἀλλὰ καὶ ἐν ἐλέῳ καὶ οἰκτιρμοῖς·

[00257] δικαιοσύνῃ μὲν γὰρ καὶ κρίματι κατὰ τοῦ πονηροῦ τυράννου χρησά μενος, ἔλεον δὲ καὶ οἰκτιρμοὺς εἰς τοὺς ἐκείνῳ δου λεύειν ἠναγκασμένους ἐπιδειξάμενος.

[00258] Ἐπειδὴ δὲ ἔδει τοὺς ἐλέους τετυχηκότας καὶ αὐτοὺς ἀντιδοῦναί τι τῷ σεσωκότι, εἰκότως ἐπήγαγε·

[00260] Καὶ μνηστεύσομαί σε ἐμαυτῷ ἐν πίστει, καὶ ἐπιγνώσῃ τὸν Κύριον.

[00261] Πίστιν γὰρ εὐθὺς οἱ προσιόν τες ἀπαιτοῦνται μόνην·

[00263] δέχονται δὲ ταύτην διὰ τῆς τοῦ λουτροῦ παλιγ γενεσίας, παρὰ τοῦ σεσωκότος Θεοῦ·

[00264] ὁ δὲ τὴν πίστιν κτώμενος ἐν ἐπιγνώσει γίνεται τοῦ ∆εσπότου.

[00265] Μετὰ τοίνυν τὴν πρόῤῥησιν τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καὶ τὰς σωματικὰς αὐτοῖς δωρεὰς προαγορεύει·

[00266] περίγειοι γὰρ ὄντες καὶ χαμαίζηλοι, τούτοις μᾶλλον ἢ ἐκείνοις προσεῖχον·

[00267] ὑπισχνεῖται τοίνυν χορηγεῖν μὲν ἄνωθεν ὑετὸν, παρασκευάζειν δὲ τὴν γῆν βλαστῆσαι τὰ ἀγα θά.

[00269] Ἐπακούσομαι τῷ οὐρανῷ, καὶ οὐρανὸς ἐπακού σεται τῇ γῇ.

[00270] (κβʹ.) Καὶ ἡ γῆ ἐπακούσεται τῷ σίτῳ, καὶ τῷ οἴνῳ, καὶ τῷ ἐλαίῳ, καὶ ταῦτα ἐπακούσεται τῷ Ἰεζραέλ.

[00271] Εἶτα πάλιν ἀναμίγνυσι τὰ πνευ ματικά.

[00274] Τουτ έστι, γεώργιον αὐτὴν ἐμαυτῷ ἀποφανῶ, καὶ τὰ τῆς δικαιοσύνης καταβαλῶ.

[00275] Καὶ ἐλεήσω τὴν οὐκ ἠλεημένην, καὶ ἐρῶ τῷ Οὐ λαῷ μου·

[00279] Ταῦτα μὲν τυπικῶς ἐπὶ τοῦ Ζοροβάβελ συνέβη·

[00280] κατ' ἀλήθειαν δὲ, μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ, ὅτε καὶ ἐμνηστεύσατο τὴν Ἐκκλησίαν εἰς τὸν αἰῶνα·

[00281] τότε γὰρ καὶ οἱ πεπιστευκότες εἰς αὐτὸν λαὸς πιστὸς ἀληθῶς ἐχρημάτισαν, καὶ αὐτὸς εἰλι κρινῶς τῶν εἰς αὐτὸν πεπιστευκότων ἐπεκλήθη Θεός.

[00284] Μετὰ ταύτας τῶν ἀγαθῶν τὰς ἐπαγγελίας, αὖθις ὁ Θεὸς τῷ προφήτῃ παρακελεύεται περὶ γυναῖκα διατεθῆναι μοιχεύτριαν καὶ πονηρίᾳ συζῶσαν, ἵνα πάλιν εἰκόνα δείξῃ διὰ τῶν πραγμάτων τῆς θείας περὶ τοὺς ἀναξίους φιλοστοργίας.

[00285] Καθὼς ἀγαπᾷ γὰρ, φησὶν, ὁ Θεὸς τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ, καὶ αὐτοὶ ἀποβλέπουσιν εἰς θεοὺς ἀλλοτρίους, καὶ φιλοῦσι πέμματα μετὰ σταφίδων.

[00286] Τοιαῦτα δέ τινα κατα σκευάζειν εἰώθεισαν οἱ τοῖς εἰδώλοις ἀνακείμενοι.

[00287] Παραυτίκα δὲ τὸ προσταχθὲν εἰς πέρας ἤγαγεν ὁ προφήτης, καὶ λέγει τίνα τε μισθὸν ὑπέσχετο τῇ γυναικὶ, καὶ ποίας πρὸς αὐτὴν ἐποιήσατο συνθήκας.

[00288] Εἶπον γὰρ αὐτῇ, φησὶ, πᾶσαν ἀλλοτρίαν φυγεῖν συνουσίαν, ἐμοὶ δ' ἑαυτὴν διαφυλάττειν ἀνέπαφον.

[00289] Ὑποδείκνυσι δὲ καὶ τῆς εἰκόνος τὸ ἀρχέτυπον.

[00291] ∆ιότι, φησὶν, ἡμέρας πολλὰς καθήσονται οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ οὐκ ὄντος βασιλέως, οὐδὲ ὄντος ἄρ χοντος, οὐδὲ οὔσης θυσίας, οὐδὲ ὄντος θυσιαστη ρίου, οὐδὲ ἱερατείας, οὐδὲ δήλων.

[00292] Καθάπερ γὰρ, φησὶν, αὐτὴ τοῖς προτέροις ἐρασταῖς ἀποταξα μένη, τὴν τοῦ προφήτου συνοίκησιν εἵλετο·

[00293] οὕτως ὑμεῖς εἰς τὴν ἀλλοτρίαν ἀπαχθέντες αἰχμάλωτοι, οὔτε βασιλικῆς, οὔτε ἱερατικῆς ἀπολαύσεσθε προ ^[81.1569] μηθείας·

[00294] θυσιαστηρίου γὰρ οὐκ ὄντος, ποία λει τουργία γενήσεται;

[00295] Οὔτε μὴν τὰ διὰ τῶν ἱερέων ἢ προφητῶν εἰωθότα δηλοῦσθαι καὶ προσημαίνεσθαι, τοῖς βουλομένοις ἐν τῇ ξένῃ μαθεῖν τὸ πρακτέον προδηλωθήσεται·

[00296] ἀλλ' οὐδὲ τὴν ἐμὴν αὐτοῖς κηδε μονίαν προφανῶς ἐπιδείξω·

[00297] καὶ ταῦτα διὰ τοὺς πατέρας περὶ αὐτοὺς θερμῶς διακείμενος.

[00298] Τούτου γὰρ χάριν καὶ ὁ προφήτης τῇ πονηρίᾳ συζώσῃ γυναικὶ συνῴκει μὲν, ὡς προσετάχθη, τῆς δὲ γαμι κῆς ὁμιλίας ἀπείχετο·

[00299] ἐπειδὴ καὶ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, οὔτε πάντη ἐγύμνωσε τὸν λαὸν τῆς οἰκείας προνοίας, οὔτε πρόδηλον ταύτην αὐτοῖς ἐποίει καὶ φανεράν.

[00300] ∆ήλους δὲ τὰς προαγορεύσεις τὰς θείας ὠνόμασεν·

[00301] ἐπειδὴ καὶ ὁ ἀρχιερεὺς τῷ λογίῳ τῆς κρίσεως τὴν δήλωσιν ἐλάμβανε, καὶ τὴν ἀλήθειαν·

[00302] καὶ διά τινων σημείων ἐν ἐκείνῳ γιγνομένων προηγόρευε τὰ ἐσό μενα.

[00303] ∆ιὰ τοῦτο καὶ ὁ μέγας Μωσῆς τὴν ἱερατικὴν φυλὴν εὐλογῶν·

[00305] Οὕτω τὰ λυπηρὰ προθεσπίσας, ἀναμίγνυσι τούτοις καὶ τὰ χρηστά.

[00307] Μετὰ ταῦτα γὰρ, φησὶν, ἐπιστρέψουσιν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ, καὶ ζητήσουσι Κύριον τὸν Θεὸν αὑτῶν, καὶ ∆αβὶδ τὸν βασιλέα αὑτῶν, καὶ ἐκστήσονται ἐπὶ τῷ Κυρίῳ, καὶ ἐπὶ τοῖς ἀγαθοῖς αὐτοῦ ἐπ' ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν.

[00308] Ἐπειδὴ γὰρ αἱ δέκα φυλαὶ, διαστα σιάσασαι πρὸς τοὺς ἐκ ∆αβὶδ βασιλέας, ἴδιον ἑαυταῖς ἐχειροτόνησαν βασιλέα·

[00309] μετὰ δὲ τὴν ἐκ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον ἑνωθεῖσαι καὶ συναφθεῖσαι ἕνα ἔσχον ἡγε μόνα τὸν Ζοροβάβελ, ἐκ τῆς ∆αβιτικῆς βεβλα στηκότα φυλῆς, ἐφ' οὗ καὶ τῶν θεοσδότων ἀγαθῶν ἐδέξαντο τὴν ἀπόλαυσιν.

[00310] Ταῦτα πάντα πρὶν γενέσθαι σαφῶς ἐπιστάμενος, διὰ τῆς προφητικῆς θεσπίζει φωνῆς.

[00311] Τὸ δὲ Ἐπ' ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν, ἀντὶ τοῦ, μετὰ τὸ τέλος τῶν ἑβδομήκοντα τῆς αἰχμαλω σίας ἐτῶν.

[00314] Οὕτω τὰ ἀγαθὰ προμηνύσας, πάλιν τῶν κακῶς γινομένων τὴν κατηγορίαν ποιεῖται.

[00315] Ἀληθείας γὰρ, φησὶν, ἐστὲ καὶ φιλανθρωπίας ἔρημοι, καὶ γνώσεως θείας ἐστερημένοι·

[00316] πολὺ δὲ παρ' ὑμῖν τὸ ψεῦδος, καὶ ἀδεῶς ὁ φόνος τολμᾶται, καὶ τῶν ἀλλοτρίων ἐφιέμενοι σφετερίζεσθε ταῦτα, καὶ τοῖς ἀλλήλων ἐπιβουλεύετε γάμοις, ὡς τὴν γῆν ὑμῶν ἅπασαν πλήρη τούτων γενέσθαι τῶν μιασμάτων.

[00317] ∆ι' ἅπερ τοσοῦτον πολεμίων ὑμῖν ἐπάξω πλῆθος, ὡς παντε λῶς δαπανηθῆναι, οὐ μόνον τοὺς εὐπορίᾳ συζῶντας, καὶ θηρίων δίκην καὶ ἑρπετῶν τοῖς πενεστέροις ἐπιόντας, καὶ οἷόν τισι πτεροῖς τῇ δυναστείᾳ κεχρη μένους·

[00318] ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας, οἳ καθάπερ τινὲς ἰχθύες διανήχονται τοῦ βίου τὸ πέλαγος.

[00319] Τρο πικῶς γὰρ θηρία μὲν, καὶ ἑρπετὰ καὶ πετεινὰ, τοὺς δυνατοὺς προσηγόρευσεν, ἰχθύας δὲ τοὺς πενε στέρους ὠνόμασε.

[00320] Τούτου δὲ, φησὶ, γενομένου, ἔρημος ἡ γῆ καὶ τῶν δικαζόντων καὶ τῶν δικαζο μένων γενήσεται.

[00321] Ὁ δὲ λαός μου, φησὶν, ὡς ^[81.1572] ἀντιλεγόμενος ἱερεὺς, καὶ ἀσθενήσει ἡμέρας, καὶ ἀσθενήσει καὶ προφήτης μετ' αὐτοῦ.

[00322] Ἱερεῖ, φησὶν, ἀδοκίμῳ φανέντι, καὶ τὰς οἰκείας ἀξίας ἐκ πεπτωκότι ὁμοιωθήσεσθε, τῆς ἐμῆς γυμνωθέντες προνοίας, καὶ ἐπὶ πολλαῖς δὲ ἡμέραις ταύτῃ παρα δοθήσεσθε τῇ παιδείᾳ σὺν τοῖς τὰ ψευδῆ προαγορεύ ουσιν ὑμῖν προφήταις.

[00323] Προφήτην γὰρ νῦν τὸν ψευ δοπροφήτην ὠνόμασεν, ἀπὸ τῆς κατεχούσης παρ' αὐτοῖς συνηθείας.

[00328] Ὡμοιώθη, φησὶν, ὁ λαός μου, ὡς οὐκ ἔχων ἐπίγνωσιν.

[00329] Ἐπειδὴ γὰρ τῷ ζόφῳ τῆς ἀγνοίας σφᾶς αὐτοὺς ἐκδεδώκασι, καὶ οὐδὲ βραχεῖαν αἴγλην τοῦ τῆς θεογνωσίας φωτὸς ὑποδέξασθαι βούλονται, εἰκότως ἀπεικάζονται νυκτὶ τοιούτῳ κατεχόμενοι σκότῳ·

[00330] μητέρα δὲ καλεῖ τὴν Συναγωγὴν, λαὸν δὲ, τοὺς ἐκ ταύτης φυομένους.

[00331] Τοῦτο γὰρ καὶ παρὰ τῷ Ἡσαΐᾳ εὑρίσκομεν.

[00332] Ποῖον γὰρ, φησὶ, τοῦτο τὸ βιβλίον τοῦ ἀποστασίου τῆς μητρὸς ὑμῶν;

[00333] Ἐπειδὴ τοί νυν, φησὶ, καὶ σὺ ἐπίγνωσιν ἀπώσω, ἀπώσομαί σε κἀ γὼ, τοῦ μὴ ἱερατεύειν μοι·

[00334] καὶ ἐπειδὴ ἐπελάθου τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ σου, κἀγὼ ἐπιλήσομαι τῶν τέκνων σου.

[00335] Καὶ δεικνὺς σαφέστερον τήν τε οἰκείαν εὐερ γεσίαν, καὶ τὴν ἐκείνων ἀγνωμοσύνην, ζʹ.

[00336] Κατὰ τὸ πλῆθος αὐτῶν, φησὶν, οὕτως ἥμαρ τόν μοι.

[00337] Ἐγὼ μὲν γὰρ αὐτοὺς παμπληθεῖς ἀπέφηνα.

[00338] αὐτοὶ δὲ παρανομοῦντες εἰς ἐμὲ διετέλε σαν.

[00340] Τὴν δόξαν αὐτῶν εἰς ἀτιμίαν θήσομαι.

[00341] Ἁμαρτίας λαοῦ μου φάγονται, καὶ ἐν ταῖς ἀδι κίαις αὐτῶν λήψονται λαοὶ τὰς ψυχὰς αὐτῶν.

[00342] Ἀντὶ τοῦ, θεριοῦσιν οἷς ἐσπάρκασι, καὶ τῶν οἰκείων πλημμελημάτων τρυγήσουσι τοὺς καρπούς.

[00343] Τινὲς δέ φασι καὶ τοὺς ἱερέας διὰ τούτων αἰνίττεσθαι·

[00344] ἐπειδὴ τῶν ὑπὲρ ἁμαρτημάτων καὶ πλημμελημάτων προσφερομένων θυσιῶν φανεράν τινα μοῖραν κατὰ νόμον ἐλάμβανον, καὶ ταύτης ἀπολαύοντες τῆς θεραπείας διελέγχειν οὐκ ἠβούλοντο τοὺς πονηρίᾳ συζῶντας·

[00345] τούτου χάριν ἀγανακτῶν Θεὸς, Ἐπειδὴ, φησὶ, ταῖς μὲν ὑπὲρ ἁμαρτιῶν προσφερομέναις ἐντρυφᾶτε θυσίαις, τὴν δὲ προσήκουσαν τοῖς πταίου σιν οὐ προσφέρετε θεραπείαν, τῶν ἀδικιῶν τούτων δώσετε δίκας, ἀλλοφύλοις ἔθνεσιν εἰς σφαγὴν ἐκδο θέντες.

[00346] Καὶ τοῦτο διδάσκων σαφέστερον, εὐθὺς ἐπήγαγε·

[00348] Καὶ ἔσται καθὼς ὁ λαὸς, οὕτως καὶ ὁ ἱε ρεύς.

[00349] Παραπλησίως γὰρ τῷ λαῷ καὶ ὑμεῖς τῇ τιμωρίᾳ παραδοθήσεσθε, ἐπειδὴ τοῦ λαοῦ τὴν ἰα τρείαν ἐγχειρισθέντες ῥᾳστώνῃ συζῶντες οὐδεμίαν ἐποιήσασθε τῶν ἀῤῥώστως διακειμένων κηδεμονίαν.

[00351] Ἐκδικήσω ἐπ' αὐτοὺς τὰς ὁδοὺς αὐτῶν, καὶ τὰ διαβούλια αὐτοῦ ἀνταποδώσω αὐτῷ.

[00352] ^[81.1573] Οὐ γὰρ μόνον πονηρῶν ἔργων, ἀλλὰ καὶ λογισμῶν ἀτόπων εὐθύνας εἰσπράξομαι.

[00354] Καὶ φάγονται, καὶ οὐ μὴ ἐμπλησθῶσιν.

[00355] Ἐπάλληλα, φησὶν, αὐτοῖς ἐπάξω κακὰ, καθάπερ τοῖς κόρον σιτίου λαβεῖν οὐκ ἐθέλουσι πλείονα προσφέρεται τὰ ἐδέσματα.

[00356] Πάλιν δὲ αὐτῶν τὰς παρανομίας καταλέγει, οἰνοφλυγίαν αὐτοῖς ἐγκαλῶν, καὶ τὴν τῶν εἰδώλων λατρείαν·

[00357] ταύτην γὰρ αὐτὴν ὀνομάζει πορνείαν.

[00358] Προστίθησι δὲ καὶ τὴν κατα γέλαστον μαντείαν, διδάσκων, ὅπως τε αὐτοὶ τῶν χρᾷν ἐπαγγελλομένων ἐπυνθάνοντο, κἀκεῖνοι τίνι τρόπῳ τὰς ἀποκρίσεις ἐποιοῦντο.

[00360] Ἐν συμβόλοις γὰρ, φησὶν, ἐπηρώτων, καὶ ἐν ῥάβδοις αὐτοῦ ἀπήγγελλον αὐτῷ.

[00361] Οἱ μὲν γὰρ, φησὶ, διὰ συμβόλων τινῶν μαθεῖν τὸ πρακτέον ἐζή τουν·

[00362] οἱ δὲ ῥάβδοις τισὶ κεχρημένοι συνεργοῖς τῆς ἀπάτης, ἀπήγγελλον ἃ ἠβούλοντο.

[00363] Ταῦτα δὲ παρ' αὑτῶν ἐτολμῶντο, ἐπειδὴ πορνικὴν ἐκτήσαντο γνώ μην·

[00364] πνεῦμα γὰρ πορνείας τὴν περὶ τὴν πορ νείαν ὁρμὴν ὀνομάζει.

[00365] Καὶ σαφέστερον διδάσκων τίνα προσαγορεύει πορνείαν, ἐπήγαγε·

[00366] Καὶ ἐξ επόρνευσαν ἀπὸ τοῦ Θεοῦ αὑτῶν.

[00369] Ἐπὶ τὰς κορυφὰς τῶν ὀρέων ἐθυσίαζον, καὶ ἐπὶ τοὺς βουνοὺς ἔθυον ὑποκάτω δρυὸς, καὶ λεύ κης, καὶ δένδρου συσκιάζοντος·

[00371] Ἐπιτερπόμενοι γὰρ τοῖς ἀμφιλαφέσι τῶν δένδρων, οὐ τὸν τούτων ποιητὴν προσεκύνουν, ἀλλὰ τούτοις ἀντ' ἐκείνου τὰς θυσίας προσέφερον.

[00372] Οὗ χάριν, φησὶν, οὐδεμιᾶς παρ' ἐμοῦ τεύξεσθε προμηθείας, τῶν θυγατέρων ὑμῶν καὶ τῶν νυμφῶν προφανῶς ὑπὸ τῶν ἐπιόντων ὑμῖν πολεμίων μοιχευομένων.

[00373] Ἃ γὰρ κρύβδην παρ' ὑμῶν ἐτολμᾶτε, ταῦτα ἀναφανδὸν συγ χωρήσω γενέσθαι.

[00375] Ὅτι καὶ αὐτοὶ μετὰ πορνῶν συνεφύροντο, μετὰ τῶν τετελεσμένων ἔθυον, καὶ λαὸς οὐ συνιὼν συνεπλέκετο μετὰ πόρνης.

[00376] Πορνείαν τοίνυν ποτὲ μὲν τὴν ἀκολασίαν, ποτὲ δὲ τὴν ἀσέβειαν ὀνο μάζει·

[00377] τετελεσμένους δὲ καλεῖ τοὺς τὰ τῆς ἀσε βείας ὄργια μεμυημένους.

[00378] Καθάπερ γὰρ ἡμεῖς τοὺς τῶν θείων μυστηρίων ἠξιωμένους πιστοὺς ὀνομάζο μεν, οὕτω τετελεσμένους ὠνόμαζον Ἕλληνες, τοὺς ἀκριβέστερον δεδιδαγμένους τὴν σφετέραν ἀσέβειαν.

[00379] Οὕτως αὐτοῖς ἀπειλήσας, πάλιν προσφέρει παραί νεσιν.

[00381] Σὺ δὲ, Ἰσραὴλ, μὴ ἀγνόει, καὶ Ἰούδα, μὴ εἰσπορεύεσθε εἰς Γάλγαλα, καὶ μὴ ἀναβαίνετε εἰς τὸν οἶκον Ὢν, καὶ μὴ ὀμνύετε ζῶντα Κύριον.

[00382] Τὸ Ὢν ὄνομά ἐστι τοῦ εἰδώλου τοῦ ἐν Βαιθήλ·

[00383] οὐ γὰρ, ὥς τινες ὑπέλαβον, τὸν ἀΐδιον ἑρμηνεύει, τουτέστι, τὸν ὄντα·

[00384] ἀλλ' Ἑβραϊκόν ἐστιν, οὐχ Ἑλληνικὸν ὄνομα.

[00385] Τοῦτο δὲ σαφῶς ἡμᾶς καὶ οἱ λοιποὶ τῆς Ἑβραΐδος ^[81.1576] ἐδίδαξαν γλώσσης ἑρμηνευταί.

[00386] Ὁ μὲν γὰρ Ἀκύλας καὶ Θεοδοτίων οἶκον ἀνωφελῆ ἡρμηνεύκασιν·

[00389] Οἱ γὰρ αὐτόθι προεδρεύοντες οὐ μόνον ἐκεῖθεν οὐδεμίαν ὠφέλειαν, ἀλλὰ καὶ λώβην ἐδέχον το, ἄδικοι καὶ ἀγνώμονες περὶ τὸν σφῶν αὐτῶν εὐ εργέτην γιγνόμενοι.

[00390] Γάλγαλα δὲ πόλις ἦν καὶ αὐτὴ εἰδώλοις ἀνακειμένη πολλοῖς·

[00391] ἐν ταύτῃ δὲ Ἰησοῦς, ὁ τοῦ Ναυῆ, τοὺς ἀπεριτμήτους τοῦ λαοῦ περιέτεμε ταῖς πετρίναις μαχαίραις χρησάμενος ἐν αὐτῇ καὶ τοὺς δώδεκα λίθους ἀπέθετο, οὓς ἐκ μέσου τοῦ Ἰορ δάνου λαβεῖν προσέταξεν ὁ Θεὸς, ἵν' ὦσι μνημόσυνον τῆς γενομένης εὐεργεσίας, καὶ δι' ἐκείνων μάθωσιν οἱ εἰς ὕστερον ἐσόμενοι, ὡς ξηρῷ τῷ πόρῳ χρησά μενος ὁ λαὸς τὴν πάροδον ἐποιήσατο.

[00392] Μεγίστης τοί νυν ἀχαριστίας τεκμήριον τὸ τὴν πόλιν ἐκείνην, ἐν ᾗ τοσαῦτα μνημεῖα τῆς θείας εἶχον εὐεργεσίας, ἀσε βείας ἀποφῆναι μητρόπολιν.

[00393] Τὸ δὲ, Μὴ ὀμνύετε ζῶντα Κύριον, οὐχ ἁπλῶς ἀπαγορεύει·

[00394] ἀλλ' ἐπειδὴ οἱ τῷ Ὢν προστετηκότες, καὶ κατὰ τούτου τοὺς ὅρκους ποιούμενοι, ζῶντα Κύριον αὐτὸν προσηγό ρευον.

[00396] Ἐὰν γὰρ, φησὶν, ἐξάρῃς τὰ Βααλὶμ ἐκ τοῦ στόματός σου, καὶ ὀμόσῃς, Ζῇ Κύριος, μετ' ἀληθείας.

[00397] Τουτέστιν, ἐὰν τῶν εἰδώλων ἐξορίσῃς τὴν μνήμην, καὶ τῇ ἐμῇ θεραπείᾳ προσέχων, καὶ ζῶντά με Κύριον ὀνομάζων, ὀμόσῃς τιμῶν τὴν ἀλήθειαν καὶ μυσαττόμενος τὸ ψεῦδος ι

[00400] Ὅτι ὡς δάμαλις παροιστρῶσα παροίστρησεν Ἰσραήλ·

[00401] νῦν νεμήσει αὐτοὺς Κύριος, ὡς ἀμνὸν ἐν εὐρυχώρῳ.

[00402] Οἶστρός ἐστι μυῖά τις ταῖς βουσὶν ἐπιοῦσα, καὶ τοσαύτην αἴσθησιν ἐμποιοῦσα τοῖς δή γμασιν, ὡς τὰς ὑπ' ἐκείνης νυττομένας μήτε τῆς τῶν βουκόλων ἀνέχεσθαι φωνῆς, μήτε ταῖς ἄλλαις συννέμεσθαι βουσὶν, ἀλλὰ θέειν ἁπλῶς, καὶ κατὰ κρημνῶν ἔστιν ὅτε φέρεσθαι.

[00403] Ταύταις, φησὶν, ἔοικεν ὁ Ἐφραῒμ, τῆς τῶν εἰδώλων θεραπείας τὸν οἶστρον δεξάμενος·

[00404] Ἐφραῒμ δὲ τὰς δέκα φυλὰς, ὡς προεί πομεν, ὀνομάζει.

[00405] Ἀλλ' ὅμως οὐδὲ οὕτως αὐτοὺς ἀποιμάντους καταλείψω, ἀλλὰ δορυαλώτους ἀπ αχθῆναι ποιήσας, τῇδε κἀκεῖσε διασπερῶ, ὡς μηδὲν διαφέρειν ἀμνοῦ πλανωμένου καὶ τὴν μητρῴαν ἐπι ζητοῦντος θηλήν.

[00406] Ταῦτα δὲ πείσεται, ἐπειδὴ τάς τε δαμάλεις, καὶ τὰ λοιπὰ εἴδωλα, καθάπερ τινὰ σκάν δαλα καὶ πάγας ἑαυτῷ προτεθεικὼς, τὴν τῶν Χανα νιτῶν δυσσέβειαν ἐζήλωσε, καὶ ἀλαζονείᾳ κατ' ἐμοῦ χρησάμενος, τὴν τῶν εἰδώλων λατρείαν τῆς ἐμῆς θεραπείας προείλετο.

[00407] Ἠγάπησαν γὰρ ἀτιμίαν ἐκ φρυάγματος αὐτῆς.

[00409] Συστροφὴ πνεύματος αὐτοῦ συριεῖ ἐν ταῖς πτέρυξιν αὐτῆς.

[00410] Καθάπερ γὰρ, φησὶ, τὰ ὄρνεα τῇ ^[81.1577] κινήσει τῶν πτερῶν τὸν ἀέρα σὺν ἤχῳ τινὶ δια τέμνει·

[00411] οὕτως αὕτη οἷόν τις ὑπόπτερος εἰς τὴν ἀλ λοτρίαν ἀπαχθήσεται, καθάπερ τινὸς συστροφῆς τῆς ἐμῆς ὀργῆς ὑποσυρούσης αὐτὴν, κἀκεῖ διάγειν ἀναγ καζούσης·

[00412] ὑπομενεῖ δὲ ταῦτα τῶν εἰδωλικῶν θυσια στηρίων τοὺς καρποὺς δρεπομένη.

[00415] Ταύταις τοίνυν ταῖς ἀπειλαῖς καὶ ὑμεῖς οἱ ἱερεῖς προσέχετε, καὶ ἅπας δὲ ὁ λαὸς, καὶ ἅπαντες οἱ ἐν τοῖς βασιλείοις διάγοντες, τοῖς ὠσὶ τὰ εἰρημένα προσ δέξασθε.

[00417] Πρὸς ὑμᾶς ἐστι τὸ κρῖμα, ὅτι παγὶς ἐγεννήθητε τῇ σκοπιᾷ, καὶ ὡς δίκτυον ἐκτεταμένον ἐπὶ τὸ Ἰτα βύριον.

[00418] (βʹ.) Ὃ ἀγρεύοντες τὴν θήραν κατέπηξαν.

[00419] Πάντας, φησὶν, ὑμᾶς ἐπὶ τὴν ἐμὴν ἄξω κρίσιν·

[00420] ἅπαντες γὰρ κατὰ τῶν ἐμῶν προφητῶν μυρία ὅσα ἐτεκτήνασθε κακὰ, οἷόν τινα δίκτυα κατ' αὐτῶν ἐξ απλοῦντες τὰς ὑμετέρας ἐπιβουλὰς, καὶ τοῖς ἐν τῷ Ἰταβυρίῳ·

[00421] ὄρος δὲ τοῦτό ἐστι θήρας διαφόρου με στόν·

[00422] τὰ θήρας καταπηγνύουσιν ὄργανα, παρα πλησίως ὑμεῖς τὰς τῆς ἐπιβουλῆς καττύετε μηχανὰς κατὰ τῶν ἀποστελλομένων ὑπ' ἐμοῦ προφητῶν τῆς ὑμετέρας ἕνεκεν σωτηρίας.

[00423] Σκοπιὰν γὰρ, τὸν τῶν προφητῶν προσηγόρευσε σύλλογον·

[00426] Τούτου χάριν φησὶ τῷ Ἐφραῒμ καὶ τῷ Ἰσραὴλ,ἀντὶ τοῦ, παντὶ τῷ λαῷ τὴν παιδείαν ἐπάξω.

[00427] Ἐξ επόρνευσε γὰρ, καὶ ἐμιάνθη τῆς ἐμῆς ἀποστὰς θερα πείας.

[00429] Καὶ οὐκ ἔδωκαν τὰ διαβούλια αὑτῶν, τοῦ ἐπιστρέψαι πρὸς τὸν Θεὸν αὑτῶν ὅτι, πνεῦμα πορνείας ἐστὶν ἐν αὐτοῖς, τὸν δὲ Κύριον οὐκ ἐπέγνωσαν.

[00430] Λογισμοῖς γὰρ ἀτόποις χρησάμενοι, τῆς μὲν ἀληθοῦς θεογνωσίας ἐξέπεσον, τῇ δὲ τῶν εἰδώλων θεραπείᾳ προσέσχον·

[00431] διὸ τίσουσι ταυτησὶ τῆς ὕβρεως δίκας, προφανῶς ὁρῶντες ὁποῖος ὁ τῆς εὐσεβείας καρπός.

[00434] καὶ Ἰσραὴλ καὶ Ἐφραῒμ ἀσθενήσουσιν ἐν ταῖς ἀδικίαις αὑτῶν·

[00435] καὶ ἀσθενήσει καὶ Ἰούδας μετ' αὐτῶν.

[00436] Ἐπειδὴ αἱ δέκα φυλαὶ πρότερον τὸν ἀνδραποδισμὸν καὶ τὴν δουλείαν ὑπέμειναν, εἰκότως αὐτῶν ἐμνήσθη πρότερον, Ἰσραὴλ αὐτὰς καὶ Ἐφραῒμ ὀνομάσας·

[00437] τὸν δὲ Ἰούδαν ἁρμοδίως τέθεικε τελευταῖον, ἐπειδὴ μετ' ἐκείνους τὴν αἰχμαλωσίαν ὑπέμεινεν.

[00438] Εἶτα δι δάσκει, ὅπως κατὰ ταὐτὸν μόσχους λαβόντες, καὶ πρόβατα, θυσίας ἐπιτελέσουσιν ἐκζητοῦντες τὸν Κύριον, καὶ οὐ μὴ εὕρωσιν αὐτόν·

[00443] Καὶ ὅτι παρα νόμως ἀλλοφύλους λαβόντες γυναῖκας, ἐξ ἐκείνων ἐπαιδοποίησαν·

[00445] Ὅτι τέκνα ἀλλότρια ἐγεννήθησαν αὐτοῖς·

[00446] (διὸ) ^[81.1580] νῦν καταφάγεται αὐτοὺς ἡ ἐρυσίβη, καὶ τοὺς κλή ρους αὐτῶν.

[00447] Ἐρυσίβην δὲ καλεῖ μὲν καὶ αὐτὸ τὸ ἐκ τῆς τοῦ ἀέρος ἀνωμαλίας τοῖς ἐν τοῖς καρποῖς ἐπισυμβαῖνον πάθος·

[00448] καλεῖ δὲ τροπικῶς καὶ τοὺς πολεμίους, ἐρυσίβης δίκην ἅπαντας διαφθείροντας.

[00449] Καὶ τοῦτο σαφέστερον ἑρμηνεύων εὐθὺς ἐπήγαγε·

[00451] Σαλπίσατε σάλπιγγι ἐπὶ τοὺς βουνοὺς, ἠχή σατε ἐπὶ τῶν ὑψηλῶν, κηρύξατε ἐν τῷ οἴκῳ Ὤν·

[00453] Ἐφραῒμ εἰς ἀφανισμὸν ἐγένετο ἐν ἡμέραις ἐλέγχου, ἐν ταῖς φυλαῖς τοῦ Ἰσραὴλ ἔδειξα πιστά.

[00454] Ταῦτα γὰρ ἅπαντα διὰ τῶν προφη τῶν αὐτοῖς προμηνύων, καὶ ἀπιστούμενος, μετὰ τὴν πεῖραν πιστευθήσομαι τῶν πραγμάτων, καὶ τῆς παρανομίας τοὺς ἐλέγχους ποιούμενος, δείξω τῆς προφητικῆς προῤῥήσεως τὴν ἀλήθειαν.

[00455] Καλῶς δὲ κωμῳδῶν τὴν τῶν εἰδώλων ἀσθένειαν·

[00457] διεγείρατε, φησὶν, εἰς βοή θειαν τοὺς ὑφ' ὑμῶν τιμωμένους·

[00458] παυσάτωσαν τὰς ὑπ' ἐμοῦ προσφερομένας ὑμῖν παιδείας·

[00459] κατα λάβετε τοὺς ὑψηλοτάτους βουνοὺς, ἐν οἷς πᾶσαν τοῖς εἰδώλοις προσεφέρετε θεραπείαν·

[00460] μεταδότωσαν ὑμῖν εἰς καιρὸν τῆς οἰκείας ἐπικουρίας.

[00461] Εἰκότως δὲ καὶ τοῦ Βενιαμὶν ἐμνημόνευσεν, ἐπειδὴ συνάπτει καὶ τοῦ Ἰούδα τὴν μνήμην.

[00463] Ἐγένοντο γὰρ, φησὶν, οἱ ἄρχοντες Ἰούδα, ὡς μετατιθέντες ὅρια·

[00464] ἐπ' αὐτοὺς ἐκχεῶ ὡς ὕδωρ τὸ ὅρμημά μου.

[00465] Οὕτω γὰρ ἀναιδῶς τοὺς ὑπ' ἐμοῦ τεθέντας παραβαίνουσιν ὅρους, ὡς οἱ τοὺς διορί ζοντας λίθους, καὶ ταύτην ἀπ' ἐκείνης τὴν ἄρουραν διατέμνοντας μεταφέρειν ἀναισχύντως ἐπιχειροῦντες·

[00466] διὸ χειμάῤῥου δίκην αὐτοῖς ἐποίσω τὰς τιμωρίας.

[00467] ∆ῆλον δὲ, ὡς καὶ τοῦ Βενιαμὶν μνημονεύων συμπε ριλαμβάνει τὴν Ἰούδα φυλὴν, καὶ τοῦ Ἰούδα πάλιν κατηγορῶν, καὶ τὸν Βενιαμὶν ὡσαύτως συνάπτει·

[00469] οὕτω δὲ καὶ τὸν Ἐφραῒμ λέγων, τὰς δέκα φυλὰς τοῦ Ἰσραὴλ ὀνομάζει, καὶ μέντοι καὶ τὸν Ἰσραὴλ μνημονεύων, ταὐτὸ τοῦτο σημαίνει.

[00471] Κατεδυνάστευσεν Ἐφραῒμ τὸν ἀντίδικον αὑτοῦ, κατεδυνάστευσε τὸ κρῖμα, ὅτι ἤρξατο πο ρεύεσθαι ὀπίσω τῶν ματαίων.

[00472] Αἰτία, φησὶ, τῆς ἀδικίας αὐτοῦ ἡ τῶν εἰδώλων ἐγένετο θεραπεία·

[00473] εἰ γὰρ τὴν ἐμὴν εἶχε γνῶσιν, ἐκ τῆς ἐμῆς νομοθεσίας ἐπαιδεύετο τὸ δέον.

[00475] Καὶ ἐγὼ ὡς ταραχὴ τῷ Ἐφραῒμ, καὶ ὡς κέντρον τῷ οἴκῳ Ἰούδα.

[00476] Ἀντὶ τοῦ, τὴν τῶν πολεμίων αὐτοῖς ἐπάξω ταραχὴν, καὶ οἷον ἀκίδι τινὶ νύξω, καὶ κέντρον τὴν δι' ἐκείνων αὐτοῖς ἐπιτι θεὶς τιμωρίαν.

[00478] Καὶ εἶδεν Ἐφραῒμ τὴν νόσον αὑτοῦ, καὶ Ἰούδας τὴν ὀδύνην αὑτοῦ.

[00479] Τῇ πείρᾳ γὰρ ἔμαθεν τῶν κακῶν τὴν αἰτίαν.

[00480] Καὶ ἐπορεύθη Ἐφραῒμ πρὸς Ἀσσυρίους.

[00481] Ὑπὸ γὰρ τῶν Σύρων πολεμούμενος, ^[81.1581] τὸν Φουὰ, βασιλεὺς δὲ οὗτος ἦν Ἀσσυρίων, ἐκάλεσεν εἰς βοήθειαν.

[00482] Καὶ ἀπέστειλε πρέσβεις πρὸς βασιλέα Ἰαρεὶβ, καὶ αὐτὸς οὐκ ἠδυνήθη ῥύσασθαι ὑμᾶς, καὶ οὐ μὴ διαπαύσῃ ἐξ ὑμῶν ὀδύνη.

[00483] Πάλιν ὑμῖν τῶν Ἀσσυρίων ἐπελθόντων, πρεσβεύσεσθε, φησὶ, πρὸς τὸν Αἰγύπτου βασιλέα, τὴν ἐκεῖθεν αἰτοῦντες ἐπι κουρίαν·

[00484] ἀλλ' ὅμως οὐδὲ τῆς ἐκεῖθεν τεύξεσθε βοη θείας, ἀλλ' ὀδύναις ἐπαλλήλοις παραδοθήσεσθε.

[00485] Ὅτι δὲ τὸν βασιλέα Ἰαρεὶβ τὸν Αἰγύπτου καλεῖ βασιλέα, ἐκ τῶν μετὰ ταῦτα ῥᾴδιον μαθεῖν.

[00486] Ἐγένετο γὰρ Ἐφραῒμ, ὡς περιστερὰ ἄνους, οὐκ ἔχουσα καρδίαν, Αἴγυπτον ἐπεκαλεῖτο, καὶ εἰς Ἀσσυρίους ἐπορεύοντο.

[00487] ∆έον γὰρ τὴν ἐμὴν αἰτῆσαι βοήθειαν, καὶ δυνατὴν οὖσαν, καὶ λίαν αὐτῷ πελάζουσαν, τῇδε κἀκεῖσε διετέλει περινοστῶν, καὶ τὰς ἀσθενεῖς ἐπικουρίας αἰτῶν·

[00488] οὐδεμίαν δὲ ὄνησιν ἐκ τῆς τούτων ἐπικου ρίας προσλήψεται.

[00490] ∆ιότι, φησὶν, ἐγώ εἰμι ὡς πάνθηρ τῷ Ἐφραῒμ, καὶ ὡς λέων τῷ οἴκῳ Ἰούδα, καὶ ἐγὼ ἁρπῶμαι, καὶ πορεύσομαι, καὶ λήψομαι, καὶ οὐκ ἔσται ὁ ἐξαιρούμενος.

[00491] Τίς γὰρ ἀντιστῆναι τοῖς ὑπ' ἐμοῦ γιγνομένοις δυνήσεται;

[00492] τίς δὲ τοὺς ὑπ' ἐμοῦ κολαζο μένους ἐξαιρήσεται;

[00494] Καὶ πορεύσομαι, καὶ ἐπιστρέψω εἰς τὸν τό πον μου, ἕως οὗ ἀφανισθῶσιν.

[00497] Ὡς πάνθηρ, καὶ ὡς λέων αὐτοῖς ἔσομαι, ἁρμοδίως ἐπήγαγε τό·

[00498] Ἐπιστρέψω εἰς τὸν τόπον μου, ἕως οὗ ἀφανισθῶσιν.

[00499] Ἔθος γὰρ καὶ τοῖς θηρίοις ἐκείνοις, ὅταν τι θηρεύσωσιν, εἰς τοὺς συνήθεις ἐπανιέναι τόπους, καὶ τὸν ἀπὸ τῆς θήρας ἐγγενόμενον διαναπαύειν πόνον.

[00500] Κἀγὼ τοίνυν, φησὶ, δίκην πάνθηρος καὶ λέοντος, διὰ τῶν πολεμίων ὑμῖν ἐπελθὼν, κατ' ἐμαυτὸν λοιπὸν ἔσομαι, προνοίας ὑμᾶς οὐδεμιᾶς ἀξιῶ.

[00502] Τούτων δὲ, φησὶ, γινομένων, τὴν ἐμὴν κηδεμο νίαν ἐπιζητήσουσι, καὶ ἀλλήλοις παρακελεύσονται τὸν τὰς παιδείας ἐπαγαγόντα ἱκετεῦσαι Θεὸν, κατάλ ληλον ἐπιθεῖναι τοῖς τραύμασι φάρμακον.

[00503] Ὅτι αὐ τὸς, φησὶ, πέπαικε, καὶ ἰάσεται ἡμᾶς·

[00505] Καὶ τὸ σύντομον τῆς ἰάσεως παραδηλῶν·

[00507] Ὑγιάσει ἡμᾶς μετὰ δύο ἡμέρας, ἐν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστησόμεθα Οὐ δεῖται γὰρ εἰς θερα πείαν χρονικῆς περιόδου, ἀλλ' ἀθρόαν παρέξει τὴν ὑγίειαν·

[00508] αἰνίττεται δὲ διὰ τούτων καὶ τὴν διὰ τριῶν ἡμερῶν γενομένην τοῦ Σωτῆρος ἀνάστασιν, ἣ τῆς κοινῆς ἀναστάσεως ἐγένετο πρόξενος, καὶ πᾶσιν ἡμῖν δεδώρηται τὴν τῆς ἀθανασίας ἐλπίδα, διὰ τῆς εἰς τὸν Θεὸν ἐπιγνώσεως ἐγγινομένην.

[00509] Ἐν τῇ τρίτῃ γὰρ, φησὶν, ἡμέρᾳ ἀναστησόμεθα, καὶ ζησό ^[81.1584] μεθα ἐναντίον αὐτοῦ, καὶ γνωσόμεθα.

[00510] Μετὰ γὰρ τὴν ἀνάστασιν, φησὶν ὁ Ἀπόστολος, ἐπιγνώσομαι, καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην·

[00511] Ἄρτι γὰρ γινώσκω ἐκ μέ ρους, τότε δὲ ἐπιγνώσομαι, καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην.

[00512] Τότε τοίνυν, φησὶν, ἀκριβεστέραν τῶν πραγμάτων τὴν γνῶσιν δεξόμεθα·

[00513] Νῦν δὲ διώξωμεν τοῦ γνῶναι τὸν Κύριον.

[00514] Σπουδαίως, φησὶ, καὶ προθυμοτέρως ἐπιζη τήσωμεν.

[00515] Ὡς γὰρ ὄρθρον ἕτοιμον εὑρήσομεν αὐτόν.

[00516] Καθάπερ γὰρ ὁ ὄρθρος λύει τῆς νυκτὸς τὸ ζοφῶδες, οὕτως αὐτὸς τῶν ἐπικειμένων ἡμᾶς ἀπαλλάξει πει ρασμῶν, καὶ τῆς αὐτοῦ προνοίας τὴν ἀκτῖνα παρ έξει.

[00517] Καὶ ἥξει ἡμῖν ὡς ὑετὸς πρώϊμος καὶ ὄψιμος τῇ γῇ.

[00518] Πάντων γὰρ ἡμῖν τῶν ἀγαθῶν παρέξει τὴν ἀφθονίαν.

[00519] Μετὰ ταύτην αὐτῶν τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον μεταβολὴν, καθάπερ τις πατὴρ φιλόστοργος τὴν πρὸς αὐτοὺς ποιεῖται διάλεξιν.

[00523] Τὸ δὲ ἔλεος ὑμῶν, ὡς νεφέλη πρωϊνὴ, καὶ ὡς δρόσος ὀρθρινὴ πορευομένη.

[00524] Ἐγὼ μὲν γὰρ, φησὶ, πάσης ὑμᾶς ἀξιῶσαι φιλανθρωπίας ἐθέλω·

[00525] ἡ δὲ παρ' ὑμῶν γινομένη μεταμέλεια πρόσκαιρός ἐστι, καὶ οὐ διαρκὴς, καὶ ἔοικε δρόσῳ βραχείᾳ συν ισταμένῃ, καὶ ὑπὸ ἡλίου δαπανωμένῃ, καὶ νεφέλῃ ἕωθεν προφαινομένῃ, καὶ ὑπὸ τῶν ἀκτίνων σκεδαν νυμένῃ·

[00526] τῇ δὲ μεταμελείᾳ παραμετρεῖται τὸ ἔλεος.

[00527] Ἀλλ' ὅμως καὶ οὕτως ὑμᾶς διακειμένους παντοδαπῆς ἐπιμελείας ἀξιῶν διετέλεσα, ὡς καὶ τοῖς ἐμαυτοῦ προφήταις αἴτιος θανάτου γενέσθαι·

[00528] εἰς ὑμετέραν γὰρ αὐτοὺς ἀποστέλλων διδασκαλίαν, τὸν παρ' ὑμῶν αὐτοῖς προὐξένησα θάνατον.

[00531] ∆ιὰ τοῦτο ἀπεθέρισα τοὺς προφήτας ὑμῶν, ἀπέκτεινα αὐτοὺς ἐν ῥήματι στόματός μου, καὶ τὸ κρῖμά μου ὡς φῶς ἐξελεύσεται.

[00532] Καὶ γὰρ ἅπαν τας τοὺς προφήτας ἂν ἀνέλητε, οὐ δυνήσεσθε δεῖξαι τὴν προφητείαν ψευδῆ·

[00533] οἷόν τι γὰρ φῶς τὴν ταύ την ἀλήθειαν ἐπιδείξω.

[00537] καὶ ἐπί γνωσιν Θεοῦ, ἢ ὁλοκαυτώματα.

[00538] Αὐτοὶ δέ εἰσιν ὡς ἄνθρωπος παραβαίνων διαθήκην, ἐκεῖ κατεφρόνησάν μου.

[00539] Θυσιῶν μὲν γὰρ, φησὶν, οὐ προσδέομαι, δέχομαι δὲ ταύτας τῇ τῆς ὑμετέρας γνώμης ἀσθε νείᾳ συγκαταβαίνων.

[00540] Ἀπαιτῶ δὲ τὰ δύο ταῦτα, τήν τε περὶ ἐμὲ εὔνοιαν, καὶ τὴν εἰς τὸν πέλας φιλαν θρωπίαν.

[00541] Ταῦτα γὰρ καὶ νομοθετῶν πρῶτα τέθεικα·

[00542] Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρ δίας σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς δυνάμεώς σου·

[00543] καὶ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου, ὡς σεαυτόν.

[00545] αὐτοὶ δὲ ἐοίκασιν ἀν θρώπῳ τὰς συγκειμένας αὐτῷ πρός τινα παραβαί νοντι συνθήκας.

[00546] Παραπλησίως γὰρ καὶ οὗτοι, τῆς ἐμῆς μακροθυμίας καταφρονοῦντες, τοὺς τεθέντας αὐτοῖς ἐπάτησαν νόμους.

[00548] Κατεφρόνησέ μου Γάλγαλα, πόλις ἐργαζομένη μάταια, ταράττουσα ὕδωρ.

[00550] Ταύτης καὶ ἄνω τῆς πόλεως ἐμνημόνευσεν, ὡς εἰδώλοις ἀνακειμένης, καὶ πολλοὺς εἰς ἀσέβειαν ἐκκαλουμένης.

[00551] Ταράσσειν δὲ αὐτοὺς ἔφη ὕδωρ, τὸ καθαρὸν τῆς θεογνωσίας ἐπιθολοῦσαν.

[00552] Πειρατῇ δὲ τὴν ἰσχὺν αὐτῆς ἀπείκασεν, ἐπειδὴ γοητικαῖς μαγγανείαις καὶ σοφίσμασί τισι μεμηχανημένοις, τὰς τῶν εἰδώλων ἐποιοῦντο κινή σεις.

[00553] Καθάπερ γὰρ οἱ πειραταὶ κρύβδην τοῖς ναυ τιλλομένοις ἐπιᾶσιν, οὕτως οἱ τῶν εἰδώλων θερα πευταὶ, μὴ δυνάμενοι δεῖξαι προφανῶς τὴν τούτων ἐνέργειαν, διὰ τῶν μεμηχανημένων αὐτοῖς τεχνα σμάτων ἐξαπατῶσι τοὺς ἀνοήτους.

[00554] ∆έον δὲ τοὺς θείους ἱερέας μετὰ παῤῥησίας ἐλέγχειν τὴν τετολ μημένην ἀσέβειαν, ἐσίγων, τὴν τῶν ἀσεβούντων δε διότες μανίαν.

[00555] Εἰκότως τοίνυν αὐτῶν καὶ μάλα δι καίως κατηγορεῖ, λέγων·

[00556] Ἔκρυψαν ἱερεῖς ὁδὸν Κυρίου, ἐφόνευσαν Σί κημα, ὅτι ἀνομίαν ἐποίησαν.

[00557] (ιʹ, ιαʹ.) Ἐν τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ εἶδον φρικώδη ἐκεῖ πορνείαν τοῦ Ἐφραῒμ, ἐμιάνθη Ἰσραήλ.

[00560] Λευῒ, ὁ τῶν ἱερέων προπάτωρ, τῷ Συμεὼν χρησάμενος συνεργῷ, τὴν Σικιμιτῶν πόλιν ἄρδην ἠφάνισεν ἅπασαν, τῆς εἰς τὴν ἀδελφὴν ὕβρεως ποινὴν τοὺς πεπαρῳνηκότας πραττόμενος.

[00562] Ἐκείνων ὄντες ἀπόγονοι, τῶν ἐκείνων, φησὶν, οὐκ ἐσχήκατε ζῆλον.

[00563] Ἐκεῖνοι μὲν γὰρ ἐτιμώρησαν ἠδικημένῃ τῇ ἀδελφῇ, καὶ ὑπὲρ τῆς πατρῴας οἰκίας ἐζήλωσαν·

[00564] ὑμεῖς δὲ, πάσης τιμῆς ἀπολαύοντες, οὐδὲ διελέγξαι τὴν εἰς ἐμὲ γιγνομένην παρανομίαν ἠνέσχεσθε.

[00565] Ἀλλ' ὁρῶντες τὰ φρικώδη ἐκεῖνα καὶ μετὰ δέους μιάσμα τα, οὐχ ὑφ' ἑνὸς ἀνθρώπου τολμώμενα, ἀλλὰ παντὸς τοῦ τε Ἐφραῒμ καὶ τοῦ Ἰούδα, σιγῶντες διετελέσατε.

[00566] Τὸ δὲ πάντων ἀνιαρώτατον, ὅτι καθ' ὃν ἔδει καιρὸν θερίζειν τὸν Ἰούδαν τῶν θείων ἐπαγγελιῶν τοὺς καρποὺς, τότε τὸν ἀμητὸν ἀθέριστον καταλέλοιπεν·

[00567] ἀλλὰ τῆς ὀλιγωρίας καὶ ῥᾳστώνης παυσάμενος, ὦ Ἰούδα·

[00568] Ἄρχου τρυγᾷν σεαυτῷ ἐν τῷ ἐπιστρέφειν με τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ λαοῦ μου, ἐν τῷ ἰᾶσθαί με τὸν Ἰσραήλ.

[00569] Ἐπειδὴ, φησὶ, πρὸ τῆς τῶν κακῶν πείρας, οὐκ ἠθέλησας τοὺς τῆς δικαιοσύνης τρυγῆσαι καρποὺς, νῦν μετὰ τὴν πεῖραν, καὶ μετὰ τὴν ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας ἐπάνοδον, ἐννόμως πολι τεύου, καὶ τοὺς ἐντεῦθεν φυομένους δρέπου καρπούς.

[00572] οὐ γὰρ τῷ Θεῷ τι παρέχομεν ἐννόμως πολιτευό μενοι, ἀλλ' ἡμῖν αὐτοῖς τὰ ἐντεῦθεν προξενούμενα ἀγαθά.

[00576] Καὶ ἀποκαλυφθήσεται ἡ ἀδικία Ἐφραῒμ, ^[81.1588] καὶ ἡ κακία Σαμαρείας, ὅτι ἠγάπησαν ψευδῆ.

[00577] ∆ήλη πᾶσιν ἡ παρανομία αὐτῶν διὰ τῆς τιμωρίας γενήσεται.

[00578] Καὶ κλέπτης πρὸς αὐτὸν εἰσελεύ σεται, ἐκδιδύσκων λῃστὴς ἐν τῇ ὁδῷ αὐτοῦ.

[00579] Ἐπειδὴ γὰρ, τῆς ἀληθοῦς θεογνωσίας ἀμελήσαντες, περὶ τὴν τῶν εἰδώλων διετέθησαν πλάνην, λῃστῶν δίκην καὶ κλεπτῶν ἐπελθόντες αὐτοῖς οἱ πολέμιοι, τὰ μὲν ἐμπρήσουσι καὶ δῃώσουσι, τὰ δὲ ληΐσονται, καὶ πάντων αὐτοὺς στερήσουσι τῶν ἀγαθῶν.

[00581] Ὅπως συνᾴδωσιν, ὡς ᾄδοντες ἐν ταῖς καρ δίαις αὑτῶν.

[00582] Τούτων δὲ, φησὶ, γιγνομένων, θρηνῳδοῦντες καὶ ὀλοφυρόμενοι διατελέσουσιν, οὐδὲ μετὰ φωνῆς ᾄδειν τοὺς θρήνους τολμῶντες, ἀλλὰ κατὰ διάνοιαν τὰς ὀλοφύρσεις ποιούμενοι.

[00583] Πασῶν γὰρ τῶν κακιῶν αὐτῶν ἐμνήσθην·

[00584] νῦν ἐκύκλωσεν αὐτοὺς τὰ διαβούλια αὐτῶν, ἀπέναντι τοῦ προσώπου μου ἐγένοντο.

[00585] Ἐπὶ πλεῖστον, φησὶ, μακροθυμή σας, καὶ ὥσπερ ὁρᾷν οὐ δοκῶν τὰ τολμώμενα, νῦν σαφῶς αὐτὰ θεωρῶ, τιμωρίαν αὐτοῖς ἐπαγαγεῖν δοκι μάσας.

[00587] Ἀπό στρεψον τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου.

[00588] ∆ιαβούλια δὲ Ἀκύλας καὶ Σύμμαχος, τὰ ἐπιτηδεύ ματα ἡρμήνευσαν·

[00590] Οἱ μὲν γὰρ Ἑβδομήκοντα τὴν πρώτην ὁρμὴν τῆς ψυχῆς τοὺς λογισμοὺς τεθείκασιν·

[00591] οἱ δὲ τὰ ἐκ τούτων τεχθέντα ἐπιτηδεύματά τε καὶ ἔργα.

[00593] Ἐν ταῖς κακίαις αὑτῶν ηὔφραναν βασι λεῖς, καὶ ἐν τοῖς ψεύδεσιν αὑτῶν ἄρχοντας.

[00594] Πρό χειροι γὰρ εἰς ὄλεθρον γεγονότες διὰ τὴν οἰκείαν παρανομίαν, εὐφροσύνης τοῖς πολεμήσασιν αὐτοὺς ἐγένοντο πρόξενοι.

[00596] Καὶ πάντες μοιχεύοντες, ὡς κλίβανος καιόμενος εἰς πέψιν.

[00597] Ἅπαντες, φησὶν, ὑπὸ τῆς ἀκολάστου πυρπολούμενοι γνώμης, κλιβάνῳ ἐκπε πυρωμένῳ ἐοίκασι, καὶ πρὸς ὑποδοχὴν ἑτοίμῳ τῆς εἰς ἀρτοποιΐαν κατεσκευασμένης ζύμης.

[00599] Τὸ τῆς ἀκολα σίας πῦρ τὴν πολεμικὴν αὐτοῖς ἐπάξει φλόγα.

[00600] Ἀπὸ φυράσεως στέατος ἕως τοῦ ζυμωθῆναι αὐτὸ ὅλον, αἱ ἡμέραι τῶν βασιλέων ὑμῶν.

[00601] Καθάπερ γὰρ ἡ ζύμη τὰ συμφυρόμενα ἄλευρα εἰς τὴν οἰκείαν μετατίθησι φύσιν, οὕτως ἡ ζύμη τῆς ἀσεβείας, ὑπὸ τοῦ Ἱεροβοὰμ τοῦ πρώτου βασιλεύσαντος ὑμῶν προσενεχθεῖσα, ὑμῖν τε καὶ τοῖς κατὰ καιρὸν ἐν ὑμῖν βεβασιλευκόσιν ὑμῖν, τῆς οἰκείας μεταδέδωκεν ἅπασι δυσωδίας.

[00602] Ἐντεῦθεν λοιπὸν τῶν ἀρχόντων ποιεῖται τὴν κατηγορίαν, ὡς οἰνοφλυγίᾳ χαιρόντων, καὶ τούτου χάριν εἰς ὀργὴν ἐξαπτομένων, καὶ δωρο δοκίᾳ χρωμένων, καὶ ἀνοσίοις ἀνδράσι καὶ κακῶν αἰτίοις συνδιαγόντων.

[00603] Τούτους γὰρ προσαγορεύει λοιμοὺς, ὡς λύμης καὶ βλάβης αἰτίους.

[00604] Καθάπερ γὰρ ὁ λοιμὸς εἰ προσάψαιτό τινος, καὶ τοὺς πελά ζοντας διὰ τούτου λωβᾶται·

[00605] οὕτως οἱ πονηρίᾳ ^[81.1589] συζῶντες τοῖς γνωρίμοις λυμαίνονται·

[00606] φθείρουσι γὰρ ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι κακαί·

[00607] διδάσκει δὲ, ὡς καὶ νύκτωρ τὰς ἐπιβουλὰς διετέλουν καττύοντες, καὶ μεθ' ἡμέραν πυρὸς δίκην τοὺς ὑπ' αὐτῶν ἀδι κουμένους διέφθειρον·

[00608] τὸ γὰρ, Ἐν τῷ κατα ράσσειν αὐτοὺς ὅλην τὴν νύκτα, οἱ πάντες ἑρμη νευταὶ συμφώνως ἐνεδρεύειν τεθείκασιν.

[00610] Πῦρ γὰρ κατέφαγε τοὺς κριτὰς αὐτῶν, πάντες οἱ βασιλεῖς αὐτῶν ἔπε σον.

[00611] Καὶ τὸ πάντων αἴτιον τῶν κακῶν, Οὐκ ἦν γὰρ ἐν αὐτοῖς ὁ ἐπικαλούμενος πρός με.

[00612] Ὡς παρεληλυθότα τὰ ἐσόμενα εἴρηκε, δεικνὺς, ὡς πάν τως ταῦτα γενήσεται, καὶ οὐδὲν κωλύσει τὴν τῆς προῤῥήσεως ἔκβασιν.

[00613] Τοῦτο καὶ παρὰ τοῖς ἄλλοις προφήταις εὑρίσκομεν τὸ ἰδίωμα·

[00619] Εἴδομεν αὐτὸν, καὶ οὐκ εἶχεν εἶδος, οὐδὲ κάλλος·

[00620] ἀντὶ τοῦ, Ὀψόμεθα, καὶ Ἀρθήσεται, καὶ Ἀχθήσεται.

[00622] Ὅτιπαιδίον ἐγεννήθη ἡμῖν υἱὸς, καὶ ἐδόθη ἡμῖν·

[00623] ἀντὶ τοῦ, Γεννηθήσεται, καὶ ∆οθήσεται.

[00624] Ἐντεῦθεν εἰς δευτέραν κατηγορίαν τρέπει τὸν λόγον.

[00626] Ἐφραῒμ ἐν τοῖς λαοῖς αὐτὸς συνανεμί γνυτο.

[00628] ταύτης δὲ καὶ ὁ μακάριος κατηγορεῖ ∆αβὶδ, λέγων·

[00629] Ἐπεμί γησαν ἐν τοῖς ἔθνεσι, καὶ ἔμαθον τὰ ἔργα αὐτῶν.

[00630] Ἐφραῒμ ἐγένετο ἐγκρυφίας οὐ μεταστρεφόμενος.

[00631] Ἐπέμεινε, φησὶ, τῇ κακίᾳ, καὶ μεταβολὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον οὐδεμίαν ἐδέξατο, καθάπερ ὁ ἐγκρυφίας κατὰ θάτερον μέρος προσομιλῶν τῷ πυρὶ, καὶ δια καιόμενος.

[00633] Κατέφαγον ἀλλότριοι τὴν ἰσχὺν αὐτοῦ, αὐτὸς δὲ οὐκ ἔγνω.

[00634] Καὶ τῶν κακῶν δὲ, φησὶν, ἐπικει μένων, ἀγνοεῖ τὸν παιδεύοντα.

[00635] Καὶ πολιαὶ ἐξήν θησαν αὐτῷ, καὶ αὐτὸς οὐκ ἔγνω.

[00636] Οὐδὲ τῷ πολλῷ, φησὶ, χρόνῳ ἐδιδάχθη τὸ δέον.

[00638] Καὶ ταπεινωθήσεται ἡ ὕβρις τοῦ Ἰσραὴλ εἰς πρόσωπον αὐτοῦ.

[00639] Ὄψεται, φησὶ, σαφῶς, καὶ μα θήσεται, οἵους ἡ ἀσέβεια τίκτει καρπούς.

[00640] Καὶ οὐκ ἐπέστρεψαν πρὸς Κύριον τὸν Θεὸν αὑ τῶν, καὶ οὐκ ἐζήτησαν αὐτὸν ἐν πᾶσι τούτοις.

[00641] (ιαʹ.) Καὶ ἦν Ἐφραῒμ ὡς περιστερὰ ἄνους, οὐκ ἔχουσα καρδίαν·

[00642] Αἴγυπτον ἐπεκαλεῖτο, καὶ εἰς Ἀσσυρίους ἐπορεύετο.

[00643] Ταύτας παρ' ἐμοῦ δεχόμενοι τὰς παι δείας, ἐμὲ μὲν οὐδαμῶς παρεκάλεσαν, στῆναι τῶν ἐπιφερομένων αὐτοῖς κακῶν τὴν φορὰν, ἀλλὰ πρὸς Ἀσσυρίους μὲν ἔτρεχον ὑπὸ Σύρων πολεμούμενοι, πρὸς Αἰγυπτίους δὲ ὑπὸ Ἀσσυρίων πολιορκούμενοι, τῆς περιστερᾶς ἐν ἑαυτοῖς δεικνύντες τὴν ἄνοιαν.

[00644] Καθάπερ γὰρ ἐκείνη τῶν ἰδίων νεοττῶν ἀφαιρου μένων οὐκ ἀφίπταται, ἀλλὰ τοῖς αὐτοῖς προστρέ χει χωρίοις, οὕτως οὗτοι θαμὰ καὶ συνεχῶς, νῦν μὲν ^[81.1592] ὑπὸ τούτων, νῦν δὲ ὑπ' ἐκείνων ἀναιρούμενοί τε καὶ ἐξανδραποδιζόμενοι, πρὸς Ἀσσυρίους καὶ Αἰγυπτίους ἔθεον, οὐδεμιᾶς παρ' αὐτῶν ἐπικουρίας τυγχάνον τες.

[00646] Ἐπιβαλῶ ἐπ' αὐτοὺς τὸ δίκτυόν μου, κα θὼς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατάξω αὐτοὺς, καὶ παιδεύσω αὐτοὺς ἐν τῇ ἀκοῇ τῆς θλίψεως αὐτῶν.

[00647] Πρῶτον μὲν γὰρ αὐτοὺς τῇ ἀπειλῇ παιδεύσω τῶν ἀλγεινῶν·

[00648] εἶτα οἷόν τι δίκτυον τῶν πολεμίων τὸ νέ φος αὐτοῖς περιτιθεὶς, ἅπαντας δίκην ὀρνέων θη ρεύσω.

[00649] Καὶ ταῦτα δὲ εἰρηκὼς οὐκ ἀμνημονεῖ τῆς οἰ κείας φιλανθρωπίας, ἀλλὰ θρῆνόν τινα ὑπὸ πατρικῆς φιλοστοργίας αὐτοῖς προσφέρει.

[00651] Οὐαὶ αὐτοῖς, ὅτι ἀπεπήδησαν ἀπ' ἐμοῦ·

[00652] δείλαιοί εἰσιν, ὅτι ἠσέβησαν εἰς ἐμέ.

[00653] Καὶ ἐπειδὴ ἀθλίους ἀπεκάλεσεν, ὡς ἀγνώμονας καὶ ἀσεβεῖς περὶ αὐτὸν γενομένους, ἀναγκαίως καὶ τῶν εὐεργεσιῶν τῶν ἀῤῥήτων ἀναμιμνήσκει.

[00655] Τῆς γὰρ Αἰγυπτιακῆς αὐτοὺς ἠλευθέρωσα δουλείας.

[00656] Καὶ αὐτοὶ κατελάλησαν κατ' ἐμοῦ ψευδῆ Τοῦτο καὶ ὁ μακάριος αὐτῶν κατηγορεῖ ∆αβίδ·

[00658] Ἐπεὶ ἐπάταξε πέτραν, καὶ ἐῤῥύησαν ὕδατα, καὶ χείμαῤῥοι κατεκλύσθησαν·

[00659] μὴ καὶ ἄρτον δυνήσεται δοῦναι, ἢ ἑτοιμάσαι τρά πεζαν τῷ λαῷ αὑτοῦ;

[00661] Καὶ οὐκ ἐβόησαν πρός με αἱ καρδίαι αὐ τῶν.

[00663] Ὁ λαὸς οὗτος τοῖς χείλεσί με τιμᾷ, τῇ δὲ καρδίᾳ πόῤῥω ἀπέχει ἀπ' ἐμοῦ.

[00664] Εἶτα διελέγχει ἃ τῶν εἰδώλων ἕνεκα διεπράττοντο.

[00665] Ἀλλ' ἢ ὠλόλυζον ἐν ταῖς κοί ταις αὑτῶν, ἐπὶ σίτῳ καὶ οἴνῳ κατετέμνοντο.

[00666] Τὴν γὰρ ἐπηγγελμένην τοῖς πατράσιν αὑτῶν ἀπειληφότες γῆν·

[00667] (ταύτην γὰρ κοίτην ὠνόμασεν, ὡς μετὰ τοὺς ἐν τῇ ἐρήμῳ πόνους διαναπαύσασαν αὐτούς), τὰς ἐθνικὰς τελετὰς ἐπετέλουν, καὶ τοῖς ἐμοῖς ἀγαθοῖς ἐντρυφῶντες, ἐν τοῖς εἰδωλικοῖς ναοῖς τὰς καλου μένας ἐντομίδας τοῖς σφῶν αὐτῶν προσέφερον σώ μασι.

[00668] Τούτου χάριν, φησὶ, δι' ἐμοῦ παιδευθήσονται, ἐπειδὴ παρ' ἐμοῦ δεξάμενοι δύναμιν·

[00669] (ταύτην γὰρ βραχίονα καλεῖ), Εἰς ἐμὲ ἐλογίσαντο πονηρά.

[00673] Ἐπεστράφησαν εἰς οὐδέν, ἐγένοντο εἰς τόξον οὐ τεταμένον.

[00674] Καταλιπόντες γάρ με, ὄνησιν οὐ δεμίαν ἐδρέψαντο·

[00675] ἀλλὰ τόξῳ κεχαυνωμένῳ καὶ οὐκ ἐντεταμένῳ ἐοίκασιν, ὃ οὐδεμίαν βλάβην ἐπιφέρει τοῖς πολεμίοις.

[00676] ∆ιὸ, Καὶ οἱ ἄρχοντες αὐτῶν ἐν ῥομ φαίᾳ πεσοῦνται διὰ ἀπαιδευσίαν γλώσσης αὐτῶν·

[00677] οὕτως ὁ φαυλισμὸς αὐτῶν ἐν γῇ Αἰγύπτῳ.

[00681] Ἐπὶ φάρυγγι αὐτῶν, ὡς γῆ ἄβατος, ὡς σάλπιγξ, ὡς ἀετὸς ἐπ' οἶκον Κυρίου.

[00682] Καθάπερ γὰρ οἱ πατέρες αὐτῶν ἀντιλέγοντες διετέλεσαν, καὶ τὴν ἐμὴν ἐκφαυλίζοντες δύναμιν, καὶ τῷ Μωσῇ, καὶ ^[81.1593] τῷ Ἀαρὼν προφανῶς ἀντέστησαν, τῆς ἐλευθερίας αὐτῶν χάριν ἀποσταλεῖσιν·

[00683] οὕτω καὶ οὗτοι τὴν ἐκεί νων ἀπαιδευσίαν μιμησάμενοι, ὡς ἄβατος γῆ γενή σονται, καὶ ἐρημίᾳ παντελεῖ παραδοθήσονται, τῆς πολεμικῆς σάλπιγγος ἠχούσης μέγα, καὶ τοῦ βασι λέως τῶν πολεμίων ἀετοῦ δίκην ἐφιπταμένου, καὶ τῷ θείῳ οἴκῳ μετὰ μανίας ὅτι πλείστης ἐπερχομένου.

[00684] Ὅτι δὲ ἀετὸν τῶν πολεμίων ὠνόμασε τὸν βασιλέα, καὶ ἡ τοῦ Ἰεζεκιὴλ μαρτυρεῖ προφητεία·

[00685] Ἀετὸς γὰρ, φησὶν, ὁ μέγας, ὁ μεγαλοπτέρυγος, ὁ πολὺς τοῖς ὄνυξιν, ὃς ἔχει τὸ ἥγημα εἰσελθεῖν εἰς τὸν Λίβανον, καὶ τὰ λοιπά.

[00686] Ταῦτα δὲ ὑπομενοῦσιν, Ἀνθ' ὧν παρέβησαν τὴν διαθήκην μου, καὶ κατὰ τοῦ νόμου μου ἠσέβησαν.

[00691] Ἐν πείρᾳ γὰρ ἐκείνων γενόμενοι τῶν κα κῶν, τότε τὴν ἐπικουρίαν ζητήσουσι.

[00697] (δʹ·) Ἑαυτοῖς ἐβασίλευσαν, καὶ οὐ δι' ἐμοῦ·

[00699] Ἡνίκα γὰρ, φησὶ, τῆς ἐμῆς προνοίας ἀπήλαυον, ἁπάντων ἐκράτουν τῶν δυσμενῶν·

[00700] ἀλλ' ὅμως οὐδὲ τοῦτο αὐτοὺς ἔπεισε τῆς ἐμῆς προνοίας ἀντέχεσθαι, ἀλλ' ἑαυτοῖς ἐχειροτόνησαν βασιλέα, οὐδαμῶς με περὶ τούτου ἐρόμενοι.

[00701] Τὴν δὲ κατηγορίαν ταύτην τῶν δέκα ποιεῖται φυλῶν, αἳ τὸν Ἱεροβοὰμ ἑαυτοῖς ἐχει ροτόνησαν βασιλέα, οὐ πυθόμενοι τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων, εἰ χρὴ τοῦτο ποιῆσαι.

[00702] Ἀλλὰ μηδεὶς τῶν ταῖς Βασι λείαις ἐντετυχηκότων, ἐναντίον τοῦτο τοῖς ἐκεῖ φερο μένοις ἡγείσθω·

[00703] οὐδὲ γὰρ πρὸς τὸν λαὸν Ἀχείαν τὸν Σιλωνίτην ἀπέστειλεν, ἀλλὰ πρὸς τὸν Ἱεροβοάμ·

[00704] οὗ χάριν οὐδεμιᾶς εἰσιν ἄξιοι συγγνώμης, ἑαυτοῖς ἐπιτρέψαντες τὴν τοῦ βασιλέως χειροτονίαν.

[00705] Εἶτα ἐγκαλέσας, ὅτι τὸ ἀργύριον καὶ τὸ χρυσίον παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων εἰληφότες, εἰς τὴν τῶν εἰδώλων κατα σκευὴν ἐδαπάνησαν.

[00706] παραίνεσιν αὐτοῖς προσφέρει, καὶ συμβουλήν.

[00711] ἕως τίνος οὐ μὴ δύνωνται καθαρισθῆναι ἐν τῷ Ἰσραήλ;

[00715] Καὶ αὐτὸ τέκτων ἐποίησε, καὶ οὐ θεός ἐστι·

[00716] διότι πλανῶν ἦν ὁ μόσχος σου, Σαμάρεια.

[00717] Κομιδῇ προσφόρως τὴν τῶν εἰδώλων ἀσθένειαν ἐκωμῴδη σεν·

[00718] ὕλης γὰρ εἰς τὸ εἶναι καὶ τέχνης προσδέονται.

[00719] Καὶ τὴν μὲν ὕλην ἀπὸ τῆς γῆς λαμβάνοντες, οἷον ξύλον, ἢ λίθον, ἢ χρυσὸν, ἢ ἄργυρον, ἢ κασσίτερον, τὸ δὲ εἶδος ἀπὸ τῆς τέχνης ἐρανιζόμενοι, τὰ χειρό κμητα θεοποιοῦσι τῶν ζώων ἰνδάλματα.

[00722] Ὅτι ἀνεμόφθορα, φησὶν, συνέσπειραν, καὶ ἡ καταστροφὴ αὐτῶν ἐκδέξεται αὐτά·

[00723] δράγμα οὐκ ἔχον ἰσχὺν τοῦ ποιῆσαι ἄλευρον·

[00724] ἐὰν δὲ καὶ ποιήσῃ, ἀλλότριοι καταφάγονται αὐτό.

[00725] Οὐδένα γὰρ, φησὶ, καρπὸν ἐκ τῆς τῶν εἰδώλων δρέπεσθε θεραπείας, ἀλλ' ἔοικε τὰ ἐκείνων δράγματα ἀνεμοφθόροις ἀστάχυσιν, οἳ τὰς μὲν θήκας πλήρεις δεικνύουσιν ἔξωθεν, τὸν δὲ σῖτον ἔνδον οὐκ ἔχουσι.

[00726] Τοιαύτη δὲ καὶ τῶν εἰδώλων ἡ φύσις·

[00727] τὸ μὲν γὰρ φαινόμενον εἶδος, ἢ ἀνδρὸς, ἢ γυναικὸς, ἢ λέοντος, ἢ ἄλλου τινὸς τῶν ζώων, ἀπὸ τῆς τέχνης λαμβάνει·

[00728] πάσης δὲ ἰσχύος καὶ ἐνερ γείας καθέστηκεν ἔρημος.

[00729] ∆ιὸ καὶ αὐτὰ, φησὶ, μετὰ τῶν προσκυνούντων διαφθαρήσεται·

[00730] ἡ γὰρ κατα στροφὴ αὐτῶν, φησὶν, ἐκδέξεται αὐτὰ, καὶ ἀλλότριοι καταφάγονται αὐτά.

[00733] νῦν ἐγένετο ἐν τοῖς ἔθνεσιν ὡς σκεῦος ἄχρηστον.

[00735] Τὴν γὰρ τῶν Ἀσσυρίων βοήθειαν ἐξαιτή σαντες, αὐτοῖς εἰς δουλείαν παραδοθήσονται, οὐδε μίαν τῷ Θεῷ λειτουργίαν ἀποπληροῦντες, οὔτε τὰς κατὰ νόμον ἑορτάζοντες πανηγύρεις.

[00737] ∆ι' ἐμοῦ γὰρ αὐξηθεὶς, καὶ φυτοῦ δίκην ἀναθήλας, τῆς ἐμῆς ἑαυτὸν θεραπείας ἐχώ ρισεν.

[00739] (ιʹ.) ∆ιὰ τοῦτο παρα δοθήσονται ἐν τοῖς ἔθνεσι.

[00740] Κόρον οὐκ ἔλαβε τῶν ἀγαθῶν, ἀλλὰ τοῦ πλείονος διετέλεσεν ἐφιέμενος·

[00741] τούτου χάριν εἰς δουλείαν παραδοθήσεται.

[00744] Καὶ κοπάσουσι μικρὸν, τοῦ χρίειν βασιλέα καὶ ἄρχοντα.

[00745] Καὶ ὑφ' ἑτέρου μᾶλλον, ἢ ὑπ' ἐμοῦ βασιλεύεσθαι βουληθέντες, ὑπὸ τὴν τῶν Ἀσσυρίων δεσποτείαν γενήσονται, οὐκέτι λοιπὸν ἑαυτοῖς χει ροτονεῖν βασιλέα δυνάμενοι.

[00747] Ὅτι ἐπλήθυνεν Ἐφραῒμ θυσιαστήρια, εἰς ἁμαρτίας ἐγένετο αὐτῷ θυσιαστήρια τὰ ἠγαπη μένα.

[00748] ∆ικαίως, φησὶ, καταπαύσω τὴν παράνομον αὐτοῦ βασιλείαν·

[00749] ἐπειδὴ διὰ ταύτης εἰς τὸ τῶν εἰδω λικῶν θυσιαστηρίων ἐξώκειλε πλῆθος, καὶ τὴν ἀσέ βειαν ἐκεῖθεν ἐδρέψατο, θερμῶς περὶ τὰ παράνομα διατεθεὶς θυσιαστήρια.

[00751] Καταγράψω αὐτῷ πλῆθος, καὶ τὰ νόμιμα αὐτοῦ.

[00752] Τούτων γὰρ τῶν θυσιαστηρίων τὸ πλῆθος, καὶ τῶν ἐφευρεθέντων ἐπὶ τούτοις νόμων, καθ' οὓς τὰς εἰδωλικὰς τελετὰς ἐπετέλουν, ἀνάγραπτον ποιήσω τὴν μνήμην, εἰς ἔλεγχον τῆς πολλῆς αὐτῶν ἀσεβείας.

[00753] Εἰς ἀλλότρια ἐλογίσθησαν θυσιαστήρια ἠγαπη μένα.

[00754] Καὶ τούτων μὲν, φησὶ, τῶν παρανόμων θυσιαστηρίων πολλὴν ἐποιήσαντο φροντίδα·

[00755] τὰ δὲ θεῖα, ἃ πάσης ἀξιοῦν θεραπείας ἐχρῆν, καὶ τριπό θητα ἔχειν, καὶ λίαν ἐπέραστα, ὡς ἄλλοις τισὶ προσ ήκοντα κατέλιπον ἀτημέλητα.

[00756] Ἀλλ' οὐχ ὡς δεόμενος τῶν παρ' αὐτῶν θυσιῶν τήνδε τὴν κατηγορίαν πε ποίημαι.

[00758] Ἐὰν γὰρ θύσωσι θυσίαν, καὶ φάγωσι κρέα, Κύριος οὐ προσδέξεται αὐτά.

[00759] Τὸ δὲ φάγωσι κρέα, οὐχ ἁπλῶς πρόσκειται·

[00760] εἰώθεισαν γὰρ τῶν μὴ ὡλο καυτομένων θυμάτων τοὺς μὲν νεφροὺς, καὶ τὸν λο βὸν τοῦ ἥπατος, καὶ τὸ στέαρ τὸ ἐπ' αὐτῶν τῷ θυσια στηρίῳ προσφέρειν·

[00761] τὸ δὲ στηθήνιον καὶ τὸν βρα χίονα τὸν δεξιὸν τοῖς ἱερεῦσιν ἀπονέμειν·

[00762] τὰ δὲ λοιπὰ τοῦ θύματος αὐτοὶ κατανήλισκον, ὡς ἠβούλοντο.

[00764] Ἐὰν θύσωσι θυσίαν, καὶ φάγωσι κρέα, Κύριος οὐ προσδέξεται αὐτά.

[00765] Οὔτε γὰρ τούτων δεῖται Θεὸς, ἀλλὰ ψυχῆς διάθεσιν ἀπαιτεῖ·

[00766] Θῦσον γὰρ, φησὶ, τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως.

[00767] Νῦν μνησθήσεται τῶν ἀδικιῶν αὐτῶν, καὶ ἐκδική σει τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν.

[00768] Τούτοις ἔοικε τοῦ Ἀπο στόλου τὰ ῥήματα·

[00769] Ἀγνοῶν ὅτι τὸ χρηστὸν τοῦ Θεοῦ εἰς μετάνοιάν σε ἄγει·

[00770] κατὰ δὲ τὴν σκληρότητά σου καὶ ἀμετανόητον καρδίαν, θησαυρίζεις σεαυτῷ ὀργὴν ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς, καὶ ἀποκαλύψεως, καὶ δι καιοκρισίας τοῦ Θεοῦ, ὃς ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ.

[00772] Καὶ συμμαχίαν γὰρ ἐκεῖθεν ἐζήτησαν, καὶ τῶν συμφορῶν καταλαβουσῶν ἀπέδρασαν ἐκεῖσε.

[00773] Καὶ ἐν Ἀσσυρίοις ἀκάθαρτα φάγονται.

[00774] Ἀλλὰ καὶ ἄκοντες εἰς τὴν Ἀσσυρίων ἀπαχθήσονται χώραν, καὶ δίαιταν οὐκ ἔννομον διαιτήσονται.

[00776] Καὶ ἐπελάθετο Ἰσραὴλ τοῦ ποιήσαντος αὐτὸν, καὶ ᾠκοδόμησαν τεμένη, καὶ Ἰούδας ἐπλήθυνε πόλεις τετειχισμένας·

[00777] καὶ ἐξαποστελῶ πῦρ εἰς τὰς πόλεις αὐτοῦ, καὶ καταφάγεται τὰ θεμέλια αὐτῶν.

[00778] Καὶ μαθήσεται, φησὶν, ὁ μὲν Ἰούδας, τῶν πόλεων πυρπολουμένων, μὴ τείχεσι θαῤῥεῖν, ἀλλ' ἐμοί·

[00779] ὁ δὲ Ἰσραὴλ, μὴ τεμένη δαίμοσιν ἀνοικοδομεῖν, ἀλλὰ τὴν κατὰ νόμον λατρείαν ἀποπληροῦν.

[00783] Μὴ χαῖρε, Ἰσραὴλ, μηδὲ εὐφραίνου, καθὼς οἱ λαοὶ, ὅτι ἐπόρνευσας ἀπὸ Κυρίου Θεοῦ σου.

[00784] Καὶ οὐχ ἁρμόττει σοὶ, φησὶ, χαίρειν τοῖς ἄλλοις ἔθνεσι παραπλησίως·

[00785] οἱ μὲν γὰρ διὰ προφητῶν οὐδεμίαν διδασκαλίαν ἐδέξαντο·

[00786] σὺ δὲ, διηνεκῶς τούτοις ἐπεν τρυφῶν, οὐδεμίαν ἐντεῦθεν ὠφέλειαν ἐδρέψω, ἀλλὰ τῶν παρ' ἐμοῦ σοι χορηγουμένων ἀγαθῶν τοῖς δαί μοσι τὰς ἀπαρχὰς προεκόμισας.

[00788] Ἠγάπησας δόματα ἐπὶ πᾶσαν ἅλωνα σίτου.

[00789] (βʹ.) Ἅλων καὶ ληνὸς οὐκ ἔγνω αὐτοὺς, καὶ ὁ οἶνος ἐψεύσατο αὐτούς.

[00790] Ἀποστερήσω γὰρ ὑμᾶς τῶν συν ήθως ὑπ' ἐμοῦ χορηγουμένων ἀγαθῶν.

[00793] Οὐ γὰρ, ὡς ἐν ἀφιερωμένῃ γῇ τῷ Θεῷ τὴν δίαιταν ἐποιήσαντο, ἀλλὰ παρανόμως ἐβίωσαν.

[00796] Καὶ ἐν Ἀσσυρίοις ἀκάθαρτα φάγονται.

[00797] ^[81.1600] Ἐπειδὴ γὰρ κἀν τῇ γῇ τῆς ἐπαγγελίας τὴν παρα νομίαν ἠγάπησαν, παρανόμως ἐν τῇ Ἀσσυρίων χώρᾳ βιώσονται.

[00799] Οὐκ ἔσπεισαν τῷ Κυρίῳ οἶνον, καὶ οὐχ ἥδυναν αὐτῷ.

[00800] Κατωλιγώρησαν τῆς τοῦ Θεοῦ θεραπείας, καὶ ταῦτα πολλῆς ἐπιμελείας ἀξιοῦντες τὰ εἴδωλα.

[00801] Αἱ θυσίαι αὐτῶν, ὡς ἄρτος πένθους αὐτῶν, πάντες οἱ ἐσθίοντες αὐτὰ μιανθήσονται.

[00802] Καθάπερ γὰρ ὁ τοῖς πενθοῦσι προσφερόμενος ἄρτος αὐτούς τε τοὺς πενθοῦντας ἀποκναίει διὰ τὸ πένθος, καὶ τοῖς συνδειπνοῦσιν οὐ θυμήρης ἐστὶ, διὰ τὴν κοινωνίαν τοῦ πένθους·

[00803] ἀναγκαζόμενοι δὲ μεταλαμβάνειν, μιασμόν τινα λαμβάνειν ἐκεῖθεν ὑπολαμβάνουσιν·

[00804] οὕτως αἱ θυσίαι αὐτῶν βδελυγμίας εἰσὶν ἁπάσης μεσταί.

[00805] ∆ιότι οἱ ἄρτοι αὐτῶν ταῖς ψυχαῖς αὐτῶν, οὐκ εἰσελεύσονται εἰς τὸν οἶκον Κυρίου.

[00806] Τὰ γὰρ μετ' εἰλικρινοῦς οὐ προσφερόμενα διαθέσεως ὁ δί καιος οὐ προσίεται κριτὴς, ὡς τὴν τοῦ Καῒν θυσίαν, ὡς διὰ Ἡσαΐου βοᾷν Ἐὰν προσφέρητέ μοι σεμίδαλιν, μάταιον·

[00809] Οὐκ ἔστι μοι θέλημα ἐν ὑμῖν, καὶ θυσίαν οὐ προσδέξομαι ἐκ τῶν χειρῶν ὑμῶν.

[00810] Εἶτα ἀναμιμνήσκει αὐτοὺς τῶν ἐν τῇ αἰχμαλωσίᾳ συμβησομένων ἀλγεινῶν.

[00812] Τί ποιήσετε ἐν ἡμέρᾳ πανηγύρεως, καὶ ἐν ἡμέρᾳ ἑορτῆς τοῦ Κυρίου;

[00813] ∆ουλεύειν γὰρ ἠναγκα σμένοι καὶ κατ' ἄλλους πολιτεύεσθαι νόμους, οὐ δυνήσεσθε κατὰ τὴν Μωσέως νομοθεσίαν τὰς ∆ε σποτικὰς πανηγύρεις ἐπιτελεῖν.

[00814] Ἔπειτα διδάσκει, ὡς φεύξονται μὲν εἰς τὴν Αἴγυπτον, καὶ νῦν μὲν εἰς ταύτην, νῦν δὲ εἰς ἐκείνην μεταβήσονται τὴν πόλιν, καὶ τὸ ἀργύριον αὑτῶν δαπανήσουσι, μάτην δῶρα τῷ Αἰγυπτίων προφέροντες βασιλεῖ.

[00815] Ἀκάνθας δὲ εὑρήσουσιν ἐν τοῖς σκηνώμασιν αὑτῶν.

[00816] Τουτέστιν, οὐδένα καρπὸν ὀνησιφόρον δρέψονται.

[00817] Τὸ ἐπιζήμιον τῆς εἰς Αἴγυπτον φυγῆς διὰ τούτων ᾐνίξατο.

[00819] Ἔμεινα τοῦ ποιῆσαι σταφυλὴν, ἐποίησε δὲ ἀκάνθας·

[00820] ἀντὶ τοῦ, οὐδένα καρπὸν ἐκεῖθεν χρή σιμον ἐδρεψάμην, ἀλλὰ τοὐναντίον πάντας κακούς.

[00822] Ἥκουσιν αἱ ἡμέραι τῆς ἀνταποδόσεώς σου, καὶ κακωθήσεται Ἰσραὴλ, ὥσπερ ὁ προφήτης ὁ παρεξεστηκὼς, ἄνθρωπος ὁ πνευματοφόρος·

[00823] ἀπὸ τοῦ πλήθους τῶν ἀδικιῶν σου ἐπληθύνθη ἡ μανία σου.

[00824] Ὅταν σε καταλάβωσιν οἱ τῆς παρανομίας καρποὶ, ἐγγὺς δὲ οὗτοι, ἀπεικασθήσῃ ψευδοπροφήτῃ ὑπὸ τοῦ ἐνοικοῦντος πνεύματος παραπαίοντι, καὶ τῇδε κἀκεῖσε περιφερομένῳ.

[00825] Τοσαύτη σε τῶν φρε νῶν ἔκστασις καταλήψεται·

[00826] ταύτην δέ σοι τὴν μα νίαν ἐποίησε τῶν παρανομιῶν σου τὸ πλῆθος.

[00828] Σκοπὸς Ἐφραῒμ μετὰ τοῦ Θεοῦ προφήτης·

[00829] παγὶς σκολιὰ ἐπὶ πάσας τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ.

[00830] Ἀνα ^[81.1601] μνησθῆναι προσήκει τῶν πρὸς τὸν Ἰεζεκιὴλ εἰρη μένων.

[00833] Καὶ ἐνταῦθα πρὸς πάντα φησὶ τὸν λαὸν, ὅτι Οἷόν τινα σκοπὸν, καὶ προφήτην Θεοῦ ἀπεφηνά σε τοῖς πελάζουσιν ἔθνεσιν, ἵνα διὰ τῆς περὶ σὲ προνοίας καὶ τῆς κατὰ νόμον σου πολι τείας, κἀκεῖνα τὴν ἐμὴν δέξηται γνῶσιν·

[00835] σκολιὰ γὰρ αὐτοῖς ἐγένου παγὶς, αὐξήσας αὐτοῖς διὰ τῆς σῆς δυσσεβείας τὴν περὶ τὰ εἴδωλα θεραπείαν.

[00836] Οὐ γὰρ μόνον ἐν ταῖς ἄλλαις πό λεσι βωμοὺς καὶ τεμένη τοῖς εἰδώλοις ἀνέστησας, ἀλλὰ καὶ τῷ ἀφιερωμένῳ μοι νεῷ κατεσκεύασας τὰ τῶν εἰδώλων ἰνδάλματα.

[00838] Μανίαν ἐν οἴκῳ Θεοῦ αὑτοῦ κατέπηξεν.

[00839] (θʹ.) Ἐφθάρησαν κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βουνοῦ.

[00840] Ἐξ οὗ τοῖς βουνοῖς προσέσχον, καὶ τὰς ἐκεῖ γενομένας θυσίας ἠγάπησαν, τῶν λογισμῶν τὴν νόσον ἐδέξαντο·

[00841] ἀλλὰ τούτων, φησὶν, ὅτι τάχιστα δώσουσι δίκας.

[00842] Εἶτα τῆς τῶν πατέρων ἀρετῆς ἀναμιμνήσκει, εἰς ζῆλον αὐτοὺς διεγείρων.

[00844] Ὡς σταφυλὴν ἐν ἐρήμῳ ηὗρον τὸν Ἰσραὴλ, καὶ ὡς σκοπὸν ἐν συκῇ πρώϊμον εἶδον πατέρας αὐτῶν.

[00845] Αὐτοὶ δὲ εἰσῆλθον πρὸς τὸν Βεελφεγὼρ, καὶ ἀπηλλοτριώθησαν εἰς αἰσχύνην, καὶ ἐγένοντο οἱ ἠγαπημένοι, ὡς οἱ ἐβδελυγμένοι.

[00846] Ὥσπερ γὰρ εἴ τις ἐν ἐρήμῳ γῇ καὶ φυτῶν πάμπαν ἐστερημένῃ, σταφυλὴν εὕροι καὶ σῦκον πρώϊμον ἐν συκῇ, μετὰ πολλῆς αὐτὸ δρέπεται τῆς ἡδονῆς·

[00847] οὕτως ἐγὼ, τῶν πάλαι ἀνθρώπων δυσσεβείᾳ συζώντων, τὴν τοῦ Ἀβραὰμ θεασάμενος ἀρετὴν, ἐδρεψάμην αὐτὸν, καὶ τὰς πρὸς αὐτὸν ἐποιησάμην συνθήκας·

[00848] οὕτω δὲ καὶ τὸν ἐκείνου υἱὸν, καὶ τὸν ἐξ ἐκείνου.

[00849] Ἀλλ' οἱ ἐξ ἐκείνων οὕτω φύντες, ἥκιστα τὴν ἐκείνων ἐζήλωσαν ἀρετήν·

[00850] ἔναυλον γὰρ ἔχοντες τῶν εὐεργεσιῶν μου τὴν μνήμην, τὴν ἐλευθερίαν, τὴν τῆς δουλείας ἀπαλλαγὴν, τὰς παντοδαπὰς τῶν Αἰγυπτίων μάστι γας, τὴν ξένην διὰ θαλάττης πορείαν, καὶ τὰ ἄλλα ὅσων ἀπήλαυσαν, τοῦ Βεελφεγὼρ τὴν λατρείαν τῆς ἐμῆς προτετάχασι θεραπείας, αἰσχύνην μόνην ἐν τεῦθεν δρεψάμενοι·

[00851] οὗ χάριν οἱ πάλαι ἠγαπημένοι ἐβδελυγμένοι γεγένηνται.

[00854] Οὕτω τα χέως εἰς τὴν ἀλλοτρίαν μετατεθήσονται γῆν·

[00855] οὐ γὰρ τῆς ἀρετῆς ἀγαπῶσι τὸ κλέος, ἀλλὰ τὴν πολυ γονίαν μεγίστην ὑπολαμβάνουσι δόξαν.

[00856] Αἱ δόξαι γὰρ αὐτῶν, φησὶν, ἐκ τοκετῶν, καὶ ἐξ ὠδίνων, καὶ συλλήψεων.

[00857] (ιβʹ.) ∆ιότι καὶ ἐὰν ἐκ θρέψωσι τὰ τέκνα αὐτῶν, ἀτεκνωθήσονται ἐξ ἀνθρώ πων·

[00858] διότι καὶ οὐαὶ αὐτοῖς ἐστι, διότι ἀφῆκα αὐ τούς.

[00859] Μάτην, φησὶν, ἐπὶ ταῖς πολυγονίαις ἐπαίρε σθε·

[00860] ἐπιὼν γὰρ ὁ πολέμιος ἐρήμους ὑμᾶς καταστήσει τῶν παίδων, ἐπειδὴ ἔρημοι τῆς ἐμῆς προνοίας ἐγέ ^[81.1604] νεσθε.

[00863] Ἀλλ' ὅμως οὐ παντελῆ, φησὶ, πανωλεθρίαν ὑπομενεῖτε, ἕως ἂν τὴν ἐξ ὑμῶν ἀναλάβω σάρκα.

[00864] Τοῦτο δὲ σαφέστερον ἡμᾶς διδάσκει Παῦλος ὁ θεσπέσιος, λέγων·

[00865] Οὐ γὰρ ἀγγέλων ἐπιλαμ βάνεται, ἀλλὰ σπέρματος Ἀβραὰμ ἐπιλαμβάνεται.

[00867] Τῷ δὲ Ἀβραὰμ ἐῤῥέθησαν αἱ ἐπαγγελίαι, καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ·

[00868] οὐ λέγει, Καὶ τοῖς σπέρμασιν, ὡς ἐπὶ πολλῶν, ἀλλ' ὡς ἐφ' ἑνὸς, Καὶ τῷ σπέρματί σου, ὅς ἐστι Χριστός.

[00870] Ἐξ ὧν ὁ Χριστὸς τὸ κατὰ σάρκα, ὁ ὢν ἐπὶ πάντα Θεός.

[00871] Καὶ μυρία δὲ τοιαῦτα ἔστιν εὑρεῖν παρὰ τῇ θείᾳ Γραφῇ.

[00872] Ἐπειδὴ τοίνυν φησὶν, ἡ σάρξ μου, ἣν ἀναλήψομαι, ἐξ αὐτῶν ἐστιν, οὐ παντελῶς αὐτοὺς καταλείψω, ἕως ἂν ταύτην ἀναλάβω, καὶ τοὺς τῇ κλήσει πειθομένους ἐκλέξομαι.

[00873] Τοῦτο καὶ διὰ Ἡσαΐου βοᾷ τοῦ προφήτου·

[00874] Ὃν τρόπον ἐὰν εὑρεθῇ ὁ ῥὼξ ἐν τῷ βότρυϊ, καὶ ἐροῦσι·

[00875] Μὴ λυμήνῃ αὐτὸν, ὅτι εὐλογία Κυρίου ἐστὶν ἐν αὐτῷ·

[00876] οὕτω ποιήσω ἕνεκεν τοῦ δουλεύοντός μοι.

[00877] ∆ιὰ τοῦτο οὐ μὴ ἀπολέσω πάντας, καὶ ἐξάξω τὸ ἐξ Ἰακὼβ σπέρμα, καὶ τὸ ἐξ Ἰούδα, καὶ κληρονομήσουσι τὸ ὄρος τὸ ἅγιόν μου.

[00879] Ὑμᾶς δὲ τοὺς ἐγ καταλιπόντας Κύριον παραδώσω εἰς μάχαιραν.

[00880] Οὕτω τὴν τῶν παίδων ἀναίρεσιν προειπὼν, ὑποδεί κνυσι τῆς τιμωρίας τὸ δίκαιον·

[00883] Ὁ Ἐφραῒμ εἰς θήραν τὰ τέκνα αὑτοῦ παρέστησε, καὶ ἐξήγαγεν εἰς ἀποκέντησιν.

[00884] Τοῖς εἰδώ λοις αὐτὰ προσφέρων διατελεῖ·

[00885] διὰ τοῦτο τοὺς μὲν ἤδη γενομένους τῇ σφαγῇ παραδώσω·

[00886] ἀγόνους δὲ τοὺς ἄνδρας, καὶ στερίφας ἀποφανῶ τὰς γυναῖκας.

[00890] τί δώσεις αὐτοῖς, Μήτραν ἀτεκνοῦσαν, καὶ μαστοὺς ξηρούς.

[00891] Ἐπειδὴ γὰρ κακῶς τοῖς δοθεῖσι κέχρηνται, τὴν παρανομίαν παύσω τῇ ἀγονίᾳ.

[00892] Εἶτα πάλιν τῶν Γαλγάλων μνημο νεύσας, καὶ τῆς ἐκεῖ τελουμένης ἀσεβείας, καὶ τῆς τῶν ἀρχόντων αὐτῶν παρανομίας, ἐπήγαγεν·

[00896] Ἐπόνεσεν Ἐφραῒμ, τὰς ῥίζας αὑτοῦ ἐξηράνθη·

[00898] διότι ἐὰν καὶ γεννήσωσιν, ἀποκτενῶ τὰ ἐπιθυμήματα τῆς κοι λίας αὐτῶν.

[00899] Ἀπώσεται αὐτοὺς ὁ Θεὸς, ὅτι οὐκ εἰσ ήκουσαν αὐτοῦ, καὶ ἔσονται πλανῆται ἐν τοῖς ἔθνεσι.

[00900] Ῥίζαν ἐκάλεσε τὴν βασιλείαν, ἣν πρόῤῥιζον ὁ Σαλ μανάσαρ ἀνέσπασεν, ἀνάστατον πεποιηκὼς τὴν Σα μάρειαν.

[00901] Μετὰ δὲ τὴν ταύτης πολιορκίαν, οὐκέτι ἔσχον αἱ δέκα φυλαὶ βασιλέα·

[00902] τὸ δὲ, Ἔσονται πλανῆται ἐν τοῖς ἔθνεσι, σαφῶς αὐτῶν δηλοῖ τὴν διασποράν.

[00906] Ἄμπελος εὐκληματοῦσα Ἰσραὴλ, ὁ καρπὸς αὐτῆς εὐθηνῶν.

[00907] Παρὰ πολλῶν προφητῶν ταύτην τὴν προσηγορίαν ἐδέξατο.

[00909] ^[81.1605] Ὁ ἀμπελὼν Κυρίου Σαβαὼθ οἶκος τοῦ Ἰσραήλ ἐστι.

[00913] Ἐγὼ δὲ ἐφύτευσά σε ἄμπελον καρποφόρον, πᾶσαν ἀληθι νήν.

[00915] Ἄν θρωπός τις ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα, καὶ ἐξέδοτο αὐ τὸν γεωργοῖς, καὶ ἀπεδήμησε.

[00916] Καλεῖ τοίνυν καὶ ἐνταῦθα εὐκληματοῦσαν ἄμπελον τὸν Ἰσραὴλ, καὶ τὸν καρπὸν αὐτῆς εὐθηνοῦντα, οὐ διὰ τὴν εὐσέβειαν καὶ τὴν ἄλλην ἀρετὴν, τοῦ δὲ πλήθους χάριν τῶν ἀπογόνων.

[00918] Κατὰ τὸ πλῆθος τῶν καρπῶν αὑτοῦ ἐπλήθυνε τὰ θυσιαστήρια.

[00919] Αὐξηθέντες, φησὶ, καὶ πολλοὶ γεγο νότες, πανταχοῦ θυσιαστήρια τοῖς εἰδώλοις ἐδείμαντο.

[00920] Κατὰ τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς αὑτοῦ ᾠκοδόμησε στήλας.

[00921] Τοῖς ἐμοῖς, φησὶν, ὑπερμαχήσαντες ἀγαθοῖς στή λας τοῖς εἰδώλοις ἀνέστησαν.

[00924] Οὔτε γὰρ περὶ ἐκεῖνα τὴν εὔνοιαν διεφύλαξαν, ἀλλὰ νῦν μὲν τοῦτο, νῦν δὲ ἐκεῖνο σέβοντες τὸ εἴδωλον διετέλεσαν.

[00925] Ἀλλ' ἐγὼ καὶ αὐτοὺς σφαγῇ καὶ δουλείᾳ παραδώσω, καὶ ταῦτα φροῦδα ποιήσω.

[00926] Εἶτα διδάσκει αὐτοὺς ὁποίοις προσήκει μεταμελουμένους χρήσασθαι λόγοις.

[00929] Οὐκ ἔστι βασιλεὺς ἡμῖν, ὅτι οὐκ ἐφοβήθημεν τὸν Κύριον·

[00931] Λαλῶν ῥήματα, προφάσεις ψευδεῖς, διαθήσεται διαθήκην.

[00932] Οὐδεμιᾶς γὰρ, φησὶν, ἀπὸ τοῦ βασι λέως τετυχήκαμεν ἐπικουρίας·

[00933] καὶ δέον ἡμᾶς τῷ Θεῷ θαῤῥεῖν, τῷ παντοδαπῆς ἡμᾶς ἀξιοῦντι προνοίας, ἀνθρώπῳ τεθαῤῥήκαμεν οὐδὲν ἀληθὲς φθεγγομένῳ, προφάσεις δὲ ἀεὶ πλαττομένῳ, καὶ νῦν μὲν πρὸς τούτους, νῦν δὲ πρὸς ἐκείνους ποιουμένῳ συν θήκας.

[00934] Ἀλλὰ ταύτης, φησὶ, τῆς παρανομίας εἰσ πραχθήσεσθε δίκας.

[00935] Ἀνατελεῖ γάρ μου τὸ κρῖμα, ὡς ἄγρωστις ἐπὶ χέρσον ἀγροῦ.

[00936] Καθάπερ γὰρ ἄγρωστις ἀδεῶς ἐν τῇ μὴ γεωργουμένῃ φύεται γῇ, οὐ σκαπάνης ἐνοχλούσης, οὐκ ἀρότρου διατέμνοντος·

[00937] οὕτω ῥᾳδίως ὑμῖν ἡ παρ' ἐμοῦ ἐπαχθήσεται τιμω ρία.

[00939] Τῷ μόσχῳ τοῦ οἴκου Ὢν παροικήσουσιν οἱ κατοικοῦντες Σαμάρειαν.

[00940] Προσεδρεύσουσι, φησὶ, τῷ εἰδώλῳ, τὴν παρ' αὐτοῦ ζητοῦντες βοήθειαν.

[00941] Ἐπένθησεν ὁ λαὸς αὐτοῦ ἐπ' αὐτὸν, καὶ καθὼς παρ επίκραναν αὐτὸν, ἐπιχαροῦνται ἐπὶ τὴν δόξαν αὐτοῦ, ὅτι μετῳκίσθη ἀπ' αὐτοῦ.

[00942] Οὐ μόνον γὰρ, φησὶν, οὐδεμιᾶς ἐκεῖθεν ἐπικουρίας ἀπήλαυσαν, ἀλλὰ καὶ θρηνοῦσιν αὐτὸν καὶ ὀλοφύρονται, καὶ ἀτιμίᾳ περι βεβλημένον θεώμενοι.

[00946] Καὶ δήσαντες ἀπήνεγκαν ξένια τῷ βασιλεῖ Ἰαρεὶβ ἐν δόματι.

[00947] Θεασάμενοι γὰρ αὐτοῦ τὴν ἀσθένειαν, χωνεύσαντες αὐτὸν, δῶρα προσήνεγκαν τῷ βασιλεῖ τῶν Αἰγυπτίων, ἐπίκουρον αὐτοῖς γενέ ^[81.1608] σθαι παρακαλοῦντες·

[00948] ἀλλ' οὐδ' ἐντεῦθεν ἀπολαύσουσί τινος βοηθείας.

[00949] Ἐφραῒμ γὰρ, φησὶ, δέξεται αἰσχύ νην, αἰσχυνθήσεται ἐν τῇ βουλῇ αὑτοῦ.

[00950] Ἀνοίας γὰρ αὐτοῦ μεστὰ τὰ βουλεύματα·

[00951] καὶ δέον τῷ Θεῷ προσ ελθεῖν, τὴν παρὰ τῶν εἰδώλων καὶ ἀνθρώπων συμ μαχίαν αἰτεῖ.

[00952] Εἶτα διδάσκει, ὅπως τῆς Σαμαρείας ὁ βασιλεὺς, φρυγάνου δίκην ὑπὸ βιαίου ὕδατος φερομέ νου, φροῦδος γενήσεται·

[00953] ὅπως τε οἱ βωμοὶ τῶν εἰδώ λων, οἱ τῆς τοῦ Ἰσραὴλ πρόξενοι δυσσεβείας, ἐκ βάθρων ἀνασπασθήσονται, ὡς ἀκανθῶν πλήρεις γεν έσθαι τῶν θυσιαστηρίων τοὺς τόπους.

[00954] Ἔπειτα τὸ μέγεθος τῶν συμφορῶν παραδηλῶσαι θελήσας, ἐπή γαγε·

[00959] Τοιαύτη γὰρ, φησὶν, ἔσται φορὰ τῶν κακῶν ἐν τῇ τῶν πολεμίων προσβολῇ, ὡς ἑλέσθαι ἂν ἕκαστον ὑποβρύχιον γενέ σθαι τῆς γῆς διϊσταμένης, ἢ τῶν ὀρέων ἐξαπιναίως ἐπιπιπτόντων, ἢ τὰ ὑπ' ἐκείνων γιγνόμενα προσμέ νειν κακά.

[00960] Ταῦτα δὲ πείσονται, τῆς περὶ τὰ εἴδωλα μανίας ἀπαιτούμενοι δίκας.

[00961] Ἐξ οὗ γὰρ τοῖς βουνοῖς, καὶ τοῖς ἐν αὐτοῖς βωμοῖς ἐνδιατρίβειν ἠγάπησαν, ἐξ ἐκείνου τῆς ἐμῆς θεραπείας ἀπέστησαν·

[00964] Πόλεμος γὰρ ἐπὶ τέκνα ἀδικίας ἦλθε, παιδεῦσαι αὐτοὺς κατὰ τὴν ἐπιθυμίαν μου·

[00965] καὶ συναχθήσονται ἐπ' αὐτοὺς λαοὶ, ἐν τῷ παιδεύεσθαι αὐτοὺς ἐν ταῖς δυσὶν ἀδικίαις αὑτῶν.

[00966] ∆ύο δὲ ἀδι κίας ταύτας καλεῖ, μίαν μὲν τὸ καταλιπεῖν τὸν Θεὸν, ἑτέραν δὲ τὸ τὰ μὴ ὄντα προτιμῆσαι τοῦ ὄντος.

[00967] Τοῦτο γὰρ καὶ διὰ Ἱερεμίου δῆλον ποιεῖ·

[00968] ∆ύο γὰρ, φησὶ, πονηρὰ ἐποίησεν ὁ λαός μου·

[00969] ἐμὲ ἐγκα τέλιπον πηγὴν ὕδατος ζῶντος, καὶ ἐπορεύθησαν, καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς λάκκους συντετριμμένους, οἳ οὐ δυνήσονται ὕδωρ συσχεῖν.

[00971] Ἐφραῒμ δάμαλις δεδιδαγμένη ἀγαπᾷν νεῖ κος.

[00972] ∆αμάλει ἔοικε δέξασθαι ζυγὸν οὐκ ἀνεχομένῃ, ἀλλὰ πρὸς τοῦτον ζυγομαχούσῃ.

[00973] Ἐγὼ δὲ ἐπελεύ σομαι ἐπὶ τὸ κάλλος τοῦ τραχήλου αὐτῆς.

[00974] Ἀλλ' ὅμως τὸν γαῦρον αὐτῆς τράχηλον καταδαμάσω.

[00976] Ἐποχήσομαι γὰρ αὐτῷ, καὶ διδάξω φέρειν εὐτάκτως.

[00978] Ἀσσυρίοις γὰρ αὐτὸν οὐ προήσομαι, ἀλλὰ τοῦ Σενναχηρεὶμ δαπανήσω τὴν δύναμιν, ἐπειδὴ ἐνισχύει αὐτῷ Ἰακώβ (τοῦ γὰρ Ἰακὼβ τέως Ἰούδας τὴν ἀρετὴν ἐπιδείκνυται).

[00979] διὸ καὶ τῆς ἐμῆς ἀπολαύει προνοίας.

[00980] Αἰνίττεται δὲ διὰ τούτων τοῦ Ἐζεκίου τὴν ἀρετὴν, δι' ἣν ἅπας ὁ λαὸς τῆς θείας ἐπικουρίας ἀπήλαυσεν.

[00981] Ἐντεῦθεν πάλιν εἰς παραί νεσιν τρέπει τὸν λόγον.

[00982] Ἐπειδὴ γὰρ, φησὶ, τὴν πατρῴαν ἐπιδεικνύμενος ὁ Ἰούδας ἀρετὴν, περιγί νεται τῶν πολεμίων, ιβʹ.

[00983] Σπείρατε καὶ ὑμεῖς ἑαυτοῖς εἰς δικαιοσύνην, ^[81.1609] καὶ θερίσατε καρπὸν ζωῆς.

[00984] Ὑμῖν γὰρ αὐτοῖς, ἀλλ' οὐ τῷ Θεῷ τὰ σπειρόμενα σπείρεται, καὶ τὰ θεριζόμενα γίνεται.

[00986] Προσήκει γὰρ πρότερον τῆς ἄλλης ἀρε τῆς ἐπιμεληθῆναι, εἶθ' οὕτως τῆς τῶν θείων κατα τολμῆσαι γνώσεως.

[00987] Ὡς ἔτι καιρὸς, ἐκζητήσατε τὸν Κύριον, ἕως τοῦ ἐλθεῖν ὑμῖν γεννήματα δικαιο σύνης.

[00988] Τοιοῦτόν ἐστι τὸ παρὰ τῷ ∆αβὶδ εἰρημέ νον·

[00989] Προφθάσωμεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἐν ἐξομο λογήσει.

[00990] Ἐν τῷ τῆς μακροθυμίας αὐτοῦ καιρῷ τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον ἐπιδειξώμεθα μεταβολὴν, ἵνα τῆς δικαιοσύνης δρεψώμεθα καρπούς.

[00992] Ἱνατί παρεσιωπήσατε ἀσέβειαν, καὶ τὸν καρπὸν αὐτῆς ἐτρυγήσατε;

[00993] Ἔδει, φησὶν, ὑμᾶς ἠσεβηκότας τοῖς τῆς μετανοίας φαρμάκοις θεραπεῦ σαι τὰ τραύματα, καὶ μὴ παρασιωπῆσαι, ἀλλ' ἐξ ομολογήσασθαι τὰ εἰργασμένα κακά.

[00994] Ἐφάγετε καρπὸν ψευδῆ, ὅτι ἤλπισας ἐν τοῖς ἅρμασί σου, ἐν πλήθει δυνάμεώς σου.

[00995] Βρῶσιν ψευδῆ τὴν ματαίαν ἐλπίδα προσαγορεύει.

[00996] Τῷ γὰρ πλήθει καὶ τοῖς ἅρμασι θαῤῥήσας, οὐδεμίαν ἐκ τούτων ὠφέλειαν ἐδέξω.

[00998] Ἐξαναστήσεται γὰρ ἀπώλεια ἐν τῷ λαῷ σου, καὶ πάντα τὰ τετειχισμένα σου ἀφανισθήσεται·

[00999] οὔτε τοῦ πλήθους ὄνησίν σοί τινα φέροντος, οὔτε τῶν τειχῶν παρεχόντων τὴν ἀσφάλειαν.

[01000] Καθὼς ἠφανίσθη ὁ ἄρχων Σαλμανὰ ἐν τῷ οἴκῳ Ἀρβεὴλ, ἐν ἡμέραις πολέμου μητέρα ἐπὶ τέκνοις ἠδάφισαν.

[01001] (ιεʹ.) Οὕτω ποιήσω ὑμῖν, οἶκος τοῦ Ἰσραὴλ, ἀπὸ προσώπου τῆς κακίας ὑμῶν.

[01002] Τινές φασι περί τινος ἄρχοντος κατ' ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ταῦτα καὶ δεδρακότος καὶ πεπονθότος εἰρῆσθαι τὰ εἰρημένα·

[01003] ἐγὼ δὲ ἡγοῦμαι περὶ τοῦ Μαδιὰμ ἄρχον τος ταῦτα λελέχθαι, ὃν χειρωσάμενος ἀνεῖλεν ὁ Γε δεών·

[01004] καὶ γὰρ ἐκείνου ὠμότητα ἡ θεία κατηγορεῖ Γραφή.

[01005] Μέμνηται δὲ αὐτοῦ καὶ ὁ μακάριος ∆αβὶδ, λέγων·

[01006] Θοῦ τοὺς ἄρχοντας αὐτῶν, ὡς τὸν Ὠρὴβ, καὶ Ζὴβ, καὶ Ζεβεὲ, καὶ Σαλμανά.

[01007] Λέγει τοίνυν, ὅτι Καθάπερ ὁ Σαλμανὰ παντελῆ ὑπέμεινεν ὄλεθρον, ἐπειδὴ ἐν ἡμέραις πολέμου μητέρα ἐπὶ τέκνοις ἠδά φισεν·

[01008] οὕτω καὶ ποιήσω ὑμῖν, οἶκος Ἰσραὴλ, ἀπὸ προσώπου τῆς κακίας ὑμῶν.

[01012] Ὅτε προσεδόκησαν τὴν τῶν Αἰγυπτίων βοήθειαν ὡς ὄρθρον αὐτοῖς ἐν σκότει διάγουσι φανησομένην, τηνικαῦτα ἀπήχθη σαν δορυάλωτοι.

[01013] Ὡς ὄρθρος ἀπεῤῥίφη βασιλεὺς Ἰσραήλ.

[01014] Τὸ σύντομον τῆς πανωλεθρίας διὰ τούτων ᾐνίξατο·

[01015] βραχὺν γὰρ καὶ ὁ ὄρθρος κατέχει καιρὸν, εἶτα ἀνίσχων ὁ ἥλιος τὴν ἡμέραν ποιεῖ.

[01017] Ἐξ ἀνοίας, φησὶ, καὶ παιδικῆς δια ^[81.1612] νοίας ταύτην ὑπομένουσι τὴν τιμωρίαν.

[01018] Ἐγὼ γὰρ αὐτοὺς ἐξ Αἰγύπτου μετεκάλεσα, καὶ τῆς πικρᾶς ἐκείνης ἠλευθέρωσα δουλείας·

[01019] αὐτοὶ δὲ ἀγνώμονες περὶ ἐμὲ γενόμενοι, τὴν τῶν εἰδώλων λατρείαν προ είλοντο·

[01021] ἐμὲ δὲ τὸν συμ ποδίσαντα, καὶ τῆς ἀτάκτου φορᾶς ἀπαλλάξαντα, καὶ πατρικὴν περὶ αὐτὸν φιλοστοργίαν ἐπιδειξάμενον, καὶ ἴασιν αὐτῷ παντοδαπῆ ἐπιτεθεικότα, ἐπιγνῶναι οὐκ ἠβουλήθη·

[01022] καὶ μὴν ἀπὸ παντοδαπῆς αὐτοὺς διαφθορᾶς τῶν ἐπιόντων ἀνθρώπων πολλάκις ἀπήλ λαξα, οἷόν τινι δεσμῷ τῇ περὶ αὐτοὺς κατεχόμενος ἀγάπῃ, δι' ἣν καὶ ἔτι αὐτῶν κήδομαι, καὶ ταύταις περιβάλλω ταῖς παιδείαις, ὅμοιον ποιῶν, ὡς εἴ τις ἡμαρτηκότα παῖδα κατὰ τῆς σιαγόνος παίσειεν.

[01023] Ἀρκεῖ δέ μοι, καὶ δριμὺ πρὸς αὐτὸν βλέψαι, καὶ παντοδαπῶς αὐτὸν ἀναλῶσαι.

[01025] Ἐπιβλέψομαι πρὸς αὐτὸν, καὶ δυνήσομαι αὐτῷ.

[01026] (εʹ.) Κατῴκησεν Ἐφραῒμ Αἴγυπτον, καὶ Ἀσσοὺρ αὐτὸς ὁ βασιλεὺς αὐτοῦ.

[01027] Οὐ διαφεύξεται γὰρ τὴν τούτου δεσποτείαν, κἂν μυριάκις εἰς Αἴγυπτον δρα πετεύσῃ·

[01028] αἴτιον δὲ αὐτῷ τῶν κακῶν, ὅτι οὐκ ἠθέλησεν ἐπιστρέψαι.

[01029] Τούτου γὰρ χάριν, καὶ πλήθει χρώμενος καὶ πανοπλίαις, οὐδὲν ἀνδρεῖον ἐπιδείξεται·

[01030] ἀλλὰ τῶν κακῶν βουλευμάτων δρέψεται τοὺς καρποὺς, καὶ πόῤῥω τῆς οἰκείας γενήσεται γῆς·

[01031] ἐπειδὴ ἐγὼ πάντα τὰ τίμια παραδώσω τοῖς ἐναντίοις, καὶ διηνεκῶς ταπεινώσω.

[01032] Τούτοις αὐτοῖς καταπλή ξας, πάλιν τοῖς τῆς φιλανθρωπίας κέχρηται λόγοις, τῇ ποικιλίᾳ τῆς διαλέξεως ὠφέλειαν αὐτοῖς μηχανώμενος.

[01038] οὐκ ἐᾷ δέ με τὰ ὑπὸ σοῦ τολμώμενα δυσ σεβήματα·

[01039] διὸ ὡς Ἀδάμα θήσομαί σε, καὶ ὡς Σεβωΐμ.

[01040] Αἳ μετὰ Σοδόμων καὶ Γομόῤῥων ἐνεπρή σθησαν.

[01041] Ἀλλ' οὔπω τὴν κατ' αὐτῶν ψῆφον ἐξεν εγκὼν, τῇ φιλανθρωπίᾳ τὴν ἀπόφασιν λύει.

[01044] (θʹ.) Οὐ μὴ ποιήσω κατὰ τὴν ὀργὴν τοῦ θυμοῦ μου·

[01045] οὐ μὴ ἐγκαταλίπω τοῦ ἐξαλειφθῆναι τὸν Ἐφραΐμ.

[01046] Πατέρα μιμεῖται καὶ μητέρα ὑπὸ τῆς φύσεως διαταραττομένους, καὶ ἐπὶ πλεῖστον ἀποστρέφεσθαι τὰ τέκνα μὴ δυναμέ νους.

[01047] Ταῦτα δὲ λέγει, οὐχ ὡς νῦν μὲν τοῦτο βουλόμε νος, νῦν δὲ τοῦτο μεταβουλευόμενος·

[01048] ἀλλὰ σχημα τίζει τὸν λόγον εἰς ὀργὴν καὶ φιλανθρωπίαν, εἰς τιμωρίαν καὶ ἔλεον, καὶ δι' ἐκείνων καταπλήττων, καὶ διὰ τούτων προτρέπων.

[01049] Ταύτην αὐτοῦ τὴν φιλανθρωπίαν καὶ ὁ μακάριος ᾄδει ∆αβίδ·

[01050] Καθὼς οἰκτείρει πατὴρ υἱοὺς, ᾠκτείρησε Κύριος τοὺς φοβου μένους αὐτόν.

[01051] Καὶ διὰ Ἡσαΐου αὐτός φησιν ὁ ^[81.1613] Θεός·

[01052] Μὴ ἐπιλήσεται γυνὴ τοῦ παιδίου αὑτῆς, ἢ τοῦ μὴ ἐλεῆσαι τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας αὑτῆς;

[01053] Εἰ δὲ καὶ γυνὴ ἐπιλάθοιτο ταῦτα ποιῆσαι, ἀλλ' ἐγὼ οὐκ ἐπιλήσομαι, εἶπεν ὁ Ἅγιος.

[01055] Μετεστράφη ἡ καρδία μου ἐν τούτῳ, συν εταράχθη ἡ μεταμέλειά μου.

[01056] Οὐ μὴ ποιήσω κατὰ τὴν ὀργὴν τοῦ θυμοῦ μου, οὐ μὴ ἐγκαταλίπω τοῦ ἐξαλειφθῆναι τὸν Ἐφραΐμ.

[01057] ∆ιότι Θεός εἰμι ἐγὼ, καὶ οὐκ ἄνθρωπος, ἐν σοὶ ἅγιος, καὶ οὐκ εἰσελεύσομαι εἰς πόλιν.

[01058] Οὐ γὰρ ἀνθρώπῳ, φησὶ, παραπλησίως ὀργίζομαι, οὐδὲ ἐπὶ πλεῖστον μνησικακεῖν ἀνέχομαι·

[01059] Θεὸς γάρ εἰμι ἅγιος, καὶ ἐν τοῖς περὶ σὲ φαινό μενος, καὶ τῶν γηΐνων ἁπάντων ὑπέρτερος, καὶ οὐχ ὁμοίως τοῖς ἀνθρώποις οἰκεῖν ἠναγκασμένος·

[01060] παντα χοῦ δὲ παρὼν, καὶ τοῖς πᾶσι παριστάμενος.

[01061] Τοσαύ της τοίνυν φιλανθρωπίας ἀπολαύοντες, ιʹ.

[01063] ἑπό μενοι διηνεκῶς, καὶ πᾶν τὸ κελευόμενον δρῶντες.

[01064] Ὡς λέων γὰρ ἐρεύξεται, καὶ ἐκστήσονται τέκνα ὑδάτων.

[01065] Καθάπερ γὰρ ὁ λέων βρυχώμενος, τὰ πελάζοντα καὶ τοῦ βρυχήματος ἐπαΐοντα δεδίττεται ζῶα·

[01066] οὕτω τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἐπαμῦναι ὑμῖν ἐθελή σαντος, δειλία καθέξει τοὺς ἐναντίους, δίκην ἰχθύων οὐδὲ τὸν τυχόντα κτύπον φέρειν ἀνεχομένων, ἀλλ' ἐν τοῖς ὕδασι κρυπτομένων.

[01067] Τέκνα γὰρ ὑδάτων τοὺς ἰχθύας προσηγόρευσεν, ὡς ἐν τοῖς ὕδασι τὰς τῆς ζωῆς ἔχοντας ἀφορμάς.

[01068] Οὕτω δὲ τῇ θείᾳ βουλῇ τῶν πολεμίων καταλυθέντων, ιαʹ.

[01069] Ἥξουσιν ὡς ὄρνεον ἐξ Αἰγύπτου, καὶ ὡς περιστερὰ ἐκ γῆς Ἀσσυρίων, καὶ ἀποκαταστήσω αὐτοὺς εἰς τοὺς οἴκους αὐτῶν, λέγει Κύριος.

[01070] Ὃν τρόπον γὰρ τά τε ἄλλα ὄρνεα, καὶ διαφερόντως αἱ περιστεραὶ, τῇ πτήσει χρώμεναι καὶ περιπετόμεναι, ῥᾳδίως ἐπανίασιν εἰς τὰς οἰκείας καλιάς·

[01071] οὕτω καὶ ὑμᾶς τοὺς μὲν ἔνθεν, τοὺς δὲ ἐκεῖθεν, εὐπετῶς ἐπαν άξει, καὶ τὴν ἐνεγκοῦσαν ἀπολαβεῖν παρασκευάσει.

[01072] ∆ηλοῖ δὲ διὰ τούτων τὴν ἐπὶ τοῦ Ζοροβάβελ γενομέ νην ἐπάνοδον·

[01073] τῶν γὰρ ἀπὸ Βαβυλῶνος ἐπανελθόν των, καὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ ἀνοικοδομούντων κατὰ τὸν Κύρου τοῦ Πέρσου νόμον, καὶ οἱ ἐν Αἰγύπτῳ διάγοντες θαῤῥήσαντες ἐπανῆλθον.

[01075] Ἐκύκλωσέ με ἐν ψεύδει Ἐφραῒμ, καὶ ἐν ἀσεβείᾳ οἶκος Ἰσραὴλ καὶ Ἰούδα.

[01076] Ἐγὼ μὲν, φησὶ,τοσαύτης αὐτοὺς ἀξιῶ προμηθείας·

[01077] αὐτοὶ δὲ τοῖς ἐναντίοις ἀμείβονται, τὴν ψευδῆ καὶ δυσσεβῆ λατρείαν τῆς ἐμῆς προαιρούμενοι θεραπείας.

[01078] Νῦν ἔγνω αὐ τοὺς ὁ Θεὸς, καὶ λαὸς ἅγιος κεκλήσεται Θεοῦ.

[01079] Ἀλλ' ὅμως καὶ τοιούτους ὄντας ἐπιμελείας ἀξιώσω, καὶ λαὸν τῷ Θεῷ τῶν ὅλων ἀφιερωμένον χρηματίσαι ποιήσω.

[01082] Ὁ δὲ Ἐφραῒμ, πονηρὸν πνεῦμα, ἐδίωξε καύσωνα ὅλην τὴν ἡμέραν.

[01083] Καὶ διδάσκων, τί ^[81.1616] καύσωνα καλεῖ, ἐπάγει·

[01084] Κενὰ καὶ μάταια ἐπλή θυνε, καὶ διαθήκην μετὰ Ἀσσυρίων ἔθετο, καὶ ἔλαιον εἰς Αἴγυπτον ἐνεπορεύετο.

[01085] Πονηρὸν πνεῦμα τὴν πονηρὰν προσαγορεύει προαίρεσιν·

[01086] τὴν δὲ περὶ τὸν καύσωνα σπουδὴν, τὸν οὐ μόνον ἄκαρπον, ἀλλὰ καὶ ἐπιζήμιον λέγει πόνον.

[01087] Ἐμοῦ γὰρ, φησὶ, τοιαύτῃ περὶ αὐτοὺς κεχρημένου τῇ γνώμῃ, μοχθηρίᾳ συ ζῶντες βουνοὺς καὶ πλῆθος εἰδώλων ἀνέστησαν·

[01088] ταῦτα γὰρ κενὰ καὶ μάταια κέκληκεν, ἃ δίκην καύ σωνος ἅπαντας αὐτῶν διαφθερεῖ τοὺς καρπούς.

[01089] Πρὸς δὲ τούτοις, καὶ τῆς ἐμῆς σφᾶς αὐτοὺς ἀποστή σαντες κηδεμονίας, νῦν μὲν τὸν Ἀσσύριον προ στατεύειν αὐτῶν ἐλιπάρησαν, νῦν δὲ τῶν Αἰγυπτίων τὴν ἐπικουρίαν ἐζήτησαν.

[01091] Οὐ γὰρ τῆς ἐμπορίας κατηγορεῖ, ἀλλὰ τῶν δύο τὸ ἕτερον αἰνίττεται·

[01092] ἢ ὅτι τὸ ἔλαιον οἷόν τι δῶρον τῷ τῶν Αἰγυπτίων προσέφερον βασιλεῖ, ἢ ὅτι χρυσὸν προσφέροντες τὸν παρ' ἐκείνου ἐπήγγελλον ἔλεον, ἐπίκουρον αὐτοῖς γενέσθαι παρακαλοῦντες.

[01094] Καὶ κρίσις τῷ Κυρίῳ πρὸς Ἰούδαν, τοῦ ἐκδι κῆσαι τὸν Ἰακὼβ κατὰ τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, καὶ κατὰ τὰ ἐπιτηδεύματα αὐτοῦ ἀνταποδώσει αὐτῷ.

[01095] Ἀλλὰ γὰρ τούτων οὕτω παρ' αὐτῶν γιγνομένων, δικαστήριον συγκροτήσω·

[01096] καὶ τὴν τοῦ Ἰούδα παρανομίαν ἐλέγξω, καὶ δικαίαν κατ' αὐτοῦ τὴν ψῆφον ἐξοίσω, ὅτι τοῦ προπάτορος τὴν ἀρετὴν οὐκ ἐζήλωσεν, ἀλλὰ τῇ δυσσεβείᾳ τὸν πρόγονον ὕβρισεν.

[01097] Εἶτα τὰ κατὰ τὸν Ἰακὼβ τὸν πατριάρχην εἰς μέσον φέρει, τῇ παρα θέσει τῆς πατρῴας ἀρετῆς ἐναργέστερον τὴν τούτων διελέγχων παρανομίαν.

[01099] Ἐν τῇ κοιλίᾳ ἐπτέρνισε τὸν ἀδελφὸν αὑ τοῦ, καὶ ἐν κόποις αὑτοῦ ἴσχυσε πρὸς Θεόν.

[01100] Καὶ ἐνίσχυσε μετὰ ἀγγέλου, καὶ ἠδυνήθη.

[01101] Ἐκεῖνος, φησὶ, καὶ κατ' αὐτὸν τὸν τῶν ὠδίνων καιρὸν τῆς τοῦ ἀδελφοῦ πτέρνης ἐπειλημμένος εἰς φῶς προελή λυθε, προσημαίνων οἷος ἔσται, καὶ ὅτι τῶν πρωτο τοκίων διὰ τῆς καλῆς ἀπάτης κομιεῖται τὴν εὐλο γίαν.

[01102] Καὶ τοῦ χρόνου δὲ προελθόντος εἰς ἄνδρα τελέ σας, οὕτως ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς διέπρεψε πόνοις, ὡς καὶ τὴν θείαν προμήθειαν ἐπισπάσασθαι, καί ποτε δείσας τὴν ἄφιξιν τοῦ Ἡσαῦ, καὶ τὸν Θεὸν ἀντιβολή σας, οὐχ ἁπλῶς τῆς ἐκεῖθεν ἐπικουρίας ἀπήλαυσεν, ἀλλὰ καὶ παλαίειν ἔδοξε νύκτωρ ὀφθέντι, καὶ δρέ πεσθαι τὴν νίκην, ἵνα τὸ δέος τῆς διανοίας ἐκβάλῃ, λογισάμενος ὡς ὁ τοῦ Θεοῦ περιγενέσθαι δόξας, ὑπ' ἀνθρώπων οὐχ ἡττηθήσεται.

[01103] Τὸν δὲ αὐτὸν καὶ Θεὸν καὶ ἄγγελον κέκληκεν, ἐπειδὴ καὶ ὁ μακάριος Μω σῆς ἀμφότερα τέθεικε τὰ ὀνόματα.

[01104] Ὁ γὰρ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, καὶ Θεὸς ἰσχυρὸς, καὶ μεγά λης βουλῆς Ἄγγελος παρὰ τῷ Ἡσαΐᾳ προσηγόρευται.

[01105] Ἔκλαυσαν, καὶ ἐδεήθησάν μου, ἐν τῷ οἴκῳ Ὢν ηὗρόν με, καὶ ἐκεῖ ἐλαλήθη πρὸς αὐτούς.

[01106] Τοῦτο οἱ ἄλλοι ἑρμηνευταὶ, καὶ Ἀκύλας, καὶ Σύμμαχος, καὶ Θεοδοτίων, ὡς περὶ τοῦ Ἰακὼβ εἰρημένον τε ^[81.1617] θείκασιν·

[01107] Ἔκλαυσε, καὶ ἐδεήθη αὐτοῦ, καὶ ἐν Βαιθὴλ ηὗρεν αὐτόν.

[01108] Φεύγων γὰρ ὁ Ἰακὼβ τοῦ ἀδελφοῦ τὴν ἐπιβουλὴν, καὶ πρὸς Λάβαν τὸν θεῖον ἀποδιδράσκων, ἐν τῇ Βαιθὴλ γενόμενος τῆς θείας ἀποκαλύψεως ἔτυχε, καὶ τὰς θείας ἐπαγγελίας ἐδέξατο.

[01109] Μὴ φοβοῦ γὰρ, φησὶν, Ἰακὼβ, διότι ἐγὼ μετὰ σοῦ εἰμι.

[01110] Καὶ κλαίων δὲ, ὡς εἰκὸς, τοὺς λό γους ἐκείνους ἐποιήσατο·

[01111] Ἐάν μοι δῷ Κύριος ἄρτον φαγεῖν, καὶ ἱμάτιον περιβαλέσθαι, καὶ ἀποκατα στήσει με μετ' εἰρήνης, ἔσται μοι Κύριος εἰς Θεὸν, καὶ ὁ λίθος, ὃν ἔστησα, ἔσται μοι εἰς οἶκον Θεοῦ, καὶ πάντων, ὧν ἐάν μοι δῷς, δεκάτην ἀποδεκατώσω σοι αὐτά.

[01112] Καὶ ἐπανιὼν δὲ, κατὰ τὸν τόπον ἐκεῖνον γενόμενος, τὸν εὐεργέτην ὑμνῶν ἔλεγεν, ὅτι Ἐν τῇ ῥάβδῳ μου ταύτῃ παρῆλθον τὸν Ἰορδάνην, καὶ ἰδοὺ γέγονα εἰς δύο παρεμβολάς.

[01113] Τοῦτο τοίνυν οἱ περὶ τὸν Ἀκύλαν καὶ τὸν Σύμμαχον ἑρμηνεύσαντες παρεδήλωσαν, διδάσκοντες ὅτι ἐν τῇ Βαιθὴλ, ἥτις, φησὶ, νῦν τὸ Ὢν εἴδωλον ἔχει, ὤφθη τῷ Ἰακώβ·

[01114] οἱ δὲ Ἑβδομήκοντα ἐπὶ πληθυντικὸν ἀπὸ τοῦ ἑνικοῦ μεταβάντες, διδάσκουσιν ἡμᾶς οὕτω νοεῖν, ὅτι Ὁ μὲν προπάτωρ ὑμῶν τοιοῦτος περὶ ἐμὲ γενόμενος τῆς παρ' ἐμοῦ κηδεμονίας ἠξίωται·

[01115] ὑμεῖς δὲ τὴν ἐναντίαν ὡδεύσατε, καὶ μεταμελείᾳ δὲ χρήσασθαι βουληθέντες, οὐκ εἰς τὸν ἀφιερωμένον μοι νεὼν ἐλη λύθατε, ἀλλὰ παρὰ τὸ Ὢν εἴδωλον ὀλοφυρόμενοι τὴν ἐμὴν ἐζητεῖτε βοήθειαν.

[01116] Ἐγὼ δὲ καὶ οὕτω παροι νούμενος ἐπεφάνην ὑμῖν, καὶ ἐν οἷς ἐκαλέσατε τό ποις τὰς ἀποκρίσεις ἐποιησάμην.

[01117] Καὶ τοῦτο διδάσκει σαφῶς Ἀμὼς ὁ προφήτης, ἐν τῇ Βαιθὴλ, ἐν ᾗ τὸ εἴδωλον ἦν τὸ Ὢν, πᾶσαν ποιησάμενος τὴν προφη τείαν·

[01118] πρὸς ὃν καὶ ὁ Ἀμασίας, ὁ τῆς Βαιθὴλ ἱερεὺς, ἔφη Πορεύου εἰς γῆν Ἰούδα, καὶ μὴ προφήτευε εἰς Βαιθὴλ, ὅτι ἁγίασμα βασιλέως ἐστίν.

[01122] Ὁ δὲ Κύριος ὁ παντοκράτωρ ἔσται μνημό συνον αὐτοῦ.

[01123] Ἔλεον καὶ κρῖμα φυλάσσου, καὶ ἔγγιζε πρὸς τὸν Θεόν σου διὰ παντός.

[01124] Τοιοῦτον ἔχων ∆ε σπότην, ὃς κατὰ πάντων ἔχει τὸ κράτος, ἄληστον αὐτοῦ διὰ παντὸς ἔχε τὴν μνήμην, καὶ δικαιοσύνης ἀντέχου, καὶ φιλάνθρωπος ἔσο περὶ τὸν πέλας, καὶ τοῖς θείοις διηνεκῶς ἀκολούθει προστάγμασιν·

[01125] οὕτω γὰρ τῷ Θεῷ πελάζων ἕξεις αὐτὸν ὑπερμαχοῦντα προθύμως.

[01127] Χαναὰν, ἐν χειρὶ αὐτοῦ ζυγὸς ἀδικίας·

[01130] Πλὴν πεπλούτηκα, εὕρηκα ἀνάπαυσιν ἐμαυτῷ.

[01132] Οὕτω γὰρ καὶ ὁ μακάριος Ἰεζεκιὴλ προσδιαλεχθῆναι προσετάχθη τῇ Ἱερουσαλήμ·

[01133] Τὸ σπέρμα σου καὶ ἡ γένεσίς σου, ἐκ τῆς Χαναάν·

[01134] ὁ πατήρ σου Ἀμοῤῥαῖος, καὶ ἡ μήτηρ σου Χετταία.

[01135] Ὧν γὰρ ἐζήλωσαν τὴν ἀσέβειαν, τούτων καὶ τῆς προσηγορίας μετέλαχον.

[01136] Σὺ τοίνυν, ὦ Ἐφραῒμ, τὴν τοῦ Χαναὰν μιμούμενος πονηρίαν, ^[81.1620] ἄδικα ἐκτήσω τὰ τῆς διανοίας ζυγά·

[01137] τὸ γὰρ δίκαιον ἀτιμάζων διατελεῖς, τὴν ἄδικον δυναστείαν ποθεῖς, καὶ ἐπὶ πλούτῳ μέγα φρονεῖς, καὶ ἀλαζονευόμενος σαυτῷ τὴν τούτου συλλογὴν ἐπιγράφεις.

[01138] Ἰστέον δὲ, ὅτι τὸν ἄδικον ζυγὸν καὶ ὁ μακάριος μνημονεύει ∆αβὶδ, λέγων·

[01139] Ψευδεῖς οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων ἐν ζυγοῖς, τοῦ ἀδικῆσαι.

[01140] Καὶ τὰ ἐπαγόμενα δὲ συμ φωνεῖ τοῖς περὶ τοῦ Ἐφραῒμ εἰρημένοις·

[01141] Μὴ ἐλ πίζετε ἐπ' ἀδικίαν, καὶ ἐπὶ ἅρπαγμα μὴ ἐπιποθεῖτε·

[01142] πλοῦτος ἐὰν ῥέῃ, μὴ προστίθεσθε καρδίαν.

[01143] Ἑνὸς γὰρ πνεύματος καὶ ταῦτα κἀκεῖνα τὰ νάματα.

[01144] Καὶ τὸ ἀκροτελεύτιον δὲ ἐκεῖνο, Ὅτι σὺ ἀποδώσεις ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ, συμφωνεῖ τοῖς ἐπ αγομένοις ἐνταῦθα·

[01145] Πάντες γὰρ οἱ πόνοι αὐτοῦ οὐχ εὑρεθήσονται αὐτῷ δι' ἀδικίας, ἃς ἥμαρτεν.

[01146] Γυ μνωθήσεται γὰρ τῶν τῆς εὐπορίας ἀγαθῶν, δικαίας τῆς παρανομίας ἀπαιτούμενος δίκας.

[01148] Ἐγὼ δὲ Κύριος ὁ Θεός σου ἀνήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἔτι κατοικιῶ σε ἐν σκηναῖς, καθὼς ἐν ἡμέραις ἑορτῆς.

[01149] Ἐπειδὴ γὰρ τῆς Αἰγυπτιακῆς δουλείας ἀπαλλαγεὶς λήθῃ τὴν εὐεργεσίαν παρέδω κας, αὖθις οἰκήσεις σκηνὰς, μέτοικος ἐν τῇ ἀλλοτρίᾳ γενόμενος, καὶ ἀναμνησθήσῃ ὧν ἐπετέλεις σκηνῶν ἐν ταῖς ἑορταῖς τρυφῶν, καὶ τῆς ἐν ἐρήμῳ διαγωγῆς πανηγυρίζων τὴν μνήμην.

[01150] Λέγει δὲ τῆς Σκηνοπηγίας τὴν ἑορτήν.

[01152] Καὶ ἐλάλησα πρὸς προφήτας, καὶ ἐγὼ ὁρά σεις ἐπλήθυνα, καὶ ἐν χερσὶ προφητῶν ὡμοιώθην.

[01153] Ἐνδίκως δὲ τήνδε τὴν τιμωρίαν ὑπομένεις, ἐπειδὴ ταύτης διὰ τῶν προφητῶν τὰς προῤῥήσεις δεξάμε νος οὐκ ἔδεισας, οὐδὲ μεταβαλεῖν ἐβουλήθης τὴν γνώ μην·

[01154] καὶ ταῦτα, οὐ διὰ ῥημάτων μόνον, ἀλλὰ καὶ διὰ πραγμάτων τῶν προῤῥήσεων γενομένων.

[01155] Τοιοῦτον γὰρ ἦν καὶ τὸ ὑπὸ τοῦ θεσπεσίου Ὡσηὲ γεγενημένον·

[01156] ποτὲ μὲν γὰρ γυναῖκα πόρνην, ποτὲ δὲ μοιχεύτριαν, κατὰ τὴν θείαν ἔλαβεν ἐντολὴν, εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων γινόμενος, καὶ τῆς τοῦ λαοῦ παρανομίας κατηγορῶν.

[01157] Πρὸς δὲ τούτῳ δηλοῖ, ὅτι Καὶ διαφόροις ἀποκαλύψεσιν ἐχρησάμην, οὐ τὴν ἐμὴν φύσιν ὑπο δεικνὺς (ἀόρατος γὰρ αὕτη), ἀλλὰ πρὸς τὴν χρείαν ἐκτυπῶν τὴν θεωρίαν.

[01159] ἄλλως γὰρ τῷ ∆ανιὴλ, καὶ ἄλλως τῷ Ἰεζε κιὴλ, ἑτέρως δὲ τῷ Ἡσαΐᾳ, καὶ τῷ Μιχαίᾳ οὐ κατὰ τὸν ὅμοιον τρόπον·

[01160] καὶ Μωσῇ δὲ καὶ Ἀβραὰμ πρὸ τούτου διαφόρως.

[01162] Εἰ μὴ Γαλαάδ ἐστιν, ἄρα ψευδεῖς ἦσαν ἄρ χοντες ἐν Γαλγάλοις θυσιάζοντες.

[01163] Ὑμεῖς δὲ, τού των ἀπολαύοντες παρ' ἐμοῦ, ἐν Γαλαὰδ καὶ Γαλγά λοις ταῖς κατειδώλοις πόλεσι, σὺν τοῖς ἄρχουσι τοῖς ὑμετέροις τοῖς δαίμοσι τὰς θυσίας προσφέρετε·

[01164] καὶ ταῦτα, οὐ παρ' αὐτῶν, ἀλλὰ παρ' ἐμοῦ τὰς εὐεργεσίας δρεπόμενοι.

[01165] Εἰ μὲν γὰρ ἐκ Γαλαὰδ, τουτέστι, παρὰ τῶν εἰδώλων, ἀγαθοῦ τινος ἀπελαύετε, εἶχεν ἄρα ^[81.1621] τινὰ χώραν ἡ ἐξαπάτη·

[01166] ἐπειδὴ δὲ ταῖς ἐμαῖς δωρεαῖς ἐντρυφῶντες, ἐν Γαλαὰδ καὶ Γαλγάλοις θύετε τοῖς εἰδώλοις, κήρυκες ὑμεῖς γίνεσθε τῆς οἰκείας ἀχαρι στίας.

[01167] Καὶ τὰ θυσιαστήρια αὐτῶν, ὡς χελῶναι ἐπὶ χέρσον ἀγροῦ.

[01168] Τῶν ἀμφιβίων ἐστὶν ἡ χελώνη, ἀλλ' ἐν μὲν τοῖς ὕδασι διαιτωμένη διαφεύγει πολλάκις τῶν θηρευόντων τὰς χεῖρας·

[01169] εἰς δὲ τὴν γῆν βαδίζουσα, πρόχειρός ἐστι καὶ εὐάλωτος.

[01170] Ταύτῃ τοίνυν, φησὶ, παραπλησίως εὐάλωτοι ἔσονται οἱ παρ' ὑμῶν τοῖς δαίμοσι κατασκευασθέντες βωμοὶ, καὶ ὑπὸ τῶν πο λεμίων κατασκαφήσονται.

[01171] Εἶτα πάλιν τῆς τοῦ προ πάτορος ἀρετῆς ἀναμιμνήσκει.

[01173] Καὶ ἀνεχώρησεν Ἰακὼβ εἰς πεδίον Συ ρίας, καὶ ἐδούλευσεν Ἰσραὴλ ἐν γυναικὶ, καὶ ἐν γυ ναικὶ ἐφυλάξατο.

[01174] Καὶ ἐν προφήτῃ ἀνήγαγε Κύριος τὸν Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου, καὶ ἐν προφήτῃ διεφυ λάχθη.

[01175] Ὁ γὰρ ὑμέτερος πρόγονος, τῆς μητρὸς τὰς ὑποθήκας δεξάμενος, τὴν πατρῴαν ἠνέσχετο καταλι πεῖν οἰκίαν, καὶ τὴν ἀλλοδαπῆ τῆς οἰκείας προείλετο, καὶ γυναικὸς χάριν, ἵνα μὴ λάβῃ Χαναναίαν, ἀλλ' ἐκ τῆς τοῦ Σὴμ συγγενείας, δουλείαν ἐλευθερίας προτε τίμηκε, καὶ τὸν περὶ τῆς γυναικὸς ὑπὸ τῶν πατέρων τεθέντα διεφύλαξε νόμον.

[01176] ∆ιὸ μέχρι τῶν ἀπογόνων τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ προνοίας ἀπήλαυσε·

[01177] τὸ γὰρ ἐκείνου γένος, Αἰγυπτίοις δουλεύειν ἠναγκασμένον, διὰ τοῦ μεγάλου προφήτου Μωσέως τῆς ἐλευθερίας ἠξίωσεν ὁ Θεός·

[01178] καὶ μέντοι καὶ ἐπὶ τῆς ἐρήμου γε νόμενον, ἀλώβητον διετήρησε, τῷ αὐτῷ προφήτῃ δια κόνῳ χρησάμενος.

[01180] Ἐθύμωσέ με Ἐφραῒμ καὶ παρώργισε, καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐπ' αὐτὸν ἐκχυθήσεται, καὶ τὸν ὀνειδισμὸν αὐτοῦ ἀνταποδώσει αὐτῷ Κύριος κατὰ τὸν λόγον Ἐφραῒμ.

[01181] Οὗτος δὲ, φησὶν, ἐξ ἐκείνου κατάγων τὸ γένος, εἰς ὀργήν με παρακινεῖ, παρανο μίᾳ πάσῃ συζῶν·

[01182] ἀλλὰ τῶν παρ' αὐτοῦ σπειρομένων ἀμήσει τὰ δράγματα, ἀναλόγους ὧν δέδρακε τὰς δίκας πραττόμενος.

[01184] Εἰληφὼς γὰρ παρ' ἐμοῦ δικαιώματα καὶ νόμους, καθ' οὓς προσῆκεν αὐτὸν πολιτεύεσθαι, τὰς τῶν εἰ δώλων παρανομίας ἀντ' ἐκείνων ἠγάπησεν·

[01186] Αὔξουσι δὲ τὴν ἀσέ βειαν καθ' ἑκάστην, ὡς ἔπος εἰπεῖν, ἡμέραν, ἐκ χρυ σοῦ καὶ ἀργύρου τεκταινόμενοι ζώων διαφόρων ἰν δάλματα, καὶ χειροποιήτοις εἰδώλοις λατρεύοντες.

[01187] Τοσούτῳ γὰρ οἴστρῳ περὶ ταῦτα κατέχονται, ὡς τῷ πλήθει τῶν ἱερείων ἐπιλιπεῖν τῶν θυμάτων τὸ γένος, καὶ τολμῆσαι αὐτοὺς εἰπεῖν·

[01190] (γʹ.) ∆ιὰ τοῦτο ἔσονται ὡς νεφέλη πρωϊνὴ, καὶ ὡς δρόσος ὀρθρινὴ πορευομένη, καὶ ὡς χνοῦς ἀποφυ σώμενος λαίλαπι ἀπὸ ἅλωνος, καὶ ὡς ἀτμὶς ἀπὸ ἀκρίδων.

[01191] Ταύτης ἕνεκα, φησὶ, τῆς ἀσεβείας, ^[81.1624] φρούδους αὐτοὺς ποιήσω τῇ τῶν πολεμίων ἐφόδῳ.

[01192] Καθάπερ γὰρ τὴν ἑωθινὴν δρόσον, καὶ τὴν κατὰ τοῦ τον τὸν καιρὸν ἐπιφαινομένην νεφέλην, ἀνίσχων ὁ ἥλιος τὴν μὲν δαπανᾷ ῥᾳδίως, τὴν δὲ σκεδάννυσιν εὐπετῶς, τὸν δὲ τῆς ἅλω χνοῦν βίαιος ἄνεμος εὐ μαρῶς ἀφανίζει, ἀτμὸν δὲ ἐν ἀέρι γινόμενον νέφος ἀκρίδων ἐπιγενόμενον διαλύει·

[01193] οὕτως ὑμᾶς τῶν πο λεμίων ἀναλώσει τὸ νέφος, καὶ τὴν νῦν ὑφ' ὑμῶν οἰ κουμένην γῆν ἔρημον καταστήσει.

[01195] Ἐγὼ γάρ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, στερεῶν οὐρανὸν, καὶ κτίζων γῆν, οὗ αἱ χεῖρες ἔπλασαν τὴν στρατιὰν αὐτοῦ.

[01197] Ὁ τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν οὐ μόνον κτίζων, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐπιμένειν αὐτοῖς ἐπὶ πλεῖστον δωρούμενος·

[01198] ἐγὼ καὶ πᾶσαν τὴν στρατιὰν τοῦ οὐρανοῦ εἰς τὸ εἶναι παρήγαγον, εἴτε ὁρατὴν, εἴτε ἀόρατον, εἴτε τὰς ἄνω δυνά μεις καὶ νοητὰς φύσεις, εἴτε τῶν ἀστέρων τὸ πλῆθος, σὺν ἡλίῳ καὶ σελήνῃ, τοῖς μεγάλοις φω στῆρσι.

[01199] Καὶ οὐ παρέδειξά σοι αὐτὰ τοῦ πορεύεσθαι ὀπίσω αὐτῶν.

[01200] (εʹ.) Καὶ ἐγὼ ἀνήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, καὶ Θεὸν πλὴν ἐμοῦ οὐ γνώσῃ, καὶ σώζων οὐκ ἔστι πάρεξ ἐμοῦ.

[01201] Νομοθετῶν γάρ σοι μετὰ τὴν γενομένην ἐλευθερίαν, καὶ τῆς Αἰγύπτου τὴν ἀπαλλαγὴν, παρ ηγγύησα μηδένα ἕτερον πλὴν ἐμοῦ εἰδέναι Θεόν.

[01202] Οὐ ποιήσεις γὰρ, εἶπον, παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω, καὶ ὅσα ἐπὶ τῆς γῆς κάτω, καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασι ὑποκάτω τῆς γῆς.

[01203] Οὐ μόνον δέ σε τῆς πικρᾶς τῶν Αἰγυπτίων ἠλευθέρωσα δουλείας, ἀλλὰ καὶ Ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐποίμαινόν σε, ἐν γῇ ἀοικήτῳ.

[01206] Ἀντὶ τοῦ, Τὰς ἁρ μοττούσας σοι χορηγῶν χρείας, μάννα ἐξ οὐρανοῦ, ὀρτυγομήτρας ἐκ θαλάττης, ὕδωρ ἐκ πέτρας.

[01207] Οὐ γὰρ, ὡς ἐν ἐρήμῳ διάγοντες, ἐν σπάνει τῶν ἀναγκαίων ἦσαν, ἀλλ' Ἐνεπλήσθησαν εἰς πλησμονὴν, καὶ ὑψώθησαν αἱ καρδίαι αὐτῶν·

[01209] Τοιαῦτα καὶ ὁ θεῖος ἔφη περὶ αὐτῶν Μωσῆς·

[01210] Καὶ ἔφαγεν Ἰακὼβ, καὶ ἐνεπλήσθη, καὶ ἀπελάκτισεν ὁ ἠγαπημένος, ἐλιπάνθη, ἐπαχύνθη, ἐπλατύνθη, καὶ ἐγκατέλιπε Κύριον τὸν ποιήσαντα αὐτόν.

[01211] Ἀλλ' οὐκ ἐάσω αὐτὸν, φησὶν, ἀπαί δευτον·

[01213] Ἔσομαι δὲ αὐτῷ, φησὶν, ὡς πάνθηρ, καὶ ὡς πάρδαλις, κατὰ τὴν ὁδὸν τῶν Ἀσσυρίων.

[01214] Τοὺς γὰρ θηριώδεις αὐτῷ πολεμίους ἐπαναστήσω, πάνθη ρος δίκην καὶ παρδάλεως χρησομένους αὐτῷ.

[01215] Ἐπειδὴ γὰρ αὐτὸς, ἅτε δὴ πάντα πρυτανεύων, ἐπάγει τοὺς πολεμίους, ἑαυτὸν πάνθηρι καὶ παρδάλει ἀπεικάζε σθαι λέγει.

[01217] Ἀπαντήσομαι αὐτοῖς ὡς ἄρκος ἀπορουμένη, καὶ διαῤῥήξω συγκλεισμὸν καρδίας αὐτῶν.

[01218] Καθά ^[81.1625] περ γὰρ ἡ ἄρκος στενοχωρουμένη, καὶ φυγεῖν οὐ δυναμένη, μετὰ πολλῆς τῆς μανίας τοῖς προσιοῦσιν ἐπέρχεται·

[01219] οὕτως οἱ πολέμιοι φειδοῦς αὐτοὺς οὐδε μιᾶς ἀξιώσουσιν, ἀλλ' ὠμὴν καὶ ἀπηνῆ περὶ αὐτοὺς ἐπιδείξονται γνώμην.

[01220] Ταῦτα δὲ εἰς αὐτοὺς διαπρά ξομαι, τὴν συγκεκλεισμένην αὐτῶν καρδίαν καὶ δια νοιχθῆναι μὴ βουλομένην, ἀλλ' ἀτεράμονα καὶ ἀκαμ πῆ μένουσαν, διανοῖξαι καὶ κατανῦξαι βουλόμενος, καὶ εἰς ἐπίγνωσιν τοῦ προσήκοντος ἀγαγεῖν.

[01221] Καὶ καταφάγονται αὐτοὺς ἐκεῖ σκύμνοι δρυμοῦ, καὶ θηρία ἀγροῦ διασπάσει αὐτούς.

[01222] ∆ιαφόρως εἴρηκε τὰ αὐτὰ, τῷ πλήθει τῶν φοβερῶν εἰκόνων τοὺς ἀναλγησίαν νοσοῦντας καταπλήττων καὶ δεδιττόμενος.

[01223] Εἶτα θρη νεῖ καθ' αὑτὸν, καὶ ὀνειδίζει, καὶ τῆς προτέρας ἀβελ τηρίας ἀναμιμνήσκει.

[01225] Τῇ διαφθορᾷ σου, Ἰσραὴλ, τίς βοηθήσει σοι;

[01227] καὶ διασωσάτω σε ἐν πάσαις ταῖς πόλεσί σου, καὶ κρινάτω σε, ὃν εἶπας·

[01229] Τίς ἂν πρὸς ἀξίαν τὴν διαφθοράν σου, ὦ Ἰσραὴλ, θρηνήσειε;

[01230] Μεμένη κας γὰρ πάσης ἔρημος βοηθείας, καὶ ταῦτα ὑπὸ βα σιλέως ἀρχόμενος, καὶ ὑπὸ τούτῳ πολιτευόμενος·

[01231] τὴν γὰρ ἐμὴν ἀτιμάσας ἡγεμονίαν, ἄνθρωπον ἔχειν ἐπόθησας βασιλέα.

[01235] Ὀργισθεὶς μὲν γὰρ διὰ τὴν ἄλογον αἴτησιν, ἔδωκά σοι τὸν Σαούλ·

[01236] ἀνεξικακίᾳ δὲ καὶ μακροθυμίᾳ πάλιν χρησάμε νος, ἀντεισήγαγον τὸν ∆αβίδ.

[01241] Συστροφὴ ἀδικίας Ἐφραῒμ, ἐγκεκρυμμένη ἡ ἁμαρτία αὐτοῦ.

[01242] Ἔοικε τοῦτο τοῖς ὑπὸ Ἡσαΐου λεχθεῖσιν·

[01243] Οὐαὶ, οἱ ἐπισπώμενοι τὰς ἁμαρτίας ὡς σχοινίῳ μακρῷ! Τοῦτο γὰρ καὶ ἐνταῦθα λέγει, ὅτι ὁ Ἐφραῒμ συστρέφει τὰς ἀδικίας, καὶ αὔξει διηνεκῶς, βουλῇ πονηρᾷ κεχρημένος.

[01244] Τὸ γὰρ, Ἐγκεκρυμμένη ἡ ἁμαρτία αὐτοῦ, τοῦτο δηλοῖ, τουτέστι, Εἰς βάθος ἔχει τὴν πονηρίαν·

[01245] ἀλλὰ τοσούτοις αὐτὸν περιβαλῶ κακοῖς, ὡς ὠδινούσῃ γυναικὶ παραπλη σίως ὀδυνᾶσθαι.

[01246] Εἶτα ὡς κατ' ἐρώτησιν πρὸς τὸν Ἰσραήλ·

[01249] Τοῦτον, φη σὶ, τοῦ Μανασσῆ προτετίμηκας, καὶ νέον ὄντα τοῦ πρεσβυτέρου προέταξας·

[01250] ἀλλ' ἀντὶ τῆς τιμῆς ἐκείνης ἀτιμίαν περιβληθήσεται.

[01251] Οὐ γὰρ μὴ ὑποστῇ ἐν συντριβῇ τέκνων αὑτοῦ.

[01252] Οὔτε γὰρ τοῖς περιοίκοις πολεμουμένοις ἐπαμῦναι δυνήσεται.

[01253] Οὕτω τὰ λυπηρὰ παραγγείλας, ἐπὶ τὴν τῶν χρηστῶν ἐπαγγελίαν πά λιν μεταφέρει τὸν λόγον.

[01255] Ἐκ χειρὸς ᾅδου ῥύσομαι αὐτοὺς, καὶ ἐκ θα νάτου λυτρώσομαι αὐτούς.

[01256] Εἶτα παιανίζειν κατὰ ^[81.1628] τοῦ θανάτου κελεύει.

[01259] Ταῦτα τυπικῶς μὲν ἐπὶ τῆς ἐπανόδου τῶν Ἰουδαίων γεγένηται·

[01260] καλεῖ γὰρ τροπι κῶς τὴν ἐν τῇ αἰχμαλωσίᾳ διαγωγὴν ᾅδην καὶ θά νατον.

[01261] Ἐντελὲς δὲ καὶ ἀληθὲς ἐδέξατο πέρας μετὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἀνάστασιν·

[01262] τῆς γὰρ ἡμετέ ρας ἀπαρχῆς ἀναστάσης, ἅπαντες ἡμεῖς ἐδεξάμεθα τῆς ἀναστάσεως τὴν ἐλπίδα.

[01263] Τοῦτο δὲ καὶ ἐν τῇ τοῦ Ἰεζεκιὴλ προφητείᾳ ἔστιν εὑρεῖν·

[01264] καὶ γὰρ ἐκεῖ ἡ τῶν ὀστῶν ἀναβίωσις τὰ δύο σημαίνει, καὶ τοῦ Ἰσραὴλ τὴν ἐπάνοδον (ὃς τὰς χρηστὰς ἀποκόψας ἐλπί δας ἔλεγεν·

[01265] Ἐκλελοίπαμεν, ξηρὰ γέγονε τὰ ὀστᾶ ἡμῶν), καὶ τὴν κοινὴν ἁπάντων ἀνθρώπων ἀνά στασιν.

[01266] Τύπος γὰρ τὰ περὶ Ἰουδαίους γεγενημένα τῆς περὶ πάντας ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων κη δεμονίας.

[01267] Παράκλησις κέκρυπται ἀπὸ ὀφθαλμῶν μου, διότι οὗτος ἀναμέσον ἀδελφῶν διαστελεῖ.

[01268] Αὕτη δὲ, φησὶν, ἡ παραψυχὴ τῆς χρηστοτέρας ἐλπί δος, καὶ τῆς ἀναστάσεως ἡ προσδοκία, καὶ ἀπὸ τῶν αἰχμαλώτων γιγνομένων Ἰουδαίων, καὶ ἀπὸ πάντων ἀνθρώπων τέως κεκρῦφθαι δοκεῖ·

[01269] οἵ τε γὰρ Ἰουδαῖοι ἐξανδραποδιζόμενοι, καὶ τῆς σφετέρας διαχωριζόμε νοι συγγενείας, καὶ κατὰ διαίρεσιν καὶ διανομὴν δουλεύειν ἀναγκαζόμενοι, τῆς ἀνακλήσεως οὐδεμίαν εἶχον ἐλπίδα·

[01270] καὶ ἅπαντες ἄνθρωποι, τὸν θάνατον ὁρῶντες ἄρδην ἀμῶντα τὴν φύσιν, καὶ νῦν μὲν ἀδελ φὸν ἀδελφοῦ χωρίζοντα, νῦν δὲ παιδὸς πατέρα στε ρίσκοντα, παντελῶς ἀπηγόρευον τὴν ἀνάστασιν.

[01271] Ἀλλ' ὅμως ἀληθῆ, φησὶ, τὰ εἰρημένα, κἂν ἐπὶ τοῦ παρόντος ἄδηλα ᾖ τοῖς πολλοῖς.

[01273] Ἐπάξει γὰρ Κύριος ἄνεμον καύσωνα ἐκ τῆς ἐρήμου ἐπ' αὐτὸν, καὶ ἀναξηρανεῖ τὰς φλέβας αὐτοῦ, καὶ ἐξερημώσει τὰς πηγὰς αὐτοῦ·

[01274] οὗτος ἐρημώ σει τὴν γῆν αὐτοῦ, καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ τὰ ἐπιθυμητά.

[01275] Αἰνίττεται δὲ διὰ τούτων Κῦρον τὸν Πέρσην ἐπιστρατεύσαντα, καὶ καταλύσαντα τῶν Ἀσσυρίων, εἴτουν Βαβυλωνίων, τὴν βασιλείαν, καὶ πᾶ σαν τὴν βασιλικὴν συγγένειαν διαφθείραντα, καὶ τὰς τῆς τυραννίδος ἀφελόμενον ἀφορμάς·

[01276] ταύτας γὰρ τροπικῶς πηγὰς καὶ φλέβας προσαγορεύει.

[01277] Ἠβουλήθη δὲ διὰ τούτων διδάξαι, τίνι τρόπῳ κατα λύσει ὃν τροπικῶς θάνατον καὶ ᾅδην ἐκάλεσεν.

[01278] Ἀλλὰ ταῦτα μὲν μετὰ ταῦτα γενήσεται·

[01283] Ἐναντία δρᾶσαι τετολμηκυῖα τῷ θείῳ θελήματι, καὶ τοῦ πολέμου γε νήσεται παρανάλωμα καὶ ὄψονται οἱ ταύτης οἰκή τορες, τὰ μὲν ὑπομάζια παιδία τῇ γῇ προσρηγνύ μενα, τὰς δὲ κυοφορούσας μετὰ τῶν ἐμβρύων ἀναι ρουμένας.

[01284] Ἀλλ' ἵνα τούτων μὴ δέξῃ τὴν πεῖραν, βʹ.

[01285] Ἐπιστράφηθι, ὦ Ἰσραὴλ, πρὸς Κύριον τὸν Θεόν σου.

[01286] Πολὺν γὰρ ἐν ταῖς παρανομίαις καταν ήλωσας χρόνον.

[01287] Εἶτα καὶ διδάσκει αὐτοὺς, ποίοις ^[81.1629] προσήκει χρήσασθαι λόγοις τὸν Θεὸν ἐξιλεουμένους.

[01288] Εἴπατε γὰρ, φησὶ, ∆ύνασαι πᾶσαν ἀφαιρεῖν ἁμαρτίαν.

[01289] Ταύτην γὰρ αὐτῷ τὴν ἱκετηρίαν προσ φέροντες, οὐ λήψεσθε μὲν τῆς ἀδικίας τὰ ἐπίχειρα, ἐν ἀπολαύσει δὲ γενήσεσθε παντοδαπῶν ἀγαθῶν.

[01290] Πρόσθετε δὲ ἐκείνοις τοῖς λόγοις, τὸν Σωτῆρα καὶ εὐ εργέτην ἀντιβολοῦντες, ὡς Οὐκέτι οὐδενὶ ἀνθρώπων θαῤῥήσομεν, οὐκ Ἀσσυρίοις, οὐκ Αἰγυπτίοις, οὐχ ἵππων πλήθει, οὔτε μὴν θεοὺς νομιοῦμεν τὰ χειρό κμητα εἴδωλα.

[01291] Τούτων γὰρ ὑπὸ σοῦ λεγομένων, ὁ ἐν σοὶ συνεχῶς φαινόμενος Κύριος ἐλεήσει ὀρφα νόν·

[01292] τουτέστι, τὸν ὀρφανοῦ δίκην ἀτημέλητον ὄντα σε, καὶ ἀκηδεμόνευτον, πάσης ἀξιώσει προνοίας, καὶ ἰά σεως δὲ μεταδώσω σοι, τῶν ἐπικειμένων ἀπαλλάττων κακῶν.

[01293] Γνησίως δὲ περὶ σὲ διαθήσομαι, καὶ πᾶσαν τὴν ἐπενεχθεῖσάν σοι καταπαύσω παιδείαν·

[01294] χορηγή σω δέ σοι οἷόν τινα δρόσον τὰς ἐμὰς δωρεὰς, ὡς ἂν κρίνῳ παραπλησίως ἀνθήσαις·

[01298] Ἔσομαι ὡς δρόσος τῷ Ἰσραὴλ, ἀνθήσει ὡς κρίνον.

[01299] Πολλαχοῦ δὲ τούτου τοῦ ἄνθους ἡ θεία μέμνηται Γραφή.

[01301] Εὐφραν θήτω ἡ ἔρημος, καὶ ἀνθείτω ὡς κρίνον.

[01302] Ἐν δὲ τῷ Ἄσματι τῶν ᾀσμάτων περὶ τῆς νύμφης ὁ νυμφίος φησίν·

[01303] Ὡς κρίνον ἐν μέσῳ ἀκανθῶν, οὕτως ἡ ἀδελ φιδή μου ἀναμέσον τῶν θυγατέρων.

[01304] Καὶ ὁ Κύ ριος δὲ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις, Ἀποβλέψατε, φησὶν, εἰς τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ.

[01305] Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὔτε Σολομὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν τούτων.

[01306] Πανταχόθεν τοίνυν μανθάνομεν, ὡς πρὸς τῇ εὐωδίᾳ καὶ ἡ λαμπρότης τοῦ ἄνθους θαυμά ζεται.

[01307] Ταύτῃ δὲ παραβάλλεται ἡ τοῦ ῥύπου τῆς ἁμαρτίας ἀπηλλαγμένη ψυχὴ, καὶ τὴν λαμπροτάτην τοῦ βαπτίσματος περιβεβλημένη στολὴν, περὶ ἧς καὶ Ἡσαΐας βοᾷ·

[01308] Ἀγαλλιάσθω ἡ ψυχή μου ἐπὶ τῷ Κυρίῳ·

[01309] ἐνέδυσε γάρ με ἱμάτιον σωτηρίου, καὶ χιτῶνα εὐφροσύνης.

[01310] Τούτῳ γὰρ παραπλησίως τῷ κρίνῳ καὶ ὁ Ἰσραὴλ τὸν Θεὸν ἐπιγνοὺς, Ἀνθήσει, φησὶ, καὶ βαλεῖ τὰς ῥίζας αὑτοῦ ὡς Λίβανος.

[01311] ∆ηλοῖ δὲ τὸ ὄρος τὸ ταῖς κέδροις κατεστεμμένον.

[01312] Εἶτα τὸ ἐσόμε νον αἰνιττόμενος πλῆθος·

[01315] Προαγορεύει καὶ τὸν τῆς εὐσεβείας καρπόν·

[01316] Καὶ ἔσται ὡς ἐλαία κατάκαρπος, καὶ ἡ ὀσφρασία αὐτοῦ ὡς Λιβά νου.

[01317] ∆ιδάσκει δὲ καὶ τῶν ἀγαθῶν τὴν αἰτίαν·

[01319] Ἐπιστρέψουσι, καὶ καθιοῦνται ὑπὸ τὴν σκέπην αὐτοῦ·

[01321] Καὶ ζήσονται, καὶ στηριχθήσονται σίτῳ, καὶ ἐξανθήσει ὡς ἄμπε λος τὸ μνημόσυνον αὐτῶν, ὡς οἶνος Λιβάνου.

[01322] Ἀπο ταττόμενοι γὰρ τῇ πλάνῃ τῶν εἰδώλων, καὶ τῇ ἐμῇ θαῤῥοῦντες κηδεμονίᾳ, παντοδαπῶν ἀγαθῶν δέξον ^[81.1632] ται τὴν ἀφθονίαν, καὶ οἴνῳ εὐώδει παραπλησίως, ἐν τῷ Λιβάνῳ γεωργουμένῳ, τὴν τῆς ἀρετῆς ἕξουσιν εὐοσμίαν, καὶ τὴν ἐντεῦθεν εὐφημίαν καρπώσονται.

[01326] Μαθὼν τοίνυν Ἐφραῒμ, οἵα τῆς εὐσεβείας ἡ κτῆσις, φύγε τῶν εἰδώλων τὴν πλάνην·

[01327] τούτου γάρ σε χά ριν καὶ ἐταπείνωσα παιδεύσας, καὶ δυνατὸν ἀπο φανῶ φιλανθρωπίᾳ χρησάμενος, καὶ παραπλησίως ἀρκεύθῳ πεπυκνωμένῃ γενήσομαί σοι, καὶ τοὺς παρ' ἐμοῦ τρυγήσεις καρπούς.

[01328] Ἀειθαλὴς γὰρ ἡ ἄρ κευθος, καὶ ἄσηπτον ἔχουσα τὴν φύσιν, καὶ ἀκαν θώδη κόμην περικειμένη.

[01329] ∆ηλοῖ δὲ διὰ τούτων, ὅτι Σὲ παντοδαπῆς ἀξιώσας προνοίας ἀλύμαντον διατη ρήσω, τοὺς ἐπιόντας σοι καθάπερ τισὶ καταπλήττων ἀκίσιν.

[01330] Οὕτω πᾶσαν συμπεράνας τὴν προφητείαν, τέλος ἐπιτέθεικεν ἅπασι τοῖς ἐντυγχάνουσιν ὀνησι φόρον.

[01334] ὅτι εὐθεῖαι αἱ ὁδοὶ τοῦ Κυρίου, καὶ δίκαιοι πορεύσονται ἐν αὐταῖς·

[01335] οἱ δὲ ἀσεβεῖς ἀσθενή σουσιν ἐν αὐταῖς.

[01336] Τοῦτο δὲ καὶ ὁ θεῖος ∆αβὶδ τὰς θείας διεξελθὼν εὐεργεσίας ἐν τῷ ἑκατοστῷ καὶ ἕκτῳ ψαλμῷ τέλος ἐπιτέθεικε τῇ μελῳδίᾳ·

[01337] Τίς σοφὸς, καὶ φυλάξει ταῦτα, καὶ συνήσουσι τὰ ἐλέη τοῦ Κυρίου;

[01338] Σοφίας γὰρ τῷ ὄντι καὶ συνέσεως δεῖ, καὶ εἰς τὴν γνῶσιν καὶ κατανόησιν τῶν θείων λο γίων, καὶ εἰς τὴν τούτων ἐκπλήρωσίν τε καὶ δια τήρησιν·

[01339] οὔτε γὰρ συνιέναι ταῦτα δυνατὸν τοὺς τοῦ θείου Πνεύματος τὴν αἴγλην μὴ δεξαμένους, οὔτε φυλάξαι μὴ τῆς ἄνωθεν ἀπολαύοντας βοηθείας.

[01340] Οἱ δὲ τοσαύτην καὶ τοιαύτην περὶ τὸν Θεὸν εὔνοιαν ἐνδεικνύμενοι, τῆς ἐκεῖθεν ἐπικουρίας τυγχάνοντες, τὰς εὐθείας διαπερῶσιν ὁδοὺς, καὶ δίκαιοι χρηματί ζουσιν·

[01341] οἱ δὲ ἀσεβείᾳ συζῶντες, καὶ τὴν ἐναντίαν ὁδεύοντες, δρέπονται τῆς ἀσεβείας τὰ ἐπίχειρα·

[01342] παράσχοι δὲ ὁ τῶν ἁπάντων Θεὸς, πάντας ἀνθρώπους ἐθέλων σωθῆναι, καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν, μὴ ταύτης ἡμᾶς, ἀλλ' ἐκείνης γενέσθαι τῆς μοίρας, ἵνα κατὰ τοὺς θείους αὐτοῦ πολιτευόμενοι νόμους, δο ξάζωμεν αὐτὸν, κατὰ τὸν ἱερὸν Ἀπόστολον, κἀν τῷ σώματι, κἀν τῷ πνεύματι·

[01343] ὅτι αὐτῷ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ, καὶ προσκύνησις, σὺν τῷ μονογενεῖ αὐ τοῦ Υἱῷ, καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[01345] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΙΩΗΛ

[01347] Ἰωὴλ ὁ θεῖος προφήτης τὸν μὲν χρόνον, καθ' ὃν ἐποιήσατο τὰς προῤῥήσεις, σαφῶς ἡμᾶς οὐκ ἐδίδαξε·

[01348] δι' αὐτῶν μέντοι δεδήλωκε τῶν προῤῥήσεων, ὡς κατ' ἐκεῖνον τὸν χρόνον γεγένηται, καθ' ὃν ὁ θαυμά σιος Ὡσηὲ τὴν τῶν ἐσομένων προθεωρίαν ἐδέξατο·

[01349] ταὐτὰ γὰρ καὶ αὐτὸς προλέγει, Ἀσσυρίων καὶ Βαβυ λωνίων ἔφοδον, καὶ ἀνδραποδισμὸν καὶ δουλείαν τοῦ Ἰσραὴλ, καὶ τὴν ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας ἐπάνοδον.

[01350] Προλέγει δὲ καὶ τὰ μετὰ τὴν ἐπάνοδον συμβεβηκότα, τοῦ Γὼγ (Σκυθικὸν δὲ τοῦτο ἔθνος), τὴν κατὰ τῆς Ἱε ρουσαλὴμ ὁρμὴν πανστρατιᾷ γενομένην, καὶ τὴν ἐπενεχθεῖσαν αὐτοῖς θεόθεν πανωλεθρίαν.

[01351] Προστέ θεικε δὲ καὶ τὰς μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν τοῦ Σωτῆ ρος ἡμῶν ὑπὸ παναγίου Πνεύματος χορηγηθείσας δωρεὰς τοῖς ἀνθρώποις.

[01352] Τοιγαροῦν ἐκ τῶν κατὰ τῶν Ἀσσυρίων καὶ Βαβυλωνίων προαγορεύσεων τὸν τῆς προφητείας ἐγνώκαμεν χρόνον.

[01353] Ἡ μὲν οὖν ὑπόθεσις ἐν κεφαλαίῳ αὕτη·

[01354] λοιπὸν δὲ τῆς κατὰ μέρος (σὺν Θεῷ δὲ εἰρῆσθαι) ἑρμηνείας ἁψώμεθα.

[01357] Λόγος Κυρίου, ὃς ἐγένετο πρὸς Ἰωὴλ τὸν τοῦ Βαθουήλ.

[01358] ∆ιὰ τὸ πολλοὺς, ὡς εἰκὸς, καὶ αὐ τὴν ἔχειν προσηγορίαν, καὶ τὸ τοῦ πατρὸς προστέ θεικεν ὄνομα.

[01359] ∆ιδάσκει δὲ, ὡς οὐ λογισμῶν ἀνθρωπί νων εἰσὶν ὠδῖνες οἱ παρ' αὐτοῦ γινόμενοι λόγοι·

[01360] ὑπὸ δὲ τοῦ Κυρίου τῶν ὅλων ἐμπνευσθεὶς, καὶ προορᾷ τὰ ἐσόμενα, καὶ προλέγει.

[01362] Ἀκούσατε ταῦτα, οἱ πρεσβύτεροι, καὶ ἐνωτί σασθε, πάντες οἱ κατοικοῦντες τὴν γῆν·

[01363] εἰ γέγονε τοιαῦτα ἐν ταῖς ἡμέραις ὑμῶν, ἢ ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν πατέρων ὑμῶν;

[01364] Ὑμεῖς, φησὶν, οἱ πολὺν βε βιωκότες χρόνον, οἱ πλείονα πεῖραν, ὡς εἰκὸς, πραγ μάτων δεξάμενοι, πατέρων τε καὶ προγόνων δι ηγουμένων πολλάκις ἀκηκοότες, τῶν τῆς προφητείας ^[81.1636] κατακούοντες λόγων, σκοπήσατε παρ' ὑμῖν αὐτοῖς, εἴ τι τοιοῦτο γεγένηται πρότερον, ἢ ἐφ' ὑμῶν, ἢ ἐπὶ τῶν ὑμετέρων πατέρων·

[01365] καὶ ἅπαντες δὲ οἱ τῆς ἐπαγγελίας τὴν γῆν οἰκοῦντες, ἀκριβῶς τοῖς λεχθησομένοις προσέχετε.

[01366] Εἶτα ἐπάγει, ὅτι Τούτων πεῖραν λαμβάνοντες, μὴ παράδοτε λήθῃ τὴν μνήμην, ἀλλὰ τοῖς ἀγνοοῦσιν τῶν παίδων τὰ περὶ τούτων προσ φέρετε διηγήματα·

[01367] κἀκείνοις δὲ ἐντείλασθε εἰς τοὺς ἑαυτῶν ταῦτα διαπορθμεῦσαι παῖδας, καὶ ἡ μετ' ἐκεί νους γενεὰ δεχέσθω παρὰ τῆς πρὸ αὐτῆς τὴν περὶ τούτων διήγησιν.

[01368] Τοιαῦτα καὶ ὁ μακάριος λέγει ∆α βίδ·

[01369] Ὅπως ἂν γνῷ γενεὰ ἑτέρα, υἱοὶ οἱ τεχθησόμενοι, καὶ ἀναστήσονται, καὶ ἀπαγγελοῦσιν αὐτὰ τοῖς υἱοῖς αὑτῶν.

[01370] Καὶ τὴν αἰτίαν διδάσκων, Ἵνα θῶνται ἐπὶ τὸν Θεὸν, φησὶ, τὴν ἐλπίδα αὑτῶν.

[01371] Μία τοίνυν ἡ τοῦ θείου Πνεύματος χάρις, ἡ τοῖς ἁγίοις προφήταις ἐμπνεύσασα, ἐκ τῶν εἰρημένων δείκνυται.

[01372] Οὕτως εἰς ἀκρόασιν τῶν ῥηθησομένων τούς τε πρεσβυτέρους, καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας διεγείρας, διηγεῖται λοιπὸν πᾶν τὸ πλῆθος τῶν συμφορῶν, καὶ λέγει, πρώτην μὲν κάμπην ἐπελεύσεσθαι, τὰ δὲ ὑπὸ ταύτης μὴ διαφθαρέντα ὑπὸ ἀκρίδος ἀναλωθήσεσθαι·

[01373] ὅσα δὲ ταύτην διαφεύξεται, δαπανήσειν τὸν βροῦχον·

[01374] ἐσχά την δὲ τὴν ἐρυσίβην ἐπενεχθεῖσαν, μηδὲν παντελῶς καταλείψειν ἀλώβητον.

[01375] Τινὲς μὲν οὖν ταῦτα τροπι κῶς εἴς τε τὸν Ἀσσύριον καὶ Βαβυλώνιον ἐξειλή φασι·

[01376] κάμπην μὲν τὸν Θεγλαφαλασὰρ ὀνομάσαντες·

[01378] τὸν δὲ Σενναχηρεὶμ προσηγόρευσαν βροῦχον·

[01379] ἐρυσίβην δὲ τὸν Ναβου χοδονόσορ, τελευταῖον ἐπιστρατεύσαντα, καὶ ἄρδην ἅπασαν τὴν Ἰουδαίαν δῃώσαντα, καὶ τοὺς τὸν θά νατον διαφυγόντας αἰχμαλώτους ἀπαγαγόντα.

[01380] Ἐγὼ δὲ ἀληθῆ μὲν ἡγοῦμαι καὶ ταῦτα·

[01381] ὑπολαμβάνω δὲ καὶ τὰ κατὰ τὸ ῥητὸν νοούμενα τῷ ὄντι γεγενῆσθαι.

[01382] Μέμνηται γὰρ καὶ ὁ μακάριος Ἀμὼς, καὶ ἀκρίδος, καὶ βρόχου, καὶ πυρώσεως, καὶ ἰκτέρου, καὶ συκῶν, καὶ ἐλαιῶν, καὶ ἀμπέλων ὑπὸ καμπῶν διαφθειρομέ νων, καὶ πρὸς τούτοις αὐχμοῦ καὶ ἀνομβρίας.

[01383] Με ρὶς γὰρ, φησὶ, μία βραχήσεται, καὶ μερὶς ἐφ' ἣν οὐ βρέξω, ξηρανθήσεται.

[01384] Ταύτης δὲ καὶ ὁ θεσπέσιος Ἱερεμίας σαφῶς ἐμνημόνευσεν.

[01385] Οὐ δεῖ τοιγαροῦν τροπικῶς μόνον ἐκλαβεῖν τὰ εἰρημένα, συμφώνως ἡμᾶς τῶν ἱερῶν προφητῶν διδαξάντων, ὡς καὶ κατὰ τὴν ἱστορίαν τὰ προλεχθέντα συνέβη.

[01386] Ἵνα γὰρ μαν θάνωσιν ἀκριβῶς, ὡς τῆς παρανομίας καὶ δυσσεβείας ποινὴν τίνοντες τοῖς ἐπιοῦσιν αὐτοῖς ἐκδίδονται πολεμίοις, εἰκότως καὶ ταῖς οὐρανόθεν ἐπιφερομέναις παιδείαις ἐβάλλοντο, διδασκόμενοι διὰ τούτων, ὡςὁ παρ' αὐτῶν ἀμελούμενος Θεὸς, καὶ τούτοις αὐτοὺς τιμωρεῖται, κἀκείνοις.

[01387] Προειρηκὼς τοίνυν τὰ σκυθρωπὰ, παραίνεσιν εἰσφέρει καὶ συμβουλήν.

[01389] Ἐκνήψατε, οἱ μεθύοντες, ἐξ οἴνου αὐτῶν, καὶ κλαύσατε·

[01390] θρηνήσατε, πάντες οἱ πίνοντες οἶ νον εἰς μέθην.

[01391] Μεταβάλετε, φησὶ τὴν ἀκρασίαν, καὶ τὴν τῆς χλιδῆς ἀμετρίαν, εἰς θρηνῳδίαν·

[01392] οὐ γὰρ ^[81.1637] τὸ πίνειν οἶνον, κακὸν, ἀλλὰ τὸ ἀμέτρως πίνειν ἐπι βλαβές.

[01393] Εἰρηκὼς δὲ ἐξ οἴνου αὐτῶν, καὶ ἑτέραν ᾐνίξατο μέθην, τὴν παντελῆ τῆς ψυχῆς ἐπὶ τὰ χείρω ῥοπὴν, καὶ τὴν παντοδαπῆ παρανομίαν οὕτω προσ αγορεύσας.

[01394] Προσήκει δὲ ὑμᾶς, φησὶ, θρηνεῖν καὶ ὀδύρεσθαι, ὅτι τοῦ τὴν εὐφροσύνην ὑμῖν προξε νοῦντος στερηθήσεσθε πάντη.

[01395] Εἶτα διηγεῖται τὰ κατὰ τὴν ἀκρίδα, εἴτουν τὸν Ἀσσύριον·

[01396] ἀμφότερα γὰρ αἰνίττεται, καὶ λέγει, ἔθνος ἀναβήσεσθαι ἐπὶ τὴν γῆν αὐτοῦ, ἀριθμοῦ τε κρεῖττον, καὶ ῥώμῃ καὶ δυνάμει κοσμούμενον.

[01397] Γῆν δὲ αὐτοῦ τὴν τοῦ Ἰσραὴλ ὀνομάζει γῆν·

[01398] ἐπειδὴ καὶ τὸν Ἰσραὴλ ἴδιον ὀνομάζει λαόν.

[01399] Οἱ ὀδόντες αὐτοῦ ὀδόντες λέοντος, καὶ αἱ μῦλαι αὐτοῦ, ὡς σκύμνου αὐτοῦ.

[01400] ∆ιαφόρως δὲ τὰ αὐτὰ εἴρηκε, ταῖς πλείοσι προσηγορίαις κατα πλῆξαι βουλόμενος·

[01401] λέοντα γὰρ καὶ σκύμνον τὸν αὐτὸν καλεῖ·

[01402] εἰ δὲ καὶ διαφόρως τις ἐθέλει νοεῖν, οὐ λυμανεῖται τῇ διανοίᾳ·

[01403] ἥ τε γὰρ ἀκρὶς ἔχει τὰς βρα χυτέρας οἷόν τινας σκύμνους ἑπομένας, καὶ οἱ πολέ μιοι πρὸς τοῖς μαχίμοις καὶ ἀριστεῦσιν, ἐπάγονται καὶ τοὺς ἔλαττον δυναμένους.

[01404] ∆ιηγεῖται δὲ καὶ τὰ παρὰ τούτων ἐσόμενα, ἀμπέλους ὑποδεικνὺς διαφθει ρομένας, καὶ τὰ τούτων κλήματα λευκαινόμενα, καὶ συκᾶς γυμνουμένας τῆς κόμης, ὅπερ εἴωθε συμ βαίνειν ἐπισκηπτούσης ἀκρίδος.

[01405] Καὶ ὅτι οὐχ ὡς γε γενημένα ταῦτα λέγει, ἀλλ' ὡς ἐσόμενα, ἡ ἐπαγωγὴ μαρτυρεῖ.

[01407] Θρηνήσει γὰρ, φησὶ, πρός με ὑπὲρ νύμ φην περιεζωσμένην σάκκον ἐπὶ τὸν ἄνδρα αὑτῆς τὸν παρθενικόν.

[01408] Οὐδὲ γὰρ εἶπεν ἐθρήνησεν, ἀλλὰ θρηνήσει, διδάσκων, ὡς μετὰ τὴν πεῖραν ὀλοφυρό μενοι διατελέσουσι, πικρὸν ποιούμενοι πένθος, οἷον ἂν γένοιτο παρὰ νύμφης νέαν ἀγούσης τὴν ἡλικίαν, καὶ τὸν οἰκεῖον νυμφίον τεθνεῶτα ὁρώσης.

[01410] Ἐξῆρται θυσία καὶ σπονδὴ ἐξ οἴκου Κυρίου.

[01411] Τὸ μέντοι τὰ ἐσόμενα ὡς γεγενημένα λέγειν, ἴδιόν ἐστι τῆς θείας Γραφῆς.

[01412] Κέχρηται δὲ τούτῳ, οὐ μόνον διὰ τὴν ἀπὸ γλώττης εἰς γλῶτταν ἑτέραν τῶν λόγων μεταφορὰν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν τῶν λεγομένων βε βαίωσιν.

[01413] Οὕτω γὰρ, φησὶν, ἀληθῶς ἔσται ταῦτα, ὅτι ὡς γεγενημένα τε θεωροῦμεν, καὶ ὡς περὶ γεγε νημένων διαλεγόμεθα.

[01414] Ἀμέλει πάλιν ὡς περὶ γενο μένων τούτων, ἃ προείρηκε μέλλειν ἔσεσθαι, πενθεῖν τοῖς ἱερεῦσι παρακελεύεται, ὡς καὶ θυσιῶν καὶ σπονδῶν ἐπιλειπουσῶν διὰ τὴν σπάνιν τῶν ἀναγ καίων, καὶ μέντοι καὶ τὴν γῆν διὰ τὴν ἀκαρπίαν τῶν ἐξ αὐτῆς.

[01415] Ἐν αἰσχύνῃ δὲ καὶ οἱ γηπόνοι, φησὶ, καθεστήκασι, πολλὰ μὲν ἐπὶ τὴν γῆν πεπονηκότες, οὐδένα δὲ καρπὸν κομισάμενοι.

[01417] Ἐν γὰρ ταῖς τῆς γῆς ἀκαρπίαις ἐρυθριᾷν εἰώθασιν οἱ γηπόνοι, τάς τε συνήθεις προσ όδους τοῖς κεκτημένοις οὐ χορηγοῦντες, καὶ διὰ τὴν τῶν ἀναγκαίων σπάνιν ἐξ ἐράνου ζῇν βιαζόμενοι.

[01418] Πλατύτερον δὲ τὴν συμφορὰν διηγούμενος, ὥστε δι ^[81.1640] εγεῖραι εἰς μεταμέλειαν τοὺς ἀναλγησίαν νοσοῦντας, καὶ αὐτὰ τὰ κτήματα κελεύει θρηνεῖν, ὡς τῶν τε κριθῶν καὶ τῶν πυρῶν ἐπιλειπόντων, καὶ τῆς ἀμ πέλου διαυανθείσης·

[01419] καὶ ἁπαξαπλῶς καὶ ἐλαιῶν, καὶ συκῶν, καὶ τῶν ἄλλων ἀκροδρύων καρπὸν οὐδένα φερόντων, διὰ τὸ πάσης τῆς ἐν αὐτοῖς στερηθῆναι νοτίδος.

[01420] Ἰστέον δὲ, ὅτι τῇ γῇ καὶ τοῖς κτήμασιν, οὐχ ὡς λογικοῖς θρηνεῖν παρακελεύεται, ἀλλὰ διὰ τῶν ἀψύχων τοὺς λόγῳ τετιμημένους διεγεῖραι πειρώμε νος·

[01422] Ὅτι κατῄσχυ ναν χαρὰν οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων.

[01423] Ταύτης γὰρ, φησὶ, τῆς ἀκαρπίας αἰτία ἡ τῶν ἀνθρώπων παρα νομία·

[01424] δι' ἐκείνην γὰρ πέπαυται τὰ τῆς εὐφροσύνης, τὰ δὲ τῆς ἀθυμίας εἰσενήνεκται.

[01425] ∆ιὸ, φησὶ, καὶ ὑμεῖς οἱ ἱερεῖς, τὸ πένθιμον ἀναλάβετε σχῆμα, καὶ μὴ μό νον παρὰ τὸ θυσιαστήριον ὀλοφύρεσθε, ἀλλὰ καὶ καθ εύδοντες σάκκον ἑαυτοῖς ὑποστρώσατε, ὅτι τοσαύτη σπάνις τῶν ἀναγκαίων ἐγένετο, ὡς μηδὲ τὰς συν ήθεις ἐπιτελεῖσθαι θυσίας.

[01427] Ἁγιάσατε τοίνυν νηστείαν, κηρύξατε θερα πείαν, συναγάγετε πρεσβυτέρους·

[01428] μᾶλλον δὲ μὴ τούτους μόνον, ἀλλὰ καὶ πάντας τοὺς κατοικοῦν τας τὴν γῆν εἰς οἶκον Θεοῦ ὑμῶν.

[01429] Συναθροισθέν τες δὲ κεκράξατε, λέγοντες·

[01431] Οἴμοι, οἴμοι, εἰς ἡμέραν! ∆ιδασκόμεθα δὲ σαφῶς ἐκ τῶν εἰρημένων, ὡς ἡ νηστεία τῶν κα κῶς τὰς ψυχὰς διακειμένων ἀλεξίκακον γίνεται φάρ μακον, θεραπεύειν τὰ τῆς ἁμαρτίας πάθη δυνά μενον·

[01432] διὸ καὶ τῇ νηστείᾳ τὴν θεραπείαν προστέ θεικεν.

[01433] Ἁγιάσατε γὰρ, φησὶ, νηστείαν, κηρύξατε θεραπείαν.

[01434] Τὸ δὲ, ἁγιάσατε, ἀντὶ τοῦ, ἀφορίσατε, τέθεικεν.

[01435] Εἰς τοῦτο γὰρ, φησὶν, ἑαυτοὺς ἀφορίσατε, ἁγίως καὶ καθαρῶς τὴν νηστείαν μετέλθετε·

[01437] Οἴμοι, οἴμοι, εἰς ἡμέραν! ἀντὶ τοῦ, διὰ τὴν προσδοκωμένην τῶν κακῶν ἡμέ ραν.

[01438] Ὅτι ἐγγὺς ἡμέρα Κυρίου, καὶ ὡς ταλαιπωρία ἐκ ταλαιπωρίας ἥξει.

[01439] (ιὰʹ.) Ὅτι κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν ὑμῶν βρώματα ἐξηράνθη, καὶ ἐξ οἴκου Θεοῦ ἡμῶν εὐφροσύνη καὶ χαρά.

[01440] Ἐπάλληλα, φησὶν, ὄψεσθε τὰ κακὰ, καὶ τούτοις ἐκεῖνα προστιθέ μενα·

[01441] τοῦτο γὰρ ἐκάλεσε ταλαιπωρίαν ἐπὶ ταλαι πωρίαν.

[01443] Ἐσκίρτησαν δαμάλεις ἐν ταῖς φάτναις αὑ τῶν, ηὐρωτίασε σιτοδοχεῖα ἀπὸ τῶν χρισμάτων αὑ τῶν.

[01444] Σκιρτήσειν ἔφη τὰς δαμάλεις, οὐ διὰ κόρον τοῦτο ποιούσας, ἀλλ' ὑπὸ λιμοῦ φθειρομένας, καὶ ἐπὶ τοῦ ἐδάφους ἐῤῥιμμένας, καὶ τοὺς πόδας τῇ γῇ προσαρασσούσας.

[01445] Τὰ δὲ τοῦ σίτου, φησὶ, δοχεῖα εὐρῶτα ὑπέμεινεν, ὡς πλεῖστον χρόνον μὴ δεξάμενα σῖτον.

[01446] Ἀλλὰ καὶ ληνοὶ, φησὶν, ὡς περιτταὶ κατ εσκάφησαν, καὶ εἴ τι ἕτερον ἦν ταῖς τοιαύταις ἀπονενεμημένον χρείαις, οἷα δὴ περιττὸν, μεμένη κεν ἀτημέλητον, ὡς τῶν ἐν αὐτοῖς ἐμβαλλομένων οὐκ ὄντων.

[01447] Μυκᾶται δὲ καὶ τὰ βουκόλια, τὴν τῶν ^[81.1641] ὀδυρομένων ἐπιδεικνύμενα φωνὴν, ἐπειδὴ τῆς συν ήθους οὐκ ἀπολαύει τροφῆς·

[01448] ταὐτὰ δὲ ποιεῖ ταῖς βουσὶ καὶ τῶν προβάτων τὰ ποίμνια.

[01449] Ἀλλὰ τούτων οὕτω δρωμένων, Ἐγὼ, φησὶν ὁ προφήτης, ιθʹ.

[01450] Πρὸς σὲ, Κύριε, βοήσομαι, ὅτι πῦρ ἀνήλωσε τὰ ὡραῖα τῆς ἐρήμου, καὶ φλὸξ ἀνῆψε πάντα τὰ ξύλα τοῦ ἀγροῦ.

[01451] Τῶν γὰρ ἐπικειμένων κακῶν τὴν λύσιν παρὰ σοῦ μόνου πορίσασθαι δυνατόν.

[01452] Πῦρ δὲ καὶ τοὺς πολεμίους νοῆσαι δυνατὸν, πυρὸς δίκην πᾶσαν τὴν χώραν ἐκείνην δῃώσαντας·

[01453] καὶ μέντοι καὶ τὴν ἀκρίδα, καὶ τὴν ἐρισύβην, καὶ τὰ τούτοις συνημμένα·

[01454] οὐδὲν γὰρ ἧττον οὐδὲ ταῦτα πέφυκε τοὺς ἀπὸ γῆς διαφθεί ρειν καρπούς.

[01455] Ὡραῖα δὲ ἐρήμου καλεῖ τὰ πάλαι μὲν ὡραῖα, νῦν δὲ ἔρημα γεγενημένα διὰ τὰ συμβεβηκότα κακά.

[01456] Καὶ γὰρ μετὰ βραχέα λέγει, ὅτι Τὰ ἔμ προσθεν αὐτοῦ, ὡς παράδεισος τρυφῆς, καὶ τὰ ὀπίσω αὐτοῦ, ὡς πεδίον ἀφανισμοῦ.

[01457] Ἐπειδὴ δὲ, φησὶ, ἡμεῖς ἀνάξιοι τῆς παρὰ σοῦ φιλανθρωπίας τυχεῖν, φειδοῦς τινος ἀπολαυσάτω τὰ κτήνη μυκώ μενα καὶ βληχώμενα, Ὅτι ἐξηράνθησαν ἀφέσεις ὑδάτων.

[01458] Τὸ δὲ, Ἀνέβλεψαν πρὸς σὲ, οὐχ ὡς περὶ λογικῶν εἴρηκεν, ἀλλ' εἰς ἔλεον ἑλκῦσαι τὸν ∆εσπότην βουλόμενος, οὕτως ἐκάλεσε τὸν ἀπὸ τῆς ἐνδείας γινόμενον μυκηθμόν.

[01461] Ἀλλὰ καὶ τοῦ προφήτου προσενηνοχότος τὴν δέη σιν, πάλιν ὁ ∆εσπότης παρακελεύεται τὰς κατὰ νό μον προστεταγμένας ἠχῆσαι σάλπιγγας ἐν τῇ Σιὼν, καὶ διὰ κηρύκων συναγαγεῖν ἅπαντας εἰς τὸ ἀφιερω μένον τῷ Θεῷ ὄρος·

[01462] Ὅτι πελάζει, φησὶν, ὁ τῆς τιμωρίας καιρός.

[01463] Ὃν οὐκ ἄν τις ἁμάρτοι, γνό φου, καὶ σκότους, ὁμίχλης τε καὶ θυέλλης ἡμέραν προσαγορεύων·

[01464] τοιαῦτα γὰρ τὰ ἐν αὐτῷ κακὰ, ὡς μηδένα αἴσθησιν λαμβάνειν φωτὸς, ἀλλ' ἐν σκότῳ καὶ γνόφῳ διάγειν ὑπολαμβάνειν.

[01465] Εἶτα λέγει καὶ τῆς τιμωρίας τὸ εἶδος.

[01466] Ὡς ὄρθρος χυθήσεται ἐπὶ τὰ ὄρη λαὸς πολὺς καὶ ἰσχυρός·

[01467] ὅμοιος αὐτοῦ οὐ γέγο νεν ἀπὸ τοῦ αἰῶνος, καὶ μετ' αὐτὸν οὐ προστεθήσε ται, ἕως ἐτῶν εἰς γενεὰς τῶν γενεῶν.

[01468] Αἰνίττεται δὲ διὰ τούτων ἀμφότερα, καὶ τὴν ἀκρίδα, καὶ τῶν πολεμίων τὸ νέφος.

[01469] Καὶ αὐτὴ γὰρ κἀκεῖνοι τῷ πλή θει καὶ τὰ πεδία, καὶ τὰς τῶν ὀρῶν ἐκάλυψαν κορυ φάς.

[01470] Τὸ μὲν οὖν μὴ γεγενῆσθαι κατ' ἐκείνην τὴν ἔφοδον ἑτέραν, ἀορίστως ἀπεφήνατο·

[01471] τὸ δὲ μὴ ἕπεσθαι, μετὰ διορισμοῦ τινος·

[01472] Οὐ προστεθήσεται γὰρ, φησὶν, ἕως ἐτῶν.

[01473] ∆ιδάσκει δὲ ὡς πυρὶ παρα πλησίως ἐπελεύσεται, καὶ πάντα διαφθερεῖ.

[01474] Τοσαύ την δὲ, φησὶν, ἐπάξει λώβην τῇ γῇ, ὡς τὸν θεώμε νον ἀπεικάζειν τὰ μὲν μηδέπω πεῖραν τῶν κακῶν εἰληφότα τῷ τῆς τρυφῆς παραδείσῳ·

[01475] τὰ δὲ μετὰ τὴν ἔφοδον, δεδῃωμένῳ πεδίῳ, καὶ παντελῶς δι εφθαρμένῳ.

[01476] Τοιαύτῃ γὰρ πανωλεθρίᾳ παραδοθή ^[81.1644] σονται, ὡς μηδὲ τοὺς διαφυγόντας σωτηρίας τινὸς τυχεῖν.

[01477] Ἀνασωζόμενος γὰρ, φησὶν, οὐκ ἔσται ἀπ' αὐτῶν.

[01478] Ἠνίξατο δὲ διὰ τούτων, τῶν πολεμίων τὴν προσβολήν.

[01480] Ὡς ὅρασις ἵππων ἡ ὅρασις αὐτῶν, καὶ ὡς ἱππεῖς, οὕτως καταδιώξονται.

[01482] ἐπὶ τὰς κορυφὰς τῶν ὀρέων ἐξαλοῦνται, καὶ ὡς φωνὴ φλογὸς πυρὸς κατεσθιούσης καλάμην, καὶ ὡς λαὸς πολὺς καὶ ἰσχυρὸς παρατασσόμενος εἰς πόλεμον.

[01483] Ταῦτα ἐπὶ μὲν τῶν Ἀσσυρίων καὶ Βαβυλωνίων νοοῦντες, τὸ ὡς, οὐ παραβολικῶς, ἀλλ' ἐπιτατικῶς νοήσωμεν, ὡς τῶν παρὰ τῷ μακαρίῳ ∆αβὶδ εἰρη μένων·

[01484] Ὡς ἀγαθὸς ὁ Θεὸς τῷ Ἰσραήλ! ἀντὶ τοῦ, σφόδρα ἀγαθός.

[01486] Ὡς ἀγαπητὰ τὰ σκηνώματά σου, Κύριε τῶν δυνάμεων! ἀντὶ τοῦ, λίαν ἀγαπητά.

[01488] Ὡς ἐμεγαλύνθης σφόδρα! ἀντὶ τοῦ, Πάνυ ἐμεγαλύνθης.

[01489] Οὕτως οὖν καὶ ἐνταῦθα περὶ τῶν πολεμίων τὰ εἰρημένα λαμβάνοντες νοή σομεν τὸ, ὅρασις ἵππων, ὅτι ἵπποις πολλοῖς καὶ ἱππεῦσι χρήσονται, καὶ μετὰ πολλῶν δὲ ἥξουσιν ἁρ μάτων, τοσαύτῃ τέχνῃ κεχρημένων τῶν ἡνιόχων, ὡς καὶ εἰς αὐτὰς ἰθύνειν τὰς ἀκρωρείας, καὶ ταῖς δυσχωρίαις ὡς πεδίοις κεχρῆσθαι.

[01490] Εἰς δὲ τὴν ἀκρίδα τὰ εἰρημένα λαμβάνοντες τὸ, Ὡς ὅρασις ἵππων ἡ ὅρασις αὐτῶν, νοήσομεν τῇ πείρᾳ πρὸς τούτῳ χρώμενοι διδασκάλῳ.

[01491] Εἰ γάρ τις ἀκριβῶς κατίδοι τὴν κεφαλὴν τῆς ἀκρίδος, σφόδρα τῇ τοῦ ἵππου ἐοικυῖαν εὑρήσει.

[01492] Ἔστι δὲ ἰδεῖν καὶ πετομένην αὐ τὴν, κατ' οὐδὲν τῆς τῶν ἵππων ταχύτητος ἐλαττου μένην, ὄρεσί τε καὶ πεδίοις ῥᾳδίως ἐφιπταμένην·

[01493] καὶ μέντοι καὶ τοῖς ληΐοις δίκην φλογὸς ἐπιοῦσαν, κατεσθιούσης καλάμην.

[01494] Καὶ πλήθει δὲ παρατετα γμένῳ εἰς πόλεμον ἔοικε, καὶ πετόμεναι, καὶ ἕρπουσαι (συνημμέναι γὰρ ἀλλήλαις ποιοῦσιν ἃ ποιοῦσιν), οἷόν τινα συνασπισμὸν καὶ τάξιν δει κνῦσαι πολεμικήν.

[01496] Ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ, φησὶ, συντριβήσονται λαοί·

[01497] καὶ πᾶν πρόσωπον, ὡς πρόσκαυμα χύτρας.

[01498] Τοιαύτην γὰρ ἐπάξει τοῖς ἀνθρώποις τὴν συμφορὰν, ὡς ὑπὸ πυρός τινος μελανθείσῃ χύτρᾳ τὰ τούτων παραβάλλεσθαι πρόσωπα, τοῦ λιμοῦ καὶ τῆς ἐνδείας ταύτην ἐργαζομένης τὴν διαφθοράν.

[01500] Ὡς μαχηταὶ δραμοῦνται, καὶ ὡς ἄνδρες πολεμισταὶ ἀναβήσονται ἐπὶ τὰ τείχη·

[01501] ἕκαστος ἐν τῇ ὁδῷ αὑτοῦ πορεύσονται, καὶ οὐ μὴ ἐκκλίνωσι τὰς τρίβους αὑτῶν.

[01502] Καὶ ἕκαστος ἀπὸ τοῦ ἀδελφοῦ αὑ τοῦ οὐκ ἀφέξεται.

[01503] Καὶ ταῦτα τοῖς εἰρημένοις παρα πλησίως νοήσωμεν, εἴς τε τοὺς πολεμίους, εἴς τε τὴν ἀκρίδα λαμβάνοντες.

[01504] Ἔστι γὰρ ἰδεῖν καὶ τὴν ἀκρίδα, τῶν πολεμίων δίκην, καὶ τειχῶν ἐπιβαίνουσαν, κἀν ταῖς ὁδοῖς βαδίζουσαν, καὶ οὐδ' ὑπό τινος ἀνάγ κης σκεδασθῆναι ἀνεχομένην, ἀλλ' οἷον μετά τινος ^[81.1645] συμπνοίας τὴν ἔφοδον ποιουμένην.

[01505] Καταβαρυνόμε νοι ἐν τοῖς ὅπλοις αὑτῶν πορεύσονται, καὶ ἐν τοῖς βέλεσιν αὑτῶν πεσοῦνται, καὶ οὐ μὴ συντελεσθῶσιν.

[01506] Ὅπλα δὲ αἱ μὲν ἀκρίδες ἔχουσι φυσικὰ, ὀδόντας, καὶ πτερὰ, καὶ πριονώδη κῶλα·

[01507] οἱ δὲ πολέμιοι τὰ ἀπὸ τῆς τέχνης πορισθέντα τῇ φύσει.

[01508] Ἀλλὰ καὶ οὗτοι, φησὶ, κἀκεῖνοι τοῖς ὅπλοις διηνεκῶς χρήσονται.

[01509] Καὶ πολεμοῦντες γὰρ ἐν τοῖς σφοδροτέροις πολέμοις, καὶ σιδηροφοροῦντες σιτίων καὶ ὕπνου μεταλαγχά νειν εἰώθασι, τῶν πελαζόντων αὐτοῖς πολεμίων τὰς ἐφόδους δειμαίνοντες·

[01510] Τὸ οὖν, Πεσοῦνται ἐν τοῖς βέ λεσιν αὑτῶν, τὸ μετὰ τῶν ὅπλων διαναπαύεσθαι λέγει.

[01511] τὸ δὲ, Οὐ μὴ συντελεσθῶσιν, ἀντὶ τοῦ, κό ρον οὐ λήψονται τῶν πολεμίων·

[01513] Εἶτα ἐπάγει, ὡς οὐκ ἀπόχρη τῶν περιβόλων τὸ ὕψος ἐμποδὼν τῇ τούτων εἰσόδῳ γενέ σθαι·

[01514] ἀλλὰ ῥᾳδίως μὲν ὑπερβήσονται τὰ τείχη, κλέ πταις δὲ παραπλησίως διὰ θυρίδων εἰς τὰς οἰκίας εἰσελεύσονται.

[01515] Καὶ τοῦτο δὲ οὐ μόνον ὑπὸ πολεμίων, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ ἀκρίδων γεγενημένον πολλάκις ἐθεα σάμεθα·

[01516] οὐ πετόμεναι γὰρ μόνον, ἀλλὰ καὶ κατὰ τῶν τειχῶν ἀνέρπουσαι, διὰ τῶν φωταγωγῶν εἰς τοὺς οἴκους εἰσίασι.

[01518] Πρὸ προσώπου αὐτοῦ συγχυθήσεται ἡ γῆ, καὶ σεισθήσεται ὁ οὐρανός·

[01519] ὁ ἥλιος καὶ σελήνη συ σκοτάσουσι, καὶ τὰ ἄστρα οὐ δώσουσι τὸ φέγγος αὑ τῶν.

[01520] Καὶ Κύριος δώσει φωνὴν αὑτοῦ πρὸ προσώπου δυνάμεως αὑτοῦ, ὅτι πολλή ἐστιν ἡ παρεμβολὴ αὐ τοῦ.

[01521] Ταῦτα δὲ εἰκὸς μὲν καὶ δι' αὐτῶν γενέσθαι τῶν πραγμάτων·

[01522] φωνὴν γὰρ καλεῖ τὴν βροντὴν, καὶ ἡλίου δὲ καὶ σελήνης ἐκλείψεις πολλάκις γεγενημέ νας ἐθεασάμεθα, καὶ τὰ ἄστρα ὑπὸ αὐχμοῦ τινος ἔστιν ὅτε ἀμυδρὰ γίνεται σφόδρα·

[01523] καὶ ἡ γῆ δὲ κλο νουμένη, τοῦ Θεοῦ παραδηλοῖ τὴν ὀργήν.

[01524] Καὶ ἑτέρως δὲ δυνατὸν ταῦτα νοῆσαι·

[01525] οἱ γὰρ ἐν συμφοραῖς ὄντες, οἷον ἐν σκότῳ τινὶ διάγοντες, οὐ τῆς τῶν οὐρανῶν ἐπαισθάνονται στάσεως, οὐ τὴν γῆν ἀκίνητον ὑπο λαμβάνουσιν εἶναι, οὐκ ἐν φωτὶ τὴν ἡμέραν, οὐκ ἐν αὐγῇ τινι συμμέτρῳ τὴν νύκτα, ἀλλ' ἅπαντα ἄρδην ἀνατετράφθαι νομίζουσι.

[01528] Ἀντὶ τοῦ, Οὐδεὶς Θεοῦ λόγος ἔρημος ἔργων μένει·

[01529] ὃ γὰρ ἂν εἴπῃ, τοῦτο εὐθὺς εἰς ἔργον χωρεῖ.

[01530] ∆ιότι μεγάλη ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου, μεγάλη καὶ ἐπιφανὴς σφόδρα, καὶ τίς ἔσται ἱκανὸς αὐτῇ;

[01531] Τοιαῦτα, φησὶν, ὑμῖν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς ἐπάξει κακὰ, ὥστε κατὰ πᾶσαν ταῦτα δῆλα γενέσθαι τὴν οἰκουμένην.

[01532] Ἡμέραν γὰρ μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ κέκληκε τὴν εἰς ἅπαντας ἀνθρώπους τῶν ἐπαχθησο μένων δεινῶν διατρέχουσαν φήμην.

[01533] Ἀντιστῆναι δὲ τοῖς ἐπαγομένοις ὑπὸ Θεοῦ κακοῖς οὐδεὶς ἀνθρώπων δυνήσεται.

[01534] Μετὰ ταύτας τὰς ἀπηχεῖς ἀπειλὰς εἰς παραίνεσιν καὶ συμβουλὴν τρέπει τὸν λόγον, ιβʹ.

[01535] Ἐπιστράφητε, λέγων, ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν·

[01536] μὴ μερίζοντες ταύτην εἰς ἡδονὰς καὶ εὐχὰς ἀλλὰ νηστείᾳ καὶ δάκρυσι χρώμενοι.

[01538] Καὶ διαῤῥήξατε τὰς καρδίας ὑμῶν, καὶ μὴ τὰ ἱμάτια ὑμῶν.

[01539] Τουτέστι, Τοῖς τῆς κατανύξεως χρήσασθε λογισμοῖς, καὶ τὸ ἀπειθὲς τῆς διανοίας καταμαλάξατε, καὶ τὰς ἐπωφελεῖς ὑποδέξασθε συμ βουλὰς, καὶ τὴν τῆς κακίας καταλιπόντες ὁδὸν, τὴν πρὸς Θεὸν ἄγουσαν συντόνως ὁδεύετε·

[01540] οἴκτου γὰρ καὶ ἐλέου πολλαὶ παρ' αὐτῷ πηγαὶ, καὶ μακροθυμίᾳ χρώμενος οἶδεν εἰς ἔργον μὴ φέρειν τὰς ἀπειλάς.

[01543] ἀντὶ τοῦ, δεδιττόμενος μὲν ταῖς τῶν κολάσεων ἀπειλαῖς, ταῖς δὲ τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τὸ κρεῖττον μεταβολαῖς συμμεταβάλλων ἐπὶ τὸ θυ μῆρες τὰς ἀπειλάς.

[01544] Ὁ γὰρ τῶν ὅλων Θεὸς οὐ νῦν μὲν ταῦτα, νῦν δὲ ἐκεῖνα βουλεύεται, οὐδὲ παραπλη σίως ἡμῖν, ἐφ' οἷς πράττει μετανοεῖ·

[01545] ἀλλὰ καὶ ἀπειλῶν ἔχει παρ' αὑτῷ τὸν ἔλεον, ὃν τοῖς μεταμ ελομένοις ἐφ' οἷς ἐξήμαρτον χορηγεῖ·

[01546] καὶ ἀγαθὰ ὑπισχνούμενος οἶδε τούς τε ἀγαθοὺς, καὶ τοὺς ἀν αξίους τῶν δωρεῶν·

[01547] καὶ τοῖς μὲν ταύτας ὀρέγει, τοῖς δὲ τἀναντία ὧν ὑπισχνεῖται δίδωσιν.

[01548] Ὑποσχέσεσι γὰρ καὶ ἀπειλαῖς πρὸς ὠφέλειαν κέχρηται, ἵνα τὰς μὲν δεδιότες, τὰς δὲ ποθοῦντες, τὴν ἔννομον πολι τείαν ἀσπάσωνται.

[01549] Εἶτα μετά τινος ἀμφιβολίας ὁ προφήτης τὴν θείαν εὐμένειαν ἐπαγγέλλεται, κἀν τούτῳ τοὺς ἀναισθήτους φοβῶν.

[01551] Τίς οἶδεν, εἰ ἐπιστρέψει, καὶ μετανοήσει, καὶ ὑπολείψεται ὀπίσω αὑτοῦ εὐλογίαν, θυσίαν, καὶ σπονδὴν Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἡμῶν;

[01552] Εἰκὸς, φησὶν, ὅτι τὰς ἀπειλὰς καταλιπὼν ἀτελεῖς, τὴν συνήθη τῶν ἀγαθῶν ἡμῖν ἀφθονίαν δωρήσεται, ὥστε καὶ τὴν συνήθη λατρείαν τῷ θυσιαστηρίῳ προσφέρειν.

[01553] Εὐλο γίαν γὰρ τὴν τῶν ἀγαθῶν ἐκάλεσε χορηγίαν.

[01554] Μετ' αὐτῆς τοίνυν, φησὶ, τῆς ἐλπίδος, ιεʹ.

[01556] ἐν νηστείᾳ καὶ Θεοῦ θεραπείᾳ πάντα συναθροίζοντες τὸν λαὸν, ὥστε πᾶσαν τὴν Ἐκκλησίαν ἐκθύμως τῇ μεταμελείᾳ προσέχειν.

[01557] Ἡγείσθωσαν δὲ οἱ τὸν πλείονα βεβιωκό τες χρόνον·

[01558] παρέστω δὲ καὶ πᾶσα ἡλικία, μηδὲ τῶν ὑπομαζίων ὑπολειπομένων βρεφῶν.

[01559] Καὶ οἱ ἄρτι δὲ δεξάμενοι τὸν τοῦ γάμου ζυγὸν, τὰς γαμηλίους εὐωχίας καταλιπόντες, μετὰ παντὸς τοῦ λαοῦ τὸ τῆς μετανοίας προχείτωσαν δάκρυον.

[01560] Ὁ δὲ τῶν ἱερέων σύλλογος παρὰ τὰς τοῦ ναοῦ πύλας, καὶ τὸ πρὸ τού των θυσιαστήριον, ὀλοφυρόμενος καὶ ποτνιώμενος, τὸν τῶν ὅλων ἐξιλεούσθω Θεὸν, βοῶν·

[01562] Φεῖσαι, Κύριε, τοῦ λαοῦ σου, καὶ μὴ δῷς τὴν κληρονομίαν σου εἰς ὄνειδος, τοῦ κατάρξαι αὐτῶν ἔθνη, ὅπως μὴ εἴπωσιν ἐν τοῖς ἔθνεσι·

[01564] Ἐνταῦθα μὲν οὖν σαφῶς ἐδίδαξεν, ὅτι περὶ τοῦ Σενναχηρεὶμ ἡ ἱκετεία προσήγετο, δι' ὃν καὶ Ἐζεκίας ὁ βασιλεὺς τὸν μέγαν προφήτην Ἡσαΐαν ἐλιπάρησε τὴν ὑπὲρ τοῦ λαοῦ πρεσβείαν προσενεγκεῖν τῷ Θεῷ.

[01565] Τὰ δὲ ἐπαγόμενα διδάσκει, ὡς καὶ οἱ ἐκ γῆς καρποὶ ταῖς θεηλάτοις ^[81.1649] πληγαῖς ἐλωβήθησαν.

[01566] ∆εξάμενος γὰρ τὴν μεταμέ λειαν ὁ ∆εσπότης, ὑπισχνεῖται αὐτοῖς δώσειν καὶ τὸν σῖτον, καὶ τὸν οἶνον, καὶ τὸ ἔλαιον, καὶ δώσειν μετὰ φιλοτιμίας ὅτι πλείστης.

[01567] Προσέθηκε γὰρ, ὅτι Ἐμ πλησθήσεσθε αὐτῶν.

[01568] Τουτέστιν, Εἰς κόρον αὐτῶν ἀπολαύσετε.

[01569] Καὶ οὐ δώσω ὑμᾶς οὐκέτι εἰς ὀνειδι σμὸν ἐν τοῖς ἔθνεσιν.

[01572] Μὴ δῷς τὴν κληρονομίαν σου εἰς ὄνειδος, καὶ μὴ εἴπωσιν ἐν τοῖς ἔθνεσι·

[01574] ἁρμόττουσαν ταῖς ἱκετείαις τὴν ἀπόκρισιν ἐποιήσατο, ὅτι Οὐκ ἐάσω ὑμᾶς ἐπιχάρτους τοῖς ὁμόροις γενέσθαι, ἀλλὰ τῆς παρ' ἐμοῦ μεταδώσω προνοίας, ὥστε γνῶναι κἀκείνους διὰ τῶν εἰς ὑμᾶς γιγνομένων, τοῦ Θεοῦ ὑμῶν τὴν ἰσχύν.

[01576] Καὶ τὸν ἀπὸ βοῤῥᾶ δὲ ἐκδιώξω ἀφ' ὑμῶν, καὶ ἐξοίσω αὐτὸν εἰς γῆν ἄνυδρον, καὶ ἀφανιῶ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν τὴν πρώτην, καὶ τὰ ὀπίσω αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν τὴν ἐσχάτην, καὶ ἀναβήσεται ἡ σαπρία αὐτοῦ, καὶ ἀναβήσεται ὁ βρῶ μος αὐτοῦ, ὅτι ἐμεγάλυνε τὰ ἔργα αὑτοῦ.

[01577] Τὸν ἀπὸ βοῤῥᾶ τὸν Ἀσσύριον λέγει, ὃν πάλαι μὲν ἀπὸ τῶν Ἱεροσολύμων ἐξήλασε, τοὺς πλείστους αὐτῶν δι' ἀγγέλου κατακοντίσας, μετὰ δὲ ταῦτα Βαβυλωνίων πεποίηκε παρανάλωμα, Βαβυλωνίους δὲ πάλιν τοῖς Πέρσαις παρέδωκε.

[01578] Θαλάσσας τοίνυν τὰς στρατιὰς καλεῖ πρώτην μὲν τὴν Βαβυλωνίων, ὑφ' ὧν τὰ ἐν Νινευῒ κατελύθη βασίλεια·

[01580] Οὗτοι γὰρ ἡγουμένου τοῦ Κύρου, καὶ εἷλον τὴν Βα βυλῶνα, καὶ τοὺς πλείστους ἀνεῖλον, τοὺς δὲ ἄλλους ἐξηνδραπόδισαν.

[01581] Σαπρίαν δὲ καὶ βρῶμον τὴν μετὰ τὸν θάνατον δυσωδίαν ἐκάλεσεν·

[01582] ἀτάφων γὰρ, ὡς ἐν πολέμῳ, τῶν σωμάτων ῥιφέντων, καὶ ταῦτα παρηκο λούθησε.

[01583] Τοιγάρτοι τούτων, φησὶ, παρ' ἐμοῦ γιγνο μένων, καʹ.

[01584] Θάρσει, γῆ, χαῖρε, καὶ εὐφραίνου, ὅτι ἐμε γάλυνε Κύριος τοῦ ποιῆσαι.

[01585] Καὶ ἵνα μὴ πάντα καταλέγων πέρα τοῦ μετρίου μηκύνω, καὶ τοῖς κτήνεσιν ὁμοίως παρακελεύεται θαῤῥεῖν, ὡς ὄμβρων συνήθως ἐσομένων, καὶ τῆς πόας φανησομένης, καὶ νομῆς ἐσομένης εἰς κόρον, καὶ ἀμπέλων, καὶ συκῶν, καὶ τῶν ἄλλων ἀκροδρύων τοῖς παντοδαποῖς βριθόν των καρποῖς.

[01586] ∆ῆλον δὲ ὅτι τῇ γῇ καὶ τοῖς κτήνεσιν οὐχ ὡς λογικοῖς διαλέγεται, ἀλλὰ πάντοθεν τοῖς ἀθυμοῦσι ψυχαγωγίαν προσφέρει.

[01587] ∆ιὸ καταλιπὼν εὐθὺς τὴν ἄψυχον γῆν, καὶ τῶν ἀλόγων τὰ γένη, ἐπὶ τὴν φύσιν μετέβη τὴν λογικήν.

[01589] Καὶ τὰ τέκνα Σιὼν, χαίρετε, καὶ εὐφραίνεσθε ἐπὶ Κυρίῳ τῷ Θεῷ ὑμῶν.

[01590] Τὰς γὰρ ἀναγκαίας ὑμῖν χορηγήσει χρείας, καὶ παρέξει τὸν ὑετὸν εἰς καιρὸν, τόν τε πρώϊμον καὶ τὸν ὄψιμον, καθάπερ καὶ πρόσθεν ἀπελαύετε.

[01591] Τοσαύτη δὲ ἔσται φορὰ τῶν ὡραίων, ὡς καὶ τὰς ἀλωὰς ὑπὸ τῶν ἀσταχύων στενο χωρεῖσθαι, καὶ τοῦ οἴνου καὶ τοῦ ἐλαίου τὰς ληνοὺς ^[81.1652] ὑπερβλύζειν.

[01592] Καὶ διδάσκων σαφῶς, ὡς οὐ μόνον πο λεμικὴν ὑπέμειναν ἔφοδον, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ ἀκρί δος, καὶ τῶν ἄλλων λίαν ἐμαστιγώθησαν, εὐθὺς ἐπήγαγε·

[01594] Καὶ ἀνταποδώσω ὑμῖν ἀντὶ τῶν ἐτῶν, ὧν κατέφαγεν ἡ ἀκρὶς, καὶ ὁ βροῦχος, καὶ ἡ ἐρυσίβη, καὶ ἡ κάμπη, ἡ δύναμίς μου ἡ μεγάλη, ἣν ἐξαπ έστειλα εἰς ὑμᾶς.

[01595] ∆ύναμιν δὲ αὑτοῦ μεγάλην τὴν κάμπην ἐκάλεσεν, οὐκ ἐπειδὴ ταὐτὴν ἔχει δύναμιν μεγάλην ὁ ἐπιβλέπων ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ποιῶν αὐτὴν τρέμειν, ὁ ἁπτόμενος τῶν ὀρέων, καὶ καπνίζονται, ὁ ἐπιτιμῶν τῇ θαλάσσῃ, καὶ ξηραίνων αὐτὴν, καὶ μυρία τούτων μείζονα δυνάμενος δρᾷν·

[01596] ἀλλ' ἐπειδὴ μείζων ἡ ἐκ ταύτης αὐτοῖς ἐγένετο βλάβη, μεγάλην αὐτὴν προσηγόρευσε δύναμιν.

[01598] Καὶ φάγεσθε ἐσθίοντες, καὶ ἐμπλησθήσεσθε, καὶ αἰνέσετε τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ ὑμῶν, ὃς ἐποίησε μεθ' ὑμῶν θαυμάσια.

[01599] Τοῦτο γὰρ τῶν ἀγαθῶν τὸ κεφάλαιον, οὐ τὸ εἰς κόρον ἀπολαῦσαι τῶν ἀγαθῶν, ἀλλὰ τὸ ὑμνῆσαι τὸν δοτῆρα τῶν ἀγαθῶν.

[01600] Τοῖς δὲ οὕτως εὐγνωμόνως διακειμένοις, καὶ τῶν θείων εὐ εργεσιῶν μεμνημένοις, ὑπισχνεῖται τὸ μὴ καταισχυν θῆναι τὸν λαὸν αὐτοῦ εἰς τὸν αἰῶνα.

[01601] Εἰ δὲ ἐν αἰσχύνῃ νῦν εἰσιν Ἰουδαῖοι, οὐχ ὁ ἀψευδὴς Θεὸς τὰς ὑποσχέ σεις ἐψεύσατο·

[01602] ἀλλ' αὐτοὶ σφᾶς αὐτοὺς ἀπέφηναν ἀναξίους τῶν ὑποσχέσεων, ἀχάριστοι περὶ τὸν εὐ εργέτην γεγενημένοι, καὶ τὸν οἰκοδεσπότην Βεελζε βοὺλ ἀποκαλέσαντες, καὶ τὸν κληρονόμον ἀποκτεί ναντες, καὶ μὴ μόνον τοὺς καρποὺς εἰς καιρὸν οὐκ ἀποδεδωκότες, ἀλλὰ καὶ τὴν κληρονομίαν ἁρπάσαι πειρασθέντες.

[01604] Καὶ ἐπιγνώσεσθε, ὅτι ἐν μέσῳ τοῦ Ἰσραὴλ ἐγώ εἰμι, καὶ ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν, καὶ οὐκ ἔστιν ἔτι πλὴν ἐμοῦ.

[01605] ∆ι' αὐτῆς γὰρ τῆς πείρας μαθή σεσθε, ὅπως ὑμῶν κηδόμενος συνοικεῖν ὑμῖν ἀνέχο μαι, ὁ τὸν οὐρανὸν ἔχων θρόνον, τὴν δὲ γῆν ὑποπό διον·

[01606] εἴσεσθε δὲ καὶ τῶν ὑμετέρων εἰδώλων τὴν ἀσθένειαν, καὶ ὅτι ἐγὼ μόνος ὑπάρχω Θεὸς, καὶ παι δεύειν τοὺς πλημμελοῦντας, καὶ ἐλεεῖν τοὺς μετα μελουμένους δυνάμενος.

[01607] Τούτοις δὲ τοῖς λογισμοῖς ἐπιμένοντες, ἐν ἀδείᾳ πάσῃ βιώσεσθε, οὐκέτι τὰ τῶν ἐθνῶν ὀνείδη δεχόμενοι.

[01608] Οὕτω τὰ κατὰ τὴν ἐπάνοδον προαγορεύσας, καὶ τὴν τῆς δουλείας ἀπαλλαγὴν, καὶ τὴν θεόσδοτον ἐλευθερίαν, καὶ τὴν εὐετηρίαν, καὶ τῶν καρπῶν τὴν ἀφθονίαν, καὶ τὴν τῆς πλάνης ἀπαλ λαγὴν, καὶ τῆς θεογνωσίας προειπὼν τὰς ἀκτῖνας, μηνύει καὶ τὰς παντοδαπὰς τοῦ θείου Πνεύματος δωρεὰς, ἃς μετὰ τὴν τοῦ Μονογενοῦς ἐνανθρώπησιν, καὶ τὸ σωτήριον πάθος, καὶ τὴν ἀνάστασιν, καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάβασιν, τοῖς ἱεροῖς ἐχορήγησεν ἀπο στόλοις ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, καὶ δι' ἐκείνων ἅπασι τοῖς κατὰ τὴν οἰκουμένην πεπιστευκόσι.

[01611] Τουτέστι, μετὰ τὴν ἐπάνοδον καὶ τὴν τῆς ἀληθείας ἐπίγνωσιν.

[01612] Καὶ ^[81.1653] ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου ἐπὶ πᾶσαν σάρκα, καὶ προφητεύσουσιν οἱ υἱοὶ ὑμῶν καὶ αἱ θυγατέρες ὑμῶν, καὶ οἱ πρεσβύτεροι ὑμῶν ἐνυπνιασθήσονται, καὶ οἱ νεανίσκοι ὑμῶν ὁράσεις ὄψονται.

[01613] Καί γε ἐπὶ τοὺς δούλους μου, καὶ ἐπὶ τὰς δούλας μου, ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου.

[01614] Τοῦτο δὲ ἀναφανδὸν μὲν καὶ διαῤῥήδην κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς τὸ πέρας ἐδέξατο, ὅτε ἐλά λουν ἑτέραις γλώσσαις οἱ θεῖοι ἀπόστολοι, καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι·

[01615] καὶ μετὰ ταῦτα δὲ δι' ἐκείνων ἡ χάρις διενεμήθη τοῖς πιστεύουσιν ἅπασιν·

[01616] ἐξ ὧν ἦσαν καὶ οἱ ἐν Ἀντιοχείᾳ προφῆται, καὶ Ἄγαβος ὁ τὴν ζώνην τοῦ Παύλου λαβὼν, καὶ οἱ ἐν Κορίνθῳ, πρὸς οὓς ὁ Παῦλος γράφει·

[01617] Ἐὰν δὲ πάντες προφητεύητε, εἰσέλθῃ δέ τις ἄπιστος, ἢ ἰδιώτης, ἐλέγχεται ὑπὸ πάντων, ἀνακρίνεται ὑπὸ πάντων, καὶ οὕτω πεσὼν ἐπὶ πρόσωπον προσ κυνήσει τῷ Θεῷ, λέγων ὅτι ὄντως ὁ Θεὸς ἐν ὑμῖν ἐστιν.

[01618] Καὶ αἱ τέτταρες δὲ τοῦ Φιλίππου θυγατέρες τὸ τῆς προφητείας ἐδέξαντο χάρισμα.

[01619] Περὶ γὰρ τοῦ θεσπεσίου Παύλου τί δεῖ καὶ λέγειν, ὃς ἐν Μιλήτῳ μὲν τοῖς Ἐφεσίων ἔλεγε πρεσβυτέροις·

[01620] Οἶδα γὰρ, ὅτι μετὰ τὴν ἄφιξίν μου εἰσελεύσονται λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς, μὴ φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου, καὶ ἐξ ὑμῶν δὲ αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμ μένα;

[01621] Τιμοθέῳ δὲ γράφων βοᾷ, ὅτι Ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ἐνστήσονται καιροὶ χαλεποί·

[01622] ἔσον ται γὰρ ἄνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, καὶ τὰ ἑξῆς.

[01624] Τὸ δὲ Πνεῦμα ῥητῶς λέγει, ὅτι ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἀποστήσονταί τινες τῆς πί στεως, προσέχοντες πνεύμασι πλάνοις, καὶ τὰ ἑξῆς.

[01625] Ἀλλὰ γὰρ περιττὸν ποιῶ, δεικνύναι τῆς προφητείας πειρώμενος τὴν ἀλήθειαν.

[01626] Ἄχρις γὰρ καὶ ἡμῶν τοῦτο διεφυλάχθη τὸ δῶρον, καὶ εἰσὶν ἐν τοῖς ἁγίοις ἄνδρες καθαρὸν τῆς διανοίας τὸ ὀπτικὸν ἔχοντες, οἳ πολλὰ τῶν μελλόντων καὶ προγινώσκουσι, καὶ προ λέγουσιν.

[01627] Οὕτως εἰρηκὼς τὰ μετὰ τὴν πρώτην τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνειαν χορηγηθέντα ὑπὸ τοῦ θείου Πνεύματος δῶρα, προλέγει καὶ τὰ πρὸ τῆς δευτέρας ἐπιφανείας ἐσόμενα.

[01629] Καὶ δώσω τέρατα ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς, αἷμα, καὶ πῦρ, καὶ ἀτμίδα καπνοῦ.

[01630] Ὁ ἥλιος μεταστραφήσεται εἰς σκότος, καὶ ἡ σελήνη εἰς αἷμα, πρὶν ἢ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου, τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ.

[01631] Ταῦτα καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγ γελίοις προηγόρευσεν·

[01632] Ἔσται γὰρ, φησὶ, σημεῖα ἐν οὐρανῷ, καὶ ἡλίῳ, καὶ σελήνῃ, καὶ ἄστροις.

[01633] Ἡμέραν δὲ μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ τὴν δευτέραν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνειαν ὀνομάζει.

[01634] Ἐπειδὴ γὰρ κατὰ τὴν προτέραν ἐτέχθη μὲν ὑπὸ πενιχρᾶς γυναικὸς ἐν σπηλαίῳ, τεχθεὶς δὲ ἐπὶ φάτνης ἐτέθη, καὶ ἕως ἤρξατο τῶν θαυμάτων, ἄδηλος ἦν τοῖς πολ ^[81.1656] λοῖς·

[01635] ἐρχόμενος δὲ ἐπὶ τῶν νεφελῶν ὀφθήσεται, τῶν μυρίων μυριάδων ἐκείνων ἡγουμένων, καὶ τῶν χιλίων χιλιάδων ὑμνουσῶν, καὶ αὐτῷ κάμπτει πᾶν γόνυ ἐπουρανίων, καὶ ἐπιγείων, καὶ καταχθονίων, εἰκότως τὴν ἡμέραν ἐκείνην ἐπιφανῆ προσαγορεύει.

[01637] Καὶ ἔσται, πᾶς ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου, σωθήσεται.

[01638] Ἀλλὰ γὰρ καιρὸς εἰπεῖν τὴν ἀποστολικὴν ἐκείνην φωνήν·

[01639] Πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν;

[01643] Ὅτι ἐν τῷ ὄρει Σιὼν, καὶ ἐν Ἱερουσαλὴμ ἔσται ἀνασωζόμενος, καθότι εἶπεν ὁ Κύριος, καὶ εὐαγγελιζόμενοι, οὓς Κύριος προσκέ κληκε.

[01644] Σαφῶς γὰρ ἐνταῦθα τοὺς ἱεροὺς ἡμῖν ἀπο στόλους ἐδήλωσεν, οἳ προσετάχθησαν εὐαγγελίζεσθαι, καὶ λέγειν·

[01646] Ἐν τῷ ὄρει δὲ Σιὼν, καὶ ἐν Ἱερουσαλὴμ ἀνασωζόμενον λέγει, σημαίνων, ὡς πᾶς ὁ πιστεύων εἰς τὸν ἐκεῖ σταυρωθέντα καὶ τὰ ὑπὲρ ἡμῶν ἀναδεξάμενον πάθη, σωτηρίας τεύξεται.

[01647] Μετὰ τὴν πρόῤῥησιν τῶν πνευματικῶν δωρεῶν, εἰς ἑτέραν ὑπόθεσιν τὴν προ φητείαν μετήνεγκε, καὶ προλέγει περὶ τοῦ Γὼγ καὶ τοῦ Μαγὼγ, περὶ ὧν καὶ ὁ θεῖος Ἰεζεκιὴλ προεθέ σπισε, καὶ προλέγει, ὡς παμπληθεῖ χρησάμενοι στρα τιᾷ, μετὰ τὴν ἐπάνοδον ἐπιστρατεύσουσι τῇ Ἱερου σαλὴμ, τῶν περιοίκων ἐθνῶν, ὡς εἰκὸς, αὐτοὺς προ τρεπόντων εἰς τοῦτο.

[01648] Ἐπειδὴ γὰρ περιφανεῖς λίαν καὶ περίβλεπτοι μετὰ τὴν ἐπάνοδον ἐγεγόνεισαν, τοῦ τηνικάδε τῆς οἰκουμένης κρατοῦντος (Κύρος δὲ ἦν ὁ πρῶτος Περσῶν βασιλεύσας), μετὰ δώρων αὐτοὺς καὶ τιμῆς ἁπάσης προπέμψαντος, καὶ τὸν θεῖον νεὼν οἰκοδομηθῆναι παρεγγυήσαντος, φθόνῳ βαλλόμενοι πλήθη μυρία πανταχόθεν συνήθροισαν, αὔτανδρον λαβεῖν τὴν πόλιν ἐλπίσαντες.

[01650] πανωλεθρίαν γὰρ παρ' αὐτὴν τὴν πόλιν ὑπέμειναν, τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ὑπερμαχήσαντος, καὶ ὑπ' ἀλλήλων αὐτοὺς ἀναιρεθῆναι παρασκευάσαντος.

[01651] Ταῦτα ὁ ∆εσπότης διὰ τοῦ θείου Ἰωὴλ προαγορεύων, φησίν·

[01655] Ὅτι ἰδοὺ ἐγὼ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, καὶ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ.

[01657] Ὅταν ἐπιστρέψω τὴν αἰχμαλωσίαν Ἰούδα καὶ Ἱερουσαλήμ.

[01658] Οὐ γὰρ ἐν τῷ τῶν πνευματικῶν χαρισμάτων καιρῷ, ἀλλ' εὐθὺς μετὰ τὴν ἀπὸ Βαβυ λῶνος ἐπάνοδον, βʹ.

[01660] Ἀντὶ τοῦ, Συναχθῆναι συγχωρήσω, καὶ τὴν πρώτην αὐτῶν ὁρμὴν οὐ κωλύσω·

[01662] οὐ γὰρ ἄκοντας ἦγεν, ἀλλὰ βουλομένους ἐλθεῖν οὐκ ἐκώλυσεν, Καὶ κατάξω αὐτὰ εἰς τὴν κοιλάδα τοῦ Ἰωσα ^[81.1657] φὰτ, καὶ διακριθήσομαι πρὸς αὐτοὺς ἐκεῖ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ μου, καὶ τῆς κληρονομίας μου Ἰσραήλ·

[01663] οἳ διεσπάρησαν ἐν τοῖς ἔθνεσι, καὶ τὴν γῆν μου κατα διείλαντο.

[01664] (γʹ.) Καὶ ἐπὶ τὸν λαόν μου ἔβαλον κλή ρους, καὶ ἔδωκαν τὰ παιδάρια πόρναις, καὶ τὰ κοράσια ἐπώλουν ἀντὶ οἴνου, καὶ ἔπινον.

[01665] Ἐντεῦθεν δῆλον, ὡς τῶν ὁμόρων ἡγουμένων ἠκολούθουν οἱ ἄλλοι·

[01666] αὐτοὶ γὰρ, κατὰ τὸν τῆς αἰχμαλωσίας και ρὸν, καὶ τὴν γῆν καταδιείλαντο, ὡς μηδενὸς ἔτι ὄντος, μήτε τοῦ δεσπόζοντος, μήτε τοῦ γεωργοῦντος, καὶ τὸν κλῆρον δὲ ἔβαλον, τὰς διαιρέσεις ποιούμενοι·

[01667] καὶ τοὺς διαφυγόντας ἀπεδίδοντο, εἰς ἀσωτίαν καὶ τρυ φὴν τὴν ὑπὲρ αὐτῶν καταβαλλομένην καταδαπα νῶντες τιμήν.

[01668] Τὸ δὲ, ∆ιακριθήσομαι ὑπὲρ τοῦ λαοῦ μου, τέθεικε, διδάσκων, ὡς ἀπαιτήσει αὐτοὺς ποινὴν τῆς εἰς τὸν λαὸν τολμηθείσης παρανομίας.

[01669] Ἐντεῦθεν ἐγκαλεῖ τῇ Τύρῳ καὶ τῇ Γαλιλαίᾳ τῶν ἀλλοφύλων (χώρα δὲ αὕτη τῆς Τύρου), ὅτι καὶ αὐτὴ τῶν ταῦτα δρασάντων ἐγένετο, μνησικακίᾳ κατὰ τοῦ λαοῦ χρησαμένη.

[01670] Οἰκειούμενος δὲ τὰ εἰς τὸν λαὸν τολμηθέντα, ἔφη·

[01671] Μὴ ἀνταπόδομα ὑμεῖς ἀνταποδίδοτέ μοι, ἢ μνησικακεῖτε ὑμεῖς ἐπ' ἐμοί;

[01672] Ὥσπερ γὰρ τῶν ἀποστόλων διωκομένων ὑπὸ τοῦ Σαύλου, ἄνωθεν ἔλεγε·

[01674] οἰκεῖα πάθη καλῶν τὰ κατ' ἐκείνων τολμώ μενα·

[01675] οὕτως ἐνταῦθα, πρὸς τὴν Τύρον διαλεγόμενος, τὸ πρόσωπον ἀνείληφε τοῦ λαοῦ, καὶ εἰς ἑαυτὸν ἀνήνεγκε τὰ κατ' ἐκείνου γινόμενα.

[01676] Ἀπειλεῖ δὲ αὐ τοῖς τὴν ταχίστην ἀπόδοσιν, τῆς εἰς τὸν λαὸν παρα νομίας τὴν δικαίαν ἀντίδοσιν.

[01678] Λαβόντες γὰρ, φησὶ, τὸ ἀργύριον, καὶ τὸ χρυσίον μου, καὶ τὰ ἄλλα τὰ ἀνακείμενά μοι, εἰς τοὺς τῶν εἰδώλων ὑμῶν εἰσηνέγκατε ναούς·

[01679] τοὺς δὲ διαφυγόντας τῶν Βαβυλωνίων τὴν ἔφοδον Ἰου δαίους τοῖς υἱοῖς τῶν Ἑλλήνων ἀπέδοσθε, ἕνα σκο πὸν ἔχοντες, ὥστε πόῤῥω αὐτοὺς τῆς ὑπ' ἐμοῦ δοθεί σης αὐτοῖς καταστῆσαι γῆς.

[01680] Ἀλλ' ἐγὼ πάντοθεν αὐτοὺς συναθροίσας, αὖθις αὐτοὺς ἀνακτήσασθαι τὴν οἰκείαν παρασκευάσω δύναμιν, ὥστε ὑμᾶς ἐνδί κως ἀμύνασθαι, καὶ καταλῦσαι τὴν ὑμετέραν ὀφρὺν, καὶ ἐξανδραποδίσαι, καὶ εἰς τὰς τῆς οἰκουμένης ἐσχατιὰς ἀναγκάσαι δουλεύειν.

[01681] Ἀπὸ τῆς Τύρου πάλιν εἰς τὰ Σκυθικὰ τὴν προφητείαν μετήνεγκε, καὶ κελεύει κηρῦξαι τοῖς ἔθνεσι, καὶ διεγεῖραι τοὺς μαχητὰς, καὶ ἀφορίσαι εἰς πόλεμον·

[01683] Ἐπειδὴ γὰρ ὁ ἅγιος τῶν ἐναγῶν ἑαυτὸν ἀφορίζει πραγμάτων, πᾶν τὸ εἴς τι ἀφορι ζόμενον ἁγιάσαι καλεῖ·

[01684] οὕτως καὶ ἄνω, Ἁγιάσατε, ἔφη, νηστείαν, τουτέστιν, Ἀφορίσατε.

[01686] Ἡγιασμένοι εἰσὶ, καὶ ἐγὼ ἄγω αὐτούς·

[01688] Εἶτα κελεύει τὰ γεωργικὰ ὄργανα εἰς πολεμικὰ μετασκευάσαι, καὶ τὸν ἀσθενῶς διακείμενον, ὡς ^[81.1660] ῥωμαλέον εἰς τὴν παράταξιν εὐτρεπίσασθαι, καὶ τὸν πραότητι συζῶντα, μεταβληθέντα προθύμως ἀνδρ αγαθίζεσθαι·

[01689] πάντας δὲ εἰς τὴν κοιλάδα τοῦ Ἰωσα φὰτ συναθροίζεσθαι.

[01691] Ὅτι ἐκεῖ, φησὶ, καθίσω, διακρῖναι πάντα τὰ ἔθνη κυκλόθεν.

[01692] Τουτέστι, τὰ κύκλῳ τῆς Ἱερου σαλὴμ οἰκοῦντα, Ἰδουμαίους, Ἀμμανίτας, Μωαβίτας, Ἀμαληκίτας, Ἀλλοφύλους, Τυρίους, Σιδωνίους·

[01693] οὗτοι γὰρ τὰ Σκυθικὰ κατὰ τῶν Ἱεροσολύμων ἔθνη συνήθροισαν.

[01694] Εἶτα τροπικῶς τούτων τὴν ἀναίρεσιν κωμῳδῶν, τρυγητὸν μὲν καλεῖ τὴν σφαγὴν, δρέ πανα δὲ τὰ δόρατα, καὶ τὰ ξίφη, δι' ὧν ἀνῃρέθησαν ληνὸν δὲ καὶ ὑπολήνιον, τὴν φάραγγα τῶν αἱμά των ἐκείνων πεπληρωμένην.

[01699] Ἦχοι ἐξήχησαν ἐν τῇ κοιλάδι τῆς δίκης·

[01700] ὅτι ἐγγὺς ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἐν τῇ κοιλάδι τῆς δίκης.

[01701] Κοιλάδα δὲ δίκης τὴν Ἰωσαφὰτ ὠνόμασε φάραγγα, ὡς τὸ κριτήριον καὶ τὴν κατ' αὐτῶν δεξα μένην ψῆφον.

[01702] Λέγει δὲ καὶ τὸν ἥλιον, καὶ τὴν σελή νην, καὶ τοὺς λοιποὺς ἀστέρας, τοῦ φωτὸς στερηθή σεσθαι.

[01703] Καὶ εἰκὸς μὲν τῷ ὄντι ταῦτα γενέσθαι, τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων πᾶσαν κατ' αὐτῶν τὴν κτίσιν κινήσαντος.

[01705] Τοῖς γὰρ ἔξω τῆς ζωῆς γενομένοις, καὶ θανάτῳ παρα δοθεῖσιν, οὔτε ἥλιος, οὔτε σελήνη, οὔτε τις ἀστέ ρων, τοῦ φωτὸς καταπέμπει τὴν αἴγλην.

[01706] Καὶ μέντοι καὶ ὑπὸ τῶν ἀδοκήτων κατεχόμενοι κακῶν, ἐν σκότῳ διῆγον, νύκτα τὴν ἡμέραν νομίζοντες.

[01708] Ὁ δὲ Κύριος ἐκ Σιὼν ἀνακράξεται, καὶ ἐξ Ἱερουσαλὴμ δώσει φωνὴν αὑτοῦ·

[01709] καὶ σεισθήσεται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ·

[01710] ὁ δὲ Κύριος φείσεται τοῦ λαοῦ αὑτοῦ.

[01711] ∆ηλοῖ δὲ διὰ τούτων, ὡς κἀκεῖνα τῷ ὄντι γεγένηται·

[01713] οὕτως γὰρ αὐτὴν προσαγορευομένην καὶ ἐν ταῖς Βασιλείαις εὑρίσκομεν.

[01714] Ἐποίησε γὰρ, φησὶ, Κύριος φωνὰς καὶ ὑετόν.

[01715] ∆ιδάσκει τοίνυν, ὡς καὶ βρονταῖς αὐτοὺς κατακτυπήσει, καὶ σεισμοῖς κατακλονήσει, καὶ θεηλάτοις πληγαῖς ἄρδην καταναλώσει.

[01716] Ταῦτα δὲ δράσει τῶν ὅλων ὁ Κύριος, οἴκτῳ περὶ τὸν οἰκεῖον κεχρημένος λαὸν, ἵνα ταύτης ἀπολαύσας τῆς προ νοίας, γνῷ, φησὶν, ιζʹ.

[01717] Ὅτι ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς κατασκηνῶν ἐν ὄρει ἁγίῳ μου.

[01718] Τούτων δὴ γενομένων, περίβλε πτος ἔσται Ἱερουσαλὴμ, ἅτε δὴ τῆς ἐμῆς ἀπολαύ σασα κηδεμονίας·

[01719] καὶ δέος καθέξει τοὺς ἀλλοφύλους ἅπαντας, ὥστε μηδὲ ὁδίτην τοιοῦτον δι' αὐτῆς παρ οδεύειν, τὰ εἰς ἐκείνους γεγενημένα δειμαίνοντα.

[01721] Καὶ ἀλλογε νὴς οὐ διελεύσεται δι' αὐτῆς οὐκέτι.

[01722] Ἀλλὰ τὰς θείας προῤῥήσεις οὐκ ἐᾷ προβαίνειν εἰς πέρας ὑπ' αὐτῶν τὰ παρανόμως γιγνόμενα.

[01723] Καὶ γὰρ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς νομοθετῶν, καὶ τὰ ἀγαθὰ ὑπισχνούμενος, ^[81.1661] μετὰ διορισμοῦ ποιεῖται τοὺς λόγους·

[01724] Ἐὰν φυλάξῃ τὰς ἐντολὰς Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, καὶ ἐὰν πορεύησθε ἐν ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ, καὶ ἐὰν θέλητε, καὶ εἰσακού σητέ μου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς φάγεσθε·

[01725] ἐὰν δὲ μὴ θέλητε, μηδὲ εἰσακούσητέ μου, μάχαιρα ὑμᾶς κατ έδεται.

[01726] Ὥστε κἂν μὴ πανταχοῦ τοιαῦτα εὑρίσκω μεν, οὕτω νοῶμεν καὶ τὰ ἀορίστως λεγόμενα.

[01728] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἀποσταλάξει τὰ ὄρη γλυκασμὸν, καὶ οἱ βουνοὶ ῥυήσονται γάλα.

[01729] Τοὺς δὲ καρποὺς τῆς γῆς διὰ τούτων παραδηλοῖ, καὶ τῶν κτηνῶν τὴν εὐπάθειαν·

[01730] τῶν γὰρ θρεμμά των καὶ τὸ γάλα καρπός.

[01731] Καὶ πᾶσαι αἱ ἀφέσεις Ἰούδα ῥυήσονται ὕδατα, καὶ πηγὴ ἐξ οἴκου Κυρίου πορεύσεται, καὶ ποτιεῖ τὸν χειμάῤῥουν τῶν σχοίνων.

[01732] Ἀφέσεις μὲν οὖν ὑδάτων τὰς πηγὰς ὀνομάζει, πηγὴν δὲ ἐξ οἴκου Κυρίου ἐκπορευομένην, τὴν τοῦ ἁγίου Πνεύματος χάριν, περὶ ἧς καὶ ἄνω προηγό ρευσεν, ἥτις οὐ μόνον Ἰουδαίους, ἀλλὰ καὶ τὰ ἔθνη πάντα πεπότικε.

[01733] Χειμάῤῥουν γὰρ σχοίνων τὰ ἔθνη προσαγορεύει, πάλαι μὲν τῇ πλάνῃ παρασύραντα τοὺς πελάσαντας, μετὰ δὲ τὴν εἰς τὸν Κύριον πίστιν τὰ διειδῆ τῆς ἁγίας πηγῆς ὕδατα δεξάμενα, καὶ τῶν σχοινίων τῆς ἁμαρτίας ἀπαλλαγέντα, περὶ ὧν Ἡσαΐας βοᾷ·

[01734] Οὐαὶ, οἱ ἐπισπώμενοι τὰς ἁμαρ τίας αὑτῶν ὡς σχοινίῳ μακρῷ! Τούτων δὲ γινομένων, ιθʹ.

[01736] Τουτέστιν, ἡ περὶ τὰ εἴδωλα μανία σβεσθήσεται·

[01737] ἡ γὰρ Αἴ γυπτος ἀρχηγὸς τῆς ἀσεβείας.

[01738] Ἡ δὲ Ἰδουμαία, φησὶν, εἰς πεδίον ἀφανισμοῦ.

[01739] Καὶ τὸ γήϊνον δὲ, φησὶ, καταλυθήσεται φρόνημα.

[01740] Ἐδὼμ γὰρ ὁ ἐρυ θρὸς καὶ γήϊνος ἑρμηνεύεται.

[01741] Καὶ κατὰ τὴν ἱστο ρίαν δὲ δυνατὸν τὰ εἰρημένα νοῆσαι·

[01742] Αἴγυπτον μὲν ἀφανιζομένην τῇ στερήσει τῆς βασιλείας·

[01743] Καμβύσης γὰρ αὐτὴν ὁ Κύρου παῖς καταλύει·

[01744] καὶ ἡ Ἰδου μαία δὲ τὴν ἐρημίαν ὑπέμεινεν, ὡς καὶ αὐτὰ μαρ τυρεῖ τὰ πράγματα.

[01745] Ταῦτα δὲ, φησὶ, πείσονται δίκας τίνοντες ὑπὲρ ὧν τὸν Ἰούδαν ἠδίκησαν.

[01746] ∆ί καιον γὰρ τὸ αἷμα τὸ ἀθῶον ἐκάλεσεν, ἀντὶ τοῦ, ἄνευ τινὸς αἰτίας εὐλόγου τὰς κατ' αὐτῶν τετολμή κασι σφαγάς.

[01748] Ἡ δὲ Ἰουδαία εἰς τὸν αἰῶνα κατοικηθήσεται, καὶ Ἱερουσαλὴμ εἰς γενεὰς γενεῶν.

[01749] Καὶ ἐκζητήσω τὸ αἷμα αὐτῶν, καὶ οὐ μὴ ἀθωώσω, καὶ Κύριος κατασκηνώσει ἐν Σιών.

[01750] ∆ίκαιος γὰρ ὢν, φησὶν, οὐκ ἀνέξομαι καταλιπεῖν τοὺς ἠδικημένους ἀτημελήτους, ἀλλὰ τοὺς ἠδικηκότας κολάσω·

[01751] τούτους δὲ τῆς ἐμῆς ἀξιώσω προνοίας, ἐν τῇ Σιὼν τὴν ἐμαυτοῦ δεικνὺς ἐπιφάνειαν.

[01752] Τὸ δὲ, Εἰς τὸν αἰῶνα ἡ Ἰουδαία κατοικηθήσεται, νοήσωμεν κατὰ τὴν ἄνω ἡμῖν εἰρημένην διάνοιαν.

[01753] Οὐδὲ γὰρ τοῖς ἀναξίοις τὰς ἀγαθὰς ὑποσχέσεις δίκαιον χορηγεῖν τὸν Θεὸν, δίκαιον ὄντα, καὶ μυσαττόμενον ἀδικίαν.

[01754] Ἑαυτοῖς τοιγαροῦν Ἰουδαῖοι πρόξενοι γεγόνασι τῆς εἰς τὰ ^[81.1664] ἔθνη διασπορᾶς, κατὰ τοῦ εὐεργέτου λυττήσαντες·

[01755] ἡμεῖς δὲ, οἱ ἀντ' ἐκείνων εἰς νύμφης τάξιν κληθέντες, τὸν ἀγαπήσαντα νυμφίον καὶ μεγίστων δωρεῶν ἀξιώσαντα θερμῶς ἀγαπῶντες διατελέσωμεν, ἵνα μὴ τῶν αἰωνίων ἐκπέσωμεν ὑποσχέσεων, ὧν εἴη πάντας ἡμᾶς τυχεῖν χάριτι τοῦ σεσωκότος Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[01757] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΑΜΩΣ.

[01759] Ὁ πλάσας καταμόνας τὰς καρδίας ἡμῶν, καὶ συνιεὶς εἰς πάντα τὰ ἔργα ἡμῶν, ᾗ φησιν ἡ θεία Γραφὴ, εἰδὼς τῆς τοῦ Ἰσραὴλ καρδίας τὸ σκληρὸν καὶ ἀντίτυπον, οὐ δι' ἑνὸς αὐτῷ μόνου διαλέγεται προφήτου, ἀλλὰ πολλοῖς καὶ θαυμασίοις ἀνδράσι χρώμενος ὑπουργοῖς, καὶ τὰς παραινέσεις προσ φέρει, καὶ τὰ ἐσόμενα προθεσπίζει, τῇ τῶν πλειό νων συμφωνίᾳ δεικνὺς τὸ τῶν προῤῥήσεων ἀψευδές.

[01760] Τούτων εἷς ἐστι καὶ ὁ θεσπέσιος Ἀμώς·

[01761] τοῖς γὰρ θαυμασίοις ἐκείνοις Ὡσηὲ καὶ Ἰωὴλ, καὶ κατὰ τὸν αὐτὸν ἐγένετο χρόνον, καὶ ταὐτὰ προεθέσπισε περί τε Ἀσσυρίων καὶ Βαβυλωνίων, καὶ τῆς ἐκεῖθεν ἐπανόδου, καὶ τῶν μετὰ τὴν ἐπάνοδον συμβησομέ νων.

[01762] Ὀλίγα δὲ πρότερον κατὰ τῶν ὁμόρων ἐθνῶν προαγορεύσας, οὕτω τῆς περὶ τοῦ Ἰσραὴλ ἤρξατο προφητείας.

[01763] Μεγίστην δὲ καὶ διὰ ταυτησὶ τῆς προῤῥήσεως ὠφέλειαν Ἰουδαίοις προσήνεγκεν·

[01764] ἐδίδαξε γὰρ, ὡς οὐκ αὐτοὺς μόνους ἐλεεῖν καὶ παι δεύειν δύναται τῶν ὅλων ὁ Κύριος, ἀλλὰ καὶ πάντα τὰ ἔθνη, ἅτε δὴ ποιητὴς ἁπάντων ὢν καὶ δημιουρ γός.

[01765] Πρὸς δὲ τούτοις καὶ ὅσην αὐτῶν ποιεῖται κη δεμονίαν δεδήλωκε, τοὺς ἀδικεῖν αὐτοὺς πειρωμένους κολάζων.

[01766] Αὕτη μὲν οὖν τῆς ἐν χερσὶ προφητείας ἡ ὑπόθεσις·

[01767] ἐκ δὲ τῆς κατὰ μέρος ἑρμηνείας, ἀκρι βέστερον τῶν θείων λογίων μαθησόμεθα τὴν διά νοιαν.

[01770] Λόγοι Ἀμὼς, οἳ ἐγένοντο ἐν Καριαθιαρεὶμ ἐκ Θεκουὲ, οὓς εἶδεν ἐπὶ Ἱερουσαλὴμ ἐν ἡμέραις Ὀζίου βασιλέως Ἰούδα, καὶ ἐν ἡμέραις Ἱεροβοὰμβασιλέως Ἰσραὴλ, πρὸ δύο ἐτῶν τοῦ σεισμοῦ.

[01771] Ἐδίδαξεν ἡμᾶς ὁ προφήτης, ὡς ἐκ Θεκουὲ ὁρμώ μενος ἐν τῇ Καριαθιαρεὶμ τῆς θείας ἀποκαλύψεως ἔτυχε, καὶ ὅτι προσετάχθη περὶ τῆς Ἱερουσαλὴμ τοὺς λόγους ποιεῖσθαι·

[01772] διδάσκει δὲ καὶ τῆς προφη τείας τὸν χρόνον·

[01773] τούτου γὰρ χάριν καὶ τῶν βασι λέων τὴν μνήμην πεποίηται, Ὀζίου βασιλέως Ἰούδα, καὶ Ἱεροβοὰμ βασιλέως Ἰσραήλ.

[01774] ∆ῆλος δέ ἐστιν οὐ περὶ τῆς Ἱερουσαλὴμ μόνης, ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν δέκα φυλῶν τὰς προῤῥήσεις ποιούμενος·

[01775] οὗπερ εἵνεκα καὶ τοῦ Ἱεροβοὰμ ἐμνημόνευσεν, ὃς ἐκείνων κατ' ἐκεῖνον ἐβασίλευσε τὸν καιρόν.

[01776] Ἐπειδὴ δὲ πολὺν ἑκάτερος αὐτῶν ἐβασίλευσε χρόνον (Ὀζίας μὲν γὰρ δύο καὶ πεντήκοντα ἡγεμόνευσεν ἔτη, Ἱερο βοὰμ δὲ ἓν καὶ τεσσαράκοντα), εἰκότως τοῦ σεισμοῦ δεδήλωκε τὸν καιρὸν, καὶ ἔφη τοῦτον μετὰ δύο τῆς προφητείας ἐνιαυτοὺς γεγενῆσθαι, ἵνα διδάξῃ σαφῶς, ὁπηνίκα τοὺς θείους λόγους πρὸς τὸν λαὸν ἐποιήσατο.

[01777] Τινὲς δὲ τοῖς χρόνοις οὐκ ἀκριβῶς προσεσχηκότες, τοῦτον ὑπέλαβον γεγενῆσθαι τὸν σεισμὸν, ἡνίκα Ἡσαΐας ὁ μέγας, μετὰ τὴν Ὀζίου τελευτὴν, εἶδε τὸν Κύριον καθήμενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπ ηρμένου, ὅτε τὸ ὑπέρθυρον ἀπὸ τῆς τῶν Σεραφὶμ ἐπήρθη φωνῆς·

[01778] ἐγὼ δὲ, τοὺς χρόνους ἐρευνήσας, ηὗρον τοῦτο ψευδές.

[01779] Εἰ γὰρ μετὰ τὴν Ὀζίου τελευ τὴν ὁ σεισμὸς ἐγένετο, πρὸ δύο δὲ ἐτῶν τῆς προφη τείας ἐποιήσατο τὴν ἀρχὴν ὁ μακάριος Ἀμὼς, τὸ πεντηκοστὸν ἦν ἔτος τῆς Ὀζίου βασιλείας·

[01780] πεντή κοντα γὰρ καὶ δύο βεβασίλευκεν ἔτη.

[01781] Ἀλλ' ὁ Ἱεροβοὰμ κατὰ τοῦτον οὐ περιῆν τὸν καιρόν·

[01782] ἐν γὰρ τῷ ἑβδόμῳ καὶ εἰκοστῷ ἔτει τῆς τούτου βασιλείας, Ὀζίας τὴν τῆς βασιλείας χειροτονίαν ἐδέξατο.

[01783] ∆ῆλον τοίνυν ἀπὸ τῶν χρόνων, ὡς κατὰ τὴν ἀρχὴν τοῦ Ὀζίου βασιλείας αἱ τοῦ θεσπεσίου Ἀμὼς προῤῥήσεις ἐγένοντο, ἐπειδὴ τοῦ Ἱεροβοὰμ ἔτι περιόντος καὶ βασιλεύοντος ἔφη δέξασθαι τῆς προφητείας τὸ χάρισμα.

[01784] Οὕτως ὑποδείξας τὸν τῆς προφη τείας καιρὸν, διδάσκει καὶ ποίοις προοιμίοις ἐχρήσατο.

[01787] Κύριος ἐκ Σιὼν ἐφθέγξατο, καὶ ἐξ Ἱερουσαλὴμ ἔδωκε φωνὴν αὑτοῦ, καὶ ἐπένθησαν αἱ νομαὶ τῶν ποιμένων, καὶ ἐξηράνθη ἡ κορυφὴ τοῦ Καρμήλου.

[01788] Ἐπειδὴ γὰρ μέλλει τοῖς πλησιο χώροις ἔθνεσιν ἀλγεινὰ προαγορεύειν, ἀναγκαίως διδάσκει, πόθεν αἱ κατὰ τούτων ἐκφέρονται ψῆφοι·

[01789] ἀπὸ γὰρ τῆς Ἱερουσαλὴμ, φησὶ, καὶ τοῦ Σιὼν ὄρους, τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων φθεγξαμένου, καὶ τῶν τιμωριῶν τὰς ἀποφάσεις ποιησαμένου, πενθήσουσι μὲν οἱ ποιμένες, ἅτε δὴ τροφὴν τοῖς ὑπ' αὐτῶν ποιμαινο μένοις οὐχ εὑρίσκοντες θρέμμασιν·

[01790] ἅπας δὲ ὁ Κάρ ^[81.1668] μηλος μέχρις αὐτῆς τῆς ἀκρωρείας, στερηθήσεται τῆς τῶν καρπῶν ἀφθονίας.

[01791] Ταῦτα δὲ καὶ κατὰ τὴν ἱστορίαν μὲν συνέβη, διά τε τὴν ἀνομβρίαν, καὶ τὴν ἀκρίδα, καὶ τὴν κάμπην, καὶ τὰς ἄλλας, ἃς ὁ δί καιος αὐτοῖς κριτὴς ἐπενήνοχε μάστιγας.

[01792] Παραδηλοῖ δὲ ὅμως διὰ τούτων καὶ ἕτερα, καὶ καλεῖ κορυφὴν μὲν Καρμήλου τὸν Ἰσραήλ·

[01793] τῆς γὰρ ἐπηγγελμένης γῆς καὶ οὗτος ἦν μόριον.

[01794] Εἰσήγαγον γὰρ, φησὶν, ὑμᾶς εἰς τὸν Κάρμηλον, τοῦ φαγεῖν τοὺς καρποὺς αὐτοῦ καὶ τὰ ἀγαθὰ αὐτοῦ.

[01795] Ποιμένας δὲ ὀνομάζει τῶν ὁμόρων ἐθνῶν τοὺς βασιλέας·

[01796] νομὰς δὲ τοὺς τούτων ὑπηκόους, οὐ μόνον ὅτι δασμὸν αὐτοῖς καὶ φόρον οἷόν τινα νομὴν προσεκόμιζον, ἀλλ' ὅτι καὶ ὑπ' αὐτῶν διετέλουν νεμόμενοι.

[01797] Λέγει τοίνυν, ὅτι ὁ μὲν τῶν ὅλων Θεὸς ἀπὸ τοῦ Σιὼν ὄρους, καὶ τῆς Ἱερουσαλὴμ πόλεως, καὶ τὰ ἄλλα ἔθνη τὰ πλησιό χωρα παντοδαποῖς περιβληθήσεται κακοῖς κατὰ τὴν θείαν ἀπόφασιν.

[01798] Εἶτα κατὰ μέρος καὶ τὰς πλημμελείας τῶν ἐθνῶν ἐξηγεῖται, καὶ τὰς ἐπενεχθεί σας αὐτοῖς τιμωρίας διδάσκει.

[01801] Ἐπὶ ταῖς τρισὶν ἀσεβείαις ∆αμασκοῦ, καὶ ἐπὶ ταῖς τέσσαρσιν οὐκ ἀποστραφή σομαι αὐτοὺς, ἀνθ' ὧν ἔπριζον πρίοσι σιδηροῖς τὰς ἐν γαστρὶ ἐχούσας τῶν Γαλααδιτῶν.

[01802] Ἀποστρε φόμενος ὁ Θεὸς οὐ δοκεῖ ὁρᾷν τῶν ἀνθρώπων τὰ πλημμελήματα·

[01803] οὗπερ εἵνεκα καὶ ὁ μακάριος ∆α βὶδ προσεύχεται, λέγων·

[01804] Ἀπόστρεψον τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου.

[01805] Ἡνίκα δὲ κολάζει, αὐτὸς ὁ Θεὸς λέγει·

[01806] Καὶ στηριῶ τὸ πρόσωπόν μου ἐφ' ὑμᾶς, καὶ ἐπιβλέψομαι ἐπὶ τὰς ἀδικίας ὑμῶν.

[01807] Τὸ οὖν, Οὐκ ἀποστραφήσομαι, ἀντὶ τοῦ, Οὐκέτι μακροθυμήσω, οὐδὲ ἀποστρέψω τὸ πρόσωπόν μου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν·

[01808] ἀλλ' ὄψομαι ἃ πρό τερον διὰ μακροθυμίαν οὐκ ἐδόκουν ὁρᾶν.

[01809] Τὸ δὲ ἐπὶ ταῖς τρισὶ, καὶ ἐπὶ ταῖς τέσσαρσι, τὸ πλῆθος σημαίνει.

[01810] Λέγει τοίνυν, ὅτι Πολλὰ πολλάκις τῆς ∆αμασκοῦ πεπλημμεληκυίας ἐπὶ πλεῖστον ἀνασχό μενος, νῦν οὐκέτι μακροθυμήσω, οὐδὲ ἀποστραφή σομαι, ὥστε αὐτῶν μὴ ἰδεῖν τὰς ἀῤῥήτους παρανο μίας·

[01811] διαφερόντως δὲ ἃς κατὰ τῶν Γαλααδιτῶν τετολμήκασιν, ὠμότητι κατ' αὐτῶν καὶ θηριωδίᾳ χρησάμενοι, ὡς καὶ τὰς κυοφορούσας διαπρῖσαι γυναῖκας.

[01812] Τοῦτο σαφέστερον ὁ Σύμμαχος ἐδίδαξεν, εἰρηκώς·

[01813] Ἀνθ' ὧν ἠλώησαν τροχοῖς σιδηροῖς τὴν Γαλαάδ.

[01814] Τὴν αὐτὴν δὲ διάνοιαν καὶ ὁ Ἀκύλας καὶ ὁ Θεοδοτίων τεθείκασι.

[01815] Μανθάνομεν τοίνυν, ὡς εἰς ἅλω τινὰ βάλλοντες τὰς προειρημένας γυναῖκας, τοῖς πριονοειδέσι τροχοῖς δίκην αὐτὰς ἀσταχύων ὠμῶς κατηλώησαν.

[01816] Ἡ δὲ Γαλαὰδ πόλις ἦν καὶ αὕτη τοῦ Ἰσραὴλ, εἰς ἣν οἱ τὴν ∆αμασκὸν οἰκοῦντες τετολμήκασι ταῦτα.

[01817] Οὕτω τὴν παρανομίαν ὑποδεί ξας, ἐπάγει τὴν τιμωρίαν.

[01819] Καὶ ἀποστελῶ πῦρ εἰς τὸν οἶκον Ἀζαήλ.

[01820] Βασιλεὺς δὲ οὗτος ἐγεγόνει τῆς ∆αμασκοῦ.

[01822] Τοῦτόν τινες ὑπέλαβον πατέρα τοῦ Ἀζαὴλ, διελόντες δίχα τὸ ὄνομα, καὶ χωρὶς μὲν τὸν υἱὸν, χωρὶς δὲ τὸν Ἄδερ ^[81.1669] νοήσαντες·

[01824] Βαραδὰδ γὰρ κέκλη ται τῇ Ἑβραίων καὶ τῇ Σύρων φωνῇ, καὶ ἔστιν οὐ πατὴρ, ἀλλ' υἱὸς τοῦ Ἀζαὴλ, ὡς ἡ τετάρτη τῶν Βασιλειῶν ἱστορία διδάσκει.

[01825] Ἐπ' αὐτοῦ δὲ καὶ τὸν ὄλεθρον ἡ ∆αμασκὸς ὑπέμεινε·

[01828] τουτέστι, Πρόῤῥιζον αὐτῆς ἀνασπάσω τὴν βασι λείαν.

[01830] Τὴν προ τέραν αὐτῆς ἀσφάλειαν καταλύσω.

[01831] Καὶ ἐξολοθρεύ σω κατοικοῦντας ἐκ πεδίου Ὢν, καὶ κατακόψω φυ λὴν ἐξ ἀνδρῶν Χαῤῥὰν, καὶ αἰχμαλωτευθήσεται λαὸς Συρίας ἐπίκλητος, λέγει Κύριος.

[01832] Οὐ μόνον δὲ τὴν μητρόπολιν, ἀλλὰ καὶ τοὺς περιοίκους ἅπαντας, καὶ τοὺς ἐκ τῆς μὲν Χαῤῥὰν ἀποικισθέντας, ἐκεῖ δὲ οἰ κοῦντας, καὶ τοὺς τῷ Ὢν εἰδώλῳ παροικοῦντας, δορυαλώτους γενέσθαι παρασκευάσω, καὶ τὴν πάλαι περίβλεπτον τῆς Συρίας βασιλείαν παντελῶς κατα λύσω.

[01833] Ἐπίκλητον γὰρ τὸ περίβλεπτον εἴρηκε.

[01834] Καὶ περὶ τῆς Γάζης δὲ λέγει, ὅτι Καὶ τρὶς, καὶ τετράκις μακροθυμήσας, ἐπὶ πλεῖστον αὐτῶν οὐκ ἀνέξομαι παρανομούντων.

[01835] Πλέον δέ με χαλεπαίνειν κατ' αὐτῶν ἀναγκάζει τὰ κατὰ τοῦ λαοῦ τοῦ ἐμοῦ ὑπ' αὐτῶν τολ μώμενα.

[01836] Ἕνεκεν γὰρ, φησὶ, τοῦ αἰχμαλωτεῦσαι αὐτοὺς αἰχμαλωσίαν τοῦ Σολομὼν, τοῦ συγκλεῖσαι εἰς τὴν Ἰδουμαίαν.

[01837] Τοῦτο δέ τινες μὲν οὕτω νενοή κασιν, ὅτι τοῦ Σολομῶντος αἰχμαλώτους πάλαι Ἰδου μαίους λαβόντος, καὶ εἰς τὴν Ἰουδαίαν καθείρ ξαντος, οὗτοι πολεμοῦντες Ἰουδαίοις, τούτους ἐλευ θερίας ἠξίωσαν, καὶ Ἰδουμαίους ἀπέδοσαν.

[01838] Ἐμοὶ δὲ πόῤῥω τῆς ἀληθείας εἶναι τοῦτο δοκεῖ·

[01839] δέκα γὰρ βα σιλεῖς ἀπὸ τοῦ Σολομῶντος μέχρι τῆς παρούσης προφητείας ἐγένοντο, καὶ χρόνος πλεῖστος μεταξὺ διελήλυθεν.

[01840] Ἀλλ' ἡγοῦμαι τὸ προκείμενον χωρίον ταύτην ἔχειν τὴν διάνοιαν·

[01841] Οἱ ἀλλόφυλοι τῇ Ἰουδαίᾳ φυλῇ πλησιάζοντες, καὶ συχνῶς τούτοις ἐπιστρα τεύοντες, οὓς ἐλάμβανον αἰχμαλώτους, οὐκ ἄλλοις τισὶν, ἀλλ' Ἰδουμαίοις ἀπεδίδοντο, ἐχθίστοις οὖσιν αὐτῶν ὅτι μάλιστα, καὶ πολεμιωτάτοις.

[01842] Τῶν ἁλι σκομένων τοίνυν Ἰουδαίων τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ Σολομῶντος αἰχμαλωσίαν ὠνόμασεν, ἀπὸ τοῦ περι φανοῦς καὶ περιβλέπτου βασιλέως τὸ λαμπρὸν καὶ ἐπίσημον ἐπιδεικνὺς τοῦ λαοῦ.

[01843] Ταύτης τοίνυν τῆς ὠμότητος χάριν ἀγανακτῶν ὁ Θεὸς, ἀπειλεῖ πυρὶ παραδώσειν τὴν Γάζαν, καὶ σὺν αὐτῇ τὰς ἄλλας τῶν ἀλλοφύλων πόλεις.

[01844] Τὴν αὐτὴν ποιεῖται καὶ τῆς Τύ ρου κατηγορίαν, καὶ τὸ ἔγκλημα αὔξων ἐπήγαγε·

[01845] Καὶ οὐκ ἐμνήσθησαν διαθήκης ἀδελφῶν.

[01846] Ἐπειδὴ γὰρ Σολομὼν καὶ Χειρὰμ ὁ τῆς Τύρου βασιλεὺς, ἀδελφικὴν πρὸς ἀλλήλους διάθεσιν ἐπεδείκνυντο, καὶ ὁ μὲν εἰς τὴν οἰκοδομίαν τοῦ θείου νεὼ ξύλα κέδρινα ἐχορήγει, ὁ δὲ σῖτον ἀντεδίδου·

[01847] ταύτης δὲ τῆς φιλίας εἰς λήθην ἦλθον οἱ Τύριοι, καὶ ταὐτὰ τοῖς Γαζαίοις εἰς τὸν Ἰσραὴλ ἐξημάρτανον, τὴν αὐτὴν καὶ κατὰ τούτων εἰκότως ἐξενήνοχε ψῆφον.

[01848] Καὶ περὶ τῶν Ἰδου ^[81.1672] μαίων δὲ εἰρηκὼς, ὅτι Καὶ τρὶς, καὶ τετράκις, καὶ πολλάκις εἰς αὐτοὺς μακροθυμήσας οὐκέτι λοιπὸν ἀνέξομαι, τὴν κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ μάλιστα μανίαν θεώμενος·

[01849] οὐδὲ γὰρ τὴν φύσιν αὐτὴν εἰς νοῦν λαβεῖν ἠβουλήθη, οὐδὲ ὅτι κατὰ ταὐτὸν μίαν ᾤκησαν γαστέ ρα, ἀλλὰ διετέλεσε μιαιφόνον κατ' αὐτοῦ γνώμην ἐπιδεικνύμενος·

[01850] ἀπειλεῖ καὶ τούτους πυρὶ παραδώ σειν, ὡς καὶ τοὺς Σύρους, καὶ τοὺς ἀλλοφύλους, καὶ τοὺς Τυρίους.

[01851] Πῦρ δὲ καλεῖ τῶν Ἀσσυρίων τὴν στρα τιὰν, πυρὸς δίκην ἅπαντα διαφθείρουσαν·

[01852] καὶ πυρὶ δὲ, ὡς εἰκὸς, χρώμενοι, καὶ κώμας ἐνεπίμπρων, καὶ πόλεις ἐπυρπόλουν, καὶ ἄρδην ἠφάνιζον ἅπαντα.

[01853] Τὸ δὲ, Ἐλυμήνατο μήτραν, τὴν κατὰ τῆς φύσεως μα νίαν παραδηλοῖ, ὅτι ἀδελφὸς ὢν καὶ ὁμογάστριος, καὶ τὴν αὐτὴν κατὰ ταὐτὸν οἰκήσας γαστέρα (δίδυμος γὰρ ἦν), λυττῶν κατ' αὐτοῦ διατελεῖ, μονονουχὶ καὶ αὐτῇ τῇ μήτρᾳ, ἣν ἄμφω κατῴκησαν, τὴν λώβην ἐπάγων.

[01854] Τὸ δὲ, Ἥρπασε φρίκην εἰς μαρτύριον αὑτοῦ, ἀντὶ τοῦ, Φρίκης μεστὰ τετόλμηκε, μαρτυρίαν καθ' ἑαυτοῦ τοιαύτην καταλιπών.

[01855] Ταῦτα καὶ περὶ Ἀμμα νιτῶν εἰρηκὼς ὅτι Πολλῇ μακροθυμίᾳ χρησάμενος ἐφ' οἷς πολλὰ πολλάκις πεπλημμελήκασι, νῦν ἐπάξω τὴν τιμωρίαν, τῆς εἰς τὸν Ἰσραὴλ γενομένης πα ρανομίας ποιεῖται τὴν μνήμην·

[01856] Ἀνθ' ὧν, φησὶν, ἀνέσχιζον τὰς ἐν γαστρὶ ἐχούσας τῶν Γαλααδιτῶν, ὅπως ἐμπληθύνωσι τὰ ὅρια αὑτῶν.

[01857] Καὶ γὰρ οὗτοι τοῖς Γαλααδίταις πελάζοντες, ὠμότητι καὶ ἀπηνείᾳ κατ' αὐτῶν χρώμενοι, οὐ μόνον τοὺς ἄνδρας ἀνῄρουν, ἀλλὰ καὶ τοὺς μηδέπω γεννηθέντας διέφθειρον, τὰς κυοφορούσας κατασφάττειν τολμῶν τες·

[01858] ἵνα τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐλαττουμένων, αὐτοὶ τὴν ὑπ' ἐκείνων γεωργουμένην καρπώσωνται γῆν.

[01860] Ἀνάψω πῦρ ἐπὶ τὰ τείχη Ῥαβαὰθ, καὶ καταφάγεται τὰ θεμέλια αὐτῆς μετὰ κραυγῆς ἐν ἡμέρᾳ πολέμου, καὶ σεισθήσεται ἐν ἡμέρᾳ συντελείας αὑτῆς.

[01861] Καὶ πορεύσεται Μελχὸμ ἐν αἰχμαλωσίᾳ, οἱ ἱερεῖς αὐτοῦ, καὶ οἱ ἄρχοντες αὐτοῦ ἐπὶ τὸ αὐ τὸ, λέγει Κύριος.

[01862] Ἐνταῦθα σαφῶς ἐδίδαξε, ποῖον καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων προσηγόρευσε πῦρ.

[01865] Ἀπειλεῖ δὲ, σὺν αὐτῇ καὶ τὸ ὑπ' αὐτῆς τιμώμενον εἴδωλον αἰχμάλωτον ἀπαχθή σεσθαι.

[01866] Μελχὸμ γὰρ ὁ ψευδὴς τῶν Ἀμμανιτῶν θεὸς, ὃς οὐ μόνον τοῖς ἱερεῦσι καὶ τοῖς ἄρχουσιν, ἀλλ' οὐ δὲ αὑτῷ δορυαλώτῳ γινομένῳ ἴσχυσεν ἐπαμῦναι.

[01867] Ῥαβαὰθ δὲ καλεῖ τοῦ Ἀμμὰν τὴν μητρόπολιν, ἣ νῦν ἐν τῇ Ἀραβίᾳ Φιλαδέλφεια μὲν τῇ Ἑλλάδι φωνῇ, Ἀμμὰν δὲ τῇ Σύρων προσαγορεύεται.

[01870] Ἀπειλεῖ δὲ καὶ τῇ Μωὰβ τὸ πολεμικὸν ἐκεῖνο πῦρ, καὶ λέγει σὺν τῷ λαῷ καὶ τοὺς ἄρχοντας παρα δώσειν ὀλέθρῳ, ἐπειδὴ πρὸς ταῖς πολλαῖς αὐτῶν ἀσε βείαις πολλὴν κατὰ τοῦ Ἰδουμαίων βασιλέως ἔδειξαν θηριωδίαν.

[01871] Τοῦτον γὰρ ἐπίκουρόν ποτε γενόμενον τοῦ Ἰσραηλιτῶν βασιλέως, ὕστερον λοχήσαντες, καὶ λαβόντες αἰχμάλωτον, τοῖς σφετέροις εἰδώλοις θυσίαν ^[81.1673] προσήνεγκαν, καὶ μέχρι τοσούτου τὴν πυρὰν ἐκείνην ἐξέκαυσαν, ἕως καὶ τὰ ὀστᾶ τῷ πυρὶ κατεδαπάνη σαν ἅπαντα.

[01872] Οὕτω τὰς περὶ τῶν ἀλλογενῶν συμπε ράνας προῤῥήσεις, κατὰ τοῦ λαοῦ μεταφέρει τῆς προφητείας τὸν λόγον, καὶ τῆς Ἰούδα φυλῆς πρώτης τὴν παρανομίαν εἰς μέσον προτίθησι.

[01875] Ἐπὶ ταῖς τρισὶν ἀσε βείαις υἱῶν Ἰούδα, καὶ ἐπὶ ταῖς τέσσαρσιν, οὐκ ἀπο στραφήσομαι αὐτοὺς, ἕνεκεν τοῦ ἀπώσασθαι αὐ τοὺς τὸν νόμον Κυρίου, καὶ τὰ προστάγματα αὐ τοῦ, ἃ οὐκ ἐφυλάξαντο, καὶ ἐπλάνησεν αὐτοὺς τὰ μάταια ἃ ἐποίησαν, οἷς ἐξηκολούθησαν οἱ πατέ ρες αὐτῶν ὀπίσω αὐτῶν.

[01876] Καὶ ἐξαποστελῶ πῦρ ἐπὶ Ἰούδαν, καὶ καταφάγεται θεμέλια Ἱερουσαλήμ.

[01877] Καὶ τὸν Ἰούδαν, φησὶ, καὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ, τῷ πολεμικῷ παραδώσω πυρὶ, ἐπειδὴ τῶν μὲν ὑπ' ἐμοῦ νενομοθετημένων παντελῶς κατεφρόνησαν, τοῖς δὲ χειροποιήτοις εἰδώλοις (ταῦτα γὰρ καλεῖ μάταια), λατρεύοντες διετέλεσαν, τῇ μοχθηρᾷ τῶν πατέρων ἀκολουθήσαντες γνώμῃ.

[01878] Τούτων δὲ τολμωμένων ἐπὶ πλεῖστον μὲν ἠνεσχόμην, οὐκέτι δὲ χρήσομαι τῇ συνήθει μακροθυμίᾳ.

[01879] Ἀπὸ τούτων ἐπὶ τὰς δέκα μεταβαίνει φυλὰς, καὶ λέγει μηκέτι μηδὲ τούτοις μακρο θυμήσειν.

[01880] Ἀνθ' ὧν ἀπέδοντο τὸν δίκαιον ἀργυρίου, καὶ πένητα ἕνεκεν ὑποδημάτων, (ζʹ) τῶν καταπατούν των ἐπὶ τὸν χοῦν τῆς γῆς·

[01881] καὶ ἐκονδύλιζον εἰς κε φαλὰς πτωχῶν, καὶ ὁδὸν ταπεινῶν ἐξέκλινον.

[01882] Καὶ οὗτοι δὲ, φησὶ, πρὸς λῆμμα βλέποντες, ἀπημπώλουν τὸν δίκαιον, καὶ αἰσχροκερδείᾳ δουλεύοντες, οὐδὲ ὑποδήματα παρῃτοῦντο κερδαίνειν, ἃ τὴν ἐσχάτην χρῆσιν τοῖς ἀνθρώποις παρέχει, προϊέμενοι μὲν τοὺς ἀδικουμένους, αἰκιζόμενοι δὲ τοὺς πενεστέρους, τῶν δὲ ἀτιμοτέρων τὰς δικαιολογίας οὐ προσιέμενοι.

[01883] Πρὸς δὲ τούτοις, καὶ ἀκολασίᾳ συζῶντες, ἀλόγων δίκην ταῖς ἀλλήλων ἐπεμίγνυντο γυναιξὶν, ὡς μήτε υἱὸν τῆς ἀνακειμένης τῷ πατρὶ παλλακίδος ἀπέχεσθαι, μήτε πατέρα τῷ υἱῷ τὴν εὐνὴν διαφυλάττειν ἀκήρα τον·

[01884] ὡς ἐντεῦθεν συγχεῖσθαι τὰ τῆς φύσεως δίκαια, καὶ μηδὲ δῆλα εἶναι λοιπὸν τὰ τῆς συγγενείας ὀνό ματα.

[01885] Καὶ ταῦτα, φησὶν, ἔδρων, ὅπως ἂν βεβη λώσωσι τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ αὑτῶν.

[01886] Οἱ γὰρ ἀστυ γείτονες ἀλλόφυλοι ταῦτα μανθάνοντες, κατὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἐκίνουν τὴν γλῶτταν, ἢ ὡς τοιαῦτα νομοθετήσαντος, ἢ ὡς τοιαῦτα παρανομοῦντος ἀνεχο μένου λαοῦ.

[01888] Καὶ τὰ ἱμάτια αὑτῶν δεσμεύοντες σχοινίοις, παραπετάσματα ἐποίουν ἐχόμενα τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ οἶνον ἐκ συκοφαντιῶν ἔπινον ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ αὑτῶν.

[01889] Οὐδὲ γὰρ τῷ θείῳ νεῷ τὸ προσῆκον ἀπένε μον σέβας, ἀλλὰ καὶ ἐν ἐκείνῳ σκηνὰς ἐξ ἱματίων κατασκευάζοντες, τὸν ἐξ ἀδικίας πεπορισμένον ἔπινον οἶνον·

[01890] λαβεῖν δὲ οὐκ ἠβουλήθησαν εἰς διάνοιαν, ὡς θʹ.

[01891] Ἐγὼ ἐξῆρα τὸν Ἀμοῤῥαῖον ἐκ προσώπου αὐτῶν, οὗ ἦν καθὼς ὕψος κέδρου τὸ ὕψος αὐτοῦ, καὶ ^[81.1676] ἰσχυρὸς ἦν ὡς δρῦς, καὶ ἐξῆρα τὸν καρπὸν αὐτοῦ ἐπάνωθεν, καὶ τὰς ῥίζας αὐτοῦ ὑποκάτωθεν.

[01892] Ταῦτα δὲ τροπικῶς εἴρηκε, τό τε μέγεθος τῶν τηνικάδε ἀν δρῶν, καὶ τὴν ἰσχὺν διδάσκων.

[01893] Καὶ οἱ ἀποσταλέντες δὲ ὑπὸ τοῦ μεγάλου Μωσέως κατάσκοποι ἔλεγον, ὅτι Ἐκεῖ Ἐνὰκ, καὶ οἱ ἀπόγονοι τῶν γιγάντων, καὶ ὑψηλοὶ ἄνδρες σφόδρα, καὶ ἦμεν ἐνώπιον αὐτῶν ὡσεὶ ἀκρίδες.

[01894] Λέγει τοίνυν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ὅτι Τῶν οὕτω μεγάλων καὶ ἰσχυρῶν ἀνθρώπων οὐ τῇ σφετέρᾳ ἰσχύϊ χρησάμενοι περιγεγένησθε.

[01895] Πῶς γὰρ οἵ γε καὶ ἐξ αὐτῆς ἐκδειματωθέντες τῆς φήμης εἰς τὴν Αἴγυπτον ἐπανελθεῖν ἐπειράθητε;

[01896] ἀλλ' ἐγὼ ἐκεῖνον ἀνέσπασα πρόῤῥιζον.

[01897] Ῥίζας δὲ καλεῖ τοὺς πατέρας, καρπὸν δὲ τοὺς παῖδας.

[01898] Ἀλλὰ γὰρ καὶ τῶν πρὸ τούτου, φη σὶν, εὐεργεσιῶν ἀναγκαῖον ὑμᾶς ἀναμνῆσαι.

[01899] Καὶ γὰρ τῆς Αἰγυπτιακῆς ὑμᾶς ἠλευθέρωσα δουλείας, καὶ ἐπὶ τεσσαράκοντα ἔτεσιν ἐν τῇ ἐρήμῳ διέθρεψα, καὶ ἐνίους μὲν ὑμῶν προφητικῆς ἠξίωσα χάριτος, ἐνίους δὲ ἱερέας ἀπέφηνα.

[01901] Ἔλαβον γὰρ, φησὶν, ἐκ τῶν υἱῶν ὑμῶν εἰς προφήτας, καὶ ἐκ τῶν νεανίσκων ὑμῶν εἰς ἁγια σμόν.

[01902] Εἶτα κατ' ἐρώτησιν, ὡς ἀναμφιβόλων ὄντων τῶν εἰρημένων·

[01905] Ἐλέγξατε, φησὶν, εἴ τι ψευδὲς ἐν τοῖς εἰρημένοις εὑρίσκετε·

[01907] ἴστε γὰρ καὶ ὑμεῖς, ὡς ἀληθὴς τῶν εὐεργεσιῶν ὁ κατάλογος, ὧν ἐναντία δρῶντες διατετελέκατε·

[01908] οὐ γὰρ μόνον ὑμεῖς ἀδεῶς τοὺς ἐμοὺς παραβαίνετε νό μους, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἡγιασμένους μοι ἐποτίζετε οἶ νον (λέγει δὲ τοὺς Ναζιραίους), ἀνόνητον εἶναι διδά σκοντες τὴν εἰς ἐμὲ θεραπείαν·

[01909] καὶ τοὺς ὑπ' ἐμοῦ δὲ πεμπομένους προφήτας προλέγειν ἃ προσέταττον ἐκωλύετε, καὶ αὐτήν μου τὴν φωνὴν, ὡς εἰκὸς, δυσχε ραίνοντες.

[01911] ∆ιὰ τοῦτο ἰδοὺ ἐγὼ κυλίω ὑποκάτω ὑμῶν, ὃν τρόπον κυλίεται ἡ ἅμαξα ἡ γέμουσα καλάμης, καὶ ἀπολεῖται φυγὴ ἐκ δρομέως.

[01912] Τοσοῦτον γὰρ ὑμῖν, φησὶν, ἐπιθήσω τιμωρίας φορτίον, ὡς ὀδύρεσθαι καὶ στένειν, καθάπερ ἅμαξα πεφορτωμένη καὶ βεβαρη μένη τρίζει συρομένη.

[01913] Τούτων δὲ τῶν κακῶν ὑμῖν ἐπιφερομένων, οὔτε ὁ δρομικώτατος διὰ φυγῆς πο ριεῖται τὴν σωτηρίαν, οὔτε ὁ γενναῖος ἀνδρεῖον ἕξει τὸ φρόνημα, οὔτε ὁ τοξότης θαῤῥήσει τῇ τέχνῃ, καὶ ὁ ἱππεὺς δὲ τῇ ταχύτητι τοῦ ἵππου χρώμενος συνερ γῷ, τῆς σωτηρίας οὐκ ἀπολαύσεται·

[01914] Μόνος δὲ ὁ γυμνὸς φεύξεται ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, λέγει Κύριος.

[01915] ∆ιδάσκων γὰρ ὑμᾶς ἐγὼ τοῦτον ὑμῖν ἐπάγω τὸν ὄλεθρον, τοὺς μὲν πλεονεξίᾳ φύσεως, ἢ τέχνῃ θαῤῥοῦντας, παραδώσω σφαγῇ, τοὺς δὲ τούτων ἁπάν των ἐστερημένους, καὶ μήτε πλοῦτον, μήτε ῥώμην, μήτε τέχνην ἔχοντας, ἀλλὰ πάντων γεγυμνωμένους, σώους καὶ ἀρτίους παρασκευάσω διαφυγεῖν.

[01918] Ἀκούσατε τοίνυν τὸν λόγον τοῦτον, ὃν ἐλά λησε Κύριος ἐφ' ὑμᾶς, οἶκος Ἰσραὴλ, καὶ κατὰ πά σης φυλῆς, ἧς ἀνήγαγον ἐκ γῆς Αἰγύπτου, λέγων·

[01919] Πλὴν ὑμᾶς ἔγνων ἐκ πασῶν φυλῶν τῆς γῆς·

[01920] διὰ τοῦτο ἐκδικήσω ἐφ' ὑμᾶς πάσας τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν.

[01921] Προσήκει, φησὶ, συντόμως ὑμᾶς ἀκούειν τῶν λεγομένων, τῆς εὐεργεσίας μεμνημένους ἐκεί νης, ὅτι πάντων ὢν ποιητὴς καὶ ∆εσπότης, ἐξαίρετόν τινα ποιούμενος ὑμῶν διετέλεσα πρόνοιαν·

[01922] οὗ χάριν καὶ τῆς Αἰγυπτίων ὑμᾶς δουλείας ἀπήλλαξα.

[01923] Τὸ δὲ, κατὰ πάσης φυλῆς, ἧς ἀνήγαγον ἐκ γῆς Αἰγύ πτου, οὐκ ἄλλους τινὰς αἰνίττεται·

[01924] ἀλλ' ἐπειδὴ τοῦ Ἰσραὴλ ἐμνημόνευσε, μετὰ δὲ τὴν διαίρεσιν, Ἰσραὴλ αἱ δέκα φυλαὶ προσηγορεύοντο, εἰς τὴν ἀκρόασιν καλεῖ τῶν εἰρημένων καὶ τὸν Ἰούδαν, καὶ τὸν Βενιαμίν.

[01925] Εἶτα δεικνὺς, ὡς αὐτοῦ συγχωροῦν τος, ἔπεισι τῶν πολεμίων ἡ στρατιὰ, διά τινων εἰκόνων πιστοῦται τὸν λόγον.

[01927] Εἰ πορεύσονται δύο ἐπὶ τὸ αὐτὸ καθόλου, ἐὰν μὴ γνωρίσωσιν ἑαυτοῖς;

[01928] Εἰ ἐρεύξεται λέων ἐκ τοῦ δρυμοῦ αὑτοῦ θήραν οὐκ ἔχων;

[01929] Εἰ δώσει σκύμνος φωνὴν αὑτοῦ ἐκ τῆς μάνδρας αὑτοῦ καθ όλου, ἐὰν μὴ ἁρπάσῃ τι;

[01930] Εἰ πεσεῖται ὄρνεον ἐπὶ τὴν γῆν ἄνευ ἰξευτοῦ;

[01931] Εἰ σχασθήσεται παγὶς ἐπὶ τῆς γῆς ἄνευ τοῦ συλλαβεῖν τι;

[01932] Εἰ φωνήσει σάλπιγξ ἐν πόλει, καὶ λαὸς οὐ πτοηθήσεται;

[01933] Εἰ ἔστι κακία ἐν πόλει, ἣν Κύριος οὐκ ἐποίησεν;

[01934] Ὥσπερ, φησὶ, τῶν ἀδυνάτων ἐστὶ δύο κατὰ ταὐτὸν ὁδοῦ τινος κοινωνῆσαι, μὴ δηλώσαντας ἀλλήλοις ὅπου τε καὶ τίνος χάριν ἀπαίρουσιν, οὔτε μὴν βρυχήσασθαι λέοντα θήρας οὐκ οὔσης, ἢ δίχα τοῦ θηρεύοντος ὄρνεον πεσεῖν, ἢτ' ἄλλα πάντα γενέσθαι τὰ εἰρημένα·

[01935] οὕτως ἀδύνατον μὴ βουλομένου Θεοῦ τιμωρίαν ἐπενεχθῆναί τινα.

[01936] Κα κίαν γὰρ τὴν τιμωρίαν κέκληκε τῷ κοινῷ ἔθει χρη σάμενος.

[01937] Κακὰ γὰρ καλεῖν εἰώθαμεν καὶ τὰς νόσους, καὶ τὰς παιδείας, καὶ τοὺς ἀώρους θανάτους, καὶ λι μοὺς, καὶ πολέμους, καὶ τὰ τούτοις παραπλήσια, οὐκ ἐπειδὴ φύσει ταῦτα κακὰ, ἀλλ' ἐπειδὴ τῶν ἀνθρώ πων κακωτικὰ, καὶ λύπην προξενοῦντα καὶ πένθος.

[01938] Τοῦτο καὶ ὁ προφήτης ἡμᾶς Ἰωνᾶς διδάσκει σαφέστερον.

[01939] Μετενόησε γὰρ, φησὶ, Κύριος ἀπὸ τῆς κα κίας αὑτοῦ ἧς ἐλάλησε·

[01940] τουτέστιν, ἀπὸ τῆς κακω τικῆς ἀπειλῆς·

[01941] κακίαν γὰρ κἀκεῖ τὴν τῆς τιμωρίας ἐκάλεσεν ἀπειλήν.

[01942] Ὅτι δὲ, φησὶ, ταῦτα τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον, καὶ τῶν ἀδυνάτων ἐστιν ἐπενεχθῆναί τινι παιδείαν μὴ βουλομένου Θεοῦ, ἀπ' αὐτῶν μάθετε τῶν πραγμάτων.

[01943] Προλέγει γὰρ διὰ τῶν προφητῶν, ἃ ἐπάγειν μέλλει τοῖς ἁμαρτάνουσιν ἀλγεινά.

[01945] Οὐ γὰρ μὴ ποιήσει Κύριος ὁ Θεὸς πρᾶγμα, ἂν μὴ ἀποκαλύψῃ παιδείαν αὑτοῦ πρὸς τοὺς δούλους αὑτοῦ τοὺς προφήτας.

[01946] Λέων ἐρεύξεται, καὶ τίς οὐ φοβηθήσεται;

[01947] Τοῦτο τοίνυν σαφῶς εἰδότες, ὡς ^[81.1680] ἀληθεῖς δέχεσθε τὰς προῤῥήσεις·

[01948] καὶ γὰρ καὶ ἡμεῖς δεδιότες ταύτας ὑμῖν προσφέρομεν.

[01949] Εἰ γὰρ λέων βρυχώμενος ἅπαντας δεδίττεται τοὺς ἀκούοντας, πολλῷ μᾶλλον ἡμεῖς μετὰ δέους, Θεοῦ κελεύοντος, προφητεύομεν.

[01951] Κύριος ὁ Θεὸς ἐλάλησε, καὶ τίς οὐ προφητεύσει;

[01952] (θʹ.) Ἀναγγείλατε χώραις ἐν Ἀσσυρίοις, καὶ ἐπὶ τὰς χώρας ἐν γῇ Αἰγύπτῳ·

[01955] Ἐπειδὴ δὲ τοῖς προφητι κοῖς ἀπιστεῖτε λόγοις, Ἀσσυρίοις καὶ Αἰγυπτίοις τὰς τολμωμένας παρανομίας ἐν τοῖς τῆς Σαμαρείας ὅροις ἄντικρυς ὑποδείξω.

[01956] Τὸ γὰρ, Καὶ ἴδετε πολλὰ θαυμαστὰ ἐν μέσῳ αὐτῆς, κατ' εἰρωνείαν εἴρηκε·

[01957] διὸ σαφέστερον τὸν λόγον ποιῶν, ἐπήγαγε·

[01959] (ιʹ.) Καὶ οὐκ ἔγνω ἃ ἔσται ἐναντίον αὐτῆς, λέγει Κύριος·

[01960] οἱ θησαυρί ζοντες ἀδικίαν καὶ ταλαιπωρίαν ἐν χώραις αὐτῶν.

[01961] Ἀδικίαν γὰρ ὅτι πλείστην τολμῶντες καὶ τοὺς πενε στέρους καταδουλούμενοι, συνιδεῖν οὐκ ἠθέλησαν, οἵους ἡ παρανομία φύει καρπούς·

[01962] ἀλλ' ἐθησαύρι ζον ἀδικίαν, ταλαιπωρίαν καὶ αἰχμαλωσίαν ἐντεῦθεν θερίζοντες.

[01963] Ἁρμοδίως δὲ σφόδρα τὸ ἐθησαύριζον τέθεικε, διδάσκων, ὡς Οὐδὲν τῶν ὑφ' ὑμῶν γιγνομέ νων παραδίδοται λήθῃ, ἀλλ' οἷόν τινι θησαυρῷ, τῇ τοῦ Θεοῦ μνήμῃ καὶ τὰ εὖ καὶ καλῶς γινόμενα καὶ τἀναντία φυλάττεται.

[01965] ∆ιὰ τοῦτο τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεός·

[01966] Τύρος καὶ κυκλόθεν ἡ γῆ σου ἐρημωθήσεται, καὶ κατ άξει ἐκ σοῦ τὴν ἰσχύν σου, καὶ διαρπασθήσονται αἱ χῶραί σου.

[01967] Ἀπὸ τῶν εἰς τοὺς περιοίκους γιγνομέ νων μάθε τὰ κατὰ σοῦ γενησόμενα·

[01968] οὐ μόνη γὰρ ἡ Τύρος, ἀλλὰ καὶ τὰ κύκλῳ σου ἔθνη σὺν σοὶ ἐρημίᾳ παραδοθήσονται.

[01971] Ὃν τρόπον ὅταν ἐκ σπάσῃ ὁ ποιμὴν ἐκ στόματος τοῦ λέοντος δύο σκέλη, ἢ λοβὸν ὠτίου·

[01972] οὕτως ἐκσπασθήσονται οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ, οἱ κατοικοῦντες ἐν Σαμαρείᾳ κατέναντι φυλῆς, καὶ ἐν ∆αμασκῷ κλινεῖ.

[01973] Ὥσπερ γὰρ, φησὶ, λέων ἁρπάσας πρόβατον, καὶ ὅλον καταφαγὼν, μόνα τὰ εἰς βρῶσιν ἄχρηστα καταλιπὼν ἀφίσταται, ἃ λαβεῖν ὁ ποιμὴν ἀναγκάζεται τοῖς τῶν προβάτων ἐπιδεικνὺς κυρίοις, ὡς θηριάλωτον ἐκεῖνο γεγένηται·

[01974] οὕτως αἱ δέκα φυλαὶ τοῖς Ἀσσυρίοις παραδοθήσονται.

[01975] Ἐκεῖνοι δὲ μόνοι τὸν ἀνδραποδισμὸν διαφεύξονται, οἳ διὰ τὴν πολλὴν εὐτέλειαν ἢ ἀσθένειαν παρ' ἐκείνων περιοφθή σονται.

[01976] Ταῦτα δὲ, φησὶ, γενήσεται καὶ τῇ ∆αμασκῷ·

[01977] τοῦτον γὰρ κἀκείνη τὸν ὄλεθρον πείσεται.

[01978] Τὸ δὲ κατ έναντι φυλῆς ἐν μέσῳ κείμενον, παραδηλοῖ ὡς ἡ τοῦ Ἰούδα φυλὴ τέως ἀπείρατος μενεῖ τουτωνὶ τῶν κακῶν.

[01979] ^[81.1681] Ἐπελθὼν γὰρ τῇ Ἱερουσαλὴμ ὁ Σενναχηρεὶμ μετ' αἰσχύνης ἐπανῆλθε τὴν στρατιὰν ἀπολέσας.

[01980] Τούτων τοίνυν, φησὶν, ὦ ἱερεῖς ἀκούσαντες, Ἐπιμαρτύρασθε τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ, λέγει Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ.

[01981] (ιδʹ, ιεʹ.) ∆ιότι ἐν τῇ ἡμέρᾳ, ὅταν ἐκδικήσω ἀσεβείας τοῦ Ἰσραὴλ ἐπ' αὐτὸν, καὶ ἐκδικήσω ἐπὶ τὰ θυσιαστήρια Βαιθὴλ, καὶ κατασκα φήσεται τὰ κέρατα τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ πεσεῖται ἐπὶ τὴν γῆν.

[01982] Καὶ συντρίψω καὶ πατάξω τὸν οἶκον τὸν περίπτερον ἐπὶ τὸν οἶκον τὸν θερινὸν, καὶ ἀπο λοῦνται οἱ οἶκοι οἱ ἐλεφάντινοι, καὶ ἀφανισθήσονται οἶκοι ἕτεροι πολλοὶ, λέγει Κύριος.

[01983] Οὐ γὰρ μόνον, φησὶ, τοὺς λαμπροὺς οἴκους, ἀλλὰ καὶ τοὺς εὐτελεῖς καταλύσω καὶ παραδώσω πυρὶ, καὶ σὺν τοῖς πρὸς χειμῶνα κατεσκευασμένοις, καὶ τοὺς ἀναπεπταμέ νους καὶ πρὸς θέρος πεποιημένους ἐμπρήσω.

[01984] Περί πτερον γὰρ τὸν χειμερινὸν καὶ Ἀκύλας, καὶ Σύμ μαχος, καὶ Θεοδοτίων ἡρμήνευσαν·

[01985] οἷον γάρ τισι πτεροῖς, τοῖς πάντοθεν περικειμένοις τοίχοις οἱ τοιοῦτοι τοὺς οἰκήτορας περιθάλπουσι.

[01986] Κατασκάψω δὲ, φησὶ, καὶ τὰ τῆς Βαιθὴλ θυσιαστήρια, τῆς ἀσε βείας τὰ πρόξενα·

[01987] καὶ ἐπειδὴ οὐκ ἄνδρες μόνον, ἀλλὰ καὶ γυναῖκες ἐχρῶντο πλείστῃ παρανομίᾳ, εἰκότως καὶ τούτων κατηγορεῖ, καὶ τὸν ὄλεθρον ἀπειλεῖ.

[01990] Ἀκούσατε τὸν λόγον τοῦτον, δαμάλεις τῆς Βασανίτιδος, αἱ ἐν τῷ ὄρει Σαμαρείας, αἱ κατα δυναστεύουσαι πτωχοὺς, καὶ καταπατοῦσαι πένητας, αἱ λέγουσαι τοῖς κυρίοις ἑαυτῶν·

[01992] ∆αμάλεις δὲ αὐτὰς τῆς Βασανίτι δος ὀνομάζει, ὡς ἁβροδιαίτους καὶ χλιδῇ παντοδαπῇ κεχρημένας·

[01993] τοιαῦται γὰρ καὶ τῆς Βασανίτιδος αἱ δαμάλεις, διὰ νομῆς ἀφθονίαν σκιρτῶσαι.

[01994] Τούτου δὲ χάριν, τά τε τῶν ὑποδεεστέρων ἐσφετερίζοντο, καὶ τοῖς ἀνδράσιν, οἷς κατὰ τὸν θεῖον ὑπετάγησαν νόμον, ἐπιτάττειν οὐ παρῃτοῦντο, καὶ τάξιν ὑπηρετῶν ὑπ έχειν ἐκέλευον.

[01995] Τοιαύτη ἦν καὶ Ἰεζάβελ, ὡς ἀνδρα πόδῳ τῷ ἀνδρὶ κεχρημένη.

[01997] Ὀμνύει Κύριος κατὰ τῶν ἁγίων αὑτοῦ, διότι ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται ἐφ' ὑμᾶς, καὶ λήψονται ὑμᾶς ἐν ὅπλοις, καὶ τοὺς μεθ' ὑμῶν εἰς λέβητας ὑποκαιο μένους ἐμβαλοῦσιν ἔμπυροι λοιμοί.

[01998] Καὶ ἑρμη νεύων τὸ εἰρημένον, ἐπήγαγε·

[02000] Καὶ ἐξενεχθήσεσθε γυμνοὶ γυνὴ καὶ ἀνὴρ κατέναντι ἀλλήλων, καὶ ἀποῤῥιφήσεσθε εἰς τὸ ὄρος τὸ Ἁρμανὰ, λέγει Κύριος.

[02001] Ἀραρότως, φησὶ, τὴν καθ' ὑμῶν εἰς καιρὸν τιμωρίαν ἐπάξω, καὶ πα ραδώσω τοῖς πολεμίοις ὑμᾶς, ὥστε τοὺς ἄνδρας ὑμῶν (τούτους γὰρ λέγει τοὺς μεθ' ὑμῶν), λέβησιν ὑπο καιομένοις ἐοικέναι ζηλοτυποῦντας, καὶ τὴν εἰς ὑμᾶς γιγνομένην θεωροῦντας ἀσέλγειαν.

[02002] Οἷον γὰρ ὑπό ^[81.1684] τινος φλογὸς πυρπολούμενοι, θυμῷ μὲν κατὰ τῶν ὑμετέρων ἀνδρῶν, λαγνείᾳ δὲ καθ' ὑμῶν χρήσονται, πάσης περιβολῆς ἐστερημένους ἄνδρας καὶ γυναῖκας κατὰ ταὐτὸν ἄγοντες, καὶ εἰς τὸ Ἁρμανὰ ὄρος ἀπ άγοντες.

[02003] Ὁ δὲ Σύμμαχος τὸ Ἁρμανὰ, Ἀρμενίανἡρμήνευσεν·

[02005] Τὸ δὲ, Ὤμοσε Κύριος κατὰ τῶν ἁγίων αὑτοῦ, ὁ Σύμμα χος κατὰ τῆς ἁγιωσύνης αὑτοῦ τέθεικε·

[02006] Τὸν δὲ ὅρκον τῶν εἰρημένων προτέθεικεν, ἀψευδῆ τὴν προ φητείαν δεικνύς.

[02007] Ὑπομενεῖτε δὲ, φησὶ, ταῦτα, ὡς καὶ ἐν Βαιθὴλ, καὶ ἐν Γαλγάλοις, τῇ δυσσεβείᾳ χρη σάμενοι, καὶ τριημέρους ἑορτὰς τοῖς εἰδώλοις παν ηγυρίζειν τετολμηκότες, καὶ τὰς ὑπ' ἐμοῦ προστε ταγμένας δεκάτας τοῖς ἐμοῖς ἱερεῦσι προσφέρεσθαι τοῖς τῆς ἀσεβείας ὑπουργοῖς προσενεγκόντες, καὶ ὁμολογίας τινὰς καὶ συνθήκας πρὸς τὰ εἴδωλα πεποιη κότες, ὡς τοῖς ἐκείνων νόμοις ἀκολουθήσετε.

[02010] Ἀνέγνωσαν ἔξω νόμον, καὶ ἐπεκαλέσαντο ὁμολογίαν.

[02011] Νόμον οὐ τὸν θεῖον προσαγορεύων, ἀλλὰ τὸν ὑπὸ τῶν τὰ εἴδωλα θεραπευόντων τεθέντα.

[02012] Εἶτα λέγειν τῷ προφήτῃ παρακελεύεται, λέγων·

[02013] Ἀπαγγείλατε ὅτι ταῦτα ἠγάπησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ, λέγει Κύριος ὁ Θεός.

[02014] Οὐ γὰρ ἐν παρέργῳ τὴν τοιαύτην ἐτόλμων ἀσέβειαν, ἀλλὰ διαθέσει θερμῇ καὶ στοργῇ περὶ αὐτὰ κεχρημένοι.

[02016] Καὶ ἐγὼ δώσω ὑμῖν γομφιασμὸν ὀδόντων ἐν πάσαις ταῖς πόλεσιν ὑμῶν, καὶ ἔνδειαν ἄρτων ἐν πᾶσι τοῖς τόποις ὑμῶν, καὶ οὐκ ἐπεστρέψατε πρός με, λέγει Κύριος.

[02017] Τὸν δὲ γομφιασμὸν ὁ Σύμμα χος καὶ ὁ Θεοδοτίων καθαρισμὸν ἡρμηνεύκασι·

[02019] Τῶν γὰρ μηδαμῶς ἐσθιόντων οὐδὲ λείψανον οἱ ὀδόντες ἐν αὐτοῖς τροφῆς ἐνισχόμενον ἔχουσι.

[02020] Τοῦ λιμοῦ τοίνυν καὶ τῆς ἐνδείας καταλα βούσης ὑμᾶς, ἐπειδὴ διὰ τὴν τῶν ἀγαθῶν ἀφθονίαν κατὰ τοῦ χορηγοῦ τῶν δωρεῶν ἐσκιρτήσατε, καὶ οἱ ὀδόντες ὑμῶν γομφιασμὸν ὑπομενοῦσιν, οὐκέτι τρο φῆς ἀπολαύειν δυνάμενοι, ἀλλ' ἐοικότες τοῖς ὑπὸ ὄμ φακος, ἤ τινος τῶν στυφοτέρων πληττομένοις, καὶ τροφὴν λεπτύνειν οὐ δυναμένοις.

[02021] Ἀλλὰ καὶ ταύτης ὑμῖν τῆς παιδείας ἐπαγομένης τοῖς προτέροις ἐπι μενεῖτε κακοῖς.

[02022] Ἀλλ' οὐδὲ οὕτως τῆς ὑμετέρας παύ σομαι θεραπείας·

[02023] καὶ ἑτέραν γὰρ ὑμῖν ἐπάξω παι δείαν, καὶ τὸν ὄψιμον ἐπισχὼν ὑετὸν (τοῦτο γὰρ εἶπε, Πρὸ τριῶν μηνῶν τοῦ θερισμοῦ), ἀκαρπίᾳ παραδώσω τὴν γῆν.

[02024] Φιλανθρωπίᾳ δὲ χρώμενος, καὶ δεικνὺς, ὡς οὐκ ἀπὸ ταυτομάτου ταῦτα συμβαίνει, ἀλλ' ἐμοῦ νεύοντος γίνεται, ταύτῃ μὲν τῇ πόλει παρ έξω τὸν ὑετὸν, ἐκείνῃ δὲ τῆς τοιαύτης ἀρδείας οὐ μεταδώσω, ὡς τὴν μὲν παντελῶς διαυανθῆναι γῆν, τὴν δὲ μερικῶς ὑσθῆναι.

[02025] Τοιαύτη δὲ ἔσται σπάνις ὑδάτων, ὡς δύο καὶ τρεῖς πόλεις κατὰ ταὐτὸν τρέ χειν εἰς τὴν ἔχουσαν πόλιν ὕδωρ, πόσεως ἐφιεμένας καὶ μηδὲ οὕτω κόρῳ θεραπεύειν τὸ δίψος.

[02026] Ἀλλ' ὅμως ἐπιμενεῖτε καὶ οὕτω νοσοῦντες ἀνήκεστα, καὶ ταῦτα ^[81.1685] καὶ ἑτέροις ἤδη περιπεσόντες κακοῖς·

[02027] ἐγὼ γὰρ, ἅτε δὴ ψυχῶν ἰατρὸς, καὶ ἄλλον καυτῆρα προσήνεγκα, νόσους ὑμῖν διαφόρους ἐπαγαγὼν, νῦν μὲν πυρώσεις, νῦν δὲ ἰκτέρους·

[02028] ὑμεῖς δὲ τῆς ἀσεβείας οὐκ ἐπελή σθητε.

[02029] Καὶ μετὰ ταύτην δὲ τὴν παιδείαν ἐδέξω καὶ τὴν κάμπην πᾶν ὅ τι τερπνὸν ἐν ἀμπελῶσιν, ἢ ἐλαιῶ σιν, ἢ κήποις οἴχεται·

[02030] καὶ οὐδὲ τοῦτο πέπεικεν ὑμᾶς ἐπιγνῶναι τὸν τὰς παιδείας ἐπάγοντα.

[02031] Τούτοις προστίθησιν, ὅτι καὶ τὸν Ἀσσύριον φεύγοντας, καὶ τὴν Αἴγυπτον καταλαβεῖν σπεύδοντας, τῇ τοῦ Ἀσσυ ρίου παραδέδωκα ῥομφαίᾳ, καθάπερ τινὶ πυρὶ τῇ ὀργῇ κεχρημένος·

[02032] καὶ οὐδὲ ἐντεῦθεν τὸ δέον συνιδεῖν ἠβουλήθησαν.

[02035] Κατέστρεψα ὑμᾶς καθὼς κατέστρεψεν ὁ Θεὸς Σόδομα καὶ Γόμοῤῥα.

[02036] Οὐκ ἄλλον παραδηλῶν τὸν ἐκεῖνα πεποιηκότα, ἀλλ' ὡς περὶ αὐτοῦ διαλεγόμενος.

[02037] Καὶ ἐγένεσθε, φησὶν, ὡς δαλὸς ἐξεσπασμένος ἐκ πυρὸς, καὶ οὐδ' οὕτως ἐπεστρέψατε πρός με, λέγει Κύριος.

[02038] Καθάπερ γὰρ ὁ δαλὸς ἡμιφλεγὴς γενόμενος, δείκνυσι μὲν τοῦ πυρὸς τὴν ἐνέργειαν, ἄχρηστον δέ ἐστιν εἰς πᾶν ὁτιοῦν, μόνῳ δὲ πυρὶ χρήσιμος·

[02039] οὕτως ὑμεῖς τῶν πλείστων ἀναιρεθέντων εἰς αἰχμαλωσίαν ἐπαγόμενοι, πάσης μὲν δυνάμεως γυμνωθήσεσθε, εἰς δουλείαν δὲ μόνην ἐπιτήδειοι φανεῖσθε.

[02043] Ἀλλ' ὅμως καὶ ἀνήκεστα νοσοῦσι τὴν προσήκουσαν ὑμῖν θεραπείαν προσοίσω.

[02044] Ἑτοιμάζου ἐπικαλεῖσθαι τὸν Θεόν σου, Ἰσραήλ.

[02045] (ιγʹ.) ∆ιότι ἰδοὺ στερεῶν βροντὴν, καὶ κτίζων πνεῦμα, καὶ ἀπαγγέλλων εἰς ἀνθρώπους τὸν Χριστὸν αὑτοῦ·

[02046] ποιῶν ὄρθρον καὶ ὁμίχλην, καὶ ἐπιβαίνων ὑψηλὰ τῆς γῆς, Κύριος ὁ Θεὸς, ὁ Παντοκράτωρ ὄνομα αὐτῷ.

[02047] Ταύτης τοίνυν ἀπαλλαγεὶς τῆς ἀναλ γησίας, ὦ Ἰσραὴλ, τὸν ἐπικληθέντα σου Θεὸν ἐπι ζήτησον, ὃς τοῦ ἀέρος τὸ μανὸν καὶ χαῦνον εἰς τὸν φρικώδη τῆς βροντῆς μεταβάλλει κτύπον, διὰ τῶν ὑπ' αὐτοῦ γεγενημένων ἀνέμων τοῦτον ἀνακινῶν καὶ συστρέφων.

[02048] Οὗτός σοι καὶ τὸν εἰς τὴν σὴν ἐλευθερίαν ἀφωρισμένον μηνύει βασιλέα·

[02050] Ῥᾴδιον δὲ αὐτῷ, καὶ μετὰ νύκτα βαθεῖαν ἀγαγεῖν τὸν ὄρθρον, καὶ μεθ' ἡμέραν ὁμίχλῃ κρῦψαι τὸ φῶς.

[02051] Καθάπερ οὖν ἐν σταθερᾷ σοι μεσημβρίᾳ καθημένῳ (ταύτῃ γὰρ ἔοικεν ἡ εἰρήνη), τὴν τῆς αἰχμαλωσίας ὁμίχλην ἐπήγαγεν·

[02052] οὕτω τῆς δουλείας καταπαύσας τὴν νύκτα, τὸν ἥδιστον τῆς ἐλευθερίας ὄρθρον ἀνα τεῖλαι κελεύει.

[02053] Ἐπιβαίνει γὰρ ἐπὶ τὰ ὑψηλὰ τῆς γῆς·

[02054] τουτέστι, πάντων ἐστὶν ὑψηλότατος, καὶ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην πληροῖ, ἅτε δὴ Κύριος ὢν καὶ Θεὸς, κατὰ πάντων ἔχων τὸ κράτος.

[02055] Οὕτω τὰ θυμήρη μηνύσας, εἰς τἀναντία μεταφέρει τὸν λόγον, τούτοις μὲν φοβῶν, ψυχαγωγῶν δὲ ἐκείνοις, καὶ προσέχειν ἐκθύμως τῇ μετανοίᾳ παρασκευάζων.

[02058] Ἀκούσατε τὸν λόγον Κυρίου τοῦτον, ὃν ἐγὼ λαμβάνω ἐφ' ὑμᾶς θρῆνον·

[02059] Οἶκος τοῦ Ἰσραὴλ ἔπεσεν, οὐκέτι οὐ μὴ προσθῇ τοῦ ἀναστῆναι.

[02060] Παρ θένος δὲ τοῦ Ἰσραὴλ ἔσφαλεν ἐπὶ τῆς γῆς αὑτῆς·

[02062] Φιλανθρωπίᾳ χρώμενος ὁ ∆εσπότης οὐδὲ θρῆνον ὑφαίνειν παραιτεῖται τοῖς κακῶς διακειμένοις, καὶ μετανοεῖν οὐκ ἐθέλουσι.

[02063] Τὸ δὲ, Οὐκέτι οὐ μὴ προσθῇ τοῦ ἀναστῆναι, οὐκ ἐναντίον τοῖς τῆς ἐλευθερίας εὐαγγελίοις.

[02064] Σημαίνει γὰρ ὡς οὐκέτι καθ' ἑαυτοὺς πολιτεύσονται, οὐδὲ ἴδιον σχήσουσι βασιλέα.

[02065] Εἰ δέ τις ἀκριβῶς προσχεῖν ἐθελή σειεν, εὑρήσει τούτων τὴν ἔκβασιν μετὰ τὴν κατὰ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν μανίαν·

[02066] τηνικαῦτα γὰρ πεσόντες μεμενήκασι μέχρι καὶ τήμερον ἐπὶ τοῦ πτώματος.

[02067] Παρθένον δὲ αὐτὴν καλεῖ, διὰ τὴν προτέραν εὐσέ βειαν·

[02068] σφαλεῖσαν δὲ καὶ διαφθαρεῖσαν, διὰ τὴν μετὰ ταῦτα τῶν εἰδώλων λατρείαν.

[02069] Τὸ δὲ, Οὐκ ἔστιν ὁ ἀνιστῶν αὐτὴν, τὸ μηδεμιᾶς αὐτὴν ἀνθρωπίνης ἐπικουρίας ἀπολαῦσαι σημαίνει·

[02070] τοῦ Θεοῦ γὰρ τῶν ὅλων ἀνθισταμένου, οὔτε ὁ Αἰγυπτίων αὐτοῖς βασι λεὺς, οὔτ' ἄλλος τις ἴσχυσεν ἐπαμῦναι.

[02071] Προαγορεύει δὲ καὶ τὴν ἐσομένην αὐτῶν ὀλιγότητα.

[02073] Ἡ πόλις γὰρ, φησὶν, ὅθεν ἐξεπορεύοντο χίλιοι, ὑπολειφθήσονται ἑκατὸν, καὶ ἐξ ἧς ἐξεπο ρεύοντο ἑκατὸν, ὑπολειφθήσονται δέκα.

[02074] Ἀλλ' ὀψὲ γοῦν ποτε τὴν Βαιθὴλ καὶ τὴν Γάλγαλα καταλιπόντες, καὶ τὴν παρὰ τὸ φρέαρ τοῦ ὅρκου τῶν εἰδώλων λα τρείαν, τὴν ἐμὴν ἐπιζητήσατε πρόνοιαν·

[02076] Βαιθὴλ δὲ καὶ Γάλγαλα σὺν τοῖς εἰδώλοις τοῖς πολεμίοις παραδοθήσονται.

[02077] Μανία δὲ σαφὴς, τὸ μὴ μόνον τῆς τοῦ Ἀβραὰμ εὐσεβείας ἐκ τοῦ φρέατος ἐκείνου μὴ παραλαμβάνειν μνήμην, ἀλλὰ καὶ παρ' ἐκεῖνο τολμᾷν τὴν ἀσέβειαν.

[02079] Ἐκζητήσατε τὸν Κύριον, καὶ ζήσεσθε, ὅπως μὴ ἀναλάμψῃ ὡς πῦρ ὁ οἶκος Ἰωσὴφ, καὶ κατα φάγῃ αὐτὸν, καὶ οὐκ ἔσται ὁ σβέσων τῷ οἴκῳ Ἰσ ραήλ.

[02080] Σαφῶς ἐκ τούτων μανθάνομεν, ὡς ἡ ἁμαρτία ἡμῖν ἐξάπτει τὴν φλόγα τῶν κακῶν·

[02081] ἡ δὲ περὶ τὸν Θεὸν στοργὴ, καὶ διάθεσις, ζωὴν ἡμῖν προξενεῖ.

[02083] Κύριος ὁ ποιῶν εἰς ὕψος κρῖμα, καὶ δικαιο σύνην εἰς γῆν ἔθηκε.

[02084] Ψηφίζεται, φησὶν, ὃ βούλεται δίκαιος ὢν, καὶ πέρας ἐν τῇ γῇ τὰ κρινόμενα δέ χεται.

[02086] Ὁ ποιῶν πάντα, καὶ μετασκευάζων, καὶ ἐκ τρέπων εἰς τὸ πρωῒ σκιὰν θανάτου, καὶ ἡμέραν εἰς νύκτα συσκοτάζων·

[02087] ὁ προσκαλούμενος τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, καὶ ἐκχέων αὐτὸ ἐπὶ πρόσωπον τῆς γῆς, Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ ὄνομα αὐτοῦ.

[02088] Θαῤῥήσατε, φησὶ, τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάμει, καὶ ταύτης ἔχεσθε τῆς ἐλπίδος.

[02089] Εὐπετῶς γὰρ καὶ ποιεῖ καὶ με τασκευάζει ὃ βούλεται, καὶ ῥᾴδιον αὐτῷ καὶ τοὺς μεγίστους κινδύνους εἰς εὐθυμίαν μεταβαλεῖν.

[02090] Σκιὰν γὰρ θανάτου τοὺς μεγάλους κινδύνους ὠνόμασεν.

[02091] Εὐμαρῶς δὲ καὶ τοῖς ἐν εὐημερίᾳ δυσπραξίαν ἐπ ^[81.1689] άγειν.

[02092] Καὶ μέντοι καὶ τὸ θαλάττιον ὕδωρ νεύματι ἀνέλκων εἰς τὸν ἀέρα, ἄρδει τὴν γῆν διὰ τῶν νεφῶν·

[02093] Θεὸς γάρ ἐστι, καὶ τῶν ἁπάντων ∆εσπότης.

[02095] Ὁ διαιρῶν συντριμμὸν ἐπὶ ἰσχὺν, καὶ ταλαι πωρίαν ἐπὶ ὀχύρωμα ἐπάγων.

[02096] Μετὰ πολλῆς δὲ τῆς εὐκολίας, καὶ τοὺς ἠσθενηκότας ἐπὶ τὴν προτέραν ἰσχὺν ἐπανάγει, καὶ ταλαιπωρίᾳ τοὺς ἰσχυροὺς παρα δίδωσι.

[02098] Ἐμίσησαν ἐν πύλαις ἐλέγχοντα, καὶ λόγον ὅσιον ἐβδελύξαντο.

[02099] Ἔθος ἦν τοῖς παλαιοῖς, ὥς τινές φασι, περὶ τὰς πύλας τοὺς συλλόγους ποιεῖσθαι, καὶ τὰ συνέδρια.

[02100] Ἔνθα τοίνυν συνηθροίζοντο, ἐκεῖ καὶ τοὺς ἐλέγχους οἱ προφῆται προσέφερον·

[02101] ἀλλ' ἀδι κίαις καὶ παρανομίαις συζῶντες, οὔτε τοῖς τῆς ἀλη θείας προσεῖχον ἐλέγχοις, οὔτε τὸν τοῦ δικαίου προσεδέχοντο λόγον.

[02102] Ἐπειδὴ τοίνυν καὶ ταῦτα εἰρ γάζεσθε, καὶ πρὸς τούτοις, τοὺς πενίᾳ κατεχομένους καὶ χειρὶ καὶ γλώττῃ παροινοῦντες διετελεῖτε, καὶ δωροδοκίᾳ χαίροντες ἐσπουδάζετε κακῶς αὔξειν τὸν πλοῦτον, γινώσκετε, ὡς οὔτε ἐν ταῖς εὖ καὶ καλῶς ὑφ' ὑμῶν ἠσκημέναις καὶ κεκοσμημέναις οἰκήσετε οἰκίαις, οὔτε τοὺς ὑφ' ὑμῶν μετὰ πολλῆς ἐπιμελείας φυτευθέντας ἀμπελῶνας τρυγήσετε·

[02103] ἀφαιρεῖται γὰρ ὑμᾶς τὴν τούτων ἀπόλαυσιν ἡ τῆς ἀσεβείας καὶ παρανομίας ὑπερβολή·

[02104] ἐπατεῖτε γὰρ τὸ δίκαιον, δῶρα μὲν παρὰ τῶν δυνατωτέρων λαμβάνοντες, ἐν δὲ τῷ δικάζειν τοὺς πένητας κατακρίνοντες.

[02106] ∆ιὰ τοῦτο ὁ συνιὼν ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ σιω πήσεται, ὅτι ὁ καιρὸς πονηρός ἐστι.

[02107] Πᾶς γὰρ ἐχέ φρων, καὶ τὸ δέον συνιδεῖν δυνάμενος, ὁρῶν τῶν ἐπαγομένων ὑμῖν κακῶν τὸ νέφος, τεθηπὼς καὶ θαυμάζων τὸ τῆς προῤῥήσεως ἀψευδὲς, φθέγξασθαι οὐδὲν ἐξ ἀθυμίας δυνήσεται.

[02109] Ἐκζητήσατε οὖν τὸ καλὸν, καὶ μὴ τὸ πονηρὸν, ὅπως ζήσητε, καὶ ἔσται οὕτω μεθ' ὑμῶν Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ, ὃν τρόπον εἴπατε·

[02110] Μεμισήκαμεν τὰ πονηρὰ, καὶ ἠγαπήκαμεν τὰ καλά·

[02111] καὶ ἀποκαταστήσατε ἐν πύλαις κρῖμα, ὅπως ἂν ἐλεή σῃ Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ τοὺς καταλοί πους τοῦ Ἰωσήφ.

[02112] Ἀκολουθείτω, φησὶ, τοῖς λόγοις τὰ ἔργα, καὶ λέγοντες ἐρᾷν μὲν τῶν ἀγαθῶν, βδε λύττεσθαι δὲ τὴν πονηρίαν, ἔργῳ δείξατε τὴν τῶν λόγων ἀλήθειαν.

[02113] Τοῦτο γὰρ ποιοῦντες, τεύξεσθε παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ζωῆς.

[02114] Τούτου δὲ παρ' ὑμῶν μὴ γιγνομένου, θρῆνοι καὶ ὀλοφύρσεις, καὶ τὰς πλατείας, καὶ τὰς ὁδοὺς καταλήψονται·

[02115] ὡς καὶ τοὺς γηπόνους ἀντὶ γεωργίας τῇ θρηνῳδίᾳ προσ έχειν.

[02116] Ἔσται δὲ ταῦτα ἐμοῦ παρόντος, καὶ τὰς τι μωρίας ἐπάγοντος.

[02118] Οὐαὶ οἱ ἐπιθυμοῦντες τὴν ἡμέραν Κυρίου! καὶ ἱνατί ὑμῖν αὕτη ἡ ἡμέρα Κυρίου·

[02120] Ἐπειδὴ γὰρ ἦσάν τινες θρασύτητι καὶ αὐθαδείᾳ συντεθραμμένοι, οἳ τοῖς προφητικοῖς θεσπίσμασιν ἀντέλεγον, φρυαττόμενοι ^[81.1692] κατ' αὐτῶν, καὶ ψευδεῖς ἀποκαλοῦντες τοὺς θείους χρησμοὺς, καὶ τὸ τέλος τῶν προῤῥήσεων ἀπαιτοῦν τες, θρήνου τούτους ἀξίους ὁ ∆εσπότης ἀποκαλεῖ, ὡς σκότος ἀντὶ φωτὸς ἐπιθυμοῦντας ἰδεῖν.

[02121] Οὐδὲν διαφέρουσι, φησὶν, οἱ τὸ πέρας τῆς προφητείας ἐπιθυμοῦντες ἰδεῖν, ἀνδρὸς φυγόντος μὲν λέοντα ἐπιόντα, μετ' ἐκεῖνον δὲ ἄρκῳ περιπεσόντος, εἶτα τὴν οἰκίαν μετὰ δέους κατειληφότος, καὶ ἀπροόπτως ἀπὸ τοῦ τὴν ψυχὴν κατέχοντος θορύβου, ἐπερείσαν τος τῷ τοίχῳ τὴν χεῖρα, καὶ ὑπὸ ὄφεως πικροτάτου δηχθέντος.

[02122] Ὥσπερ γὰρ ἐκεῖνος ζόφον, ἀλλ' οὐ φω τὸς αἴγλην, κατ' ἐκείνην ὁρᾷ τὴν ἡμέραν·

[02123] οὕτως οὗτοι σκότῳ βαθεῖ κατὰ τὴν τῆς τιμωρίας ἡμέραν παραδοθήσονται.

[02125] Μεμίσηκα, ἀπῶσμαι τὰς ἑορτὰς ὑμῶν, καὶ οὐ μὴ ὀσφρανθῶ ἐν ταῖς πανηγύρεσιν ὑμῶν.

[02126] ∆ιότι ἐὰν ἐνέγκητέ μοι ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίας ὑμῶν, οὐ προσδέξομαι, καὶ σωτηρίου ἐπιφανείας ὑμῶν οὐκ ἐπιβλέψομαι.

[02127] Μετάστησον ἀπ' ἐμοῦ ἦχον ᾠδῶν σου, καὶ ψαλμὸν ὀργάνων σου οὐκ ἀκού σομαι.

[02128] Τοιαῦτα καὶ διὰ Ἡσαΐου πρὸς αὐτοὺς εἴ ρηκεν ὁ ∆εσπότης Θεός·

[02132] καὶ στέαρ ἀρνῶν, καὶ αἷμα ταύρων καὶ τρά γων οὐ βούλομαι.

[02133] Καὶ ἑξῆς δὲ καταλέγει πάντα τὰ κατὰ τὸν νόμον αὐτῷ προσφερόμενα, πάντα λέγων ὁμοίως βδελύττεσθαι.

[02134] Οὕτω καὶ ἐνταῦθα μισεῖν μὲν ἔφη τὰς ἑορτάς·

[02135] οὐ προσδέχεσθαι δὲ τὰς ἐν τοῖς πανηγύρεσι προσφερομένας θυσίας·

[02136] τὸ γὰρ οὐ μὴ ὀσφρανθῶ, ἀντὶ τοῦ, οὐ μὴ δέξομαι τέθεικεν.

[02137] Οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ Νῶε ὁ μακάριος Μωσῆς, Ὠσφράνθη, ἔφη, Κύριος ὁ Θεὸς ὀσμὴν εὐωδίας·

[02138] ἀντὶ τοῦ, ἐπῄνεσε τὸν τῶν προσενηνοχότων σκοπόν.

[02140] ἀλλ' οὐδὲ τοῖς ὑπὲρ τῆς σφῶν αὐτῶν σωτηρίας προσφέρουσι τὴν ἐμαυτοῦ, φησὶ, παρέξομαι ἐπιφάνειαν.

[02141] Παῦσαι τοίνυν καὶ ᾄδων, καὶ τοῖς μουσικοῖς κεχρημένος ὀργάνοις·

[02142] οὐδὲ γὰρ ἐπιτέρπομαι τούτοις, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀρχὴν διὰ τῶν τερπνῶν σε ποδηγῶν ἐπὶ τὰ σπουδαῖα ταῦτα προσέταξα γίνεσθαι.

[02144] Κυλισθήσεται ὡς ὕδωρ κρῖμα, καὶ ἡ δι καιοσύνη, ὡς χειμάῤῥους ἄβατος.

[02145] Ἡ ἐξενεχθεῖσα, φησὶ, κατὰ σοῦ δικαία ψῆφος χειμάῤῥου σοι δίκην, καὶ σφοδροῦ ὕδατος, τὴν τιμωρίαν ἐποίσει, καὶ διέξ οδον εὑρεῖν οὐ δυνήσῃ·

[02146] ἀναμνήσθητε δὲ, ὡς τεσ σαράκοντα ἔτη κατὰ τὴν ἔρημον διαγαγόντες, οὐ τὴν ἀπὸ θυμάτων μοι λατρείαν προσενηνόχατε, ἀλλὰ κἀκεῖ τὴν αὐτὴν ἀσέβειαν ἐπεδείξασθε, παντοδαπὰς εἰδώλων πεποιηκότες εἰκόνας, καὶ τούτοις, καὶ μέντοι καὶ ἄστροις τισὶ πᾶσαν θεραπείαν προσφέ ^[81.1693] ροντες.

[02147] Μολὸχ γὰρ καὶ Ῥεφὰν εἰδώλων ὀνόματα·

[02148] τοῦ δὲ Μολὸχ καὶ ἐν τοῖς προοιμίοις τῆς προφητείας ἐμνημόνευσε.

[02150] Μετοικιῶ ὑμᾶς ἐπέκεινα ∆αμασκοῦ, λέγει Κύριος ὁ Θεὸς, ὁ Παντοκράτωρ ὄνομα αὐτῷ.

[02151] Ἐπειδὴ γὰρ καὶ τῶν πλησιαζόντων αὐτοῖς Σύρων ἐδυσχέραι νον τὴν δουλείαν, τὴν ποῤῥωτέρω προλέγει, κατα πλῆξαι αὐτοὺς τῇ προῤῥήσει βουλόμενος·

[02153] Καὶ τοῦτο ὁ μακάριος Στέφανος ἐν ταῖς Πράξεσιν ἑρμηνεύων, Μετοικιῶ ὑμᾶς, εἶπεν, ἐπέκεινα Βαβυλῶνος.

[02156] Οὐαὶ τοῖς ἐξουθενοῦσι Σιὼν, καὶ πεποιθόσιν ἐπὶ τὸ ὄρος Σαμαρείας! ἀπετρύγησαν ἀρχὰς ἐθνῶν, καὶ εἰσῆλθον ἑαυτοῖς.

[02157] Ἄθλιοι, φησὶ, καὶ τρισάθλιοι οἱ τῆς μὲν Σιὼν καταφρονοῦντες, τῇ δὲ Σαμαρείᾳ θαῤῥοῦντες, καὶ μὴ σκοποῦντες, ὡς ὁ ἐν τῇ Σιὼν θεραπευόμενος Θεὸς, εἰς τὴν τῆς ἐπαγγελίας αὐτοὺς ἐπήγαγε γῆν, τοὺς πρόσθεν ταύτην οἰκοῦντας παντελῶς ἀναλώσας, καὶ λίαν αὐτοῖς εὐρεῖαν τὴν οἴ κησιν χαρισάμενος.

[02158] Εἰ δὲ οὐχ οὕτω ταῦτα ἔχειν ὑπολαμβάνετε, βʹ.

[02159] ∆ιάβητε εἰς Χαλάνην, καὶ διέλθετε ἐκεῖθεν εἰς Ἐμὰθ τὴν μεγάλην, καὶ κατάβητε εἰς Γὲθ, τῶν ἀλλοφύλων τὰς κρατίστας ἐκ πασῶν τῶν βασι λειῶν τούτων, εἰ πλείονά ἐστι τὰ ὅρια αὐτῶν τῶν ὑμετέρων ὁρίων.

[02160] Εἰς τὰς προειρημένας πόλεις, αἵπερ εἰσὶ μέγισται, καὶ τῶν προλεχθεισῶν δὲ βασι λειῶν αἱ ἔγκριτοι, πορευθέντες ἀκριβῶς καταμάθετε, ὡς οὐκ ἐλάττων ἐστὶν ἡ ὑφ' ὑμῶν γεωργουμένη τῆς ὑπ' ἐκείνων κατεχομένης.

[02163] ὡς ἀξίους ἑαυτοὺς τιμωρίας πεποιηκότες.

[02164] Ἡμέραν γὰρ κακὴν, τὴν τῆς τιμωρίας ἡμέραν καλεῖ.

[02165] Οἱ ἐγγίζοντες καὶ ἐφαπτόμενοι Σαββάτων ψευδῶν.

[02166] Οἱ τῷ δοκεῖν τι μῶντες τὰ Σάββατα, μυρία δὲ ἐν αὐτοῖς παράνομα δρῶντες.

[02167] Εἶτα πρὸς τούτοις ἐπιμέμφεται αὐτοῖς τρυφὴν, κλίνας ἐλεφαντίνας ὑπεστρῶσθαι αὐτοῖς λέ γων, καὶ πᾶσαν αὐτοῖς προκεῖσθαι χλιδήν·

[02168] ἐρίφων μὲν ἐκ ποιμνίων, μόσχων δὲ ἐκ βουκολίων κομιζο μένων·

[02170] κρότου δὲ χειρῶν πρὸς τὴν ἠχὴν γινομένου·

[02171] οἴνου δὲ ἀνθ οσμίου, καὶ τούτου διηνθημένου προσφερομένου·

[02172] μύρου δὲ εὐώδους τὴν ἀσωτίαν ἀποπληροῦντος.

[02173] Οὕτω, φησὶν, ἐκδεδιῃτημένοι, καὶ τὸ ἁβροδίαιτον ἀσπασά μενοι, καὶ νομίσαντες μόνιμα ταῦτα εἶναι καὶ διαρκῆ, οὐ διαλογισάμενοι δὲ αὐτῶν τὸ διαῤῥέον.

[02175] Ὡς ἑστῶτα ἐλογίσαντο καὶ οὐχ ὡς φεύγοντα.

[02176] Οὐκ ἔπασχον οὐδὲν ἐν τῇ συν τριβῇ τοῦ Ἰωσήφ·

[02177] ἀλλ' ἀναλγήτως ἔφερον τοσαύ τας παρανομίας τολμῶντες.

[02178] Ἰωσὴφ γὰρ αὐτοὺς ^[81.1696] προσηγόρευσε·

[02182] ∆ιὰ τοῦτο νῦν αἰχμάλωτοι ἔσονται ἀπ' ἀρχῆς δυναστῶν, καὶ ἐξαρθήσεται χρεμετισμὸς ἵππων ἐξ Ἐφραΐμ.

[02183] Ὅτι ὤμοσε Κύριος καθ' ἑαυτοῦ, λέγων, Κύριος ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων·

[02184] ∆ιότι βδελύσσομαι ἐγὼ πᾶσαν τὴν ὕβριν Ἰακὼβ, καὶ τὰς χώρας αὐτοῦ με μίσηκα, καὶ ἐξαρῶ πόλιν σὺν τοῖς κατοικοῦσιν αὐ τήν.

[02185] Ἄρχοντες, φησὶ, δυνατοὶ δορυαλώτους αὐτοὺς παραλήψονται, καὶ τέλος ἡ τοῦ Ἐφραῒμ δυναστεία λήψεται·

[02186] ἀψευδὴς γὰρ καὶ δυνατὸς ὁ ταύτην κατ' αὐτοῦ τὴν ψῆφον ἐξενεγκών.

[02187] Κατεψηφίσατο δὲ, αὐ τοῦ τὴν ἀλαζονείαν καὶ τὴν ἀσέβειαν βδελυξά μενος.

[02189] Καὶ ἔσται, ἐὰν ὑπολειφθῶσι δέκα ἄνδρες ἐν οἰκίᾳ μιᾷ, ἀποθανοῦνται, καὶ ἀπολειφθήσον ται οἱ κατάλοιποι.

[02190] Καὶ λήψονται οἱ οἰκεῖοι αὐτῶν, καὶ παραβιῶνται τοῦ ἐξενεγκεῖν τὰ ὀστᾶ αὐτῶν ἐκ τοῦ οἴκου ναοῦ, καὶ ἐρεῖ τοῖς προεστηκόσι τοῦ οἴκου, Εἰ ἔτι ὑπάρχει παρὰ σοί;

[02194] Σίγα, ἕνεκεν τοῦ μὴ ὀνομάσαι τὸ ὄνομα Κυρίου.

[02195] Τοσ αύτη, φησὶ, φθορὰ τῶν ἐνοικούντων τὴν πόλιν γενή σεται, ὡς ἐνίας οἰκίας πάντας ἔχειν τοὺς ἐνοικοῦντας νεκροὺς, καὶ τοὺς πελάζοντας, ἢ γένει προσήκοντας, ἐξ ἑτέρων οἰκιῶν παραγινομένους τῶν τετελευτηκό των τὰ σώματα παραδιδόναι ταφῇ·

[02196] εἶτα ἐρευνᾷν, καὶ ἀλλήλους ἀνερωτᾷν, μὴ ἄρα εἴη ἕτερον ἄταφον.

[02197] Ἀποκρινομένων δὲ τῶν ἐνδοτέρων, ὡς οὐκ εἴη·

[02198] σιγῇ, φησὶ, τεθηπότες ἐξίασι, τοῦτο ποιεῖν ἀλλήλοις παρα κελευόμενοι, ὡς τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ταύτην ἐξενεγ κόντος τὴν ψῆφον.

[02200] ∆ιότι ἰδοὺ Κύριος ἐντέλλεται, καὶ πατά ξει τὸν οἶκον τὸν μέγαν θλάσμασι, καὶ τὸν οἶ κον τὸν μικρὸν ῥήγμασιν.

[02201] Ὁμοίως γὰρ τοῖς ἐν πενίᾳ, καὶ τοὺς δυνατοὺς καταλύσει.

[02203] Εἰ διώξονται ἐν πέτραις ἵπποι, εἰ παρασιω πήσονται ἐν θηλείαις, ὅτι ἐξεστρέψατε εἰς θυμὸν κρῖμα, καὶ καρπὸν δικαιοσύνης εἰς πικρίαν.

[02204] Οἱ εὐφραινόμενοι ἐπ' οὐδενὶ λόγῳ ἀγαθῷ, οἱ λέγοντες·

[02205] Οὐκ ἐν τῇ ἰσχύϊ ἡμῶν ἔσχομεν κέρατα;

[02206] Ἵπποι μὲν, φησὶ, κατὰ πετρῶν θέειν οὐ δύνανται, οἱ δὲ πολέμιοι χωρήσουσι καθ' ὑμῶν, τοῦ προτέρου ὑμῶν ὕψους διὰ τὴν παρ' ὑμῶν τολμηθεῖσαν παρανομίαν καταφρονήσαντες.

[02207] Καὶ ὥσπερ ἵπποι χρεμετίζουσι θεασάμενοι θηλείας·

[02208] οὕτως οἱ πολέμιοι χρήσονται προθύμως τῇ καθ' ὑμῶν ἐφόδῳ, ὅτι τὸν κριτὴν εἰς θυμὸν καθ' ὑμῶν ἐκινήσατε, καὶ πικρὰν ὁμοῦ καὶ δικαίαν ἐξενεγκεῖν τὴν ψῆφον κατηναγκάσατε.

[02209] Τὴν γὰρ εὐθυμίαν οὐκ ἐπ' ἀγαθοῖς ἔχετε, ἀλαζονευόμε νοι δὲ καὶ βρενθυόμενοι τῇ σφετέρᾳ δυνάμει τὸ πρό τερον ὑμῶν ἐπιγράφετε κράτος.

[02210] Τούτου χάριν ἐγὼ ὁ πάσης στρατιᾶς καὶ δυνάμεως Κύριος ἔθνει ὑμᾶς δυνατῷ παραδώσω.

[02211] Τοῦ μὴ εἰσελθεῖν εἰς Ἠμὰθ, καὶ ἕως τοῦ χειμάῤῥου τῶν δυσμῶν.

[02212] ^[81.1697] Ἀντὶ τοῦ, Πάσης ὑμᾶς τῆς πρόσθεν ὑφ' ὑμῶν γεωρ γουμένης ἐξελάσω γῆς·

[02213] Ἱεροβοὰμ γὰρ, ἐφ' οὗ ἡ προφητεία αὕτη ἐγένετο, ἀποκατέστησε, φησὶ, τὸ ὅριον Ἰσραὴλ ἀπὸ Ἠμὰθ ἕως θαλάσσης τῆς πρὸς ἑσπέραν, ὡς ἡ τῶν Βασιλειῶν ἱστορία διδάσκει.

[02214] Λέ γει τοίνυν, ὅτι Πάντα ὑμῶν τὰ ὅρια παραδώσω τοῖς πολεμίοις.

[02217] Οὕτως ἔδειξέ μοι Κύριος, καὶ ἰδοὺ ἐπιγονὴ τῶν ἀκρίδων ἐρχομένη ἑωθινὴ, καὶ ἰδοὺ βροῦχος εἷς Γὼγ βασιλεύς.

[02218] Καὶ ἔσται, ἐὰν συντελέσῃ τοῦ φα γεῖν τὸν χόρτον τῆς γῆς.

[02221] τίς ἀναστήσει τὸν Ἰακὼβ, ὅτι ὀλιγο στός ἐστι;

[02223] Καὶ τοῦτο οὐ μὴ γένηται, λέγει Κύριος.

[02224] Θεασάμενος, φησὶ, τὴν φοβερὰν ἐκείνην θέαν, ἱκέτευσα τὸν Θεὸν ἵλεων γενέσθαι, καὶ παῦσαι τὸν ὄλεθρον·

[02225] οὐκ ἐπένευσε δὲ, ὡς εἰκὸς, διὰ τὴν τῆς παρανομίας ὑπερβολήν.

[02226] Ἐπι γονὴν δὲ ἀκρίδων ἐκάλεσε τὸν Ἀσσύριον·

[02228] τὸ δὲ, εἷς Γὼγ βασιλεὺς, τὸ τῆς στρατιᾶς μέγεθος παραδηλοῖ.

[02229] Ὥσπερ γὰρ, φη σὶν, ὁ Γὼγ, ὁ τῶν Σκυθικῶν ἐθνῶν βασιλεὺς, κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ πλῆθος ὅτι πλεῖστον ἀθροίσει·

[02230] οὕτως Ἀσσύριοι καὶ Βαβυλώνιοι μετὰ πολλῆς παραγενήσον ται στρατείας.

[02231] Καὶ ἀκρίδι δὲ καὶ βρούχῳ παρέδωκεν αὐτῶν καρποὺς, ὡσαύτως δὲ καὶ τῇ κάμπῃ·

[02235] καὶ ἰδοὺ ἐκάλεσε τὴν δίκην ἐν πυρὶ Κύριος ὁ Θεὸς, καὶ κατέφαγε τὴν ἄβυσσον τὴν πολλὴν, καὶ κατέφαγε τὴν μερίδα.

[02236] ∆ίκην μὲν καλεῖ τὴν δικαίαν τοῦ Θεοῦ ψῆφον·

[02238] ἄβυσσον δὲ πολλὴν, τὰ μυρία ἔθνη τὰ ὑπ' ἐκείνων δουλωθέντα·

[02241] Καὶ ἐγενήθη μερὶς Κυρίου λαὸς αὐτοῦ Ἰακώβ.

[02242] Ἀλλὰ καὶ ταῦτα, φησὶ, θεασάμενος τὴν αὐτὴν ἱκε τείαν τῷ ∆εσπότῃ προσενήνοχα μὲν, οὐκ ἔπεισα δέ.

[02244] Οὕτως ἔδειξέ μοι Κύριος, καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ἑστηκὼς ἐπὶ τείχους ἀδαμαντίνου, καὶ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ ἀδάμας.

[02250] Ἰδοὺ, ἐγὼ ἐντάσσω ἀδάμαντα ἐν μέσῳ λαοῦ μου Ἰσραήλ.

[02251] Ἰσχυρὰν αὐτοῖς, φησὶ, καὶ στερεὰν λίαν ἐπάξω πληγὴν, καὶ ἀδάμαντι ἐοικυῖαν, ὃς τῶν ὑλῶν ἐστιν ἁπασῶν στερεώτερός τε καὶ ἰσχυρώτατος.

[02252] Οὐ γὰρ ἀνέξομαι λοιπὸν περιιδεῖν τὴν ὑπ' αὐτῶν τολμωμένην ἀσέβειαν, ἀλλὰ σὺν αὐτοῖς καὶ τοὺς τῶν εἰδώλων ἀφανιῶ βωμοὺς, καὶ τὰς τούτων ἑορτὰς καταπαύσω, καὶ ἁπαξαπλῶς πᾶσαν αὐτῶν καταλύσω τὴν βασιλείαν·

[02253] τὸν γὰρ οἶκον Ἱεροβοὰμ τὴν βασι λείαν ὠνόμασεν.

[02254] Οὐ γὰρ ἐπὶ τούτου, ἀλλὰ καὶ μετὰ τοῦτον, καὶ ἄλλους ἓξ βασιλεῖς, τέλος ἡ πρόῤῥησις ^[81.1700] ἔλαβε.

[02255] Τούτων ἀπὸ τοῦ προφήτου λεγομένων, Ἀμα σίας ὁ τῆς Βαιθὴλ ἱερεὺς, δείσας μὴ τὰς θείας ἀπει λὰς καταπλαγεὶς ὁ λαὸς, καὶ μεταμελείᾳ χρησάμενος, τῆς τῶν εἰδώλων ἀποστῇ θεραπείας, καὶ τὰς τῆς ἐμπορίας ἀφορμὰς αὐτὸς ἀπολέσῃ, εἰσαγγέλλει παρὰ τῷ βασιλεῖ τὸν προφήτην, συκοφαντίας τοῖς ἀληθέσι λόγοις συῤῥάψας.

[02257] Λέγει γὰρ Ἀμὼς, ὡς Ἱεροβοὰμ ἐν ῥομφαίᾳ πεσεῖται, καὶ ὁ λαὸς αἰχμάλωτος ἀχθήσεται ἀπὸ τῆς γῆς αὑτοῦ.

[02258] Ἀλλὰ τὰ μὲν περὶ τοῦ λαοῦ καὶ τῆς βασιλείας ὑπῆρχεν ἀληθῆ·

[02259] τὸ δὲ περὶ τοῦ βασιλέως εἰρημένον ψεῦδος ἦν προφανῶς·

[02260] ἀλλ' ὅμως ἥκιστα τοῦτο τὸν Ἱεροβοὰμ εἰς τὴν κατὰ τοῦ προ φήτου παροινίαν ἐξέμηνε·

[02261] τὸν δὲ Ἀμασίαν οὐδὲ τοῦτο πέπεικεν ἀγαγεῖν ἡσυχίαν.

[02262] Ἀλλ' αὐτὸς ὑποχωρῆσαι τῷ προφήτῃ παρεκελεύσατο, καὶ εἰς τὴν Ἰουδαίαν βιοτεύειν, καὶ προλέγειν τὰ μέλλοντα, ὡς τῆς Βαιθὴλ ἀφωρισμένης τῇ βασιλείᾳ.

[02263] Ὁ δὲ Ἀμὼς μετὰ παῤῥησίας, καὶ τὸ ἐπιτήδευμα τὸ οἰκεῖον λέγει, καὶ τὴν θεόθεν αὐτῷ δοθεῖσαν χάριν ἀποκαλύπτει.

[02265] Οὔτε γὰρ, φησὶ, προφήτης ἤμην, οὔτε υἱὸς προφήτου, ἀλλ' αἰπόλος ἤμην συκάμινα κνίζων.

[02266] Τὸ δὲ συκάμινα κνίζων, ὁ μὲν Ἀκύλας ἐρευνῶν, συκομόρους ἡρμήνευσεν·

[02269] ∆ένδρου δὲ εἶδός ἐστιν ἡ συκόμορος ἐν τῇ Παλαι στίνῃ·

[02270] μέμνηται δὲ καὶ ὁ μακάριος Λουκᾶς ὁ εὐαγ γελιστὴς, εἰς συκομοραίαν τὸν μακάριον Ζακχαῖον ἀναβῆναι φήσας.

[02271] Ἤκουσα δέ τινος τὰ ἐκεῖθεν δι ηγουμένου, ὡς ὁ τούτων καρπὸς οὐ πεπαίνεται μὴ πρότερον τομήν τινα βραχεῖαν δεξάμενος.

[02272] Τοῦτο τοί νυν εἰκὸς νενοηκέναι τοὺς Ἑβδομήκοντα, καὶ τὸ κνίζων, ἀντὶ τοῦ χαρακῶν, ἢ συλλέγων τεθεικέναι.

[02273] Περὶ γεωργίαν τοίνυν, φησὶ, καὶ προβατείαν ἔχοντά με σπουδὴν ἀνέλαβε Κύριος ἐκ τῶν προβάτων, καὶ προφητεύειν ἐκέλευσε.

[02274] ∆έχου τοίνυν, ὦ Ἀμασία, καὶ τὴν κατὰ σοῦ πρόῤῥησιν, ἐπειδή με τῷ Ἰσραὴλ προφητεύειν κωλύεις, ἵνα μή σε κακῶς χρηματιζό μενον παύσω.

[02275] Ἴσθι τοιγαροῦν, ὡς ὄψει τὴν νῦν συν οικοῦσάν σοι γυναῖκα δημοσίᾳ καὶ προφανῶς ὑπὸ τῶν πολεμίων ὑβριζομένην·

[02276] ἐπειδήπερ καὶ σὺ εἰς τὴν τῆς εἰδωλολατρείας ἀκολασίαν ἐξέμηνας τὸν λαόν.

[02277] Ὄψει δὲ καὶ τοὺς ἐκ σοῦ πάντας ἀναιρουμέ νους·

[02278] σὺ δὲ ἐν ἀλλοφύλῳ γῇ δέξῃ τοῦ βίου τὸ πέρας, καὶ ὁ λαὸς δὲ ἅπας τὴν αὐτήν σοι τιμωρίαν ὑπομενεῖ·

[02279] ὑμῶν δὲ ταῦτα παθόντων, ἄλλοις ἡ γῆ παραδοθεῖσα διανεμηθήσεται.

[02282] Οὕτως ἔδειξέ μοι Κύριος, καὶ ἰδοὺ ἄγγος ἰξευτοῦ.

[02287] Σημαίνει δὲ ἡ ὄψις τὴν ταχεῖαν θήραν τοῦ Ἰσραήλ.

[02288] Ὥσπερ γὰρ τὰ ^[81.1701] ὄρνεα τῷ ἰξῷ ῥᾳδίως θηρεύσεται, οὕτως ὑπὸ τῶν Ἀσσυρίων ὁ λαὸς ἀγρευθήσεται.

[02290] Ἥκει τὸ πέρας ἐπὶ τὸν λαόν μου Ἰσραήλ·

[02291] οὐκέτι οὐ μὴ προσθῶ παρ ελθεῖν αὐτόν.

[02292] (γʹ.) Καὶ ὀλολύζει τὰ φατνώματα τοῦ ναοῦ.

[02293] Ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, λέγει Κύριος, πολὺς ὁ πεπτωκὼς, ἐν παντὶ τόπῳ ἐπιῤῥίψω σιωπήν.

[02294] Οὐκέτι μακροθυμήσω, ἀλλὰ τῶν προῤῥήσεων ἐπάξω τὸ πέρας.

[02295] Χωρήσει δὲ κατὰ τοῦ ναοῦ τοῦ ἐμοῦ τῶν πολεμίων τὸ πῦρ·

[02296] ὀλολυγὴν δὲ τῶν τοῦ ναοῦ φατνωμάτων τῶν ἔνδον ἀναιρουμένων ἐκάλεσε τὴν βοὴν, καὶ τῶν ἐμπιπραμένων ξύλων τὸν ἦχον·

[02297] τὸ δὲ, Πολὺς ὁ πεπτωκὼς, ἐν παντὶ τόπῳ ἐπιῤῥίψω σιω πὴν, πλῆθος, φησὶ, πολὺ ἔσται τῶν ἀναιρουμένων·

[02298] πολλὴ δὲ σιγὴ καὶ σιωπὴ τὰς πόλεις, καὶ τὰς ὁδοὺς, καὶ τὰς κώμας ἀπὸ τῆς τῶν οἰκητόρων ἐρημίας καθ έξει.

[02299] Προσέχετε τοίνυν τούτοις, οἱ τοὺς πτωχείᾳ καὶ πενίᾳ συζῶντας πιέζοντες, καὶ τὰς Νουμηνίας καὶ τὰ Σάββατα περισκοποῦντες, καὶ τὰ παράνομα συναθροί ζοντες κέρδη, σταθμοῖς τε καὶ ζυγοῖς ἀδίκοις κεχρημέ νοι, καὶ διαφόρως τοὺς ὑποδεεστέρους καταδουλούμε νοι, καὶ ἀπὸ παντὸς εἴδους ἐμπορίας χρηματιζόμενοι.

[02301] Ὀμνύει Κύριος καθ' ὑπερηφανίαν Ἰακώβ·

[02302] Εἰ ἐπιλησθήσεται εἰς νῖκος πάντα τὰ ἔργα ὑμῶν.

[02303] Καὶ ἐπὶ τούτοις οὐ ταραχθήσεται ἡ γῆ, καὶ πενθήσει πᾶς ὁ κατοικῶν ἐν αὐτῇ, καὶ ἀναβήσεται ὡς ποταμὸς Αἰ γύπτου.

[02304] Ὑπερηφανίαν δὲ καλεῖ τὴν μετ' αὐθαδείας ἀδικίαν, ἣν κατὰ τῶν πενήτων ἐτόλμων.

[02305] Ὀμόσαι δὲ τὸν Κύριον ἔφη, τὸ ἀψευδὲς τῶν εἰρημένων δεικνύς.

[02306] Οὐκ έτι, φησὶν, οἷόν τινι λήθῃ παραδώσω τὰ ὑφ' ὑμῶν τολμώμενα, ἀλλὰ πᾶσαν, ὡς ἔπος εἰπεῖν, καθ' ὑμῶν κινήσω τὴν γῆν, καὶ καλύψω ὑμᾶς τῷ πλήθει τῶν πολεμίων, καθάπερ ὁ Αἰγύπτου ποταμὸς καλύπτει τὴν γῆν.

[02307] Λαβόντες δὲ ὑμᾶς ἀπάξουσιν, ἔρημον τὴν γῆν τὴν ὑμετέραν καταλιπόντες·

[02310] Τότε καὶ ὁ ἥλιος μεσούσης ἡμέρας εἰς σκότος μετα βληθήσεσθαι δόξει τοῖς κατεχομένοις ὑπὸ τῶν συμφο ρῶν, καὶ τὰς μὲν ἑορτὰς εἰς πένθος, τὰς δὲ ᾠδὰς εἰς θρῆνον μεταβαλῶ·

[02311] καὶ τὸ σχῆμα δὲ πένθιμον ἅπαντες ἕξουσι, τὴν εὐπρέπειαν τῆς κόμης ἀποκειρόμενοι, καὶ σάκκον περιβαλλόμενοι·

[02312] ὡς ἐοικέναι τοῖς μονο γενοῦς παιδὸς ὀδυρομένοις μεταβολήν.

[02313] Καὶ πρὸς τού τοις ἐπάξω λιμὸν, καὶ ἔνδειαν οὐ καρποῦ καὶ ὕδα τος, ἀλλὰ προφητείας καὶ θείας διδασκαλίας.

[02314] Καὶ τῇδε κἀκεῖσε δίκην ὑδάτων ἁλλόμενοι καὶ πλανώμε νοι περινοστήσουσι, τὸν θεῖον λόγον ἐπιζητοῦντες, καὶ τοῦ ποθουμένου διαμαρτήσοντες.

[02315] Ἀλλὰ μὴν καὶ αἱ νῦν καλλωπιζόμεναι παρθένοι, καὶ οἱ μετὰ τούτων ἐκτρεφόμενοι νεανίαι δίψει τηκόμενοι θανάτῳ παρα δοθήσονται.

[02317] Οἱ ὀμνύοντες κατὰ τοῦ ἱλασμοῦ Σαμαρείας.

[02318] Καὶ διδάσκων, τίς οὗτος, εὐθὺς ἐπήγαγε·

[02319] Ζῇ ὁ Θεός ^[81.1704] σου, ∆ὰν, καὶ ζῇ ὁ Θεός σου, Βηρσαβεέ.

[02320] Ὅροι δὲ οὗτοι ἦσαν τῆς Ἰσραηλιτῶν γῆς.

[02321] Ἐν δὲ τῇ ∆ὰν καὶ ὁ πρῶτος ἔστησεν Ἱεροβοὰμ θυσιαστήρια·

[02322] ἡ δὲ Βηρ σαβεὲ τὸ φρέαρ ἐστὶ τοῦ ὅρκου, περὶ οὗ καὶ ἄνω εἴ ρηκε·

[02326] Μετὰ ταῦτα ἰδεῖν ἔφη τὸν Κύριον ἐφεστῶτα τῷ θυσιαστηρίῳ, καὶ κελεύσαντα πατάξαι τὸ ἱλαστήριον οὕτως, ὥστε τῇ πληγῇ καὶ αὐτὰ σεισθῆναι τὰ προ πύλαια.

[02327] ∆ηλοῖ δὲ καὶ διὰ τούτων, ὡς αὐτοῦ κελεύον τος, ἀλλ' οὐκ οἰκείᾳ δυνάμει χρώμενος, κρατήσει τούτων ὁ Βαβυλώνιος.

[02328] Καὶ διάκοψον, φησὶν, εἰς κε φαλὰς πάντων.

[02329] Τοῦτο καὶ ὁ μακάριος Ἰεζεκιὴλ ἐθεάσατο·

[02330] καὶ γὰρ ἐκεῖ ἀόρατοι δυνάμεις πελέκεσι χρώμεναι, τὴν πόλιν ἅπασαν περιδραμεῖν ἐκελεύσθη σαν, καὶ ἅπαντας πλὴν τῶν τὸ σημεῖον ἐχόντων κατ ακοντίσαι.

[02331] Τοῦτο κἀνταῦθα παρηγγύησε, ∆ιάκοψον εἰς κεφαλὰς πάντων.

[02332] Καὶ τὸν ἀθρόον θάνατον οὕτω παραδηλώσας, ἐπήγαγε·

[02333] Καὶ τοὺς καταλοίπους αὐτῶν ἐν ῥομφαίᾳ ἀποκτενῶ·

[02334] οὐ μὴ διαφύγῃ ἐξ αὐ τῶν φεύγων, καὶ οὐ μὴ διασωθῇ ἐξ αὐτῶν ἀνασωζό μενος.

[02335] Ἐὰν γὰρ εἰς ᾅδου κατέλθωσιν, ἀνασπάσω, φησὶν, αὐτοὺς τῇ χειρί·

[02336] ἐὰν εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνέλθω σιν, ὅπερ ἐστὶ τῶν ἀδυνάτων, ἐκεῖθεν αὐτοὺς κατ αγαγὼν τοῖς ἐχθροῖς παραδώσω·

[02337] εἰ δὲ καὶ εἰς τὸν Κάρμηλον φύγοιεν, ῥᾷστα κἀκεῖθεν αὐτοὺς παρα λήψομαι·

[02338] κἂν εἰς αὐτὸν δὲ τῆς θαλάττης καταδῦναι τὸν βυθὸν πειραθῶσι, τοῖς ἐκεῖ θηρίοις ἐντελοῦμαι καταναλῶσαι αὐτούς·

[02339] ἐὰν δὲ καὶ αὐτομολῆσαι πρὸς τοὺς ἐχθροὺς πειραθῶσιν, οὐδὲ οὕτω τῆς παρ' αὐτῶν φειδοῦς ἀπολαύσουσι.

[02340] Στηριῶ γὰρ τοὺς ὀφθαλ μούς μου ἐπ' αὐτοὺς εἰς κακὰ, καὶ οὐκ εἰς ἀγαθά.

[02341] Ἐγὼ τῶν ἁπάντων Θεὸς καὶ ∆εσπότης, ὁ τῇ ἁφῇ μόνῃ ποιῶν κινεῖσθαι τὴν γῆν, καὶ πενθεῖν τούτου χάριν παρασκευάζων τοὺς κατοικοῦντας, αὐτήν.

[02343] Ὁ οἰκοδομῶν εἰς τὸν οὐρανὸν τὴν ἐπίβασιν αὑτοῦ, καὶ τὴν ἐπαγγελίαν αὑτοῦ ἐπὶ γῆς θε μελιῶν.

[02344] Τούτῳ ἔοικε τὸ ὑπὸ τοῦ μακαρίου ∆αβὶδ εἰρημένον·

[02345] Ὁ ἐν ὑψηλοῖς κατοικῶν, καὶ τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν.

[02346] Ὁ προσκαλούμενος τὸ ὕδωρ τῆς θα λάσσης, καὶ ἐκχέων αὐτὸ ἐπὶ προσώπου τῆς γῆς, Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ ὄνομα αὐτῷ.

[02347] Λέγει τὰ τῆς δυνάμεως ἔργα, ἵνα διὰ τούτων βεβαιώσῃ τὰς ἀπειλάς.

[02349] Οὐχ ὡς υἱοὶ Αἰθιόπων ὑμεῖς ἐστέ μοι, υἱοὶ Ἰσραήλ;

[02351] Τὴν αὐτὴν, φησὶν, Αἰθίοψι καὶ τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις ἔχοντες φύσιν, πλείονος παρὰ πάντας ἠξιώθητε προμηθείας.

[02353] Οὐ τὸν Ἰσραὴλ ἀνήγαγον ἐκ γῆς Αἰγύπτου, καὶ τοὺς ἀλλοφύλους ἐκ Καππαδοκίας, καὶ τοὺς Σύρους ἐκ βόθρου;

[02354] Μετέστησαν γὰρ, φησὶ, καὶ ἕτεροι, καὶ τὴν προτέραν πατρίδα καταλι πόντες εἰς ἄλλην ἀφίκοντο·

[02355] ὅνπερ δὴ τρόπον οἵ τε ^[81.1705] Σύροι, καὶ οἱ ἀλλόφυλοι·

[02357] Τὴν μὲν γὰρ ἐκείνων οὐδεὶς οἶδε μετάβασιν, τὴν δὲ ὑμε τέραν ἅπαντες ᾄδουσιν ἄνθρωποι.

[02358] Καὶ ἐκεῖνοι μὲν μεταστάντες ἄλλοις συνοικοῦσι κατὰ τοὺς ἐκείνων πολιτευόμενοι νόμους·

[02359] ὑμεῖς δὲ κρείττους τῶν ἐνοι κούντων γενόμενοι, καὶ πάντας αὐτοὺς ἄρδην κατ ακοντίσαντες, κύριοι τῆς ὑπ' ἐκείνων κατεχομένης ἐγένεσθε γῆς, ἐπειδὴ τῆς ἐμῆς ἀπηλαύσατε βοηθείας.

[02361] Ἰδοὺ γὰρ, φησὶν, οἱ ὀφθαλμοὶ Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τὴν βασιλείαν τὴν ἁμαρτωλὸν, καὶ ἐξαρῶ αὐτὴν ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς·

[02362] πλὴν ὅτι εἰς τέλος οὐ μὴ ἐξαρῶ τὸν οἶκον Ἰακὼβ, λέγει Κύριος.

[02363] Καὶ γὰρ μυρίαις παρανομίαις συζῶντας οὐ παραδώσω πανωλεθρίᾳ·

[02364] ἀλλὰ νῦν μὲν αὐτοὺς εἰς τὴν αἰχμαλω σίαν διασπερῶ, καθάπερ δὲ γεωργὸς ἀποκρινῶ σίτου τὸ ἄχυρον, καὶ φυλάξω μὲν τοὺς σωτηρίας ἀξίους, τοὺς δὲ λοιποὺς παραδώσω σφαγῇ, οἳ πιστεῦσαι τοῖς ἐμοῖς οὐκ ἠβουλήθησαν λόγοις, ἀλλὰ διαφυγεῖν ἤλ πισαν τῶν ἠπειλημένων τὴν πεῖραν.

[02366] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἀναστήσω τὴν σκη νὴν ∆αβὶδ τὴν πεπτωκυῖαν, καὶ ἀνοικοδομήσω τὰ πεπτωκότα αὐτῆς, καὶ τὰ ἀνεσκαμμένα ἀναστή σω, καὶ ἀνοικοδομήσω αὐτὴν καθὼς αἱ ἡμέραι τοῦ αἰῶνος.

[02367] Ὅπως ἐκζητήσωσί με οἱ κατάλοιποι τῶν ἀν θρώπων, καὶ πάντα τὰ ἔθνη, ἐφ' ἃ ἐπικέκληται τὸ ὄνομά μου ἐπ' αὐτὰ, λέγει Κύριος ὁ ποιῶν ταῦτα πάντα.

[02368] Ταῦτά τινες εἰς τὸν Ζοροβάβελ ἐξ έλαβον, ἁρμόττειν αὐτῷ νομίσαντες, ὡς ἐκ ∆αβὶδ τὸ γένος κατάγοντι.

[02369] Συνιδεῖν δὲ οὐκ ἠθέλησαν, ὡς ὁ Ζο ροβάβελ ὀλίγον ἡγεμονεύσας χρόνον τοῦ θανάτου τὸν ὅρον ἐδέξατο·

[02370] ἡ δὲ προφητεία αἰωνίων ἀγαθῶν ἐπαγ γελίαν περιέχει, καὶ τῶν ἐθνῶν ἁπάντων τὴν εἰς Θεὸν ἐπίγνωσιν, ὧν οὐδὲν τοῖς ὑπὸ τοῦ Ζοροβάβελ γεγενημένοις συμβαῖνον εὑρίσκομεν.

[02371] Ὁ δὲ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, ἐκ ∆αβὶδ κατάγων κατὰ σάρκα τὸ γένος, τὴν πρὸς τὸν ∆αβὶδ γεγενημένην ἐπαγγε λίαν ἐπλήρωσεν.

[02372] Ὁ γὰρ Λόγος σὰρξ ἐγένετο, καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, τὴν ἐκ ∆αβὶδ ἀναλαβὼν σκη νήν.

[02373] Εἰκότως οὖν ὁ προφητικὸς λόγος τῷ ∆αβὶδ τὴν σκηνὴν ἀνοικοδομηθήσεσθαι λέγει, οὐκ ἐπ' ὀλίγον χρόνον, ἀλλὰ πάσας τὰς ἡμέρας τοῦ αἰῶνος.

[02374] Τοιαῦται γὰρ καὶ πρὸς τὸν μακάριον ∆αβὶδ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ὑποσχέσεις ἐγένοντο·

[02375] Καὶ θήσομαι εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος τὸ σπέρμα αὐτοῦ, καὶ τὸν θρόνον αὐτοῦ ὡς τὰς ἡμέρας τοῦ οὐρανοῦ.

[02377] Ἕως τοῦ αἰῶνος ἑτοιμάσω τὸ σπέρμα σου, καὶ οἰ κοδομήσω εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν τὸν θρόνον σου.

[02378] Ταύτην τὴν ἐπαγγελίαν καὶ διὰ τοῦ μακαρίου Ἀμὼς ἀνακαινίζει τῶν ὅλων ὁ Κύριος·

[02379] ἐπαγγέλλεται δὲ καὶ τοῖς ἔθνεσι τῆς θεογνωσίας τὸ δῶρον.

[02380] Τῆς γὰρ ∆αβι τικῆς, φησὶν, ἀνοικοδομουμένης σκηνῆς, ἐκζητήσουσί με οἱ κατάλοιποι τῶν ἀνθρώπων, καὶ πάντα τὰ ἔθνη ^[81.1708] ἐφ' ἃ ἐπικέκληται τὸ ὄνομά μου.

[02381] Οὓς γὰρ προ έγνω, καὶ προώρισε συμμόρφους τῆς εἰκόνος τοῦ Υἱοῦ αὑτοῦ, εἰς τὸ εἶναι αὐτὸν πρωτότοκον ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς.

[02382] Καὶ δεικνὺς τῶν εἰρημένων τὸ ἀψευ δὲς, ἐπήγαγε·

[02384] ὁ γὰρ ποιῶν τὰ πράγματα προεῖπε τὰ ῥήματα.

[02385] Ἐπει δὴ δὲ οὐχ ἅπαντες ταῖς πνευματικαῖς ἐπαγγελίαις προσέχειν ἠδύναντο, ἀναγκαίως καὶ τῶν σωματικῶν ἀγαθῶν ὑπισχνεῖται τὴν χορηγίαν, καὶ τοσαύτην ἔσεσθαι τούτων προλέγει τὴν ἀφθονίαν, ὡς ὑπὸ τοῦ τρυγητοῦ καταληφθῆναι τὸν ἀμητὸν, διὰ τὸ πλῆθος, ὡς εἰκὸς, τῶν καρπῶν, οὐ δυνηθέντων τεμεῖν καὶ λε πτῦναι τῶν γηπόνων τὰ δράγματα.

[02386] Ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ σπόρῳ, φησὶν, ἔτι περκαζούσης ἅψονται τῆς στα φυλῆς, καὶ τὰ ὄρη δὲ τοὺς παντοδαποὺς τῶν ἀκρο δρύων δώσει καρπούς·

[02387] οὐδεὶς δὲ τῶν βουνῶν ἀπολει φθήσεται γεγυμνωμένος φυτῶν.

[02388] Τῆς δὲ αἰχμαλωσίας ἀπαλλαγεὶς ὁ λαὸς, τὰς ἀναστάτους γενομένας ἀνοι κοδομήσει πόλεις, καὶ ἐν αὐταῖς κατοικῶν ἀδεῶς γεωργήσει τὴν γῆν, καὶ φυτεύων, καὶ σπείρων, καὶ τῶν πόνων δρεπόμενος τοὺς καρπούς·

[02389] καὶ ἐπὶ πλεῖστον δὲ τὴν δεδομένην αὐτοῖς οἰκήσουσι πατρίδα.

[02392] Καὶ καταφυτεύσω αὐτοὺς ἐν τῇ γῇ αὐτῶν, καὶ οὐ μὴ ἐκσπασθῶσιν οὐκέτι ἐκ τῆς γῆς αὑτῶν, ἧς ἔδωκα αὐτοῖς, λέγει Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκρά τωρ.

[02393] Εἰδέναι δὲ χρὴ, ὡς ὑπισχνεῖται μὲν πολλάκις ἀγαθὰ τῶν ὅλων ὁ Κύριος·

[02394] οἱ δὲ τὰς ὑποσχέσεις δε χόμενοι, παρανομίᾳ χαίροντες, πέρας λαβεῖν τὰς ὑπο σχέσεις κωλύουσιν.

[02395] Ἀπειλεῖ δὲ ἔστιν ὅτε καὶ τὰ χαλεπὰ, καὶ μεταβαλλόμενοι τῷ φόβῳ τῶν ἀπειλῶν οἱ διὰ τὴν σφετέραν παρανομίαν ταύτας δεξάμενοι, πεῖραν τῶν λυπηρῶν οὐ λαμβάνουσι.

[02396] Τοιγάρτοι καὶ Ἰουδαῖοι κατὰ τοῦ ∆εσπότου παραγενομένου λυττή σαντες, τῶν ἀγαθῶν ἐπαγγελιῶν σφᾶς αὐτοὺς ἀπ εστέρησαν.

[02397] Ἡμᾶς δὲ εἴη ταῖς τῶν ἁγίων προφητῶν καὶ ἀποστόλων εὐχαῖς τὸν ἑαυτῶν βίον κατὰ τοὺς θείους νόμους εὐθύνοντας, καὶ τῇ μεταμελείᾳ τὸν τῶν ἁμαρτημάτων ἀποῤῥίπτοντας ῥύπον, πεῖραν μὲν ἀλγεινοῦ μηδενὸς λαβεῖν·

[02398] τυχεῖν δὲ τῶν ἐπηγ γελμένων ἀγαθῶν, χάριτι τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύ ματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[02400] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΑΒ∆ΙΟΥ.

[02402] Ἰδουμαῖοι πρόγονον ἔχοντες τὸν Ἡσαῦ, ἐξ οὗ τὴν προσηγορίαν ἐσχήκασιν (Ἐδὼμ γὰρ ὠνομάσθη τῶν πρωτοτοκίων τὸν φακὸν προτιμήσας), οὐ τῆς προσ ηγορίας μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς μνησικακίας τοῦ προ πάτορος ἐγένοντο κληρονόμοι·

[02403] καὶ καθάπερ ἐκεῖνος ἐπίμονον πλείστην ἔσχε κατὰ τοῦ Ἰακὼβ τὴν ὀργὴν, ὡς καὶ διαῤῥήδην εἰπεῖν·

[02404] Ἐγγισάτωσαν αἱ ἡμέραι τοῦ πατρός μου, ἵνα ἀποκτείνω τὸν ἀδελφόν μου·

[02405] οὕτως οὗτοι τοῖς ἐξ Ἰακὼβ διηνεκῶς φθονοῦν τες, ἐπιβουλαῖς κατ' αὐτῶν ἐχρῶντο μυρίαις.

[02406] Καὶ ἡνίκα μὲν τῆς Αἰγυπτιακῆς ἀπαλλαγέντες δουλείας ἐλθεῖν εἰς τὴν ἐπηγγελμένην ἠβουλήθησαν γῆν, τοῦ μεγάλου Μωσέως ἡγουμένου καὶ προστατεύοντος, οὐ μόνον οὐχ ὑπεδέξαντο φιλοφρόνως, ἀλλ' οὐδὲ διελθεῖν διὰ τῆς σφετέρας συνεχώρησαν χώρας·

[02407] καὶ ταῦτα τοῦ μεγάλου Μωσέως διὰ πρέσβεων τοῦτο λιπαρή σαντος, καὶ ὑποσχομένου, ὡς οὐκ ἐκκλινοῦσι δεξιὰ, οὐδὲ ἀριστερὰ, ἀλλ' ὁδῷ βασιλικῇ βαδιοῦνται, καὶ αὐτοῦ τοῦ ὕδατος τὴν χρείαν ὠνούμενοι.

[02408] Καὶ μετὰ ταῦτα δὲ συχνῶς τὴν οἰκείαν δυσμένειαν ἐπεδεί κνυντο, ποτὲ μὲν μόνοι κατ' αὐτῶν στρατεύειν ἐπι χειροῦντες, ποτὲ δὲ τοῖς πολεμοῦσιν αὐτοῖς συμμα χοῦντες προθύμως.

[02409] Καὶ ἡνίκα δὲ Ἀσσύριοι καὶ Βα βυλώνιοι ταῖς κατ' αὐτῶν ἐχρήσαντο προσβολαῖς, μυρία ὅσα ἔδρασαν εἰς αὐτοὺς δεινὰ, οὐ συμπαρα ταττόμενοι μόνον τοῖς πολεμίοις, ἀλλὰ καὶ λόχους καθίζοντες, καὶ τοὺς φεύγειν πειρωμένους θηρεύον τες, καὶ τοὺς μὲν αὐτῶν ἀναιροῦντες, τοὺς δὲ τοῖς ἐχθίστοις παραδιδόντες.

[02410] Τούτου χάριν ὁ δίκαιος Κρι τὴς, Ἀβδιοῦ τὸν θαυμάσιον προφητικοῦ χαρίσματος ἀναπλήσας, προθεσπίζει τὰ καταληψόμενα τοὺς Ἰδουμαίους κακά.

[02411] ∆ήλης τοίνυν ἐν συντόμῳ τῆς ὑποθέσεως γενομένης, τῶν ῥητῶν αὐτῶν σαφῆ, σὺν Θεῷ φάναι, ποιήσωμεν τὴν διάνοιαν.

[02415] Ἀντὶ τοῦ, ἡ θεόθεν γενομένη τῷ Ἀβδιοῦ ἀποκάλυψις, αὕτη ἐστί.

[02416] Τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς τῇ Ἰδουμαίᾳ.

[02417] Οὐκ ἀνθρωπίνῳ, φησὶ, χρώμενος λογισμῷ τούτους ποιοῦμαι τοὺς λόγους·

[02418] ἀλλ' ὁ Θεὸς τῶν ὅλων οἷον ὀργάνῳ τινὶ τῇ ἐμῇ κέ χρηται γλώττῃ, καὶ τῇ Ἰδουμαίᾳ τὰ ἐσόμενα ἀγγέλ λει.

[02420] Ἀκοὴν ἤκουσα παρὰ Κυρίου, καὶ περιοχὴν εἰς τὰ ἔθνη ἐξαπέστειλεν.

[02421] Ἀντὶ τοῦ περιοχὴν, ἀγγελίαν ὁ Σύμμαχος εἴρηκε.

[02422] ∆ηλοῖ δὲ διὰ τούτων, ὡς αὐτὸς ὁ ∆εσπότης συναγείρει κατὰ τῆς Ἰδουμαίας τοὺς πολεμίους.

[02424] Ἀνάστητε, καὶ ἐξαναστῶμεν ἐπ' αὐτὸν εἰς πόλεμον.

[02425] Οἷον γάρ τις στρατηγὸς τὴν κατ' αὐτοὺς στρατείαν συναθροίζει, διδάσκων ὡς αὐτὸς αὐτοὺς ταῦτα παθεῖν συγχωρεῖ.

[02427] Ἰδοὺ ὀλιγοστὸν δέδωκά σε ἐν τοῖς ἔθνεσιν·

[02430] Ἡ ὑπερηφανία, φησὶ, τῆς καρδίας σου ἐπῆρέ σε.

[02431] Εἶτα διδάσκει τῆς ὑπερηφανίας τὰς ἀφορμάς.

[02432] Κατασκηνοῦντα ἐν ταῖς ὀπαῖς τῶν πετρῶν.

[02433] Ἔπει τα καὶ τοὺς λογισμοὺς αὐτοῦ δήλους ποιεῖ.

[02434] Ὁ ὑψῶν γὰρ, φησὶ, τὴν κατοικίαν αὑτοῦ, λέγων ἐν τῇ καρδίᾳ αὑτοῦ·

[02436] Σφό δρα ὑψηλαῖς ὀρῶν κορυφαῖς ἡ Ἰδουμαία περιεστοί χιστο·

[02437] ταύτας ἐν ταῖς τῶν πολεμίων ἐφόδοις κατα λαμβάνοντες, πολλὰς πολλάκις διέφυγον προσβολάς.

[02438] Ἐπειδὴ τοίνυν, φησὶ, ταύταις θαῤῥῶν ἀλαζονεύῃ καὶ μέγα φρονεῖς ὡς ἀχείρωτος, εὐάλωτόν σε κατα στήσω καὶ εὐχείρωτον τοῖς ἐχθροῖς, καὶ τῶν πολε μίων οὐ διαφεύξῃ τὰς χεῖρας, οὐδὲ εἰ δίκην ἀετοῦ μετέωρος ἀρθείης, καὶ ὑπὲρ αὐτὰ τὰ νέφη τὴν πτῆ σιν ποιήσαιο, καὶ παρ' αὐτὰ σχοίης τὰ ἄστρα τὴν οἴκησιν.

[02439] Καὶ σημαίνων οἵᾳ πανωλεθρίᾳ παραδοθή σεται, ἐπήγαγεν·

[02441] Εἰ κλέπται εἰσῆλθον πρὸς σὲ, ἢ λῃσταὶ νυκτὸς, ποῦ ἂν ἀπεῤῥίφης;

[02443] Καὶ εἰ τρυγηταὶ εἰσῆλθον πρὸς σὲ, οὐκ ἂν ὑπελείποντο ἐπιφυλλίδα;

[02444] Πῶς ἐξηρευνήθη Ἡσαῦ, καὶ κατελήφθη αὐτοῦ τὰ κεκρυμμένα;

[02445] Οἱ μὲν κλέπται τὰ ἐν προχείρῳ κείμενα λαβόντες ἀπίασι, δεδιότες ἅπασαν ἐρευνῆσαι τὴν οἰκίαν·

[02446] καὶ δὴ καὶ οἱ τὰς ἀμπέλους τρυγῶντες ὀκνοῦσιν ἁπάσας διερευ νᾷν ἀκριβῶς·

[02447] διὸ τοὺς μείζους τῶν βοτρύων συλλέ γοντες, πολλὰς ἐν πολλοῖς κλήμασι καταλείπουσι ῥᾶ γας.

[02448] Σὲ δὲ οὕτως ἐρευνήσουσιν οἱ πολέμιοι, ὡς μηδὲ τὰ εἰς ἀδήλους σοι τόπους κατακεκρυμμένα τὰς ἐκεί νων χεῖρας διαφυγεῖν.

[02450] Ἕως τῶν ὁρίων ἐξαπέστειλάν σε, πάντες οἱ ἄνδρες τῆς διαθήκης σου ἀντέστησάν σοι·

[02451] ἠδυνήθη σαν πρὸς σὲ ἄνδρες εἰρηνικοί σου·

[02452] οἱ συνεσθίοντές σοι ἔθηκαν ἔνεδρα ὑποκάτω σου.

[02453] Προστεθήσονται, φησὶ, τοῖς πολεμίοις, καὶ οἱ χθὲς καὶ πρώην εὐ νοϊκῶς περὶ σὲ διακείμενοι, καὶ ὁμόσπονδοί σου ^[81.1713] ὄντες καὶ σύμμαχοι.

[02454] Τοῦτο γὰρ εἶπεν, Οἱ ἄνδρες τῆς διαθήκης σου, καὶ οἱ πρὸ βραχέος συνεστιώ μενοί σοι καὶ συνευωχούμενοι, οὐ μόνον σε τῶν πό λεων ἀλλὰ καὶ αὐτῶν τῆς χώρας ἐξελάσουσι τῶν ὁρίων, καὶ προφανῶς πολεμοῦντες, καὶ ἐνέδραις χρώμενοι·

[02455] αἰτία δέ σοι τῶν κακῶν τούτων ἡ ἄνοια.

[02458] (ηʹ, θʹ.) Ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, λέγει Κύριος, ἀπολῶ σοφοὺς ἐκ τῆς Ἰδου μαίας, καὶ σύνεσιν ἐξ ὄρους Ἡσαῦ.

[02459] Καὶ πτοηθήσον ται οἱ μαχηταί σου ἐκ Θαιμὰν, ὅπως ἐξαρθῇ ἄν θρωπος ἐξ ὄρους Ἡσαῦ.

[02460] Πάντας ὁμοῦ καὶ τοὺς ἐπ' ἀνδρείᾳ γαυριῶντας, καὶ τοὺς ἐπὶ σοφίᾳ βρενθυο μένους, καὶ τοὺς ὑπὸ τούτοις τελοῦντας, ὀλέθρῳ παντελεῖ παραδώσω.

[02461] Καὶ δεικνὺς τῆς ψήφου τὸ δί καιον, ιʹ.

[02462] ∆ιὰ τὴν σφαγὴν, φησὶ, καὶ τὴν ἀσέβειαν τὴν εἰς τὸν ἀδελφόν σου Ἰακώβ.

[02463] Καὶ καλύψει σε αἰ σχύνη, καὶ ἐξαρθήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα.

[02464] Λέγει δὲ καὶ τῆς εἰς τὸν ἀδελφὸν ἀδικίας τὰ εἴδη.

[02466] Ἀφ' ἧς ἡμέρας ἀντέστης ἐξεναντίας, ἐν ἡμέρᾳ αἰχμαλωτευόντων ἀλλογενῶν δύναμιν αὐτοῦ, καὶ ἀλλότριοι εἰσῆλθον εἰς πύλας αὐτοῦ, καὶ ἐπὶ Ἱε ρουσαλὴμ ἔβαλον κλήρους, καὶ σὺ ἦσθα ὡς εἷς ἐξ αὐτῶν.

[02467] Τὸ μὲν γὰρ τοὺς ἀλλογενεῖς ἐπελθεῖν, καὶ πολεμῆσαι, καὶ ἀνδραποδίσαι, δεινὸν ὂν, ἧττόν ἐστι δεινόν·

[02468] ὑμῖν δὲ τοῖς ὁμογενέσι, καὶ ἐκ τοῦ Ἀβραὰμ τὸ γένος κατάγουσι, ταῦτα εἰς τοὺς συγ γενεῖς τετολμηκόσιν, οὐδεμία συγγνώμης καταλεί πεται πρόφασις.

[02469] Τοὺς γὰρ τῆς συγγενείας πατή σαντες νόμους, συνηργεῖτε μὲν τοῖς ἀλλοτρίοις, ἐπο λεμεῖτε δὲ τοῖς οἰκείοις.

[02470] Καὶ σὺ γὰρ, φησὶν, ἦσθα ὡς εἷς ἐξ αὐτῶν.

[02471] Ταῦτα δὲ οὐχ ὡς γεγενημένα, ἀλλ' ὡς ἐσόμενα προλέγει, κατὰ τὸ οἰκεῖον ἰδίωμα·

[02474] Μὴ ἐπίδῃς ἡμέραν ἀδελφοῦ σου ἐν ἡμέρᾳ ἀλλοτρίων.

[02475] Ἡμέραν δὲ καλεῖ τὸν τῆς τιμωρίας καιρόν.

[02476] Τὸ δὲ, Μὴ ἐπίδῃς, ἀπὸ τῆς κοινῆς εἴληφε χρήσεως·

[02479] τουτέστιν, Ἐφήσθην αὐτῷ κακοῖς προσ παλαίοντι.

[02480] Τοῦτο δὲ καὶ τὸ ἐπαγόμενον ἑρμηνεύει.

[02481] Καὶ μὴ χαῖρε ἐπὶ τοὺς υἱοὺς Ἰούδα ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως αὐτῶν.

[02482] Ὁρῶν τὰ ἐκείνων κακὰ μὴ με γαφρονήσῃς, ὡς τούτων ἀπείραστος διαμείνας κα κῶν.

[02484] Μηδὲ εἰσέλθῃς εἰς πύλας λαῶν ἐν ἡμέρᾳ πόνων αὐτῶν.

[02485] Μὴ συνεισέλθῃς τοῖς πολεμίοις πορ θοῦσι τῶν συγγενῶν σου τὴν πόλιν.

[02486] Καὶ μὴ ἐπίδῃς καὶ σὺ τὴν συναγωγὴν αὐτῶν ἐν ἡμέρᾳ ὀλέθρου αὐ τῶν.

[02487] Μὴ τοῖς ἀλλοτρίοις, φησὶ, παραπλησίως ἐφησθῇς τιμωρουμένοις αὐτοῖς.

[02488] Μηδὲ συνεπιθῇ ἐπὶ τὴν δύναμιν αὐτῶν ἐν ἡμέρᾳ ἀπωλείας αὐτῶν.

[02489] Μηδὲ αὐξήσῃς αὐτοῖς ταῖς σαῖς ἐφόδοις τὰς τιμω ρίας.

[02491] Μηδὲ ἐπιστῇς ἐπὶ τὰς διεκβολὰς αὐτῶν, ἐξολοθρεῦσαι τοὺς ἀνασωζομένους αὐτῶν, μηδὲ συγκλείσῃς τοὺς φεύγοντας αὐτῶν ἐν ἡμέρᾳ θλί ψεως.

[02492] Μὴ λοχήσῃς αὐτοὺς ἐν ταῖς ὁδοῖς ἐνεδρεύων, ὥστε μηδὲ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πορίσασθαι, ἀλλὰ ταῖς σαῖς πάγαις περιπεσεῖν, καὶ ταῖς τῶν δυσμε νῶν παραδοθῆναι χερσίν.

[02493] Τίς ἂν ἀξίως ὑμνήσειε τὴν ἄῤῥητον ἀγαθότητα τοῦ δικαίου Κριτοῦ, ὃς ἀκριβῶς ἐπιστάμενος, ὡς τοῖς προφητικοῖς οὐ πεισθήσονται λόγοις, καὶ τὴν προκειμένην προσέθηκεν ἀπειλὴν, ἵνα τῇ μὲν δεδιξάμενος, τῇ δὲ καταθέλξας, μαλάξῃ τοὺς θηριώδεις;

[02496] ∆ιότι ἐγγὺς ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἐπὶ πάντα τὰ ἔθνη.

[02497] Πᾶσι γὰρ τοῖς παρανομοῦσιν ἔθνεσι δι καίαν ἐπιτίθημι τιμωρίαν, καὶ σοὶ δὲ πεισθῆναι μὴ βουλομένῳ ταύτην ἐποίσω.

[02498] Ὃν τρόπον γὰρ ἐποίη σας, ἔσται οὕτως σοι·

[02499] τὸ ἀνταπόδομά σου ἀνταπο δοθήσεταί σοι εἰς κεφαλήν σου.

[02500] ∆ίκαια πείσῃ τιμωρίᾳ παραδιδόμενος·

[02501] δρέπῃ γὰρ ὧν ἔσπειρας τοὺς καρπούς·

[02503] Ὃν τρόπον ἔπιες ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ ἅγιόν μου, πίονται πάντα τὰ ἔθνη οἶνον, τὸν μυστικόν·

[02504] πίονται, καὶ καταπίονται, καὶ ἔσονται καθὼς οὐχ ὑπάρχοντες.

[02505] Ὥσπερ γάρ σε δίκας εἰσπράξομαι ὧν εἰς τοὺς ἐμοὶ ἀνακειμένους τόπους τετόλμηκας·

[02506] οὕτω καὶ τὰ κοινωνήσαντά σοι τῆσδε τῆς παρανομίας ἔθνη τὴν προσήκουσαν δέξεται τιμωρίαν.

[02507] Οἴνου γὰρ πόσιν τὴν τιμωρίαν ἐκάλεσε·

[02508] καὶ τοῦτο σαφῶς ἡμᾶς ὁ μακάριος Ἱερεμίας διδάσκει, λαβεῖν τὸ ποτή ριον προσταχθεὶς, καὶ ποτίσαι πάντα τὰ ἔθνη.

[02510] Ἀλλ' ὑμεῖς μὲν, Ἰδουμαῖοι, ποινὴν τίσετε ὑπὲρ ὧν εἰς τοὺς ἀδελφοὺς τετολμήκατε.

[02512] Ἐν δὲ τῷ ὄρει Σιὼν ἔσται σωτηρία, καὶ ἔσται ἅγιον.

[02513] Ἐπανάξω γὰρ αὐτοὺς αἰχμαλώτους γεγενημένους, καὶ τὸν ἅγιον ἀναστήσω νεών.

[02514] Προ αγορεύει δὲ κατὰ ταυτὸν τὴν γενομένην πᾶσιν ἀν θρώποις ἐν τῇ Σιὼν σωτηρίαν, καὶ τὸν ἐκεῖθεν εἰς πᾶσαν τὴν οἰκουμένην προχυθέντα ἁγιασμὸν διὰ τοῦ σωτηρίου σταυροῦ.

[02515] Καὶ κατακληρονομήσουσιν ὁ οἶκος Ἰακὼβ τοὺς κληρονομήσαντας αὐτούς.

[02516] Τοσαύτην δὲ αὐτοῖς ἐπανελθοῦσι παρέξω ῥώμην καὶ δύναμιν, καὶ εἰς τοσοῦτον πλῆθος αὐτοὺς αὐξήσω, ὡς καὶ τὴν ὑμετέραν, καὶ τῶν ἄλλων ἐθνῶν τῶν ὁμόρων τὴν γῆν ὑφ' ἑαυτοὺς ποιήσασθαι.

[02518] Καὶ ἔσται ὁ οἶκος Ἰακὼβ πῦρ, καὶ ὁ οἶκος Ἰωσὴφ φλὸξ, ὁ δὲ οἶκος Ἡσαῦ εἰς καλάμην·

[02519] καὶ ἐκκαυθήσονται εἰς αὐτοὺς, καὶ καταφάγονται αὐ τούς.

[02520] Ἀσθενείᾳ γὰρ τοσαύτῃ παραδοθήσεσθε, ὥστε πυρὸς δίκην ὑπ' ἐκείνων ἀναλωθῆναι.

[02521] Ἰακὼβ δὲ καὶ Ἰωσὴφ τοὺς αὐτοὺς προσηγόρευσεν, ἐπειδὴ καὶ Ἐφραῒμ (υἱὸς δὲ οὗτος τοῦ Ἰωσὴφ), τὰς δέκα φυλὰς πολλάκις ὠνόμασε.

[02522] Καὶ οὐκ ἔσται πυρφόρος τῷ ^[81.1717] οἴκῳ Ἡσαῦ, ὅτι Κύριος ἐλάλησε.

[02523] Τὸν πυρφόρον ὁ μὲν Σύμμαχος διασωζόμενον εἴρηκεν·

[02524] Ἀκύλας δὲ καὶ Θεοδοτίων, καταλελειμμένον.

[02525] Τὸν παντελῆ τοίνυν ὄλεθρον αὐτῶν προδηλῶν, τοῖσδε τοῖς λόγοις ἐχρήσατο.

[02526] Καὶ οἱ Ἑβδομήκοντα δὲ τὸν πυρφόρον τεθείκασιν οὐχ ἁπλῶς·

[02527] ἀλλ' ἐπειδὴ πῦρ τὸν Ἰακὼβ, καὶ φλόγα τὸν Ἰωσὴφ κοινῇ πάντες εἰρήκασι (ῥώμην δὲ ταῦτα καὶ δύναμιν παραδηλοῖ τὰ ὀνόματα), ἠβου λήθησαν εἰπεῖν, ὡς οὐδεμία δύναμις τοῖς Ἰδουμαίοις ὑπολειφθήσεται.

[02529] Καὶ κατακληρονομήσουσιν οἱ ἐν Ναγὲβ τὸ ὄρος τοῦ Ἡσαῦ.

[02530] Καὶ τοῦτο δὲ συμφώνως οἱ τρεῖς ἑρμηνευταὶ νότον ἡρμηνεύκασιν·

[02531] οὕτω γὰρ ὁ νότος προσαγορεύεται τῇ Ἑβραίων φωνῇ.

[02532] Λέγει τοίνυν, ὅτι οἱ πρὸς νότον οἰκοῦντες τῆς Ἱερουσαλὴμ, τουτ έστι τῶν Ἰδουμαίων οἱ ὅμοροι, οἷόν τινα κλῆρον ἕξουσι καὶ μερίδα τῶν Ἰδουμαίων τὴν γῆν·

[02533] οἱ δὲ ἐν τῇ Σεφηλὰ (ἀστυγείτονες δὲ οὗτοι τῶν Ἀλλο φύλων), ὑφ' αὑτοὺς τὴν νῦν ὑπὸ τῶν Ἀλλοφύλων κατεχομένην ποιήσονται χώραν.

[02534] Καθέξουσι δὲ κοινῇ πάντες οἱ τῆς αἰχμαλωσίας ἀπαλλαγέντες, καὶ τὸ Ἐφραῒμ ὄρος, καὶ τὸ ὑποκείμενον πεδίον, καὶ τὸν τοῦ Βενιαμὶν κλῆρον, καὶ τὴν Γαλααδῖτιν ἅπασαν·

[02535] ὅρους δὲ ἕξουσιν οὓς πάλαι εἶχον ὅρους οἱ Χαναναῖοι, ὡς τέλος εἶναι τὴν Σαρέφθαν τῆς ὑπὸ τοῦ Ἰσραὴλ κατεχομένης γῆς.

[02536] Καθέξει δὲ καὶ τὴν Ἐφραθὰ πόλιν ἡ Ἱερουσαλὴμ, καὶ τὰς ταύτης ἔτι νοτιωτέρας·

[02538] Κληρονομήσουσι τὰς πόλεις τοῦ Ναγέβ.

[02539] Οὐκ ἀρκεσθήσονται δὲ οὐδὲ ταύταις, ἀλλὰ καὶ τοῦ Ἡσαῦ τὸ ὄρος οἰκεῖον ποιή σονται, ὑπὸ βασιλεῖ τῷ Θεῷ στρατευόμενοι, καὶ αὐτῷ σφᾶς αὐτοὺς ἀναθέντες.

[02540] Ἰστέον δὲ, ὡς συμφωνεῖ τῷ τέλει τῆσδε τῆς προφητείας, καὶ τῆς τοῦ μακαρίου Ἰεζεκιὴλ προφητείας τὸ τέλος.

[02541] Καὶ γὰρ ἐκεῖ προ διαγράφει τῆς γῆς τὴν διαίρεσιν, καὶ προαγορεύει τοῦ λαοῦ τὴν ἐπάνοδον, καὶ τὴν μετὰ τὴν ἐπάνοδον δοθησομένην αὐτοῖς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ δύναμιν καὶ ἰσχύν.

[02542] Ταύτης καὶ ἡμᾶς τυχεῖν γένοιτο παρὰ τοῦ μεγαλο δώρου Θεοῦ·

[02543] τευξόμεθα δὲ, εἰ τοῦ Ἡσαῦ καὶ τῶν ἀπογόνων τῶν ἐκείνου τὴν μίμησιν φύγοιμεν, καὶ κατὰ τὴν ἀποστολικὴν νομοθεσίαν χαίρειν μετὰ χαι ρόντων, καὶ κλαίειν μετὰ κλαιόντων μάθοιμεν, καὶ τὸ αὐτὸ φρονεῖν εἰς ἀλλήλους ἐθέλοιμεν.

[02544] Τῇ τοιαύτῃ γὰρ πολιτείᾳ τὸν τῶν ἁπάντων Κύριον θεραπεύοντες, ἀπολαυσόμεθα τῶν παρ' αὐτοῦ δωρεῶν, χάριτι τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[02546] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΙΩΝΑΝ.

[02548] Πάντας ἀνθρώπους δημιουργήσας ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, πάντων ὁμοίως διατελεῖ προμηθούμενος·

[02549] εἰ καὶ πλέον πάλαι ποτὲ τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐπιμελούμενος ὤφθη, καὶ τοῦτο δὲ εἰς κοινὴν ἁπάντων ἀνθρώπων εὐεργε σίαν ἐποίει.

[02550] Ὥσπερ γὰρ τοῦ Ἰσραὴλ τὴν προσήκουσαν κηδεμονίαν ποιούμενος, οὐ πρὸς ἕκαστον διαλε γόμενος τὸ πρακτέον ἐδείκνυ, ἀλλ' ἕνα τὸν ἄριστον ἐξ ἁπάντων ἐκλεγόμενος, νῦν μὲν Μωσέα τὸν μέγαν, νῦν δὲ Ἰησοῦν τὸν Ναυῆ, ἄλλοτε δὲ τὸν Σαμουὴλ, καὶ ἐν ἑτέρῳ καιρῷ τὸν Ἠλίαν, καὶ δι' ἑκάστου τῶν εἰρημένων, ἢ νόμους τιθεὶς, ἢ θαυμαστὰ δεικνὺς, ἢ παραινέσεις προσφέρων, ἐποδήγει πρὸς σωτηρίαν·

[02551] οὕτω τὸν Ἰσραηλίτην λαὸν τῶν ἄλλων ἐθνῶν ὁ Θεὸς ἀποκρίνας, τῇ περὶ τούτων ἐπιμελείᾳ, καὶ ταῖς συ χναῖς ἐπιφανείαις, καὶ ἀῤῥήτοις θαυματουργίαις, ὑπεδείκνυ καὶ τοῖς ἄλλοις ἔθνεσι τὴν εἰς θεογνωσίαν ὁδόν.

[02552] Τοῦτο γὰρ ἡμᾶς καὶ διὰ τοῦ θεσπεσίου ἐδίδαξεν Ὡσηέ.

[02553] Σκοπὸς γὰρ, φησὶν, Ἐφραῒμ μετὰ Θεοῦ προφήτης.

[02554] Οἷον γάρ τινα σκοπὸν καὶ προφήτην προὐβάλετο τὸν λαὸν εἰς τὴν τῶν ἄλλων ἐθνῶν ὠφέ λειάν τε καὶ σωτηρίαν.

[02555] Οὕτω καὶ διὰ τούτων μεμά θηκεν Αἴγυπτος τὴν ἄῤῥητον δύναμιν τοῦ τῶν ὅλων Θεοῦ.

[02556] Καὶ τὸν ἐκείνων δὲ ὄλεθρον εἰς ἅπαντας ἀν θρώπους ἡ φήμη διαγαγοῦσα, θαυμάζειν ἅπαντας παρεσκεύασε τῆς θείας προμηθείας τὸ δίκαιον.

[02557] Ἐν τεῦθεν Ῥαὰβ ἡ πόρνη, τῆς θεογνωσίας δεξαμένη τὴν αἴγλην, ἔλεγε τοῖς κατασκόποις·

[02558] ∆ιότι ἐπ έπεσεν ὁ φόβος ὑμῶν καὶ ὁ τρόμος ὑμῶν ἐφ' ἡμᾶς·

[02559] ἠκούσαμεν γὰρ ὅπως κατεξήρανε Κύριος ὁ Θεὸς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν ἔμπροσθεν ὑμῶν, καὶ διήγαγεν ὑμᾶς, ὅτι Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν, Θεὸς ἐν οὐρανῷ ἄνω, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς κάτω.

[02560] Καὶ χρόνοις δὲ πολλοῖς ὕστε ρον τὴν κιβωτὸν οἱ Ἀλλόφυλοι θεασάμενοι, μετὰ ^[81.1721] δέους καὶ φρίκης ἐβόων·

[02561] Οὗτος ὁ Θεὸς ὁ πατάξας τὴν Αἴγυπτον.

[02562] Καὶ τῶν Ἀσσυρίων δὲ τὰς πολλὰς ἐκείνας χιλιάδας πρὸ τῶν τῆς Ἱερουσαλὴμ περιβόλων κατακοντίσας, καὶ μετ' ὀλίγων φυγεῖν τὸν Σενναχη ρεὶμ ἀναγκάσας, δήλην αὑτοῦ πεποίηκε πᾶσιν ἀν θρώποις τὴν δύναμιν.

[02563] Κἀν τῇ Βαβυλῶνι δὲ τοῖς λέουσι παραδοθέντα τὸν ∆ανιὴλ φυλάξας ἀλώβητον, καὶ τὴν σφοδροτάτην ἐκείνην τῆς καμίνου φλόγα με ταβαλὼν εἰς δρόσον, ὡς τοὺς μακαρίους ἐκείνους παῖδας χορείαν ἐν μέσῳ συστήσασθαι, καὶ ὕμνον ὑφῆναι, καὶ τὸν ἀλαζόνα βασιλέα κατέπληξε, καὶ δι' ἐκείνου τοὺς ὑπηκόους ἐδίδαξεν, ὡς μόνος Θεὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν ὁ Θεός.

[02564] Καὶ ἐπὶ Κύρου δὲ τοῦ Πέρσου τὴν πολυθρύλλητον ἐκείνην ἐπάνοδον τῷ λαῷ δωρη σάμενος, καὶ μόνοις ἐκ πάντων τῶν αἰχμαλώτων γε γενημένων χαρισάμενος τὴν τῆς δουλείας ἀπαλλα γὴν, καὶ τὸν νεὼν τὸν οἰκεῖον δειμάμενος, καὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ εἰς τὴν προτέραν ἐπαναγαγὼν εὐπρα ξίαν, δεδήλωκε πάλιν, οὐ τοῖς πελάζουσι μόνοις, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἄποθεν οἰκοῦσιν, ὡς μόνος ἐστὶν ἱκανὸς προμηθεῖσθαι καὶ προστατεύειν ὧν βούλεται.

[02565] Καὶ ἐπὶ τῶν Μακεδόνων δὲ πολλάκις τὴν οἰκείαν ὑπέδειξε δύναμιν, καὶ μέντοι καὶ διὰ τῶν προφητῶν θαυμα τουργῶν καὶ τὰ ἐσόμενα προλέγων, πολλὰ τῶν ἐθνῶν πρὸς ἀλήθειαν ἐποδήγησεν.

[02566] Οὕτω τὸν μέγαν Ἐλισ σαῖον τὸ τῶν Σύρων ἔδεισεν ἔθνος, ποτὲ μὲν ἀορασίας ὑπ' αὐτοῦ δεξάμενον νέφος, ποτὲ δὲ τοῦ Νεεμὰν τὴν κάθαρσιν θεασάμενον.

[02567] Τοσοῦτον γὰρ ἔσχε τοῦδε τοῦ προφήτου σέβας, ὡς ἀῤῥωστίᾳ περιπεσόντα τὸν βασιλέα πρὸς τοῦτον ἀποστεῖλαι τὸν Ἀζαὴλ πευσό μενον εἰ ῥωσθήσεται·

[02568] καὶ αὐτὸν δὲ τὸν Ἀζαὴλ οὗτος αὐτὸς ὁ προφήτης ἔχρισε βασιλέα τοῖς Σύροις.

[02569] Καὶ τὸν θεσπέσιον δὲ Ἱερεμίαν τοσαύτης ἠξίωσε τιμῆς τῶν Βαβυλωνίων ὁ βασιλεὺς, ὡς αἵρεσιν αὐτῷ τῆς οἰκήσεως δοῦναι·

[02570] καὶ τοὺς μὲν ἄλλους ἅπαντας καὶ βασιλέας καὶ ἄρχοντας αἰχμαλώτους ἀπήγαγε, τούτῳ δὲ μόνῳ δέδωκεν ἐξουσίαν διάγειν ὅπου βούλεται.

[02571] Οὕτω καὶ τὸν μακάριον Ἰωνᾶν Νινευϊτῶν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς προφήτην ἐχειροτόνησε.

[02572] Πόλις δὲ ἦν αὕτη πά λαι μεγίστη, καὶ τοῦ τῶν Ἀσσυρίων βασιλέως τὰ βασίλεια δεξαμένη.

[02573] Ἐπειδὴ γὰρ ἔμελλεν ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Λόγος δι' ἀνθρωπείας φύσεως ἐπιφαίνεσθαι τοῖς ἀνθρώποις, καὶ ἅπαντα τὰ ἔθνη τῷ τῆς θεογνω σίας καταφωτίζειν φωτὶ, καὶ πρὸ τῆς οἰκείας ἐναν θρωπήσεως τὴν θείαν αὑτοῦ τοῖς ἔθνεσιν ὑποδείκνυσι προμήθειαν, ἵνα τοῖς προλαβοῦσι τὰ ἐσόμενα βεβαιώ σῃ, καὶ διδάξῃ πάντας, ὡς οὐκ Ἰουδαίων ὁ Θεὸς μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐθνῶν, καὶ τῆς Παλαιᾶς καὶ Νέας ∆ιαθήκης τὴν συγγένειαν δείξῃ.

[02574] Εἰ γὰρ μηδεμίαν τῶν ἐθνῶν πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως ἐποιήσατο πρόνοιαν, ἕτερον ἂν αὐτὸν ὑπέλαβον Ἰουδαῖοι Θεὸν, ὡς ἐναντία δρῶντα τῷ δεδωκότι τὸν νόμον·

[02575] ὁ μὲν γὰρ μόνον Ἰου δαίων ἐφρόντιζεν·

[02576] οὗτος δὲ πάντων ἀνθρώπων ἐποιεῖ το τὴν ἐπιμέλειαν.

[02577] Τοῦτο δὲ πέπονθε Μαρκίων ὁ ^[81.1724] βδελυρὸς, ἄλλον τοῦτον παρ' ἐκεῖνον φήσας Θεὸν, καὶ ταῦτα κἀν τῇ Παλαιᾷ τὴν περὶ πάντας ἀνθρώπους αὐτοῦ θεασάμενος πρόνοιαν.

[02578] Ἀλλ' ἵνα μὴ πέρα τοῦ μέτρου μηκύνωμεν, ἐπ' αὐτὴν ἔλθωμεν τοῦ προφήτου τὴν ἑρμηνείαν.

[02580] Ὁ μακάριος Ἰωνᾶς καὶ ἄλλας ἐποιήσατο προφη τείας·

[02581] οὐκ ἐμφέρονται δὲ αὗται τῷ συγγράμματι τούτῳ·

[02582] μεμαθήκαμεν δὲ ἐκείνας ἐκ τῆς τετάρτης τῶν Βασιλειῶν.

[02583] Περὶ γὰρ τοῦ Ἱεροβοὰμ, ὃς τρίτος ἐξ Ἰηοῦ γεγονὼς τῶν δέκα φυλῶν ἐβασίλευσε, τοι αῦτα ἡ Γραφὴ διδάσκει·

[02584] Αὐτὸς ἀποκατέστησε τὸ ὅριον Ἰσραὴλ ἀπὸ εἰσόδου Ἠμὰθ, ἕως τῆς θαλάσσης τῆς πρὸς ἑσπέραν, κατὰ τὸ ῥῆμα Κυρίου Θεοῦ Ἰσραὴλ, ὃ ἐλάλησεν ἐν χειρὶ δούλου αὑτοῦ Ἰωνᾶ, τοῦ υἱοῦ Ἀμαθεὶ, τοῦ προφήτου τοῦ ἀπὸ Γεθοφρᾶ.

[02585] Καὶ ἡ προφητεία δὲ τὴν αὐτὴν ἔχει τοῦ πατρὸς προσηγορίαν.

[02586] Τοῦτον ἐκέλευσεν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς εἰς Νινευῒ τὴν πόλιν ἀφικέσθαι, καὶ τὴν ἐσο μένην αὐτοῖς διὰ τὴν πολλὴν παρανομίαν προαγγεῖλαι πανωλεθρίαν.

[02587] Ἀνέβη γὰρ, φησὶν, ἡ κραυγὴ τῆς κακίας αὐτῶν πρός με.

[02588] Τουτέστιν, εἰς πολλὴν ἐξώκειλαν πονηρίαν, ὥστε ὑπερβῆναι τῆς μακροθυ μίας τοὺς ὅρους.

[02589] Ἀλλὰ τούτων ὁ προφήτης τῶν λόγων ἀκούσας, φυγὴν τῆς ὑπακοῆς προτετίμηκε, καὶ ἀποδρᾶναι τετόλμηκεν εἰς Θαρσίς.

[02590] Τὴν δὲ Θαρ σὶς, τινὲς μὲν Ταρσὸν ἀπὸ τῆς τοῦ ὀνόματος συγγε νείας ὑπέλαβον εἶναι, τινὲς δὲ τὴν Ἰνδίαν οὕτως ἔφασαν ὠνομᾶσθαι·

[02591] συνιδεῖν οὐκ ἐθελήσαντες, ὡς τῶν Ἀσσυρίων ἡ βασιλεία τῆς Ἰνδῶν ἐστιν ὅμορος·

[02592] ἔθος δὲ τοῖς φεύγουσι τὰ ἑῷα ἐπὶ τὴν ἑσπέραν χω ρεῖν, καὶ τοῖς τὰ νότια δραπετεύουσιν ἐπὶ τὰ βόρεια τρέχειν·

[02593] ἄλλως τε καὶ εἰς τὴν Ἰόππην κατῆλθε, πόλιν παραλίαν τῆς Παλαιστίνης, ἵνα ἐκεῖθεν ἀπάρῃ·

[02594] ἐπίκειται δὲ τῇ πρὸς ἑσπέραν κειμένῃ θαλάττῃ.

[02595] ∆ιὰ τούτου δὲ τοῦ πελάγους οὐκ ἂν ναυτιλίᾳ τις χρώ μενος εἰς Ἰνδίαν ἀπέλθοι·

[02596] μεταξὺ γὰρ τῆς τε ἡμε τέρας θαλάττης, καὶ τῆς Ἰνδικῆς, ἤπειρός ἐστι με γίστη, ἡ μὲν οἰκουμένη, ἡ δὲ παντελῶς ἔρημος·

[02597] καὶ ὄρη δὲ πλεῖστα καὶ μέγιστα, μεθ' ἃ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης ὁ κόλπος, ᾧ τὸ Ἰνδικὸν ἀναμέμικται πέ λαγος.

[02598] Καὶ ἵνα μή τις ὑπολάβῃ λογισμοῖς ἡμᾶς πα ραλογίζεσθαι τὴν ἀλήθειαν, τὴν θείαν Γραφὴν παρ έξομαι μάρτυρα, ὡς Θαρσὶς ἡ Καρχηδών ἐστι τῆς Ἀφρικῆς προκαθημένη.

[02599] Ἐν γὰρ Ἡσαΐᾳ τῷ προφήτῃ, τῶν Ἑβδομήκοντα εἰρηκότων, Ὀλολύξατε, πλοῖα Καρχηδόνος, ὅτι ἀπόλωλε τὸ ὀχύρωμα ὑμῶν, Ἀκύλας, καὶ Σύμμαχος, καὶ Θεοδοτίων, Θαρσὶς ἀντὶ τῆς Καρχηδόνος τεθείκασι.

[02600] Τοῦτο γὰρ τὸ ὄνομα ^[81.1725] καὶ ἡ Ἑβραίων ἔχει γραφή.

[02601] Οὕτω δὲ καὶ τοῦ θεσπεσίου Ἰεζεκιὴλ Καρχηδονίων μνήμην ποιησα μένου, καὶ παρὰ τῷ Ἑβραίῳ, καὶ παρὰ τῷ Σύρῳ εὑρήκαμεν τὸ Θαρσίς.

[02602] Ἐξ ὧν ποδηγηθέντες, τὸν μακάριόν φαμεν Ἰωνᾶν οὐκ εἰς Ἰνδίαν, ἀλλ' εἰς Καρχηδόνα ποιήσασθαι τὴν φυγήν.

[02603] Πεποίηκε δὲ τοῦτο σαφῶς μὲν εἰδὼς, ἅτε δὴ προφήτης, ὡς παν ταχοῦ πάρεστι τῶν ὅλων ὁ Κύριος, καὶ τόπος οὐδεὶς ἔρημος τῆς αὐτοῦ προμηθείας·

[02604] ὑπολαμβάνων δὲ ὅμως ἐν μόνῃ τῇ Ἱερουσαλὴμ αὐτὸν ποιεῖσθαι τὴν ἐπιφά νειαν.

[02605] Οὐκ ὄκνος δὲ αὐτῷ τῆς φυγῆς, οὐδὲ δέος ἐγένετο πρόξενον·

[02606] ἀλλὰ τὰς τοῦ ἐλέου πηγὰς ἐπι στάμενος, αἷς χρώμενος ὁ κηρῦξαι κελεύσας ἅπαντα πρυτανεύει, καὶ εἰδὼς ὡς εἰ μεταμελείᾳ χρήσονται Νινευῗται, τεύξονται πάντως τῆς θείας φιλανθρω πίας, ἀπρεπὲς ἐνόμισε ψευδῆ δειχθῆναι τὴν πρόῤ ῥησιν, καὶ ψεύστης ἀντὶ προφήτου κληθῆναι.

[02607] Ταύτην δὲ αὐτῷ τὴν ὑποψίαν ἐντέθεικε καὶ αὐτὸ τῆς ἀπει ληθείσης τιμωρίας τὸ κήρυγμα.

[02608] Ἐσκόπησε γὰρ, ὡς οὐκ ἂν προεμήνυσεν, εἴπερ κολάσαι ἠβούλετο·

[02609] ἀλλὰ μετανοίας ἐστὶ δήπουθεν προτροπὴ, τῆς τιμωρίας ἡ ἀπειλή.

[02610] Πρὸς δὲ τούτῳ καὶ τῶν Ἰουδαίων κατηγο ρίαν ὑπέλαβεν ἔσεσθαι τὴν τῶν Νινευϊτῶν εὐπεί θειαν, ὡς τῶν μὲν ἀγνῶτι καὶ ἀλλοφύλῳ πεπιστευ κότων ἀνδρὶ, τῶν δὲ μυρίοις προφήταις ὁμοφύλοις, μετὰ θαυματουργίας τὴν προφητείαν ποιουμένοις, διηνεκῶς ἀπειθούντων, καὶ ὄνησιν οὐδεμίαν παρ' αὐ τῶν δεχομένων.

[02611] ∆ιὰ ταῦτα τὸ κελευσθὲν εὐθὺς οὐ πεποίηκεν·

[02612] ἀλλὰ καὶ τὴν διὰ θαλάσσης φυγὴν ἐποιή σατο, νομίσας ὅτι τάχιστα τῆς τοιαύτης ὑπουργίας ἀπαλλαγήσεται.

[02613] Ἔδωκε δὲ καὶ τὸν τῆς ναυτιλίας μισθὸν, οὐδὲ τῆς ἐντεῦθεν αὐτὸν ζημίας ἐπισχεῖν δυνηθείσης.

[02614] Ἀλλ' ὁ γῆς, καὶ θαλάττης, καὶ τῶν οὐ ρανῶν Ποιητὴς, ἐγείρει κατὰ τοῦ σκάφους κλύδωνα, καὶ τὰ τῶν κυμάτων περιβάλλει τῷ πλοίῳ δεσμὰ, καὶ τῶν ἄλλων πάντων ἐξουρίων φερομένων, περὶ τοῦτο μόνον τὸ πλοῖον ἐγίνετο τῆς θαλάττης ἡ ζάλη, καὶ τὸ ῥόθιον ἔζει.

[02615] Καὶ τοῦτο ἡμᾶς τῶν ναυτῶν ὁ κλῆρος διδάσκει σαφῶς·

[02616] οὐ γὰρ ἂν, εἴπερ κοινὸς ἦν ὁ κλύδων, κλήρῳ μαθεῖν ἐπεχείρησαν τὸν τοῦ κλύ δωνος αἴτιον·

[02617] ἀλλ' ἐπειδὴ τοὺς ἄλλους ἑώρων ἀκιν δύνως διατέμνοντας τῆς θαλάττης τὰ νῶτα, τὴν δὲ σφετέραν ὁλκάδα βαλλομένην ταῖς τρικυμίαις, πρῶ τον μὲν ἐτράποντο πρὸς εὐχὰς, ὃν ἕκαστος ἐνόμιζε Θεὸν ἱκετεύοντες·

[02618] οὐδένα δὲ πόρον σωτηρίας ἐν τεῦθεν εὑρίσκοντες, ὕπνῳ τὸν Ἰωνᾶν κατεχόμενον ἀφυπνίζουσιν.

[02619] Ὑπὸ γὰρ τοῦ συνειδότος κεντούμενος, καὶ τῇ ἀθυμίᾳ βαλλόμενος, καὶ τῶν λογισμῶν τὰς ἀκίδας οὐ φέρων, ἐμηχανήσατο τὴν ὑπὸ τοῦ ὕπνου παραψυχήν.

[02620] Καὶ τοσούτου κατὰ τοῦ σκάφους γιγνο μένου θορύβου, τῶν κυμάτων ἔξωθεν προσρηγνυμέ νων, καὶ τῶν ναυτῶν ἔνδοθεν ταραττομένων, αὐτὸς οὐχ ἁπλῶς οὐδὲ μετρίως ἐκάθευδεν, ἀλλὰ βαθεῖ κατ εχόμενος ὕπνῳ καὶ ἔρεγχεν, ὡς αὐτὸς συγγράψας ἐδίδαξεν.

[02621] Ἀλλὰ διαναστήσας αὐτὸν ὁ πρωρεὺς, τὸ μὲν πρῶτον εὐχὰς προσφέρειν τῷ οἰκείῳ Θεῷ κατ ^[81.1728] ηνάγκασεν, ἀγνοῶν ὡς τὴν τοιαύτην ἀφεῖλεν ἡ φυγὴ παῤῥησίαν.

[02622] Ἐπειδὴ δὲ λύσιν οὐδαμόθεν ἐλάμβανε τὰ δεινὰ, κλήρῳ μαθεῖν ἠδυνήθησαν τὸν τοῦ κλύδω νος αἴτιον, εἰδότες, ὡς εἰκὸς (τὴν γὰρ φυσικὴν ἐκέκτηντο γνῶσιν), ὡς ἔστι τοῖς ἁμαρτάνουσιν ἀπο κειμένη ποινὴ, καὶ δίκας τίνομεν ὧν πλημμελοῦμεν ἀξίας.

[02623] Ἐπειδὴ δὲ τοῦ προφήτου κατήγορος καὶ μάρτυς ὁ κλῆρος ἐγένετο, ἄγεται εἰς τὸ κριτήριον, καὶ δρῶσιν οἱ ναῦται τὰ δικαστῶν, καὶ ἀπαιτοῦσιν εὐθύνας τῶν βεβιωμένων τὸν Ἰωνᾶν.

[02625] Ἀπάγγειλον γὰρ, φασὶν, ἡμῖν, τίς σου ἡ ἐργασία ἐστὶ, καὶ πόθεν ἔρχῃ, καὶ ποῦ πορεύῃ, καὶ ἐκ ποίας χώρας, καὶ ἐκ ποίου λαοῦ εἶ σύ.

[02626] Οὕτω μετὰ ἀκριβείας ἁπάσης ἐξήταζον, πανταχόθεν μαθεῖν ἐθέλοντες τὴν τοῦ χειμῶνος αἰτίαν·

[02627] οὗ χάριν οὐ μόνον πόθεν τε ἀπῆρε, καὶ ποῦ βαδίζει κελεύουσιν εἰπεῖν, ἀλλὰ καὶ ἐκ ποίου ἔθνους κατάγει τὸ γένος, ἵνα καὶ ἐκ τῶν κοινῶν τοῦ ἔθνους ἐπιτηδευμάτων μάθωσι τοῦ ἀνθρώπου τὸν βίον.

[02628] Πρὸς ταῦτα τοίνυν ἀποκρινόμενος ὁ μακάριος Ἰωνᾶς ἔλεγε·

[02630] ∆οῦλος Κυρίου ἐγώ εἰμι, καὶ Κύριον τὸν Θεὸν τοῦ οὐρανοῦ ἐγὼ σέβομαι, ὃς ἐποίησε τὴν θά λασσαν καὶ τὴν ξηράν.

[02631] Θαυμάσιος ἀληθῶς ὁ προ φήτης, καὶ πάσης ἄξιος εὐφημίας.

[02632] Καὶ γὰρ θανάτου προσδεχόμενος ψῆφον, κήρυξ γίνεται τῆς τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων δυνάμεως, ποιητὴν αὐτὸν τῶν ἁπάντων καὶ ∆εσπότην ἀποκαλῶν.

[02633] Ἐπειδὴ γὰρ εἰδώλοις ἐλά τρευον τὸ τηνικαῦτα τῶν ἀνθρώπων οἱ πλεῖστοι, τὸν δὲ τῶν ἁπάντων ἠγνόουν ∆ημιουργόν·

[02634] ἀναγκαίως ὁ μακάριος προφήτης τοῦτον τοῖς ἀγνοοῦσιν ἀποκαλύ πτει·

[02635] ὁμολογεῖ δὲ καὶ τὴν πρόφασιν τῆς φυγῆς, ὅτι Τοῦτον ὃν οἶδα, οὐ μόνον γῆς καὶ θαλάττης, ἀλλὰ καὶ τῶν οὐρανῶν ∆εσπότην καὶ ποιητὴν, ἀνοίᾳ χρώ μενος διαφεύγειν ὑπέλαβον.

[02639] Ταῦτα, φασὶν, ἐπιστάμενος, καὶ τοὺς ἄλλους διδά σκειν πεπιστευμένος, πῶς ἠνέσχου φυγεῖν τὸν παν ταχοῦ παρόντα Θεόν;

[02640] Τοσαύτην φέρει τὴν αἰσχύνην τὸ μὴ εἴκειν Θεῷ·

[02641] καὶ γὰρ ὁ προφήτης, ὁ τῶν ἄλ λων διδάσκαλος, ὑπὸ τῶν ἀγνοίᾳ κατεχομένων τῆς μέμψεως τὴν ψῆφον ἐδέχετο.

[02642] Ἀλλ' ὅμως καὶ τῶν παρ' αὐτοῦ λόγων ἀκούσαντες, καὶ λίαν αὐτῷ μεμ ψάμενοι, καὶ νεμεσήσαντες, οὐκ ἀνέχονται τὴν τοῦ θανάτου ψῆφον ἐξενεγκεῖν·

[02643] ἀλλ' αὐτὸν ὡς προφήτην ἀναμένουσι τὸ πρακτέον δηλῶσαι.

[02645] Τί σοι γὰρ, φασὶ, ποιήσομεν, καὶ κοπάσει ἡ θάλασσα ἀφ' ἡμῶν;

[02646] Σφοδρότερος γὰρ ὁ κλύδων καὶ μετὰ τὸν κλῆρον ἐγένετο.

[02647] Τότε λοιπὸν ὁ μακά ριος προφήτης τὴν θείαν ὀργὴν ἐγνωκὼς, αὐτὸς ἑαυτοῦ καταψηφίζεται θάνατον.

[02649] Ἄρατε γάρ με, φησὶ, καὶ ἐμβάλ[λ]ετε εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ κοπάσει ἡ θάλασσα ἀφ' ὑμῶν, διότι ἔγνωκα ἐγὼ, ὅτι δι' ἐμὲ ὁ κλύδων ὁ μέγας οὗτός ἐστιν ἐφ' ὑμῶν.

[02650] Ἀλλὰ καὶ τούτων ἀκούσαντες οἱ ναῦται τῶν λόγων, οὐκ εὐθὺς τὸ κελευσθὲν ἔδρα σαν, ἀλλὰ ἀνέμειναν, παῦλάν τινα προσδοκῶντες ἔσεσθαι τῶν κακῶν, καὶ ταῖς κώπαις χρώμενοι ^[81.1729] καταχθῆναι πρὸς τὴν γῆν ἐπειράθησαν.

[02651] Ὡς δὲ καὶ τοῦτο ποιεῖν διεκώλυε τῆς θαλάττης ἡ βία, εὐχῇ τὸν Θεὸν ἱλασάμενοι πρότερον, οὕτω τὸν Ἰωνᾶν τῇ θαλάττῃ παρέδοσαν.

[02653] Μηδαμῶς γὰρ, φασὶ, Κύριε, μὴ ἀπολώμεθα ἕνεκεν τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου τούτου, καὶ μὴ δῷς ἐφ' ἡμᾶς αἷμα δίκαιον·

[02654] διότι σὺ, Κύριε, ὃν τρόπον ἠβούλου, πεποίηκας.

[02655] Καὶ σαφῶς μεμαθηκότες ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τὴν κατ' αὐτοῦ ψῆφον ἐξενηνέχθαι, ἱκε τεύουσι μὴ δοῦναι δίκας ὑπουργοῦντες τῇ ψήφῳ·

[02656] Μὴ δῷς γὰρ, φασὶν, ἐφ' ἡμᾶς αἷμα δίκαιον·

[02657] τουτέστιν, Ὑπὲρ ἀθώου αἵματος μὴ τίσωμεν, ὦ ∆έσποτα, δίκας.

[02658] Οὕτω δὲ καὶ τοῦ προφήτου τῇ θαλάττῃ παραδοθέν τος, ἐστορέσθη μὲν τῶν κυμάτων ἡ ζάλη, δέος δὲ πλέον εἰσεδέξαντο ταῖς ψυχαῖς οἱ τούτου γενόμενοι θεαταὶ, ὡς καὶ θυσίας προσενεγκεῖν μετὰ τὴν ἐπ άνοδον τῷ Θεῷ, καὶ πιστεῦσαι τοῦτον εἶναι μόνον τῶν ἁπάντων ∆εσπότην.

[02661] Τὸν δὲ Ἰωνᾶν θείῳ νεύματι (τοῦτο γὰρ εἶπε, Προσέταξεν ὁ Θεὸς) κῆτος ὑπεδέξατο μέγιστον, οὐδεμίαν αὐτῷ λώβην διὰ τῶν ὀδόντων προσενεγ κών;

[02662] ἡ δὲ κοιλία τοῦ κήτους οἴκησις ἐγένετο τῷ προφήτῃ τρεῖς ἡμέρας καὶ νύκτας τοσαύτας, καὶ ἡ ἀλλοιωτικὴ δύναμις τῆς γαστρὸς ἐνεργεῖν ἐκωλύετο.

[02663] Ἐν τοσαύτῃ δὲ ὁ προφήτης εὐρυχωρίᾳ διῆγεν, ὡς καὶ προσευχὴν προσενεγκεῖν τῷ Θεῷ.

[02665] Ἐβόησα γὰρ, φησὶν, ἐν θλίψει μου πρὸς Κύριον τὸν Θεόν μου, καὶ εἰσήκουσέ μου, ἐκ κοιλίας ᾅδου τῆς κραυγῆς μου.

[02666] Ἐγὼ γὰρ, φησὶν, ὁ πάλαι νομίζων ἐν Ἱεροσολύμοις μόνον αὐτὸν ἐπι φαίνεσθαι τοῖς προφήταις, καὶ ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κή τους ηὗρον παρόντα, καὶ προσενεγκὼν ἱκετηρίαν τῆς παρ' αὐτοῦ φιλανθρωπίας ἀπήλαυσα.

[02667] Ἅδου δὲ κοι λίαν τὴν κοιλίαν τοῦ κήτους ἐκάλεσεν, ἐπειδὴ καὶ τὸ θηρίον θανατηφόρον, καὶ τῇ φύσει δὲ τῶν γε γενημένων νεκρὸς ἦν, ἔζη δὲ μόνῃ τῇ χάριτι.

[02668] Ἄλ λως τε καὶ ὡς τύπος τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ, τοῦ ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καὶ νύκτας τρεῖς πεποιηκότος·

[02669] εἰκότως ἑαυτὸν ἐν κοιλίᾳ ᾅδου γεγενῆ σθαί φησι.

[02670] Καὶ τὸ πάντων παραδοξότατον, ὅτι ὁ μὲν ἀληθῶς τοῦ θανάτου γευσάμενος, ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς γῆς ἔφη ἔσεσθαι τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας·

[02671] ὁ δὲ ὑπὸ τὴν σκιὰν τοῦ θανάτου, ᾅδου κοιλίαν καλεῖ τὴν τοῦ κήτους κοιλίαν.

[02672] Τῷ μὲν γὰρ Ἰωνᾷ οὐκ ἐν τῇ ἐξουσίᾳ ἦν ἡ ζωή·

[02673] τῷ δὲ ∆εσπότῃ Χριστῷ, καὶ ὁ θάνατος αὐθαίρετος, καὶ ἡ ἀνάστασις ἐθελούσιος·

[02674] τούτου χάριν ἐκεῖ μὲν ὅπου ᾅδης καὶ θάνατος, καρδία γῆς προσηγόρευται·

[02675] ἐνταῦθα δὲ ᾅδης ἡ κοι λία τοῦ κήτους ὠνόμασται.

[02677] οὐ γὰρ ἂν μέχρι τοῦ παρόντος διετέ λεσα ζῶν.

[02679] Ἀπέῤῥιψάς με εἰς βάθη καρδίας θαλάσσης, καὶ ποταμοὶ ἐκύκλωσάν με.

[02680] Πάλιν τῆς καρδίας ἡ ^[81.1732] μνήμη δείκνυσι τὴν σκιὰν ἐοικυῖαν τῇ ἀληθείᾳ·

[02681] πο ταμοὺς δὲ λέγει τῶν κυμάτων τὰ προσβολάς.

[02682] Πάντες οἱ μετεωρισμοί σου καὶ τὰ κύματά σου ἐπ' ἐμὲ διῆλθον.

[02685] Τῇ τῶν κακῶν κατεχόμενος ἀωρίᾳ, καὶ πάλαι μὲν μετέωρος ὑπὸ τῶν κυμάτων φερόμε νος, νῦν δὲ ὡς ἐν δεσμωτηρίῳ ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κή τους καθειργόμενος, ἔγνων ὅτι τῆς σῆς ἐγυμνώ θην προνοίας, καὶ τούτου χάριν τούτων ἕκαστον ὑπο μένω.

[02686] Ἆρα προσθήσω τοῦ ἐπιβλέψαι με πρὸς ναὸν τὸν ἅγιόν σου;

[02687] (ὰʹ.) Περιεχύθη μοι ὕδωρ ἕως ψυχῆς μου, ἄβυσσος ἐκύκλωσέ με ἐσχάτη.

[02688] Ὑπ' αὐτῆς γὰρ τῆς ἀβύσσου κυκλούμενος, καὶ ἐν μέσῳ τοσούτων ὑδάτων γεγενημένος, ἐνδοιάζω, καὶ δέδια μὴ παντε λῶς στερηθῶ τῆς ἐπεράστου μοι θεωρίας τοῦ σοῦ ναοῦ.

[02690] Ἔδυ ἡ κεφαλή μου εἰς σχισμὰς ὀρέων, καὶ κατέβην εἰς γῆν, ἧς οἱ μοχλοὶ αὐτῆς κάτοχοι αἰώ νιοι.

[02691] Ὁρῶ γὰρ ἐμαυτὸν ὑπό τινων ὀρῶν μεγίστων κυκλούμενον, καὶ μοχλοῖς τισιν ἀῤῥαγέσι πανταχό θεν περιειργόμενον·

[02692] αἰνίττεται δὲ διὰ τούτων οὐ μόνον τοῦ κήτους τὸ μέγεθος, ἀλλὰ καὶ τὸ ἄφυκτον τῶν κατεχόντων κακῶν·

[02693] εἰκὸς δὲ καὶ ὄρη τινὰ λέγειν τὰ τοῖς ὕδασι τοῖς θαλαττίοις κρυπτόμενα, οἷς ἔστιν ὅτε καὶ τὰ σκάφη προσρηγνύμενα διαφθείρεται, ἃ σαφῶς οἱ ναῦται γινώσκοντες, τὰς ὑφάλους πέτρας διαφεύγειν σπουδάζουσι.

[02694] Καὶ ἀναβήτω ἐκ φθορᾶς ἡ ζωή μου πρὸς σὲ, Κύριε, ὁ Θεός μου.

[02695] (ηʹ.) Ἐν τῷ ἐκλείπειν ἀπ' ἐμοῦ τὴν ψυχήν μου, τοῦ Κυρίου ἐμνήσθην, καὶ ἔλθοι πρὸς σὲ ἡ προσευχή μου εἰς ναὸν ἅγιόν σου.

[02696] Ἐπειδὴ, φησὶ, παρ' αὐτὰς ὢν τοῦ θανάτου τὰς πύλας τὴν περὶ σοῦ λήθην ἐν ἐμοὶ γενέσθαι οὐκ ἠνεσχόμην, ταύτης με, ∆έσποτα, τῆς φθορᾶς ἐλευθερώσας εἰς τὴν ζωὴν ἐπανάγαγε, ἵνα πάλιν ἐν τῷ ἀφιερωμένῳ σοι ναῷ τὰς συνήθεις προσευχὰς προσενέγκω.

[02698] Φυλασσόμενοι τὰ μάταια καὶ ψευδῆ, ἔλεον αὑτῶν ἐγκατέλιπον.

[02699] Οἱ τὰ ψευδῆ, φησὶ, καὶ μάταια δεδιδαγμένοι, τῷ κλήρῳ πεισθέντες ἀφειδῶς με τῇ θαλάττῃ παρέδοσαν.

[02701] Ἐγὼ δὲ μετὰ φωνῆς αἰνέσεως καὶ ἐξομο λογήσεως θύσω σοι, ὅσα ηὐξάμην ἀποδώσω σοι εἰς σωτηρίαν μου τῷ Κυρίῳ.

[02702] Ἀπαλλαγεὶς γὰρ τῶν κατεχόντων δεινῶν, τὰς σωτηρίας σοι προσοίσω θυ σίας, διηγούμενος καὶ τῆς σῆς εὐεργεσίας τὴν με γαλουργίαν, καὶ τῆς ἐμῆς φυγῆς τὴν ζημίαν.

[02703] Ὑπο σχόμενος δὲ ταῦτα καὶ πεπλήρωκεν ὁ μακάριος Ἰωνᾶς, καὶ συγγραφῇ παρέδωκεν ἅπαντα, ὥστε μὴ μόνον τοὺς τηνικάδε ἀνθρώπους, ἀλλὰ καὶ τοὺς ὀψι γόνους τὰ κατ' αὐτὸν μαθεῖν.

[02704] Καὶ καθάπερ ὁ μακά ριος ∆αβὶδ ἀνάγραπτον πεποίηκε τὴν οἰκείαν ἁμαρ τίαν, καὶ τοῦ Θεοῦ τὴν φιλανθρωπίαν κηρύττων, καὶ τοῖς ἁμαρτάνουσι τὰ φάρμακα τῆς μετανοίας ὑπο ^[81.1733] δεικνύς·

[02705] οὕτως ὁ θαυμάσιος Ἰωνᾶς καὶ τὴν φυγὴν, καὶ τὴν ἐπενεχθεῖσαν αὐτῷ τιμωρίαν, καὶ τὴν δω ρηθεῖσαν σωτηρίαν παραδέδωκεν ἱστορίᾳ.

[02706] Ὁ δὲ φιλ άνθρωπος ∆εσπότης δεξάμενος τὴν εὐχὴν, οἷον ἀπό τινος εἱρκτῆς τῆς τοῦ κήτους κοιλίας τὸν προφήτην ἐξήγαγεν.

[02709] Ἀλλὰ πάλιν εὐθὺς παρηγγύησεν ἐκεῖνα δρᾶσαι, ἃ πρότερον ἤκουσε, καὶ τὴν μεγάλην πόλιν ἐκείνην καταλαβεῖν, καὶ τὸ κήρυγμα προσενεγκεῖν τῆς φοβε ρᾶς ἀπειλῆς·

[02710] μαθὼν δὲ τῇ πείρᾳ τὴν ζημίαν ἣν φέρει τὸ ἀντιτείνειν Θεῷ, ποιεῖται τὴν πορείαν ὡς προσετάχθη, καὶ καταλαμβάνει τὴν Νινευΐ.

[02711] Μηδεὶς δὲ ἀνοήτως πολυπραγμονείτω, πῶς αὐτὸν τὸ κῆτος ἐξήμεσε·

[02713] μήτε μὴν παρὰ ποίαν αὐτὸν ἐξήγαγεν ἠϊόνα·

[02714] καὶ τοῦτο γὰρ τῶν ἄγαν ἐστὶ περιττῶν.

[02715] Ἀρκείσθω δὲ πᾶς εὐ σεβὴς τῇ διδασκαλίᾳ τοῦ Πνεύματος.

[02717] Ἡ δὲ Νινευῒ, φησὶν, ἦν πόλις μεγάλη τῷ Θεῷ, ὡσεὶ πορείας ὁδοῦ ἡμερῶν τριῶν.

[02718] Περὶ πολ λοῦ, φησὶν, ὁ Θεὸς τὴν ταύτης ἐποιεῖτο σωτηρίαν, ἅτε δὴ πολλοὺς ἐν αὐτῇ διαπλάσας ἀνθρώπους.

[02719] Τὸ δὲ, Ὡσεὶ πορείας ὁδοῦ ἡμερῶν τριῶν, τινὲς μὲν περὶ τῆς χώρας ἐξειλήφασι τῆς ὑπὸ τὴν πόλιν τελούσης, ὡς τριῶν ἡμερῶν ὁδὸν κατά τε τὸ μῆκος, καὶ τὸ εὖ ρος ἐχούσης·

[02720] τινὲς δὲ ὡς τοῦ κηρύττοντος διὰ τριῶν ἡμερῶν ἅπασαν περινοστῆσαι δυναμένου τὴν πόλιν.

[02721] Εἴτε δὲ τοῦτο, εἴτε ἐκεῖνό τις δέξαιτο, οὐδὲν λυμα νεῖται τῇ ἀληθείᾳ·

[02722] ἀλλ' ὅμως ἐμοὶ δοκεῖ τὸ δεύτερον ἀληθέστερον εἶναι·

[02723] τοῦτο δέ με προαιρεῖσθαι τὸ ἐπαγόμενον ἀναγκάζει.

[02725] Ἤρξατο γὰρ, φησὶν, Ἰωνᾶς τοῦ εἰσπορεύεσθαι εἰς τὴν πόλιν ὡσεὶ πορείαν ἡμέρας μιᾶς.

[02726] Οὐ κατ' εὐθὺ τῆς πόλεως ὁδεύων, ἀλλ' ἀγορὰς καὶ ἀγυιὰς, καὶ ῥύμας περινοστῶν, καὶ κηρύττων, ὅτι Ἔτι τρεῖς ἡμέραι καὶ Νινευῒ καταστραφήσεται.

[02727] Ταύτας δὲ καὶ ὁ Ἀκύλας, καὶ ὁ Σύμμαχος, καὶ ὁ Θεοδοτίων, τεσσαράκοντα ἔφασαν, συμφωνοῦσι δὲ τούτοις καὶ ὁ Σύρος, καὶ ὁ Ἑβραῖος·

[02728] ἔχει δὲ καὶ τὸ εἰκὸς οὗτος ὁ ἀριθμός.

[02729] Καὶ γὰρ τρισὶν ἡμέραις ποτὲ μὲν ἅπασαν ἐνόστησε τὴν πόλιν ὁ Ἰωνᾶς, ποτὲ δὲ τὴν μετάνοιαν τὴν ἐπίπονον ἐκείνην οἱ Νινευῗται τῷ Θεῷ προσενεγκόντες, τῆς παρ' αὐτοῦ σωτηρίας ἀπ ήλαυσαν·

[02730] ποτὲ δὲ πρὸ τῶν πυλῶν καθήμενος τὸ τῆς προφητείας ἀνέμενε τέλος.

[02731] ∆ιό μοι δοκεῖ τὸ τῶν τεσ σαράκοντα ἡμερῶν ἀληθέστερον εἶναι.

[02732] Εἰκὸς δὲ καὶ τοὺς Ἑβδομήκοντα σύμφωνον τοῖς ἄλλοις τεθεικέναι τὸν ἀριθμόν·

[02733] τοὺς δὲ τὴν ἀρχὴν ἐγγραψαμένους ἁμαρτεῖν περὶ τοῦτο, εἶτα οὕτω γενέσθαι πᾶσι τῶν ἀντιγράφων τὴν ἔκδοσιν.

[02734] Οἱ δὲ Νινευῗται ἀγνῶτα ἄνδρα καὶ ἀλλόφυλον θεασάμενοι ἀπηχὲς ποιούμενον κήρυγμα, οὐ μόνον οὐκ ἐδυσχέραναν, οὐδὲ κατηκόν τισαν, ἀλλὰ καὶ τῇ προῤῥήσει πιστεύσαντες, σάκκον ἀμπεχόμενοι, τῷ Θεῷ τὰς ἱκετείας προσέφερον, οἵ τε ^[81.1736] πλούτῳ κομῶντες, καὶ οἱ πενίᾳ συζῶντες·

[02737] Ἐπειδὴ δὲ καὶ αὐτὸς ὁ βασιλεὺς τῶνδε τῶν λόγων κατήκουσε, τὸν μὲν χρυσήλατον καὶ λιθοκόλλητον κατέλιπε θρόνον, καὶ τὴν ἁλουργίδα ὡς ἀνόνητον ἀπεδύσατο, τὴν δὲ τοῦ σάκκου περιβολὴν ἀντὶ ταύτης ἐδέξατο·

[02738] πάντας δὲ οὐ μόνον ἄνδρας καὶ γυναῖκας ἀσιτίᾳ προσέχειν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀλόγων προσέταξε τὰ γένη μηδεμιᾶς ἀπολαῦσαι τροφῆς, ὡς ἂν τῷ λιμῷ πιεζομένων, καὶ τῶν μὲν μυκωμένων, τῶν δὲ βληχομένων, καὶ ἑκάστων τῇ οἰκείᾳ κεχρημένων φωνῇ, θερμότερα μὲν οἱ ἄνθρωποι προσενέγκαιεν δάκρυα, ἀνοίξαιεν δὲ τοῦ Θεοῦ τὰς τοῦ ἐλέου πηγάς.

[02739] Οὐ μόνον δὲ τῷ σάκκῳ, καὶ τῇ νηστείᾳ χρώμενοι, τῷ Θεῷ τὰς ἱκεσίας προσέφερον, ἀλλὰ, Καὶ ἀπέστρεψεν ἕκαστος ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὑτοῦ τῆς πονηρᾶς, καὶ ἀπὸ τῆς ἀδικίας τῆς ἐν χερσὶν αὐτῶν, λέγοντες·

[02740] (θʹ.) Τίς οἶδεν, εἰ ἐπιστρέψει ὁ Θεὸς, καὶ παρακληθήσεται, καὶ ἀποστρέψει ἀπὸ ὀργῆς θυ μοῦ αὑτοῦ, καὶ οὐ μὴ ἀπολώμεθα;

[02742] Ἔκκλινον γὰρ, φησὶν, ἀπὸ κα κοῦ, καὶ ποίησον ἀγαθόν.

[02744] Παύσασθε ἀπὸ τῶν πονηριῶν ὑμῶν, μάθετε καλὸν ποιεῖν.

[02745] Καὶ οἱ Νινευῗται τοίνυν, τῆς προτέρας παυσάμενοι ἁμαρ τίας, καὶ τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον μεταβολὴν τοῦ τρόπου δεξάμενοι, τῆς θείας εὐμενείας ἀπήλαυσαν.

[02747] Εἶδε γὰρ, φησὶν, ὁ Θεὸς τὰ ἔργα αὐτῶν, ὅτι ἀπέστρεψαν ἀπὸ τῶν ὁδῶν αὑτῶν τῶν πονηρῶν, καὶ μετενόησεν ὁ Θεὸς ἐπὶ τῇ κακίᾳ, ᾗ ἐλάλησε τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς, καὶ οὐκ ἐποίησεν.

[02748] Οὐ τῇ νηστείᾳ προσέσχεν, ἀλλὰ τῇ ἀποχῇ τῶν κακῶν·

[02749] διὸ χαρίζεται μετανοίᾳ μετάνοιαν, οὐχ ὁμοίως ἡμῖν μετανοῶν (οὐ γὰρ νῦν μὲν τοῦτο, νῦν δὲ ἐκεῖνο βούλεται ὁ Θεὸς), ἀλλὰ τὴν μεταβολὴν τῆς ἀπειλῆς μετάνοιαν προσ ηγόρευσε·

[02751] κολάζειν δὲ βουλόμενος, οὐκ ἂν προσήνεγκεν ἀπειλὴν, ἀλλ' αὐτὴν τὴν τιμωρίαν ἐπέφερεν.

[02752] Ἐπειδὴ δὲ μόνῃ χαί ρει τῇ σωτηρίᾳ, ἀπειλεῖ τὰ λυπηρὰ, ἵνα μὴ ἐπαγάγῃ τὰ λυπηρά.

[02753] Κακίαν δὲ τὴν ἀπειλὴν προσηγόρευσεν, οὐχ ὡς φύσει κακὴν οὖσαν·

[02754] πῶς γὰρ ἂν εἴη κακὴ, ἡ κακίας μὲν παῦλαν, ἀρετῆς δὲ καὶ εὐνομίας κτῆσιν εἰσαγαγοῦσα;

[02755] Τοῖς δὲ παρ' ἡμῖν πολιτευομένοις ὀνό μασιν ἡ θεία κεχρημένη Γραφὴ, κακίαν ὠνόμασε τῆς τιμωρίας τὴν ἀπειλὴν, ὡς κακοῦν καὶ ἀνιᾷν δυναμέ νην.

[02756] Ταύτην τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν θεασάμενος ὁ προφήτης, ἀθυμεῖ καὶ ἀνιᾶται, ὡς τῆς προῤῥήσεως ἐλεγχομένης, καὶ ψευδοῦς φαινομένης.

[02757] Εἶτα τῷ Θεῷ προσευχόμενος, καὶ τῆς φυγῆς τὴν αἰτίαν δι δάσκων,

[02761] Οὐχ οὗτοι οἱ λόγοι μου, φησὶν, ἦσαν ἔτι ὄντος μου ἐν τῇ γῇ μου;

[02762] ∆ιὰ τοῦτο προέφθασα τοῦ φυγεῖν εἰς Θαρσίς.

[02763] Ταῦτα ἐπιστάμενος (ἑώρων γάρ σε πολλὴν καὶ περὶ τὸν Ἰσραὴλ μακροθυμίαν ^[81.1737] ἐπιδεικνύμενον·

[02764] ἐλεήμων γὰρ εἶ καὶ οἰκτίρμων, μα κρόθυμος καὶ πολυέλεος, καὶ μετανοῶν ἐπὶ ταῖς κα κίαις), τὴν φυγὴν ἐκείνην ἐποιησάμην, εἶτα κλύδωνι καὶ κήτει παραδοθεὶς, ἱκέτευσα πάλιν ἐπανελθεῖν εἰς ζωήν·

[02767] ∆έσποτα Κύριε, λάβε τὴν ψυχήν μου ἀπ' ἐμοῦ, ὅτι καλόν μοι τὸ ἀποθανεῖν με, ἢ ζῇν με.

[02768] Προαιροῦμαι γὰρ θάνατον τῆς μετ' αἰσχύνης ζωῆς·

[02769] αἰσχύνομαι δὲ, καὶ ἐγκαλύπτομαι, ψεύστης ἀπὸ τοσού των ὀνομαζόμενος.

[02770] Ἀλλ' ὁ ἀγαθὸς ἀποκρίνεται ∆εσπό της, καί φησι τῷ προφήτῃ·

[02773] Τοῦτο σαφέστερον ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν·

[02778] ἀντὶ τοῦ, Σκόπησον παρ' ἑαυτῷ, εἰ δικαίας ἔχεις τῆς ἀθυμίας ἀφορμάς.

[02779] Καὶ ἐνταῦθα μὲν αὐτῷ εὑρέσθαι λογισμῷ κελεύει τῆς ἀθυμίας παραψυχήν·

[02780] ἐν δὲ τῷ τέλει τῆς προφητείας, καὶ αὐτοῦ τὴν οὐ καλὴν ἀθυμίαν ἐλέγχει, καὶ τῆς οἰκείας ψήφου τὸ εὔλογον δείκνυσι.

[02782] Καταλιπὼν δὲ τὴν πόλιν ὁ Ἰωνᾶς ἐκάθισεν ἀπέναντι αὐτῆς, καὶ ἐποίησεν ἑαυτῷ σκηνὴν, καὶ ἐκάθητο ὑποκάτω αὐτῆς, ἕως οὗ ἐπίδῃ τί ἔσται τῇ πόλει.

[02783] Τοῦτο, δὲ πρῶτον γενόμενον, τελευταῖον τέ θεικεν ὁ προφήτης.

[02784] ∆ιηγησάμενος γὰρ τῶν Νινευϊ τῶν τὴν μετάνοιαν, ἠβουλήθη ταύτῃ συνάψαι τὴν θείαν φιλανθρωπίαν, καὶ τὴν ἀπὸ ταύτης αὐτῷ συμ βᾶσαν ἀθυμίαν.

[02785] Ἐνταῦθα δὲ τὰ μεταξὺ γενόμενα λέγει, ὅτι κηρύξας ἐξῆλθε τοῦ ἄστεως, καὶ πηξάμενος σκηνὴν τὸ τέλος ἀνέμενε τῆς προῤῥήσεως·

[02786] τοῦτο δὲ δῆλον ὡς πρὸ τῆς ἀθυμίας ἐγένετο·

[02787] μετὰ γὰρ τὸ τῶν ὡρισμένων ἡμερῶν τέλος, θεασάμενος μηδὲν ἐκείνην ὑπομείνασαν τὴν πόλιν, τὴν μετ' ὀδύνης προσήνεγκε τῷ Θεῷ προσευχήν.

[02788] Ἀλλ' ὅμως καὶ τούτῳ πάλιν μηχανᾶται παραψυχὴν, καὶ διά τινος αὐτῷ κολοκύνθης, ὡς αὐτὸς ἠθέλησε, παραυτίκα βλαστησάσης, καὶ ἐκταθείσης, καὶ κόμην ὅτι πλείστην φυσάσης, σκιὰν ἐργασάμενος ψυχαγωγίαν προσφέρει.

[02790] Προσέταξε Κύριος ὁ Θεὸς κολοκύνθῃ, τέθεικεν, οὐ φωνὴν ἐνταῦθα θείαν παραδηλῶν, ἀλλὰ διδάσκων, ὡς ἅμα τε ἠθέλησεν ὁ Θεὸς, καὶ τὸ φυτὸν εἰς τὸ εἶναι παρήχθη.

[02792] Προσ έταξεν ὁ Θεὸς κήτει, οὐ φωνῇ θείᾳ τοῦτο γεγενῆ σθαι λέγων, ἀλλὰ βουλῇ·

[02794] Οὕτως ὁ μακάριος Ἰωνᾶς εὐθυμίαν ἀντὶ λύπης ἐδέξατο.

[02795] Ἀλλὰ πάλιν ὁ Θεὸς ὑπὸ τὴν ἕω διά τινος σκώληκος τῆς κολοκύνθης διαφθείρας τὴν ῥί ζαν, τῇ τοῦ ἡλίου προσβολῇ διαυανθῆναι πεποίηκε.

[02796] Τούτου δὲ γενομένου, καὶ σφοδρότερον τῆς ἀκτῖνος, ἢ κατὰ τὸ εἰωθὸς, τῇ κεφαλῇ προσβαλούσης·

[02798] Προσέταξε γὰρ ὁ Θεὸς πνεύματι καύσωνος συγκαίοντι, καὶ ἐπάταξεν ὁ ἥλιος ἐπὶ τὴν κεφαλὴν ^[81.1740] Ἰωνᾶ.

[02799] Πάλιν ὁ προφήτης εἰς μικροψυχίαν καὶ ὀδύνην ἐπανῆλθε μείζονα, καὶ καθίστατο τῆς ζωῆς τὸν θάνατον προαιρούμενος.

[02800] Ἀλλ' αὖθις ὁ καὶ τῶν ἁμαρτωλῶν κηδόμενος καὶ τῶν δικαίων προμηθού μενος, ἤρετο τὸν προφήτην, εἰ λίαν ἐπὶ τῇ κολοκύνθῃ λελύπηται·

[02801] τοῦ δὲ τοῦτο πάσχειν ὁμολογήσαντος, ὡς καὶ θάνατον τούτου γε εἵνεκα τῆς ζωῆς προτιμᾷν·

[02803] σκόπησον τοίνυν, εἰ δίκαιον, σὲ μὲν ὑπὲρ τῆς κολοκύνθης ἀλγεῖν, ἧς οὐ γεγένησαι γεωργὸς (οὔτε γὰρ ἐφύτευσας, οὔτε ἤρδευσας, ἀλλ' ὑπὸ τὴν ἕω γενομένη, σκώληκος τῇ ὑστεραίᾳ καὶ ἡλίου γεγένηται παρανάλωμα), ἐμὲ δὲ ἀφειδῶς τοσαύτῃ χρήσασθαι πόλει, ὑπ' ἐμοῦ τὸ εἶναι λαβούσῃ, ἐν ᾗ κατοικοῦσι πλείους ἢ δώδεκα μυριάδες ἀνθρώπων, οἵτινες οὐκ ἔγνωσαν δεξιὰν αὑτῶν, ἢ ἀριστερὰν αὑτῶν, καὶ κτήνη πολλά.

[02804] Τοῦτο τοίνυν λογιζόμενος, θαύμασον τὴν φιλανθρωπίαν, ὡς τὸ εὔ λογον ἔχουσαν.

[02805] Τὸ δὲ, Οὐκ ἔγνωσαν δεξιὰν αὑτῶν ἢ ἀριστερὰν αὑτῶν, τινὲς ἐπὶ ἁπλότητος ἐξειλή φασιν·

[02806] ἐμοὶ δὲ δοκεῖ τὸ πλῆθος τῶν ἐνοικούντων νέων αἰνίττεσθαι·

[02807] καὶ ὁ σκοπὸς δὲ τῶν εἰρημένων πρὸς ταύτην ἡμᾶς ποδηγεῖ τὴν διάνοιαν.

[02808] Εἰ γὰρ οὐκ ἔδει, φησὶ, δέξασθαι τὴν τῶν ἁμαρτωλῶν μετάνοιαν, ἐχρῆν γοῦν οἶκτόν τινα λαβεῖν τοσούτων μυριάδων, οἷς διὰ τὸ νέον τῆς ἡλικίας, οὐ τῆς δεξιᾶς καὶ ἀρι στερᾶς χειρὸς ἡ γνῶσις ἐνετέθη.

[02809] Πρὸς δὲ τούτοις καὶ κτήνη νικῶντα τὸν ἀριθμὸν ἡ πόλις ἔχει, οὐδεμίαν οὐδὲ αὐτὰ δίκην ὑπὲρ ἁμαρτημάτων ὀφείλοντα.

[02810] Ὥσπερ οὖν τὰ κτήνη διὰ τοῦτο προστέθεικεν, οὕτω καὶ τὴν ἄωρον ἡλικίαν·

[02811] ὡς μήτε τούτων, μήτε ἐκείνων, ποινὴν ὑπὲρ ἁμαρτημάτων ἐνδίκως εἰσπρατ τομένων.

[02812] Τῆς μὲν οὖν προφητείας τοῦτο τὸ τέλος.

[02813] Ἡμεῖς δὲ τὸν ἀγαθὸν ἡμῶν ∆εσπότην ὑμνήσωμεν, ὃς οὐ βουλόμενος τοῦ ἁμαρτωλοῦ τὸν θάνατον, ὡς τὸ ἐπιστρέψαι καὶ ζῇν αὐτὸν, καὶ λυπεῖν ἔστιν ὅτε τοὺς ἁγίους ἄνδρας ἀνέχεται, καὶ μὴ βουλομένων αὐτῶν ὀρέγει τὸν ἔλεον.

[02814] Οὕτως Ἠλία τοῦ πάνυ τὸν ὑετὸν ἐπισχόντος, αὐτὸς οἷόν τις πρεσβευτὴς παρα γίνεται πρὸς τὸν δοῦλον, Πορεύθητι, λέγων, καὶ ὄφθητι τῷ Ἀχαὰβ, καὶ δώσω τὸν ὑετὸν ἐπὶ προσ ώπου τῆς γῆς.

[02815] Τοσαύτης τοιγαροῦν ἡμερότητος ἀπολαύοντες, ταῖς εὐεργεσίαις ἁρμόττουσαν τὴν γνώμην ἐπιδειξώμεθα, καὶ κατὰ τοὺς θείους αὐτοῦ πολιτευσώμεθα νόμους, ἵνα δρεψώμεθα τοὺς ἀγαθοὺς τούτων καὶ ἐπεράστους καρποὺς, χάριτι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[02817] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΜΙΧΑΙΑΝ.

[02819] Τῆς τοῦ θεσπεσίου Μιχαίου προφητείας ἁψά μενος, τῆς ∆εσποτικῆς ἀνεμνήσθην φωνῆς, ἣν ἐν τοῖς ἱεροῖς ἀφῆκεν Εὐαγγελίοις, τῶν Ἰουδαίων τραγ ωδῶν τὴν μοχθηρίαν, καὶ ἀγνώμονα γνώμην·

[02820] Ἱε ρουσαλὴμ, Ἱερουσαλὴμ, ἡ ἀποκτείνουσα τοὺς προ φήτας, καὶ λιθοβολήσασα τοὺς ἀπεσταλμένους πρὸς αὑτὴν, ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυναγαγεῖν τὰ τέκνα σου, ὃν τρόπον ὄρνις ἐπισυνάγει τὰ νοσσία ἑαυτῆς ὑπὸ τὰς πτέρυγας, καὶ οὐκ ἠθελήσατε! Τοσούτοις γὰρ καὶ τοιούτοις ἀνδράσι τὴν προφητικὴν δωρησάμενος χάριν, τοῖς χαλεποῖς τοῦ Ἰσραὴλ ἰατροὺς ἐπέστησεν ἕλκεσι.

[02821] Τούτων δὲ εἷς καὶ ὁ μακάριος Μιχαίας, τὴν αὐτὴν ποιησάμενος πρόῤῥησιν τοῖς θαυμασίοις ἐκεί νοις Ὡσηὲ, καὶ Ἰωὴλ, καὶ Ἀμώς·

[02822] κοινωνεῖ δὲ αὐτοῖς καὶ τοῦ χρόνου, εἰ καὶ σμικρῷ τινι προὔλαβον ἐκεῖνοι, ἐν τῇ Ὀζίου βασιλείᾳ τῆς προφητείας ἀρ ξάμενοι·

[02823] καὶ οὗτος γὰρ ἐν ἡμέραις Ἰωάθαμ, καὶ Ἄχαζ, καὶ Ἐζεκίου, βασιλέων Ἰούδα, εἶδεν ἃ εἶδεπερὶ Σαμαρείας καὶ Ἱερουσαλήμ·

[02824] ἐπὶ τούτων δὲ καὶ ὁ μακάριος προεφήτευσεν Ὡσηέ.

[02825] ∆ιὰ πλειόνων δὲ ὁ ∆εσπότης Θεὸς ταυτὰ προαγορεύει, ἵνα τῶν προ φητῶν αἰδεσθέντες τὸ πλῆθος οἱ τὴν ἀναλγησίαν νο σοῦντες, ὀψὲ γοῦν ποτε τῆς δυσσεβείας καὶ πονηρίας ἀπαλλαγῶσιν.

[02826] Ἄρχεται δὲ ὁ θειότατος Μιχαίας οὕτω τῆς προφητείας·

[02829] Ἀκούσατε, λαοὶ πάντες, λόγους, καὶ προσ εχέτω ἡ γῆ, καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ, καὶ ἔσται Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῖν εἰς μαρτύριον, ^[81.1744] Κύριος ἐξ οἴκου ἁγίου αὑτοῦ.

[02830] Ἐπειδὴ περὶ Σα μαρείας καὶ Ἱερουσαλὴμ ἔφη, πρὸς αὐτὸν παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων γεγενῆσθαι τοὺς λόγους, εἰκότως οὐ λαὸν, ἀλλὰ λαοὺς εἰς ἀκρόασιν συναγείρει.

[02831] Τὰς δὲ διῃρημένας εἰς δύο βασιλείας φυλὰς, οὐ λαὸν, ἀλλὰ λαοὺς ὀνομάζει, καὶ παρεγγυᾷ προσέχειν ἅπαντας τοὺς ἐκείνην οἰκοῦντας τὴν γῆν, ὡς τοῦ ∆ε σπότου Θεοῦ μαρτυρομένου, καὶ ἀπὸ τοῦ θείου νεὼ ποιουμένου τοὺς λόγους.

[02833] Ἰδοὺ γὰρ Κύριος ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ τό που αὑτοῦ, καὶ καταβήσεται, καὶ ἐπιβήσεται ἐπὶ τὰ ὕψη τῆς γῆς.

[02834] Καὶ σαλευθήσεται ὄρη ὑποκάτωθεν αὐτοῦ, καὶ αἱ κοιλάδες τακήσονται ὡς κηρὸς ἀπὸ προσώπου πυρὸς, καὶ ὡς ὕδωρ καταγόμενον ἐν καταβάσει.

[02835] Ὅτι οὐκ ἐν τόπῳ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς (ἀσώματος γὰρ καὶ ἀπερίγραφος, καὶ φέρων τὰ σύμ παντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως αὑτοῦ), ὑπὸ τῆς θείας Γραφῆς διδασκόμεθα.

[02836] Ἐπειδὴ δὲ ἐν τῇ Ἱερουσαλὴμ τὴν ἐπιφάνειαν ἐποιεῖτο, τόπος αὐτοῦ ὁ νεὼς εἰκότως προσαγορεύεται.

[02837] Οὕτω γὰρ καὶ διὰ τοῦ με γάλου Μωσέως νομοθετεῖ·

[02838] Οὐκ ἔξεστί σοι ποιῆσαι τὸ Πάσχα ἐν μιᾷ τῶν πόλεών σου, ἀλλ' ἢ εἰς τὸν τόπον, ὃν ἂν ἐκλέξηται Κύριος ὁ Θεός σου.

[02839] Ἐκ τούτου τοῦ τόπου φησὶν αὐτὸν ὁ προφήτης ἐκπο ρεύεσθαι, καὶ τῶν ὑψηλῶν ἐπιβαίνειν τόπων, καὶ σείειν τὰ ὄρη τῇ παρουσίᾳ, καὶ τήκειν τὰς κοιλάδας κηροῦ δίκην πυρὶ προσπελάζοντος.

[02840] Ταῦτα δὲ καὶ κατὰ τὸ ῥητὸν γίνεται βουλομένου τοῦ Θεοῦ, καὶ τρο πικῶς νοούμενα τὴν ἀλήθειαν ἔχει.

[02841] Ὄρη γὰρ σειό μενα τοὺς ἐπὶ δυναστείᾳ μεγαλοφρονοῦντας καὶ συμφοραῖς περιπίπτοντας ὀνομάζει·

[02842] κοιλάδας δὲ τηκομένας, τῶν ἀρχομένων τὸ πλῆθος, οἳ δίκην κοιλάδων ὄρεσιν ὑποκειμένων ὑπὸ τὴν τῶν δυνα στευόντων ἐξουσίαν τελοῦσι·

[02843] καὶ ὕδατι δὲ παραπλησίως, ῥοίζῳ κατὰ τοῦ πρανοῦς φερομένῳ, τὰς τιμωρίας τοῖς ἀξίοις ἐπάγει.

[02846] ∆ι' ἀσέβειαν, φησὶν, Ἰακὼβ, πάντα ταῦτα, καὶ δι' ἁμαρτίαν οἴκου Ἰσραήλ.

[02847] Εἶτα δεικνὺς τῆς ἀσε βείας καὶ τῆς ἁμαρτίας τὸν τρόπον, κατ' ἐρώτησιν καὶ ἀπόκρισιν ποιεῖται τὸν ἔλεγχον.

[02852] Οἱ μὲν γὰρ Σαμάρειαν εἰδώλων ἐνέπλησαν·

[02853] οἱ δὲ τὴν Ἱερου σαλὴμ οἰκοῦντες, καὶ τὸν θεῖον νόμον ἐν τῷ νεῷ παιδευόμενοι, παρανομίᾳ διετέλουν συζῶντες.

[02854] Προσ εκτέον δ, ὅτι ὃν ἄνω οἶκον Ἰσραὴλ ὠνόμασε, τοῦ τον κατιὼν οἶκον Ἰούδα κέκληκε.

[02855] Καὶ τὰς μὲν δέκα φυλὰς οἶκον Ἰακὼβ προσηγόρευσε, τῷ φυσικῷ χρη σάμενος ὀνόματι·

[02856] τὸ δὲ πνευματικὸν ὄνομα, τὸ τοῦ Ἰσραὴλ, ἐπιτέθεικε τῷ Ἰούδᾳ, ἐπειδὴ τὸν θεῖον ἔχοντες νεὼν εἶχον πολλοὺς εὐσεβεῖς.

[02858] Καὶ θήσομαι Σαμάρειαν εἰς ὀπωροφυλάκιον ^[81.1745] ἀγροῦ, καὶ εἰς φυτείαν ἀμπελῶνος, καὶ κατασπάσω εἰς χάος τοὺς λίθους αὐτῆς, καὶ τὰ θεμέλια αὐτῆς ἀποκαλύψω.

[02859] Τοσαύτῃ γὰρ ἐρημίᾳ παραδοθήσεται, ὡς φρούδους μὲν αὐτῆς καὶ παντελῶς ἀφανεῖς γενέ σθαι τοὺς λίθους·

[02860] ἀντὶ δὲ ἀγορῶν καὶ ἀγυιῶν, καὶ οἰκιῶν, τοὺς τῶν ἀμπέλων λαβεῖν ὀρχάτους, ὥστε καὶ σκηνάς τινας τῶν ἀμπέλων τοὺς φύλακας ἐν αὐτῇ καταπῆξαι.

[02861] Ἐκ βάθρων δὲ καὶ τὰ τῶν εἰδώλων ἀνα σπασθήσεται τεμένη.

[02863] Καὶ πάντα τὰ μισθώματα αὐτῆς ἐμπρή σουσιν ἐν πυρὶ, καὶ πάντα τὰ εἴδωλα αὐτῆς θήσομαι εἰς ἀφανισμόν·

[02864] διότι ἐκ μισθωμάτων πόρνης συν ήγαγεν αὐτὰ, καὶ ἐκ μισθωμάτων πορνείας συν έστρεψεν.

[02865] Ἐπειδὴ γὰρ ἐμὲ καταλιποῦσα τὴν τῶν εἰδώλων θεραπείαν προείλετο, καὶ οἷόν τινα μι σθὸν τοῖς εἰδώλοις προσφέρουσα, καὶ βωμοὺς ἐδεί ματο καὶ τεμένη, καὶ ἀναθημάτων προσενήνοχε πλῆθος, καὶ ταῦτα σὺν αὐτῇ παραδώσω τοῖς πολε μίοις·

[02866] τοῦτο δὲ αὐτῆς καὶ διὰ Ἰεζεκιὴλ ἐγκαλεῖ τοῦ προφήτου·

[02867] Ἐγένετο γάρ σοι, φησὶν, ἐναντία παρὰ πάσας τὰς γυναῖκας τὰς ὁμοίας σοι, ὅτι πᾶσα γυνὴ πόρνη μισθὸν λαμβάνει, σὺ δὲ μισθὸν ἐδίδους τοῖς ἐρασταῖς σου.

[02868] Εἰκὸς δὲ καὶ τὰς πορνευομέ νας γυναῖκας αἰνίττεσθαι, αἳ τῆς ἀκολασίας κομι ζόμεναι τὸν μισθὸν, τὰς ἐντεῦθεν ἀπαρχὰς τῷ ἀκο λάστῳ προσέφερον δαίμονι.

[02869] Τοῦτο γὰρ καὶ μέχρι τοῦ παρόντος ποιεῖν τολμῶσί τινες.

[02871] Ἕνεκεν τούτου, φησὶ, κόψεται καὶ θρηνήσει·

[02873] ποιήσεται κοπε τὸν ὡς δρακόντων, καὶ πένθος ὡς θυγατέρων Σειρή νων.

[02874] Ποιήσει δὲ τὴν τοῦ πένθους ὑπερβολὴν ἡ τῆς ὀδύνης ὑπερβολή.

[02876] Ὅτι κατεκράτησεν ἡ πληγὴ αὐτῆς διότι ἦλθεν ἕως Ἰούδα, καὶ ἥψατο ἕως πύλης λαοῦ μου, ἕως Ἱερουσαλήμ.

[02877] ∆ιὰ τούτων προσημαίνει τῶν Ἀσσυρίων τὴν ἔφοδον, Θεγλαθφαλασὰρ, Σαλμανασὰρ, Σενναχηρείμ·

[02878] οἱ μὲν γὰρ τὰς δέκα φυλὰς ἐξανδρα ποδίσαντες, δορυαλώτους ἀπήγαγον·

[02879] ὁ δὲ Σενναχη ρεὶμ τὴν Λάχις καὶ τὰς ἄλλας πόλεις τῆς Ἰου δαίας πολιορκήσας ἐπόρθησε·

[02880] μέχρι δὲ τῶν τῆς Ἱερουσαλὴμ πυλῶν μετὰ Ῥαψάκου πέμψας τῆς στρατιᾶς τὸ πλεῖστον, τῇ πείρᾳ μεμάθηκεν, ὡς οὐδενὸς περιέσται μὴ βουλομένου Θεοῦ.

[02881] Τὸ δὲ, Ποιή σεται ὡς κοπετὸν δρακόντων, καὶ πένθος ὡς θυγα τέρων Σειρήνων, εἴρηκεν ἀπὸ τῶν ἐν τοῖς μύθοις περιφερομένων, δεῖξαι τῆς ἀνίας τὴν ὑπερβολὴν βουληθείς.

[02882] Ἐπειδὴ γὰρ εἰώθασι καὶ μετά τινος μέ λους οἱ πενθοῦντες θρηνεῖν, καὶ δίκην δρακόντων συριττόντων ἐκ τῆς πυρπολουμένης καρδίας ἀνα πέμπειν τὸ πνεῦμα, καὶ μετά τινος βίας τοῦτο προσ φέρειν τε καὶ προΐεσθαι, τέθεικεν ἐκείνας τὰς προ ειρημένας εἰκόνας.

[02883] Ἐπειδὴ δὲ ἀλγεῖν ἁπάσαις ταῖς ^[81.1748] τοῦ Ἰσραὴλ φυλαῖς προηγόρευσε, προεώρα δὲ τοὺς ἀλλοφύλους τοῖς τούτων ἐφησθησομένους κακοῖς, πρὸς αὐτοὺς τρέπει τὸν λόγον, καί φησιν·

[02885] Οἱ ἐν Γὲθ, μὴ μεγαλύνεσθε, καὶ οἱ Ἐνακὶμ, μὴ ἀνοικοδομεῖτε ἐξ οἴκου καταγέλωτα·

[02886] γῆν κατα πάσσασθε εἰς τὸν καταγέλωτα ὑμῶν.

[02887] Μὴ μεγα φρονεῖτε, ταῖς τούτων συμφοραῖς ἐφηδόμενοι, ὡς αὐ τοὶ μένοντες ἀκήρατοι·

[02888] ἀλλ' ἀντὶ τοῦ γέλωτος, ᾧ κατὰ τῶν Ἰσραηλιτῶν κέχρησθε, γῆν καταπαττόμε νοι τὰς οἰκείας ὀλοφύρεσθε συμφοράς.

[02889] Ἐνακὶμ δὲ οὐχ, ὥς τινες ὑπέλαβον, ἄλλη τις πόλις ἐστὶ παρὰ τὴν Γὲθ, ἀλλὰ τοὺς ἐνοικοῦντας τὴν Γὲθ Ἐνακὶμ ὀνομάζει, ὡς Ἐνὰκ τοῦ γίγαντος ἀπογόνους ὄντας.

[02890] Καὶ τοῦτο πολλαχόθεν μαθεῖν δυνατὸν παρὰ τῆς θείας Γραφῆς.

[02894] Οὐδὲν γὰρ ὑμᾶς ὀνήσει, οὔτε τῶν οἰκο δομημάτων τὸ κάλλος, οὔτε ἡ τῶν χωρίων ἀσφάλεια·

[02895] ἀλλ' ἀνάστατοι ὑμῶν αἱ πόλεις γενήσονται.

[02896] Οὐκ ἐξῆλθε κατοικοῦσα Αἰνὰν, κόψασθε οἶκον ἐχόμε νον αὐτῆς·

[02898] Ἐπειδὴ συναλγῆσαι ὑμῖν οὐκ ἠθέλησε, καὶ ταῖς ὑμετέραις σωφρονισθῆναι παιδείαις, κοινωνήσει ὑμῖν ἄκουσα τῆς συμφορᾶς·

[02899] μία δὲ τῶν γειτονευουσῶν αὐτοῖς πόλεων ἦν ἡ Αἰνάν.

[02901] Τίς ἤρξατο εἰς ἀγαθὰ κατοικούσῃ ὀδύνας;

[02902] Ἐντεῦθεν πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ μεταφέρει τὸν λόγον·

[02903] ἔστι δὲ ἡ σύνταξις τῶν ῥητῶν συμπεπλεγμένη καὶ λίαν ἀσαφής.

[02904] Χρὴ τοίνυν οὕτω συντάξαντας εὑ ρεῖν τὴν διάνοιαν·

[02905] Τίς ἤρξατο εἰς ὀδύνας κατοικούσῃ ἀγαθά;

[02906] Τῇ γὰρ εὐθηνουμένῃ, φησὶ, καὶ εἰρήνης ἀπολαυούσῃ, καὶ εὐπραξίας πολλῆς, τίς αἴτιος ἐγέ νετο τῶν συμφορῶν;

[02907] ∆εῖξαι δὲ βούλεται, ὡς οὐκ ἄν θρωπος αὐτῇ, ἀλλ' αὐτὸς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ἐπάγει τὰς τιμωρίας, ποινὴν πραττόμενος ὧν ἠσέβησε.

[02909] Ὅτι κατέβη κακὰ παρὰ Κυρίου ἐπὶ πύλας Ἱερουσαλήμ.

[02910] Καὶ δεικνὺς ποῖα ταῦτα, προστέθεικε·

[02913] Ταῦτα καὶ διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου σαφῶς ἡμᾶς ἐπαίδευ σεν·

[02914] Οὐαὶ Ἀσσυρίοις! ἡ ῥάβδος τοῦ θυμοῦ μου ἐν ταῖς χερσὶν αὐτῶν, τὴν ὀργήν μου εἰς ἔθνος ἄνομον ἀποστελῶ, καὶ ἐν τῷ ἐμῷ λαῷ συντάξω ποιῆσαι σκῦλα καὶ προνομήν.

[02916] Τίς ἤρξατο εἰς ἀγαθὰ κατοικούσῃ ὀδύνας;

[02917] ὅτι κατέβη παρὰ Κυ ρίου ἐπὶ πύλας Ἱερουσαλὴμ ψόφος ἁρμάτων καὶ ἱππευόντων.

[02918] Ἐγὼ γὰρ, φησὶ, τῇ ἀγαθῶν ἀπολαύσει παντοδαπῶν τὰς ὀδύνας ἐπήγαγον, τῶν πολεμίων αὐτοῖς ἐπιστήσας τὸ πλῆθος.

[02919] Καὶ ἐπειδὴ πρὸ τῆς Ἱερουσαλὴμ ἡ Λάχις ἐπορθήθη (τὴν μὲν γὰρ Ἱερουσαλὴμ ὁ Ναβουχοδονόσορ, τὴν δὲ Λάχις ὁ Σενναχη ρεὶμ ἐξεπόρθησε), πρὸς αὐτὴν τρέπει τὸν λόγον.

[02920] Κατοικοῦσα Λάχις, ἀρχηγὸς ἁμαρτίας αὐτή ἐστι ^[81.1749] τῇ θυγατρὶ Σιὼν, ὅτι ἐν σοὶ εὑρέθησαν αἱ ἀσέβειαι τοῦ Ἰσραήλ.

[02921] Σὺ δὲ, Λάχις, προτέρα δέξῃ τὴν τιμω ρίαν, τῶν δέκα φυλῶν ζηλώσασα τὴν ἀσέβειαν, καὶ εἰς τὴν παρανομίαν τὴν Ἱερουσαλὴμ κατασύρασα.

[02923] ∆ιὰ τοῦτο δώσεις ἐξαποστελλομένους ἕως κληρονομίας Γὲθ, οἴκους ματαίους, εἰς κενὸν ἐγένοντο τοῖς βασιλεῦσιν Ἰσραήλ.

[02925] Τούτου χάριν καὶ παρὰ σοῦ πλῆθος αἰχμ αλώτων οἱ πολέμιοι λήψονται·

[02926] τούτους γὰρ ἐξαπο στελλομένους ὠνόμασε·

[02927] καὶ ἕως Γὲθ ἔρημος ἡ γῆ σου γενήσεται, ἐπειδὴ τῇ τῶν ἀνοήτων τοῦ Ἰσραὴλ βασιλέων ἠκολούθησας ἀσεβείᾳ.

[02928] Ἐν ταύτῃ δὲ γενήσῃ τῇ ἐρημίᾳ, ἕως τοὺς κληρονόμους ἀγάγω σου, τουτ έστιν, Ἕως ἂν τοὺς αἰχμαλώτους ἀπαχθέντας ἐλευθε ρώσας, ἐπαναγάγω πάλιν, καὶ τὴν πατρῴαν αὐτοῖς ἀποδῶ κληρονομίαν.

[02929] Τινὲς δὲ τοὺς κληρονόμους, τοὺς πολεμίους ἡρμήνευσαν, οὕτω τὸ χωρίον νοή σαντες·

[02930] Οἰκήσει τοὺς οἴκους τοὺς ματαίους, οἵτινες εἰς κενὸν ἐγένοντο τοῖς βασιλεῦσιν Ἰσραὴλ, ἕως τοὺς κληρονόμους, ἀντὶ τοῦ, τοὺς πολεμίους, ἀγάγω σοι.

[02931] Κατὰ δὲ τὸν Ἀκύλαν ἑνικῶς τεθει κότα τὸν κληρονόμον, καὶ βαθυτέραν εὑρίσκομεν διάνοιαν.

[02932] Ἐν ἐρημίᾳ γὰρ, φησὶν, ἔσῃ τοὺς ματαίους οἴκους οἰκοῦσα, ἕως τὸν κληρονόμον ἀγάγω σοι, ὃν πόῤῥωθεν οἱ κακοὶ γεωργοὶ θεασάμενοι, κατὰ τὴν ∆εσποτικὴν παραβολὴν, εἶπον·

[02933] Οὗτός ἐστιν ὁ κλη ρονόμος, δεῦτε, ἀποκτείνωμεν αὐτὸν, καὶ ἡμῶν ἔσται ἡ κληρονομία.

[02934] Οὗτος παραγενόμενος, οὐ τὴν Λάχις μόνην, ἀλλὰ καὶ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην, τῆς τῶν ματαίων εἰδώλων δουλείας ἀπήλλαξε.

[02936] Κατοικοῦσα Λάχις κληρονομίαν ἕως Ὀδολλὰμ ἥξει.

[02937] Αὕτη δὲ, φησὶν, ἡ ἐρημία οὐ μόνον σὲ καθέξει, ἀλλὰ καὶ ἕως τῆς Ὀδολλὰμ ἐκταθήσεται, καὶ τὴν ἔνδοξον Ἱερουσαλὴμ καταλήψεται.

[02938] Αὐτὴν γὰρ θυγατέρα Σιὼν, προσηγόρευσε·

[02940] Ἡ δόξα τῆς θυγατρὸς Σιὼν, (ιὰʹ.) ξύρησαι, καὶ κεῖραι ἐπὶ τὰ τέκνα σου τὰ τρυφερὰ, ἐμπλάτυνον τὴν ξύρησίν σου, ὡς ἀετὸς, ὅτι ᾐχμαλωτεύθησαν ἀπὸ σοῦ.

[02941] Πένθιμον ἀνάλαβε σχῆμα, καὶ τὸν ἀπὸ τῶν τριχῶν ἄφελε κόσμον, ἀετὸν μιμουμένη, πάντων εἰς καιρὸν κατὰ τὸν τῆς φύσεως νόμον γυμνούμενον τῶν πτερῶν·

[02942] ὃς κατὰ τουτονὶ τὸν καιρὸν οὐδὲ θηρεύειν ἰσχύει, οὐδὲ φοβερός ἐστιν οἷς πρότερον ἦν φοβερός.

[02943] Τούτῳ παραπλησίως καὶ σὺ, τῆς ἐμῆς γυμνουμένη προνοίας, εὐάλωτος ἔσῃ τοῖς πολεμίοις, ὡς τῶν οἰκη τόρων σου πάντων ἔρημος γιγνομένη.

[02947] Ἐγένοντο γὰρ λογιζόμενοι κόπους, καὶ ἐργαζόμενοι κακὰ ἐν ταῖς κοίταις αὑτῶν, καὶ ἅμα τῇ ἡμέρᾳ συνετέλουν αὐτά.

[02948] Οὐδὲ γὰρ τὰς νύκτας δίχα παρανομίας διῆγον, ἀλλὰ νύκτωρ τὴν πονηρίαν προμελετῶντες, καὶ τοῖς λογισμοῖς ταύτην διαγρά ^[81.1752] φοντες, μεθ' ἡμέραν ταῖς βουλαῖς ἐπετίθουν τὰ ἔργα.

[02949] Τίνα δὲ ταῦτα καὶ ὅσα, ἀπαριθμεῖται.

[02950] ∆ιότι οὐκ ἦραν χεῖρας πρὸς τὸν Θεὸν αὑτῶν.

[02951] (βʹ.) Καὶ ἐπεθύμουν ἀγροὺς, καὶ ἥρπαζον ὀρφανοὺς, καὶ οἴκους κατεδυνάστευον, καὶ διήρπαζον ἄνδρα καὶ τὸν οἶκον αὐτοῦ, ἄνδρα καὶ τὴν κληρονομίαν αὐ τοῦ.

[02952] Καὶ τὰς παρανομίας διεξελθὼν, προλέγει τὴν τιμωρίαν.

[02955] Ἰδοὺ ἐγὼ λο γίζομαι ἐπὶ τὴν φυλὴν ταύτην κακὰ, ἐξ ὧν οὐ μὴ ἄρητε τοὺς τραχήλους ὑμῶν, καὶ οὐ μὴ πορευθῆτε ὀρθοὶ ἐξαίφνης, ὅτι καιρὸς πονηρός ἐστι.

[02956] Τοὺς γὰρ θρασεῖς ὑμῶν καὶ ἀλαζονικοὺς κατακάμψω τρα χήλους, καὶ τῷ μεγέθει τῆς παιδείας κύπτειν εἰς γῆν ἀναγκάσω·

[02957] ταῖς γὰρ ἄλλαις φυλαῖς παραπλη σίως, καὶ τήνδε παραδώσω τὴν φυλὴν τῇ δουλείᾳ διὰ τὰς προῤῥηθείσας παρανομίας.

[02959] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ληφθήσεται ἐφ' ὑμᾶς παραβολὴ, καὶ θρηνηθήσεται θρῆνος ἐν μέλει λεγόν των·

[02961] Ἐντεῦθεν καὶ τὰ πρόσθεν εἰρημένα ῥᾷον ἄν τις νοήσειεν·

[02962] ὃ γὰρ εἶπεν ἄνω πένθος Σειρήνων, τοῦτο ἐνταῦθα θρῆνον ἐμμελῆ καλεῖ.

[02963] Ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι κἀκεῖ τὸν ἐμμελῆ θρῆνον πένθος Σειρήνων κατὰ τὸν περι φερόμενον ἐκάλεσε μῦθον.

[02964] Τούτων, φησὶν, ἐπενεχθέν των αὐτῇ τῶν κακῶν, οὐ θρηνήσουσι μόνον ὑμᾶς οἱ τὰ καθ' ὑμᾶς ἀκούοντες, ἀλλὰ καὶ οἷόν τινι παρα βολῇ κεχρημένοι, ἑτέροις τὰ ὑμέτερα προσοίσουσι διηγήματα.

[02965] Καὶ ὑμεῖς δὲ πρὸς ἀλλήλους ἐρεῖτε·

[02966] Μερὶς λαοῦ μου κατεμετρήθη ἐν σχοινίῳ, καὶ οὐκ ἦν ὁ κωλύσων αὐτὸν, τοῦ ἀποστρέψαι·

[02968] (εʹ.) ∆ιὰ τοῦτο οὐκ ἔσται σοι βάλλων σχοινίον ἐν κλήρῳ.

[02969] Ἐπειδὴ γὰρ, τούτων αἰχμαλώτων ἀπαχθέντων, οἱ περίοικοι τὴν ὑπὸ τού των γεωργουμένην διενείμαντο γῆν, τοῦτο, φησὶν, ἀκούοντες, ὀλοφυρόμενοι καὶ δακρύοντες πρὸς ἀλλή λους ἐρεῖτε, ὅτι Ἡ θεόθεν ἀφορισθεῖσα μερὶς τῷ Ἰσραὴλ, ὑπὸ τῶν ἐχθίστων ἀλλοφύλων μετρηθεῖσα διῄρηται, οὐδενὸς ἀπείργοντος καὶ τὴν πλεονεξίαν παύοντος·

[02970] κἀγὼ μὲν ἐκεῖθεν ἐκβέβλημαι, καὶ τὸν δοθέντα κλῆρον οὐκ ἔχω·

[02971] τοὺς δὲ ἐμοὶ προσ ήκοντας ἀγροὺς ἕτεροι διανέμονται.

[02972] Οὕτω τὰ λυπη ρὰ διαγγείλας, παραίνεσιν εἰσφέρει τὸ χρήσιμον ἔχουσαν.

[02973] Ἐν ἐκκλησίᾳ Κυρίου, (ὰʹ, ζʹ.) μὴ δακρύετε δάκρυσι, μηδὲ δακρυέτωσαν ἐπὶ τούτοις οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν·

[02975] Οἶκος Ἰακὼβ παρώργισε Πνεῦμα Κυρίου.

[02976] Εἰ ταῦτα ἐπιτη δεύματα αὐτοῦ ἐστιν, οὐχὶ οἱ λόγοι αὐτοῦ καλοί εἰσι μετ' αὐτοῦ, καὶ ὀρθοὶ πεπόρευνται;

[02977] Οὐ χρὴ, φησὶν, ἀλγεῖν ὑμᾶς ἐπὶ τῇ τιμωρίᾳ, ἀλλὰ τὴν ἁμαρτίαν θρηνεῖν·

[02978] οὐδὲ λόγῳ τὴν παρανομίαν ὁμολογεῖν, ἀλλ' ἔργῳ δεικνύναι τὴν τῶν πραγμάτων μεταβολήν·

[02979] τοὺς γὰρ τοῖς ἔργοις κοσμουμένους λόγους ἐπαινεῖ Θεός.

[02981] Καὶ ἔμπροσθεν ὁ λαός μου εἰς ἔχθραν ἀντ έστη κατέναντι τῆς εἰρήνης αὑτοῦ.

[02982] Τοῖς γὰρ ἐμοῖς νόμοις ἐναντία δρῶν ἑαυτὸν τῆς εἰρήνης ἐστέρησε.

[02983] Τὴν δορὰν αὐτοῦ ἐξέδειραν, τοῦ ἀφελέσθαι ἐλπίδα, συντριμμὸν πολέμου.

[02984] ∆ιὰ γὰρ ταύτην τὴν μοχθη ρίαν τρόπον τινὰ τῆς οἰκείας ἐγυμνώθη δορᾶς, ἔρημος τῆς ἐμῆς προνοίας γενόμενος, καὶ τὴν ἀγα θὴν ἀπολέσας ἐλπίδα, τῇ τοῦ πολέμου συντριβῇ παρεδόθη.

[02986] Καὶ οἱ ἡγούμενοι δὲ τοῦ λαοῦ μου ἀποῤῥιφή σονται ἐκ τῶν οἰκιῶν τρυφῆς αὑτῶν, διὰ τὰ πονηρὰ ἐπιτηδεύματα αὑτῶν ἐξώσθησαν.

[02987] Σὺν τοῖς ἄλλοις γὰρ καὶ οἱ βασιλεῖς, καὶ οἱ ἱερεῖς, τῆς προτέρας στερηθέντες τρυφῆς, τὴν ἀλλοτρίαν δουλοπρεπῶς οἰκεῖν ἠναγκάσθησαν, δίκας ὧν ἐπλημμέλησαν τί νοντες.

[02989] (ιʹ, ιαʹ.) Ἀνάστηθι καὶ πορεύου, ὅτι οὐκ ἔστι σοι αὕτη ἀνάπαυσις·

[02992] Τῇ γὰρ παρανομίᾳ σφᾶς αὐτοὺς ἐκδεδωκότες, αὐθαίρετοι μὲν εἵλεσθε τὴν πονηρίαν, πρόχειροι δὲ τοῖς πολεμίοις ἐγένεσθε.

[02993] Εἰς τὰ ὄρη τοίνυν ἐκείνων βαδίζετε, ἃ ἄνωθεν ὁ Θεὸς ἐκεῖ δημιουργήσας ἐφύτευσε·

[02994] τῆς ἐνταῦθα γὰρ διαί της διὰ τὴν ἁμαρτίαν ἐστέρησθε.

[02995] Πνεῦμα γὰρ ἔστησε ψευδὲς, ἐστάλαξέ σοι ὡς οἶνον καὶ μέθυ σμα.

[02996] Τὸ γὰρ τῆς ἐξαπάτης πνεῦμα, ἐν τοῖς ψευδοπροφήταις φθεγγόμενον, τὰς ψευδεῖς σοι προῤ ῥήσεις ἐνέσταξε, καὶ τὴν ἐντεῦθεν ἐνειργάσατο μέθην.

[02997] Καὶ ἔσται, ἐκ τῆς σταγόνος τοῦ λαοῦ τούτου (ιβʹ.) συναγόμενος συναχθήσεται Ἰακώβ·

[02998] σὺν πᾶσιν ἐκδεχόμενος ἐκδέξομαι τοὺς καταλοίπους τοῦ Ἰσραὴλ, ἐπὶ τὸ αὐτὸ θήσομαι τὴν ἀποστροφὴν αὐτοῦ.

[02999] Αὕτη δὲ, φησὶν, ἡ ἐξαπάτη, ἡ παρὰ τῶν δαιμόνων διὰ τῶν ψευδοπροφητῶν ἐν ὑμῖν γινομένη, παρασκευάσει καὶ ὑμᾶς τὰς δέκα φυλὰς εἰς τὴν αἰχμαλωσίαν κατα λαβεῖν·

[03000] ἐκεῖ γὰρ πάντας ἀπάξω, κοινὴν ὑμῖν ἐπάγων τὴν τιμωρίαν·

[03001] ἧς καταλαβούσης, Ὡς πρόβατα ἐν θλίψει, ὡς ποίμνια ἐν μέσῳ κοίτης αὐτῶν, ἐξαλοῦν ται ἐξ ἀνθρώπων.

[03002] Καθάπερ γὰρ ἡσυχῇ καθήμενα πρόβατα, λύκον ἐξαπιναίως ἐπελθόντα θεασάμενα, μετὰ πολλοῦ δέους ἀνίσταται·

[03003] οὕτως ὑμεῖς ἐπελθόν τας θεασάμενοι τοὺς πολεμίους, θορύβου καὶ δέους ἀναπλησθήσεσθε.

[03004] Εἶτα προλέγει τὰ ὑπὸ Σεδεκίου γε γενημένα, ἃ καὶ ὁ μακάριος Ἰεζεκιὴλ ὁ προφήτης προείρηκεν, ἡνίκα σκεύη αἰχμαλωσίας ὑπὸ τοῦ Θεοῦ λαβεῖν προσετάχθη, καὶ διὰ τῶν πραγμάτων προ αγορεῦσαι τὴν ἐκείνου τοῦ βασιλέως φυγήν.

[03006] Ἀνάβηθι διὰ τῆς διακοπῆς πρὸ προσ ώπου αὐτῶν·

[03007] διέκοψαν, καὶ διῆλθον πύλην, καὶ ἐξῆλθον δι' αὐτῆς, καὶ ἐξῆλθεν ὁ βασιλεὺς αὐτῶν πρὸ προσώπου αὐτῶν.

[03008] Αἰσθόμενος γὰρ ἐπιβάντας τοὺς Χαλδαίους, τῆς πόλεως διορύξας τὸ τεῖχος σὺν ^[81.1756] ὀλίγοις ἀπέδρα·

[03009] ἁλοὺς δὲ, πρῶτον μὲν εἶδε τὴν τῶν παίδων σφαγήν·

[03010] εἶτα στερηθεὶς τῶν ὀμμάτων, πε πεδημένος ἀπήχθη.

[03012] οὐκ ἀμύνων, ἀλλὰ προϊέμενος δηλονότι.

[03017] Ἀκούσατε δὴ, αἱ ἀρχαὶ τοῦ Ἰακὼβ, καὶ οἱ κατάλοιποι οἴκου Ἰσραήλ·

[03019] Οἱ μισοῦντες τὰ καλὰ, καὶ ζητοῦντες τὰ πονηρά·

[03020] ἁρπάζοντες τὰ δέρματα αὐτῶν ἀπ' αὐτῶν, καὶ τὰς σάρκας αὐτῶν ἀπὸ τῶν ὀστῶν αὐτῶν.

[03021] Ὃν τρόπον κατέφαγον τὰς σάρκας τοῦ λαοῦ μου, καὶ τὰ δέρματα αὐτῶν ἀπ' αὐτῶν ἐξέδειραν, καὶ τὰ ὀστᾶ αὐτῶν συνέθλασαν, καὶ ἐμέ λισαν ὡς σάρκας εἰς λέβητα, καὶ ὡς κρέας εἰς χύ τραν·

[03022] οὕτω κεκράξονται πρὸς Κύριον, καὶ οὐκ εἰσ ακούσεται αὐτῶν·

[03023] καὶ ἀποστρέψει τὸ πρόσωπον αὑτοῦ ἀπ' αὐτῶν ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἀνθ' ὧν ἐπονηρεύσαντο ἐν τοῖς ἐπιτηδεύμασιν αὑτῶν ἐν αὐτοῖς.

[03024] Πρὸς τοὺς ἄρχοντας ποιεῖται τὸν λόγον·

[03025] οἱ πεπιστευμένοι γὰρ τὸ κρίνειν, ἐπάτουν τὸ δίκαιον·

[03026] διότι κατ' ἐρώτησιν πρὸς αὐτοὺς λέγει·

[03027] Οὐχ ὑμεῖς εἴχετε τοῦ κρίνειν τὴν ἐξουσίαν, ὥστε κολάζειν μὲν τοὺς πλημμελοῦντας, ἀθώους δὲ ἀφιέναι τοὺς ἀνευ θύνους;

[03028] Πῶς τοίνυν τῶν νόμων προστατεύειν πεπι στευμένοι, ἀπεστρέφεσθε μὲν τῶν ἀγαθῶν ἔργων τὴν πρᾶξιν, θερμῶς δὲ περὶ τὰ πονηρὰ διέκεισθε;

[03029] Τοσαύτῃ δὲ πλεονεξίᾳ κατὰ τῶν πενήτων ἐκέχρησθε, ὥστε πάντων αὐτοὺς τῶν ὑπαρχόντων γυμνοῦν.

[03031] Ἁρπάζοντες τὰ δέρματα αὐτῶν ἀπ' αὐτῶν, καὶ τὰς σάρκας αὐ τῶν ἀπὸ τῶν ὀστῶν αὐτῶν.

[03032] Ταῦτα τοίνυν τετολ μηκότες, κἂν μυριάκις τὴν παρ' ἐμοῦ συμμαχίαν αἰτήσητε, ἐπικουρίας οὐδεμιᾶς ἀπολαύσετε.

[03033] Οὕτω τοῖς ἄρχουσιν ἀπειλήσας, ἐπὶ τοὺς προφήτας μετα φέρει τὸν λόγον.

[03035] Τάδε λέγει Κύριος ἐπὶ τοὺς προφήτας, τοὺς πλανῶντας τὸν λαόν μου, τοὺς δάκνοντας ἐν τοῖς ὀδοῦσιν αὑτῶν, καὶ κηρύσσοντας ἐπ' αὐτῶν εἰρή νην, καὶ οὐκ ἐδόθη εἰς τὸ στόμα αὐτῶν·

[03037] Ψεύδη, φησὶν, οἱ τῆς ἀπάτης προφῆται χρησμολογοῦντες, οἷόν τισι δήγμασι τῇ κολακείᾳ τῶν λόγων τὸν λαὸν ἐλυμήναντο, ἐναντία μὲν τοῖς ἐμοῖς προφήταις φθεγγόμενοι, εἰρήνην δὲ αὐτοῖς ὑπισχνούμενοι.

[03038] Ἀλλ' οἱ μὲν ἐκείνων λόγοι τὴν εἰρήνην ἔσχον, τὰ δὲ πράγματα τὸν πόλεμον δείκνυσι.

[03039] Πρόξενοι δὲ τῶν ἐκ τοῦ πολέμου κακῶν οἱ τὴν εἰρήνην ἐπαγγειλάμενοι, καὶ ἐμποδὼν τῇ τοῦ λαοῦ μεταμελείᾳ γενόμενοι.

[03040] Τὸ δὲ, Ἡγίασαν ἐπ' αὐτὸν πόλεμον, ἀντὶ τοῦ ἀφώρισαν τέθεικε, τουτ έστι προὐξένησαν.

[03042] ∆ιὰ τοῦτο νὺξ ὑμῖν ἔσται ἀπὸ ὁράσεως, καὶ σκοτία ὑμῖν ἔσται ἐκ μαντείας, καὶ δύσεται ὁ ἥλιος ἐπὶ τοὺς προφήτας, καὶ συσκοτάσει ἐπ' αὐτοὺς ἡ ἡμέρα.

[03043] Καὶ καταισχυνθήσονται οἱ ὁρῶντες τὰ ἐν ύπνια, καὶ καταγελασθήσονται οἱ μάντεις, καὶ κατα λαλήσουσι κατ' αὐτῶν πάντες αὐτοὶ, διότι οὐκ ἔσται ^[81.1757] ὑπακούων αὐτῶν.

[03044] Τῶν γὰρ πραγμάτων ἐναν τίων φαινομένων, καὶ ἀντὶ τῆς ὑπ' αὐτῶν θρυλλου μένης εἰρήνης τῆς συμπλοκῆς ὁρωμένης, γέλωτα μὲν ὀφλήσουσιν οἱ τὰ ψευδῆ μαντευσάμενοι·

[03045] ἐγκα λυπτόμενοι δὲ βαδιοῦνται οἱ τοῖς ἐνυπνίοις θαῤῥεῖν παρακελευσάμενοι·

[03046] μεσούσης δὲ ἡμέρας ἐν σκότῳ διάξουσι, καὶ νύκτα τὴν ἡμέραν ἡγήσονται, τῷ φόβῳ τῶν ὁρωμένων βαλλόμενοι·

[03047] πολλαῖς δὲ αὐτοὺς πλυ νοῦσι λοιδορίαις οἱ ταῖς ἐκείνων ἀπαχθέντες μαν τείαις.

[03049] Ἐγὼ δὲ, φησὶν ὁ προφήτης, ἐνεπλήσθην ἰσχύος ἐν Πνεύματι Κυρίου, καὶ κρίματος, καὶ δυναστείας, τοῦ ἀπαγγεῖλαι τῷ Ἰακὼβ ἀσεβείας αὐτοῦ, καὶ τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ ἁμαρτίας αὐτῶν.

[03050] Οὔτε γὰρ ὅμοια τοῖς παρανόμοις ἐκείνοις δρᾶσαι τολμήσω·

[03051] ὑπὸ δὲ τῆς τοῦ ἁγίου Πνεύματος χάριτος ἐνεργούμενος, καὶ τῆς τοιαύτης δυνάμεως ἐμπιπλά μενος, σὺν παῤῥησίᾳ τοῦ λαοῦ τὴν ἀσέβειαν δι ελέγξω.

[03052] Οὕτως ὑποσχόμενος διαῤῥήδην ἐλέγξειν τὰς ὑπ' αὐτῶν τολμωμένας παρανομίας, ἀντικρὺς βοᾷ·

[03054] Ἀκούσατε δὴ ταῦτα, οἱ ἡγούμενοι οἴκου Ἰακὼβ, καὶ οἱ κατάλοιποι οἴκου Ἰσραὴλ, οἱ βδελυσσόμενοι κρῖμα, καὶ πάντα τὰ ὀρθὰ διαστρέφοντες.

[03055] Οἱ οἰκοδομοῦντες Σιὼν ἐν αἵμασι, καὶ Ἱερουσαλὴμ ἐν ἀδικίαις.

[03056] Τὸ κρίνειν, φησὶ, πεπιστευμένοι, κατ έχειν ἀκλινῶς οὐκ ἠβουλήθητε τὰ τῆς δίκης ζυγά·

[03057] ἀλλὰ τοῦ δικαίου μὲν ἐποιεῖσθε λόγον οὐδένα, τὸ δὲ ἄδικον δίκαιον ἐπειρᾶσθε δεικνύναι, καὶ ταύτῃ κεχρημένοι τῇ γνώμῃ, αἱμάτων ἀδίκων τὴν Ἱερου σαλὴμ ἐνεπλήσατε·

[03058] δωροδοκίᾳ μὲν οἱ ἄρχοντες χρώ μενοι, οἱ δὲ ἱερεῖς τὰς περὶ τῶν νομίμων ἀποκρίσεις μετὰ χρημάτων ποιούμενοι, καὶ προῖκα τὴν θείαν ἐκτελεῖν λειτουργίαν οὐκ ἀνεχόμενοι·

[03059] οἱ δὲ ὑπὸ τῶν ἐναντίων πνευμάτων ἐνεργούμενοι προφῆται, ἔμ μισθον τὴν ψευδῆ μαντείαν παρέχοντες, καὶ μετὰ δώρων τὴν ἀπάτην προσφέροντες, καὶ τοῦτο δρῶν τες τὴν θείαν ἔχειν ἐφαντάζοντο συμμαχίαν, λέγον τες·

[03062] Ἐπειδὴ τοίνυν παρανομίᾳ πάσῃ συζῶντες, μάτην ἐπερείδεσθε τῇ θείᾳ προσηγορίᾳ, γινώσκετε, ὅτι ιβʹ.

[03063] ∆ιὰ τοῦτο δι' ὑμᾶς, Σιὼν, ὡς ἀγρὸς ἀροτρια θήσεται, καὶ Ἱερουσαλὴμ εἰς ὀπωροφυλάκιον ἔσται, καὶ τὸ ὄρος τὸ τοῦ οἴκου εἰς ἄλσος δρυμοῦ.

[03064] Τοσ αύτη, φησὶν, ἐρημία τὴν πολυθρύλλητον ταύτην καταλήψεται πόλιν, ὡς τὸν μὲν θεῖον οἶκον φυτῶν ἀναπλησθῆναι, καὶ ἀπεικασθῆναι δρυμῷ·

[03065] τὰ δὲ τῶν τειχῶν ἔνδον, τὰ πάλαι ὑπὸ τῶν ἐνοικούντων στενο χωρούμενα, ταῖς ἔξω τῶν περιβόλων ἀρούραις νεουργεῖσθαι παραπλησίως, καὶ σπείρεσθαι, ὡς μηδὲν ὀπωροφυλακίου τὴν Ἱερουσαλὴμ διαφέρειν, ὃ μετὰ τὴν τῶν καρπῶν συλλογὴν ἔρημον μένει, τοῦ πρώην φυλάττοντος οἴκαδε ἐπανιόντος.

[03066] Ταῦτα δὲ πέρας μὲν ἔλαβε καὶ ἐπὶ τοῦ Ναβουχοδονόσορ, ἡνίκα ^[81.1760] τὴν πόλιν ἑλὼν σὺν τῷ βασιλεῖ τοὺς ἐνοικοῦντας αἰχμαλώτους ἀπήγαγεν·

[03067] ἀκριβέστερον δὲ ἔστιν ἰδεῖν τῆς προφητείας τὸ τέλος μετὰ τὴν κατὰ τοῦ Σωτῆ ρος ἡμῶν τῶν Ἰουδαίων λύτταν καὶ μανίαν γεγε νημένην.

[03068] Ἄχρι γὰρ τοῦ παρόντος ὁ πολυθρύλλητος ἐκεῖνος νεὼς ἐκ βάθρων ἀνασπασθεὶς ἐρημίᾳ παντελεῖ παρεδόθη, ὡς ἀγνοεῖν τοὺς ὁρῶντας, ποῖος ἦν τῶν πάλαι ἁγίων ὁ τόπος.

[03069] Οὕτω τοίνυν ἡ θεία χάρις διὰ τῆς προφητικῆς γλώττης τὰ περὶ ἐκείνου προαγο ρεύσασα τοῦ νεὼ, τῆς εἰς τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χρι στὸν πεπιστευκυίας Ἐκκλησίας προθεσπίζει τὴν περιφάνειαν.

[03074] Καὶ ἔσται ἐπ' ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν ἐμ φανὲς τὸ ὄρος Κυρίου, ἕτοιμον ἐπὶ κορυφὰς τῶν ὀρέων, καὶ μετεωρισθήσεται ὑπεράνω τῶν βουνῶν, καὶ σπεύσουσιν ἐπ' αὐτὸ λαοί.

[03075] Καὶ πορεύσονται ἔθνη πολλὰ, καὶ ἐροῦσι·

[03076] ∆εῦτε, ἀναβῶμεν εἰς τὸ ὄρος Κυ ρίου, καὶ εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ Ἰακὼβ, καὶ δεί ξουσιν ἡμῖν τὴν ὁδὸν αὐτοῦ, καὶ πορευσόμεθα ἐν ταῖς τρίβοις αὐτοῦ·

[03077] ὅτι ἐκ Σιὼν ἐξελεύσεται νόμος, καὶ λόγος Κυρίου ἐξ Ἱερουσαλήμ.

[03078] Καὶ κρινεῖ ἀνα μέσον λαῶν πολλῶν, καὶ ἐλέγξει ἔθνη ἰσχυρὰ ἕως εἰς μακράν.

[03079] Μέχρι γὰρ τῶν ἐσχάτων τῆς γῆς τὸ εὐαγγελικὸν καὶ θεῖον διέδραμε κήρυγμα, κατὰ τὴν ἐπὶ τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις φερομένην τοῦ Κυρίου πρόῤῥησιν.

[03080] Κηρυχθήσεται γὰρ, ἔφη, τοῦτο τὸ Εὐαγγέ λιον εἰς πάντα τὰ ἔθνη εἰς μαρτύριον αὐτοῖς.

[03081] Καὶ τοῖς ἁγίοις δὲ ἀποστόλοις παρηγγύησε, λέγων·

[03082] Πορευ θέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν.

[03083] Οὗτος ὁ εὐαγγελικὸς νόμος, καὶ ἀποστολικὸς λόγος, ἀπὸ τῆς Ἱερουσαλὴμ, οἷον ἀπό τινος πηγῆς ἀρξάμενος, πᾶσαν τὴν οἰκου μένην διέδραμε, τοῖς μετὰ πίστεως προσιοῦσι τὴν ἀρδείαν προσφέρων.

[03084] Ἔστι δὲ ἰδεῖν καὶ τοὺς θείους οἴκους ἐν μέσῳ καὶ πόλεων, καὶ κωμῶν, καὶ ἀγρῶν, καὶ ἐσχατιῶν διακειμένους, καὶ μεγέθει, καὶ κάλλει διαπρέποντας, ὡς καὶ αὐτῶν τῶν ὑψηλοτάτων ὀρῶν ἐπισημοτέρους εἶναι, καὶ περιφανεστέρους.

[03085] Εἰ δὲ καὶ βουνοὺς καὶ ὄρη, τὰ πάλαι ἐν τούτοις τῶν ἀλαστόρων δαιμόνων τεμένη νοῆσαί τις ἐθελήσειε, καὶ οὕτως εὑρήσει τὸν προφητικὸν λόγον ἀληθείᾳ κοσμούμενον·

[03086] τὰ μὲν γὰρ ἐκ βάθρων ἀνεσπασμένα, φροῦδά ἐστι παντελῶς·

[03087] οἱ δὲ θεῖοι ναοὶ, τῶν κατ' οὐρανὸν ἀστέρων καὶ τὸ πλῆθος καὶ τὸ κάλλος μιμοῦνται.

[03088] Ἰουδαῖοι δὲ ταῦτα νοεῖν οὐκ ἐθέλουσιν οὕτως, ἀλλὰ τῆς ἐκ Βα βυλῶνος ἐπανόδου πρόῤῥησιν ταῦτα εἶναί φασι·

[03089] καὶ τὸ μὲν ἐκείνους ἠλιθίους ὄντας οὕτω νοεῖν, θαυμα στὸν οὐδέν·

[03090] συμβαίνει γὰρ αὐτῶν ταῖς ἄλλαις παρα νοίαις καὶ ὁ περὶ τήνδε τὴν προφητείαν πλάνος·

[03091] ^[81.1761] τὸ δὲ καί τινας τῶν τῆς εὐσεβείας διδασκάλων τὴν αὐτὴν ἑρμηνείαν ἐνθεῖναι τοῖς οἰκείοις συγγράμμασιν, οὐκ ἀνεκτὸν, οὐδὲ συγγνώμης ἄξιον εἶναί μοι δοκεῖ.

[03092] Ποῖα γὰρ ἔθνη καὶ πελάζοντα, καὶ πόῤῥωθεν ἀπ ωκισμένα, μετὰ τὴν ἐπάνοδον συνέδραμον εἰς τὸν Ἰουδαίων ναὸν, τὸν ἐκείνων ἀσπασάμενα νόμον, καὶ τὸν ἐκεῖθεν ἐκπορευόμενον ἀγαπήσαντα λόγον;

[03093] Ἀναμέσον δὲ ποίων ἐθνῶν, ἢ λαῶν παμπόλλων, οὗτος ὁ λόγος διέκρινε, τὰ κακῶς ὑπ' αὐτῶν γινόμενα δι ελέγχων;

[03094] Καὶ τὰ ἐπαγόμενα δὲ, ἀντικρὺς τῆς ἑρμη νείας ἐκείνης διελέγχει τὸ ψεῦδος·

[03095] μετὰ γὰρ τὴν ἀπὸ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον, ὡς καὶ τοῖς οὕτω νενοηκόσι δοκεῖ, καὶ Γὼγ καὶ Μαγὼγ μετὰ πλείστων ἐθνῶν ἐπεστράτευσαν Ἰουδαίοις, καὶ οἱ περίοικοι δὲ πάντες αὐτοὺς πολεμοῦντες διετέλεσαν, ἔνθεν μὲν Ἰδουμαῖοι, καὶ Ἀμμανῖται, καὶ Μωαβῖται·

[03096] ἐκεῖθεν δὲ ἀλλόφυ λοι καὶ Σαμαρεῖται·

[03097] καὶ ὀλίγου δὲ διελθόντος χρό νου, τὰ Μακεδονικὰ αὐτοῖς ἐπέστη κακὰ, ἃ τῶν Μακκαβαίων αἱ συγγραφαὶ περιέχουσιν.

[03098] Ἐνταῦθα δὲ ὁ προφητικὸς λόγος εἰρήνην ὑπισχνεῖται βαθεῖαν.

[03099] Κατακόψουσι γὰρ τὰς μαχαίρας αὑτῶν εἰς ἄρο τρα, καὶ τὰ δόρατα αὑτῶν εἰς δρέπανα, καὶ οὐκ ἔτι οὐ μὴ ἄρῃ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος μάχαιραν, καὶ οὐκ ἔτι οὐ μὴ μάθωσι πολεμεῖν.

[03100] (δʹ.) Καὶ ἀναπαύσεται ἕκα στος ὑποκάτω ἀμπέλου αὑτοῦ, καὶ ἕκαστος ὑποκάτω συκῆς αὑτοῦ, καὶ οὐκ ἔσται ὁ ἐκφοβῶν.

[03101] Καὶ δεικνὺς τῶν εἰρημένων τὸ ἀψευδὲς, τοῦ εἰρηκότος τὸ ἀξιόπι στον δῆλον ποιεῖ τοῖς ἀκούουσι.

[03102] Τὸ γὰρ στόμα Κυ ρίου παντοκράτορος ἐλάλησε ταῦτα.

[03104] Πάντες οἱ λαοὶ πορεύσονται ἕκαστος τὴν ὁδὸν αὑτοῦ·

[03105] ἡμεῖς δὲ πορευσόμεθα ἐν ὀνόματι Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ ἐπέκεινα.

[03106] Ὅτι μὲν οὖν τούτων οὐδὲν Ἰουδαίοις ἁρμόττει, τὰ πρά γματα μαρτυρεῖ·

[03107] οἱ μὲν γὰρ τῆς Ἱερουσαλὴμ ἐκβληθέντες, μέτοικοι τῆς οἰκουμένης ἐγένοντο, σποράδες ἀλώμενοι, καὶ τὴν κατὰ νόμον λειτουργίαν ἐκπληροῦν οὐ δυνάμενοι·

[03108] ὁ δὲ προφητικὸς λόγος ὑπισχνεῖται, τοὺς πεπιστευκότας ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου, πορεύεσθαι εἰς τὸν αἰῶνα καὶ ἐπέκεινα.

[03109] Ὅτι δὲ τὸν μετὰ τὴν τοῦ Κυρίου παρουσίαν προσημαίνει ταῦτα καιρὸν, πάλιν τὰ πράγματα μονονουχὶ φωνὴν ἀφιέντα τὴν μαρτυρίαν παρέχεται.

[03110] Πρὸ μὲν γὰρ τῆς Ῥωμαίων βασιλείας, συχναὶ τῶν ἐθνῶν κατ' ἀλλήλων ἐπαναστάσεις ἐγίνοντο, ἅτε δὴ καθ' ἕκαστον ἔθνος τῆς βασιλείας μεμερισμένης.

[03111] Πάσης δὲ τῆς ἡγεμονίας εἰς Ῥωμαίους μετατεθείσης, καὶ τῆς καθ' ἕκαστον ἔθνος βασιλείας ἐπὶ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν παρουσίας ἀναιρεθείσης, εἰρήνη βαθεῖα κατ έσχε τὴν οἰκουμένην, ὡς μηκέτι ἔθνος κατ' ἔθνο[υ]ς ἐπιστρατεύειν, ἀλλὰ διὰ τὴν παρασχεθεῖσαν θεόθεν εἰρήνην, εἰς ὄργανα γεωργικὰ μεταβαλεῖν τὰ πολε μικὰ, καὶ τῇ γηπονίᾳ προσέχοντας, τῶν ἐντεῦθεν ἀδεῶς ἀγαθῶν ἀπολαύειν.

[03112] Καὶ τοῖς ἄλλοις δὲ ἅπασιν ἐπιτηδεύμασιν ὡς ἐν εἰρήνῃ προσέχουσιν, οἱ μὲν ταῖς παντοδαπαῖς χρώμενοι τέχναις, οἱ δὲ ἐμπορίαν καὶ ναυτιλίαν αἱρούμενοι, οἱ δὲ τῆς τελειότητος ὀρε γόμενοι, τὴν θείαν ὁδὸν, καὶ τοῦ ∆εσπότου τὴν θεραπείαν, ὑποῤῥεόντων κερδῶν προαιρούμενοι, καὶ τὴν αἰώνιον ἐντεῦθεν κληρονομοῦντες ζωήν.

[03115] Ἐν ταῖς ἡμέραις, καὶ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, συνάξω τὴν συντετριμμένην, καὶ τὴν ἀπ ωσμένην εἰσδέξομαι, καὶ οὓς ἀπωσάμην.

[03116] Καὶ θήσομαι τὴν συντετριμμένην εἰς ὑπόλειμμα, καὶ τὴν ἀπ ωσμένην εἰς ἔθνος ἰσχυρόν.

[03117] Καὶ σαφῶς διδάσκων, ὡς οὐ περὶ Ἰουδαίων ταῦτά φησι, προστέθεικε·

[03118] Καὶ βασιλεύσει Κύριος ἐπ' αὐτοὺς ἐν ὄρει Σιὼν ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ εἰς τὸν αἰῶνα.

[03119] Εἰ μὲν οὖν διέμεινεν ἐν τῇ Σιὼν ἡ Ἰουδαίων βασιλεία, καὶ τῆς αἰωνίου καὶ διηνεκοῦς ἀπολαύουσι παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων κη δεμονίας, εἰκότως καὶ Ἰουδαῖοι τὴν προφητείαν ἁρπάζουσι, καὶ οἱ παραπλησίως ἐκείνοις ταῦτα νενοηκότες συνομολογοῦσιν ἐκείνοις.

[03120] Εἰ δὲ πέπαυται μὲν τῶν Ἰουδαίων πάλαι ἡ βασιλεία, πόῤῥω δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ οἰκοῦντες δουλεύουσι, τῆς δὲ τοῦ Θεοῦ κηδεμονίας προφανῶς ἐγυμνώθησαν, μήτε Ἰουδαῖοι ληρείτωσαν, καὶ οἱ τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλοι τῇ ἀληθείᾳ συνηγορείτωσαν.

[03121] Συντετριμμένην γὰρ καὶ ἀπωσμένην, τὰς τῇ εὐσεβείᾳ δουλευούσας προσ αγορεύει ψυχὰς, δι' ἃς ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Λόγος ἐνανθρωπήσας ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη, καὶ τοῖς ἀνθρώ ποις συνανεστράφη.

[03122] Καὶ τούτων μάρτυς αὐτὸς πρὸς Ἰουδαίους λέγων·

[03123] Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ' οἱ κακῶς ἔχοντες.

[03124] Καὶ, Οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν.

[03125] ∆ιὸ τελώνην, καὶ πόρνην, καὶ λῃστὴν, καὶ τοὺς τοιούτους συναγαγὼν, καὶ τὸν τούτων τρόπον εἰς τὸ κρεῖττον μεταβαλὼν, Ἐκκλησίαν ἁγίαν ἀπέφηνε, βασιλεύων αὐτῶν ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως εἰς τὸν αἰῶνα.

[03126] Οὕτω τὰ περὶ τῆς ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησίας προθεσπίσας ὁ προφήτης, εἰς τοὺς κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ ἐπανέρχεται λόγους.

[03128] Καὶ σὺ, πύργος ποιμνίου αὐχμώδης, θύγατερ Σιὼν, ἐπὶ σὲ ἥξει καὶ εἰσελεύσεται ἡ ἀρχὴ, ἡ πρώτη βασιλεία Βαβυλῶνος.

[03129] Οὕτω καὶ ὁ μακά ριος Ἡσαΐας, μᾶλλον δὲ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς διὰ τῆς ἐκείνου γλώττης, τροπικῶς αὐτὴν ὀνομάζει.

[03130] Εἰρηκὼς γὰρ, ὅτι Ἐφύτευσα ἄμπελον Σωρὴχ, καὶ προλή νιον ὤρυξα ἐν αὐτῷ, ἐπήγαγε·

[03131] Καὶ πύργον ᾠκοδόμησα ἐν μέσῳ αὐτοῦ, τὸν ναὸν οὕτω καλῶν, δι' οὗ φρουρεῖν ἐδόκει τὸν ἀμπελῶνα.

[03132] Τοῦτον τὸν πύργον ὁ μακάριος Μιχαίας αὐχμώδη προσαγορεύει, διὰ τὴν τῶν οἰκητόρων ἀσέβειαν·

[03133] τῆς γὰρ ἐννόμου πολιτείας τὸ διειδὲς θολώσαντες, οἷον αὐχμόν τινα τὴν οἰκείαν παρανομίαν ἐπεισήγαγον.

[03134] Τούτοις τὴν Βαβυλωνίων ἀπειλεῖ στρατείαν·

[03135] τούτων γὰρ εὐθὺς τὰ σκῆπτρα λαβὼν ὁ Ναβουχοδονόσορ, ἐπεστράτευσεν ἐν τῷ τρίτῳ ἔτει τῆς βασιλείας Ἰωακείμ.

[03136] ∆ιὸ καὶ ἀρχὴν πρώτην τὴν βασιλείαν ἐκείνην ὠνόμασεν, ὡς εὐθὺς μετὰ τὴν τῆς βασιλείας χειροτονίαν τοῦ Να βουχοδονόσορ ποιησαμένου τὴν στρατείαν.

[03140] μὴ βασιλεὺς οὐκ ἦν ἐν σοὶ, ἢ ἡ βουλή σου ἀπώλετο, ὅτι κατεκρά ^[81.1765] τησάν σου ὠδῖνες ὡς τικτούσης;

[03141] Πόθεν, φησὶ, πεῖραν ἔλαβες τῶν κακῶν;

[03142] Καὶ μὴν καὶ συμβού λους εἶχες τοὺς τὸ δέον εὑρεῖν δυναμένους, καὶ βασι λέα τούτου γε εἵνεκα ᾔτησας, ὥστε σου προκινδυ νεύειν ἐν τοῖς πολέμοις·

[03145] Μάνθανε τοίνυν, ὡς οὐδέν σε οἱ σύμβουλοι, οὔτε τῶν συμβούλων ἡ φρό νησις, οὔτε ἡ τοῦ βασιλέως ὀνήσει προστασία.

[03147] Καὶ ὤδινε, καὶ ἀνδρίζου, καὶ ἔγγιζε, θύγα τερ Σιὼν, ὡς ἡ τίκτουσα.

[03148] ∆έχου, φησὶν, ὠδινούσης γυναικὸς παραπλησίως ὀδύνας, καὶ ὁμοίως ἐκείνῃ, τὰ ἐπιόντα θεωμένη κακὰ, βάλλου ταῖς τῶν ἀλγη δόνων ἀκίσι.

[03149] ∆ιότι νῦν ἐξελεύσῃ ἐκ πόλεως, καὶ κατασκηνώσεις ἐν πεδίῳ, καὶ ἥξεις ἕως Βαβυλῶνος·

[03150] ἐκεῖθεν ῥύσεταί σε, καὶ ἐκεῖθεν λυτρώσεταί σε Κύριος ὁ Θεός σου ἐκ χειρὸς ἐχθρῶν σου.

[03151] Μὴ ἀναμείνῃς, φησὶ, νῦν τῶν ἐπιόντων σοι κακῶν τὴν ἀπαλλαγήν·

[03152] δεῖ γάρ σε ταύτης μὲν ἐξελαθῆναι τῆς πόλεως·

[03153] ἀπαγομένην δὲ, ὡς ἔτυχεν, ἐν ταῖς ὁδοῖς καταλύειν·

[03154] ἐπὶ πλεῖστον δὲ οἰκῆσαι τὴν Βαβυλῶνα, μετὰ χρόνον τῆς ἐλευθερίας τυχεῖν, καὶ εἰς τὴν ἐνεγκοῦσαν ἐπανελθεῖν.

[03155] Οὕτω τὴν αἰχμαλωσίαν καὶ τὴν ἐπάνοδον αὐτοῖς προθεσπίσας, περὶ τῶν Σκυθι κῶν ἐθνῶν ποιεῖται τὴν πρόῤῥησιν, ἃ μετὰ τὴν ἐπάνοδον αὐτοῖς ἐπεστράτευσε.

[03157] Καὶ νῦν ἐπισυνήχθησαν ἐπὶ σὲ ἔθνη πολλὰ, καὶ λαοὶ λέγοντες·

[03158] Ἐπιχαρούμεθα, καὶ ἐπόψονται ἐπὶ Σιὼν οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν.

[03159] Καὶ αὐτοὶ οὐκ ἔγνωσαν τὸν λογισμὸν Κυρίου, καὶ οὐ συνῆκαν τὴν βουλὴν αὐτοῦ, ὅτι συνήγαγεν αὐτοὺς ὡς δράγ ματα ἅλωνος.

[03160] Συνάγει δὲ ὁ Θεὸς, οὐκ ἀναγκάζων καὶ βιαζόμενος, ἀλλὰ ταῖς ὁρμαῖς συγχωρῶν, καὶ τῷ αὐτεξουσίῳ παραχωρῶν.

[03161] Ταῦτα δὲ καὶ τοὺς ἄλλους προφήτας ἑρμηνεύσαντες ἐδιδάξαμεν.

[03163] Ἀνάστηθι καὶ ἀλόα αὐτοὺς, θύγατερ Σιὼν, ὅτι τὰ κέρατά σου θήσομαι σιδηρᾶ, καὶ τὰς ὁπλάς σου θήσομαι χαλκᾶς·

[03164] καὶ κατατήξεις ἐν αὐτοῖς ἔθνη, καὶ λεπτυνεῖς λαοὺς πολλοὺς, καὶ ἀναθήσεις τῷ Κυρίῳ τὸ πλῆθος αὐτῶν, καὶ τὴν ἰσχὺν αὐτῶν τῷ Κυρίῳ πάσης τῆς γῆς.

[03165] Τῆς γὰρ ἐμῆς ἀπο λαύουσα προμηθείας, οἷόν τισι κέρασι σιδηροῖς, καὶ χαλκαῖς ὁπλαῖς, κεχρημένη τῇ παρ' ἐμοῦ σοι χορ ηγουμένῃ δυνάμει, ἄρδην αὐτοὺς ἅπαντας ἀφανίσεις καὶ παραδώσεις πανωλεθρίᾳ·

[03166] ἐμοὶ τὴν τούτων ἀνα τιθεῖσα νίκην, καὶ διαῤῥήδην ὁμολογοῦσα, ὡς ἐγώ σοι ταύτης γεγένημαι χορηγός.

[03170] Νῦν ἐμφραχθήσεται θυγάτηρ ἐμφραγμῷ·

[03172] ἐν ῥάβδῳ πατάξουσιν ἐπὶ σιαγόνα τὰς φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ.

[03173] Ἐκεῖνοι, φησὶν, οὐ προορῶντες τὸ τέλος, οἷόν τινι φραγμῷ τῇ ^[81.1768] στρατείᾳ τὴν πόλιν περιβαλοῦσιν, αὔτανδρον αὐτὴν αἱρήσειν ἐλπίζοντες, καὶ πάσῃ παροινίᾳ κατὰ τῶν ἐνοικούντων χρήσεσθαι προσδοκήσαντες.

[03174] Τοῦτο γὰρ εἶπε, Ῥάβδῳ πατάξουσιν ἐπὶ σιαγόνα, ὡς τῆς τοιαύτης πληγῆς μείζονα τὴν ἀτιμίαν ἐχούσης.

[03176] τεύξῃ γὰρ κηδεμονίας, οὐ διὰ τὴν σὴν εὐνομίαν, ἀλλὰ διὰ τὸν ἐκ σοῦ κατὰ σάρκα τεχθησόμενον βασιλέα.

[03179] Καὶ σὺ, Βηθλεὲμ, οἶκος τοῦ Ἐφραθὰ, μὴ ὀλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν Ἰούδα·

[03180] ἐκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται, τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ Ἰσραὴλ, καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ' ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος.

[03181] Μὴ ἀποβλέψῃς, φησὶν, εἰς τὴν βραχύτητα τῶν ἐνοικούντων, ὦ Βηθλεέμ·

[03182] ἔχεις γὰρ ἀφορμὴν εἰς περιφάνειαν, οἵαν οὐδεμία πόλις τῶν ἐπὶ τῆς γῆς·

[03183] ἐν σοὶ γὰρ κατὰ σάρκα τεχθήσεται ὁ πρὸ αἰώνων ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθεὶς, οὗ αἱ ἔξοδοι ἀπ' ἀρχῆς.

[03184] Τοῦτο δὲ ἀντικρὺς τῷ τοῦ Εὐαγγελίου ἔοικε προοιμίῳ·

[03185] Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος·

[03187] Ἔοικε δὲ καὶ τοῖς διὰ τοῦ μακα ρίου ∆αβὶδ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ εἰρημένοις·

[03188] Ἐκ γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε.

[03189] Οὗτος τοίνυν ὁ προ αιώνιος, ὁ ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεὸν, Θεὸς Λόγος, καὶ τὰς ἐκεῖθεν ἐξόδους ἀπ' ἀρχῆς ἔχων, ἐν σοὶ, φησὶ, τὴν κατὰ σάρκα δέξεται γέννησιν, λαμπράν σε ποιῶν καὶ περίβλεπτον, τὴν ἐν ταῖς τοῦ Ἰούδα χι λιάσιν ἐλαττουμένην.

[03190] Καὶ τοῦτο δὲ οἱ νῦν Ἰουδαῖοι εἰς τὸν Ζοροβάβελ λαβεῖν τετολμήκασι, προφανῶς τῇ ἀληθείᾳ μαχόμενοι.

[03191] Καὶ οὐκ ἐρυθριῶσιν ἀκούον τες, ὡς αἱ τούτου ἔξοδοι ἀπ' ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος·

[03192] ὁ δὲ Ζοροβάβελ μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν ἐν τῇ Βαβυλῶνι τεχθεὶς, ἀπὸ τοῦ τόπου καὶ τὴν προσ ηγορίαν ἐδέξατο.

[03193] Οἱ πάλαι δὲ Ἰουδαῖοι οὐ παραπλη σίως τούτοις τήνδε τὴν προφητείαν ἐνόησαν·

[03194] ἀλλὰ μετὰ τὸν Ζοροβάβελ καὶ πολὺν ἐτῶν ἀριθμὸν, ἐρω τηθέντες ὑπὸ Ἡρώδου, ποῦ ὁ Χριστὸς γεννᾶται, ταύτην αὐτῷ τὴν μαρτυρίαν προσήνεγκαν.

[03195] ∆ῆλοι τοίνυν εἰσὶν οἱ νῦν Ἰουδαῖοι κακουργοῦντες περὶ τὴν ἑρμηνείαν.

[03196] Ἀλλὰ τὴν τούτων ἄνοιαν καταλι πόντες, ἐπὶ τὰ συνεχῆ τῆς ἑρμηνείας βαδίσωμεν.

[03198] ∆ιὰ τοῦτο δώσεις αὐτοὺς ἕως καιροῦ τικτού σης·

[03199] τέξεται, καὶ οἱ ἐπίλοιποι τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ ἐπιστρέψουσιν ἐπὶ τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ.

[03200] Μέχρι γὰρ τότε, φησὶ, μακροθυμήσεις, καὶ τῆς σῆς μεταδώσεις Ἰουδαίοις κηδεμονίας, ἕως ἂν ἡ τίκτουσα τέκῃ.

[03201] ∆η λοῖ δὲ τὴν Ἐκκλησίαν, περὶ ἧς καὶ Ἡσαΐας βοᾷ·

[03204] ὅτι πολλὰ τὰ τέκνα τῆς ἐρή μου μᾶλλον ἢ τῆς ἐχούσης τὸν ἄνδρα.

[03205] Τὰ δὲ ἐκ ταύτης τικτόμενα, φησὶ, τοῖς ἐκ τοῦ Ἰσραὴλ πι στεύουσι συναφθήσεται.

[03206] Ἐκ γὰρ τοῦ Ἰσραὴλ ὁ θεῖος ^[81.1769] τῶν ἀποστόλων χορὸς, καὶ οἱ μετ' ἐκείνους ὑπὸ τοῦ Κυρίου ἐκλεγέντες ἑβδομήκοντα μαθηταὶ, καὶ οἱ μετὰ τὴν ἀνάστασιν κατὰ ταυτὸν εὑρεθέντες ἑκατὸν εἴ κοσι, καὶ οἱ πεντακόσιοι, οἷς ὁμοῦ συνηγμένοις ὁ Κύριος ὤφθη, καὶ οἱ τρισχίλιοι, καὶ οἱ πεντακισχί λιοι, οὓς ὁ ἁλιεὺς ἐσαγήνευσε Πέτρος, καὶ αἱ πολ λαὶ μυριάδες, περὶ ὧν ὁ θεσπέσιος Ἰάκωβος ἔφη τῷ θειοτάτῳ Παύλῳ·

[03207] Θεωρεῖς, ἀδελφὲ, πόσαι μυριά δες εἰσὶ τῶν πεπιστευκότων Ἰουδαίων.

[03208] Μία τοίνυν, φησὶν, ἐντεῦθεν κἀκεῖθεν Ἐκκλησία γε νήσεται, καὶ ἐν τούτοις ὁ ἐκ Βηθλεὲμ Κύριος στή σεται.

[03210] Καὶ ὄψεται, καὶ ποιμανεῖ τὸ ποίμνιον αὑ τοῦ ἐν ἰσχύϊ Κύριος, καὶ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ ὀνόματος Κυρίου τοῦ Θεοῦ αὑτῶν ὑπάρξουσι·

[03211] διότι νῦν μεγα λυνθήσεται ἕως ἄκρου τῆς γῆς.

[03212] Καὶ ἔστιν ἰδεῖν, καὶ τὴν ἱερὰν τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίαν ἐπὶ τῷ ∆εσποτικῷ σεμνυνομένην ὀνόματι, καὶ τὸ θεῖον ὄνομα πανταχοῦ γῆς καὶ θαλάττης ὑμνούμενον.

[03213] Πρὸ δὲ τῆς ∆εσποτι κῆς ἐπιφανείας, καὶ τοῦ σωτηρίου πάθους, καὶ τῆς κλήσεως τῶν ἐθνῶν, τούτων οὐδὲν δείξουσιν Ἰου δαῖοι γεγενημένον.

[03214] Ἐπειδὴ δὲ μακροῖς ὕστερον χρό νοις ταῦτ' ἤμελλεν ἔσεσθαι, ἀπὸ τῶν κατ' ἐκεῖνον τὸν καιρὸν γενησομένων πιστοῦται τὴν πρόῤῥησιν.

[03215] Ἵνα γὰρ μάθητε, φησὶν, ὡς ἀληθῆ τὰ προτεθεσπι σμένα, ἐνέχυρον ἐκείνων λάβετε τὰ παρόντα.

[03216] Ἐπελ θόντα γὰρ ὑμῖν τὸν Ἀσσύριον καταλύσω, καὶ βαθεῖαν ὑμῖν τὴν εἰρήνην δωρήσομαι.

[03218] Καὶ ἔσται αὕτη ἡ εἰρήνη, ὅταν ὁ Ἀσσύριος ἐπέλθῃ ἐπὶ τὴν γῆν ὑμῶν, καὶ ὅταν ἐπιβῇ ἐπὶ τὴν χώραν ὑμῶν.

[03219] ∆ώσω γὰρ ὑμῖν εἰρήνην ἐπελθόντος ἐκείνου, παρὰ πᾶσαν ἀνθρωπίνην ἐλπίδα.

[03220] Καὶ ἐπεγερθήσονται ἐπ' αὐτὸν ἑπτὰ ποιμένες, καὶ ὀκτὼ δήγματα ἀνθρώπων.

[03221] (ὰʹ.) Καὶ ποιμανοῦσι τὸν Ἀσσοὺρ ἐν ῥομφαίᾳ, καὶ τὴν γῆν Νεβρὼδ ἐν τῇ τάφρῳ αὐτῆς·

[03222] καὶ ῥύσεταί σε ἐκ τοῦ Ἀσσοὺρ, ὅταν ἐπέλθῃ ἐπὶ τὴν γῆν ὑμῶν, καὶ ὅταν ἐπιβῇ ἐπὶ τὰ ὅρια ὑμῶν.

[03223] Ἐντεῦθεν σαφῶς ἐδιδάχθη μεν, ὡς καὶ τῆς Βαβυλῶνος ὁ Ἀσσύριος ἐβασίλευ σεν·

[03224] ὁ γὰρ Νεβρὼδ, ὡς ὁ μακάριος ἐδίδαξε Μωσῆς, τυραννίδι χρησάμενος, τὴν Βαβυλῶνα πρώτην ὑπο χείριον ἔσχεν.

[03225] Ἐγένετο γὰρ, φησὶν, ἡ ἀρχὴ τῆς βασιλείας αὐτοῦ Βαβυλὼν, Ὀρὲχ, καὶ Χαλάνη.

[03226] Ἑπτὰ δὲ αὐτῷ, φησὶ, βασιλέας ἐπαναστήσω (ποι μένας γὰρ τοὺς βασιλέας καλεῖ, καὶ ὀκτὼ πληγαῖς αὐτὸν ἀνθρωπίναις περιβαλῶ.

[03227] Λέγει δὲ τὰς κατ' αὐτοῦ γεγενημένας πολεμικὰς προσβολάς.

[03229] Σημαίνει δὲ κατ' αὐτὸν καὶ τῆς Βαβυλῶνος τὴν ἅλωσιν.

[03230] Νῦν μὲν γὰρ, φησὶ, τοῦτον τοιούτοις περιβαλῶ κακοῖς·

[03231] μετ' ὀλίγον δὲ, καὶ τὸν τοῦτον διαδεξόμενον, καὶ τὴν Βαβυλῶνα βασιλίδα πόλιν ἀποφανοῦντα, παντελῶς καταλύσω, ^[81.1772] καὶ οὐδεμίαν ὄνησιν, οὐκ ἀπὸ τῶν ἰσχυροτάτων τει χῶν, οὐκ ἀπὸ τῆς ἔξωθεν περιθεούσης εὑρήσει τά φρου·

[03232] σὺ δὲ τούτων ἀπαλλαγήσῃ, οὐ τότε μόνον, ὅταν αὐτοῖς ἄλλους πολεμίους ἐπαναστήσω, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος, ἡνίκα πολλῇ χρώμενοι στρα τείᾳ κατὰ τῆς σῆς παραγίνονται πόλεως·

[03233] νῦν γὰρ αὐτοῖς ἀόρατον δι' ἀγγελικῆς ὑπουργίας ἐπάξω τὸν ὄλεθρον.

[03234] Οὕτω τῶν ὕστερον ἐσομένων ἐνέχυρα δεδω κὼς τὰ τότε γενόμενα, ἐπ' ἐκεῖνα πάλιν μεταφέρει τὸν λόγον, καὶ διδάσκει, ὅπως τῷ ἐν Βηθλεὲμ γεν νηθέντι Κυρίῳ πεπιστευκότες, οἵ τε ἱεροὶ ἀπόστολοι καὶ οἱ μετὰ τούτων, τοῦ θείου κηρύγματος προχει ρισθέντες διάκονοι, τοῖς ἀλλογενέσιν ἔθνεσι τὴν εὐαγ γελικὴν διδασκαλίαν προσοίσουσι.

[03236] Καὶ ἔσται τὸ ὑπόλειμμα τοῦ Ἰακὼβ ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἐν μέσῳ λαῶν πολλῶν, ὡς δρόσος παρὰ Κυρίου ἐπιπίπτουσα, καὶ ὡς ἄρνες ἐπ' ἄγρωστιν, ὅπως μὴ συναχθῇ μηδεὶς, μηδὲ ὑποστῇ ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων.

[03237] Ὑπόλειμμα δὲ πανταχοῦ τοὺς σεσω σμένους καλεῖ.

[03239] Ἐὰν ᾖ ὁ ἀρι θμὸς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, τὸ κατάλειμμα σωθήσεται.

[03240] Οὕτω τοίνυν, φησὶν, οἱ πεπιστευκότες, καὶ τὸ εὐαγγελικὸν τοῖς ἔθνεσι δια πορθμεύοντες κήρυγμα, δρόσου δίκην οὐρανόθεν φε ρομένης τὴν οἰκουμένην ἀρδεύσουσι·

[03241] καὶ καθάπερ ἄρνες πεινῶντες δαπανῶσι τὴν ἄγρωστιν, οὕτως οὗτοι τὴν ἀγρώστεως δίκην ταῖς κεχερσωμέναις ψυ χαῖς ἐμφυομένην ἀσέβειαν ῥᾳδίως καταναλώσουσιν, ὥστε μηκέτι τοιοῦτον ἀνθρώπων σύλλογον εὑρεθῆναι.

[03242] Ἐπειδὴ γὰρ οἱ δαίμονες ἀνήκεστα νοσοῦντες διέμει ναν, εἰκότως τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον μετὰ διορισμοῦ τὴν πρόῤῥησιν ἐποιήσατο·

[03243] Ὅπως μὴ συναχθῇ μηδεὶς, μηδὲ ὑποστῇ ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων.

[03244] Ὥστε, φησὶ, μη δένα σύλλογον ἐξ ἀσεβῶν ἀνθρώπων συνειλεγμένον εὑρεθῆναι λοιπόν.

[03245] Καὶ ἐπειδὴ δρόσῳ καὶ ἀρνίοις αὐτοὺς ἀπείκασε, τὴν δεδομένην δὲ αὐτοῖς δύναμιν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ διὰ τούτων οὐκ ἀποχρώντως ἐδήλωσε, καὶ ἄλλην τοῖς εἰρημένοις εἰκόνα προστίθησι.

[03247] Καὶ ἔσται τὸ κατάλειμμα τοῦ Ἰακὼβ ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἐν μέσῳ λαῶν πολλῶν, ὡς λέων ἐν τοῖς κτήνεσι τοῦ δρυμοῦ, καὶ ὡς σκύμνος ἐν ποιμνίοις προβάτων, ὃν τρόπον ὅταν διέλθῃ, καὶ διαστείλας ἁρπάσῃ, καὶ μὴ ᾖ ὁ ἐξαιρούμενος.

[03248] Τὰ μὲν γὰρ προοίμια τῶν ἱερῶν ἀποστόλων δρόσῳ ἐῴκει φερο μένῃ, καὶ ὡς ἄρνες δὲ τὴν τῆς ἀσεβείας ἄγρωστιν ἐδαπάνων διδασκαλίᾳ καὶ θαύμασιν, ὡς ἄρνες ἐν μέσῳ λύκων πολιτευόμενοι, κατὰ τὴν πρόῤῥησιν τοῦ ∆εσπότου.

[03249] Ἰδοὺ γὰρ, φησὶν, ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων.

[03250] Μετὰ δὲ ταῦτα, δεξαμένης τῆς οἰκουμένης τὸ κήρυγμα, καὶ στρατ ηγῶν καὶ βασιλέων τὸν τῆς Ἐκκλησίας πληρούντων κατάλογον, εἰς τοὺς τῆς ἀληθείας ἐναντίους μετέβη τὸ δέος·

[03251] καὶ οἱ μὲν κτήνεσιν ἐοικότες, δειμαίνουσί ^[81.1773] τε καὶ φρίττουσιν, οὐδένα οὐδαμόθεν ἐπίκουρον ἔχον τες·

[03252] οἱ δὲ τῶν εὐαγγελικῶν ὑποφῆται δογμάτων, λεόντειον ἐνδεικνύμενοι φρόνημα, σὺν παῤῥησίᾳ πολλῇ τῷ τῆς ἀληθείας καταγωνίζονται λόγῳ τοὺς συνηγόρους τοῦ ψεύδους.

[03254] Ὑψωθήσεται ἡ χείρ σου ἐπὶ τοὺς θλίβοντάς σε, καὶ πάντες οἱ ἐχθροί σου ἐξολοθρευθήσονται.

[03255] Οὐκέτι γὰρ σὺ παρ' ἐκείνων ἐξελαύνῃ, ἀλλὰ σὺ τὰ ἐκείνων καταλύσεις τεμένη.

[03256] Οἱ μὲν οὖν πεπιστευκό τες τοῦ Ἰσραὴλ, ταύτης τεύξονται τῆς δυνάμεως·

[03257] οἱ δὲ τῇ ἀπιστίᾳ προσμείναντες, τῆς οἰκείας ἔρημοι καταστήσονται βασιλείας, καὶ οὔτε ἱππικὸν ἕξουσιν, οὔτε πεζὸν στρατιώτην, οὔτε πόλεις τείχεσιν ὠχυ ρωμένας.

[03258] Ἀλλὰ καὶ ταῦτα, φησὶ, πρὸς καλόν σοι γενήσεται.

[03259] Ἐξολοθρεύσω γὰρ, φησὶ, τὰ φάρ μακά σου ἐκ τῶν χειρῶν σου, καὶ ἀποφθεγγόμενοι οὐκ ἔσονται ἐν σοί.

[03260] Ἀποφθεγγομένους δὲ τοὺς μάντεις καλεῖ.

[03262] Καὶ ἐξολοθρεύσω τὰ γλυπτά σου καὶ τὰς στήλας σου ἐκ μέσου σου, καὶ οὐκέτι οὐ μὴ προσκυνήσεις τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν σου.

[03263] Καὶ ἐκ κόψω τὰ ἄλση ἐκ μέσου σου, καὶ ἀφανιῶ τὰς πό λεις σου.

[03264] Καὶ ποιήσω ἐν ὀργῇ καὶ ἐν θυμῷ ἐκδίκη σιν ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ἀνθ' ὧν οὐκ εἰσήκουσαν.

[03265] Καὶ ταῦτα δὲ διὰ τῶν πραγμάτων καταμαθεῖν ῥᾴδιον.

[03266] Μετὰ γὰρ τὴν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἐνανθρώ πησιν, ὁρῶντες Ἰουδαῖοι τῶν ἐθνῶν τὴν εὐσέβειαν, καὶ τὴν τῆς πλάνης ἀπαλλαγὴν, ἄκοντες καὶ αὐτοὶ τῆς τῶν εἰδώλων ἀπηλλάγησαν θεραπείας.

[03267] Ἐρυθριῶσι γὰρ προφανῶς ἀσεβεῖν, τοὺς ἔξω νόμου σωφρονοῦν τας ὁρῶντες.

[03268] Προθεσπίζει τοίνυν αὐτοῖς, ὡς καὶ τῶν πόλεων τῶν οἰκείων ἐξελαθήσονται, καὶ εἰς τὰ ἔθνη διασπαρέντες, τῆς περὶ τὰ εἴδωλα πλάνης ἀπαλλα γήσονται.

[03269] Ταύτην κατ' αὐτοὺς ἐξενεγκὼν τὴν ἀπόφασιν, ἄγει πάλιν αὐτοὺς εἰς κριτήριον, καὶ τοῖς ἀψύχοις ὄρεσιν ἐπιτρέπει τὴν κρίσιν·

[03270] οὐχ ὡς ἔμψυχα καλῶν, οὐδὲ ὡς πρὸς λογικὰ τοὺς λόγους ποιούμενος·

[03271] ἀλλ' ἐπειδὴ τὰ ὄρη, καὶ αἱ μεταξὺ τού των νάπαι καὶ φάραγγες, ποτὲ μὲν ἐδέξαντο τοὺς Ἀσσυρίων νεκροὺς, διὰ τῆς ἀγγελικῆς ἐνεργείας ἀναιρεθέντας, ποτὲ δὲ τῶν Σκυθικῶν ἐθνῶν τὰς μυρίας σφαγάς·

[03272] διὰ τῶν ὀρῶν, καὶ βουνῶν, καὶ κοιλά δων, τῶν ἐν τούτοις γεγενημένων ἀναμιμνήσκει.

[03276] Ἀνάστηθι, καὶ κρίθητι πρὸς τὰ ὄρη, καὶ ἀκουσάτωσαν βουνοὶ φω νήν σου.

[03277] Ἀπόβλεψον εἰς τὰ ὄρη, τὰ διὰ τῆς ἐμῆς ἐπικουρίας νεκροὺς τοὺς σοὺς πολεμίους δεξάμενα, καὶ εἰπὲ μετὰ παῤῥησίας, εἴπερ ἄρ' ἂν δύνασαι, καὶ μὴ ἐμφράττῃ σου τὸ στόμα τῆς εὐεργεσίας τὸ μέγε θος·

[03278] τοιγάρτοι σοῦ τοῦτο ποιεῖν οὐ δυναμένου, ἐγὼ ποιήσομαι τὴν διάλεξιν.

[03280] Ἀκούσατε, βουνοὶ, τὴν κρίσιν τοῦ Κυρίου, καὶ αἱ φάραγγες, θεμέλια τῆς γῆς, ὅτι κρίσις τῷ Κυρίῳ πρὸς τὸν λαὸν αὑτοῦ, καὶ μετὰ τοῦ Ἰσραὴλ ^[81.1776] διελεγχθήσεται.

[03281] Ἐπειδὴ γὰρ λογικοὶ ὄντες ἀλογίαν νοσοῦσι, κριταῖς τοῖς ἀψύχοις κατὰ τῶν λογικῶν χρήσομαι.

[03283] Λαός μου, τί ἐποίησά σοι, ἢ τί ἐλύπησά σε, ἢ τί παρηνώχλησά σοι;

[03286] ἔλεγξον, εἴ τινος λυπηροῦ πεπεί ρασαι παρ' ἐμοῦ.

[03287] Καὶ ἐπειδὴ σιγᾷν ἦν ἀνάγκη μηδὲν ἔχοντα λέγειν, εἰκότως ἐπήγαγεν·

[03291] ∆ιότι ἀνήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, καὶ ἐξ οἴκου δουλείας ἐλυτρωσάμην σε, καὶ ἐξαπέστειλα πρὸ προσώπου σου τὸν Μωσῆν, καὶ Ἀαρὼν, καὶ Μαριάμ.

[03292] Ἀλλ' ἆρα μὴ τοῦτο ὡς ἀδίκημα προσφέρεις, ὅτι σε τῆς πικρᾶς τῶν Αἰγυπτίων ἀπαλλά ξας δουλείας, ἀκραιφνῆ σοι τὴν ἐλευθερίαν ἐδωρησά μην, ὑπουργοῖς ἀνδράσι θαυμασίοις καὶ ἀοιδίμοις χρησάμενος, τῷ Μωσῇ, καὶ τῷ Ἀαρὼν, οὐδὲ τὰς γυναῖκας τῆς προσηκούσης ἀποστερήσας ἐπιμελείας, καὶ ταύταις τὴν Μαριὰμ ἐπιστήσας, καὶ προφητικοῦ χαρίσματος ἐμπλήσας;

[03293] Ἀλλ' εἰ τούτων ἀμνημονῆ σαι θέλεις, τῶν κατὰ τὸν Βαλαὰμ ἀναμνήσθητι, καὶ σκόπησον, ἐπὶ τίσι μὲν αὐτὸν ὁ Βαλαὰμ μετεπέμ ψατο·

[03294] ὅπως δὲ ἐκεῖνος, ὑπὸ τῆς ἐμῆς δυνάμεως ἐνεργούμενος, οὐκ ἀρὰν ὑμῖν, ἀλλ' εὐλογίαν προσ ήνεγκε.

[03295] Τούτων δὲ ἔδρων ἕκαστον, οὐ μισθόν σοι δικαιοσύνης·

[03296] ὀρέγων, ἀλλὰ τὴν ἐμαυτοῦ δικαιοσύνην δήλην ποιῶν·

[03297] ὑποσχόμενος γὰρ τῷ ὑμετέρῳ προπά τορι, τὰς πρὸς ἐκεῖνον ἐπλήρουν συνθήκας.

[03298] Τού τους ὁ προφήτης ὡς ἐκ προσώπου τοῦ Θεοῦ ποιη σάμενος τοὺς λόγους, καὶ τοῦ λαοῦ τὴν ἀναλγησίαν θεώμενος, αὐτὸς ἀντὶ τοῦ λαοῦ τοὺς τῆς εὐσεβείας ἀνακινεῖ λογισμοὺς, καί φησιν·

[03302] Πῶς ἀμείψομαι τὸν τοσούτων μοι πρόξενον ἀγαθῶν;

[03304] Εἰ καταλήψομαι αὐτὸν ἐν ὁλοκαυτώμασιν, ἐν μόσχοις ἐνιαυσίοις;

[03305] (ζʹ.) Εἰ προσδέξεται Κύριος ἐν χιλιάσι κριῶν, ἢ μυριάσι χιμάρων πιόνων;

[03306] εἰ δώσω πρωτότοκά μου ὑπὲρ ἀσεβείας μου, καρπὸν κοιλίας μου ὑπὲρ ἁμαρτίας ψυχῆς μου;

[03307] Οὐδὲν, φησὶ, τῶν ἀνθρωπίνων, οὐ μόσχων πλῆθος, οὐχ ὁλόκληρα ποί μνια, οὐ μυριάδες ἐρίφων (χιμάρους γὰρ τοὺς ἐνιαυ σίους ἐρίφους καλεῖ), οὐχ οἱ πρῶτοι λύσαντες τὰς ὠδῖνας παῖδες, εἰς θυσίαν τῷ Θεῷ προσφερόμενοι, λῦσαί μου τῶν ἁμαρτημάτων ἀρκοῦσι τὸ πλῆθος.

[03308] Εἰ δὲ ἅπαντα ταῦτα εἰς ἁμαρτημάτων λύσιν οὐκ ἀπόχρη, τίσι τὰς θείας εὐεργεσίας ἀμείψομαι;

[03309] οὕτω τοὺς ἀνθρωπίνους προτεθεικὼς λογισμοὺς, τὴν θείαν προσφέρει πάλιν ἀπόκρισιν.

[03312] καὶ τί Κύριος ἐκζητεῖ παρὰ σοῦ, ἀλλ' ἢ τοῦ ποιεῖν κρῖμα, καὶ ἀγαπᾷν ἔλεον, καὶ ἕτοιμον εἶναι τοῦ πορεύεσθαι ὀπίσω Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου;

[03313] Τοῦτο ^[81.1777] καὶ διὰ μακαρίου ∆αβὶδ ὁ τῶν ὅλων ἔφη Θεός·

[03314] ἐκβαλὼν γὰρ ἅπαντα τῶν θυσιῶν τὸν κατάλογον, καὶ εἰρηκώς·

[03315] Οὐ δέξομαι ἐκ τοῦ οἴκου σου μόσχους, οὐδὲ ἐκ τῶν ποιμνίων σου χιμάρους·

[03316] ἐμὰ γάρ ἐστι πάντα τὰ θηρία τοῦ δρυμοῦ·

[03318] Θῦσον τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως, καὶ ἀπόδος τῷ Ὑψίστῳ τὰς εὐχάς σου·

[03319] καὶ ἐπικάλεσαί με ἐν ἡμέρᾳ θλίψεώς σου, καὶ ἐξελοῦμαί σε, καὶ δοξάσεις με.

[03323] Θυσία τῷ Θεῷ πνεῦμα συντετριμμέ νον·

[03324] καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει.

[03325] Ταυτὰ δὲ καὶ παρὰ πᾶσιν εὕροι τις ἂν τοῖς προφήταις.

[03326] Λέγει τοίνυν κἀνταῦθα, ὅτι ∆ῆλά ἐστι τὰ παρ' ἐμοῦ σοι νομοθετηθέντα.

[03327] Βούλεται γὰρ ἐπιμελεῖσθαί σε τοῦ δικαίου, καὶ περὶ τὸν πέλας εἶναι φιλάνθρωπον, καὶ εἰς ἅπαντα ὑπακούειν τῷ πεποιηκότι Θεῷ.

[03328] Ταυτὰ δὲ καὶ διὰ Μωσέως ἐνομο θέτησεν·

[03329] Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου, ὡς σεαυτόν.

[03330] Τούτων τοίνυν ὑπὸ σοῦ γιγνο μένων, θʹ.

[03331] Φωνὴ Κυρίου τῇ πόλει ἐπικληθήσεται, καὶ σώσει φοβουμένους τὸ ὄνομα αὐτοῦ.

[03332] ∆ι' αὐτῶν γὰρ τῶν πραγμάτων τῆς παρ' αὐτοῦ προνοίας ἀπο λαύοντες, δόξετε ἀκούειν καὶ αὐτῆς τοῦ Κυρίου τῆς φωνῆς ποριζούσης ὑμῖν τὴν σωτηρίαν.

[03335] (ιʹ.) Μὴ πῦρ, καὶ οἶκος ἀνόμου θησαυρίζων θησαυροὺς ἀνόμους, καὶ μετὰ ὕβρεως ἀδικίας·

[03336] Καθάπερ γὰρ οὐ κό σμον πόλει τὸ πῦρ, ἀλλ' ἐμπρησμὸν ἐπάγει καὶ ὄλε θρον·

[03337] οὕτως ἡ ἐπὶ τὴν ἀδικίαν ῥοπὴ, μετὰ θρασύ τητος γιγνομένη καὶ ὕβρεως, λωβᾶται τοὺς κεχρη μένους.

[03339] Εἰ δικαιωθήσεται ἐν) ζυγῷ ἄδικος, καὶ ἐν μαρσίππῳ στάθμια δόλου;

[03340] Ἐξ ὧν τὸν πλοῦτον αὑτῶν ἀδικίας ἐνέπλησαν, καὶ οἱ ἐνοι κοῦντες ἐν αὐτῷ ἐλάλουν ψευδῆ, καὶ ἡ γλῶσσα αὐτῶν ὑψώθη ἐν τῷ στόματι αὐτῶν.

[03341] Πρὸς τῇ γὰρ ἀσεβείᾳ καὶ παρανομίᾳ, ἐτόλμων ὧν ἀρτίως τὴν κατηγορίαν ἐποιήσατο·

[03342] στάθμια μὲν ἄδικα καὶ ζυγὰ κεκτημένοι, ἐκ πλεονεξίας δὲ τὸν πλοῦτον συλλέ γοντες, ψευδέσι δὲ λόγοις τὴν γλῶτταν μολύνοντες.

[03343] Τούτου χάριν, φησὶν, ἀρχὴν τῆς κατὰ σοῦ τιμωρίας ποιήσομαι, καὶ δίκας σε τῆς παρανομίας εἰσπράξο μαι, καὶ συχνά σοι καὶ ἐπάλληλα ἐπάξω κακά.

[03347] Περι βαλῶ δέ σε τῷ ζόφῳ τῶν συμφορῶν, καὶ φυγῇ χρη σάμενος οὐκ ἀπαλλαγήσῃ τῶν πολεμούντων.

[03348] Ἐκ νεύσεις γὰρ, φησὶ, καὶ οὐ μὴ διασωθῇς, καὶ ὅσοι ἐὰν διασωθῶσιν, ἐν ῥομφαίᾳ παραδοθήσονται.

[03349] ^[81.1780] Ἀλλὰ καὶ πολλὰ πονήσας περὶ τὴν γῆν, τῶν ἐξ αὐτῆς οὐκ ἀπολαύσῃ καρπῶν.

[03351] Καὶ διδάσκων, ὡς νῦν οὐ περὶ τοῦ νόμου λέγει τοῦ θείου, ἀλλὰ τῆς παρανόμου πολιτείας, ἐπ ήγαγε·

[03353] Ἐκείνην γὰρ ζηλώσαντες τὴν ἀσέβειαν, τούτοις παραδοθήσεσθε τοῖς κακοῖς, ὥστε τοὺς ὁρῶντας τὰς συμβαινούσας ὑμῖν συμφορὰς, τῷ συριγμῷ σημαίνειν τὸ μέγεθος.

[03354] Ταῦτα πάντα εἰρηκὼς ὁ προφήτης ὀλοφύρεται, ὡς πολλοῖς μὲν λόγοις χρησάμενος, ἀνόνητα δὲ πο νήσας.

[03357] Οἴ μοι! ὅτι ἐγενήθην ὡς συνάγων καλάμην ἐν ἀμητῷ, καὶ ὡς ἐπιφυλλίδα ἐν τρυγητῷ, οὐχ ὑπάρ χοντος βότρυος·

[03358] τοῦ φαγεῖν τὰ πρωτόγονα ἐπεπό θησεν ἡ ψυχή μου.

[03359] Ἔοικα, φησὶ, τοῖς τοὺς ἐκ πίπτοντας ἀστάχυας συλλέγουσι, ἢ τὰς ὑπὸ τῶν τρυ γώντων καταλιμπανομένας ἐρευνῶσιν ἐπιφυλλίδας·

[03360] οὐδένα γὰρ οὐδὲ ἐγὼ βότρυν εὐπειθείας ηὗρον, καὶ ταῦτα λίαν ποθήσας εὑρεῖν τι ἐπέραστον, καὶ ἀπ αρχῆς ἄξιον·

[03362] Τοῦ φαγεῖν τὰ πρωτό γονα ἐπεπόθησεν ἡ ψυχή μου.

[03363] Ἐπειδὴ γὰρ τῷ Θεῷ τὰ πρωτότοκα προσεφέρετο, τὸ ἀξιέραστον εἰ κότως πρωτόγονον προσηγόρευσε.

[03364] Καὶ ταῦτα τροπικῶς εἰρημένα, σαφῆ ποιῆσαι βουλόμενος, ἐπήγαγεν·

[03365] Οἴ μοι, ψυχή! (βʹ.) ὅτι ἀπόλωλεν εὐλαβὴς ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ὁ κατορθῶν ἐν ἀνθρώποις οὐχ ὑπάρχει.

[03366] Εἶτα ποιεῖται τῶν ἁμαρτημάτων κατάλο γον.

[03367] Οἱ μὲν γὰρ δικάζοντες, φησὶ, τὴν ἄδικον κατὰ τῶν ἀνευθύνων ἐπιφέρουσι ψῆφον, καὶ φόνους παρανόμους τολμῶσι·

[03368] τῶν δὲ λοιπῶν ἕκαστος τοῦ πλείονος ἐφιέμενος σφετερίζεται τὰ τοῦ γείτονος.

[03369] Ὁ δὲ κατὰ τοὺς νόμους δικάζειν πεπιστευμένος, οὐδὲ τοὺς προσφέροντας ἀναμένει, ἀλλ' αὐτὸς αἰτεῖ δω ροδόκῳ κεχρημένος γνώμῃ.

[03370] Ὁ γὰρ ἄρχων, φησὶν, αἰτεῖ, καὶ ὁ κριτὴς εἰρηνικοὺς λόγους ἐλάλησε·

[03372] ∆εξάμενος γὰρ τὰ δῶρα παρὰ τῶν ἀδικούντων, τὴν καταθύμιον αὐτοῖς ὑπισχνεῖται νίκην.

[03375] Ἐξελοῦμαι τὰ ἀγαθὰ αὐτῶν ὡς σὴς ἐκτρώ γων, καὶ βαδίζων ἐπὶ κανόνος ἐν ἡμέρᾳ σκοπιᾶς σου.

[03376] ∆ίκην γὰρ σητὸς ἔνδοθεν ξύλου βαδίζοντος, καὶ ἅπαν τοῖς ὀδοῦσι διαφθείροντος, ἀναλώσει σε ἡ κατὰ σοῦ φερομένη ψῆφος ἐν τῇ τῆς τιμωρίας ἡμέρᾳ.

[03377] Ταύτην γὰρ ἐκάλεσε σκοπιὰν, τουτέστι, τὴν κατ' αὐτὴν τοῦ Θεοῦ ἐπιφάνειαν.

[03378] Εἶτα θρηνητικῶς ὁ φιλάνθρωπος πατὴρ παιδεύοντι ἐοικώς·

[03379] Οὐαὶ, οὐαὶ, αἱ ἐκδική σεις σου ἥκασι! νῦν ἔσονται κλαυθμοὶ αὐτῶν.

[03380] Τούτων δὲ, φησὶ, γινομένων, οὔτε φίλος φίλου προστήσεται, οὔτε βασιλεὺς φροντιεῖ τῶν ὑπηκόων, οὔτε σύνευνος τοῦ ὁμόζυγος κηδεμονίαν ποιήσεται·

[03381] ἀλλ' ἕκαστος τῆς οἰκείας φροντιεῖ σωτηρίας, τὴν ἀποφυγὴν περισκοπῶν τῶν κακῶν, ὡς μήτε υἱὸν τῷ πατρὶ τὴν προσήκουσαν ἀπονέμειν τιμὴν, μήτε θυ γατέρα μητρὶ τὸ γέρας ἀποδιδόναι, μήτε νύμφην ^[81.1781] τῆς κηδεστρίας ἐπιμελεῖσθαι·

[03382] πάντων οἷον ἐν δια στάσει τινὶ γιγνομένων, καὶ ἀλλήλων ὑπερορώντων, καὶ μόλις τῆς οἰκείας σωτηρίας προμηθουμένων.

[03383] Ἀλλ' ἐκεῖνοι μὲν ἐν τούτοις ἔσονται·

[03385] Ἐν τῷ Κυρίῳ ἐπιβλέψομαι, ὑπομενῶ ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρί μου.

[03386] Καὶ δεικνὺς, οἷος τῆς ὑπο μονῆς ὁ καρπὸς, Ἐπακούσεταί μου, φησὶν, ὁ Θεός μου.

[03387] Οὕτω σαφῶς διδάξας τῆς εἰς Θεὸν ἐλπίδος τὸ κέρδος, τῆς Ἱερουσαλὴμ ἀναλαμβάνει τὸ πρόσωπον, καὶ πρὸς τὴν Ἰδουμαίαν ποιεῖται τοὺς λόγους, ἐχθρὰν οὖσαν ἀεὶ καὶ πολεμίαν.

[03389] Μὴ ἐπίχαιρέ μοι, ἡ ἐχθρά μου, ὅτι πέ πτωκα.

[03390] Ἀναστήσομαι γὰρ τῆς θείας ἀπολαύου σα κηδεμονίας·

[03391] αὐτὸς γὰρ καὶ ἐν σκότῳ διαγού σῃ τὴν οἰκείαν αἴγλην παρέξει.

[03392] Νῦν δὲ ὀργὴν Κυ ρίου ὑποίσω, ὅτι ἥμαρτον αὐτῷ·

[03393] οἶδα γὰρ τῆς τι μωρίας τὸ δίκαιον, εἰς τὸ μέγεθος ἀποβλέπων τῆς ἁμαρτίας.

[03394] Ἀναμένω δὲ ὅμως τὴν δικαίαν κατὰ τῶν πολεμησάντων κρίσιν.

[03395] Εἰ γὰρ καὶ ἐγὼ δίκας ἔτισα ὑπὲρ ὧν ἐπλημμέλησα, ἀλλ' ἐκεῖνοι ἀδίκῳ κατ' ἐμοῦ ἐχρήσαντο γνώμῃ.

[03396] Ταυτὴν ἔχει τὴν ἔννοιαν τὸ, Ἕως ἂν δικαιώσῃ τὴν δίκην μου, καὶ ποιήσῃ τὸ κρῖμά μου, καὶ ἐξάξῃ με εἰς τὸ φῶς, καὶ ὄψο μαι τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ.

[03397] Ὑπὸ μὲν γὰρ αὐτοῦ κατακέκριμαι δικαίως·

[03398] κατὰ δὲ ἐκείνων ἔχω δίκαια πάμπολλα, καὶ τούτου χάριν τὴν θείαν ψῆφον προσ μενῶ·

[03399] ὅταν δὲ ταύτην ἐξενεχθεῖσαν θεάσωμαι, καὶ τῆς ἐκείνων δουλείας ἀπαλλαγῶ, ιʹ.

[03400] Ὄψεται ἡ ἐχθρά μου, καὶ καλύψει αὐτὴν αἰσχύνη, ἡ λέγουσα πρός με·

[03402] Οὐ μόνον δὲ αὕτη ὄψεταί μου τὴν εὐ ημερίαν, καὶ τοῦ Θεοῦ μου τὴν δύναμιν, καθ' οὗ τὴν γλῶσσαν ἐξέτεινεν, ἀλλὰ καὶ ἐγὼ τὴν αὐτῆς ὄψομαι δυσπραξίαν.

[03403] Οἱ ὀφθαλμοί μου γὰρ ἐπόψονται αὐτήν·

[03404] νῦν ἔσται εἰς καταπάτημα, ὡς πηλὸς ἐν ταῖς ὁδοῖς.

[03405] (ιαʹ.) Ἡμέρα ἀλοιφῆς πλίνθου, ἐξάλειψίς σου ἡ ἡμέρα ἐκείνη·

[03407] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ καὶ αἱ πόλεις σου ἥξουσιν εἰς συγκλεισμὸν, καὶ εἰς διαμερισμὸν Ἀσσυρίων.

[03408] Καθάπερ γὰρ ὁ εἰς ἀλοιφὴν καὶ χρίσμα τῶν πλίνθων κατασκευαζό μενος πηλὸς, θύραζε ῥιπτούμενος, ὑπὸ τῶν παριόντων ἁπάντων καταπατεῖται, ὥστε εἰς δέον τὰς βώλους διαλυθῆναι·

[03409] οὕτως ἔσῃ πρόχειρος ἅπασι καὶ εὐ άλωτος, ὑπὸ πάντων τῶν περιοίκων ἀναιρουμένη καὶ πατουμένη.

[03410] Τότε σου καὶ οἱ παράνομοι νόμοι λή ψονται πέρας, καὶ αἱ πόλεις ὑπομενοῦσι πολιορκίαν·

[03412] καὶ τῶν ἐνοι κούντων τὸ πλῆθος ὑπὸ τῶν πολεμίων διαιρούμενον δουλεύειν ἀναγκασθήσεται.

[03413] Ἐπειδὴ δὲ καὶ αἱ ἄλλαι περίοικοι πόλεις ταῖς Ἰουδαίων ἐφήδοντο συμφοραῖς, ἀναγκαίως καὶ Τύρου, καὶ Συρίας, καὶ τῶν ἄλλων ^[81.1784] μέμνηται πόλεων, τῶν ὑπὸ Ἀσσυρίων καὶ Βαβυλω νίων ἐκπορθηθεισῶν·

[03414] λέγει δὲ καὶ τίνες αὗται, ἀπὸ τῶν ὅρων δήλας αὐτὰς ποιῶν.

[03415] Ἀπὸ θαλάσσης γὰρ, φησὶν, ἕως θαλάσσης, καὶ ἀπὸ ὄρους ἕως τοῦ ὄρους.

[03416] Τουτέστιν, ἀπὸ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης, τῆς πρὸς ἕω κειμένης, ἕως τῆς πρὸς ἑσπέραν, καὶ ἀπὸ τοῦ ὄρους τῶν Ἰδουμαίων ἕως τοῦ Λιβάνου, πάντες οἱ ἐν μέσῳ τοῖς πολεμίοις παραδοθήσονται.

[03419] ∆ίκην γὰρ ὕδατος ῥοίζῳ φερομένου, τῆς στρατιᾶς ἐκείνης προσβαλεῖ τὸ πλῆθος, καὶ τὴν μὲν γῆν ἐρη μίᾳ περιβαλεῖ, σφαγῇ δὲ καὶ δουλείᾳ τοὺς οἰκήτορας παραδώσει.

[03420] Καὶ τὴν αἰτίαν δεικνὺς, Ἀπὸ καρ πῶν, φησὶν, ἐπιτηδευμάτων αὑτῶν.

[03421] Οὕτω τὰ ἐσό μενα τοῖς ὁμόροις ἔθνεσι προθεσπίσας, τὴν μετὰ τὴν ἐπάνοδον εἰρήνην τῷ λαῷ προαγγέλλει.

[03423] Ποίμαινε τὸν λαόν σου ἐν ῥάβδῳ φυλῆς σου, πρόβατα κληρονομίας σου.

[03424] Καὶ ἐπειδὴ τροπι κῶς τοὺς ἀνθρώπους ἐκάλεσε πρόβατα, ἐπέμε[ι]νε τῇ τροπῇ.

[03426] Τοὺς τῶν ἐθνῶν, φησὶ, πάντων κεχωρισμένους, καὶ ἰδιά ζουσαν ἔχοντας τὴν νομήν.

[03427] Τὸ δὲ, Ἐν ῥάβδῳ φυλῆς σου, τὴν τοῦ Ἰούδα σημαίνει φυλήν.

[03428] Ἐκείνη γὰρ μετὰ τὴν ἐπάνοδον, τῶν ἄλλων ἡγεῖτο, διαιρέσεως οὐκέτι τῶν φυλῶν γενομένης.

[03429] Εἶτα διδάσκων, ὡς ἅπασαν ἣν πρὸ τῆς αἰχμαλωσίας κατεῖχον καθέξουσι γῆν μετὰ τὴν ἐπάνοδον, ἐπήγαγε·

[03430] ∆ρυμὸν ἐν μέσῳ τοῦ Καρμήλου νεμήσονται, τὴν Βασανῖτιν καὶ τὴν Γαλααδῖτιν, κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ αἰῶνος.

[03431] (ιεʹ.) Καὶ κατὰ τὰς ἡμέρας ἐξοδίας σου ἐκ γῆς Αἰγύπτου δείξω αὐτοῖς θαυμάσια.

[03432] Ὅσην γὰρ, φησὶν, ἐξελθοῦσιν ὑμῖν ἐξ Αἰγύπτου χώραν ἐδωρησά μην, τοσαύτην ὑμῖν ἀπὸ Βαβυλῶνος ἐπανελθοῦσι παρ έξομαι, θαυματουργίαις καταπλήττων τοὺς πολεμεῖν ὑμᾶς πειρωμένους.

[03433] Ταῦτα γὰρ τὰ ἔθνη θεώμενα, αἰσχύνης ἀναπλησθήσεται, καὶ τῆς οἰκείας δυνάμεως τὴν ἀσθένειαν βλέποντα, Ἐπιθήσουσι χεῖρας ἐπὶ τὸ στόμα αὑτῶν, καὶ τὰ ὦτα αὐτῶν ἀποκωφωθήσεται.

[03434] (ιζʹ.) Λείξουσι γὰρ χοῦν ὡς ὄφεις σύροντες γῆν, συγχυθήσονται ἐν συγκλεισμῷ αὑτῶν ἐπὶ Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἡμῶν·

[03435] ἐκ στήσονται καὶ φοβηθήσονται ἀπὸ σοῦ.

[03436] Ὁρῶντες γάρ σου τὴν ἐξαίφνης γινομένην εὐπραξίαν, καὶ τὴν παρ' ἐμοῦ χορηγουμένην βοήθειαν, οὐδὲ λόγους ἀπ ηχεῖς κατὰ σοῦ τολμήσουσι φθέγξασθαι·

[03437] ἀλλὰ δίκην ὄφεων εἰς γῆν ἰλυσπωμένων καταπεσοῦνται, οὐδὲν οὔτε δρᾶσαι, οὔτε εἰπεῖν τι τολμῶντες.

[03438] Τούτοις ὁ προφήτης διακονήσας τοῖς λόγοις, τὴν θείαν ἐκπλητ τόμενος φιλανθρωπίαν, ἐβόησε·

[03440] Τίς Θεὸς ὥσπερ σὺ ἐξαίρων ἀδικίας, καὶ ὑπερβαίνων ἀσεβείας τοῖς καταλοίποις τῆς κληρο νομίας αὐτοῦ;

[03441] Ἀῤῥήτῳ γὰρ, φησὶν, ἀγαθότητι, ∆έσποτα, κεχρημένος, καὶ λόγων νικώσῃ διήγησιν, οὐκ ἀπαιτεῖς τοὺς ἀνθρώπους εὐθύνας τῶν ἁμαρτη ^[81.1785] μάτων ἀξίας·

[03442] ἀλλ' ὅταν παιδεύσας μικρὰν μεταμέ λειαν ἴδῃς, παρορᾷς τὰ ἐπταισμένα, ὑπερβαίνεις τὰ ἠσεβημένα·

[03443] ὅπερ δὴ καὶ νῦν εἰς τὸν σὸν εἰργάσω λαόν.

[03444] Οὐ συνέσχεν εἰς μαρτύριον ὀργὴν αὑτοῦ, ὅτι θελητὴς ἐλέους ἐστίν.

[03445] Τοῦτο ἔοικε τῷ ὑπὸ τοῦ μα καρίου ∆αβὶδ εἰρημένῳ·

[03446] Οὐκ εἰς τέλος ὀργισθήσε ται, οὔτε εἰς τὸν αἰῶνα μηνιεῖ·

[03447] οὐ κατὰ τὰς ἁμαρ τίας ἡμῶν ἐποίησεν ἡμῖν, οὐδὲ κατὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν.

[03448] Καὶ ὁ θεσπέσιος τοίνυν Μιχαίας βοᾷ, ὅτι Τὴν ὀργὴν οὐκ ἐφύλαξεν ἐπὶ πλεῖ στον εἰς ἔλεγχον καὶ μαρτυρίαν τῆς τοῦ λαοῦ παρα νομίας, ἀλλ' ἐλέῳ χρώμενος ἐπιστρέψει.

[03450] Ἐπιστρέψει, καὶ οἰκτειρήσει ἡμᾶς, κατα δύσει τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, καὶ ἀποῤῥιφήσονται εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης πᾶσαι αἱ ἁμαρτίαι ἡμῶν.

[03451] Τούτοις παραπλήσια καὶ αὐτὸς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου βοᾷ·

[03452] Ἐγώ εἰμι, ἐγώ εἰμι αὐτὸς ὁ ἐξαλείφων τὰς ἀνομίας σου, καὶ οὐ μὴ μνη σθῶ τῶν ἀδικιῶν σου.

[03453] Τοῦτο γὰρ δὴ τὸ παράδοξον, ὅτι οὐ μόνον ἀφίησιν, ἀλλὰ καὶ τῆς μνήμης ἐκβάλλει, καὶ οἷόν τινι βυθῷ παραδίδωσι τῇ λήθῃ.

[03454] Τοῦτο γὰρ παραδηλῶν καὶ ὁ μακάριος ἔφη Μιχαίας·

[03455] Κατα δύσει τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, καὶ ἀποῤῥιφήσονται εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης πᾶσαι αἱ ἁμαρτίαι ἡμῶν.

[03456] Ὥσπερ γὰρ τὸ εἰς τὸν βυθὸν τῆς θαλάττης βαλλό μενον, ἀφανές ἐστι παντελῶς·

[03457] οὕτω, φησὶ, καὶ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν λήθῃ παντελεῖ παραδώσει, διὰ τὰς πρὸς τοὺς ἡμετέρους προγόνους συνθήκας.

[03460] ∆ώσεις ἀλήθειαν τῷ Ἰακὼβ, ἔλεον τῷ Ἀβραὰμ, καθάπερ ὤμοσας τοῖς πατράσιν ἡμῶν κατὰ τὰς ἡμέρας τὰς ἔμπροσθεν.

[03462] Ἐμνήσθη εἰς τὸν αἰῶνα διαθήκης αὑτοῦ·

[03463] λόγου οὗ ἐνετείλατο εἰς χιλίας γενεὰς, ὃν διέθετο τῷ Ἀβραὰμ, καὶ τοῦ ὅρκου αὑτοῦ τῷ Ἰσαάκ·

[03464] καὶ ἔστησεν αὐτὴν τῷ Ἰακὼβ εἰς πρόσταγμα, καὶ τῷ Ἰσραὴλ εἰς διαθήκην αἰώνιον.

[03465] Τὰς μὲν οὖν ἐκείνων ἁμαρτίας εἰς τὸν τῆς θαλάττης βυθὸν ὁ ∆εσπότης ἀπέῤῥιψε·

[03466] τὰς δὲ ἡμετέρας εἰς τὴν ἱερὰν καὶ θείαν ἐξαλείφει κολυμβήθραν, ἧς ἡ Ἐρυθρὰ θάλασσα, κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον, γεγένηται τύπος, ἣν διελθὼν ὁ λαὸς, τῆς Αἰγύπτου ἀπηλλάγη δουλείας.

[03467] Κατ' ἐκεῖνον καὶ ἡμεῖς τὸν τύπον, διὰ τῆς ἁγίας κολυμβήθρας τῆς τοῦ διαβόλου τυραννίδος ἐλευθερούμενοι, τῆς οἰκείας σωτηρίας φροντίσωμεν·

[03468] διηνεκῶς τὸν εὐεργέτην ὑμνοῦντες, καὶ τοῖς ἐκείνου νόμοις ἀκολουθοῦντες, καὶ τὴν ἀπὸ τῶν ἁγίων τετριμμένην πορείαν ὁδεύον τες·

[03469] ἵνα σὺν αὐτοῖς εἰς τὸ ἀγαθὸν τῆς ὁδοῦ φθάσωμεν τέλος, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[03471] ^[81.1788] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΑΟΥΜ.

[03472] ΥΠΟΘΕΣΙΣ.

[03473] Οἱ Νινευῖται τὴν θείαν δείσαντες ἀπειλὴν, ἣν ὁ θεσπέσιος αὐτοῖς ἐκήρυξεν Ἰωνᾶς, μεταμελείᾳ σπου δαίᾳ χρησάμενοι, τὴν σωτηρίαν ηὕραντο.

[03474] Ἀντὶ γὰρ τῆς ἀπειληθείσης πανωλεθρίας, τῆς θείας φιλανθρω πίας ἀπήλαυσαν.

[03475] Χρόνου δὲ βραχέος διελθόντος, τῆς ἀφάτου μὲν ταύτης ἐπελάθοντο χάριτος, εἰς δὲ τὴν προτέραν πονηρίαν ἐπανελθόντες, ἄλλα τε μυρία παράνομα δεδράκασι, καὶ τὰς κατὰ τοῦ Ἰσραὴλ τε τολμήκασι στρατείας·

[03476] καὶ τὰς μὲν δέκα φυλὰς Θε γλαθφαλάσαρ καὶ Σαλμανάσαρ ἐξανδραποδίσαντες αἰχμαλώτους ἀπήγαγον·

[03477] κατὰ δὲ τῆς Ἰουδαίας Σεν ναχηρεὶμ στρατεύσας, ἄλλας τε πόλεις εἷλε πολιορ κίᾳ, καὶ δὴ κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ τὴν στρατιὰν ἀποστείλας, κατ' αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων τὴν γλῶτ ταν ἐκίνησεν.

[03478] Ἀλλὰ παραυτίκα μὲν ἀοράτως δι' ἀγ γέλου ἑνὸς αἱ πολλαὶ τῷ θανάτῳ παρεπέμφθησαν μυριάδες·

[03479] καὶ αὐτὸς δὲ ὁ τούτων βασιλεὺς, ταύτην διαφυγὼν τὴν πληγὴν, καὶ κῆρυξ τῆς θεηλάτου τι μωρίας γενόμενος (τούτου γὰρ χάριν σῶον αὐτὸν διαφυγεῖν ἐνδέδωκεν ὁ Θεὸς), ἐν αὐτοῖς τοῖς βασιλείοις ὑπὸ τῶν φύντων δέχεται τὴν πληγήν.

[03480] Καὶ μικρὸν ὕστερον εἰς Βαβυλῶνα τῆς βασιλείας μετατεθείσης, ἐσβέσθη μὲν ἅπαν τοῦτο τῶν βασιλέων τὸ γένος, ἀνάστατος δὲ ἡ πόλις ἐγένετο, καὶ ἐρημίᾳ παντελεῖ παρεδόθη.

[03481] Τοῦτον τῆς Νινευῒ τὸν ὄλεθρον ὁ μακάριος Ναοὺμ ὁ προφήτης προλέγει, τοῦ θείου Πνεύματος δεξάμενος τὴν ἐνέργειαν, καὶ δι' ὧν θεσπίζει διδά σκει, ὡς οὐδὲν ἀτημέλητον, οὐδὲ ἀπρονόητον παρὰ τῷ ∆εσπότῃ Θεῷ, ψήφῳ δὲ δικαίᾳ κεχρημένος τῶν βεβιωμένων ἕκαστον ἀπαιτεῖ τὰς εὐθύνας.

[03482] Οὗ χάριν τὸν μὲν Ἰσραὴλ ἠσεβηκότα παραδέδωκεν Ἀσσυρίοις·

[03483] Ἀσσυρίους δὲ θηριωδῶς τούτοις προσενεχθέντας, καὶ ὠμότητι χρησαμένους, πολλὰς δι' ἑτέρων πάλιν εἰσεπράξατο δίκας.

[03484] Οὔτε γὰρ ὡς θείᾳ βουλῇ διακονού μενοι τὴν κατὰ τοῦ Ἰσραὴλ ἐποιήσαντο στρατείαν, ^[81.1789] ἀλλ' αὐθαδείᾳ καὶ θρασύτητι χρώμενοι, καὶ τὴν οἰ κείαν δυναστείαν κατὰ πάντων ἐκτείνειν πειρώμενοι.

[03485] Εἴασε δὲ αὐτοὺς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς εἰς ἔργον ἀγαγεῖν τὸ ἐγχείρημα, δίκας δι' αὐτῶν τὸν Ἰσραὴλ εἰσπρατ τόμενος.

[03486] Ὡς ἂν δὲ μὴ νομίσῃ ἐν οἰκείᾳ δυνάμει τοῦτο κατορθωκέναι, πασῶν τῶν ἄλλων περιγενο μένους πόλεων, παρ' αὐτοὺς τῆς Ἱερουσαλὴμ τοὺς περιβόλους τὰς πολλὰς κατηκόντισε μυριάδας.

[03487] Ταύτας ἔχει τὰς προῤῥήσεις ἡ τοῦ μακαρίου Ναοὺμ προφητεία·

[03488] ἀρκτέον δὲ λοιπὸν τῆς τῶν ῥητῶν ἑρμηνείας.

[03489] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ.

[03490] αʹ.

[03491] Λῆμμα Νινευΐ·

[03492] βιβλίον ὁράσεως Ναοὺμ τοῦ Ἐλκεσαίου.

[03493] Ἡ τοῦ παναγίου Πνεύματος χάρις διαφόρως ἐν τοῖς θαυμασίοις ἐνεργοῦσα προφήταις, τοὺς μὲν ὁρᾷν τινα παρεσκεύαζεν, ὡς τὸν θεσπέσιον Ἡσαΐαν, καὶ Μιχαίαν, καὶ ∆ανιὴλ, καὶ Ἰεζεκιὴλ, καὶ Ζαχαρίαν·

[03494] τισὶ δὲ ἐνήχει τινὰ ὡς ἐβούλετο, καὶ ἀκούειν ἐδόκουν προσδιαλεγομένου τινός·

[03495] ἄλλοις ἐνέπνει τὴν προφητείαν, καὶ διὰ τῆς ἐκείνων ἐφθέγ γετο ἃ ἐβούλετο γλώττης.

[03496] Ἐξαπιναίως γὰρ τῆς τού των ἐπιλαμβανομένη διανοίας ἡ προφητικὴ χάρις, καὶ τῶν ἀνθρωπείων αὐτοὺς ἁπάντων χωρίζουσα, ὑπουργεῖν καὶ διακονεῖν τοῖς προφητικοῖς παρ εσκεύαζε λόγοις.

[03497] Τοῦτο οὖν ὁ προφήτης λῆμμα προσηγόρευσε, τῆς διανοίας τὴν λῆψιν, καὶ τὴν ἀπὸ τῶν ἀνθρωπίνων μετάθεσιν.

[03498] Ληφθεῖσα γάρ μου, φη σὶν, ὑπὸ τοῦ θείου Πνεύματος ἡ διάνοια, προεῖδε τὰ τῇ Νινευῒ συμβησόμενα.

[03499] βʹ.

[03500] Ὁ Θεὸς ζηλωτὴς, καὶ ἐκδικῶν Κύριος τοὺς ὑπεναντίους αὑτοῦ, καὶ ἐξαίρων αὐτὸς τοὺς ἐχθροὺς αὑτοῦ.

[03501] Ἐπειδὴ γὰρ κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ λυττήσαντες βλασφήμοις κατὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἐχρήσαντο λόγοις, εἰκότως ὑπεναντίους αὐτοὺς καὶ ἐχθροὺς ὀνομάζει, καὶ τὸν ὄλεθρον ἀπειλεῖ.

[03502] Ζῆ λον δὲ τὴν δικαίαν ὀργὴν προσηγόρευσεν.

[03503] Οὕτω γὰρ ὁ νομοθετῶν φησιν·

[03504] Οὐ ποιήσεις παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω, καὶ ὅσα ἐπὶ τῆς γῆς κάτω, καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς, ὅτι ἐγὼ Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλωτὴς, πῦρ κατα ναλίσκον.

[03505] Οὕτω καὶ ὁ μέγας Ἠλίας φησί·

[03506] Ζηλῶν ἐζήλωσα Κυρίῳ παντοκράτορι Θεῷ Ἰσραήλ·

[03507] ἀντὶ τοῦ, Κατὰ τῶν εἰς Θεὸν ἀσεβούντων ἀγανακτῶ.

[03508] γʹ.

[03509] Κύριος μακρόθυμος, καὶ μεγάλη ἡ ἰσχὺς αὐ τοῦ, καὶ ἀθωῶν οὐκ ἀθωώσει.

[03510] Οὐκ εὐθὺς, φησὶ, καὶ παραυτίκα τὰς τιμωρίας ἐπάγει, ἀλλὰ μακρο θυμίᾳ πλείστῃ χρώμενος.

[03511] Τούτου μάρτυρες ὑμεῖς οἱ Νινευῗται, μεταμελείᾳ χρησάμενοι, καὶ τὴν σωτηρίαν εὑράμενοι, καὶ πάλιν πονηρίᾳ πλείστῃ χρησάμενοι, καὶ τέως δίκας ὑπὲρ ταύτης οὐ τίσαντες·

[03512] ἀλλὰ φέ ^[81.1792] ρων ἐπὶ πλεῖστον τὰς τῶν ἀνθρώπων παρανομίας, οἶδε καὶ τιμωρίαν τοῖς μὴ μεταμελουμένοις ἐπάγειν.

[03513] Τοῦτο γὰρ εἶπεν·

[03514] Ἀθωῶν οὐκ ἀθωώσει·

[03515] ἀντὶ τοῦ, τὸν κολάσεως ἄξια πλημμελήσαντα, τῆς τιμωρίας οὐκ ἀπαλλάξει.

[03516] Κύριος, ἐν συντελείᾳ καὶ ἐν συσσει σμῷ ἡ ὁδὸς αὐτοῦ.

[03517] Οὐκέτι φιλανθρωπίας, φησὶ, μεταδώσει ὑμῖν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ἀλλὰ τὸν ὄλεθρον ἐπάξει.

[03518] Τούτῳ ἔοικε τὸ ἐν τῷ ψαλμῷ εἰρημένον·

[03519] Πᾶσαι αἱ ὁδοὶ Κυρίου ἔλεος καὶ ἀλήθεια.

[03520] Ἡ γὰρ ἀλήθεια οὐ φιλανθρωπίαν μόνην, ἀλλὰ καὶ τιμωρίαν ἔχει δικαίαν.

[03521] Ὁδὸν τοίνυν κἀνταῦθα κἀκεῖ τὴν πρᾶ ξιν νοητέον.

[03522] Καὶ νεφέλαι κονιορτὸς ποδῶν αὐτοῦ.

[03523] Ἁρμοδίως μάλα τὸν κονιορτὸν τῇ ὁδῷ προστέθεικε.

[03524] Βούλεται δὲ εἰπεῖν, ὅτι Νῦν οὐκέτι μακροθυμίᾳ χρή σεται, ἀλλ' ὄλεθρον ὑμῖν ἐπάξει, πανταχόθεν ὑμῖν τῶν κακῶν ἐπιστήσας τὸ νέφος.

[03525] Καὶ διδάσκων, ὡς ῥᾳδίως πᾶν ὅ τι ἂν ἐθελήσῃ ποιεῖ, ἐπήγαγεν·

[03526] δʹ.

[03527] Ἀπειλῶν θαλάσσῃ, καὶ ξηραίνων αὐτὴν, καὶ πάντας τοὺς ποταμοὺς ἐξερημῶν.

[03528] Εἰ γὰρ δοκι μάσειεν ἅπαν τῆς τε θαλάττης καὶ τῶν ποταμῶν φροῦδον ποιῆσαι τὸ ὕδωρ, ἐν ἀκαρεῖ τοῦτο δρᾶσαι δυνήσεται·

[03529] καὶ τούτου τὴν ἀπόδειξιν ἀπὸ τῶν ἤδη γε γενημένων παρέσχεν.

[03530] Ὠλιγώθη ἡ Βασανῖτις καὶ ὁ Κάρμηλος, καὶ πάντα τὰ ἐξανθοῦντα τοῦ Λιβά νου ἐξέλιπε.

[03531] Ποινὴν γὰρ ἀπαιτῆσαι βουληθεὶς τούς τε τὴν Βασανῖτιν, καὶ τὸν Κάρμηλον, καὶ τὸν Λίβα νον οἰκοῦντας, ὑμῖν τούτους παρέδωκα.

[03532] Ὑμεῖς δὲ τὰς τούτων χώρας δῃώσαντες, καὶ τὰς πόλεις πορ θήσαντες, καὶ τοὺς ἐνοικοῦντας ἐξανδραποδίσαντες, ἐρημία παντελεῖ παρεδώκατε.

[03533] εʹ.

[03534] Τὰ ὄρη ἐσείσθησαν ἀπ' αὐτοῦ, καὶ οἱ βουνοὶ ἐσαλεύθησαν, καὶ ἀνεστάλη ἡ γῆ ἀπὸ προσώπου αὐ τοῦ ἡ σύμπασα, καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ.

[03535] Ἐπειδὴ γάρ τινες ὑπελάμβανον αὐτὸν μόνον Ἰουδαίων εἶναι Θεὸν, εἰκότως ὁ προφήτης διδάσκει, ὅτι ὄρη, καὶ βουνοὺς, καὶ πᾶσαν τὴν γῆν σὺν τοῖς κατοικοῦσι νεύματι μόνῳ συσσείει·

[03536] τὸ δὲ, ἀνεστάλη ἡ γῆ, ὁ μὲν Ἀκύλας, ἔφριξεν, εἶπεν·

[03537] ὁ δὲ Σύμμαχος, ἐκινήθη.

[03538] ὰʹ.

[03539] Πρὸ προσώπου ὀργῆς αὐτοῦ τίς ὑπο στήσεται;

[03540] καὶ τίς ἀντιστήσεται ἐν ὀργῇ θυμοῦ αὐ τοῦ;

[03541] Ὁ θυμὸς αὐτοῦ τήκει ἀρχὰς, καὶ πέτραι διεθρύβησαν ἀπ' αὐτοῦ.

[03542] Εἰ γὰρ τοὺς ἐπὶ δυνα στείαις βρενθυομένους, καὶ πετρῶν ἔχειν ἰσχὺν ὑπειλημμένους, εὐπετῶς μάλα συντρίβει καὶ κατα λύει·

[03543] τίς ἱκανὸς ἀντιστῆναι τῇ ἐκεῖθεν φερομένῃ παιδείᾳ;

[03544] Ἀλλ' ὥσπερ τοὺς ἀλαζόνας καταλύει ῥᾳ δίως, οὕτως χρηστός ἐστι Κύριος τοῖς ὑπομένουσιν αὐτὸν ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως, καὶ γινώσκων τοὺς εὐλα βουμένους αὐτόν.

[03545] ∆είξας δὲ, ὅπως προσφέρεται τοῖς τὰς ἐπιφερομένας ὑπομένουσι παιδείας, καὶ μηδὲν ἀπηχὲς φθεγγομένοις, πάλιν τὴν κατὰ τῶν ἀνοσίων διεξέρχεται τιμωρίαν.

[03546] ^[81.1793] ηʹ.

[03547] Καὶ ἐν κατακλυσμῷ πορείας συντέλειαν ποιήσεται·

[03548] τοὺς ἐξεγειρομένους καὶ τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ διώξεται σκότος.

[03549] Πανωλεθρίᾳ γὰρ καὶ σκότῳ διηνεκεῖ τοὺς κατ' αὐτοῦ θρασυνομένους παραδώσει.

[03550] Κατακλυσμὸν γὰρ καὶ συντέλειαν, τὴν πανωλε θρίαν ἐκάλεσεν.

[03551] Εἶτα κατ' ἐρώτησιν·

[03552] θʹ.

[03553] Τί λογίζεσθε ἐπὶ τὸν Κύριον;

[03554] Ποίαν, φη σὶν, ὑπολαμβάνετε δύναμιν αὐτὸν ἔχειν;

[03555] Συντέλειαν αὐτὸς ποιήσει, καὶ οὐκ ἐκδικήσει δὶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐν θλίψει.

[03556] Ἀθρόαν, φησὶν, ὑμῖν ἐπάξει τὴν τιμω ρίαν, ὥστε μὴ δεηθῆναι δευτέρας πληγῆς.

[03557] ιʹ.

[03558] Ὅτι ἕως θεμελίου αὑτῶν χερσωθήσονται, καὶ ὡς σμίλαξ περιπλεκομένη, βρωθήσονται, καὶ ὡς καλάμη ξηρασίας μεστή.

[03559] Ὥσπερ γὰρ τὸ πῦρ ξη ρὰν καλάμην καταναλίσκει ῥᾳδίως, καὶ ἡ παρὰ τοὺς φραγμοὺς φυομένη βοτάνη, καὶ τοῖς παλιούροις μάλιστα συμπλεκομένη, οὔτε ἐκείνους ἀνθεῖν ἐᾷ, καὶ αὕτη τῷ χρόνῳ διαφθείρεται·

[03560] οὕτως ὑμεῖς τὰς τῶν ἄλλων καταλύσαντες βασιλείας, καὶ τῆς βασιλείας αὐτῆς γυμνωθήσεσθε, καὶ ὀλέθρῳ παραδοθήσεσθε.

[03561] Καὶ τῆς τιμωρίας τὸ δίκαιον δεικνὺς, ἐπήγαγεν·

[03562] ιαʹ.

[03563] Ἐκ σοῦ ἐξελεύσεται λογισμὸς κατὰ τοῦ Κυρίου, πονηρὰ βουλευόμενος ἐναντία.

[03564] Ταῦτα δὲ πείσῃ διὰ τὰς μανικὰς τῆς σῆς ἐννοίας ὠδῖνας.

[03565] ∆ι δάσκει δὲ ταύτας ἡμᾶς καὶ ἡ τετάρτη τῶν Βασιλειῶν ἱστορία, καὶ ὁ θεσπέσιος Ἡσαΐας.

[03566] Ἐν ἐκείναις γὰρ ταῖς βίβλοις ὁ Σενναχηρεὶμ ἀναγέγραπται, τὴν βλασ φημίαν ἐκείνην κατὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων λυττήσας·

[03567] Εἴπατε Ἐζεκίᾳ·

[03568] Τάδε λέγει ὁ βασιλεὺς ὁ μέγας, ὁ βασιλεὺς τῶν Ἀσσυρίων·

[03569] Μή σε ἀπατάτω ὁ Θεός σου ἐν ᾧ σὺ πέποιθας ἐπ' αὐτῷ, ὅτι ῥύσεται τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐκ χειρός μου.

[03570] Καὶ τὰ ἄλλα τὰ τού τοις προσόμοια.

[03571] Ταύτην αὐτοῦ τὴν ἀλαζονείαν ὑπο δεικνὺς ὁ Θεὸς ἔλεγε διὰ τοῦ προφήτου·

[03572] Ἐπι σκέψομαι ἐπὶ τὸν νοῦν τὸν μέγαν, τὸν βασιλέα τῶν Ἀσσυρίων·

[03573] οὕτω τῶν λογισμῶν αὐτοῦ τὴν ἀλαζο νείαν γυμνοῖ.

[03574] ιβʹ.

[03575] Τάδε λέγει Κύριος, κατάρχων ὑδάτων πολλῶν, καὶ οὕτω διασταλήσονται.

[03576] Πλῆθος ὑδάτων τὸ πλῆ θος τῶν Βαβυλωνίων καλεῖ, τὸ κατὰ τῆς Νινευῒ στρα τεῦσαν, ὃ δίκην ὑδάτων τοῖς λόχοις διαιρεθὲν, εἰς τὴν τῆς πόλεως πολιορκίαν ἐχώρησε.

[03577] Τούτου δὲ, φησὶ, γενομένου, Ἡ ἀκοή σου οὐκ ἐνακουσθήσεται ἔτι.

[03578] Λήθῃ γὰρ παντελεῖ παραδοθήσῃ.

[03579] ιγʹ.

[03580] Καὶ νῦν συντρίψω τὴν ῥάβδον αὐτοῦ ἀπὸ σοῦ, καὶ τοὺς δεσμούς σου διαῤῥήξω.

[03581] Λήψομαι γὰρ φησὶ, σοῦ τὴν ἐξουσίαν, ἣν ἔδωκά σοι πάλαι·

[03582] καὶ καταλύσω σου τὴν δυναστείαν, τοὺς ταύτης διαῤῥή ξας συνδέσμους.

[03583] Ῥάβδον γὰρ τὴν ἐξουσίαν καλεῖ·

[03584] καὶ τοῦτο σαφῶς ἡμᾶς διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου ^[81.1796] διδάσκει·

[03585] Οὐαὶ Ἀσσυρίοις! ἡ ῥάβδος τοῦ θυμοῦ μου καὶ τῆς ὀργῆς μου ἔστιν ἐν ταῖς χερσὶν αὐ τῶν.

[03586] ιδʹ.

[03587] Καὶ ἐντελεῖται περὶ σοῦ Κύριος.

[03588] Ἐμοῦ γὰρ νεύοντος ταῦτα πείσῃ.

[03589] Οὐ σπαρήσεται ἐκ τοῦ ὀνόματός σου ἔτι.

[03590] Οὐκέτι γὰρ ἡ σὴ προσηγορία τοῖς ὑπηκόοις ἐπιτεθήσεται·

[03591] ἔθος γὰρ ἀπὸ τῶν βασιλευόν των τοὺς ἀρχομένους καλεῖσθαι·

[03592] οὕτως ἀπὸ Βαβυ λῶνος Βαβυλώνιοι·

[03593] καὶ ἀπὸ Κύρου τοῦ Πέρσου Πέρσαι·

[03594] καὶ Μακεδόνες ἀπὸ Μακεδόνων ὕστερον·

[03595] καὶ νῦν ἀπὸ Ῥώμης Ῥωμαῖοι.

[03596] Ἐξ οἴκου Θεοῦσου ἐξολοθρεύσω γλυπτὰ, καὶ χωνευτὰ θήσομαι τα φήν σου, ὅτι ἠτιμώθης.

[03597] Κοινωνήσουσι δέ σοι τῆς ἀπωλείας καὶ οἱ χειρόκμητοί σου θεοὶ, οὓς εἰς τὴν γῆν κατακρύψεις, καὶ ὡς ἐν τάφοις τισὶ καταχώ σεις, ἵνα μὴ καὶ αὐτοὶ λάφυρα γένωνται τῶν πολε μίων.

[03598] ιεʹ.

[03599] Ὅτι ταχεῖς ἰδοὺ ἐπὶ τὰ ὄρη πόδες εὐαγ γελιζομένου, καὶ ἀπαγγέλλοντος εἰρήνην.

[03600] Τούτων δὲ κατὰ σοῦ γιγνομένων, πολλοὶ δραμοῦνται τοῖς τὴν Ἰουδαίαν οἰκοῦσι τὰ τῆς εἰρήνης κομίζοντες εὐαγγέ λια.

[03601] Ἑόρταζε, Ἰούδα, τὰς ἑορτάς σου ἀπόδος τῷ Θεῷ τὰς εὐχάς σου.

[03602] ∆ιότι οὐ μὴ προστεθῶσιν ἔτι τοῦ διελθεῖν εἰς παλαίωσιν·

[03603] συντετέλεσται, ἐξῆρ ται.

[03604] Ὑμεῖς δὲ, φησὶν, ἀκούσαντες τὴν τῶν πο λεμίων κατάλυσιν, τὰς νενομισμένας ἐπιτελεῖτε τῷ Θεῷ πανηγύρεις, καὶ τὰς ἐξ ἔθους θυσίας προσ φέρετε·

[03605] παντελῆ γὰρ ὑπέμεινε τὸν ὄλεθρον ὁ τὰς πολλὰς καθ' ὑμῶν ποιησάμενος στρατείας, καὶ οὐκέτι οἱονεὶ ἀναλῶσαι καὶ δαπανῆσαι ὑμᾶς ἐπι χειρήσει.

[03606] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βʹ.

[03607] αʹ.

[03608] Ἀνέβη ἐμφυσῶν εἰς πρόσωπόν σου, ἐξαιρούμε νός σε ἐκ θλίψεως.

[03609] Τούτων δέ σοι αἴτιος ὁ Θεὸς, τῷ οἰκείῳ νεύματι, οἷόν τινι ἐμφυσήματι, ἐκείνους μὲν καταλύσας, σὲ δὲ τῆς ἐκείνων δυναστείας ἐλευ θερώσας.

[03610] Ὥσπερ γὰρ τῷ Ἀδὰμ ἐμφυσήσας πνοὴν ζωῆς, ἐποίησεν αὐτὸν εἰς ψυχὴν ζῶσαν·

[03611] οὕτω σοὶ τῷ τῆς ζωῆς ἐμφυσήματι τὴν σωτηρίαν παρέχει.

[03612] Τοῦτο καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασιν ὁ ∆εσπότης Χριστὸς τοῖς ἱεροῖς δέδωκεν ἀποστόλοις.

[03613] Ἐπειδὴ γὰρ ἀπώλεσεν Ἀδὰμ τὸ κατ' εἰκόνα, ὃ διὰ τοῦ θείου ἔλαβεν ἐμφυ σήματος, εἰκότως ταύτην ἀνακαινίσας ὁ ∆εσπότης Χριστὸς τοῖς ἱεροῖς ἀποδέδωκεν ἀποστόλοις, καὶ δι' αὐτῶν ἅπασι τοῖς πιστεύουσιν.

[03614] Ἐνεφύσησε γὰρ αὐ τοῖς, καὶ εἶπε·

[03615] Λάβετε Πνεῦμα ἅγιον.

[03616] Ἐπειδὴ τοίνυν τύπος τῶν νέων τὰ παλαιὰ, νοήσωμεν Ἀσσυ ρίων μὲν βασιλείαν καταλυομένην, τοῦ διαβόλου τὴν τυραννίδα διὰ τοῦ ∆εσπότου παυομένην Χριστοῦ·

[03617] τὸν δὲ Ἰούδαν ἐπιτωθάζοντα τούτῳ καὶ ἑορτάζοντα, τὴν οἰκουμένην ἐπὶ τῇ σωτηρίᾳ χορεύουσαν, ἅτε δὴ ^[81.1797] τὴν πνευματικὴν χάριν διὰ τοῦ ∆εσποτικοῦ ἀπειλη φυῖαν ἐμφυσήματος, τῆς δὲ πικρᾶς τῶν δαιμόνων τυραννίδος ἀπαλλαγεῖσαν.

[03618] Ἀλλ' ἐπὶ τὴν ἱστορίαν ἐπανέλθωμεν.

[03619] Σκόπευσον ὁδὸν, κράτησον ὀσφύος·

[03620] ἄνδρισαι τῇ ἰσχύϊ σφόδρα.

[03621] (βʹ.) ∆ιότι ἀπέστρεψε Κύριος τὴν ὕβριν Ἰακὼβ, καθὼς ὕβριν Ἰσραήλ.

[03622] Τοῦτο, οὐχ ὥς τινες ὑπέλαβον, πρὸς τὸν Ἀσσύριόν φησιν, ἀλλ' ἔτι τῷ Ἰούδᾳ προσδιαλέγεται, καὶ παρακελεύεται αὐτὸν περισκοπεῖν τὰς ὁδοὺς, καὶ τοὺς ἀγγέλους καραδο κεῖν, καὶ τὰ παρ' ἐκείνων κομιζόμενα εὐαγγέλια δέ χεσθαι, καὶ ἀντὶ τῆς προτέρας δειλίας ἀνδρείαν ἀνα λαβεῖν.

[03623] Τοῦτο γὰρ εἶπε, Κράτησον ὀσφύος·

[03624] ἀντὶ τοῦ, Τὴν προτέραν ἀπόθου δειλίαν.

[03625] Οὕτως ὁ μακάριος Ἠλίας ἔσφιγξε τὴν ὀσφὺν αὑτοῦ, καὶ ἔτρεχε πρὸ τοῦ ἅρματος τοῦ Ἀχαάβ.

[03626] Οὕτως τῷ Ἰώβ φησιν ὁ Θεός·

[03627] Ζῶσαι ὡς ἀνὴρ τὴν ὀσφύν σου.

[03628] Καὶ ὁ θεῖος παρακελεύεται Παῦλος, ζώσασθαι τὰς ὀσφύας ἐν ἀληθείᾳ.

[03629] Κἀνταῦθα τοίνυν θαῤῥεῖν τῷ Ἰούδᾳ παρα κελεύεται, ὅτι ἀπέστρεψε Κύριος τὴν ὕβριν τοῦ Ἰα κὼβ, καθὼς ὕβριν Ἰσραήλ.

[03630] Ἰστέον δὲ, ὅτι τὸ μὲν Ἰακὼβ ὄνομα ὑπὸ τῶν πατέρων ἐτέθη τῷ Ἰακώβ·

[03631] τὸ δὲ Ἰσραὴλ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ·

[03632] ἀμφοτέρων δὲ τῶν ὀνομάτων μετέλαχεν ὁ ἐξ Ἰακὼβ λαός.

[03633] Λέγει τοίνυν, ὅτι Τῶν εἰς σὲ τὸν Ἰακὼβ γεγενημένων ὑπὸ τῶν Ἀσσυρίων δεινῶν δίκας αὐτοὺς εἰσεπραξάμην διὰ τὴν τοῦ προπάτορος ἀρετὴν, ἧς εἵνεκα καὶ τὴν Ἰσραὴλ αὐτῷ προσηγορίαν ἐπέθηκα.

[03634] ∆ιότι ἐκτινάσσοντες ἐξετίναξαν αὐτοὺς, καὶ τὰ κλήματα αὐτῶν διέφθειραν.

[03635] (γʹ.) Ὅπλα δυναστείας αὐτοῦ ἐξ ἀνθρώπων.

[03636] Ὃν τρόπον οἱ τὰ τῆς ἀμ πέλου, φησὶν, ἐκτινάσσοντες κλήματα, πάντα δια φθείρουσι τὸν καρπόν·

[03637] οὕτως οἱ τούτοις ἐπελθόντες πολέμιοι, καὶ τὴν δυναστείαν αὐτῶν κατέλυσαν, καὶ τὰς πανοπλίας ἀφείλοντο, καὶ τοὺς τὸν θάνατον δια φυγόντας δουλεύειν ἠνάγκασαν.

[03638] Καὶ δεικνὺς, ὡς οὐ δι' ἀσθένειαν ταῦτα πείσονται, ἀλλὰ διὰ τὴν ὑπ' αὐ τοῦ κατ' αὐτῶν ἐξενεχθεῖσαν ψῆφον, ἐπήγαγεν·

[03639] Ἄν δρες δυνατοὶ ἐμπαίζοντες ἐν πυρί.

[03640] Τοσαύτῃ γὰρ ἐχρῶντο θρασύτητι, ὡς καὶ αὐτοῦ κατατολμᾷν τοῦ πυρός.

[03641] Αἱ ἡνίαι τῶν ἁρμάτων αὐτῶν ἐν ἡμέρᾳ ἑτοι μασίας αὐτῶν, καὶ οἱ ἱππεῖς θορυβηθήσονται.

[03642] (δʹ.) Ἐν ταῖς ὁδοῖς συγχυθήσεται τὰ ἅρματα, καὶ συμ πλακήσονται ἐν ταῖς πλατείαις.

[03643] Οὐδὲν γὰρ, φησὶν, ὑμᾶς ὀνήσει, οὐ τὸ πλῆθος τῶν ηὐτρεπισμένων ἁρ μάτων, οὐχ ἡ ἱππικὴ δύναμις·

[03644] ἀπὸ γὰρ τοῦ θορύβου τῶν ἐπιόντων πολεμίων ἄχρηστα πάντα γενήσεται ἀλλήλοις ἐν ταῖς ὁδοῖς συμπλεκόμενα, καὶ ὑπὸ ἀλ λήλων συμπατούμενα.

[03645] Ἡ ὅρασις αὐτῶν ὡς λαμ πάδες πυρὸς, καὶ ὡς ἀστραπαὶ διατρέχουσαι.

[03646] Καὶ μὴν, φησὶ, γενναῖον εἴχετε πάλαι φρόνημα, καὶ τὸ θυμοειδὲς διὰ τῶν ὀφθαλμῶν ἐδηλοῦτε, καὶ οἷόν τισι ^[81.1800] λαμπάσι καὶ ἀστραπαῖς ἐξεδειματοῦτε τοὺς ὑπηκόους·

[03647] ἀλλ' ἐν τῇ τῶν πολεμίων προσβολῇ δειλία ὑμᾶς ἀντὶ τῆς ἀνδρείας καθέξει.

[03648] Τοῦτο γὰρ διὰ τῶν ἐπαγομέ νων ἐδήλωσε.

[03649] εʹ.

[03650] Μνησθήσονται γὰρ, φησὶν, οἱ μεγιστᾶνες αὐ τῶν, καὶ φεύξονται ἡμέρας, καὶ ἀσθενήσουσιν ἐν τῇ πορείᾳ αὑτῶν·

[03651] σπεύσουσιν ἐπὶ τὰ τείχη, καὶ ἑτοι μάσουσι τὰς προφυλακὰς αὑτῶν.

[03652] Οἱ γὰρ ἐπὶ τῇ δυναστείᾳ πάλαι μέγα φρονοῦντες, πάντα πόρον κι νήσουσι διαφυγεῖν πειρώμενοι·

[03653] καὶ τούτου δὲ δια μαρτάνοντες, πάλιν εἰς τοὺς περιβόλους ἀναβήσονται, καὶ τῆς φυλακῆς φροντιοῦσι τῆς πόλεως·

[03654] (ὰʹ.) ἀλλ' ὅμως οὐδὲν ἧττον καὶ αἱ πύλαι ἀνοιγήσονται, καὶ τὰ βασίλεια ὑπὸ τοῖς πολεμίοις γενήσεται, καὶ οἱ ἐν τοῖς βασιλείοις ληφθήσονται θησαυροί.

[03655] Τοῦτο γὰρ παρεδήλωσεν εἰρηκώς·

[03656] Ἡ ὑπόστασις ἀπεκαλύφθη.

[03657] Ἀντὶ τοῦ, τὰ πάλαι κεκρυμμένα, καὶ πολλοῖς κλεί θροις ἠσφαλισμένα, δῆλα πᾶσιν ἐγένετο.

[03658] Καὶ αὕτη ἀνέβαινε.

[03659] Τὴν Νινευῒ λέγει·

[03660] περὶ αὐτῆς γὰρ προ λέγει.

[03661] ζʹ.

[03662] Καὶ αἱ δοῦλαι αὐτῆς ἤγοντο, καὶ ὡς περιστε ραὶ φθεγγόμεναι ἐν καρδίᾳ ἑαυτῶν.

[03663] Κοινωνήσουσι δὲ αὐτῇ τῆς αἰχμαλωσίας καὶ αἱ ὑπήκοοι πόλεις καὶ κῶμαι, κατὰ διάνοιαν στενάζουσαι, καὶ τῶν περιστε ρῶν μιμούμεναι τὴν ἠχήν.

[03664] ηʹ.

[03665] Καὶ Νινευῒ, ὡς ὕδατα κολυμβήθρας τὰ ὕδατα αὐτῆς, καὶ αὐτοὶ φεύγοντες οὐκ ἔστησαν, καὶ οὐκ ἦν ὁ ἐπιβλέπων.

[03666] Τοσοῦτοι γὰρ ὄντες οἱ τὴν πόλιν ἐκείνην οἰκοῦντες, ὡς ἀπεικάζεσθαι αὐτὴν κολυμβή θρᾳ ὑδάτων πεπληρωμένῃ, καὶ ἐκβλυζούσῃ τὰ πε ριττὰ, πρὸς φυγὴν εἶδον ἅπαντες, οὐδὲ ἐπιστραφῆ ναι πάλιν εἰς τοὐπίσω τολμήσαντες.

[03667] Εἶτα τὴν προ τέραν αὐτῶν ἀδικίαν διέξεισι.

[03668] θʹ.

[03669] ∆ιήρπαζον τὸ ἀργύριον, διήρπαζον τὸ χρυ σίον, καὶ οὐκ ἦν πέρας τοῦ κόσμου αὐτῆς.

[03670] Ἀλλ' ἃ κακῶς συνήθροισεν ἑτέροις παραδοθήσεται.

[03671] Βε βάρυνται γὰρ ὑπὲρ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς τὰ ἐπι θυμητά.

[03672] Κατὰ τούτων γὰρ, φησὶ, τῶν θησαυρῶν τὸ πλῆθος χωρήσει τῶν πολεμίων.

[03673] Ὡς γεγενημένα δὲ τὰ ἐσόμενα λέγει, κατὰ τὸ οἰκεῖον τῆς Γραφῆς ἰδίωμα.

[03674] ιʹ.

[03675] Ἐκτιναγμὸς, καὶ ἀνατιναγμὸς, καὶ βρασμὸς, καὶ καρδίας θόρυβος, καὶ ὑπόλυσις γονάτων, καὶ ὠδῖνες ἐπὶ πᾶσαν ὀσφὺν, καὶ τὰ πρόσωπα πάντων ὡς πρόσκαυμα χύτρας.

[03676] Ἃ ἐπὶ τῶν σεισμῶν εἴωθε γίνεσθαι τινασσομένης τῆς γῆς, καὶ παλλούσης, ταυ τὰ καὶ ἐπὶ τῆς τῶν πολεμίων τέθεικε προσβολῆς·

[03677] ὅτι τῶν καρδιῶν τῷ δέει βαλλομένων, καὶ αἱ τῶν γονάτων ἁρμονίαι λυθήσονται, καὶ ταῖς τικτούσαις παραπλησίως ὀδυνήσονται, καὶ τὰ πρόσωπα, τοῦ αἵ ματος παγέντος, πελιδνωθήσονται, ὡς ἐκείνῳ τῷ μέρει τῆς χύτρας προσεοικέναι, ὃ τῷ πυρὶ προσ ομιλεῖν εἴωθε.

[03678] ιαʹ.

[03679] Ποῦ ἐστι τὸ κατοικητήριον τῶν λεόντων, καὶ ἡ νομὴ ἡ οὖσα τοῖς σκύμνοις;

[03680] Καὶ καλεῖ μὲν ^[81.1801] τὸ κατοικητήριον τῶν λεόντων τὴν Νινευῒ, λέοντας δὲ τοὺς βασιλεῖς, σκύμνους δὲ τοὺς τούτων υἱεῖς, νομὴν δὲ, τούτων τὰς ὑπηκόους πόλεις.

[03681] Οἱ πάλαι, φησὶ, λεόντων δίκην τὴν Νινευῒ μὲν οἰκοῦντες, πᾶσι δὲ ἀδεῶς ἐπιόντες, καὶ τροφὴν τοῖς σκύμνοις πορί ζοντες, πῶς νῦν οὐδὲν τοιοῦτον δρᾶτε, πολεμίων ὑμῖν ἐπελθόντων;

[03682] Καὶ ἐπιμένων τῇ τροπῇ·

[03683] Ποῦ ἐπορεύ θη, φησὶ, λέων τοῦ εἰσελθεῖν;

[03684] Ἀλλ' ἆρα, φησὶ, μὴ κατά τινων στρατείαν κινήσας ἀποδημῶν ἐτύγ χανες, ἡνίκα τῶν ἐναντίων τὸ στίφος προσέβαλεν;

[03685] ἀλλ' οὐκ ἔστι ταῦτα·

[03686] Ἐκεῖ γὰρ, φησὶ, σκύμνοι λέοντος, καὶ οὐκ ἦν ὁ ἐκφοβῶν.

[03687] Οὐκ αὐτὸς γὰρ μόνος τηνικαῦτα ἐνδημῶν ἐτύγχανες, ἀλλὰ καὶ οἱ στρατηγοὶ ἅπαντες, οἱ πάλαι μηδένα δειμαίνοντες, ἀλλὰ τὰς ἄλλας καταλύοντες βασιλείας, καὶ τὸν ἐκεῖ θεν φόρον ἀθροίζοντες, καὶ τοῖς ἐκγόνοις τροφὴν πορίζοντες.

[03688] Τοῦτο γὰρ παρεδήλωσε δι' ὧν ἐπ ήγαγε·

[03689] ιβʹ.

[03690] Λέων ἥρπασε τὰ ἱκανὰ αὑτοῦ τοῖς σκύ μνοις, καὶ ἀπέπνιξε τοῖς λέουσιν αὑτοῦ·

[03691] καὶ ἔπλησε θήρας νοσσιὰν αὑτοῦ, καὶ τὸ κατοικητήριον αὑτοῦ ἁρπαγῆς.

[03692] Εἴωθε γὰρ τὰ θηρία ἀποπνίγειν τὰ θη ρώμενα ζῶα, καὶ οὕτω τοῖς ἐξ αὑτῶν προσφέρειν τροφήν.

[03693] Καὶ οἱ Ἀσσύριοι δὲ, τὰς τῶν ἐθνῶν κατα λύοντες βασιλείας, τὸν ἐκεῖθεν ἐκαρποῦντο δασμόν.

[03694] Ταύτης δὲ τῆς παρανομίας ἐγώ σε εἰσπράξομαι δί κας.

[03695] ιγʹ.

[03696] Ἰδοὺ γὰρ ἐγὼ ἐπὶ σὲ, λέγει Κύριος παντο κράτωρ, καὶ ἐκκαύσω ἐν καπνῷ πλῆθός σου, καὶ τοὺς λέοντάς σου καταφάγεται μάχαιρα, καὶ ἐξολο θρεύσω ἐκ τῆς γῆς τὴν θήραν σου, καὶ οὐ μὴ ἀκου σθῇ ἔτι τὰ ἔργα σου.

[03697] Ἐπειδὴ τροπικῶς ἄνω λεόν των, καὶ σκύμνων, καὶ θήρας, καὶ νομῆς ἐμνημό νευσεν, εἰκότως καὶ τὴν τούτων ἀναίρεσιν τροπικῶς προθεσπίζει.

[03698] Καὶ ἐπειδὴ τὰ ἐν ἄντροις τισὶ κεκρυμ μένα θηρία, καὶ προκύπτειν οὐ βουλόμενα, καπνὸν ταῖς εἰσόδοις προσφέροντες οἱ θηρεύοντες, ἐξιέναι καταναγκάζουσι, καὶ ἐξιόντα δέχονται ταῖς αἰχμαῖς, εἰκότως ἔφη καπνῷ παραδώσειν τὸ πλῆθος, καὶ τοὺς λέοντας τῇ ῥομφαίᾳ·

[03699] σημαίνει δὲ τὸν τῆς πόλεως ἐμπρησμὸν, καὶ τὴν τῶν βασιλέων σφαγὴν, ὧν γενο μένων καὶ ἡ θήρα παῦλαν ἔλαβεν.

[03700] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γʹ.

[03701] Εἶτα κατὰ ταυτὸν καὶ τραγῳδεῖ αὐτῆς τὴν πονη ρίαν, ψευδῆ ἅπασαν καὶ ἄδικον ἀποκαλῶν·

[03702] καὶ διηγεῖται τὰ ἐπελθόντα δεινὰ, σεισμῷ ἐοικέναι λέγων τῶν ἁρμάτων τὸν κτύπον, καὶ τὸν τῶν ἵππων χρε μετισμὸν, καὶ τῶν ἱππέων τὸν θόρυβον.

[03703] Καταπλήτ τει δὲ καὶ τῇ περὶ τῶν ὅπλων ἐξηγήσει, ἀστράπτειν λέγων τοὺς θώρακας καὶ τὰς ῥομφαίας.

[03704] Προλέγει δὲ καὶ τῶν πιπτόντων τὸ πλῆθος, καὶ τῶν εἰς ἐπικου ρίαν συνελθόντων ἐθνῶν τὴν ἀναίρεσιν.

[03705] Ὀλίγους δὲ τοὺς ἐντεῦθεν διασωζομένους φησί.

[03706] Τοῦτο γὰρ ἐδή λωσεν εἰρηκώς·

[03707] ^[81.1804] Ἀσθενήσουσιν ἐν τοῖς ἔθνεσιν αὑτῶν.

[03708] (δʹ.) Ἀπὸ πλήθους πορνείας.

[03709] Εἰς ὀλίγους γὰρ, φησὶ, περιλει φθήσεται τὸ πλῆθος αὐτῶν, διά τε τὴν περὶ τὰ εἴδωλα πλάνην, καὶ τὴν πλείστην ἀκολασίαν·

[03710] ἀμφότερα γὰρ ἐνταῦθα πορνείαν καλεῖ.

[03711] Καὶ τοῦτο σαφέστερον τὰ ἐπαγόμενα διδάσκει·

[03712] Πόρνη καλὴ καὶ ἐπίχαρις, ἡγουμένη φαρμάκων.

[03713] Ἀσεβείᾳ γὰρ καὶ παρανομίᾳ συζῶσα λαμπρά τις εἶναι καὶ περιφανὴς ἐδόκεις τοῖς οὐκ ὀρθῶς κρίνειν ἐπισταμένοις τῶν πραγμάτων τὴν φύσιν, καὶ τὸν Ποιητὴν καὶ Σωτῆρα καταλιποῦσα, ὃς φιλανθρωπίας σε πλείστης μεταμεληθεῖσαν ἠξίωσε, τῇ γοητείᾳ σαυτὴν ἀνατέθεικας, καὶ δι' ἐκείνης ἅπαντα διετέλεσας δρῶσα.

[03714] Ἡ πωλοῦσα τὰ ἔθνη ἐν τῇ πορνείᾳ αὑτῆς, καὶ φυλὰς ἐν τοῖς φαρμάκοις αὑ τῆς.

[03715] Τῇ οἰκείᾳ δὲ ἀσεβείᾳ μὴ ἀρκουμένη, καὶ τοὺς ὑπηκόους ἠνάγκαζες ταυτὰ σοὶ φρονεῖν.

[03716] Τούτου χά ριν, εʹ, ὰʹ.

[03717] Ἐγὼ τῶν ὅλων ὁ Κύριος ἀποκαλύψω τὰ ὀπίσω σου ἐπὶ τὸ πρόσωπόν σου, καὶ δείξω ἔθνεσι τὴν αἰσχύνην σου, καὶ βασιλείαις τὴν ἀτιμίαν σου.

[03718] Καὶ ἐπιῤῥίψω ἐπὶ σὲ βδελυγμὸν κατὰ τὰς ἀκαθαρ σίας σου.

[03719] Τὸ, Ἀποκαλύψω τὰ ὀπίσω σου ἐπὶ τὸ πρόσωπόν σου, ἐκ μεταφορᾶς εἴρηται τῶν εἰς ὕβριν μείζονα ἀποδυομένων οἰκετῶν καὶ μαστιγου μένων.

[03720] Λέγει δὲ, ὅτι ∆ήλην ἅπασι διὰ τῆς τιμωρίας τὴν παρανομίαν σου καταστήσω, καὶ βασιλεῦσι, καὶ ἔθνεσιν, ἵνα καὶ τοῖς ἄλλοις ὠφελείας γένῃ παράδει γμα.

[03721] Τοῦτο γὰρ ἐπήγαγε·

[03722] Καὶ θήσομαί σε παράδειγμα.

[03723] (ζʹ.) Καὶ ἔσται, πᾶς ὁ ὁρῶν σε καταβήσεται ἀπὸ σοῦ, καὶ ἐρεῖ·

[03724] ∆ει λαία Νινευῒ, τίς στενάξει ἐπ' αὐτῇ;

[03725] πόθεν ζητήσω παράκλησιν αὐτῇ.

[03726] Τοσαύτῃ γὰρ ἐρημίᾳ σε παρα δώσω, ὡς τοὺς πρόσθεν δυσχεραίνοντας τὴν δυνα στείαν, εἰς ἔλεον ἐπικαμφθῆναι.

[03727] Τοῦτο γὰρ εἶπε·

[03728] Καταβήσεται ἀπὸ σοῦ, καὶ θρήνου τρόπον ἐπι ζητήσει τῆς ἐρημίας ἄξιον.

[03729] ηʹ.

[03730] Ἅρμοσαι χορδὴν, ἑτοίμασαι, μερὶς Ἀμμὼν, ἡ κατοικοῦσα ἐν ποταμοῖς·

[03731] ὕδωρ κύκλῳ αὐτῆς, ἧς ἡ ἀρχὴ αὐτῆς θάλασσα, καὶ ὕδωρ τὰ τείχη αὐ τῆς.

[03732] Τῇ Αἰγύπτῳ ταῦτα παρακελεύεται δεινὰ καὶ ἀλγεινὰ παρὰ Ἀσσυρίων παθούσῃ.

[03733] Καὶ τοῦτο ἀπὸ τῶν ἄλλων μεμαθήκαμεν προφητῶν, οἳ τοῖς Ἰσραη λίταις προηγόρευσαν, ὡς οὐδὲ φυγόντες εἰς τὴν Αἴ γυπτον σωτηρίας τεύξονται, ἀλλ' ἐκεῖ καταληφθέντες ὑπὸ τῶν πολεμίων θανάτῳ παραδοθήσονται.

[03734] Ὥσπερ τοίνυν ἐν τοῖς ἔμπροσθεν εἰρημένοις τῷ Ἰούδᾳ παρακε λεύεται ἑορτάζειν, ἅτε δὴ τῆς Νινευϊτῶν καταλυθείσης βασιλείας·

[03735] οὕτω δὴ καὶ ἐνταῦθα τῇ Αἰγύπτῳ χορεύειν παρακελεύεται.

[03736] Μερίδα δὲ Ἀμμὼν, ὡς οἶμαι, αὐτὴν καλεῖ, ὡς Ἀμμῶνι ἀνακειμένην τῷ δαίμονι.

[03737] Οὗτος γὰρ ἦν ἐπίσημος πάλαι, ὡς καὶ πολλοὺς ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος χρησμῶν χάριν ἐκεῖσε ἀπαίρειν.

[03738] Φασὶ δὲ καὶ Ἀλέξανδρον, τὸν τῶν Μακεδόνων βασιλεύσαντα πρῶτον, οἱ τὰ ἐκείνου συγγεγραφότες, πρὸς ἐκεῖ νον δραμεῖν, καὶ χρησμοὺς ἐκεῖθεν λαβεῖν.

[03739] Ἐπειδὴ ^[81.1805] τοίνυν ταύτης κατεχούσης τῆς ἐξαπάτης, ἤρτητο τοῦ δαίμονος τούτου διαφερόντως ἡ Αἴγυπτος, μερίδα αὐ τὴν Ἀμμὼν ὀνομάζει, καὶ παρακελεύεται αὐτῇ χορεύειν, ὡς τῆς Νινευῒ τὸν ὄλεθρον δεξαμένης.

[03740] Ποταμοὺς δὲ κύκλῳ αὐτῆς τὰς διόρυγας λέγει.

[03741] Εἶτα τοὺς ἐπικούρους ἀπαριθμεῖται, τοὺς Αἰθίοπας, τοὺς Λίβυας, καὶ τοὺς ἑσπερίους Λίβυας τοὺς νῦν Ἀφροὺς καλουμένους·

[03742] Φοὺδ γὰρ τούτους ἐκάλεσεν.

[03743] Ἀλλ' ὅμως καὶ τοσούτους ἔχουσα συμμάχους, καὶ ὑπὸ θαλάσσης καὶ ποταμῶν κυκλουμένη, οὐδὲ αὕτη, φησὶν, ἀπείρατος μενεῖ κακῶν, ἀλλ' εἰς μετοικεσίαν πορεύσεται αἰχμάλωτος.

[03744] Καὶ τὰ νήπια αὐτῆς ἐδα φιοῦσιν ἐπ' ἀρχαῖς ὁδῶν αὐτῆς, καὶ ἐπὶ πάντα τὰ ἔνδοξα αὐτῆς βαλοῦσι κλήρους, καὶ πάντες οἱ μεγι στᾶνες αὐτῆς δεθήσονται χειροπέδαις.

[03745] Ταῦτα δὲ καὶ Ναβουχοδονόσορ εἰς αὐτὴν εἰργάσατο, καὶ Καμ βύσης ὕστερον ὁ Κύρου, τὴν βασιλείαν αὐτῆς κατα λύσας, ὑπὸ τὴν αὐτοῦ δυναστείαν τελεῖν κατηνάγ κασε·

[03746] καὶ Ἀλέξανδρος δὲ μετὰ πολλὰς γενεὰς ὑπὸ τὴν Μακεδονικὴν αὐτὴν ἐποίησε βασιλείαν.

[03747] Ταῦτα περὶ τῆς Αἰγύπτου προθεσπίσας, πάλιν πρὸς τὴν Νινευῒ μεταφέρει τὸν λόγον.

[03748] ιαʹ.

[03749] Καὶ σὺ μεθυσθήσῃ, καὶ ἔσῃ παρεωραμένη, καὶ σὺ ζητήσεις ἑαυτῇ στάσιν ἐξ ἐχθρῶν σου.

[03750] Καθάπερ γάρ τινι μέθῃ παραδοθήσῃ τῇ συμφορᾷ, καὶ τῇδε κἀκεῖσε διαθέουσα, ἀπαλλαγήν τινα τῶν κατεχόντων ζητήσεις δεινῶν, καὶ οὐχ εὑρήσεις.

[03751] Πα ραπλησίως δὲ σοὶ καὶ αἱ ὀχυραί σου πόλεις παραδο θήσονται τοῖς πολεμίοις.

[03752] Τοῦτο γὰρ διὰ τῆς εἰκόνος ἐδήλωσε.

[03753] ιβʹ.

[03754] Πάντα τὰ ὀχυρώματά σου ὡς συκαῖ σκο ποὺς ἔχουσαι, ἐὰν σαλευθῶσι, καὶ πεσοῦνται εἰς στόμα ἐσθίοντος.

[03755] ∆ίκην, φησὶ, συκῶν ὑπ' ἀνέμου σαλευομένων, καὶ τὰ πρώϊμα σῦκα ῥᾳδίως ἀποβαλ λουσῶν, γυμνωθήσῃ τῶν οἰκητόρων·

[03756] καὶ οἱ γενναῖοι δέ σου στρατιῶται οὐδὲν διοίσουσι γυναικῶν, δειλίᾳ κατεχόμενοι·

[03757] ἀνοιχθήσονται δέ σου αἱ πύλαι ῥᾳδίως, τοῦ πυρὸς τοὺς μοχλοὺς δαπανῶντος, καὶ τῶν ἐναν τίων χειμάῤῥου δίκην διὰ τούτων εἰσβαλλόντων.

[03758] ιδʹ.

[03759] Ὕδωρ γὰρ, φησὶ, περιοχῆς ἐπίσπασαι σεαυ τῇ.

[03760] Εἶτα κατ' εἰρωνείαν·

[03761] Καὶ κατακράτησον τῶν ὀχυρωμάτων.

[03762] Χρῆσαι, φησὶ, τῇ δυνάμει σου, περιβόλους ἔχουσα, καὶ τάφρους ἔξω τῶν περιβό λων.

[03763] Ἔμβηθι εἰς πηλὸν, καὶ συμπατήθητι ἐν ἀχύροις, καὶ κατακράτησον ὑπὲρ πλίνθον.

[03764] (ιεʹ, ιὰʹ.) Ἐκεῖ κα ταφάγεταί σε πῦρ, ἐξολοθρεύσει σε μάχαιρα, καὶ καταφάγεταί σε ὡς ἀκρὶς, καὶ βαρυνθήσῃ ὡς βροῦ χος.

[03765] Ἐπλήθυνας τὰς ἐμπορίας σου ὑπὲρ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ.

[03766] Μὴ θάῤῥει, φησὶ, τοῖς ὀχυρώμασιν·

[03767] οὐδεμίαν γὰρ ἕξεις ἐκεῖθεν βοήθειαν·

[03768] ἀλλὰ δίκην πηλοῦ εἰς πλινθουργίαν μετ' ἀχύρου συμπατουμέ νου, ὑπὸ τῶν ἐπιόντων σοι πολεμίων συμπατηθήσῃ·

[03769] καὶ τὴν μὲν πόλιν ἐμπρήσουσιν, ὑμᾶς δὲ τοὺς κατοι κοῦντας τοῖς παντοδαποῖς κατασφάξουσι βέλεσιν·

[03770] ἀκρίδος δὲ δίκην καὶ βρούχου ἄρδην ἅπαντας ὑμᾶς ^[81.1808] δαπανήσουσι, καὶ ὃν πανταχόθεν συνηθροίσατε πλοῦ τον, οὐδὲ ἀριθμηθῆναι ῥᾳδίως δυνάμενον καθάπερ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ, οἱ δυσμενεῖς λήψονται.

[03771] Βροῦχος ὥρμησε, καὶ ἐξεπετάσθη.

[03772] (ιζʹ.) Ἐξ ήλατο ὡς ἀττέλαβος ὁ σύμμικτός σου, ὡς ἀκρὶς ἐπι βεβηκυῖα ἐπὶ φραγμὸν ἐν ἡμέρᾳ πάγους·

[03773] ὁ ἥλιος ἀνέτειλε, καὶ ἀφήλατο, καὶ οὐκ ἐπεγνώσθη ὁ τό πος αὐτῆς.

[03774] Καθάπερ γὰρ, φησὶν, ἀκρὶς καὶ βροῦχος, καὶ τὰ τούτοις προσόμοια, δρόσου μὲν ἐπικειμένης ἐφιζάνει τοῖς θάμνοις, ἀποπτῆναι μὴ δυνάμενα·

[03775] τῆς δὲ ἡλιακῆς προσβαλλούσης ἀκτῖνος ἀνίσταται, καὶ πετάννυσι τὰ πτερὰ, καὶ εἰς ἕτερον μεταβαίνει τόπον·

[03776] οὕτως οἱ εἰς ἐπικουρίαν σου πα ραγενόμενοι, τῶν πολεμίων τὴν προσβολὴν θεασάμε νοι, τῆς σφῶν αὐτῶν σωτηρίας φροντιοῦσι, καὶ φυγῇ χρησάμενοι, μόνην σε καταλείψουσιν.

[03777] Εἶτα συμπα θητικῶς·

[03778] Οὐαὶ αὐτοῖς! (ιηʹ.) Ἐνύσταξαν οἱ ποιμένες σου, βασιλεὺς Ἀσσύριος ἐκοίμισε τοὺς δυνάστας σου·

[03779] ἀπῆρεν ὁ λαός σου ἐπὶ τὰ ὄρη, καὶ οὐκ ἦν ὁ ἐκδε χόμενος.

[03780] Καὶ ἐκ τούτων δῆλον, ὡς καὶ τὸν Βαβυ λώνιον Ἀσσύριον ἡ θεία προσαγορεύει Γραφή.

[03781] Οὕ τω δὲ καὶ οἱ ἔξω συγγραφεῖς αὐτὸν ὀνομάζουσι.

[03782] Τοὺς μὲν γὰρ τῆς Νινευῒ βασιλέας ἔφη νυστάξαι·

[03783] ὕπνον δὲ τὸν θάνατον ὀνομάζει.

[03784] Οὕτω γὰρ λέγει καὶ ὁ μακάριος ∆αβίδ·

[03785] Ἀπὸ ἐπιτιμήσεώς σου, ὁ Θεὸς Ἰακὼβ, ἐνύσταξαν οἱ ἐπιβεβηκότες τοῖς ἵπποις.

[03786] Τούτους δὲ τοὺς βασιλέας κοιμηθῆναι εἴρηκε·

[03787] Βασιλεὺς Ἀσσύριος ἐκοίμισε τοὺς δυνάστας σου.

[03788] Τούτων δὲ ἀναιρεθέντων ἀπῆρεν ὁ λαός σου ἐπὶ τὰ ὄρη φυγῇ χρώμενος, καὶ οὐκ ἦν ὁ ἐκδεχόμενος, οὐδὲ ἀντιστῆναι δυνάμενος.

[03789] Εἶτα τὸ ἀνήκεστον τῶν κακῶν προσημαίνων·

[03790] ιθʹ.

[03791] Οὐκ ἔστιν ἴασις τῇ συντριβῇ σου.

[03792] Ἐπειδὴ τροπικῶς τὴν συντριβὴν καὶ τὴν ἴασιν τέθεικεν, ὡσαύτως ἐπήγαγεν·

[03793] Ἐφλέγμανεν ἡ πληγή σου.

[03794] Ἀνιάτοις, φησὶ, παρεδόθησαν κακοῖς.

[03795] Πάντες οἱ ἀκούσαντες τὴν ἀγγελίαν σου, κροτήσουσι χεῖρας ἐπὶ σὲ, διότι ἐπὶ τίνα οὐκ ἦλθεν ἡ κακία σου διαπαντός;

[03796] Ἀναμιμνησκόμενοι, φησὶ, τῶν εἰς αὐτοὺς ὑπὸ σοῦ γενομένων κακῶν, ἐφησθήσονταί σοι ταῦτα παθούσῃ, καὶ τὰς χεῖρας κροτήσουσιν.

[03797] Εἰδότες τοίνυν τοῦ Κρι τοῦ τὸ δίκαιον, δείσωμεν τὸ κριτήριον, ἵνα τὴν ἐκεῖ θεν ἐκφερομένην κατὰ τῶν παρανομούντων διαφύγω μεν ψῆφον, καὶ τῶν αἰωνίων ἀπολαύσωμεν ἀγαθῶν χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ, Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[03798] Ἀμήν.

[03799] ^[81.1809] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΑΜΒΑΚΟΥΜ.

[03800] ΥΠΟΘΕΣΙΣ.

[03801] Εἰσί τινες, οἳ κομιδῇ δυσχεραίνουσι τοὺς ἀδικοῦν τας εὐημεροῦντας θεώμενοι·

[03802] καὶ οἱ μὲν ἐνδυάζου σιν εἰ προμηθεῖται τῶν ἀνθρώπων ὁ τῶν ὅλων Θεός·

[03803] οἱ δὲ πιστεύουσι μὲν τοῖς περὶ προνοίας λό γοις, ἐπαποροῦσι δὲ τί δήποτε τοῦτον οἰκονομεῖται τὸν τρόπον τὰ πράγματα.

[03804] Τούτων τῶν δευτέρων τὸ πρόσωπον ὁ θαυμάσιος Ἀμβακοὺμ ὁ προφήτης ἀνα λαβὼν, ἐπαπορεῖ μὲν, ὡς δῆθεν αὐτὸς μαθεῖν ἐφιέ μενος τὴν αἰτίαν τῶν γιγνομένων·

[03805] ἐπιφέρει δὲ τὴν λύσιν, ἣν ἡ τοῦ Πνεύματος ἐχορήγησε χάρις.

[03806] Οὐ γὰρ, ὥς τινες ὑπέλαβον, αὐτὸς τοῦτό γε τὸ πάθος ὑπέμει νεν·

[03807] ἀλλὰ τὸ παρὰ τῶν ἄλλων εἰσφέρει, καὶ τὴν περὶ τῶν ζητουμένων ἐπιφέρει διδασκαλίαν.

[03808] Ταυτὸ δὴ τοῦτο πεποίηκε καὶ ὁ θεῖος ∆αβίδ·

[03809] εἰσάγει γὰρ πρόσωπον δυσκόλως ἔχον πρὸς τὰς τῶν πονηρῶν εὐπραξίας, καί φησιν·

[03810] Ἐμοῦ δὲ παρὰ μικρὸν ἐσαλεύ θησαν οἱ πόδες, παρ' ὀλίγον ἐξεχύθη τὰ διαβήματά μου, ὅτι ἐζήλωσα ἐπὶ τοῖς ἀνόμοις εἰρήνην ἁμαρ τωλῶν θεωρῶν.

[03811] Καὶ πολλὰ τοιαῦτα τούτοις προσ θεὶς, ὑπέδειξε τῶν ζητουμένων τὴν λύσιν.

[03812] Τοῦτο γὰρ, φησὶ, κόπος ἐστὶν ἐνώπιόν μου, ἕως οὗ εἰσέλθω εἰς τὸ ἁγιαστήριον τοῦ Θεοῦ, καὶ συνῶ εἰς τὰ ἔσχατα αὐτῶν.

[03813] Τοῦτο δὲ μαθὼν ἀπὸ τῆς τοῦ Πνεύματος χάριτος, ἐπήγαγε·

[03814] Πλὴν διὰ τὰς δολιότητας αὐ τῶν ἔθου αὐτοῖς κακά·

[03815] κατέβαλες αὐτοὺς ἐν τῷ ἐπαρθῆναι·

[03816] πῶς ἐγένοντο εἰς ἐρήμωσιν;

[03817] ἐξάπινα ἐξέλιπον, ἀπώλοντο διὰ τὴν ἀνομίαν αὑτῶν, ὡσεὶ ἐνύπνιον ἐξεγειρομένων.

[03818] Καὶ μετ' ὀλίγα, διδάσκων μὴ πολυπραγμονεῖν τὰς θείας οἰκονομίας, ἀλλ' ἁπλοϊ κὼς τοὺς θείους ὑποδέχεσθαι λόγους·

[03819] Κτηνώδης, φησὶν, ἐγενόμην παρὰ σοὶ, κἀγὼ διὰ παντὸς μετὰ σοῦ.

[03820] Προσήκει γάρ με, φησὶ, καθάπερ ἕπεται τὸ κτῆνος τῷ ἡγουμένῳ καὶ ἄγοντι, μὴ περιεργαζόμενον ποῦ βαδίζει, οὕτω τοῖς σοῖς λόγοις πιστεύειν, καὶ ^[81.1812] τοῖς σοῖς νόμοις ἀκολουθεῖν·

[03821] τοῦτο γὰρ ποιῶν, τῆς σῆς κηδεμονίας ἔρημος οὐ γενήσομαι.

[03822] Ὅτι δὲ τὰς προειρημένας ζητήσεις τέθεικεν, οὐχ ὡς αὐτὸς ἐν δυάζων, ἀλλὰ τοὺς τῶν ἀνθρώπων λογισμοὺς δια γράφων, καὶ αὐτὸ δηλοῖ τοῦ ψαλμοῦ τὸ προοίμιον·

[03823] Ὡς ἀγαθὸς γὰρ, φησὶ, τῷ Ἰσραὴλ ὁ Θεὸς, τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ.

[03824] Ὁ δὲ ἀγαθὸν τὸν Θεὸν ὁμολο γήσας, δῆλον ὅτι καὶ ἀγαθῶν εἶναι πρύτανιν συν ομολογεῖ.

[03825] Τοιαῦτα πολλὰ καὶ ἐν ἄλλοις ψαλμοῖς, καὶ παρὰ ἄλλοις προφήταις εὑρίσκομεν.

[03826] Τούτοις ἔοικε καὶ τοῦ θεσπεσίου Ἀμβακοὺμ ἡ προφητεία.

[03827] ∆οκεῖ γὰρ ἐπαπορεῖν, ἀνθ' ὅτου τῶν ἐπιεικεστέρων οἱ θρα σύτεροι μᾶλλον εὖ πράττουσι, καὶ τί δήποτε παρα πόδας τοῖς παρανομοῦσιν ἡ τιμωρία οὐχ ἕπεται.

[03828] Ὅτι δὲ οὐ τοὺς οἰκείους ἡμῖν προτέθεικε λογισμοὺς, ἀλλὰ τοῖς νοσοῦσιν ἀλεξίκακον φάρμακον κατασκευάζων, εἰς ἐπαπόρησιν καὶ λύσιν σχηματίζει τὴν προφητείαν, καὶ αὐτὸ μαρτυρεῖ τὸ προοίμιον

[03829] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ.

[03830] αʹ.

[03831] Εἰρηκὼς γάρ·

[03832] Τὸ λῆμμα, ὃ εἶδεν Ἀμβακοὺμ ὁ προφήτης, εὐθὺς ἐπήγαγεν·

[03833] βʹ, γʹ.

[03834] Ἕως τίνος, Κύριε, κεκράξομαι, καὶ οὐ μὴ εἰσακούσεις;

[03835] βοήσομαι πρὸς σὲ ἀδικούμενος, καὶ οὐ μὴ σώσεις;

[03836] Ἱνατί μοι ἔδειξας κόπους καὶ πόνους;

[03837] ἐπιβλέπειν ἐπὶ ταλαιπωρίαν καὶ ἀσέ βειαν;

[03838] Λῆμμα δὲ καλεῖ τῆς διανοίας τὴν λῆψιν, καὶ τὴν ἀπὸ τῶν ἀνθρωπίνων μετάβασιν ἐπὶ τὴν θείαν ἀποκάλυψιν.

[03839] Εἰ τοίνυν ἐκ πνευματικῆς ἐνερ γείας τὰ προειρημένα ἐφθέγξατο, εὔδηλον ὡς οὐκ αὐτὸς τὸ πάθος ὑπέμεινεν, ἀλλὰ τῶν οὕτω διακειμέ νων τὸ ἕλκος γυμνοῖ, καὶ τὸ φάρμακον ἐπιτίθησι.

[03840] Τοιγάρτοι προστίθησι τοῖς εἰρημένοις, καὶ λέγει·

[03841] Ἐξεναντίας μου γέγονε κρίσις, καὶ ὁ κριτὴς λαμ βάνει.

[03842] Χρήμασι γὰρ, φησὶν, ἀπεμπολοῦσι τὸ δί καιον οἱ δικάζοντες, καὶ τῆς τῶν νόμων φυλακῆς οὐδεμίαν ποιοῦνται φροντίδα.

[03843] Τοῦτο γὰρ δι' ὧν ἐπ ήγαγε παρεδήλωσε·

[03844] δʹ.

[03845] ∆ιὰ τοῦτο διεσκέδασται νόμος, καὶ οὐ διεξάγεται εἰς τέλος κρῖμα·

[03846] ὅτι ἀσεβὴς καταδυνα στεύει τὸν δίκαιον·

[03847] ἕνεκεν τούτου ἐξελεύσεται τὸ κρῖμα διεστραμμένον.

[03848] Ταῦτα δὲ περὶ τῶν ἐν Ἱερου σαλὴμ παρανομούντων διεξελήλυθεν·

[03849] ὁ γὰρ Ἰσραὴλ ὑπὸ Ἀσσυρίων ἐξανδραποδισθεὶς ἤδη τὴν ἀλλοδαπὴν ᾤκει.

[03850] Οὕτω τοῦ δυσχεραίνοντος προσώπου τοὺς λό γους προτεθεικὼς, διὰ τῆς θείας ἀποκρίσεως ποιεῖται τὴν ἴασιν.

[03851] εʹ.

[03852] Ἴδετε, οἱ καταφρονηταὶ, καὶ ἐπιβλέψατε, καὶ θαυμάσατε, καὶ ἴδετε θαυμάσια, καὶ ἀφανίσθητε·

[03853] διότι ἔργον ἐγὼ ἐργάζομαι ἐν ταῖς ἡμέραις ὑμῶν, ὃ οὐ μὴ πιστεύσητε, ἐάν τις ἐκδιηγῆται.

[03854] Κατα φρονητὰς καλεῖ τοὺς ἀδεῶς παρανομοῦντας, καὶ ἀναλγησίαν νοσοῦντας.

[03855] Τούτοις παρακελεύεται μὲν ^[81.1813] τοῖς θεσπιζομένοις προσχεῖν, καταπλαγῆναι, καὶ δεῖσαι τὴν ἀπειλήν.

[03856] Οἶδε δὲ ὅμως, ἅτε δὴ ἅπαντα καὶ πρὶν γενέσθαι σαφῶς ἐπιστάμενος, ὡς ἀπιστή σουσι τοῖς λεγομένοις, καὶ πρὸ τῆς πείρας τῶν πραγμάτων ψευδεῖς τοὺς περὶ τούτων νομιοῦσι λό γους.

[03857] Ἀλλ' ὅμως ἀγαθὸς ὢν καὶ δίκαιος, κρίνειν ὑπὸ μόνης τῆς προγνώσεως οὐκ ἀνέχεται·

[03858] ἀλλὰ καὶ τοῖς ἀπιστοῦσι τὰς προῤῥήσεις προσφέρει, καὶ θεραπείαν οὐ δεχομένοις τὴν τιμωρίαν ἐπάγει.

[03859] ὰʹ.

[03860] ∆ιὸ ἰδοὺ ἐγὼ ἐγείρω τοὺς Χαλδαίους, τὸ ἔθνος τὸ πικρὸν καὶ τὸ ταχινὸν, καὶ τὸ πορευόμε νον ἐπὶ τὰ πλάτη τῆς γῆς, τοῦ κατακληρονομῆσαι σκηνώματα οὐχ αὑτοῦ.

[03861] Ὑμῖν γὰρ τοῖς ἀδικίᾳ καὶ παρανομίᾳ συζῶσι δι' οὓς δυσχεραίνουσιν οἱ τῆς Προνοίας ἀγνοοῦντες τοὺς νόμους, τοὺς ὠμοτάτους καὶ ὀξυτάτους ἐπάξω Χαλδαίους, οἱ τῶν ἀλλοτρίων ἐφιέμενοι, κατὰ πάντων στρατεύουσι τῶν ἐθνῶν.

[03862] ζʹ.

[03863] Φοβερὸς καὶ ἐπιφανής ἐστιν·

[03864] ἐξ αὐτοῦ τὸ κρῖμα αὐτοῦ ἔσται, καὶ τὸ λῆμμα αὐτοῦ ἐξ αὐτοῦ ἐξελεύσεται.

[03865] Ἐπίσημός ἐστι, καὶ ἱκανὸς ἐκ μόνης ἐκδειματῶσαι τῆς φήμης.

[03866] ∆ικάζει δὲ, οὐ νόμοις ἀλ λοτρίοις ἀκολουθῶν, ἀλλὰ τὸ παραστὰν ποιεῖται νό μον.

[03867] Τοῦτο δὲ ὁ Σύμμαχος σαφέστερον τέθεικεν·

[03868] Αὐτὸς ἑαυτῷ δικάσει, καὶ δόγμα τὸ ἑαυτοῦ ἐπεξελεύσεται.

[03869] ηʹ.

[03870] Καὶ ἐξαλοῦνται ὑπὲρ παρδάλεις οἱ ἵπποι αὐτοῦ, καὶ ὀξύτεροι ὑπὲρ τοὺς λύκους τῆς Ἀρα βίας·

[03871] καὶ ἐξιππάσονται οἱ ἱππεῖς αὐτοῦ, καὶ ὁρμή σουσι μακρόθεν, καὶ πετασθήσονται ὡς ἀετὸς πρό θυμος εἰς τὸ φαγεῖν.

[03872] ∆ιὰ πάντων δὲ τὴν ῥώμην αὐτῶν, καὶ τὴν ἀνδρείαν, καὶ τὴν ταχύτητα προεσή μηνε.

[03873] Τοιοῦτος γὰρ ἐν μὲν πτηνοῖς ὁ ἀετὸς, ᾧ τοὺς ἱππέας εἴκασεν·

[03874] ἐν δὲ θηρίοις αἱ παρδάλεις, καὶ τῆς Ἀραβίας οἱ λύκοι, οἷς τῶν ἵππων παρέβαλε τὴν ὀξύτητα.

[03875] θʹ.

[03876] Συντέλεια ἐπ' ἀσεβεῖς ἥξει, ἀνθεστηκότας προσώποις αὐτῶν ἐξεναντίας.

[03877] Οὗτοι τοῖς δυσσε βέσιν ὄλεθρον ἐπάξουσι παντελῆ, καὶ ταῦτα πολεμεῖν αὐτοῖς καὶ παρατάττεσθαι πειρωμένοις.

[03878] Καὶ τοῦτο δὲ σαφέστερον ὁ Σύμμαχος τέθεικε·

[03879] Πάντα εἰς πλεονεξίαν ἥξει, ἡ πρόσοψις τοῦ προσώπου αὐτῶν ἄνεμος καύσων.

[03880] Καθάπερ γὰρ τῶν ἵππων καὶ τῶν ἱππέων παραβολικῶς ἔδειξε τὴν ταχύτητα·

[03881] οὕτω καὶ τῶν προσώπων τὸ θηριῶδες ἀνέμῳ ἀπείκασε καύσωνι.

[03882] Ὥσπερ γὰρ ἐκεῖνος καίει τὰ γυμνὰ τῶν σωμάτων, οὕτως ἱκανὴ τῶν Χαλδαίων ἡ θέα τῶν ὁρώντων κατασβέσαι τὸ ἄνθος.

[03883] Καὶ συνάξει ὡς ἄμμον αἰχμαλωσίαν.

[03884] (ιʹ.) Καὶ αὐτὸς ἐν βασιλεῦσιν ἐντρυφήσει, καὶ τύραννοι παί γνια αὐτοῦ·

[03885] καὶ αὐτὸς εἰς πᾶν ὀχύρωμα ἐμπαίξεται, καὶ βαλεῖ χῶμα, καὶ κρατήσει αὐτοῦ.

[03886] Παίζων γὰρ μᾶλλον, ἢ σπουδάζων, καὶ τὰς ἐννόμους βασιλείας, καὶ τὰς παρανόμους καταλύσει τυραννίδας, καὶ χώμασι καὶ μηχανήμασι κεχρημένος, πάντα περί ^[81.1816] βολον ὀχυρὸν ἐκ βάθρων ἀνασπάσει·

[03887] ἀλλὰ ταύτην αὐτοῦ τὴν μανίαν ὁ ἀγαθὸς θεασάμενος ∆εσπότης, ἐλεήσει τοὺς ταῖς συμφοραῖς ταύταις περιπεσόντας.

[03888] ιαʹ.

[03889] Τότε γὰρ, φησὶ, μεταβαλεῖ τὸ πνεῦμα αὑ τοῦ, καὶ διελεύσεται, καὶ ἐξιλάσεται.

[03890] Εἰς οἶκτον γὰρ μεταβαλὼν τὴν ὀργὴν ἵλεως ἔσται, καὶ σβέσει τὰ λυπηρά.

[03891] ∆ιὸ λίαν ἐκπλαγεὶς ὁ προφήτης τὴν θείαν φιλανθρωπίαν, ἐβόησεν·

[03892] Αὕτη ἡ ἰσχὺς τῷ Θεῷ μου.

[03893] Σοὶ γὰρ μόνῳ πρόσεστιν, ὦ ∆έσποτα, δύναμις, καὶ κολάζειν ὡς βούλει, καὶ μεταβάλλειν τὴν τιμω ρίαν εἰς ἔλεον.

[03894] ιβʹ.

[03895] Οὐχὶ σὺ ἀπ' ἀρχῆς, Κύριε, ὁ Θεός μου ὁ ἅγιος, καὶ οὐ μὴ ἀποθάνωμεν;

[03896] Σὲ γὰρ ἄνωθεν ∆εσπότην καὶ Θεὸν ἐγνωκότες, καὶ τῶν ὄντων ἁπάν των ὑπέρτερον, τῆς παρὰ σοῦ σωτηρίας τυγχάνο μεν.

[03897] Κύριε, εἰς κρῖμα τέταχας αὐτὸν, καὶ ἔπλασέ με τοῦ ἐλέγχειν παιδείαν αὐτοῦ.

[03898] Εἰς τοῦτό με, φησὶν, ἄνωθεν εἰς τὸ εἶναι παρήγαγες, ὥστε καὶ τοὺς ἁμαρτάνοντας διελέγχειν, καὶ τὰς ἐπιφερομένας προλέγειν παιδείας.

[03899] ιγʹ, ιδʹ.

[03900] Καθαρὸς ὁ ὀφθαλμός σου τοῦ μὴ ὁρᾷν πονηρὰ, καὶ ἐπιβλέπειν ἐπὶ πόνους οὐ δυνήσῃ·

[03901] τί ἐπιβλέπεις ἐπὶ καταφρονοῦντας, παρασιωπή σεις ἐν τῷ καταπίνειν ἀσεβῆ τὸν δίκαιον;

[03902] Καὶ ποιήσεις τοὺς ἀνθρώπους ὡς τοὺς ἰχθύας τῆς θαλάσ σης, καὶ ὡς ἑρπετὰ οὐκ ἔχοντα ἡγούμενον;

[03903] Τὴν μὲν οὖν ἐν τῷ προοιμίῳ κειμένην ἐπαπόρησιν διὰ τοὺς ἐν τῇ Ἱερουσαλὴμ παρανομοῦντας τέθεικε, προθεσπίσας δὲ τὴν διὰ τῶν Χαλδαίων ἐπαχθησο μένην αὐτοῖς τιμωρίαν, καὶ εἰδὼς ὡς καὶ περὶ τού του πολλοῖς τεχθήσεται ζήτησις, ἀνθ' ὅτου τοῖς πονη ροτάτοις τοὺς μείζονα πταίσαντας παραδέδωκε, τὰ νῦν εἰρημένα τέθεικεν, οὐχ ὡς αὐτὸς τὴν θείαν πε ριεργαζόμενος πρόνοιαν, (πῶς γὰρ ὅγε εἰς ἔλεγχον τῶν ἄλλων διαπλασθῆναι φήσας;) ἀλλὰ τῶν τὰ τοι αῦτα ζητούντων τοὺς λογισμοὺς διαγράψας.

[03904] Καί φησιν·

[03905] Ὅτι πᾶσαν βδελύττῃ πονηρίαν, ἐπίσταμαι·

[03906] δικαιοσύνης γὰρ ὑπάρχεις πηγή·

[03907] ἐφίεμαι δὲ μα θεῖν, τί δήποτε τοὺς ἀλαζόνας καὶ ἀναλγησίαν νο σοῦντας, εὐπράττειν ἐᾷς, καὶ περιορᾷς ὑπὸ τῶν δυσ σεβούντων τοὺς οὐ τοιούτους ἀδικουμένους.

[03908] Τὸν γὰρ δίκαιον ἐνταῦθα οὐ τὸν ἐν ἅπασι δίκαιον κέκληκεν, ἀλλὰ κατὰ σύγκρισιν τὸν τοῦ ἀδικοῦντος δικαιότερον.

[03909] Οὕτω γὰρ καὶ ὁ Ἀκύλας, καὶ ὁ Σύμμαχος, καὶ Θεοδοτίων ἡρμηνεύκασι·

[03910] Παρασιωπᾷς καταπίνοντος ἀσεβοῦς τὸν δικαιότερον αὐτοῦ.

[03911] Οὕτω δὲ καὶ τού των γιγνομένων, οὐδὲν διοίσει τῶν ἀνθρώπων ἡ φύ σις, τῶν ἐν τοῖς ὕδασι διαιτωμένων ἀλόγων, ἃ οὔτε νομοθέτας, οὔτε κριτὰς ἔχουσιν·

[03912] ἀλλ' εἰς βορὰν τοῖς δυ νατωτέροις οἱ ἀσθενέστεροι πρόκεινται.

[03913] Κατὰ τούτους γὰρ καὶ οὗτος κακῶς τῇ δυναστείᾳ χρώμενος.

[03914] Λέγει δὲ τὸν Βαβυλώνιον.

[03915] ιεʹ, ιὰʹ.

[03916] Συντέλειαν ἐν ἀγκίστρῳ ἀνέσπασεν αὐτὸν, καὶ εἵλκυσεν αὐτὸν ἐν ἀμφιβλήστρῳ αὑτοῦ, ^[81.1817] καὶ συνήγαγεν αὐτὸν ἐν ταῖς σαγήναις αὑτοῦ.

[03917] Ἕνεκεν τούτου εὐφρανθήσεται, καὶ χαρήσεται ἡ καρδία αὐτοῦ.

[03918] Ἕνεκεν τούτου θύσει τῇ σαγήνῃ αὑτοῦ, καὶ θυμιάσει τῷ ἀμφιβλήστρῳ αὑτοῦ·

[03919] ὅτι ἐν αὐτοῖς ἐλίπανε μερίδα αὑτοῦ, καὶ τὰ βρώματα αὐτοῦ ἐκλεκτά.

[03920] Τοσαύτην γὰρ περίκειται δύναμιν, ὡς ὁλόκληρα ἔθνη καθάπερ τινὶ σαγήνῃ καὶ ἀγκί στρῳ θηρεύειν, καὶ τῇ θήρᾳ ἐπεντρυφᾷν.

[03921] Εἰς δὲ τὸ τῆς ἀλαζονείας πάθος ἐντεῦθεν ἐκπίπτων, αἰτίαν τῶν γιγνομένων μόνην τὴν οἰκείαν οἴεται δύναμιν, καὶ ταύτῃ τὰς θείας προσφέρειν παρακελεύει τιμάς.

[03922] Τοῦτο δὲ σαφέστερον ἡμᾶς ὁ θεῖος ἐδίδαξε ∆ανιὴλ, χρυσῆν αὐτὸν εἰκόνα κατασκευάσαι φήσας, καὶ ταύ την προσκυνῆσαι τῶν ὑπηκόων ἀναγκάσαι τὸ πλῆθος, καὶ πρὸς τοῖς ἀρχομένοις τοὺς ἄρχοντας.

[03923] Καὶ ὁ θεῖος δὲ Ἡσαΐας, καὶ τὴν ἀλαζονείαν αὐτοῦ καὶ τὴν τιμω ρίαν κατὰ ταυτὸν τραγῳδῶν, καὶ τοὺς λογισμοὺς αὐτοῦ δήλους ποιῶν, φησίν·

[03924] Ἀναβήσομαι ἐπὶ τῶν νεφελῶν, ἐπάνω τῶν ἄστρων τοῦ οὐρανοῦ θήσω τὸν θρόνον μου·

[03925] καταλήψομαι τὴν οἰκουμένην ὡς νοσσιὰν, καὶ ὡς καταλελειμμένα ὠὰ ἀρῶ.

[03926] Οἷς εὐθὺς ἐπιφέ ρει·

[03927] Ὑποκάτω σου στρώσουσι σῆψιν, καὶ τὸ κάλυμμά σου σκώληξ.

[03928] Καὶ ὁ μακάριος Ἀμβακοὺμ ὁ προφήτης φησί·

[03929] Θύσει τῇ σαγήνῃ αὑτοῦ, καὶ θυμιάσει τῷ ἀμφι βλήστρῳ αὑτοῦ, ὅτι ἐν αὐτοῖς ἐλίπανε μερίδα αὑτοῦ, καὶ τὰ βρώματα αὐτοῦ ἐκλεκτά.

[03930] (ιζʹ.) ∆ιὰ τοῦτο ἀμφιβαλεῖ τὸ ἀμφίβληστρον αὑτοῦ, καὶ διαπαντὸς ἀποκτενεῖ ἔθνη, καὶ οὐ φείσεται.

[03931] Ἐξουρίων γὰρ φερόμενος, καὶ ῥᾳδίως σαγηνεύων οὓς βούλεται, καὶ κακοῦ τινος πεῖραν τέως οὐδεμίαν λαβὼν, καὶ κατὰ τῶν ἄλλων ἐθνῶν ἐπιχειρήσει, καὶ οὐ παύσεται τῇ δυνάμει καθάπερ τινὶ κεχρημένος δικτύῳ.

[03932] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βʹ.

[03933] αʹ.

[03934] Ἐπὶ τῆς φυλακῆς μου στήσομαι, καὶ ἐπιβή σομαι ἐπὶ πέτραν, καὶ ἀποσκοπεύσω τοῦ ἰδεῖν τί λαλήσει ἐν ἐμοὶ, καὶ τί ἀποκριθῶ ἐπὶ τὸν ἔλεγχόν μου.

[03935] Ἔοικε τοῦτο τοῖς ὑπὸ τοῦ μακαρίου ∆αβὶδ εἰρημένοις·

[03936] Τοῦτο κόπος ἐστὶν ἐναντίον μου, ἕως οὗ εἰσέλθω ἐπὶ τὸ ἁγιαστήριον τοῦ Θεοῦ, καὶ συνῶ εἰς τὰ ἔσχατα αὐτῶν.

[03937] Καὶ ἐνταῦθα γὰρ ὁ προφή της·

[03938] Ἐφ' ἧς ἐτάχθην, φησὶ, τάξεως μενῶ, τὸ στεῤ ῥὸν οὐ καταλείψω·

[03939] ἀλλ' ἐπὶ τῆς τοιαύτης πέτρας ἑστὼς, ἐφ' ἧς καὶ Μωϋσέα τὸν μέγαν ἔστησεν ὁ Θεὸς, τοῖς προφητικοῖς ὀφθαλμοῖς θεωρήσω τῶν ζητουμέ νων τὴν λύσιν.

[03940] Καὶ ἐντεῦθεν δὲ σαφῶς μεμαθήκα μεν, ὡς οὐ τοῦ θείου προφήτου, ἀλλ' ἄλλων αἱ τοιαῦται προτάσεις.

[03941] Εἶπε γάρ·

[03942] Ἀποσκοπεύσω τοῦ ἰδεῖν τί λαλήσει ἐν ἐμοὶ Κύριος, καὶ τί ἀποκριθῶ ἐπὶ τὸν ἔλεγχόν μου.

[03943] Προσήκει γάρ με μαθεῖν, ποίαν με χρὴ προσφέρειν ἀπόκρισιν τοῖς βουλομένοις παρ' ἐμοῦ τὰ τοιαῦτα μανθάνειν.

[03944] βʹ, γʹ.

[03945] Καὶ ἀπεκρίθη Κύριος πρός με, καὶ εἶπε·

[03946] ^[81.1820] Γράψον ὅρασιν σαφῶς εἰς πυξίον, ὅπως διώκῃ ὁ ἀναγινώσκων αὐτά.

[03947] ∆ιότι ἔτι ὅρασις εἰς καιρὸν μακρὸν, καὶ ἀνατελεῖ εἰς πέρας, καὶ οὐκ εἰς κενόν.

[03948] Μὴ μόνοις, φησὶ, τοῖς νῦν περὶ τούτων ἐνδυάζουσι προσενέγκῃς τοὺς λόγους, ἀλλὰ καὶ τοῖς εἰς ὕστερον ἐσομένοις ἀνάγραπτον τὴν περὶ τούτων μνήμην παράπεμψον·

[03949] μᾶλλον δὲ ἐκείνοις ἢ τούτοις ἁρμότ τει τὰ ῥηθησόμενα·

[03950] μετὰ συχνὸν γὰρ χρόνον δέξεται πέρας ἡ προφητεία.

[03951] Εἶτα καὶ παραινεῖ τὸ τέλος προσμένειν, καὶ μὴ ἐνδυάζειν διὰ τὸν ἐν μέσῳ δαπανώμενον χρόνον.

[03952] Ἐὰν ὑστερήσῃ, ὑπόμεινον αὐτὸν, ὅτι ἐρχόμενος ἥξει, καὶ οὐ χρονιεῖ.

[03953] Ἀληθὴς, φησὶν, ὁ τῆς προῤῥήσεως λόγος·

[03954] μὴ τοίνυν ἐνδυάσῃς, κἂν πολλοῦ διελθόντος χρόνου μὴ θεάσῃ τὸ τέλος·

[03955] περανθήσεται γὰρ πάντως, καὶ ἀτέλεστος οὐ μενεῖ.

[03956] δʹ.

[03957] Ἐὰν ὑποστείληται, οὐκ εὐδοκεῖ ἡ ψυχή μου ἐν αὐτῷ·

[03958] ὁ δὲ δίκαιός μου ἐκ πίστεως ζήσεται.

[03959] Ὁ μὲν γὰρ περὶ τὰς ὑπ' ἐμοῦ γιγνομένας προῤῥήσεις ἀμφιβόλῳ χρώμενος γνώμῃ, τῆς ἐμῆς κηδεμονίας ἀνάξιος·

[03960] ὁ δὲ τοῖς ὑπ' ἐμοῦ λεγομένοις πιστεύων, καὶ τῇ πίστει πρόσφορον μετερχόμενος βίον, τὸν τῆς ζωῆς τρυγήσει καρπόν.

[03961] Ταῦτα τοίνυν ἐπιστά μενος, πιστῶς δέξαι τὰ περὶ τοῦ Βαβυλωνίου σοι προδηλούμενα.

[03962] Εἶτα τὸν τῦφον αὐτοῦ καὶ τὴν ἄπλη στον διηγεῖται πλεονεξίαν.

[03963] εʹ.

[03964] Ὁ δὲ κατοιόμενος, καὶ καταφρονητὴς, ἀνὴρ ἀλαζὼν οὐθὲν οὐ μὴ περανεῖ.

[03965] Ἴσθι τοίνυν, ὡς ὁ οἰήσει χρώμενος, καὶ ἐφ' ἑαυτῷ μέγα φρονῶν, καὶ τῆς ἐμῆς μακροθυμίας καταφρονῶν, οὐ μέχρι πολ λοῦ ταύτῃ κατὰ τῶν ἄλλων χρήσεται τῇ δυναστείᾳ.

[03966] Ὃς ἐπλάτυνε καθὼς ὁ ᾅδης τὴν ψυχὴν αὑτοῦ, καὶ αὐτὸς ὡς θάνατος οὐκ ἐμπιπλάμενος·

[03967] καὶ ἐπισυν άξει πρὸς αὐτὸν πάντα τὰ ἔθνη, καὶ προσδέξεται πρὸς ἑαυτὸν πάντας τοὺς λαούς.

[03968] Ἅδῃ γὰρ καὶ θανάτῳ παραπλησίως κόρον λαβεῖν οὐκ ἐθέλει, καὶ πάντας ἀνθρώπους ὑφ' ἑαυτὸν ποιούμενος, οὐκ ἐμ πίπλησι τῆς ἐπιθυμίας τὴν δυναστείαν.

[03969] ὰʹ.

[03970] Οὐχὶ ταῦτα πάντα παραβολὴν κατ' αὐτοῦ λήψονται, καὶ πρόβλημα εἰς διήγησιν αὐτοῦ;

[03971] Καὶ ἐροῦσιν·

[03972] Οὐαὶ ὁ πληθύνων τὰ οὐκ ὄντα αὐτοῦ! ἕως τίνος καὶ βαρύνας τὸν κλοιὸν αὐτοῦ στιβαρῶς;

[03973] Ἅπας γὰρ εὖ φρονῶν ᾅδῃ μὲν αὐτοῦ καὶ θανάτῳ τὴν ἀπληστίαν παραβαλεῖ·

[03974] θρηνήσει δὲ αὐτὸν, ἐξ ἀλλοτρίων κακῶν τὴν περιουσίαν αὔξοντα, καὶ κό ρον λαβεῖν οὐκ ἐθέλοντα, ἀλλὰ τῷ δασμῷ καὶ τῷ φόρῳ τοὺς ἀρχομένους βαρύνοντα·

[03975] καὶ ἐρεῖ·

[03976] Μέχρι πότε κόρον οὐ λαμβάνεις τῆς ἀπληστίας;

[03977] Ἀλλὰ γὰρ ἄκων τῆς ἀδικίας παύσεται.

[03978] ζʹ, ηʹ.

[03979] Ὅτι ἐξαίφνης ἀναστήσονται δάκνοντες αὐτὸν, καὶ ἐκνήψουσιν οἱ ἐπίβουλοί σου, καὶ ἔσῃ αὐτοῖς εἰς διαρπαγήν.

[03980] ∆ιότι σὺ ἐσκύλευσας ἔθνη ^[81.1821] πολλὰ, σκυλεύσουσί σε πάντες οἱ ὑπολελειμμένοι λαοί.

[03981] Τοὺς γὰρ πλείστους καταγωνισάμενος, ὑπ' ὀλίγων καταλυθήσῃ·

[03982] καὶ ὥσπερ ἐξ ὕπνου διαναστάν τες οἱ τῆς σῆς ἐπὶ πλεῖστον ἀνασχόμενοι τυραννίδος, τὸν σὸν τυρεύσουσιν ὄλεθρον, καὶ δώσεις δίκας τῶν μυρίων σφαγῶν, καὶ τῆς πολλῆς δυσσεβείας, καὶ τῆς εἰς τὰς πόλεις παρανομίας, ἃς τῶν οἰκητόρων ἐρήμους ἀπέφηνας.

[03983] θʹ.

[03984] Ὢ ὁ πλεονεκτῶν πλεονεξίαν κακὴν τῷ οἴκῳ αὑτοῦ, τοῦ τάξαι εἰς ὕψος νοσσιὰν ἑαυτοῦ, τοῦ ἐκ σπασθῆναι ἐκ χειρὸς κακῶν.

[03985] Ἄθλιος ἀληθῶς καὶ τρισάθλιος, ὁ τοῦ πλείονος ἐφιέμενος, καὶ ἐκ τοιούτων πόρων αὔξειν τὸν οἶκον πειρώμενος, καὶ πάντων ἀνθρώπων ὑπέρτερος γενέσθαι φιλονεικῶν·

[03986] μείζονα γὰρ ὁ τοιοῦτος ὑπομενεῖ τὴν πτῶσιν, ἅτε δὴ ἐξ ὕψους μείζονος εἰς βάθος φερόμενος.

[03987] ιʹ.

[03988] Ἐβουλεύσω αἰσχύνην τῷ οἴκῳ σου, συνεπέρα νας λαοὺς πολλοὺς, καὶ ἐξήμαρτεν ἡ ψυχή σου.

[03989] Μυρία γὰρ κατὰ πολλῶν ἐθνῶν δράσας δεινὰ, τὴν μὲν σὴν ψυχὴν περιέπειρας ἁμαρτίαις, αἰσχύνῃ δὲ τὴν οἰκίαν περιέβαλες πᾶσαν.

[03990] ιαʹ.

[03991] ∆ιότι λίθος ἐκ τοίχου βοήσεται, καὶ κάνθαρος ἐκ ξύλου φθέγξεται αὐτά.

[03992] Οὐ γὰρ μόνον οἱ λόγου μετειληχότες, ἀλλὰ τυχὸν καὶ τὰ ἄψυχα, καὶ τὰ ἄλογα ταῦτα περὶ τῆς σῆς ἀνοίας καὶ μανίας βοή σονται.

[03993] ∆ῆλον δὲ ὡς ὑπερβολικῶς τὸ τοῦ λίθου καὶ τοῦ κανθάρου πρόκειται.

[03994] Καὶ γὰρ ὁ Κύριος τοῖς Ἰουδαίοις περὶ τῶν παιδίων ἔφη·

[03995] Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, κἂν οὗτοι σιγήσωσιν, οἱ λίθοι κεκράξονται.

[03996] Ἀντὶ δὲ τοῦ κάνθαρος, σύνδεσμος ξύλινος ὁ Σύμ μαχος τέθεικεν.

[03997] ιβʹ, ιδʹ.

[03998] Οὐαὶ ὁ οἰκοδομῶν πόλιν ἐν αἵμασι, καὶ ἑτοιμάζων πόλιν ἐν ἀδικίαις! Οὐ ταῦτά ἐστι παρὰ Κυρίου παντοκράτορος;

[03999] Καὶ ἐξέλιπον λαοὶ ἱκανοὶ ἐν πυρὶ, καὶ ἔθνη πολλὰ ὠλιγοψύχησαν.

[04000] Ὅτι πλησθήσεται ἡ γῆ τοῦ γνῶναι τὴν δό ξαν Κυρίου, ὡς ὕδωρ πολὺ καλύψαι θαλάσ σας.

[04001] Θρήνων ἀληθῶς καὶ ὀδυρμῶν ἄξιος εἶ, ἐξ ἀδίκων σφαγῶν τὴν οἰκείαν βασιλείαν αὐξήσας, καὶ μὴ συνιεὶς, ὡς τῶν ὅλων Θεὸς εὐθύνας τοὺς παρα νομοῦντας εἰσπράττεται·

[04002] εἰ γὰρ ταύτην ἐδέξω τὴν γνῶσιν, οὐκ ἂν οἷόν τινι πυρὶ τῇ δυνάμει κατὰ πολ λῶν ἐθνῶν ἐχρήσω, ἀνηκέστους αὐτοῖς τιμωρίας ἐπάγων.

[04003] Καὶ μὴ νόμιζε τῶν δυσκόλων εἶναι τὴν τῆς θείας γνώσεως κτῆσιν·

[04004] εὖ ἴσθι γὰρ, ὡς ἅπαντα τῶν ἀνθρώπων τὰ γένη ταύτην ὅτι τάχιστα δέξεται τὴν ἀκτῖνα, καὶ τῇ τῆς θεογνωσίας αἴγλῃ καταυγα σθήσεται, ὡς καλυφθῆναι τὴν πικρὰν τῆς ἀπιστίας θάλασσαν τοῖς γλυκέσι τῆς γνώσεως ὕδασιν.

[04005] ιεʹ, ιὰʹ.

[04006] Ὢ ὁ ποτίζων τὸν πλησίον αὑτοῦ ἀνατρο ^[81.1824] πὴν θολερὰν, καὶ μεθύσκων ὅπως ἐπιβλέπῃ ἐπὶ τὰ σπήλαια αὐτῶν.

[04007] Καὶ πλησμονὴν ἀτιμίας ἐκ δόξης.

[04008] Πίε καὶ σὺ, καὶ διασαλεύθητι, καὶ σείσθητι.

[04009] Ἐπειδὴ γὰρ οἷόν τι θολῶδες πόμα τὴν τιμωρίαν τοῖς ἄλλοις ἐπέφερες, τοὺς κατορωρυγμένους ἀνα ζητῶν θησαυροὺς, δέξαι καὶ σὺ ὃ ἐκέρασας πόμα, καὶ πιὼν ἀπόθου μὲν τὴν προτέραν εὔκλειαν, ἀτιμίᾳ δὲ περιβληθεὶς ὀλοφύρου τὴν ἀθρόαν μεταβολήν.

[04010] Ἐκύκλωσεν ἐπὶ σὲ ποτήριον δεξιᾶς Κυρίου, καὶ συνήχθη ἀτιμία ἐπὶ τὴν δόξαν σου.

[04011] Ἔφθασέ σε δι καία παρὰ τοῦ Θεοῦ τιμωρία.

[04012] Ποτήριον γὰρ καὶ οἶνον τὴν τιμωρίαν καλεῖ, καθὰ πολλάκις εἰρή καμεν.

[04013] ιζʹ.

[04014] ∆ιότι ἀσέβεια τοῦ Λιβάνου καλύψει σε, καὶ ταλαιπωρία θηρίων πτοήσει σε, δι' αἵματα ἀνθρώ πων, καὶ ἀσεβείας γῆς, καὶ πόλεως, καὶ πάντων τῶν κατοικούντων αὐτήν.

[04015] Τίσεις, φησὶ, ποινὴν ὧν κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ τετόλμηκας·

[04016] Λίβανον γὰρ ταύτην ὠνόμασε·

[04017] καὶ οἷόν τισι θηρίοις τοῖς πολεμίοις παραδοθήσῃ, τῶν παντοδαπῶν σου κακῶν ἀπαιτούμενος δίκας.

[04018] ιηʹ.

[04019] Τί ὠφελεῖ γλυπτὸν, ὅτι ἔγλυψαν αὐτό;

[04020] Ἔπλασαν αὐτὸ χώνευμα, φαντασίαν ψευδῆ·

[04021] ὅτι πέποιθεν ὁ πλάσας ἐπὶ τὸ πλάσμα αὑτοῦ, τοῦ ποιῆ σαι εἴδωλα κωφά.

[04022] Τί ἀνοητότερον τῶν τὰ χει ροποίητα εἴδωλα προσκυνούντων;

[04023] οἳ καὶ τὴν ὕλην καὶ τὴν τέχνην ὁρῶντες, ὡς θεοῖς τὸ σέβας ἠλιθίως προσφέρουσιν.

[04024] ιθʹ.

[04025] Οὐαὶ ὁ λέγων τῷ ξύλῳ·

[04026] Ἔκνηψον, ἐξεγέρ θητι·

[04027] καὶ τῷ λίθῳ·

[04028] Ὑψώθητι·

[04029] καὶ αὐτό ἐστι φαντασία·

[04030] τοῦτο δέ ἐστιν ἔλασμα ἐκ χρυσίου καὶ ἀργυρίου, καὶ πᾶν πνεῦμα οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς.

[04031] Τίς οὐκ ἂν εἰκότως θρηνήσειε τοῖς ἐκ χρυσοῦ καὶ ἀργυρίου κατεσκευασμένοις θεοῖς;

[04032] Οὐκ ἐρυθριῶσι γὰρ οἱονεὶ καθεύδοντας αὐτοὺς διεγείροντες·

[04033] καὶ ταῦτα εἰδότες ὡς ἄψυχα πάμπαν ἐστὶν, ἐνεργεῖν διὰ τῶν φαινομένων αἰσθητηρίων οὐ δυνάμενα.

[04034] κʹ.

[04035] Ὁ δὲ Κύριος ἐν ναῷ ἁγίῳ αὑτοῦ, καὶ εὐ λαβείσθω ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ πᾶσα ἡ γῆ.

[04036] Τὰ μὲν γὰρ εἴδωλα κωφά εἰσι, καὶ πάσης δυνάμεως ἔρημα·

[04037] ὁ δὲ ἡμέτερος ∆εσπότης ἔχει μὲν οἷόν τινα ναὸν τὸν οὐρανὸν, ἔχει δὲ καὶ ἐν τῇ γῇ τὸν ἐν Ἱερουσαλὴμ ἀφιερωμένον τόπον·

[04038] καὶ πάντων ἕνεκα δίκαιος δέ χεσθαι παρὰ τῆς κτίσεως ἁπάσης τὸ σέβας.

[04039] Καὶ ταῦτα δὲ δῆλον, ὡς πρὸς τὸν Βαβυλώνιον εἴρηται, καταφρονήσαντα μὲν τοῦ ὄντος Θεοῦ, καὶ τὸν θεῖον αὐτοῦ νεὼν παραδεδωκότα τῷ πυρὶ, τοῖς δὲ ὑπ' ἀνθρωπείας χειρὸς κατεσκευασμένοις εἰδώλοις πᾶσαν ἀπονείμαντα θεραπείαν.

[04040] Οὕτω διαμορφώσας ὁ μα κάριος προφήτης τοῦ λόγου τὸν χαρακτῆρα, καὶ σχηματίσας εἰς ἐρώτησιν καὶ ἀπόκρισιν, εἰς ἐπαπό ρησιν καὶ λύσιν τῶν ζητουμένων, καὶ δείξας τοῦ Θεοῦ τὸ δίκαιον, καὶ ὅπως Ἰουδαίους μὲν διὰ Βαβυλωνίων, ^[81.1825] καὶ Βαβυλωνίους δὲ δι' ἑτέρων εἰσπράττεται δίκας, εἰς ὑμνῳδίαν μεταβάλλει τὸν λόγον καὶ προσευχὴν, πάλιν ἐν προσχήματι προσευχῆς τὰ ἐσόμενα προθε σπίζων.

[04041] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γʹ.

[04042] βʹ.

[04043] Κύριε, εἰσακήκοα τὴν ἀκοήν σου, καὶ ἐφο βήθην·

[04044] Κύριε, κατενόησα τὰ ἔργα σου, καὶ ἐξέστην.

[04045] ∆έους μὲν ἐνεπλήσθην, ὦ ∆έσποτα, τῶν σῶν ἐπακού σας

[04046] ῥημάτων·

[04047] θεώμενος δέ σου τῆς ψήφου τὸ δί καιον, καὶ τῶν γιγνομένων ἕκαστον ἐνδίκως πρυτα νευόμενον, σφόδρα θαυμάζων διατελῶ.

[04048] Ἐν μέσῳ δύο ζώων γνωσθήσῃ.

[04049] Τοῦτο ὑπό τινων διαφόρως νενόηται.

[04050] Οἱ μὲν δύο ζῶα νενοήκασιν ἀγγέλους καὶ ἀνθρώπους·

[04051] οἱ δὲ τῶν ἀσωμάτων δυνάμεων τὰ τῇ θείᾳ δόξῃ πελάζοντα, τὰ Χερουβὶμ καὶ τὰ Σεραφίμ·

[04052] ἄλλοι δὲ Ἰουδαίους καὶ Βαβυλωνίους.

[04053] Ἐμοὶ δὲ δοκεῖ μὴ ζῶα, ἀλλὰ ζωὰς εἰρηκέναι τὸν προφήτην, τήν τε παροῦσαν, καὶ τὴν μέλλουσαν, ὧν μέσος ὁ δίκαιος Κριτὴς ἀναφαίνεται.

[04054] Ἐν τῷ ἐγγίζειν τὰ ἔτη, ἐπιγνωσθήσῃ·

[04055] ἐν τῷ παρεῖναι τὸν καιρὸν, ἀναδειχθήσῃ.

[04056] Τοῦ γὰρ χρόνου προϊόντος, καὶ τῶν πραγμάτων φαι νομένων, δείκνυταί σου τὸ τῶν προῤῥήσεων ἀψευ δές.

[04057] Ἐν τῷ ταραχθῆναι τὴν ψυχήν μου, ἐν ὀργῇ ἐλέους μνησθήσῃ.

[04058] Καὶ ταῖς παιδείαις δὲ διατα ράττων τὰς τῶν ἀνθρώπων ψυχὰς, πάλιν ἐλέῳ κε χρημένος μεταβάλλεις τὰς συμφοράς.

[04059] γʹ.

[04060] Ὁ Θεὸς ἀπὸ Θαιμὰν ἥξει, καὶ ὁ ἅγιος ἐξ ὄρους κατασκίου.

[04061] Τὸ Θαιμὰν οἱ μὲν Λίβα, οἱ δὲ Νότον ἡρμηνεύκασι.

[04062] Προθεσπίζει δὲ ὁ προφήτης, καὶ προαγορεύει τὴν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἐναν θρώπησιν, τὴν ἐν Βηθλεὲμ γενομένην, ἥτις ἀπὸ Νό του καὶ Λιβὸς τῆς Ἱερουσαλὴμ διάκειται·

[04063] ὄρος δὲ κατάσκιον αὐτὴν τὴν Ἱερουσαλὴμ καλεῖ, χαρίσμασι παντοδαποῖς πάλαι κομάσασαν, καὶ τῇ νεφέλῃ σκια σθεῖσαν, καὶ ἐν σκέπῃ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ αὐλι σθεῖσαν.

[04064] Ἐκάλυψεν οὐρανοὺς ἡ ἀρετὴ αὐτοῦ, καὶ τῆς αἰνέσεως αὐτοῦ πλήρης ἡ γῆ.

[04065] Τοῦτο καὶ ὁ μα κάριος ἔφη ∆αβίδ·

[04066] Κύριε, ὁ Κύριος ἡμῶν, ὡς θαυ μαστὸν τὸ ὄνομά σου ἐν πάσῃ τῇ γῇ! ὅτι ἐπήρθη ἡ μεγαλοπρέπειά σου ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν.

[04067] Ἐναν θρωπήσας γὰρ ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Λόγος τῆς μὲν ἀγνοίας τὸν ζόφον ἐσκέδασε, ταῖς δὲ τῆς θεογνωσίας ἀκτῖσι τοὺς ἀνθρώπους ἐφώτισε, καὶ πάντας ἐδί δαξεν, ὡς οὐρανοῦ καὶ γῆς, καὶ τῶν ἁπάντων ἐστὶ Ποιητής.

[04068] δʹ.

[04069] Καὶ φέγγος αὐτοῦ, ὡς φῶς ἔσται.

[04070] Φανοτάτην γὰρ ἀφῆκεν ἀκτῖνα, δι' ἧς τὴν οἰκουμένην κατηύ γαζε.

[04071] Κέρατα ἐν χερσὶν αὐτοῦ ὑπάρχει αὐτῷ·

[04072] καὶ ἔθετο ἀγάπησιν κραταιὰν ἰσχύος αὑτοῦ.

[04073] Οὐ μόνον δὲ τῷ φωτὶ τῆς διδασκαλίας

[04074] χρησάμενος ὑπ ^[81.1828] έδειξε τὴν ἀλήθειαν, ἀλλὰ καὶ τῇ δυνάμει τῆς θαυματ ουργίας εἰς θαύματα πᾶσαν γλῶτταν ἐκίνησεν·

[04075] ἑκάτερον δὲ πεποίηκε λίαν ἀγαπήσας τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν·

[04076] τοῦτο δὲ καὶ αὐτὸς ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱε ροῖς Εὐαγγελίοις εἶπεν·

[04077] Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ κα λός·

[04078] ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὑτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων.

[04079] Καί·

[04080] Μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐ δεὶς δύναται δεῖξαι, ἵνα τις θῇ τὴν ψυχὴν αὑτοῦ ὑπὲρ τῶν φίλων αὑτοῦ.

[04081] Κέρατα δὲ τὴν δύναμιν προσηγόρευσεν, ἐπειδὴ ὅπλα ταῦτα τῶν κεκτημένων ζώων.

[04082] Τοιοῦτόν ἐστι τὸ ὑπὸ τοῦ μακαρίου ∆αβὶδ εἰρη μένον.

[04083] Ἐν σοὶ τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν κερατιοῦμεν.

[04084] εʹ.

[04085] Πρὸ προσώπου αὐτοῦ πορεύσεται λόγος, καὶ ἐξελεύσεται εἰς παιδείαν κατὰ πόδας αὐτοῦ.

[04086] Ἡγεῖ ται γὰρ τῶν ἔργων ὁ λόγος, καὶ προαγορεύων τὰ ἐσόμενα, οὕτως ἐπάγει τὰ πράγματα σφόδρα τοῖς λό γοις συμβαίνοντα.

[04087] Τὸ δὲ, εἰς παιδείαν, ἔνια μὲν τῶν ἀντιγράφων μετὰ τοῦ νῦ ἔχει, καὶ δηλοῖ, ὡς καὶ τοῖς λόγοις, καὶ τοῖς ἔργοις ὁ τῶν ὅλων Θεὸς εἰς παιδείαν τῶν ἀνθρώπων καὶ διδασκαλίαν κέχρηται·

[04088] ἔνια δὲ ἄνευ τοῦ νῦ, καὶ σημαίνει ὅτι μετὰ πολλῆς τῆς εὐ κολίας, ὡς ἐν ἱππηλάτῳ πεδίῳ, τρέχει τὰ πράγματα ταῖς προφητείαις ἀκολουθοῦντα.

[04089] ὰʹ.

[04090] Ἔστη, καὶ ἐσαλεύθη ἡ γῆ·

[04091] ἐπέβλεψε, καὶ ἐτάκη ἔθνη·

[04092] διεθρύβη τὰ ὄρη βίᾳ, ἐτάκησαν βουνοὶ αἰώνιοι, πορείαις αἰωνίοις αὐτοῦ.

[04093] ∆ιὰ πάντων δὲ τῶν εἰρημένων τὴν ἄῤῥητον τοῦ Θεοῦ δύναμιν ἡμᾶς ἐδίδαξε·

[04094] τῇ βουλῇ γὰρ αὐτοῦ τὸ ἔργον ἀκολουθεῖ, καὶ θελήσας μόνον (τοῦτο γὰρ εἶπεν, ἔστη καὶ ἐπ έβλεψε), κλονεῖ τὴν γῆν, διαλύει τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν, ῥήγνυσι τὰ ὄρη, καὶ τοὺς βουνοὺς κηροῦ δί κην κατατήκει.

[04095] Ταῦτα γὰρ καὶ τὰ τοιαῦτα εἰς ὠφέ λειαν ἀνθρώπων ποιῶν διατετέλεκε.

[04096] Πορείας γὰρ τὰ ἔργα καλεῖ.

[04097] Σημαίνει δὲ διὰ τῶν εἰρημένων, καὶ τὸν πηγάσαντα πᾶσιν ἀνθρώποις τὴν σωτηρίαν σταυρόν·

[04098] ἐφ' οὗ ἔστη μὲν ὁ ∆εσπότης Χριστὸς, διέσεισε δὲ τὴν γῆν, καὶ τὰ ὄρη κλονήσας διέῤῥηξε, κατέπληξε δὲ τῷ δέει τῶν δαιμόνων τὰ γένη, καὶ τὰ ἐν ὄρεσι καὶ βουνοῖς τεμένη

[04099] κατέλυσε.

[04100] Ταῦτα ἄνωθεν μὲν, καὶ πρὸ τῆς τοῦ κόσμου συστάσεως δοκιμάσας, ἐπ' ἐσχάτου δὲ τῶν ἡμερῶν ἀποπληρώσας.

[04101] ζʹ.

[04102] Ἀντὶ δὲ κόπων ὧν εἶδον, σκηνώματα Αἰ θιόπων πτοηθήσονται, καὶ σκηναὶ γῆς Μαδιάμ.

[04103] Ἀλλὰ γὰρ μετὰ τὰ σωτήρια παθήματα εἶδον κατα πεπτωκὸς τῶν δαιμόνων τὸ γένος, οἳ τὴν φυσικὴν τῶν Αἰθιόπων χρόαν ἐν τῇ προαιρέσει μιμούμενοι, τὰς τῶν ἀνθρώπων ἐξαπατῶσι ψυχάς.

[04104] Εἰ δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων ταῦτά τις ἐθέλει νοεῖν, τοῦ τῆς θείας Γραφῆς οὐκ ἐκπεσεῖται σκοποῦ·

[04105] μετὰ γὰρ τὸν σωτή ριον σταυρὸν, καὶ τὸ πάθος, καὶ τὴν ἀνάστασιν τοῦ ∆εσπότου, τῆς πνευματικῆς χάριτος ἐμπλησθεὶς ὁ ^[81.1829] θεῖος τῶν ἀποστόλων χορὸς, καὶ τοῦ Μαδιὰμ τὰς σκηνὰς, καὶ τῶν Αἰθιόπων τὰς οἰκήσεις ἐθεάσατο, καὶ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην τῆς θείας ἐνέπλησε γνώ σεως.

[04106] ηʹ.

[04107] Μὴ ἐν ποταμοῖς ὠργίσθης, Κύριε, ἢ ἐν πο ταμοῖς ὁ θυμός σου, ἢ ἐν θαλάσσῃ τὸ ὅρμημά σου;

[04108] Κλονῶν, φησὶν, ὦ ∆έσποτα, τὴν γῆν, καὶ τὰ ὄρη συντρίβων, μὴ πᾶσιν ὀργίζῃ τοῖς ἔθνεσι, καὶ παν ωλεθρίαν ἅπασιν ἐπιφέρεις ἀνθρώποις;

[04109] Ποταμοὺς γὰρ καὶ θάλασσαν τὰ ἔθνη προσηγόρευσεν.

[04110] Ὅτι ἐπιβήσῃ ἐπὶ τοὺς ἵππους σου, καὶ ἡ ἱπ πασία σου σωτηρία.

[04111] (θʹ.) Ἐντείνων ἐντενεῖς τὸ τόξον σου ἐπὶ σκῆπτρα, λέγει Κύριος.

[04112] Ἀλλὰ γὰρ δῆλον, ὡς τῆς τῶν ἀνθρώπων προμηθούμενος σωτηρίας ταῦτα κατεδέξω τὰ πάθη.

[04113] ∆ιὸ καθάπερ τισὶν ἵπ ποις ἐποχούμενος τοῖς ἱεροῖς ἀποστόλοις, πᾶσι τοῖς πιστεύουσι παρέξεις τὴν σωτηρίαν·

[04114] τοῖς δὲ κολα στικοῖς ὅπλοις κατὰ τῶν ἀντιλεγόντων χρήσῃ, ὧν πρωτεύουσιν αἱ τοῦ Ἰσραὴλ φυλαί·

[04115] σκῆπτρα γὰρ ὠνόμασε τὰς φυλάς.

[04116] Τούτῳ ἔοικε, τὸ ὑπὸ τοῦ Κυρίου περὶ τοῦ μακαρίου Παύλου πρὸς τὸν Ἀνανίαν εἰρη μένον ἐν ∆αμασκῷ·

[04117] Πορεύου, ὅτι σκεῦος ἐκλογῆς μοι ἐστὶν οὗτος, τοῦ βαστάσαι τὸ ὄνομά μου ἐνώπιον ἐθνῶν καὶ βασιλέων, καὶ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ.

[04118] Τὸ δὲ, Ἐντείνων ἐντενεῖς τὸ τόξον σου, σφόδρα συμ βαίνει τῷ ὑπὸ τοῦ μακαρίου ∆αβὶδ εἰρημένῳ·

[04119] Ἔν τεινον, καὶ κατευοδοῦ, καὶ βασίλευε·

[04120] καὶ μετ' ὀλίγα·

[04121] Τὰ βέλη σου ἠκονημένα, ∆υνατὲ, λαοὶ ὑποκάτω σου πεσοῦνται ἐν καρδίᾳ τῶν ἐχθρῶν τοῦ βασιλέως.

[04122] Ποταμοῖς ῥαγήσεται ἡ γῆ.

[04123] Καθάπερ γὰρ οἱ γηπόνοι εἰς διώρυγας διαιροῦσι τοὺς ποταμοὺς, ἀρδείαν τῇ γῇ σοφιζόμενοι·

[04124] οὕτως οἷόν τινας ποταμοὺς, τοὺς θείους ἀποστόλους καὶ τοὺς ἐκείνων ἀκολούθους διαιρήσεις, καὶ τὴν πνευματικὴν ἀρδείαν τοῖς ἀνθρώποις προσοίσεις.

[04125] ιʹ.

[04126] Ὄψονταί σε, καὶ ὠδινήσουσι λαοί.

[04127] ∆ιπλῆν δὲ τοῦτο διάνοιαν ἔχει.

[04128] Οἴ τε γὰρ πεπιστευκότες ὁρῶντές σου προφαινομένην τὴν δύναμιν ἐρῶσι, καὶ οἱονεὶ ὠδίνουσιν, ἰδεῖν σου ποθοῦντες τὴν αἰώνιον βασι λείαν·

[04129] οἵ τε ἀπιστίᾳ κατεχόμενοι ὀδύναις γυναικὸς ὠδινούσης βληθήσονται, φθονοῦντες καὶ βασκαίνοντές σου τῇ δόξῃ.

[04130] Σκορπίζων ὕδατα πορείας αὐτοῦ.

[04131] Καὶ τοῦτο τοῖς εἰρημένοις συμβαίνει.

[04132] Τὰ γὰρ τῆς θείας αὑτοῦ διδασκαλίας ὕδατα διὰ τῶν θείων ἀπο στόλων εἰς πάντα τὰ ἔθνη διένειμεν.

[04133] Ἔδωκεν ἡ ἄβυσσος φωνὴν αὑτῆς, ὕψος φαντα σίας αὐτῆς ἐπήρθη.

[04134] (ιαʹ.) Ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη ἔστη ἐν τῇ τάξει αὑτῆς.

[04135] Ἐπέμεινε τῇ τροπῇ, καὶ τὴν τῶν νοημάτων ἀκολουθίαν ἐφύλαξε.

[04136] Ποταμοὺς γὰρ τοὺς ἱεροὺς ἀποστόλους προσαγορεύσας, θάλασ σαν ὀνομάζει τὰ ἔθνη τῇ τῆς ἀσεβείας πικρότητι κατεχόμενα.

[04137] Ἀλλὰ καθάπερ ποταμῶν εἰσβαλλόντων ^[81.1832] εἰς πέλαγος πολὺς ἦχος καὶ ψόφος ἀποτελεῖται, τῶν θαλαττίων κυμάτων εἰργόντων, καὶ ἐπεχόντων τὴν εἰσβολήν·

[04138] οὕτως τῶν θείων ἀποστόλων τὰ ἔθνη πε ρινοστούντων, καὶ τὸ σωτήριον διαπορθμευόντων κή ρυγμα, θόρυβοι κατ' αὐτῶν ἐκινοῦντο, καὶ στάσεις τῶν ἀπίστων ἀντιλεγόντων, καὶ σβεννύναι πειρω μένων τῆς διδασκαλίας τὴν φλόγα.

[04139] Καὶ τοῦτο σαφῶς ἡμᾶς ἡ τῶν Πράξεων ἱστορία διδάσκει.

[04140] Ἐν Ἐφέσῳ μὲν γὰρ ∆ημήτριος ὁ ἀργυροκόπος τὴν κατὰ τῶν ἀποστόλων ἐκίνησε ταραχήν·

[04141] ἐν Κορίνθῳ δὲ ἕτεροι ἐβόων·

[04142] Οἱ τὴν οἰκουμένην ἀναστατώσαντες, οὗτοι καὶ ἐνθάδε πάρεισιν.

[04143] Ἐν Ἱεροσολύμοις δὲ οἱ Ἰουδαῖοιπᾶσαν τὴν πόλιν κατὰ τοῦ θεσπεσίου Παύλου κινή σαντες, Ῥωμαίοις, τὸ τελευταῖον, παρέδοσαν.

[04144] Καὶ ἄλλα δὲ μυρία τοιαῦτα ἔστιν εὑρεῖν Εἰς φῶς βολίδες σου πορεύσονται·

[04145] εἰς φέγγος ἀστραπῆς ὅπλων σου.

[04146] (ιβʹ.) Ἐν ἀπειλῇ συμπατή σεις γῆν, καὶ ἐν θυμῷ πατάξεις ἔθνη.

[04147] Καὶ τούτων γινομένων εἰς τοὺς ἀπὸ σοῦ πεμφθέντας τοῖς ἔθνεσι κήρυκας, μακροθυμεῖς, φησὶν, ἄῤῥητον μὲν ἔχων τὴν δύναμιν, ὅπλων δὲ κολαστικῶν παντοδαπῶν εὐπορῶν, καὶ διὰ μόνης ἀπειλῆς τὴν σύμπασαν γῆν μετὰ τῶν οἰκητόρων διαφθεῖραι δυνάμενος.

[04148] Τῇ δὲ μακροθυμίᾳ κέχρησαι ταύτῃ, ἐπειδὴ ιγʹ.

[04149] Ἐξῆλθες εἰς σωτηρίαν τοῦ λαοῦ σου, τοῦ σῶσαι τοὺς χριστούς σου.

[04150] Καὶ ταῦτα ἔοικε τοῖς ὑπὸ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις εἰρημένοις·

[04151] Ἦλθεν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου εἰς τὸν κόσμον, οὐχ ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ' ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι' αὐτοῦ.

[04152] Χριστοὺς δὲ καλεῖ τοὺς τῆς κλήσεως ἀξιωθέντας, καὶ πιστῶς δεξαμένους τὸ κήρυγμα, καὶ τῆς τοῦ θείου Πνεύματος χάριτος ἀπο λαύσαντας.

[04153] Ἔβαλες εἰς κεφαλὰς ἀνόμων θάνατον, ἐξήγειρας δεσμοὺς ἕως τραχήλου εἰς τέλος.

[04154] Τοῖς μὲν οὖν πεπιστευκόσιν ὤρεξας τὴν σωτηρίαν·

[04155] τοὺς δὲ διὰ τέλους ἠπιστηκότας τῷ θανάτῳ παρέδωκας, περιτεθεικὼς αὐτοῖς τὰ τούτου δεσμά.

[04156] ιδʹ.

[04157] ∆ιέκοψας ἐν ἐκστάσει κεφαλὰς δυναστῶν, σεισθήσονται ἐν αὐτῇ·

[04158] διανοίξουσι χαλινοὺς αὑ τῶν, ὡς ὁ ἐσθίων πτωχὸς λάθρα.

[04159] ∆ήλης δέ σου πᾶσιν ἀνθρώποις τῆς δυνάμεως γενομένης, καὶ οἱ τὰς μεγάλας περικείμενοι δυναστείας ἐν δέει τοσούτῳ γενήσονται, ὡς τοὺς ἐναντίους λόγους μὴ σὺν παῤ ῥησίᾳ προφέρειν, ἀλλ' ἐν παραβύστῳ καὶ κρύβδην, οὓς εἰκότως ἄν τις παραβάλοι πτωχῷ τινι προφανῶς μεταλαβεῖν οὐ τολμῶντι τροφῆς, ἀλλὰ μεμυκότος τοῦ στόματος ταύτην ἔνδον λεπτύνοντι.

[04160] ιεʹ.

[04161] Καὶ ἐπεβίβασας τοὺς ἵππους σου εἰς θά λασσαν, ταράσσοντας ὕδατα πολλά.

[04162] Ἄνω μὲν οὖν τῶν ποταμῶν εἰσβαλλόντων εἰς τὴν θάλασσαν τὴν ζάλην εἶπε γενήσεσθαι·

[04163] ἐνταῦθα δὲ, οὓς ποταμοὺς προσηγόρευσεν, ἵππους πάλιν ὠνόμασεν·

[04164] ὧν τὰ ^[81.1833] ἔθνη περιόντων, συνίστατο μὲν τὰ κλυδώνια, διεδέ χετο δὲ ταῦτα γαλήνη βαθεῖα.

[04165] Τοῦτο καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις εἶπεν·

[04166] Οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην εἰς τὴν οἰκουμένην, ἀλλὰ μάχαιραν, διχάσαι ἄνθρωπον ἀπὸ τοῦ πλησίον αὑτοῦ, υἱὸν ἀπὸ τοῦ πατρὸς αὑτοῦ, θυγατέρα ἀπὸ τῆς μητρὸς αὑτῆς, καὶ νύμφην ἀπὸ τῆς πενθερᾶς αὑτῆς.

[04167] Ἐπειδὴ γὰρ συμφώνως ἠσπάζοντο τὴν ἀσέβειαν, τῇ καλῇ διαιρέσει λύει τὴν κακὴν συμφωνίαν, καὶ μετὰ τὴν ἐπαινουμένην διαφωνίαν, τὴν τῆς εὐσεβείας ἐργάζεται σύμπνοιαν.

[04168] ιὰʹ.

[04169] Ἐφυλαξάμην, καὶ ἐπτοήθη ἡ κοιλία μου ἀπὸ φωνῆς προσευχῆς χειλέων μου·

[04170] καὶ εἰσῆλθε τρόμος εἰς τὰ ὀστᾶ μου, καὶ ὑποκάτωθέν μου ἐταράχθη ἡ ἕξις μου.

[04171] Λογισάμενος ὁ Προφήτης, ἀπὸ τῶν εἰρημένων οἷα συμβήσεται Ἰουδαίοις ἀπι στοῦσι, τῶν ἐθνῶν πιστευόντων, συμπαθείᾳ περὶ τοὺς ὁμοφύλους χρησάμενος, τρέμειν ἔφη, καὶ δε διέναι τῶν διὰ τῆς προσευχῆς εἰρημένων προῤῥή σεων ἕνεκα.

[04172] Ἀλλ' ὅμως ἔχω, φησὶ, παραψυχὴν, τὸ μὴ γενέσθαι τῆς ἐκείνων κακοπραγίας αὐτόπτης.

[04173] Ἀναπαύσομαι γὰρ ἐν ἡμέρᾳ θλίψεώς μου, τοῦ ἀναβῆναι εἰς λαὸν παροικίας μου.

[04174] Πρὸ γὰρ τῆς ἐκβάσεως τῶν προῤῥήσεων τέλος τοῦ βίου δέξομαι, καὶ τῆς τοῦ παρόντος βίου παροικίας ἀπαλλαγή σομαι.

[04175] ιζʹ.

[04176] ∆ιότι συκῆ οὐ καρποφορήσει, καὶ οὐκ ἔσται γεννήματα ἐν ταῖς ἀμπέλοις·

[04177] ψεύσεται ἔργον ἐλαίας, καὶ τὰ πεδία οὐ ποιήσει βρῶσιν·

[04178] ἐξέλιπεν ἀπὸ βρώ σεως πρόβατα, καὶ οὐχ ὑπάρξουσι βόες ἐπὶ φάτ ναις.

[04179] Οὐκ ὄψομαι, φησὶν, οὔτε συκῆς ἀκαρπίαν, οὔτε ἐλαίας ἀγονίαν, οὔτε ἄμπελον τῶν βοτρύων ἐστερημένην, οὐδὲ πεδία τῶν ἀσταχύων γυμνὰ, οὐ λιμῷ τὰ κτήνη φθειρόμενα.

[04180] Καὶ τούτων δὲ ἕκαστον τροπικῶς εἴρηται.

[04181] Συκῆν μὲν γὰρ τὴν Ἱερουσαλὴμ προσηγόρευσεν·

[04182] οὕτω γὰρ ἡμᾶς νοεῖν ὁ Κύριος ἐδί δαξε διὰ τῆς παραβολῆς, συκῆν ἄκαρπον ὑποδείξας, ἣν ὁ φυτουργὸς διὰ τὴν ἀκαρπίαν ἐκτεμεῖν ἠβου λήθη·

[04183] ὁ δὲ γεωργὸς ὀλίγον ἐνδοθῆναι χρόνον ἱκέ τευσεν, ὥστε αὐτὴν ἐπιμελείας ἀξιωθεῖσαν, ἢ τὸν καρπὸν ἀποδοῦναι, ἢ πρόῤῥιζον ἀνασπασθῆναι.

[04184] Ἄμπελον δὲ τὸν λαὸν ἡ θεία Γραφὴ πολλάκις ὠνόμασε·

[04185] καὶ ἵνα τὰς ἄλλας καταλείπω μαρτυρίας, διὰ Ἡσαΐου φησὶν ὁ Θεός·

[04186] Ὁ γὰρ ἀμπελὼν Κυρίου Σαβαὼθ οἶκος Ἰσραήλ ἐστι, καὶ ὁ οἶκος τοῦ Ἰούδα νεόφυτον ἠγαπημένον.

[04187] Ἔμεινα τοῦ ποιῆσαι κρίσιν, ἐποίησε δὲ ἀνομίαν, καὶ οὐ δικαιοσύνην, ἀλλὰ κραυγήν.

[04188] Ἐλαίαν δὲ ἄγονον, τοὺς Φαρι σαίους καὶ Σαδδουκαίους οὐκ ἄν τις ἁμάρτοι προσ αγορεύσας, οἳ ἐπὶ τῷ τῆς δικαιοσύνης ὀνόματι βρεν θυόμενοι, ἔρημοι τῶν ταύτης ὑπῆρχον καρπῶν.

[04189] Ὅτι δὲ εἰς εἰκόνα δικαίων αὕτη παραλαμβάνεται, μάρτυς ὁ μέγας ∆αβὶδ βοῶν·

[04190] Ἐγὼ δὲ ὡσεὶ ἐλαία ^[81.1836] κατάκαρπος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ, ἤλπισα ἐπὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ μου εἰς τὸν αἰῶνα.

[04191] Πεδία δὲ ἄκαρπα τοὺς ὑπὸ τούτοις τελοῦντας προσαγορεύει, πρὸς οὓς καὶ Ἱερεμίας βοᾷ·

[04192] Νεώσατε ἑαυτοῖς νεώματα, καὶ μὴ σπείρητε ἐπ' ἀκάνθαις.

[04193] Καὶ πρόβατα δὲ τοὺς ἀρχομένους καλεῖ, οἷς τὸν λιμὸν ἀπειλεῖ.

[04194] Ἰδοὺ γὰρ, φησὶν, ἐγὼ ἐπάξω λιμὸν ἐπὶ τὴν γῆν, οὐ λιμὸν ἄρτου, οὐδὲ δίψαν ὕδατος, ἀλλὰ λιμὸν τοῦ ἀκοῦσαι λόγον Κυρίου.

[04195] Βόας δὲ οὐχ ὑπάρχοντας ἐν φάτναις τοὺς ἱερέας λέγει, ὧν ἔρημα μεμένηκε τὰ πάλαι πολυθρύλλητα θυσιαστή ρια·

[04196] καθάπερ γὰρ οἱ βόες γεωργοῦσι τὴν γῆν, οὕ τως οἱ ἱερεῖς ἐνεούργουν τοῦ λαοῦ τὰς ψυχὰς, οἷόν τινα τροφὴν παρ' αὐτοῦ κομιζόμενοι τὰ τοῖς θείοις θυσιαστηρίοις καθάπερ τισὶ προσφερόμενα φάτναις.

[04197] Περὶ τούτων καὶ ὁ μακάριος ἔφη Παῦλος·

[04198] Οὐ φιμώσεις βοῦν ἀλοῶντα.

[04199] Καὶ πάλιν·

[04200] Οἱ τῷ θυσιαστηρίῳ προσεδρεύοντες, τῷ θυσιαστηρίῳ συμ μερίζονται.

[04201] Ἀλλ' οὗτοι μὲν τοιαύταις περιπεσοῦνται δυσπραξίαις·

[04202] ιηʹ, ιθʹ.

[04203] Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ Κυρίῳ ἀγαλλιάσομαι·

[04204] χαρήσομαι ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρί μου.

[04205] Κύριος ὁ Θεός μου δύναμίς μου, καὶ τάξει τοὺς πόδας μου ὡσεὶ ἐλάφου, καὶ ἐπὶ τὰ ὑψηλὰ ἐπιβιβᾷ με, τοῦ νικῆσαί με ἐν τῇ ᾠδῇ αὐτοῦ.

[04206] Εἰ γὰρ καὶ δι' ἐκείνους ἀθυμίας ἐνεπλήσθην καὶ δέους, ἀλλὰ διὰ τὴν τοῦ Θεοῦ μου δόξαν τὴν ἅπασιν ἀνθρώποις δήλην γενησομένην, καὶ γάννυμαι, καὶ εὐφραίνομαι.

[04207] Ὑπερείσει γάρ μου τῆς φύσεως τὴν ἀσθένειαν, καὶ δίκην ἐλάφου τοὺς ὄφεις, καὶ τοὺς σκορπίους, καὶ τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας παρασκευάσει πατεῖν, ἕως ἂν τοῦ ὕψους τῆς ἀρετῆς ἐφικόμενος, τὸν ἐπι νίκιον ὕμνον ᾄσω τῷ Σωτῆρι καὶ Ποιητῇ.

[04208] Οἶδα μὲν οὖν, ὥς τινες ἅπασαν τὴν τοῦ Ἀμβακοὺμ προσ ευχὴν ἱστορικῶς νενοηκότες, περὶ τῆς ἐκ Βαβυλῶ νος ἐπανόδου ἔφασαν τὸν Προφήτην ταῦτα προειρη κέναι·

[04209] ἐγὼ δὲ, εἰ μὲν καὶ τυπικῶς ἐπ' ἐκείνοις τις ταῦτα προειρῆσθαι βούλεται, οὐ διενεχθήσομαι·

[04210] τοῖς γὰρ ὑφ' ἡμῶν ἑρμηνευθεῖσι συμβαίνει καὶ ἡ τοιαύτη διάνοια, εἴπερ ἀληθῶς τύπος ἐναργὴς τῶν νέων τὰ παλαιά.

[04211] Ἄτοπον δὲ ᾠήθην, τῆς ἀληθείας κρατού σης, καὶ τῆς σκιᾶς ὑπὸ τοῦ σώματος καλυφθείσης, εἰς ἕτερα τὴν προφητείαν λαβεῖν, μηδὲ παντελῶς ἐκείνοις ἁρμόττουσαν.

[04212] Εἰ δέ τις ἀκριβῶς μαθεῖν ἐθέλει, ἐρευνησάτω τὴν προφητείαν, καὶ ὄψεται αὐτῆς τὰ πλεῖστα μηδαμῶς τοῖς τύποις ἁρμόττοντα·

[04213] ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων ᾗ βούλεταί τις κρινέτω·

[04214] ἐγὼ δὲ τοὺς ἐντυγχάνοντας παρακαλῶ, τὴν ἐκ τῶν ἡρμηνευμένων ὠφέλειαν συλλέξαι, καὶ ὑπὸ τῆς θείας βοηθουμένους δυνάμεως τὸν δρόμον τελέσαι, καὶ τῶν νικηφόρων ἐπιθυμῆσαι στεφάνων, ὧν χορηγὸς ὁ ∆εσπότης Χριστὸς, ᾧ πρέπει δόξα πᾶσα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[04215] Ἀμήν.

81.1837

[04216] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΣΟΦΟΝΙΑΝ.

[04217] ΥΠΟΘΕΣΙΣ.

[04218] Μετὰ τὸν Ἐζεκίαν τὸν εὐσεβῆ καὶ θεοφιλῆ βασιλέα, ὁ τούτου παῖς Μανασσῆς βασιλεύσας εἰς ἔσχατον ἤλασεν ἀσεβείας·

[04219] καὶ μέντοι καὶ τὸν λαὸν εἰς παρανομίαν καὶ θεραπείαν εἰδώλων ἐξοκεῖλαι πεποίηκε.

[04220] Καὶ ὁ τούτου δὲ υἱὸς Ἀμὼν, ὀλίγον βασι λεύσας χρόνον, τῇ μὲν δυσσεβείᾳ τοῦ πατρὸς ἠκο λούθησε, τὴν ἐκείνου δὲ μετάνοιαν οὐκ ἐζήλωσεν·

[04221] ἀλλ' ὁμοίως καὶ αὐτὸς εἰς πᾶν εἶδος κακίας ἐπαιδο τρίβησε τὸν λαόν.

[04222] Ἐκ τούτου φὺς ὁ τρισμακάριος Ἰωσίας, τὴν ἐναντίαν τούτοις ἐκ διαμέτρου πορείαν ἠσπάσατο, καὶ διὰ πάσης ὥδευσε θεοσεβείας καὶ ἀρετῆς, τὴν τοῦ Θεοῦ θεραπείαν πάντων ὁμοῦ προ αιρούμενος.

[04223] Ἐπὶ τούτου τήνδε τὴν προφητείαν ὁ θεσπέσιος ἐποιήσατο Σοφονίας·

[04224] καὶ ὁ θειότατος δὲ Ἱερεμίας ἐν ἔτει τρίτῳ καὶ δεκάτῳ τῆς τούτου βα σιλείας τοῦ προφητεύειν ἤρξατο.

[04225] Προλέγει δὲ ὁ θαυμάσιος οὗτος προφήτης τὰ συμβησόμενα τῇ τε Ἱερουσαλὴμ, καὶ τῇ Ἰούδα φυλῇ·

[04226] προαγορεύει δὲ καὶ τοῖς γειτονεύουσιν αὐτοῖς Ἀλλοφύλοις ἀνιαρὰ, καὶ τοῖς Ἀσσυρίοις δὲ προθεσπίζει πανωλεθρίαν.

[04227] Εἶτα τοῦ λαοῦ τὴν ἀνάκλησιν προμηνύει, καὶ τὴν ἐσομένην πᾶσι τοῖς ἔθνεσι μετὰ τὴν ∆εσποτικὴν ἐν ανθρώπησιν σωτηρίαν.

[04228] Ἡ μὲν οὖν ὑπόθεσις ἐν κεφαλαίῳ τῆς προφητείας αὕτη·

[04229] ἄρχεται δὲ τῆς προῤῥήσεως οὕτως·

[04230] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ.

[04231] αʹ γʹ.

[04232] Λόγος Κυρίου, ὃς ἐγενήθη πρὸς Σοφο νίαν, τὸν τοῦ Χουσὶ, υἱοῦ Γοδολίου, τοῦ Ἀμαρίου, τοῦ Ἐζεκίου, ἐν ἡμέραις Ἰωσίου υἱοῦ Ἀμὼνβασιλέως Ἰούδα.

[04233] Ἐκλείψει ἐκλιπέτω πάντα ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, λέγει Κύριος.

[04234] Ἐκλιπέτω ἄνθρω ^[81.1840] πος, καὶ κτήνη·

[04235] ἐκλειπέτω τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρα νοῦ, καὶ οἱ ἰχθύες τῆς θαλάσσης.

[04236] Καὶ δεικνὺς τῆς προφητείας τὸ δίκαιον, ἐπάγει·

[04237] Καὶ τὰ σκάν δαλα σὺν τοῖς ἀσεβέσι·

[04238] καὶ ἐξαρῶ τοὺς ἀνόμους ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, λέγει Κύριος.

[04239] Τῆς γὰρ τῶν ἀνθρώπων ἕνεκα δυσσεβείας τε καὶ παρανομίας, καὶ τὰ διὰ τούτους γεγενημένα, καὶ εἰς τὴν τού των χρείαν πεποιημένα τῶν ἀλόγων γένη καταν αλώσω.

[04240] Ὥσπερ γὰρ εἰς θεραπείαν αὐτῶν, καὶ πτηνὰ, καὶ νηκτὰ, καὶ κτήνη πεποίηκα·

[04241] οὕτως σὺν αὐτοῖς καὶ ταῦτα διαφθερῶ.

[04242] Περιττὴ γὰρ τούτων ἡ χρεία, τῶν ἀπολαυόντων οὐκ ὄντων.

[04243] Καὶ διδάσκων τίσι χαλεπαίνει, καὶ κατὰ τίνων ὀργίζεται, ἐπι φέρει·

[04244] δʹ, εʹ.

[04245] Καὶ ἐκτενῶ τὴν χεῖρά μου ἐπὶ Ἰούδα, καὶ ἐπὶ πάντας τοὺς κατοικοῦντας Ἱερουσαλήμ·

[04246] καὶ ἐξαρῶ ἐκ τοῦ τόπου τούτου τὰ ὀνόματα τῶν Βααλεὶμ, καὶ τὰ ὀνόματα τῶν ἱερέων μετὰ τῶν ἱερῶν.

[04247] Καὶ τοὺς προσκυνοῦντας ἐπὶ τὰ δώματα τῇ στρατιᾷ τοῦ οὐρανοῦ.

[04248] Ὁ κατάλογος τῶν ἁμαρτη μάτων ἔδειξε τῶν τιμωρημάτων τὸ δίκαιον·

[04249] φιλαν θρωπίας γὰρ καὶ ἡ τιμωρία μεστή·

[04250] ἀπαλλαγὴν γὰρ ὑπισχνεῖται τῆς πλάνης, καὶ λήθην οὐ μόνον τῆς τῶν εἰδώλων θεραπείας, ἀλλὰ καὶ αὐτῆς αὐτῶν τῆς προσηγορίας.

[04251] Στρατιὰν δὲ οὐρανοῦ προσηγόρευσε τῶν κατ' οὐρανὸν φωστήρων τὴν τάξιν·

[04252] τούτοις γὰρ ἐπὶ τῶν δωμάτων τὰς θυσίας προσέφερον, ἀκρι βέστερον αὐτοὺς ὁρᾷν ἐφιέμενοι.

[04253] Καὶ τοὺς ὀμνύον τας κατὰ τοῦ Κυρίου, καὶ τοὺς ὀμνύοντας κατὰ Μελχὼμ·

[04254] (ὰʹ.) καὶ τοὺς ἐκκλίνοντας ἀπὸ τοῦ Κυρίου, καὶ τοὺς μὴ ζητοῦντας τὸν Κύριον, καὶ τοὺς μὴ ἀντεχομένους τοῦ Κυρίου.

[04255] Ἴσως ἄν τις ζητήσειε, τίνος χάριν δι' ἑτέρου προφήτου ἐξᾶραι μὲν τὰ Βααλεὶμ ἐκ τοῦ στόματος παρεγγυᾷ, ὀμόσαι δὲ, Ζῇ Κύριος, μετὰ ἀληθείας, παρακελεύεται, ἐν ταῦθα δὲ τιμωρίαν ἀπειλεῖ τοῖς κατὰ τοῦ Κυρίου ὀμνύουσιν.

[04256] Ἀλλ' αὐτίκα τὴν λύσιν ῥᾴδιον εὑρεῖν.

[04257] Τοὺς ὀμνύοντας γὰρ, φησὶ, κατὰ τοῦ Κυρίου, καὶ τοὺς ὀμνύοντας κατὰ Μελχώμ.

[04258] Εἴδωλον δὲ τοῦτο Ἀμμανιτῶν ἦν, ὥς γε καὶ παρὰ τοῖς ἄλλοις προφήταις εὑρίσκομεν, καὶ ἐν τῇ τρίτῃ τῶν Βασι λειῶν.

[04259] Ἐλάτρευσε γὰρ, φησὶ, Σολομὼν τῇ Ἀστάρτῃ βασιλίσσῃ Σιδωνίων, καὶ τῷ Μελχὼμ εἰδώλῳ υἱῶν Ἀμμών.

[04260] Ἀπειλεῖ τοίνυν κόλασιν τοῖς κατὰ ταυτὸν κατά τε τοῦ ἀληθῶς Θεοῦ καὶ Κυρίου, κατά τε τῶν εἰδώλων ὀμνύουσιν·

[04261] ὥστε συμβαίνουσιν ἀλλήλαις αἱ προφητεῖαι.

[04262] Καὶ γὰρ ἐν ἐκείνῃ λέγει·

[04263] Ἐὰν ἐξάρῃς τὰ Βααλεὶμ ἐκ τοῦ στόματός σου, καὶ ὀμό σῃς, Ζῇ Κύριος, μετὰ ἀληθείας·

[04264] καὶ ἐνταῦθα ὅμως ἐγκαλεῖ τοῖς δουλεύειν μὲν τῷ Θεῷ προσποιου μένοις, τὴν δὲ τῶν εἰδώλων θεραπείαν προαιρουμένοις.

[04265] Οὕτως ἀπειλήσας τὰ ἀλγεινὰ, κεράννυσι παραι νέσει τὴν ἀπειλὴν, ἵνα μὴ ἀπογνόντες τὴν σωτηρίαν εἰς χαλεπωτέραν ἐξοκείλωσι πονηρίαν.

[04266] ^[81.1841] ζʹ.

[04267] Εὐλαβεῖσθε ἀπὸ προσώπου Κυρίου τοῦ Θεοῦ, διότι ἐγγὺς ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου, ὅτι ἡτοίμασε Κύ ριος τὴν θυσίαν αὑτοῦ, ἡγίασε τοὺς κλητοὺς αὑτοῦ.

[04268] Θυσίας πολλάκις ὁ προφητικὸς καλεῖ λόγος καὶ τὴν τῶν παρανόμων σφαγήν·

[04269] καὶ τοῦτο ἔστι μὲν καὶ παρ' ἄλλοις προφήταις εὑρεῖν, ἔστι δὲ καὶ παρὰ τῷ θεσπεσίῳ Ἰεζεκιήλ.

[04270] Κλητοὺς δὲ ὀνομάζει τοὺς πο λεμίους·

[04271] τὸ δὲ ἡγίασεν ἀντὶ τοῦ, ἀφώρισε, τέθει κεν·

[04272] οὕτως καὶ διὰ Ἡσαΐου φησίν·

[04273] Ἡγιασμένοι εἰσὶ, καὶ ἐγὼ ἄγω αὐτούς·

[04274] ἀντὶ τοῦ, εἰς τοῦτο ἀφωρισμένοι.

[04275] Ἐπειδὴ γὰρ καὶ τὸ ὄντως ἅγιον ἀφ ώρισται, καὶ τῶν βεβήλων κεχώρισται·

[04276] καὶ τοὺς εἰς τιμωρίαν ἀφωρισμένους, ὡς ὑπ' αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἀφωρισμένους, ἡγιασμένους καλεῖ.

[04277] Οὕτω καὶ τὴν θυσίαν καταχρηστικῶς ὠνόμασεν.

[04278] Οὕτω καὶ τὸ ἀνάθημα διπλῆ[ν] ἔχει τὴν ἔννοιαν·

[04279] οὐ γὰρ μόνον τὸ ἀνακείμενον τῷ Θεῷ, ἀλλὰ καὶ τὸ ἀλλοτριούμενον ἀνάθημα κέκληκε.

[04280] ηʹ, θʹ.

[04281] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ θυσίας Κυρίου, καὶ ἐκδικήσω ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας, καὶ ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ βασιλέως, καὶ ἐπὶ πάντας τοὺς ἐνδεδυμένους ἐνδύ ματα ἀλλότρια.

[04282] Καὶ ἐκδικήσω ἐπὶ πάντας ἐμφανῶς, ἐπὶ τὰ πρόπυλα ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, τοὺς πληροῦν τας τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ αὑτῶν ἀσεβείας καὶ δόλου.

[04283] Ἐπειδὴ ἐν ταῖς ἡμέραις Ἰωσίου τοῦ θεοσεβοῦς βασιλέως ἡ τῆς τιμωρίας ἐξεφέρετο ψῆφος, οὐκ ἦν δὲ τούτοις ὁ βασιλεὺς ὑπεύθυνος·

[04284] οἱ δὲ ἐκείνου παῖδες καὶ ἔκγονοι παρανομίᾳ συζήσαντες ἔτισαν ποινὴν ὧν ἐτόλμησαν, εἰκότως οὐκ εἶπεν·

[04285] Ἐκδικήσω ἐπὶ τὸν βασιλέα, ἀλλ' ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ βασιλέως, καὶ τοὺς ἄρχοντας.

[04286] Ἐνδύματα δὲ ἀλλότρια, τινὲς μὲν τὰ ἐξ ἁρπαγῆς καὶ πλεονεξίας ἔφασαν·

[04287] τινὲς δὲ τὰ δι' ἄκραν ἀκολασίαν γενόμενα·

[04288] καὶ ἄνδρες γὰρ παρανομίᾳ συζῶντες γυναικῶν ἐσθήματα περιβάλ λονται, καὶ γυναῖκες ὡσαύτως λαγνείᾳ συντεθραμμέ ναι, τὰ ἀνδρῶν ἀμφιέννυνται.

[04289] Ἐμοὶ δὲ δοκεῖ καὶ ἕτερον ὁ λόγος αἰνίττεσθαι·

[04290] ἀπαγορεύει γὰρ ὁ νόμος τὰ ἐκ λίνου καὶ ἐρίου συνυφασμένα ἐσθήματα·

[04291] εἰκὸς δὲ ἦν, τοὺς ἐπὶ πλούτῳ βρενθυομένους, καὶ χλιδῇ προστετηκότας, τῶν γειτνιαζόντων ἐθνῶν τὴν ἐσθῆτα μιμήσασθαι, καὶ ἐκ τῶν ἁλουργῶν ἐρίων τοῖς λινοῖς χιτωνίσκοις πολύν τινα καὶ περίεργον κόσμον ἐπεμ βαλεῖν·

[04292] ἐναντίον δὲ ἦν τοῦτο ἀντικρὺς τῇ θείᾳ νομο θεσίᾳ.

[04293] Ἀπειλεῖ τοίνυν καὶ τούτοις, καὶ τοῖς σὺν ἀσεβείᾳ καὶ δόλῳ εἰς τὸν θεῖον εἰσιοῦσιν ναόν.

[04294] Αἰ νίττεται δὲ διὰ τοῦ δόλου, ὡς πρόσχημα μὲν εἶχον τὴν εὐσέβειαν, λάθρα δὲ τὴν τῶν εἰδώλων ἠσπάζοντο θεραπείαν.

[04295] ∆ιὰ ταύτας, φησὶν, ὑμῶν τὰς παρανομίας, ιʹ.

[04296] Ἔσται ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, λέγει Κύριος, φωνὴ κραυγῆς ἀποκεντούντων ἀπὸ πύλης, καὶ ὀλολυγμὸς ἀπὸ τῆς δευτέρας, καὶ συντριμμὸς μέγας ἀπὸ τῶν βουνῶν.

[04297] Τῶν γὰρ πολεμίων τὸ τεῖχος ῥη ξάντων, καὶ τὰς πύλας διανοιξάντων, μετὰ βοῆς καὶ ^[81.1844] κραυγῆς εἰς τὸ τοῦ ἱεροῦ καταφεύξεσθε τεῖχος·

[04298] ἀλλ' ὅμως οὐδὲν ἧττον κἀκείνης τοῖς ἐναντίοις ἀνοιχθεί σης τῆς πύλης, οἰμωγῇ χρώμενοι κατακοντισθήσε σθε·

[04299] κἄν τινες δὲ ἐξ ὑμῶν τὰς κορυφὰς τῶν ὀρῶν καταλάβωσιν, ἢ εἰς τὰς ὑψηλὰς ἀνέλθωσιν οἰκίας, τὸν αὐτὸν ὄλεθρον ὑποστήσονται.

[04300] ιαʹ.

[04301] Θρηνεῖτε, οἱ κατοικοῦντες τὴν κατακεκομ μένην, ὅτι ὡμοιώθη πᾶς ὁ λαὸς Χαναὰν, ἐξωλοθρεύ θησαν πάντες οἱ ἐπηρμένοι ἀργυρίῳ.

[04302] Κατακεκομ μένην τὴν Ἱερουσαλὴμ ἀπὸ τοῦ συμβεβηκότος προσηγόρευσε πάθους, καὶ θρηνεῖσθαι παρακελεύε ται τῶν οἰκητόρων ἔρημον γενομένην.

[04303] Ἐπειδὴ γὰρ τῶν Χαναναίων ἐζήλωσαν τὴν ἀσέβειαν, τῶν Χανα ναίων τὴν πανωλεθρίαν ὑπέμειναν, καὶ οὐδὲν τῆς περιουσίας ἀπώναντο.

[04304] ιβʹ.

[04305] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἐξερευνήσω τὴν Ἱερουσαλὴμ μετὰ λύχνου.

[04306] Οὐδεὶς, φησὶ, τῶν ὀφειλόντων δίκην διαφεύξεται τὴν τιμωρίαν, ἀλλὰ πάντας αὐτοὺς παραδώσω σφαγῇ.

[04307] Τροπικῶς δὲ τοῦτο τέθεικεν, ἐκ μεταφορᾶς τῶν λύχνῳ κεχρημένων εἰς ἐπιζήτησίν τινων ἀπολωλότων, καὶ μὴ πρότερον ἀφισταμένων ἕως ἂν εὕρωσι.

[04308] Καὶ ἐκδικήσω ἐπὶ τοὺς ἄνδρας τοὺς καταφρονοῦντας ἐπὶ τὰ φυλάγματα αὑτῶν.

[04309] Φυλάγματα τὰ νόμιμα λέγει, ἃ φυλάττειν ὁ νόμος παρεκελεύσατο.

[04310] Τοὺς λέγοντας ἐν ταῖς καρδίαις αὑτῶν·

[04311] Οὐ μὴ ἀγαθοποιήσῃ Κύριος, οὐδὲ μὴ κακώσῃ.

[04312] Ἐνταῦθα τῶν τὴν Πρόνοιαν ἐκβαλλόν των κατηγορεῖ, καὶ ὡς ἔτυχε φέρεσθαι τὰ πράγ ματα λέγειν τολμώντων·

[04313] τὸν δὲ τῶν ὅλων Θεὸν μήτε εὐεργετεῖν, μήτε κολάζειν φασκόντων·

[04314] οἷς ἁρπαγὴν ἀπειλεῖ, καὶ οἰκιῶν ἀφανισμὸν, καὶ πόνων ἀκαρπίαν.

[04315] Οἰκοδομήσουσι γὰρ, φησὶν, οἰκίας, καὶ οὐ μὴ κατοι κήσουσιν ἐν αὐταῖς·

[04316] καὶ καταφυτεύσουσιν ἀμπελῶ νας, καὶ οὐ μὴ πίωσι τὸν οἶνον αὐτῶν.

[04317] Καὶ ἵνα μὴ νομίσωσιν ἀναβολὴν ἔχειν τὴν τιμωρίαν, ἐπήγαγεν·

[04318] ιδʹ.

[04319] Ὅτι ἐγγὺς ἡ ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη, ἐγγὺς καὶ ταχεῖα σφόδρα.

[04320] Μεγάλην δὲ αὐτὴν προσ ηγόρευσεν, οὐ μερικὴν φέρουσαν παιδείαν, ἀλλὰ παντελῆ τιμωρίαν·

[04321] εἶτα σφοδρότερον τοῖς ἀκούου σιν ἐντιθεὶς τὸ δέος, περὶ αὐτῆς ἐκείνης διέξεισι τῆς ἡμέρας.

[04322] ιεʹ, ιὰʹ.

[04323] Φωνὴ ἡμέρας Κυρίου πικρὰ καὶ σκληρὰ τέτακται δυνατή·

[04324] ἡμέρα ὀργῆς ἡ ἡμέρα ἐκείνη, ἡμέρα θλίψεως καὶ ἀνάγκης, ἡμέρα ἀωρίας καὶ ἀφανισμοῦ, ἡμέρα σκότους καὶ γνόφου, ἡμέρα νε φέλης καὶ ὁμίχλης.

[04325] Ἡμέρα σάλπιγγος καὶ κραυγῆς ἐπὶ τὰς πόλεις τὰς ὀχυρὰς, καὶ ἐπὶ τὰς γωνίας τὰς ὑψηλάς.

[04326] Γωνίας ὑψηλὰς τοὺς πύργους λέγει, σάλπιγγας δὲ καὶ κραυγὴν τῶν πολεμίων τὴν ἔφοδον·

[04327] σκότος δὲ καὶ γνόφον, καὶ νεφέλην καὶ ὁμίχλην, τὴν τῶν κακῶν ὠνόμασε προσβολήν·

[04328] ὧν ἐπιόντων οὔτε ἥλιος φωτεινὸς τοῖς ὁρῶσιν, οὔτε ἡμέρα λαμπρὰ, ἀλλὰ πάντα ζόφου εἶναι ἔμπλεα δοκεῖ·

[04329] καὶ τοῦτο διδάσκων ὁ Προφήτης ἐπήγαγε·

[04330] ιζʹ.

[04331] Καὶ ἐκθλίψω τοὺς ἀνθρώπους, καὶ πορεύσον ^[81.1845] ται ὡς τυφλοί.

[04332] Εἶτα τὴν αἰτίαν·

[04333] Ὅτι τῷ Κυρίω ἐξήμαρτον, καὶ ἐκχεῶ τὸ αἷμα αὐτῶν ὡς χοῦν, καὶ τὰς σάρκας αὐτῶν, ὡς βόλβιτα.

[04334] Ἀντὶ τοῦ, οὐδὲ τῶν νενομισμένων ἀξιωθήσονται, οὐδὲ ταφῆς τεύξονται.

[04335] ιηʹ.

[04336] Καὶ τὸ ἀργύριον, καὶ τὸ χρυσίον αὐτῶν, οὐ μὴ δύνηται ἐξελέσθαι αὐτοὺς ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς Κυρίου, ὅτι ἐν πυρὶ ζήλου αὐτοῦ καταναλωθήσεται πᾶσα ἡ γῆ·

[04337] διότι συντέλειαν καὶ σπουδὴν ποιήσει ἐπὶ πάντας τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν.

[04338] Ἀνόνη τος, φησὶν, ἔσται καὶ τοῖς πλουσίοις ὁ πλοῦτος·

[04339] ἀπαλλαγῆς γὰρ τῶν κακῶν διὰ τῶν χρημάτων οὐ τεύξονται, ἀλλ' ὑπὸ τῆς θείας ὀργῆς οἷον ὑπό τινος πυρὸς καταναλωθήσονται, ἥτις σύντομον ἐποίσει τοῖς τήνδε τὴν γῆν κατοικοῦσι τὸν ὄλεθρον.

[04340] Οὕτως ἀπειλήσας τὰ σκυθρωπὰ, μεταμελείας αὐτοῖς προσ φέρει παραίνεσιν.

[04341] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βʹ.

[04342] αʹ, βʹ.

[04343] Συνάχθητε, καὶ συνδέθητε, τὸ ἔθνος τὸ ἀπαίδευτον.

[04344] Πρὸ τοῦ γενέσθαι ὑμᾶς ὡς ἄνθος παρα πορευόμενον ἡμέρας, πρὸ τοῦ ἐπελθεῖν ἐφ' ὑμᾶς ὀργὴν θυμοῦ Κυρίου.

[04345] Τινὲς τὸ χωρίον μὴ νενοη κότες, τὸ συνδέθητε, συνδεήθητε τεθείκασι·

[04346] τὰ δὲ πλεῖστα τῶν ἀντιγράφων, συνδέθητε ἔχει.

[04347] Αἰνίττε ται δὲ ὁ λόγος τὴν διὰ φαρμάκων καὶ καταδέσμων ἴασιν τροπικῶς νοουμένην·

[04348] τοῦτο γὰρ καὶ παρὰ τῷ θεσπεσίῳ Ἡσαΐᾳ εὑρίσκομεν·

[04349] τὸ ἀνίατον γὰρ τῶν Ἰουδαϊκῶν ὑποδεικνὺς τραυμάτων βοᾷ·

[04350] Οὐκ ἔστι μάλαγμα ἐπιθεῖναι, οὔτε ἔλαιον, οὔτε καταδέσμους.

[04351] Συνδέθητε τοίνυν, φησὶ, τοῖς τῆς μεταμελείας φαρμά κοις τε καὶ ἐπιδέσμοις, ὦ τῶν ἀγαθῶν ἀμαθεῖς καὶ ἀπαίδευτοι, καὶ προφθάσατε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἐν ἐξομολογήσει, ἵνα μὴ ἄνθεσιν ἐαρινοῖς παραπλησίως διαῤῥεύσητε, τῆς θείας ὑμῖν ἐπερχομένης ὀργῆς.

[04352] γʹ.

[04353] Ζητήσατε τὸν Κύριον, πάντες ταπεινοὶ γῆς.

[04354] Ἀποβλέψατε, φησὶν, εἰς τὴν τῆς φύσεως εὐτέλειαν, καὶ εἰς τὸν χοῦν τὸν προπάτορα, καὶ τὸν πλάστην ἐπιζητήσατε τὸν τοσούτοις ὑμᾶς ἀγαθοῖς ἐπικλύ σαντα.

[04355] Εἶτα καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ ζητήσεως τὸν τρόπον διδάσκει.

[04356] Κρῖμα ἐργάζεσθε, καὶ ζητήσατε δικαιο σύνην·

[04357] ζητήσατε πραότητα καὶ ἀποκρίνασθε αὐτά.

[04358] Ὀρθότητος, φησὶ, καὶ δικαιοσύνης ἀντέχεσθε, καὶ τὸν ἐπιεικῆ καὶ μέτριον ἀσπάζεσθε βίον·

[04359] καὶ σύνθε σθε διὰ τέλους ταῦτα διώκειν.

[04360] Τοῦτο γὰρ σημαίνει, Καὶ ἀποκρίνασθε αὐτά.

[04361] Εἶτα τούτων ἀποδείκνυσι τὸν καρπόν.

[04362] Ὅπως σκεπασθῆτε ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς Κυρίου.

[04363] (δʹ.) ∆ιότι Γάζα διηρπασμένη ἔσται, καὶ Ἀσκάλων εἰς ἀφανισμὸν, καὶ Ἄζωτος μεσημβρίας ἐκριφήσε ται, καὶ Ἀκκαρὼν ἐκριζωθήσεται.

[04364] Ὑμεῖς γὰρ εἰ τῇ προῤῥηθείσῃ χρήσησθε μετανοίᾳ, τῆς σωτηρίας ἀπολαύσεσθε, αἱ δὲ ἀλλόφυλοι πόλεις τὰ προλεχθέντα πείσονται.

[04365] ^[81.1848] εʹ, ὰʹ.

[04366] Οὐαὶ, οἱ κατοικοῦντες τὸ σχοίνισμα τῆς θαλάσσης, πάροικοι Κρητῶν! λόγος Κυρίου ἐφ' ὑμᾶς, Χαναὰν, γῆ Ἀλλοφύλων, καὶ ἀπολῶ ὑμᾶς ἐκ κατοικίας.

[04367] Καὶ ἔσται Κρήτη νομὴ ποιμνίων, καὶ μάνδρα προβάτων.

[04368] Σχοίνισμα τῆς θαλάσσης τὴν παραλίαν καλεῖ·

[04369] σχοίνισμα γὰρ ὁ κλῆρος ὑπὸ τῆς θείας καλεῖται Γραφῆς, παρὰ τὸ σχοινίῳ μετρεῖσθαι τὴν γῆν, καὶ ἑκάστῳ τὴν προσήκουσαν ἀπονέμεσθαι.

[04370] Ἐπειδὴ τοίνυν καὶ τοὺς Ἀλλοφύλους, ἐκ τοῦ Χαναὰν τὸ γένος κατάγοντας, ἐν τῇ παραλίῳ κατέλιπεν ὁ Θεὸς, οἷόν τινα κλῆρον ταύτην αὐτοῖς ἀπονείμας τὴν γῆν, σχοίνισμα θαλάσσης αὐτοὺς προσηγόρευσε.

[04371] Παροίκους δὲ Κρητῶν ἀντὶ τοῦ ἀποίκους τέθεικεν.

[04372] Ὡς ἐν παραθαλασσίοις γὰρ πόλεσιν, εἰκός τινας ἀπὸ Κρήτης ἀφικέσθαι, καὶ κατοικῆσαι.

[04373] Καὶ Χαναὰν τοίνυν, καὶ σχοίνισμα θαλάσσης, καὶ Κρήτην, καὶ παροίκους Κρητῶν, τὰ παραθαλάσσια τῆς Πα λαιστίνης ὠνόμασε χωρία, οἷς ἐρημίαν ἠπείλησε.

[04374] ζʹ.

[04375] Καὶ ἔσται τὸ σχοίνισμα τῆς θαλάσσης τοῖς καταλοίποις οἴκου Ἰούδα·

[04376] ἐπ' αὐτοὺς νεμήσονται ἐν τοῖς οἴκοις Ἀσκάλωνος·

[04377] δείλης καταλύσουσιν ἀπὸ προσώπου υἱῶν Ἰούδα, ὅτι ἐπισκέπτεται αὐτοὺς Κύριος ὁ Θεὸς αὐτῶν, καὶ ἀπέστρεψε τὴν αἰχμ αλωσίαν αὐτῶν.

[04378] Ταῦτα μετὰ τὴν ἐπάνοδον πέρατος ἔτυχεν.

[04379] Εὑρίσκομεν γὰρ καὶ ἐν τοῖς Μακκαβαϊκοῖς, καὶ Ἰωνάθην, καὶ Σίμωνα, καὶ Γάζης, καὶ Ἀσκάλωνος, καὶ Πτολεμαΐδος περιγενομένους, καὶ ὑπὸ τὴν οἰκείαν αὐτὰς ἡγεμονίαν πεποιηκότας.

[04380] Τὸ δὲ ἀκρι βὲς καὶ ἀναντίῤῥητον τέλος τῆς προφητείας ἔστιν ἰδεῖν μετὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἀνάληψιν καὶ τῶν ἁγίων ἀποστόλων τὸ κήρυγμα.

[04381] Οὗτοι γὰρ ἐξ Ἰου δαίων ὁρμώμενοι, δείλης ἐν ταύταις κατέλυσαν ταῖς πόλεσι·

[04382] τουτέστι.

[04383] πρὸ τῆς ἑσπέρας τῆς συντελείας, τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἐπισκεψαμένου τὰ ἔθνη, καὶ τῆς πικρᾶς αὐτὰ δουλείας τε καὶ αἰχμαλωσίας ἐλευθε ρώσαντος.

[04384] Ἐντεῦθεν κατὰ Μωαβιτῶν καὶ Ἀμμανιτῶν ἐκφέρει τὴν ψῆφον·

[04385] οὗτοι γὰρ συγγενεῖς ὄντες τοῦ Ἰσραὴλ, καὶ ἐκ τοῦ Λὼτ τὸ γένος κατάγοντες, ἐφ ήδοντό τε ταῖς συμφοραῖς, καὶ βλασφημίαις κατὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἐχρῶντο, ὡς μηδεμιᾶς Ἰουδαίοις παρ' αὐτοῦ βοηθείας παρασχεθείσης.

[04386] ∆ιό φησιν ὁ Θεός·

[04387] ηʹ ιʹ.

[04388] Ἤκουσα ὀνειδισμοὺς Μωὰβ, καὶ κονδυλι σμοὺς υἱῶν Ἀμμὼν, ἐν οἷς ὠνείδιζον τὸν λαόν μου, καὶ ἐμεγαλύνοντο ἐπὶ τὰ ὅριά μου.

[04389] ∆ιὰ τοῦτο, Ζῶ ἐγὼ, λέγει Κύριος τῶν δυνάμεων, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσ ραὴλ, ὅτι Μωὰβ ὡς Σόδομα ἔσται, καὶ υἱοὶ Ἀμ μὼν ὡς Γόμοῤῥα, καὶ ∆αμασκὸς ἐκλελικμημένη, ὡς θημωνία ἅλωνος, καὶ ἠφανισμένη εἰς τὸν αἰῶνα·

[04390] καὶ οἱ κατάλοιποι λαοῦ μου διαρπῶνται αὐτοὺς, καὶ οἱ κατάλοιποι ἔθνους μου κληρονομήσουσιν αὐ τούς.

[04391] Αὕτη αὐτοῖς ἀντὶ τῆς ὕβρεως αὐτῶν·

[04392] διότι ὠνείδισαν, καὶ ἐμεγαλύνθησαν ἐπὶ τὸν λαὸν Κυ ρίου παντοκράτορος.

[04393] Βασιλέας εἶχον καὶ Μωαβῖται, καὶ Ἀμμανῖται, καὶ ἡ ∆αμασκὸς πάσης ἐβασίλευσε ^[81.1849] τῆς Συρίας·

[04394] ἀλλὰ ταύτας ἁπάσας κατέλυσαν Βαβυ λώνιοι·

[04395] μόνοις δὲ Ἰουδαίοις ὁ τῶν ὅλων Θεὸς διὰ Κύρου τοῦ Πέρσου τὴν ἐπάνοδον ἐδωρήσατο.

[04396] Καὶ ἀνήνθησαν πάλιν, καὶ ἀνεκτήσαντο τὴν προτέραν ἡγεμονίαν, καὶ δέος ἅπασι τούτοις παρεῖχον τοῖς ἔθνεσι·

[04397] καὶ αὐτοὶ μὲν τὰ ἐκείνων ἐνέμοντο, ἐκεῖνοι δὲ τούτοις ἀντιτείνειν οὐκ ἴσχυον.

[04398] Οὗ χάριν ὁ θεῖος προαγορεύει λόγος, Μωαβίτας μὲν καὶ Ἀμμανίτας ἐρημίᾳ παντελεῖ παραδοθήσεσθαι, τὴν δὲ ∆αμασκὸν θημωνίᾳ ἅλωνος λελικμημένῃ παραβληθήσεσθαι.

[04399] Ταῦτα δὲ ὑπέμειναν ἐν τῇ τῶν Χαλδαίων ἐφόδῳ.

[04400] Ἀφανισθῆναι δὲ εἰς τὸν αἰῶνα λέγει τὴν ∆αμασκὸν, διὰ τὸ ἐξ ἐκείνου, καὶ εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον, ἀπολέ σαι αὐτὴν τῆς βασιλείας τὴν δυναστείαν, καὶ μηκέτι κρατῆσαι τῶν ὑπηκόων ἐθνῶν, ἀλλ' ὑπόφορον γενέ σθαι τῶν βεβασιλευκότων Βαβυλωνίων, Περσῶν τε καὶ Μακεδόνων, καὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος Ῥωμαίων.

[04401] Ἀλλ' ὅμως κἀνταῦθα τὸ ἀκριβὲς τέλος ἡ προφητεία διὰ τῶν ἱερῶν ἔλαβεν ἀποστόλων, καὶ τῶν ἐκείνους διαδεξαμένων ἁγίων·

[04402] τούτους γὰρ καὶ ὁ θεῖος Ἀπό στολος κατάλειμμα προσηγόρευσε.

[04403] Τεθεικὼς γὰρ τὴν προφητείαν, τὴν διαῤῥήδην βοῶσαν, Ἐὰν ᾖ ὁ ἀριθμὸς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσ σης, τὸ κατάλειμμα σωθήσεται, ἑρμηνεύει λέγων·

[04404] Οὕτως καὶ ἐν τῷ νῦν καιρῷ λεῖμμα κατ' ἐκλογὴν χάριτος γέγονε.

[04405] Τοῦτο καὶ ὁ ∆εσπότης διὰ τοῦ μακαρίου Σοφονίου φησί·

[04406] Καὶ οἱ κατάλοιποι ἔθ νους μου κληρονομήσουσιν αὐτούς.

[04407] Εἶτα σαφέστε ρον ἑρμηνεύει·

[04408] ιαʹ.

[04409] Ἐπιφανήσεται Κύριος ἐπ' αὐτοὺς, καὶ ἐξολοθρεύσει πάντας τοὺς θεοὺς τῶν ἐθνῶν τῆς γῆς, καὶ προσκυνήσουσιν αὐτῷ, ἕκαστος ἐκ τοῦ τόπου αὑτοῦ, πᾶσαι αἱ νῆσοι τῶν ἐθνῶν.

[04410] Ταῦτα οὐδὲ τὴν ἀναίσχυντον Ἰουδαίων ἀντίῤῥησιν δέχεται.

[04411] Εἰ γὰρ λέγοιεν, ὅτι μετὰ τὴν ἀπὸ Βαβυλῶνος ἐπ άνοδον πολλοὶ τῶν ἐθνῶν, εἰς τὸν τῶν ὅλων πεπι στευκότες Θεὸν, εἰς τὸν ἐν Ἱεροσολύμοις νεὼν τὴν νομικὴν ἐπετέλουν λατρείαν, ψευδηγοροῦντες σαφῶς ἐλεγχθήσονται·

[04412] ὁ γὰρ προφητικὸς λόγος φησὶν, ὅτι Προσκυνήσουσιν αὐτῷ ἕκαστος ἐκ τοῦ τόπου αὑτοῦ.

[04413] Τοῦτο δὲ οὐ κατὰ νόμον, ἀλλὰ κατὰ τὴν εὐαγγελικὴν διδασκαλίαν γεγένηται·

[04414] ὁ μὲν γὰρ νόμος πάντας εἰς τὸν ἕνα ἐκεῖνον συνῆγε νεών·

[04415] ὁ δὲ Κύριος ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις τῇ Σαμαρείτιδί φησιν·

[04416] Ἀμὴν, ἀμὴν λέγω σοι, γύναι, ὅτι ἔρχεται ὥρα, ὅτε οὔτε ἐν Ἱερο σολύμοις, οὔτε ἐν τῷ τόπῳ τούτῳ, ἀλλ' ἐν παντὶ τόπῳ προσκυνήσουσι τῷ Πατρί.

[04417] Τοῦτο καὶ ὁ θε σπέσιος Σοφονίας βοᾷ·

[04418] Ἐπιφανήσεται Κύριος ἐπ' αὐτούς·

[04419] τουτέστι, τοὺς προῤῥηθέντας ἅπαντας, Ἀλλοφύλους, Παλαιστινοὺς, Μωαβίτας, Ἀμμανίτας, ∆αμασκηνοὺς, καὶ τὰ ἄλλα πάντα ἔθνη.

[04420] Καὶ ἐξολο ^[81.1852] θρεύσει ἅπαντας τοὺς θεοὺς τῶν ἐθνῶν τῆς γῆς, καὶ προσκυνήσουσιν αὐτῷ ἕκαστος ἐκ τοῦ τόπου αὑτοῦ, πᾶσαι αἱ νῆσοι τῶν ἐθνῶν.

[04421] Οὐ γὰρ μόνον αἱ ἐν τῇ ἠπείρῳ πόλεις, οὐδὲ αἱ παραθαλάσσιοι, ἀλλὰ καὶ αἱ ἐν τῷ πελάγει διακείμεναι.

[04422] Τούτοις ἐπάγει·

[04423] ιβʹ.

[04424] Καὶ ὑμεῖς, Αἰθίοπες, τραυματίαι ῥομφαίας μου ἐστέ.

[04425] Σημαίνει δὲ ὁ λόγος καὶ τῶν δαιμόνων τὸ στῖφος καταλυθὲν τῇ τοῦ σωτηρίου σταυροῦ προσ βολῇ·

[04426] καὶ τοὺς μέλανας τὴν ψυχὴν, καὶ ἀντιθέους ἀνθρώπους, τῇ θείᾳ τρωθέντας πληγῇ.

[04427] Οὕτω περὶ τῆς τῶν ἐθνῶν προθεσπίσας σωτηρίας, ἐπὶ τὴν τῆς ἱστορίας ἀκολουθίαν μεταφέρει τὸν λόγον, καὶ τοῖς Ἀσσυρίοις τὸν ὄλεθρον ἀπειλεῖ·

[04428] οὐδέπω γὰρ ἡ Νι νευῒ τὴν τιμωρίαν ἐδέδεκτο.

[04429] ιγʹ, ιδʹ.

[04430] Καὶ ἐκτενεῖ τὴν χεῖρα αὑτοῦ ἐπὶ βοῤ ῥᾶν, καὶ ἀπολεῖ τὸν Ἀσσύριον, καὶ θήσει τὴν Νινευῒ εἰς ἀφανισμὸν ἄνυδρον, ὡς ἔρημον.

[04431] Νεμήσε ται ἐν μέσῳ αὐτῆς ποίμνια, καὶ πάντα τὰ θηρία τῆς γῆς, καὶ χαμαιλέοντες καὶ ἐχῖνοι ἐν τοῖς φατνώ μασιν αὐτῆς κοιτασθήσονται·

[04432] καὶ θηρία φωνήσει ἐν τοῖς διορύγμασιν αὐτῆς, καὶ κόρακες ἐν τοῖς πυ λῶσιν αὐτῆς, διότι κέδρος τὸ ἀνάστημα αὐτῆς.

[04433] Ἐρημίας ἅπαντα τὰ προειρημένα σημεῖα, ποιμνίων νομαὶ, καὶ θηρίων διαφόρων οἰκήσεις, καὶ κοράκων νεοττιαί.

[04434] Ἀλλὰ ταῦτα πάντα, φησὶ, πείσεται διὰ τὴν τῆς ψυχῆς ἀλαζονείαν.

[04435] Κέδρῳ γὰρ ἐῴκει τὸ ὑψηλὸν αὐτῆς φρόνημα.

[04436] Εἶτα τοῦτο σαφέστερον διηγούμενος ὁ Προφήτης ἐπάγει·

[04437] ιεʹ.

[04438] Αὕτη ἡ πόλις ἡ φαυλίστρια.

[04439] Ἀντὶ τοῦ, ἡ πᾶσαν πόλιν καὶ βασιλείαν εὐτελῆ καὶ σμικρὰν ἡγου μένη.

[04440] Ἡ κατοικοῦσα ἐπ' ἐλπίδι.

[04441] Ἡ μηδὲν σκυθρωπὸν ὑπομεῖναί ποτε δοκήσασα.

[04442] Ἡ λέγουσα ἐν τῇ καρδίᾳ αὑτῆς·

[04443] Ἐγώ εἰμι, καὶ οὐκ ἔστι μετ' ἐμὲ ἔτι.

[04444] Εἶτα κατ' εἰρωνείαν ἐπιτωθάζων, Πῶς ἐγέ νετο, φησὶν, εἰς ἀφανισμὸν νομὴ θηρίων;

[04445] Καὶ τὰ ἐξ ἔθους συμβαίνοντα·

[04446] Πᾶς ὁ παραπορευόμε νος δι' αὐτῆς συριεῖ, καὶ κινήσει τὰς χεῖρας αὑ τοῦ.

[04447] Εἰώθασι γὰρ οἱ πλεῖστοι τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τοῖς παρ' ἐλπίδα γινομένοις ἀνιαροῖς καὶ συρίττειν, καὶ τὰς χεῖρας κινεῖν.

[04448] Οὕτω περὶ τῆς Νινευῒ προ αγορεύσας, πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ τρέπει τὸν λόγον.

[04449] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γʹ.

[04450] αʹ.

[04451] Ὢ ἐπιφανὴς καὶ λελυτρωμένη πόλις, ἡ περι στερά.

[04452] Θρήνων ἀληθῶς ἀξία καὶ ὀδυρμῶν ἡ πό λις, ἐπίσημος μὲν ἐν εὐπραγίᾳ γενομένη καὶ πολυ θρύλλητος·

[04453] σωτηρίας δὲ παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων πολλάκις τυχοῦσα, καὶ πνευματικῶν ἀπολαύσασα χαρισμάτων.

[04454] Ἢ τοῦτο γὰρ διὰ τῆς περιστερᾶς αἰ νίξασθαι τὸν προφήτην ὑπολαμβάνω, ἢ τὴν εὐπρέ πειαν καὶ τὸ κάλλος τῆς πόλεως·

[04455] εὐπρεπὲς γὰρ καὶ τόδε τὸ ζῶον.

[04456] Εἰκὸς δὲ καὶ τοῦτο παραδηλῶσαι, ὅτι Καθάπερ ἡ περιστερὰ ταῖς ἀφωρισμέναις οἰκίαις ἐμ φιλοχωρεῖ, οὕτως ἡνίκα ηὐσεβεῖτε, οἱ ἐν τῇ Ἱερου ^[81.1853] σαλὴμ, τῷ ἀφιερωμένῳ μοι προσηδρεύετε νεῷ.

[04457] Εἶτα διηγεῖται τὰ πλημμελήματα, καὶ πρώτην τὴν παρακοήν.

[04458] βʹ.

[04459] Οὐκ εἰσήκουσε γὰρ φωνῆς.

[04460] Εἶτα τὸ ἀπαί δευτον·

[04461] Οὐδὲ ἐδέξατο παιδείαν.

[04462] Πρὸς τούτοις τὸ ἄπιστον·

[04463] Ἐπὶ τῷ Κυρίῳ οὐκ ἐπεποίθησε, καὶ πρὸς τὸν Θεὸν αὑτῆς οὐκ ἤγγισεν.

[04464] Ἔπειτα τῶν ἀρχόντων τὸ θηριῶδες καὶ ἄδικον·

[04465] γʹ.

[04466] Οἱ ἄρχοντες αὐτῆς ἐν αὐτῇ, ὡς λέοντες ὠρυόμενοι.

[04467] Καὶ τῶν κριτῶν τὸ παράνομόν τε καὶ βίαιον·

[04468] Οἱ κριταὶ αὐτῆς, ὡς λύκοι τῆς Ἀραβίας·

[04469] οὐχ ὑπελίποντο εἰς τὸ πρωΐ.

[04470] Τῶν μάντεων τὸ ψευ δές τε καὶ ἄθεον·

[04471] δʹ.

[04472] Οἱ προφῆται αὐτῆς πνευματοφόροι, ἄνδρες καταφρονηταί.

[04473] Προφήτας γὰρ τοὺς ψευδοπροφή τας καλεῖ.

[04474] Εἶτα καὶ τῶν ἱερέων τὸ δυσσεβὲς καὶ ἀνόσιον·

[04475] Οἱ ἱερεῖς αὐτῆς βεβηλοῦσι τὰ ἅγια, καὶ ἀσεβοῦσιν εἰς τὸν νόμον.

[04476] Ἀλλὰ καὶ τούτων ἁπάν των, φησὶν, ἐν αὐτῇ τολμωμένων, εʹ.

[04477] Ὁ Κύριος δίκαιος ἐν μέσῳ αὐτῆς, καὶ οὐ μὴ ποιήσῃ ἄδικον·

[04478] πρωῒ, πρωῒ δώσει κρῖμα αὑτοῦ εἰς φῶς, καὶ οὐκ ἀπεκρύβη, καὶ οὐκ ἔγνω ἀδικίαν ἐν ἀπαιτήσει, καὶ οὐκ εἰς νῖκος ἀδικίαν.

[04479] Ταχί στην, φησὶν, ἐποίσει τὴν τιμωρίαν τοῖς τοσαῦτα τε τολμηκόσι κακά·

[04480] διὰ γὰρ τοῦ πρωῒ, πρωῒ, τὸ τάχος παρεδήλωσε·

[04481] τὸ δὲ εἰς φῶς, ἀντὶ τοῦ, προφανῶς, καὶ οὐ λάθρα.

[04482] Ταῦτα δὲ ποιήσει, φησὶ, καταλύων τῆς ἀδικίας τὸ θράσος, καὶ οὐκ ἐῶν αὐτὴν μέχρι τέλους κρατεῖν.

[04483] ὰʹ.

[04484] Ἐν διαφθορᾷ κατέσπασα ὑπερηφάνους·

[04485] ὤφθησαν γωνίαι αὐτῶν·

[04486] ἐξερημώσω τὰς ὁδοὺς αὐτῶν τὸ παράπαν τοῦ μὴ διοδεύειν·

[04487] ἐξέλιπον αἱ πόλεις αὐτῶν παρὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν, μηδὲ κατοι κεῖν.

[04488] Ὥσπερ τὰς οἰκοδομίας αἱ γωνίαι συνδοῦσιν, οὕτω τὰς δυναστείας ὑπερείδουσιν εὐπραξίαι.

[04489] ∆ια φθορᾷ τοίνυν τοὺς ὑπερηφανίᾳ συζῶντας παραδιδοὺς, εἰς ἔδαφος αὐτῶν κατασπάσω τὸ ὕψος, ὥστε μηδὲ τὴν μνήμην αὐτῶν εἰς τοὺς ἐσομένους παραπεμφθῆ ναι, καὶ τὰς πόλεις δὲ αὐτῶν ἐρημίᾳ παντελεῖ παρα δώσω.

[04490] Οὕτως ἀπειλήσας ὁ φιλάνθρωπος, πάλιν παρ αινεῖ, καὶ συμβουλεύει δεῖσαι τὰ εἰρημένα, καὶ τὴν προσήκουσαν δέξασθαι διδασκαλίαν·

[04491] φυγεῖν τῶν ἠπειλημένων τὸν ὄλεθρον, ὃν ἡ παρανομία γεγέννηκε·

[04492] μὴ μελλῆσαι, μηδὲ ἀναβαλέσθαι, ἀλλὰ ταχέως προσ ενεγκεῖν τὴν μετάνοιαν.

[04493] Ἑτοιμάζου γὰρ, φησὶν, ὄρθρισον.

[04494] Τουτέστι, Κατὰ τάχος τὰ τῆς μεταμε λείας ἐπίδειξαι.

[04495] ∆ιέφθαρται πᾶσα ἡ ἐπιφυλλὶς αὐ τῶν.

[04496] Μὴ δείσῃς, φησὶ, τοὺς Ἀσσυρίους, ὧν τὸ πλῆθος πρὸ τῶν σῶν πυλῶν κατηκόντισα·

[04497] καὶ γὰρ τὴν ἐπιφυλλίδα αὐτῶν, καὶ τοὺς ἐκείνην διαφυγόν τας τὴν τιμωρίαν, παραδώσω Βαβυλωνίοις.

[04498] ηʹ.

[04499] ∆ιὰ τοῦτο ὑπόμεινόν με, λέγει Κύριος, ἐν ἡμέρᾳ ἀναστάσεώς μου εἰς μαρτύριον, διότι τὸ κρῖμά μου εἰς συναγωγὰς ἐθνῶν, τοῦ εἰσδέξασθαι ^[81.1856] βασιλεῖς, τοῦ ἐκχέαι ἐπ' αὐτοὺς τὴν ὀργὴν θυμοῦ μου, διότι ἐν πυρὶ ζήλου μου καταναλωθήσεται πᾶσα ἡ γῆ.

[04500] Μὴ νομίσῃς με, φησὶν, ἀμελεῖν τῶν ἀνθρω πείων πραγμάτων, ἀλλ' ἀνάμεινον, καὶ ὄψει με διανιστάμενον, καὶ κρίνοντα δικαίως, καὶ τὰς ἀδί κους καταλύοντα βασιλείας, καὶ οἷόν τινι πυρὶ τῷ ζήλῳ μου πᾶσαν ἐκκαθαίροντα τὴν οἰκουμένην.

[04501] Καὶ τοῦτο σαφέστερον ἑρμηνεύων, ἐπήγαγεν·

[04502] θʹ.

[04503] Ὅτι τότε μεταστρέψω ἐπὶ λαοὺς γλῶσσαν εἰς γενεὰς αὐτῶν, τοῦ ἐπικαλεῖσθαι πάντας τὸ ὄνομα Κυρίου, τοῦ δουλεύειν αὐτῷ ὑπὸ ζυγὸν ἕνα.

[04504] Τοῦτο σαφέστερον Ἀκύλας, καὶ Θεοδοτίων, καὶ Σύμμαχος ἡρμηνεύκασιν.

[04505] Ὁ μὲν γὰρ Ἀκύλας καὶ Θεοδοτίων φασί·

[04506] Τότε στρέψω πρὸς πάντας τοὺς λαοὺς χεῖλος ἐξειλεγμένον·

[04507] ὁ δὲ Σύμμαχος·

[04508] Τότε μετα στρέψω ἐν τοῖς λαοῖς χεῖλος καθαρόν·

[04509] καθαρὸν δὲ χεῖλος, τὸ μὴ θεοὺς, ἀλλὰ Θεὸν ὀνομάζον.

[04510] Τοιαῦτα καὶ διὰ Ἡσαΐου εἴρηκεν ὁ Θεός·

[04511] Αἱ γλῶσσαι αἱ ψελλίζουσαι μαθήσονται λαλεῖν εἰρήνην.

[04512] Καὶ πάλιν·

[04513] Τρανὴ ἔσται γλῶσσα μογιλάλων.

[04514] Τὰς γλώσσας τοίνυν ἐκείνας, τὰς τὴν πολυθεΐαν πεπαιδευμένας, με ταστρέψει, καὶ ἐκλεκτὰς ποιήσει, καὶ καθαράς·

[04515] ὥστε Πάντας ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα Κυρίου, καὶ δου λεύειν αὐτῷ ἅπαντα τὰ ἔθνη ὑπὸ ζυγὸν ἕνα.

[04516] Καὶ μέντοι καὶ τοὺς ιʹ.

[04517] Ἐκ περάτων ποταμῶν Αἰθιοπίας προσδέξομαι, τοὺς ἱκετεύοντάς με·

[04518] υἱοὶ τῶν διεσπαρμένων οἴσουσι θυσίας μοι.

[04519] Οἱ γὰρ τὰς ἐσχατιὰς οἰκοῦντες, τῶν διασπαρέντων ὑπ' ἐμοῦ κηρύκων τὴν διδασκα λίαν δεξάμενοι, τὴν τῆς αἰνέσεώς μοι θυσίαν προσ οίσουσιν.

[04520] Οὕτω γὰρ καὶ ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσε·

[04521] Πέραθεν ποταμῶν Αἰθιοπίας ἱκετεύοντά με τέκνα τῶν διεσκορπισμένων ὑπ' ἐμοῦ ἐνέγκωσι δῶρον ἐμοί.

[04522] Οἱ τέκνα γενόμενοι τῶν ὑπ' ἐμοῦ σκεδα σθέντων εἰς πάντα τὰ ἔθνη τῆς εὐσεβείας κηρύκων, τὰ πνευματικά μοι δῶρα προσκομιοῦσιν.

[04523] ιαʹ.

[04524] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ οὐ μὴ καταισχυνθῇς ἐκ πάντων τῶν ἐπιτηδευμάτων σου, ὧν ἠσέβησας εἰς ἐμὲ, ὅτι τότε περιελῶ ἀπὸ σοῦ τὰ φαυλίσματα τῆς ὕβρεώς σου, καὶ οὐκέτι οὐ μὴ προσθῇς τοῦ μεγαλαυχῆσαι ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ ἅγιόν μου.

[04525] Τούτων γιγνομένων, καὶ τῶν ἐθνῶν τῆς σωτηρίας ἀπολαυόν των, καὶ ὑμεῖς οἱ τὴν Ἱερουσαλὴμ οἰκοῦντες, τὴν διὰ πίστεως δεχόμενοι σωτηρίαν, τῆς μὲν προτέρας ἀπαλλαγήσεσθε δυσσεβείας, οὐκέτι δὲ καταφρονήσετε τῶν ἐμῶν ἐντολῶν, οὐδὲ ἐπὶ τῷ παλαιῷ νεῷ μέγα φρονήσετε.

[04526] Καὶ ἐπειδὴ οὐ πάντες ἔμελλον τῇ εὐαγ γελικῇ προσέξειν διδασκαλίᾳ, καὶ τοῦτο διαῤῥήδην προλέγει·

[04527] ιβʹ, ιγʹ.

[04528] Καὶ ὑπολήψομαι ἐν σοὶ λαὸν πρᾶον, καὶ ταπεινὸν, καὶ εὐλαβηθήσονται ἀπὸ τοῦ ὀνόματος Κυρίου οἱ κατάλοιποι τοῦ Ἰσραὴλ, καὶ οὐ ποιήσουσιν ἀδικίαν, καὶ οὐ λαλήσουσι μάταια, καὶ οὐ μὴ ^[81.1857] εὑρεθῇ ἐν τῷ στόματι αὐτῶν γλῶσσα δολία·

[04529] διότι αὐτοὶ νεμήσονται.

[04530] καὶ κοιτασθήσονται, καὶ οὐκ ἔσται ὁ ἐκφοβῶν αὐτούς.

[04531] Καὶ ταῦτα τὸν ἀπο στολικὸν ἡμῖν σαφῶς χορὸν ὑποδείκνυσιν, ὃν ὁ ∆ε σπότης μακαρίζων ἔλεγε·

[04532] Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν.

[04533] Καὶ πάλιν·

[04534] Μά θετε ἀπ' ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἰμι, καὶ ταπεινὸς τῇ καρ δίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν.

[04535] Τοῦτον ὁ μακάριος Σοφονίας τὸν λαὸν πρᾶον καὶ τα πεινὸν ἀποκαλεῖ·

[04536] ὁ γὰρ Ἰσραηλιτικὸς οὐ τοιοῦτος, ἀλλὰ λαὸς μωρὸς, καὶ οὐχὶ σοφός.

[04537] Καὶ κατ' ἄλλον προφήτην·

[04538] Νεῦρον σιδηροῦν ὁ τράχηλος αὐτοῦ, καὶ τὸ μέτωπον αὐτοῦ χαλκοῦν.

[04539] Τούτους ἀδικίας ἐλευθέρους ἀποκαλεῖ, δόλου γλῶσσαν ἀπηλλαγμέ νην ἔχοντας.

[04540] Τοιοῦτον τοίνυν δεξαμένη λαὸν, ἀντὶ τοῦ μοχθηροῦ, καὶ θρασέως, καὶ δυσσεβοῦς, ιδʹ.

[04541] Χαῖρε, θύγατερ Σιὼν, σφόδρα·

[04542] κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ·

[04543] εὐφραίνου καὶ εὐτέρπου ἐξ ὅλης καρδίας σου, θύγατερ Ἱερουσαλήμ.

[04544] Τῶν τε γὰρ εἰδώλων ὁ Θεός σε καθαρὰν ἀπέφηνε, καὶ τῆς τῶν δηλητηρίων δαιμόνων ἠλευθέρωσε δου λείας.

[04545] ιὰʹ ιηʹ.

[04546] Ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἐρεῖ Κύριος τῇ Ἱερουσαλήμ·

[04547] Θάρσει, Σιὼν, μὴ παρείσθωσαν αἱ χεῖρές σου·

[04548] Κύριος ὁ Θεός σου ἐν σοὶ, δυνατὸς σώσει σε·

[04549] ἐπάξει ἐπὶ σὲ εὐφροσύνην, καὶ καινιεῖ σε ἐν τῇ ἀγαπήσει αὑτοῦ, καὶ εὐφρανθήσεται ἐν σοὶ, ἐν τέρψει, ὡς ἐν ἡμέρᾳ ἑορτῆς, καὶ συνάξω τοὺς συντετριμμένους σου.

[04550] Οἶδα μὲν, ὡς ταῦτά τινες εἰς τὴν ἀπὸ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον, καὶ τῆς Ἱε ρουσαλὴμ τὴν ἀνανέωσιν ἐξειλήφασι, καὶ οὐκ ἀντι λέγω τοῖς εἰρημένοις·

[04551] ἁρμόττει γὰρ καὶ τοῖς τηνι κάδε γεγενημένοις ἡ προφητεία·

[04552] ἀκριβῆ δὲ τὴν ἔκβασιν ἔστιν εὑρεῖν μετὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐνανθρώπησιν·

[04553] τότε γὰρ τοὺς συντετριμμένους τὴν καρδίαν διὰ τῆς τοῦ λουτροῦ παλιγγενεσίας ἰάσατο·

[04554] τότε ἀνεκαίνισε τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν, οὕτως ἡμᾶς ἀγαπήσας, ὡς καὶ τὴν ψυχὴν αὑτοῦ δοῦναι ὑπὲρ ἡμῶν.

[04555] Μείζονα γὰρ, φησὶ, ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς δύναται δεῖξαι ἵνα τις θῇ τὴν ψυχὴν αὑ τοῦ ὑπὲρ τῶν φίλων αὑτοῦ.

[04556] Καὶ πάλιν·

[04557] Οὕτως ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν Υἱὸν αὑτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ' ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον.

[04558] Εἶτα ἀπειλεῖ καὶ τοῖς τότε τὴν Ἱερουσαλὴμ ὀνειδίσασι, καὶ τοῖς μετὰ ταῦτα κατὰ τῶν κηρύκων τῆς ἀληθείας ταυτὸ τοῦτο τολμῶσι·

[04559] διπλῆ γὰρ ἡ προφητεία.

[04560] Οὐαί! τίς ἔλαβεν ἐπ' αὐτὴν ὀνειδισμόν;

[04561] (ιθʹ, κʹ.) Ἰδοὺ ἐγὼ ποιῶ ἐν σοὶ ἕνεκεν ἐμοῦ, λέγει Κύριος, ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, καὶ σώσω τὴν ἐκπεπιεσμένην, καὶ τὴν ἀπωσμένην εἰσδέξομαι, καὶ θήσομαι αὐτοὺς εἰς καύχημα, καὶ ὀνομαστοὺς ἐν πάσῃ τῇ γῇ·

[04562] καὶ οὐ καταισχυνθήσονται.

[04563] Ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ὅταν ^[81.1860] καλῶς ὑμῖν ποιήσω, καὶ ἐν τῷ καιρῷ, ὅταν εἰσδέξωμαι ὑμᾶς·

[04564] διότι δώσω ὑμᾶς ὀνομαστοὺς, καὶ εἰς καύχημα ἐν πᾶσι τοῖς λαοῖς τῆς γῆς, ἐν τῷ ἐπιστρέφειν με τὴν αἰχμαλωσίαν ὑμῶν ἐνώπιον ὑμῶν, λέγει Κύριος.

[04565] Ἡ τῶν ἀνθρώπων σωτηρία μόνης ἤρτηται τῆς θείας φιλανθρωπίας·

[04566] οὔτε γὰρ μισθὸν δικαιοσύνης ταύτην καρπούμεθα, ἀλλὰ τῆς θείας ἐστὶν ἀγαθότητος δῶρον·

[04567] διό φησι ∆εσπότης·

[04568] Ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ σώσω καὶ δέξομαι, καὶ τὴν ἀλλοτρίαν γεγενημένην προσοι κειώσομαι, καὶ περίβλεπτον αὐτὴν ἀποφανῶ, καὶ ἀοίδιμον αὐτὴν παρὰ πᾶσιν ἐργάσομαι, καὶ τῆς προ τέρας αἰσχύνης ἐλευθερώσω, καὶ ἀντ' αἰχμαλώτων καὶ δούλων ἐλευθέρους τε καὶ οἰκείους ἐμοὺς ἀπο δείξω.

[04569] Ταῦτα δὲ, ὡς ἔφην, καὶ τοῖς ἐκ Βαβυλῶνος ἐπανελθοῦσιν ἐδωρήσατο τηνικαῦτα, καὶ πᾶσιν ἀν θρώποις μετὰ ταῦτα κεχάρισται·

[04570] οἱ γὰρ πάλαι τῷ διαβόλῳ δουλεύοντες, τῆς πικρᾶς ἐκείνης αἰχμαλω σίας ἀπαλλαγέντες, καὶ τῆς πολυθέου πλάνης ἐπιλα θόμενοι, προσῳκειώθημεν τῷ Θεῷ, ὀνομαστοὶ, κατὰ τὴν προφητείαν, παρ' Ἕλλησι καὶ βαρβάροις γενό μενοι·

[04571] καὶ οἱ πάλαι μακρὰν ὄντες, ἐγγὺς γεγε νήμεθα, κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον.

[04572] Προσήκει τοίνυν ἡμᾶς τῇ ἀποστολικῇ παραινέσει πεισθῆναι διαῤῥή δην βοώσῃ·

[04573] Τῇ ἐλευθερίᾳ, ᾗ Χριστὸς ἡμᾶς ἠλευ θέρωσε, στήκετε, καὶ μὴ πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐν έχεσθε.

[04574] Οὕτω γὰρ τῆς τε τοῦ τυράννου πικρᾶς ἀπαλλαγησόμεθα δυναστείας, καὶ τὸν ἡμέτερον θερα πεύσαντες ∆εσπότην, τῆς τῶν οὐρανῶν ἀπολαυσόμεθα βασιλείας, χάριτι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι·

[04575] νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[04576] Ἀμήν.

[04577] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΑΓΓΑΙΟΝ.

[04578] ΥΠΟΘΕΣΙΣ.

[04579] Κύρος μὲν, ὁ πρῶτος Περσῶν βασιλεύσας, εὐθὺς τὴν βασιλείαν παραλαβὼν, ἐλευθερίαν τοῖς τῶν Ἰου ^[81.1861] δαίων δορυαλώτοις ἐκήρυξε, καὶ τοῖς βουλομένοις ἐπέτρεψε τὴν ἐνεγκοῦσαν καταλαβεῖν, καὶ τὸν θεῖον ἀνεγεῖραι νεών.

[04580] Καὶ δὴ καταπεισθέντες ὅσοι τοῖς προφητικοῖς ἐνετράφησαν λόγοις, καὶ τὴν προτεθε σπισμένην ἀνάκλησιν ᾔδεισαν, ἐπανῆλθον προθύμως, καὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ οἰκήσαντες, ἐπειράθησαν οἰκο δομῆσαι τὸν θεῖον νεών·

[04581] εἰρχθέντες δὲ ὑπό τε τῶν ἀστυγειτόνων ἀλλοφύλων, καὶ ὑπὸ Καμβύσου τοῦ Κύρου υἱέος, ὃς τοῖς ἐκείνων ὑπαχθεὶς λόγοις, τἀ ναντία τῷ γεγεννηκότι προσέταξεν, ἡσυχίαν ἀγα γεῖν ἠναγκάσθησαν.

[04582] Χρόνου δὲ συχνοῦ διελθόντος, βασιλεύει μὲν ὁ Ὑστάσπου ∆αρεῖος·

[04583] δείμασθαι δὲ τὸν θεῖον κελεύει νεὼν, ὥσπερ ὁ Κύρος.

[04584] Οἱ δὲ ἤρξαντο μὲν τῆς οἰκοδομίας ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει τῆς ἐκεί νου βασιλείας, τῷ ἕκτῳ δὲ τούτου συνεπλήρω σαν.

[04585] Τούτου χάριν καὶ οἱ Φαρισαῖοι πρὸς τὸν Κύριον ἔλεγον·

[04586] Ἐν τεσσαράκοντα καὶ ἓξ ἔτεσιν ᾠκοδο μήθη ὁ ναὸς οὗτος, καὶ σὺ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερεῖς αὐτόν;

[04587] Ἀρξάμενοι γὰρ οἰκοδομεῖν ἐπὶ Κύρου δι εκωλύθησαν·

[04588] εἶτα Κύρου καὶ Καμβύσου, καὶ τῶν μετὰ τούτους βασιλευσάντων Μάγων τελευτησάντων, ἐν τῷ ἕκτῳ ἔτει τῆς βασιλείας ∆αρείου τὸ προσῆκον ἡ οἰκοδομία τέλος ἐδέξατο.

[04589] Ἐπὶ τούτου τῆς προφητι κῆς ἠξιώθη χάριτος ὁ θεσπέσιος Ἀγγαῖος·

[04590] καὶ τῇ τούτου γλώττῃ χρώμενος ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, αἰτιᾶται μὲν Ἰουδαίους, ὡς ὄκνῳ περὶ τὴν οἰκοδομίαν χρωμέ νους, παρακελεύεται δὲ τῷ Ζοροβάβελ δημαγωγῷ κατ' ἐκεῖνον τυγχάνοντι τὸν καιρὸν, καὶ Ἰησοῦ τῷ ἀρχιερεῖ, ἅψασθαι τῆς οἰκοδομίας εὐθέως·

[04591] καὶ ὑπισχνεῖται πλῆθος ὅτι πλείστων ἐθνῶν μετὰ πολλῆς ἀθροίσειν εὐπορίας χρημάτων, κἀκεῖ πάντας παρα δώσειν θανάτῳ, καὶ τὸν ἐκείνων πλοῦτον εἰς τὰ τῆς οἰκοδομίας αὐτῆς δαπανήματα χορηγήσειν.

[04592] Αὕτη μὲν οὖν ἡ τῆσδε τῆς προφητείας ὑπόθεσις·

[04593] ἀκριβέστερον δὲ ταύτης τὸν νοῦν ἐκ τῆς κατὰ μέρος ἑρμη νείας εἰσόμεθα.

[04594] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ.

[04595] αʹ.

[04596] Ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει ἐπὶ ∆αρείου τοῦ βα σιλέως, ἐν τῷ μηνὶ τῷ ἕκτῳ, μιᾷ τοῦ μηνὸς, ἐγένετο λόγος Κυρίου ἐν χειρὶ Ἀγγαίου τοῦ προφήτου, λέ γων·

[04597] Πρὸ μὲν τῆς αἰχμαλωσίας, τῶν τοῦ Ἰούδα καὶ τοῦ Ἰσραὴλ βασιλέων ἐπέγραφον οἱ προφῆται τοὺς χρόνους·

[04598] μετὰ δὲ τὴν ἐπάνοδον, ὡς ἀβασιλεύτων Ἰουδαίων μεμενηκότων, τοῦ Περσῶν βασιλέως ὁ μα κάριος Ἀγγαῖος τὸν χρόνον προτίθησι.

[04599] Μέμνηται δὲ οὐχὶ ἔτους μόνον, ἀλλὰ καὶ μηνὸς, καὶ ἡμέρας·

[04600] δεῖξαι βουλόμενος οὐ μόνον τῆς οἰκοδομίας τὸ σύν τομον, ἀλλὰ καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων τοῖς οἰκοδομοῦσι παρασχεθείσης εὐλογίας τὴν ἄφθονον ^[81.1864] φιλοτιμίαν.

[04601] Κελεύει γὰρ αὐτοῖς μετ' ὀλίγα παρεξ ετάσαι, τά τε πρὸ τῆς οἰκοδομίας, καὶ τὰ μετὰ ταῦτα, καὶ διὰ τῆς πείρας μαθεῖν ἐν ὅσῃ μὲν ἦσαν σπάνει τῶν ἀναγκαίων ἀναβαλλόμενοι τοῦ νεὼ τὴν ἐπιμέ λειαν·

[04602] ὅσων δὲ ἀπέλαυσαν ἀγαθῶν ταύτην ἀναδεξά μενοι τὴν σπουδήν.

[04603] Τὸ δὲ, Ἐν χειρὶ τοῦ προφή του, δι' Ἀγγαίου νοήσωμεν.

[04604] Εἰπὸν πρὸς Ζοροβάβελ, τὸν τοῦ Σαλαθιὴλ ἐκ φυλῆς Ἰούδα, καὶ πρὸς Ἰησοῦν, τὸν τοῦ Ἰωσεδὲκ τὸν ἱερέατὸν μέγαν, λέγων·

[04605] (εʹ δʹ.) Τάδε λέγει Κύριος παν τοκράτωρ·

[04606] Ὁ λαὸς οὗτος λέγουσιν·

[04607] Οὐχ ἥκει ὁ καιρὸς τοῦ οἰκοδομῆσαι τὸν οἶκον Κυρίου.

[04608] Καὶ ἐγέ νετο λόγος Κυρίου ἐν χειρὶ Ἀγγαίου τοῦ προφήτου.

[04609] λέγων·

[04610] Εἰ καιρὸς μὲν ὑμῖν ἐστι τοῦ οἰκεῖν ἐν οἴκοις ὑμῶν κοιλοστάθμοις, ὁ δὲ οἶκος οὗτος ἐξηρήμωται;

[04611] Ἱερέα μέγαν τὸν ἀρχιερέα καλεῖν ἔθος τῇ θείᾳ Γραφῇ.

[04612] Ἀρχιερεῖ τοίνυν ὄντι τῷ Ἰησοῦ, καὶ τῷ Ζοροβάβελ δημαγωγοῦντι, οἷόν τισι κριταῖς ὁ Θεὸς κε χρημένος, τὴν τοῦ λαοῦ διὰ τοῦ Προφήτου ποιεῖται κατηγορίαν.

[04613] Ὁρᾶτε γὰρ, φησὶν, ὅσης μὲν καὶ ὁποίας ἐπιμελείας τὰς σφετέρας οἰκίας ἀξιοῦσιν·

[04614] οὐ γὰρ μόνον οἰκοδομοῦσιν, ἀλλὰ καὶ καλλωπίζουσι ταύτας·

[04615] τὸν δὲ θεῖον οἶκον, δι' οὗ κοινῆς σωτηρίας ἀπολαύουσι πάντες, οἰκοδομεῖν οὐκ ἐθέλουσιν, ἀνεπιτήδειον εἰς οἰκοδομίαν διαβεβαιούμενοι τὸν καιρόν.

[04616] εʹ.

[04617] Καὶ νῦν τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[04618] Τάξατε τὰς καρδίας ὑμῶν εἰς τὰς ὁδοὺς ὑμῶν.

[04619] Ὀρθῷ χρήσασθε λογισμῷ, καὶ γένεσθε κριταὶ δίκαιοι τῶν ὑμετέρων ἐπιτηδευμάτων, καὶ μάθετε τῆς περὶ τὰ θεῖα σπουδῆς τε καὶ ῥᾳθυμίας τὸ διάφορον ὅσον.

[04620] Εἶτα λέγει, ὅτι πολὺν καταβαλλόμενοι σπόρον, ὀλί γιστον καρπὸν ἐκομίσαντο, ὡς ἀεὶ καὶ πεινῇν, καὶ διψῇν, καὶ κόρου μηδαμῶς ἀπολαύειν, ἀλλ' ἐν πενίᾳ καὶ ταλαιπωρίᾳ διάγειν, ὡς καὶ αὐτῆς τῶν περιβο λαίων σπανίζειν τῆς χρείας.

[04621] Περιεβάλεσθε γὰρ, φησὶ, καὶ οὐκ ἐθερμάνθητε ἐν αὐτοῖς, καὶ ὁ τοὺς μισθοὺς συνάγων, συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσμον τετρυπημένον.

[04622] Πρὸς γὰρ αὐτοῖς τοῖς κεκτημένοις, καὶ οἱ ἀποχει ροβίωτοι μισθαρνεῖν εἰωθότες, καὶ τὸν μισθὸν συν αθροίζειν, οὐδὲν τῶν πολλῶν ἀπώναντο πόνων, τῶν ἀθροιζομένων σκεδαννυμένων.

[04623] Εἶτα πάλιν αὐτοῖς παρακελεύεται σώφρονι χρήσασθαι λογισμῷ, καὶ πάντων προελέσθαι τοῦ θείου ναοῦ τὴν ἐπιμέλειαν, καὶ τὰς ἀμφιλαφεῖς καταλαβεῖν κορυφὰς, καὶ τὰ ἁρμόδια τῇ οἰκοδομίᾳ ξύλα τεμεῖν·

[04624] ὑπισχνούμενος συνεργήσειν, καὶ περιβλέπτους καταστήσειν.

[04625] Ἀνα μιμνήσκει δὲ αὐτοὺς καὶ τῆς προτέρας ἐνδείας, ἵνα μάθωσιν οἷα τῆς ῥᾳθυμίας τὰ ἐπίχειρα.

[04626] θʹ.

[04627] Ἐβλέψατε γὰρ εἰς πολλὰ, καὶ ἐγένετο ὀλίγα·

[04628] εἰσηνέχθη εἰς τὸν οἶκον, καὶ ἐξεφύσησα αὐτά.

[04629] Πολλοὺς δρέψασθαι καρποὺς προσδοκήσαντες τῆς ^[81.1865] ἐλπίδος ἐψεύσθητε, καὶ ὀλίγα δὲ συναθροίσαντες οὐδὲ τούτων ἀπελαύσατε·

[04630] καὶ ἐξ αὐτῶν γὰρ αὐτὰ τῶν δοχείων ἐσκέδασα.

[04631] ∆ιὰ τοῦτο λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[04632] Ἀνθ' ὧν ὁ οἶκός μου ἐστὶν ἔρημος, ὑμεῖς δὲ διώκετε ἕκαστος εἰς τὸν οἶκον αὑτοῦ.

[04633] (ιʹ, ιαʹ.) ∆ιὰ τοῦτο ἀνέξει ὁ οὐ ρανὸς ἀπὸ δρόσου, καὶ ἡ γῆ στελεῖται τὰ ἐκφόρια αὑτῆς ἐφ' ὑμᾶς.

[04634] Καὶ ἐπάξω ῥομφαίαν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ἐπὶ τὰ ὄρη, καὶ ἐπὶ τὸν σῖτον, καὶ ἐπὶ τὸ ἔλαιον, καὶ ἐπὶ πάντα ὅσα ἐκφέρει ἡ γῆ, καὶ ἐπὶ τοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἐπὶ τὰ κτήνη, καὶ ἐπὶ πάντας τοὺς πόνους τῶν χειρῶν αὐτῶν.

[04635] Ὥσπερ γὰρ ὑμεῖς τῆς ἐμῆς ἀμελεῖτε θεραπείας, καὶ τῶν οἰκιῶν δὲ τῶν ὑμετέρων πολλὴν ποιεῖσθε κηδεμονίαν·

[04636] οὕτως κἀγὼ πεδήσω μὲν τῶν νεφῶν τὰς ὠδῖνας, ἄγονον δὲ κε λεύσω γενέσθαι τὴν γῆν·

[04637] τὴν δὲ κολαστικὴν δύναμιν, καθάπερ τινὰ ῥομφαίαν, οὐ μόνον κατὰ τῶν τῆς γῆς ἐπάξω καρπῶν, ἀλλὰ καὶ κατὰ τῶν ἐργαζομέ νων ταύτην ἀνθρώπων·

[04638] κοινωνήσει δὲ αὐτοῖς τῆς τιμωρίας καὶ τὰ εἰς τὴν τούτων ὑπουργίαν γεγενη μένα κτήνη.

[04639] Ταῦτα δὲ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς ἀπειλεῖ ποιήσειν, διὰ τὴν περὶ τὸν θεῖον οἶκον ἀμέλειαν, οὐχ ὡς ἐκείνου δεόμενος·

[04640] οὔτε γὰρ οὐρανοῦ δεῖται τῶν ὅλων ὁ ποιητὴς, πάντα δὲ διὰ φιλανθρωπίαν ἐδημιούργησε μόνην·

[04641] ἀλλὰ καὶ αὐτῶν ἐκείνων ἐπι μελούμενος, καὶ τῆς σωτηρίας αὐτῶν προμηθούμε νος, τὸν νεὼν οἰκοδομηθῆναι κελεύει, ἵν' ἐν ἐκείνῳ τὸν νόμον πληροῦντες, τὴν ἐντεῦθεν ὠφέλειαν καρ πώσωνται, καὶ τὴν νομικὴν λατρείαν ἕως τῆς τοῦ κληρονόμου παρουσίας, κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον, ἐπιτελεῖσθαι βουλόμενος·

[04642] μετὰ γὰρ τὴν τοῦ Σωτῆ ρος ἡμῶν ἐνανθρώπησιν, τῆς Καινῆς ∆ιαθήκης ἀνα φανείσης, ἔλαβε τέλος ἡ Παλαιὰ, καὶ ὁ παιδαγωγὸς νόμος τὸν σοφώτατον ἡμῖν ὑποδείξας ∆ιδάσκαλον ὑπεχώρησεν, ὡς οὐκέτι τῶν ὑπ' αὐτοῦ παιδαγωγη θέντων τῆς στοιχειώδους εἰσαγωγῆς αὐτοῦ δεομένων.

[04643] Ἀλλ' ἡμεῖς εἰς τὴν ἀκολουθίαν ἐπανέλθωμεν τῆς προφητείας ταύτης.

[04644] Ἀκούσαντες τῆς ἀπειλῆς ὅ τε Ζοροβάβελ, καὶ Ἰησοῦς ὁ ἀρχιερεὺς, καὶ ὁ ὑπὸ τούτων ποιμαινόμενος λεὼς, δέους μὲν ἐπλήσθησαν, εἶξαν δὲ τοῖς ὑπὸ τοῦ προφήτου τεθεσπισμένοις·

[04645] παραυτίκα δὲ ὁ φιλάνθρωπος ∆εσπότης, τὸ εὐπειθὲς αὐτῶν θεασάμενος, διὰ τοῦ προφήτου βοᾷ·

[04646] Ἐγώ εἰμι μεθ' ὑμῶν, λέγει Κύριος.

[04647] Θαῤῥεῖτε, φησὶν, ὡς συνεργόν με καὶ βοηθὸν ἔχοντες.

[04648] ιδʹ.

[04649] Καὶ ἐξήγειρε Κύριος τὸ πνεῦμα Ζοροβάβελ τοῦ Σαλαθιὴλ ἐκ φυλῆς Ἰούδα, καὶ τὸ πνεῦμα Ἰησοῦ τοῦ Ἰωσεδὲκ, τοῦ ἱερέως τοῦ μεγάλου, καὶ τὸ πνεῦ μα τῶν καταλοίπων παντὸς τοῦ λαοῦ, καὶ εἰσῆλθον, καὶ ἐποίουν τὰ ἔργα ἐπὶ τῷ οἴκῳ Κυρίου παντο κράτορος Θεοῦ αὑτῶν.

[04650] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βʹ.

[04651] αʹ.

[04652] Τῇ τετράδι καὶ εἰκάδι τοῦ μηνὸς τοῦ ἕκτου.

[04653] Ἐντεῦθεν σαφῶς μεμαθήκαμεν, ὡς εὐθὺς προαιρού ^[81.1868] μενοι τὰ ἀγαθὰ τῆς θείας ἐπικουρίας τυγχάνομεν·

[04654] καὶ γὰρ οὗτοι νεύσαντες ἐπὶ τὸ κρεῖττον τῆς θείας συμπνοίας ἀπέλαυσαν, καὶ προθυμοτέρους αὐτοὺς ἡ θεία χάρις εἰργάσατο·

[04655] ὡς τὴν ἀρχὴν τῆς οἰκοδομίας ποιήσασθαι τῇ τετράδι καὶ εἰκάδι τοῦ μηνὸς, ἐν δὲ τῇ νουμηνίᾳ τὴν προφητείαν ἐδέξαντο.

[04656] Εἶτα πάλιν ἐν τῷ ἑβδόμῳ μηνὶ παρεγγυᾷ ὁ ∆εσπότης τῷ προφήτῃ ταῦτα πρὸς αὐτοὺς διαπορθμεῦσαι τὰ ῥήματα.

[04657] Τίς ἐξ ὑμῶν, ὃς εἶδε τὸν οἶκον τοῦτον ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ τῇ ἔμπροσθεν, καὶ πῶς ὑμεῖς βλέπετε αὐτὸν νῦν καθὼς οὐχ ὑπάρχοντα ἐνώπιον ὑμῶν;

[04658] Πῶς ἀν έχεσθε μεμνημένοι τῆς προτέρας αὐτοῦ περιφανείας τε καὶ λαμπρότητος, ὁρᾷν αὐτὸν τοσαύτῃ κατεχό μενον ἐρημίᾳ;

[04659] εἴπερ ἄρα τινές εἰσιν ἐξ ὑμῶν ἐξ ἐκείνου μέχρι καὶ τήμερον διαρκέσαντες.

[04660] εʹ, ὰʹ.

[04661] Καὶ νῦν κατίσχυε Ζοροβάβελ, λέγει Κύριος, καὶ κατίσχυε Ἰησοῦ ὁ τοῦ Ἰωσεδὲκ, ὁ ἱερεὺς ὁ μέγας, καὶ κατισχυέτω πᾶς ὁ λαὸς τῆς γῆς, λέγει Κύριος, καὶ ποιεῖτε, διότι ἐγώ εἰμι μεθ' ὑμῶν, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[04662] Καὶ ὁ λόγος μου, ὃν διεθέμην ὑμῖν, ἐξελθόντων ὑμῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου, καὶ τὸ πνεῦμά μου ἐφέστηκεν ἐν μέσῳ ὑμῶν.

[04663] Πᾶσαν ῥᾳστώνην καὶ δειλίαν ἀποσεισάμενοι, δέξασθε τὴν παρ' ἐμοῦ χορηγουμένην ὑμῖν ἰσχὺν, κἀμὲ διὰ τῆς νομοθεσίας ὑμῖν συνεῖναι πιστεύοντες, καὶ τοῦ παναγίου Πνεύ ματος προμηθεῖσθαι ὑμῶν τὴν χάριν.

[04664] Καὶ ἐπειδὴ πολλὰ ἦν τὰ κωλύματα, καὶ πενία, καὶ τῶν ἀναγ καίων ἡ σπάνις, καὶ τῶν ἀστυγειτόνων αἱ προσβολαὶ, εἰκότως ἐπάγει·

[04665] Θαρσεῖτε, (ζʹ, ηʹ.) ∆ιότι τάδε λέγει Κύριος παντο κράτωρ·

[04666] Ἔτι ἅπαξ ἐγὼ σείω τὸν οὐρανὸν, καὶ τὴν γῆν, καὶ τὴν θάλασσαν, καὶ τὴν ξηράν.

[04667] Καὶ συσσείσω πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἥξει τὰ ἐκλεκτὰ πάντων τῶν ἐθνῶν, καὶ πλήσω τὸν οἶκον τοῦτον δόξης, λέγει Κύ ριος παντοκράτωρ.

[04668] Περὶ τοῦ Γὼγ καὶ Μαγὼγ προαγορεύει, οἷς βουληθεῖσιν ἐπιστρατεῦσαι κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ μετὰ πλείστων ἐθνῶν συνεχώρησε, καὶ κατ' ἀλλήλων αὐτοὺς ὁπλίσας, ὑπ' ἀλλήλων αὐτοὺς ἀναιρεθῆναι πεποίηκε, καὶ τὸν ἐκείνων πλοῦτον τοῖς οἰκοδομοῦσι παρέσχε.

[04669] Καὶ θεραπεύων τῶν ἀκουόντων τὴν ἀκοὴν, θʹ.

[04670] Ἐμὸν, φησὶ, τὸ ἀργύριον, καὶ ἐμὸν τὸ χρυ σίον, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[04671] Οὐκ ἀλλότρια σφετερίζομαι, ἀλλὰ τὰ ἐμαυτοῦ πάλιν ἀπολαμβάνω·

[04672] ἔδωκα αὐτοῖς τὸν πλοῦτον φιλοτιμίᾳ χρησάμενος, καὶ ἐπειδὴ τὸν χορηγὸν οὐκ ἔγνωσαν, τῶν δωρεῶν ἐνδί κως ἐγυμνώθησαν.

[04673] ιʹ.

[04674] Καὶ ἔσται ἡ δόξα τοῦ οἴκου τούτου ἡ ἐσχάτη ὑπὲρ τὴν πρώτην, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[04675] Οὐ τῷ μεγέθει καὶ τῷ κάλλει τῆς οἰκοδομίας λέγει τὸν οἶκον ἐνδοξότερον ἔσεσθαι, ἀλλὰ τῷ τρόπῳ τῆς τῶν ἐθνῶν ἀναιρέσεως·

[04676] πάντοσε γὰρ τῆς φήμης διαδρα μούσης, ἐδείχθη τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων τὸ κράτος.

[04677] ∆ιὸ σεισμὸν οὐρανοῦ, καὶ γῆς, καὶ θαλάσσης τὸ γεγενη μένον καλεῖ ὡς πάντων ἐκπληττομένων, καὶ ὑπὸ τοῦ ^[81.1869] θαύματος διεγειρομένων εἰς ὑμνῳδίαν, οὐ μόνον τῶν ^[81.1869] τὴν ἤπειρον οἰκούντων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐν ταῖς νήσοις βιοτεύειν προαιρουμένων·

[04678] πρὸς δὲ τούτοις καὶ τῶν ἀοράτων δυνάμεων, αἳ τὸν αἰθέρα καὶ αὐτὸν περι πολοῦσι τὸν οὐρανόν.

[04679] Καὶ ἐν τῷ τόπῳ τούτῳ δώσω εἰρήνην, λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[04680] καὶ εἰρήνην ψυχῆς εἰς περιποίησιν παντὶ τῷ κτίζοντι, τοῦ ἀνα στῆσαι τὸν ναὸν τοῦτον.

[04681] Οὐ γὰρ μόνον τοὺς ἀνθρω πείους καταπαύσω πολέμους, ἀλλὰ καὶ τὴν θείαν αὐτοῖς χαριοῦμαι εἰρήνην, ἣ ταῖς ψυχαῖς προξενεῖ σωτηρίαν·

[04682] ταῦτα δὲ ἔσται τοῖς οἰκοδομοῦσι μισθός·

[04683] πάλιν ἐν τῷ ἐννάτῳ μηνὶ, προστάττεται ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ὁ προφήτης ἐπερωτῆσαι τοὺς ἱερέας, εἰ τὸ ἁγιασθὲν ἱμάτιον ὑπὸ θυσίας ἱερᾶς ἁγιάζειν ἀπόχρη τὰ πελάζοντα·

[04684] οἷον ἢ ἄρτον, ἢ οἶνον, ἢ ἔλαιον, ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων.

[04685] Εἶτα τῶν ἱερέων ἀποφησάντων, πυνθάνεσθαι πάλιν κελεύεται, εἰ μιαί νεται τὸ ἱμάτιον ἀκαθάρτῳ τινὶ προσπελάσαν·

[04686] συν ομολογησάντων δὲ τοῦτο τῶν ἱερέων, προστάττεται εἰπεῖν ὁ προφήτης ταῦτα.

[04687] Οὕτως ὁ λαὸς οὗτος, καὶ οὕτως τὸ ἔθνος τοῦτο ἐνώπιόν μου, λέγει Κύριος·

[04688] καὶ οὕτως πάντα τὰ ἔργα τῶν χειρῶν αὐτῶν·

[04689] καὶ ὃς ἐὰν ἐγγίσῃ, ἐκεῖ μιανθήσεται.

[04690] Καθάπερ, φησὶ, τὸ ἁγιασθὲν ἱμάτιον ἁγιάζειν μὲν ἄλλο τι τῶν πελα ζόντων οὐ δύναται, ὑπὸ δὲ τῶν κατὰ τὸν νόμον ἀκαθάρτων πλησιαζόντων μιαίνεται·

[04691] οὕτως ὁ λαὸς οὗτος ὠφέλειαν ἀπὸ τῶν ἁγίων διὰ καχεξίαν οὐδεμίαν καρποῦται, ὑβρίζει δὲ ταῦτα δυσσεβῶς πελάζειν πειρώμενος.

[04692] Εἶτα καὶ τὰς αἰτίας αὐτῶν διδάσκει.

[04693] Ἕνεκεν τῶν λημμάτων αὐτῶν τῶν ὀρθρινῶν, ὀδυνήσονται ἀπὸ προσώπου τῶν πονηριῶν αὑτῶν·

[04694] καὶ ἐμισεῖτε ἐν πύλαις ἐλέγχοντας.

[04695] Ὄρθρου, φησὶν, ὑπολάμποντος, ἀγαθοῦ μὲν οὐδενὸς ἐποιεῖσθε πρόνοιαν, τῶν δὲ κακῶν ἐπεμελεῖσθε κερδῶν·

[04696] δυσμενῶς δὲ περὶ τοὺς ἐλέγχοντας τὴν ὑμετέραν πονηρίαν διέκει σθε, οἳ τὰς πύλας καταλαμβάνοντες, καὶ τοῖς εἰσιοῦσι, καὶ τοῖς ἐξιοῦσι, τοὺς θείους λόγους προσέφερον.

[04697] Ἀλλὰ νῦν γοῦν σὺν ἀκριβείᾳ πάσῃ σκοπήσατε, τίνες μὲν ἦτε τῆς οἰκοδομίας ἀμελοῦντες, καὶ ὅσῃ σπάνει τῶν ἀναγκαίων κατείχεσθε·

[04698] εἴκοσι μὲν κριθῶν ἀποτιθέ μενοι μέτρα, τὰ δὲ ἡμίση μόγις εὑρίσκοντες, καὶ πεντήκοντα μὲν ἐκ τῶν ληνῶν οἴνου προσδοκῶντες ἀρύεσθαι μετρητὰς, εἴκοσι δὲ μόνους εὑρίσκοντες.

[04699] Ἐμοῦ διαφόρους ὑμῖν παιδείας ἐπάγοντος, ἀφορίαν, καὶ ἀνεμοφθορίαν, καὶ χάλαζαν·

[04700] ἀλλ' ὅμως διὰ τὴν πολλὴν ὑμῶν ἀναλγησίαν οὐδὲ τῆς παιδείας ᾐσθά νεσθε.

[04701] Ἐκείνων τοίνυν μεμνημένοι, ἐπισημήνασθε πόσης εὐετηρίας ἀπολαύσετε μετὰ τὴν τῆς οἰκοδο μίας ἀρχήν·

[04702] τοσαύτην γὰρ ὑμῖν ἀφθονίαν χορηγήσω τῶν ἀναγκαίων, ὡς καὶ αὐτὰ λοιπὸν ἀγνοῆσαι τῆς ἅλω τὰ μέτρα·

[04703] καὶ τοὺς ὑγροὺς δὲ ὑμῖν μετ' εὐλογίας παρέξω καρποὺς, καὶ τῶν ἀκροδρύων τὴν φορὰν χορηγήσω.

[04704] Καὶ πρὸς τούτοις δὲ, ὦ Ζοροβάβελ, κἀ κείνους ἐμπεδώσω τοὺς λόγους, οὓς περὶ τοῦ Γὼγ καὶ Μαγὼγ προηγόρευσα.

[04705] ^[81.1872] κγʹ.

[04706] Καὶ καταστρέψω θρόνον βασιλέων, καὶ ἐξολοθρεύσω δύναμιν βασιλέων ἐθνῶν, καὶ κατα στρέψω ἅρματα καὶ ἀναβάτας, καὶ ἀναβήσονται ἵπποι καὶ ἀναβάται αὐτῶν ἕκαστος ἐν ῥομφαίᾳ πρὸς τὸν ἀδελφὸν αὑτοῦ.

[04707] Ἄπονον ὑμῖν, φησὶ, παρέξω τὴν νίκην.

[04708] Παραπληξίᾳ γὰρ αὐτοὺς καὶ φρενοβλα βείᾳ βαλὼν, κατ' ἀλλήλων ὁπλίσω, ὥστε πάντας ἄρδην σὺν τοῖς ἵπποις ἀναιρεθῆναι.

[04709] Τὸ δὲ, Ἔτι ἅπαξ ἐγὼ σείων τὸν οὐρανὸν, καὶ τὴν γῆν, καὶ τὴν θάλασ σαν, καὶ τὴν ξηρὰν, οὐχ ἁπλῶς εἴρηκεν, ἀλλὰ τῆς ἐπὶ τοῦ Σενναχηρεὶμ εὐεργεσίας ἀναμιμνήσκει·

[04710] καὶ γὰρ ἐκείνοις αἰφνίδιον ἐπαγαγὼν ὄλεθρον, ἅπασαν γῆν καὶ θάλατταν τοῦ φρικώδους ἐνέπλησε διηγή ματος.

[04711] κδʹ.

[04712] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, λέγει Κύριος παντο κράτωρ, λήψομαί σε, Ζοροβάβελ, τὸν τοῦ Σαλαθιὴλ, τὸν δοῦλόν μου, λέγει Κύριος, καὶ θήσομαί σε ὡς σφραγῖδα·

[04713] διότι σὲ ᾑρέτισα, λέγει Κύριος παντο κράτωρ.

[04714] Ἐνταῦθα τοῦ Ἰησοῦ οὐκ ἐμνημόνευσεν, ἀλλὰ μόνου τοῦ Ζοροβάβελ, ἐπειδὴ περὶ πολέμων καὶ στρατηγίας ἐποιεῖτο τοὺς λόγους, οὗτος δὲ μόνος τῆς στρατηγίας ἐφρόντιζε.

[04715] Λέγει τοίνυν ὅτι κατ' ἐκείνην τὴν ἡμέραν, τῶν ἐθνῶν ἐκείνων ἀναιρε θέντων, σὲ τὸν Ζοροβάβελ, ὃν εἰς δουλείαν καὶ θεραπείαν ἐξελεξάμην ἐμὴν, περιφανῆ ποιήσω καὶ περίβλεπτον, καὶ διὰ σοῦ τῷ λαῷ παρέξω πᾶσαν ἀσφάλειαν, οἷόν τινι σφραγῖδί σοι κεχρημένος·

[04716] ἡ γὰρ σφραγὶς καὶ θύραις ἐπιτιθεμένη, καὶ κιβωτίοις, πορίζει πᾶσαν τοῖς ἐναποκειμένοις ἀσφάλειαν.

[04717] Ἡ μὲν οὖν ἑρμηνεία τῆς προφητείας τὸ τέλος ἐδέξατο.

[04718] Ἐγὼ δὲ τὴν Ἀπολλιναρίου θαυμάζω παράνοιαν, ὃς τοῖς οὕτω σαφῶς τεθεσπισμένοις ἐναντίαν διάνοιαν ἐπενεγκεῖν ἐπεχείρησε, φήσας τοῦ Γὼγ καὶ τοῦ Μα γὼγ τὴν στρατείαν οὐδέπω γενέσθαι, ἀλλὰ περὶ τὴν τοῦδε τοῦ αἰῶνος συντέλειαν ἔσεσθαι.

[04719] Καὶ οὐ προσ έσχεν ὁ σοφώτατος τῇ τῆς προφητείας ἀκολουθίᾳ·

[04720] ὅτι μετὰ τὴν πρόῤῥησιν τῆς ἐκείνων σφαγῆς εὐθὺς ἐπ ήγαγεν ὁ προφήτης·

[04721] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, λέγει Κύριος παντοκράτωρ, λήψομαί σε Ζοροβάβελ τὸν δοῦλόν μου, λέγει Κύριος, καὶ τὰ ἑξῆς.

[04722] Εἰ μὲν οὖν καὶ ἄλλον τινὰ Ζοροβάβελ ἐν ταῖς οἰκείαις ἀναπλάτ τει μυθολογίαις κατ' ἐκεῖνον ἐσόμενον τὸν καιρὸν, τέλειον ἡμῖν ἀναπλάσει τὸν μῦθον·

[04723] εἰ δὲ οὗτος μόνος ἐστὶ Ζοροβάβελ, ὁ μετὰ τὴν ἐπάνοδον τοῦ λαοῦ προ στατεύσας, ἐπὶ τούτου καὶ ὁ τῶν ἐθνῶν ἐκείνων κα ταναλώθη στρατὸς, καὶ μετὰ τὸν ἐκείνου ὄλεθρον ἐπίσημος ὁ Ζοροβάβελ ἐγένετο, καὶ περίβλεπτος.

[04724] Ἔδει δὲ αὐτὸν καὶ τοῦτο συνιδεῖν, ὅτι καὶ διὰ πενίαν τῆς οἰκοδομίας τὴν ἀναβολὴν σκεπτομένοις ὑπ έσχετο τῶν ὅλων ὁ Κύριος ταῦτα συνάξειν τὰ ἔθνη, καὶ τὴν τούτων εὐπορίαν εἰς τὰ τῆς οἰκοδομίας δα πανήματα χορηγήσειν.

[04725] ∆ιὸ καὶ ἐπήγαγεν·

[04726] Ἐμὸν τὸ ἀργύριον, καὶ ἐμὸν τὸ χρυσίον, καὶ μεγάλη ἔσται ἡ ^[81.1873] δόξα τοῦ οἴκου τούτου ἡ ἐσχάτη ὑπὲρ τὴν πρώτην.

[04727] Ἀλλὰ τοῦτον ληρεῖν καταλιπόντες, ἡμεῖς τῆς ἀλη θείας ἐχώμεθα, καὶ τὸν φιλάνθρωπον ἡμῶν ἱκετεύ σωμεν ∆εσπότην, δοῦναι καὶ ἡμῖν εἰρήνην, καὶ εἰ ρήνην ψυχῆς·

[04728] ἵν' ἐν πᾶσιν αὐτὸν θεραπεύοντες, καὶ τῆς παρ' αὐτοῦ ῥοπῆς ἀπολαύοντες, διαφύγωμεν τὰς τῶν ἀοράτων πολεμίων ἐπιβουλὰς, κατὰ δὲ τοὺς θείους αὐτοῦ πολιτευσάμενοι νόμους, τύχωμεν τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[04729] Ἀμήν.

[04730] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΖΑΧΑΡΙΑΝ.

[04731] ΥΠΟΘΕΣΙΣ.

[04732] Σφόδρα πάλαι προμηθούμενος Ἰουδαίων ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, οὐχ ἕνα προφήτην αὐτοῖς, ἀλλὰ καὶ δύο καὶ τρεῖς, πολλάκις δὲ καὶ πλείους ἐφίστη, τά τε προσ ήκοντα παιδεύοντας, καὶ τὰ ἔσεσθαι μέλλοντα προ θεσπίζοντας.

[04733] Οὕτω τοῦ θεσπεσίου προφητεύοντος Ἡσαΐου, κατὰ ταὐτὸν προηγόρευον τὰ ἐσόμενα Ὠσηὲ, καὶ Ἰωὴλ, καὶ Ἀμὼς, καὶ Μιχαίας οἱ μακάριοι.

[04734] Ῥᾴδιον δὲ τοῖς βουλομένοις ἐξ αὐτῶν τῶν προ φητειῶν τοὺς χρόνους καταμαθεῖν.

[04735] Οὕτω καὶ μετὰ τὴν ἀπὸ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον, καὶ διὰ τοῦ θειοτάτου Ἀγγαίου τὸ δέον αὐτοὺς ἐξεπαίδευσεν ὁ ∆εσπότης, καὶ διὰ τοῦ θεσπεσίου Ζαχαρίου τό τε πρακτέον ἐδί δασκε, καὶ τὰ ἐσόμενα προεθέσπιζε σκυθρωπὰ καὶ θυμήρη, τὰ μὲν εἴκουσι τοῖς λεγομένοις, τὰ δὲ ἀντι λέγουσιν.

[04736] Ὑποδείκνυσι δὲ αὐτῷ καὶ πραγμάτων τινῶν εἰκόνας καὶ τύπους, ἵνα πιστοτέρους ἀποφήνῃ τῇ θεωρίᾳ τοὺς λόγους.

[04737] Προλέγει δὲ καὶ δι' αὐτοῦ, καὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ τὴν παρουσίαν, καὶ τὴν πραότητος αὐτοῦ γέμουσαν βασιλείαν, καὶ τὴν Ἰουδαίων μανίαν, καὶ τὸ σωτήριον πάθος, τὸ τῶν ^[81.1876] ἡμετέρων ἁμαρτημάτων ἀλεξίκακον φάρμακον, καὶ τὰ συμβάντα Ἰουδαίοις ἐκ τῆς λύττης ἐκείνης κακά.

[04738] Καὶ ἵνα μὴ σφόδρα τὴν ὑπόθεσιν μηκύνας, ἀποκναίσω τινὰς τῶν ἐντευξομένων τοῖσδε τοῖς ὑπομνήμασιν, ἐπ' αὐτὴν ἥξω λοιπὸν τῶν ῥητῶν τὴν σαφήνειαν.

[04739] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ.

[04740] αʹ.

[04741] Ἐν τῷ ὀγδόῳ μηνὶ ἔτους δευτέρου, ἐπὶ ∆α ρείου, ἐγένετο λόγος Κυρίου πρὸς Ζαχαρίαν, τὸν τοῦ Βαραχίου, υἱὸν Ἀδδὼ, τὸν προφήτην, λέγων.

[04742] Ἐν ἑνὶ μὲν ἔτει καὶ ὁ θειότατος Ἀγγαῖος, καὶ ὁ θεσπέσιος Ζαχαρίας, ἤρξαντο τῆς προφητείας·

[04743] ἀλλ' ἐκεῖνος μὲν ἐν τῷ ἕκτῳ μηνὶ, οὗτος δὲ ἐν τῷ ὀγδόῳ·

[04744] ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι δύο μησὶν ἐκεῖνος τού του κατὰ τὴν προφητείαν πρεσβύτερος.

[04745] Μνημονεύ ουσι δὲ τῶν χρόνων, ἵνα καὶ τῆς ἐπανόδου δηλώσωσι τὸν καιρὸν, καὶ σαφῶς ἡμᾶς διδάξωσι, ὡς τηνικάδε βασιλεὺς Ἑβραῖος οὐκ ἐβασίλευσε.

[04746] Πρὸς δὲ τούτοις καὶ τῶν πρὸ τῆς αἰχμαλωσίας προτεθεσπικότων προ φητῶν ὑποδεικνύουσι τὴν ἀλήθειαν·

[04747] προειρήκεισαν γὰρ ἐκεῖνοι, οὐ τὴν πολιορκίαν μόνην τῆς Ἱερουσα λὴμ, καὶ τὴν πόρθησιν, καὶ τὸν ἀνδραποδισμὸν, ἀλλὰ καὶ τῆς αἰχμαλωσίας τὸν χρόνον, καὶ τὴν ἀπὸ Βα βυλῶνος ἐπάνοδον.

[04748] Ἐπειδὴ τοίνυν πέρας ἔλαβεν ἅπαντα, καὶ ὁ καταψηφισθεὶς αὐτῶν ἀναλώθη χρόνος, καὶ κατὰ τὰς προῤῥήσεις τῆς ἐλευθερίας ἀπέλαυσαν, εἰκότως οἱ μακάριοι Ἀγγαῖος καὶ Ζαχαρίας τὸ δεύτερον ἔτος τῆς ∆αρείου τοῦ Πέρσου προτεθείκασι βασιλείας.

[04749] Ἐν τούτῳ γὰρ τῷ ἔτει τῇ τῆς πόλεως ἐρημίᾳ ἑβδομηκοντούτης συνεπληρώθη χρόνος·

[04750] καὶ τοῦτο ἐξ αὐτῆς τῆς προφητείας καταμαθεῖν δυνατόν.

[04751] ∆ιδάσκει δὲ, ἐκ τίνος τε ἔφυ πατρὸς, καὶ τίς ὁ ἐκείνου πατήρ·

[04752] ἐπειδὴ καὶ ψευδοπροφῆται κατ' ἐκεῖνον τὸν καιρὸν πολλοὶ τὰ ψευδῆ προηγό ρευον, καὶ συνέβαινεν, ὡς εἰκὸς, καὶ ὁμωνύμους εἶναι τῶν προφητῶν τινας.

[04753] Ἵνα τοίνυν μὴ ἡ ὁμωνυ μία τῇ ἀληθείᾳ λυμήνηται, τῶν ψευδῶς εἰρημέ νων, ὡς τῶν ἀληθῶς προηγορευμένων, πᾶσιν ἁπλῶς προσφερομένων, δῆλον ἑαυτὸν ὁ προφήτης ἀπὸ τοῦ γένους πεποίηκεν.

[04754] Εἶτα λέγει, τί εἰπεῖν προσετάχθη.

[04755] βʹ.

[04756] Ὠργίσθη Κύριος ἐπὶ τοὺς πατέρας ὑμῶν ὀργὴν μεγάλην.

[04757] Σοφίας μεστὸν τὸ τῆς προφητείας προοίμιον, καὶ τοῖς τηνικάδε τὰ θεῖα παιδευομένοις κατάλληλον·

[04758] ἔναυλον γὰρ ἔχοντες τῶν συμβεβηκότων τοῖς πατράσι τὴν μνήμην, καὶ μανθάνοντες ὡς αἰ τία τῶν ἀῤῥήτων ἐκείνων συμφορῶν ἡ δικαία τοῦ Θεοῦ καθέστηκε κίνησις, ἐσπούδαζον, ὡς εἰκὸς, ἐκεῖνα καὶ λέγειν καὶ πράττειν, ἅπερ ἵλεων τὸν φιλάνθρω πον ἐποίει ∆εσπότην, καὶ τὴν τῶν ἀγαθῶν αὐτοῖς προὐξένει φοράν.

[04759] Καὶ ὅτι οὗτος ὁ τῶν εἰρημένων σκοπὸς, τὰ ἑξῆς μαρτυρεῖ·

[04760] Φησὶ γάρ·

[04761] γʹ, δʹ.

[04762] Καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτούς·

[04763] Τάδε λέγει Κύ ^[81.1877] ριος παντοκράτωρ·

[04764] Ἐπιστρέψατε πρός με, λέγει Κύριος τῶν δυνάμεων, καὶ ἐπιστραφήσομαι πρὸς ὑμᾶς, λέγει Κύριος τῶν δυνάμεων.

[04765] Καὶ μὴ γίνεσθε καθὼς οἱ πατέρες ὑμῶν, οἷς ἐνεκάλουν αὐτοῖς οἱ προφῆται οἱ ἔμπροσθεν, λέγοντες·

[04766] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[04767] Ἀποστρέψατε δὴ ἀπὸ τῶν ὁδῶν ὑμῶν τῶν πονηρῶν, καὶ ἀπὸ τῶν ἐπιτηδευμάτων ὑμῶν τῶν πονηρῶν·

[04768] καὶ οὐκ εἰσήκουσαν, καὶ οὐ προσ έσχον τοῦ εἰσακοῦσαί μου, λέγει Κύριος παντοκρά τωρ.

[04769] Εἰδότες, φησὶν, ὁπόσα διὰ τῶν προφητῶν τοῖς ὑμετέροις πατράσι παρῄνεσα, καὶ ὅπως αὐτοὺς ἀντειπόντας πανωλεθρίᾳ παρέδωκα, φύγετε μὲν ἐκείνων τὴν μίμησιν, προσέχετε δὲ τοῖς ὑπ' ἐμοῦ λεγομένοις, ὅπως τῆς ἐμῆς ἀπολαύσητε προμηθείας.

[04770] Τὸ γὰρ, Ἐπιστρέψατε πρός με, καὶ ἐπιστραφήσομαι πρὸς ὑμᾶς, τοῦτο σημαίνει.

[04771] Τούτῳ ἔοικε τὸ ἀλλαχοῦ εἰρημένον·

[04772] Ἔδωκαν ἐπὶ μὲ νῶτα, καὶ οὐ πρόσωπα αὑτῶν.

[04773] Ὁ γὰρ τῶν θείων λογίων σπου δαίως ἐπαΐειν οὐκ ἀνεχόμενος, τῷ ἀποστρεφομένῳ καὶ τὰ νῶτα διδόντι ἔοικεν ἀκριβῶς.

[04774] Λέγει τοίνυν, ὅτι Ἐὰν τοῖς ἐμοῖς προσχεῖν ἐθελήσητε νόμοις, τῆς ἐμῆς τεύξεσθε προμηθείας·

[04775] καὶ διδάσκων, ὅτι ῥᾴδιον αὐτῷ πᾶσαν αὐτοῖς παρασχεῖν τῶν ἀγαθῶν τὴν ἀφθονίαν, πολλάκις ἑαυτὸν καὶ Κύριον παντοκρά τορα καὶ Κύριον τῶν δυνάμεων προσηγόρευσεν, ἵνα μάθωσιν ὡς ὁ τῶν ἁπάντων κρατῶν καὶ βασιλεύων, οἷα δὴ ποιητὴς καὶ δημιουργὸς, καὶ αὐτῶν τῶν δυ νάμεων ∆εσπότης ὑπάρχων, εὐπετῶς μάλα μεταβάλ λει τῶν πραγμάτων τὰς φύσεις, καὶ ἐξ εὐκληρίας εἰς δυσκληρίαν μετάγει, καὶ εἰς εὐημερίαν ἐπανάγει τοὺς δυσπραξίᾳ κατεχομένους.

[04776] εʹ, ὰʹ.

[04777] Οἱ πατέρες ὑμῶν ποῦ εἰσι, καὶ οἱ προφῆ ται;

[04778] μὴ εἰς τὸν αἰῶνα ζήσονται;

[04779] Πλὴν τοὺς λόγους μου καὶ τὰ νόμιμά μου δέχεσθε, ὅσα ἐγὼ ἐντέλλο μαι ἐν πνεύματί μου τοῖς δούλοις μου τοῖς προφή ταις, ἃ κατέλαβον τοὺς πατέρας ὑμῶν.

[04780] Βλέπετε, φησὶ, τῶν λόγων μου τὴν ἀλήθειαν, ὅτι καὶ τῶν προφητῶν τὸν βίον ὑπεξελθόντων, καὶ τῶν πατέρων ὑμῶν τῇ τιμωρίᾳ παραδοθέντων, μεμενήκασιν οὗ τοι, διὰ τῶν πραγμάτων κηρύττοντες τὴν ἀλήθειαν, καὶ τοὺς συγγεγραφότας προφήτας συνηγόρους οὐκ ἔχοντες·

[04781] ἐδέξαντο γὰρ ἐκεῖνοι τοῦ θανάτου τὸν ὅρον·

[04782] βοῶσι, καὶ μαρτυροῦσιν, ὡς οὐδὲν ὑπ' ἐκεί νων ἐῤῥέθη ψευδές.

[04783] ∆έξασθε τοίνυν προθύμως τὰ ὑπὸ τοῦ παναγίου Πνεύματος διὰ τῶν προφητῶν ὑμῖν προσφερόμενα.

[04784] Καὶ ἀπεκρίθησαν, καὶ εἶπον·

[04785] Καθὼς παρατέτακται Κύριος παντοκράτωρ τοῦ ποιῆσαι ἡμῖν κατὰ τὰς ὁδοὺς ἡμῶν, καὶ κατὰ τὰ ἐπιτηδεύματα ἡμῶν, οὕτως ἐποίησεν ἡμῖν.

[04786] Συνέθεντο τοῖς εἰρημένοις, καὶ συνωμολόγησαν τὴν ἀλήθειαν, καὶ αἴσθησιν τῶν πεπλημμελημένων ἐδέ ξαντο, καὶ ἔφασαν ἀληθῆ τὴν πρόῤῥησιν εἶναι, καὶ δικαίαν τὴν ἀγανάκτησιν, καὶ τῇ ἁμαρτίᾳ τὴν τιμω ρίαν συμβαίνουσαν.

[04787] ζʹ.

[04788] Τῇ τετράδι καὶ εἰκάδι τοῦ ἑνδεκάτου μηνὸς, ^[81.1880] οὗτος ὁ μήν ἐστι Σαβὰτ, ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει ἐπὶ ∆αρείου ἐγένετο λόγος Κυρίου πρὸς Ζαχαρίαν, τὸν τοῦ Βαραχίου υἱὸν Ἀδδὼ, τὸν προφήτην.

[04789] Ἑβραῖος ὢν ὁ προφήτης τῶν Ἑβραίων τέθεικεν ἀριθμόν.

[04790] Ἑβραῖοι δὲ τὸν Ξανθικὸν πρῶτον ἴσασι μῆνα·

[04791] οὕτω γὰρ αὐτοῖς ἐνομοθέτησεν ὁ μέγας Μωσῆς διαῤῥήδην βοῶν·

[04792] Οὗτος ὁ μὴν ὑμῖν ἀρχὴ μηνῶν, πρῶτος ὑμῖν ἔσται ἐν τοῖς μησὶ τοῦ ἐνιαυτοῦ.

[04793] Ἐκεῖθεν τοίνυν ἀριθμεῖν ἀρχομένοις ἑνδέκατος ὁ Σαβὰτ εὑ ρεθήσεται·

[04794] ἔστι δὲ ὁ κατὰ Μακεδόνας Περίτιος.

[04795] Λέγει τοίνυν ὁ προφήτης, ὅτι ἐν τούτῳ τῷ μηνὶ, μηδέπω τοῦ δευτέρου ἔτους συμπληρωθέντος, ἐν έργειαν θείας πάλιν ἐδέξατο χάριτος·

[04796] κἂν γὰρ λόγον εἴπῃ, κἂν ῥῆμα, κἂν λῆμμα, κἂν χεῖρα, τῆς θείας χάριτος αἰνίττεται τὴν ἐνέργειαν.

[04797] Ὑπὸ ταύτης φω τιζόμενος, καὶ ἰδών τινα θεωρίαν, ἀνάγραπτον αὐ τὴν καταλέλοιπεν ἡμῖν, καί φησιν·

[04798] ηʹ ιαʹ.

[04799] Ἑώρακα τὴν νύκτα, καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ἐπι βεβηκὼς ἐπὶ ἵππον πυῤῥὸν, καὶ οὗτος εἱστήκει ἀνα μέσον τῶν ὀρέων τῶν κατασκίων, καὶ ὀπίσω αὐτοῦ ἵπποι πυῤῥοὶ, καὶ ψαροὶ, καὶ ποικίλοι, καὶ λευκοί.

[04800] Καὶ εἶπον·

[04801] Τί οὗτοι, Κύριε;

[04802] Καὶ εἶπε πρός με ὁ ἄγγελος, ὁ λαλῶν ἐν ἐμοί·

[04803] Ἐγὼ δείξω σοι, τί ἐστι ταῦτα.

[04804] Καὶ ἀπεκρίθη ὁ ἀνὴρ ὁ ἐφεστηκὼς ἀναμέσον τῶν ὀρέων, καὶ εἶπε πρός με·

[04805] Οὗτοί εἰσιν οὓς ἐξ απέστειλε Κύριος περιοδεῦσαι τὴν γῆν.

[04806] Καὶ ἀπεκρί θησαν τῷ ἀγγέλῳ Κυρίου τῷ ἐφεστῶτι ἀναμέσον τῶν ὀρέων, καὶ εἶπον·

[04807] Περιωδεύσαμεν τὴν γῆν ἅπασαν, καὶ ἰδοὺ πᾶσα ἡ γῆ κατοικεῖται καὶ ἡ συχάζει.

[04808] Οἱ μὲν ὀφθέντες δῆλον ὅτι ἀόρατοι δυνά μεις ὑπάρχουσιν, εἰς διακονίαν ἀποστελλόμεναι, κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον, διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν.

[04809] Ὁρῶνται δὲ αὐτῶν οὐχ αἱ φύσεις·

[04810] ἀσώματοι γὰρ αὗται·

[04811] ἀλλὰ κατὰ χρείαν ἑκάστην ἐκτυποῖ τούτων τὴν θεωρίαν ὁ τούτων καὶ τῶν ἁπάν των ∆εσπότης.

[04812] Καὶ τοῦτο ἡμᾶς σαφῶς ἡ θεία διδάσκει Γραφὴ, διάφορα αὐτῶν ὑποδεικνῦσα τὰ σχήματα·

[04813] ἄλλως μὲν γὰρ αὐτοὺς ἴδεν ὁ ∆ανιὴλ, καὶ ἄλλως Ἰεζεκιὴλ, καὶ Ἡσαΐας καὶ Μιχαίας ἐν σχήμασιν ἑτέροις.

[04814] Οὐ πολύμορφοι δὲ, ἀλλ' ἀσώματοι αἱ νοηταὶ φύσεις, πρὸς δὲ τὸ χρήσιμον ὁ τούτων ∆εσπό της σχηματίζει τὰς θεωρίας.

[04815] Τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ μακαρίου Ζαχαρίου πεποίηκε·

[04816] δείκνυσι γὰρ αὐτῷ ἄγγελον τὸν τοῦ λαοῦ προστατεύοντα·

[04817] ὁ δὲ ἅγιος Μιχαὴλ οὗτος ἦν, ὡς ὁ προσδιαλεγόμενος τῷ ∆ανιὴλ ἄγγελος ἔφη·

[04818] ἐκεῖνος γάρ φησιν·

[04819] Οὐκ ἔστιν εἷς ἀντεχόμενος μετ' ἐμοῦ περὶ τούτων, ἀλλ' ἢ Μιχαὴλ ὁ ἄρχων ὑμῶν.

[04820] Τοῦτον ὁρᾷ ἐποχούμενον μὲν ἵππῳ διὰ τὴν ὀξύτητα τῶν δρωμένων·

[04821] τὸ δὲ τοῦ ἵππου πυῤῥὸν τὴν κατὰ τῶν πολεμίων ἐθνῶν ἀγανάκτησιν δηλοῖ·

[04822] ὕφαιμον γὰρ καὶ ὑπέρυθρον τὸ θυμοειδές·

[04823] τὰ δὲ ὄρη οὐ μόνον τὸ στεῤῥὸν, ἀλλὰ καὶ τὸ ὑψηλὸν ^[81.1881] δείκνυσι τῶν εἰς ἐπικουρίαν τεταγμένων ἀγγέλων·

[04824] τὸ δὲ ἀμφιλαφὲς καὶ κατάσκιον τῶν ὀρῶν τὴν θείαν αἰνίττεται πρόνοιαν, ἣν τοῖς εἰς τὸν Θεὸν ἠλ πικόσιν ὁ μακάριος ὑπισχνεῖται ∆αβίδ·

[04825] Ὁ κατοι κῶν γὰρ, φησὶν, ἐν βοηθείᾳ τοῦ Ὑψίστου, ἐν σκέπῃ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ αὐλισθήσεται.

[04826] Καὶ πάλιν·

[04827] Ἐν τοῖς μεταφρένοις αὑτοῦ ἐπισκιάσει σοι.

[04828] Καὶ ἀλλαχοῦ·

[04829] Ἐν σκέπῃ τῶν πτερύγων σου σκεπάσεις με.

[04830] Καὶ τὸν Ἰσραὴλ δὲ ἐν τῇ ἐρήμῳ στύλος νεφέ λης ἐπέσκεπε.

[04831] Τούτου χάριν κἀνταῦθα ἐν μέσῳ τῶν ὀρέων τῶν κατασκίων ὁ τοῦ λαοῦ προστατεύων ἄγγε λος ἑστηκὼς ἑωρᾶτο, τὴν θείαν ἐπικουρίαν διὰ τού των μηνύων.

[04832] Οἱ δὲ περὶ τὸν Ἀκύλαν καὶ Σύμμαχον, καὶ μυρσινεῶνας τὰ ὄρη προσηγορεύκασιν·

[04833] εὐῶδες δὲ τὸ φυτὸν, καὶ τὰ θερμὰ τῶν παθῶν καταψύχειν δυνάμενον.

[04834] Παραδηλοῖ τοίνυν καὶ τοῦτο τὴν ἐσομένην Ἰουδαίοις παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ψυχαγωγίαν.

[04835] Θεασάμενος δὲ καὶ τοὺς ὄπισθεν ἀναφανέντας πυῤ ῥούς τε καὶ ψαροὺς, καὶ ποικίλους, καὶ λευκοὺς ἵπ πους, πυνθάνεται μὲν μαθεῖν ἐφιέμενος, τίς ἡ τῶν δεικνυμένων αἰτία.

[04836] ∆ιδάσκεται δὲ παρὰ τοῦ πρώτου ὀφθέντος ἀγγέλου, ὃς μεταξὺ τῶν ὀρῶν εἱστήκει τῶν κατασκίων, ὅτι πᾶσαν ἐποπτεῦσαι τὴν γῆν ἀπεστάλησαν·

[04837] καὶ εἰς βεβαίωσιν τῶν εἰρημένων, καὶ οἱ τοῖς παντοδαποῖς ἐκείνοις ἐποχούμενοι ἵπποις, ἔφασαν πρὸς τὸν ἐφεστῶτα ἐκείνοις τοῖς ὄρεσιν ἄγ γελον, ὅτι Πᾶσαν περιοδεύσαντες τὴν γῆν οἰκουμέ νην, εὕραμεν εἰρήνης ἀπολαύουσαν καὶ γαλήνης.

[04838] Τούτων δὲ ἀκούσας ὁ τοῦ λαοῦ τὴν προστασίαν πε πιστευμένος ἄγγελος, καὶ σφόδρα δυσχεράνας, ὅτι πάντων εἰρήνης ἀπολαυόντων ὁ ὑπ' αὐτῷ τεταγμένος λαὸς μυρίαις ἔτι συμφοραῖς προσπαλαίει, ἱκετείαν τῷ ∆εσπότῃ προσφέρει·

[04839] Κύριε παντοκράτωρ, ἕως τίνος οὐ μὴ ἐλεήσῃς τὴν Ἱερουσαλὴμ, καὶ τὰς πόλεις Ἰούδα, ἃς ὑπερεῖδες;

[04840] Τοῦτο ἑβδομηκοστὸν ἔτος.

[04841] Ἰστέον δὲ ὡς τῆς μὲν προτέρας αἰχμαλωσίας ὁ χρόνος συνεπληρώθη ἐν τῷ πρώτῳ ἔτει Κύρου τοῦ Περσῶν βασιλεύσαντος, τοῦ ἀγαθοῦ καὶ φιλ ανθρώπου ∆εσπότου, τῇ πείρᾳ τῶν κακῶν καὶ τὸν τῆς προῤῥήσεως συναριθμήσαντος χρόνον·

[04842] καὶ τοῦτο ἀκριβέστερον ἐν τῇ τοῦ Ἰεζεκιὴλ ἀπεδείξαμεν ἑρ μηνείᾳ.

[04843] Τῇ δὲ ἐρημίᾳ τῆς Ἱερουσαλὴμ ὁ ἑβδομη κοντούτης συνεπληρώθη χρόνος ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει τῆς ∆αρείου βασιλείας.

[04844] Τούτου δὲ ἄρχεσθαι προσ ήκει τοῦ ἀριθμοῦ ἀπὸ τοῦ ἑνδεκάτου ἔτους Σεδεκίου τοῦ βασιλέως, ἐφ' οὗ ἥλω ἡ πόλις.

[04845] Εἰ γάρ τις ἐκεῖ θεν ἀρξάμενος ἐρευνήσοι, εὑρήσει τοῦτον συμπλη ρούμενον τὸν χρόνον ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει τῆς ∆αρείου τοῦ Ὑστάσπου βασιλείας.

[04846] Τοῦτο τοίνυν ὁ τοῦ λαοῦ προμηθούμενος ἄγγελος τὸν τῶν ὅλων ἱκετεύει Θεὸν, εἴς τε τὴν πρόῤῥησιν ἀπιδεῖν, καὶ τὸν χρόνον πε πληρωμένον ἰδεῖν, καὶ τὴν ἀφιερωμένην αὐτῷ πόλιν ἐρημίᾳ παντελεῖ παραδεδομένην ἐπιπλεῖστον μὴ ^[81.1884] παριδεῖν.

[04847] Καὶ ταύτην ὁ ∆εσπότης τὴν ἱκετείαν δεξά μενος·

[04848] Ἀπεκρίθη, φησὶν ὁ προφήτης, τῷ ἀγγέλῳ τῷ λαλοῦντι ἐν ἐμοὶ, ῥήματα καλὰ καὶ λόγους πα ρακλητικούς.

[04849] Οὐκ ἄλλον δὲ ἄγγελον τοῦτον ἔφη παρ' ἐκεῖνον τὸν μεταξὺ τῶν ὀρῶν ἑστηκότα, ἀλλ' αὐτὸν ἐκεῖνον, καὶ αὐτῷ προσδιαλεγόμενον, καὶ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ πρεσβευόμενον.

[04850] Λέγει δὲ αὐτὸν ἐν αὐτῷ λαλεῖν, ἐπειδὴ οὐ λόγοις ἐκέχρητο, καὶ φωνῇ κινήσει γλώττης καὶ ἀέρος ἀντιτυπίᾳ διαρθρουμένῃ, ἀλλ' ἔνδοθεν ἐνηχουμένῃ, καὶ ἐν αὐτῷ τυπουμένη.

[04851] Θαρσήσας τοίνυν τῇ τοῦ Θεοῦ εὐμενείᾳ ὁ ἅγιος ἄγγελος παρακελεύεται τῷ προφήτῃ βοῆσαι, καὶ εἰπεῖν·

[04852] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[04853] Ἐζήλωσα τὴν Σιὼν καὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ ζῆλον μέγαν.

[04854] (ιεʹ.) Καὶ ὀργὴν μεγάλην ἐγὼ ὀργίζομαι ἐπὶ τὰ ἔθνη τὰ συνεπιτιθέμενα, ἀνθ' ὧν ἐγὼ μὲν ὠργίσθην ὀλίγα, αὐτοὶ δὲ συνεπέθεντο εἰς κακά.

[04855] Οὐκέτι, φησὶν, ἀνέξομαι περιιδεῖν τὰ κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ τολμώ μενα, ἀλλὰ δίκας εἰσπράξομαι τοὺς ὑπερβάντας τῆς κατὰ τῆς ὁρισθείσης τιμωρίας τὸ μέτρον, καὶ πλείονα τῶν καταψηφισθέντων ἐπαγαγεῖν αὐτῇ τε τολμηκότας κακά.

[04856] Ἐγὼ μὲν γὰρ αὐτὴν ποινὴν εἰσπραττόμενος, ὡς εἰς τοὺς ἐμοὺς πεπαρανόμηκε νόμους, τῆς ἐμῆς αὐτὴν προνοίας ἐγύμνωσα·

[04857] ἐκεῖ νοι δὲ τὴν ἐντεῦθεν ἄδειαν εἰληφότες, κόρον λαβεῖν τῶν κατ' αὐτῆς κακῶν οὐκ ἠθέλησαν·

[04858] διὸ ζήλῳ δικαίῳ χρησάμενος, αὐτὴν μὲν ἀξιώσω φειδοῦς, ἐκείνους δὲ τῶν τετολμημένων ἀπαιτήσω δίκας.

[04859] Εἶτα λέγει καὶ τοῦ ἐλέου τὸν τρόπον, καὶ τῆς τοῦ θείου οἴκου οἰκοδομῆς ὑπισχνεῖται τὸ τέλος, καὶ τῆς πόλεως τὴν νεουργίαν, καὶ τὴν τῶν περιβόλων ἀνάστασιν.

[04860] Τοῦτο γὰρ δηλοῖ·

[04861] Τὸ μέτρον ἐκταθή σεται ἐπὶ Ἱερουσαλὴμ ἔτι.

[04862] Καὶ αὖθις δὲ αὐτῷ ὁ ἅγιος ἄγγελος παρηγγύησε βοῆσαι, καὶ εἶπεν·

[04863] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[04864] Ἔτι διαχυθή σονται πόλεις ἐν ἀγαθοῖς, καὶ ἐλεήσει ἔτι Κύριος τὴν Σιὼν, καὶ αἱρετιεῖ ἔτι τὴν Ἱερουσαλήμ.

[04865] Πολλαῖς μὲν πόλεσι τῆς Ἰουδαίας παρέξει τῶν ἀγαθῶν τὴν ἀφθονίαν·

[04866] τοῦτο γὰρ παρεδήλωσεν εἰρη κώς·

[04867] Ἔτι διαχυθήσονται πόλεις ἐν ἀγαθοῖς·

[04868] ἀλλ' ὅμως ἔτι τῶν ἄλλων προτιμήσει τὴν Ἱερουσα λὴμ, καὶ τὰ παλαιὰ παρέξει προνόμια.

[04869] Ἐπισημή νασθαι δὲ προσήκει, ὡς οὐκ αἰώνιον αὐτοῖς τὴν εὐ πραξίαν ὑπέσχετο, ἀλλὰ χρόνον τινὰ παρεδήλωσεν, εἰρηκὼς, Ἔτι, προδιδάσκων ὡς τοῦ κληρονόμου φα νέντος, ὁ οἰκονόμου καὶ ἐπιτρόπου τάξιν ἐπέχων νόμος ἀργὸς ἀναφανεῖται·

[04870] σὺν τούτῳ καὶ ὁ τόπος, ὁ τὴν κατὰ τοῦτον λατρείαν δεξάμενος.

[04871] Ἐντεῦ θεν εἰς ἑτέρας ὀπτασίας διήγησιν μεταφέρει τὸν λόγον, καί φησι τέσσαρα μὲν τεθεᾶσθαι κέρατα, μεμαθηκέναι δὲ δι' ἐρωτήσεως ἀπὸ τοῦ ἀγγέλου, ὅτι τοιαῦτά ἐστι τὰ διασκορπίσαντα τὸν Ἰούδαν καὶ τὴν Ἱερουσαλήμ.

[04872] Εἶτα λέγει πάλιν, ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων δειχθῆναι αὐτῷ τέκτονας ἰσαρίθμους, καὶ πάλιν πυθέσθαι, καὶ ἀκηκοέναι, ὅτι Ταῦτα τὰ κέρατα τὸν Ἰούδαν καὶ τὸν Ἰσραὴλ σκορπίσαντα·

[04873] καὶ ἐξῆλθον οὗτοι ὀξῦναι αὐτὰ εἰς χεῖρας αὑτῶν·

[04874] τὰ τέσσαρα κέρατα ἔθνη ἐπαιρόμενα κέρας ἐπὶ ^[81.1885] τὴν γῆν Κυρίου, τοῦ διασκορπίσαι αὐτήν.

[04875] Λέγει τοίνυν ὅτι αἱ ἀόρατοι δυνάμεις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων προσετάχθησαν κατ' ἀλλήλων ἐγεῖραι καὶ παρ οξῦναι ταῦτα τὰ ἔθνη, ὥστε δι' ἀλλήλων δοῦναι δίκας ὧν κατὰ τοῦ Ἰσραὴλ ἐπλημμέλησαν.

[04876] Τοῦτο γὰρ παρεδήλωσε·

[04877] Τοῦ ὀξῦναι αὐτὰ εἰς χεῖρας αὑτῶν.

[04878] Τέσσαρα δὲ λέγει, οὐκ ἐθνῶν τινων ἀριθμὸν δηλῶν, ἀλλ' ἐπειδὴ τέσσαρα τῆς οἰκουμένης τὰ τμήματα, τὸ ἑῷον, τὸ ἑσπέριον, τὸ νότιον, τὸ βόρειον·

[04879] ἐπ ῆλθον δὲ αὐτοῖς οἱ μὲν ἔνθεν, οἱ δὲ ἐκεῖθεν·

[04880] ποτὲ μὲν Ἀσσύριοι, καὶ Βαβυλώνιοι·

[04881] ποτὲ δὲ ἀλλόφυλοι, καὶ Αἰγύπτιοι·

[04882] ἄλλοτε δὲ Ἰδουμαῖοι, καὶ Μωαβῖται, καὶ Ἀμμανῖται·

[04883] τέσσαρα κέρατα τοὺς ἐκ τῶν τεσ σάρων τμημάτων αὐτοῖς ἐπελθόντας προσηγόρευσε.

[04884] Τούτοις ἰσαρίθμους ἐπέστησεν ἀοράτους δυνάμεις, κατ' ἀλλήλων αὐτοὺς διεγειρούσας, ἵν' ὑπ' ἀλλήλων εἰσπραχθῶσιν ὧν ἐτόλμησαν δίκας.

[04885] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βʹ.

[04886] Ἀλλὰ γὰρ αὖθις εἰς ἑτέραν θεωρίαν τὴν διήγησιν μετατίθησι, καί φησι τεθεᾶσθαι ἄνδρα σχοινίον ἐπι φερόμενον γεωμετρικόν·

[04887] εἶτα ἐρέσθαι αὐτὸν ὅποι πορεύεται·

[04888] κἀκεῖνον φάναι, ὅτι τὴν Ἱερουσαλὴμ διαμετρήσων ἄπεισιν, ὥστε μαθεῖν ὁπόσον αὐτῆς τό τε μῆκός ἐστι, καὶ τὸ εὖρος.

[04889] Προστίθησι δὲ καὶ ταῦτα τῷ διηγήματι, ὅτι ὁ ἄγγελος ἐκεῖνος ὁ τού τους ἐνηχῶν αὐτῷ τοὺς λόγους εἰστήκει·

[04890] ἕτερος δὲ πρὸς αὐτὸν ἀφικόμενος ἄγγελος δραμεῖν αὐτῷ παρ ηγγύησε πρὸς τὸν τὸ μέτρον ἐπιφερόμενον νεανίαν, καὶ εἰπεῖν·

[04891] Κατάκαρπος κατοικηθήσεται Ἱερουσαλὴμ, ἀπὸ πλήθους ἀνθρώπων καὶ κτηνῶν ἐν μέσῳ αὐτῆς.

[04892] (εʹ.) Καὶ ἐγὼ ἔσομαι αὐτῇ, λέγει Κύριος, τεῖχος πυρὸς κυκλόθεν, καὶ εἰς δόξαν ἔσομαι ἐν μέσῳ αὐ τῆς.

[04893] Ὅρα γὰρ, φησὶ, μὴ σμικρύνῃς τὰ τῆς πό λεως μέτρα, ἀλλὰ παρ' ἐμοῦ τοῦ σοῦ καὶ ταύτης ∆εσπότου μανθάνων, ὡς πλεῖστον ὅσον αὐτὴν πλῆ θος καὶ ἀνθρώπων καὶ τετραπόδων οἰκήσει, διάγρα ψον ἀναλογοῦν τῷ πλήθει τῶν οἰκητόρων τὸ μέγεθος.

[04894] Πρὸς γὰρ τούτοις κἀγὼ αὐτῇ διὰ τῆς ἐμῆς χάριτος τεῖχος ἄμαχόν τε καὶ ἀνυπέρβατον ἔσομαι.

[04895] Τοῦτο γὰρ ἐκάλεσε τεῖχος πυρός.

[04896] Καθάπερ γὰρ πυρὰν μεγίστην ὑπερβῆναι τῶν ἀδυνάτων·

[04897] οὕτως ἀδύνατον ἡττηθῆναι τὸν ὑπὸ τῆς θείας φρουρούμενον χάριτος.

[04898] Οὐ μόνον δὲ αὐτῇ πᾶσαν ἀσφάλειαν χορηγήσω, ἀλλὰ καὶ περίβλεπτον αὐτὴν ἀποφανῶ, ὥστε αὐτῆς πάντοσε διαδραμεῖν τὸ κλέος.

[04899] Ταῦτα δὲ ἅπαντα ὁ προφήτης ἑώρα, καὶ τοῦ προστατεύοντος ἀγγέλου τὴν κηδεμονίαν, καὶ τῶν ἄλλων ἀγγέλων τὸν δρό μον, καὶ τὰ τῆς πόλεως μέτρα, ἵνα καὶ αὐτὸς βε βαίως δέξηται τὰς ἀγαθὰς περὶ τῆς Ἱερουσαλὴμ ὑποσχέσεις, καὶ ὁ λαὸς ἀκριβῶς τοῖς λεγομένοις πιστεύσῃ, οὐ λόγους ἁπλῶς προσφερομένους, ἀλλὰ πράγματα θεωρῶν προτυπούμενα.

[04900] Εὐθὺς μὲν οὖν ὑποδείξας ἐκεῖνα τῷ προφήτῃ κελεύει βοᾷν·

[04901] ὰʹ, ζʹ.

[04902] Ὢ, ὢ, φεύγετε ἀπὸ γῆς βοῤῥᾶ, λέγει Κύριος·

[04903] διότι ἐκ τῶν τεσσάρων ἀνέμων τοῦ οὐρανοῦ συνάξω ὑμᾶς, λέγει Κύριος.

[04904] Εἰς Σιὼν ἀνασώζεσθε, ^[81.1888] οἱ κατοικοῦντες θυγατέρα Βαβυλῶνος.

[04905] Ταύτας ἔχοντες τὰς ἐπαγγελίας, μὴ μόνον ὑμεῖς οἱ ἤδη ἐπανελθόντες θαῤῥεῖτε, ἀλλὰ καὶ οἱ ἔτι τὴν Βαβυ λῶνα κατὰ γνώμην οἰκοῦντες (ἐπιτραπέντες γὰρ ἐπανελθεῖν, ἀνεβάλεσθε)·

[04906] εἰς τὴν ὑμετέραν ἐλθεῖν ἐπείγεσθε πατρίδα, ἣν εἰς τὴν προτέραν εὐπρα ξίαν οὐκ εἰς μακρὰν ἐπανάξω.

[04907] ηʹ, θʹ.

[04908] ∆ιότι τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[04909] Ὀπίσω δόξης ἀπέσταλκέ με ἐπὶ τὰ ἔθνη τὰ σκυλεύ σαντα ὑμᾶς·

[04910] διότι ὁ ἁπτόμενος ὑμῶν, ὡς ὁ ἁπτό μενος τῆς κόρης τοῦ ὀφθαλμοῦ αὐτοῦ.

[04911] ∆ιότι ἰδοὺ ἐγὼ ἐπιφέρω τὴν χεῖρά μου ἐπ' αὐτοὺς, καὶ ἔσονται σκῦλα τοῖς δουλεύουσιν αὐτοῖς, καὶ γνώσεσθε ὅτι Κύριος παντοκράτωρ ἀπέσταλκέ με.

[04912] Τοσαύτης γὰρ ἀπολαύσετε παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων κηδεμο νίας, ὅτι πάντα τὸν ἡμῖν ἐπὶ τῷ λυπῆσαι πελά ζοντα, τῇ τοῦ ὀφθαλμοῦ κόρῃ πελάζειν ὑπολαμβάνει·

[04913] οὐκ ἐπειδὴ σῶμα περίκειται, καὶ εἰς μέλη διῄρη ται·

[04914] ἀσώματος γὰρ καὶ ἀπερίγραφος ὁ τῶν ὅλων Θεός·

[04915] ἀλλ' ἣν ἔχει διάθεσιν ἀνθρωπίνως παρεδή λωσε.

[04916] Ταύτην καὶ ὁ μακάριος ∆αβὶδ παρ' αὐτοῦ τὴν κηδεμονίαν αἰτεῖ·

[04917] Φύλαξόν με, Κύριε, ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ.

[04918] Τούτου, φησὶ, χάριν ἅπαντας ἐκεί νους τοὺς ληϊσαμένους ὑμᾶς καὶ σκυλεύσαντας τοῖς ὑπηκόοις αὐτῶν ὑποχειρίους ποιήσω·

[04919] καὶ ταῦτα πείσονται παρ' ἐκείνων, οἷα περὶ ὑμᾶς διέθηκαν·

[04920] καὶ δι' αὐτῶν μαθήσεσθε τῶν πραγμάτων τὴν τῶν θείων λογίων ἀλήθειαν.

[04921] Ταῦτα δὲ τυπικῶς ἐκείνοις συνέβη·

[04922] ἡ δὲ τῆς προφητείας ἀλήθεια ἐφ' ἡμῶν ἀκριβεστέραν ἔσχε τὴν ἔκβασιν.

[04923] Τοὺς γὰρ σκυλεύ σαντας ἡμᾶς δαίμονας, καὶ τὴν ἡμετέραν σφετε ρισαμένους διάνοιαν, καὶ ἅπαντα ἡμῶν ἐξανδραπο δίσαντας τὰ μέλη τοῦ σώματος, καταλύσας ὁ ∆εσπότης Χριστὸς ὑποχειρίους τοῖς ἁγίοις αὑτοῦ πεποίηκε δούλοις.

[04924] Καὶ τοῦτο σαφέστερον διὰ τοῦ θεσπεσίου δεδήλωκεν Ἡσαΐου βοῶν·

[04925] Οὓς ἐφοβεῖσθε φοβη θήσονται ἀφ' ὑμῶν·

[04926] ἄγγελοι ἀποσταλήσονται ἀξιοῦν τες εἰρήνην πικρῶς κλαίοντες·

[04927] ἐρημωθήσονται γὰρ αἱ τούτων ὁδοί.

[04928] Οὕτως ἐβόων οἱ δαίμονες·

[04929] Ἔα τί ἡμῖν καὶ σοὶ, Ἰησοῦ, υἱὲ τοῦ Θεοῦ;

[04930] Ἦλθες, πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς.

[04931] Καὶ πάλιν·

[04932] Ὁρ κίζω σε μή με βασανίσῃς.

[04933] Οὕτως ἡ πυθομάντις ἐν Φιλίπποις ἐβόα·

[04934] Οὗτοι οἱ ἄνθρωποι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου εἰσὶν, οἵτινες καταγγέλλουσιν ὑμῖν ὁδὸν σωτηρίας.

[04935] Οὕτω καὶ πρὸ τῶν καλλινίκων μαρτύρων μέχρι καὶ τήμερον βοῶσι, καὶ τὴν ἐκεί νων ἄκοντες ἀνακηρύττουσι νίκην, καὶ τὴν οἰκείαν ἀσθένειαν διελέγχουσι.

[04936] Τούτους τοίνυν τοὺς πάλαι σκυλεύσαντας ἡμᾶς οἷόν τινα σκῦλα τοῖς σκυλευ θεῖσι παρέδωκεν ὁ ὀπίσω δόξης ἀποσταλεὶς, ἵνα τὴν παλαιὰν δόξαν, ἣν ἐξαπατηθεὶς ἀπώλεσεν ὁ γενάρχης Ἀδὰμ, ταύτην ἡ φύσις ἡμῶν ἀνακτήσηται, καὶ ^[81.1889] γνῶμεν τὸν εὐεργέτην, καὶ Σωτῆρα τῶν ἡμετέρων ψυχῶν, καὶ τὸν ἀποστείλαντα αὐτὸν διὰ φιλανθρω πίαν Πατέρα.

[04937] Ἀπεστάλη δὲ, οὐχ ὡς Θεὸς, ἀλλ' ὡς ἄνθρωπος·

[04938] ὡς γὰρ Θεὸς, τοῦ γεγεννηκότος ὁμότιμος.

[04939] Ἐγὼ γὰρ, φησὶν, ἐν τῷ Πατρὶ, καὶ ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί.

[04940] Καί·

[04941] Ὁ Πατὴρ ὁ ἐν ἐμοὶ μένων αὐτὸς ποιεῖ τὰ ἔργα.

[04942] Καί·

[04943] Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ἕν ἐσμεν.

[04944] Καί·

[04945] Ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν Πα τέρα.

[04946] Πέμπεται δὲ ὡς ἄνθρωπος, τὴν ὑπὲρ ἡμῶν οἰκονομίαν πληρῶν, οὐ τὴν θείαν φύσιν κατασμι κρύνων.

[04947] Ἐν μορφῇ γὰρ Θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρ παγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ·

[04948] ἀλλ' ἑαυτὸν ἐκένωσε, μορφὴν δούλου λαβών.

[04949] Ὑπέδειξε τοί νυν ἡμῖν ὁ Προφήτης, οὐ μόνον τὴν δυάδα τῶν προσώπων, ἀλλὰ καὶ τὸ ὁμότιμον τῶν προσώπων.

[04950] Τάδε γὰρ λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[04951] Ὀπίσω δόξης ἀπέσταλκέ με.

[04952] Καὶ δεικνὺς τίς ὁ ἀποστεί λας, ἐπάγει·

[04953] Καὶ γνώσεσθε ὅτι Κύριος παντοκρά τωρ ἀπέσταλκέ με.

[04954] Τοιγαροῦν καὶ ὁ ἀποστείλας Κύριος παντοκράτωρ, καὶ ὁ ἀποσταλεὶς Κύριος παν τοκράτωρ, καὶ οὐδεμία ἀξιωμάτων διαφορά.

[04955] Ἀπ εστάλη δὲ, ὡς ἔφην, ἀνθρωπίνως, οὐ θεϊκῶς, τὴν ὑπὲρ ἡμῶν οἰκονομίαν πληρῶν·

[04956] καὶ ἀποσταλεὶς δὲ εἶχεν ἐν ἑαυτῷ τὸν πεπομφότα πατέρα·

[04957] Ὁ Πατὴρ γάρ μου, ὁ ἐν ἐμοὶ μένων, αὐτὸς ποιεῖ τὰ ἔργα.

[04958] Τούτοις ὁ προφήτης ἀκολούθως ἐπάγει·

[04959] ιʹ, ιαʹ.

[04960] Τέρπου καὶ εὐφραίνου, θύγατερ Σιὼν, διότι ἰδοὺ ἐγὼ ἔρχομαι, καὶ κατασκηνώσω ἐν μέσῳ σου, λέγει Κύριος.

[04961] Καὶ καταφεύξονται ἔθνη πολλὰ ἐπὶ τὸν Κύριον ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, καὶ ἔσονται αὐτῷ εἰς λαὸν, καὶ κατασκηνώσουσιν ἐν μέσῳ σου, καὶ γνώσῃ ὅτι Κύριος παντοκράτωρ ἐξαπέσταλκέ με πρὸς σέ.

[04962] Ἀντικρὺς καὶ ταῦτα ἡμῖν ἁρμόζει τοῖς ἐξ ἐθνῶν κεκλημένοις, καὶ τῆς σωτηρίας τετυχηκόσιν, οἷς καὶ τὸ χαίρειν καὶ τὸ εὐφραίνεσθαι παρακελεύεται, ὡς ἔνοικον ἐσχηκόσι τὸν τοῦ παντὸς Κύριον.

[04963] Ἔστι δὲ ἰδεῖν καὶ αὐτὴν τὴν αἰσθητὴν Ἱερουσαλὴμ ὑπὸ τῶν εἰς τὸν Κύριον πεπιστευκότων οἰκουμένην ἐθνῶν.

[04964] Κἀνταῦθα δὲ ὁμοίως, καὶ τὴν δυάδα τῶν προσώπων, καὶ τὸ ὁμό τιμον ἐδιδάχθημεν τῶν προσώπων.

[04965] Ἰδοὺ γὰρ ἔρχομαι, καὶ κατασκηνώσω ἐν μέσῳ σου, λέγει Κύριος·

[04966] καὶ γνώσῃ ὅτι Κύριος παντο κράτωρ ἐξαπέσταλκέ με πρὸς σέ.

[04967] (ιβʹ.) Καὶ κατα κληρονομήσει Κύριος τὸν Ἰούδαν, τὴν μερίδα αὑτοῦ ἐπὶ τὴν ἁγίαν γῆν, καὶ αἱρετιεῖ ἔτι τὴν Ἱερουσαλήμ.

[04968] Ἐκ γὰρ τοῦ Ἰούδα τὴν τοῦ δούλουμορφὴν ἀνέλαβεν ὁ ∆εσπότης, καὶ οἰκίαν αὐτὴν ἐποιή σατο μερίδα·

[04969] καὶ μάρτυς ὁ θεσπέσιος Παῦλος βοῶν·

[04970] Πρόδηλον δὲ ὅτι Ἰούδα ἀνατέταλκεν ὁ Κύριος.

[04971] Καὶ δεικνὺς ὡς οὐ μόνον τὴν Ἱερουσαλὴμ, ἀλλὰ πᾶσαν τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν εἰς σωτηρίαν καλεῖ, ἐπάγει·

[04972] ^[81.1892] ιγʹ.

[04973] Εὐλαβείσθω πᾶσα σὰρξ ἀπὸ προσώπου Κυ ρίου, ὅτι ἐγήγερται ἐκ νεφελῶν ἁγίων αὑτοῦ.

[04974] Οὕτω καὶ ὁ ∆αβίδ φησι·

[04975] Πρὸς σὲ πᾶσα σὰρξ ἥξει.

[04976] Οὕτω καὶ Ἡσαΐας·

[04977] Καὶ ὄψεται πᾶσα σὰρξ τὴν σωτηρίαν τὴν παρὰ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.

[04978] Νεφέλας δὲ τοὺς ἁγίους προφήτας εἰκότως καλεῖ, οὐδὲν οἰκεῖον φθεγ γομένους, ἀλλ' ὡς ἔκ τινος θαλάσσης τῆς τοῦ Πνεύ ματος χάριτος τὸν προφητικὸν ἕλκοντας ὑετόν.

[04979] Ἀπὸ τούτων αὐτὸν ἐγείρεσθαι καὶ ἐπιφαίνεσθαι λέγει, ἐπειδὴ διὰ τούτων τὴν οἰκείαν προαγορεύσας ἐπι φάνειαν, καὶ οἷς προεθέσπισεν ἐπιθεὶς τὸ τέλος, ἔδειξε διὰ τῆς ἀληθείας θείαν τὴν προφητείαν.

[04980] Ταῦτα μὲν εἰ καὶ Ἰουδαίοις ἥρμοσε κατὰ τὸν τῆς ἐπανόδου καιρὸν, ὥς τινες ἡρμηνεύκασιν, οὐ λίαν ἀντιλέγω.

[04981] Ὅτι δὲ ἡ πρόῤῥησις τὴν ἀληθῆ καὶ ἀναν τίῤῥητον ἔκβασιν μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἐδέξατο, αὐτόθεν ἔστι μαθεῖν·

[04982] ἐξ ἐκείνου γὰρ καὶ τὰ μυρία ἔθνη, τὴν προτέραν καταλιπόντα πλάνην, κατέφυγον ἐπὶ τὸν τῶν ὅλων Θεὸν, καὶ λαὸς ἐχρημάτισε θεῖος.

[04983] Ἐξ ἐκείνου τὴν Ἱερουσαλὴμ τὸ ἐκ τῶν ἐθνῶν συλλεγὲν εὐσεβὲς κατῴκησε σύστημα.

[04984] Ἐξ ἐκείνου πᾶσα σὰρξ, καὶ τὴν προτέραν τοῦ Σωτῆρος ἐδέξατο παρουσίαν, καὶ τὴν δευτέραν πέφρικεν ἐπιφάνειαν.

[04985] Ἀλλ' ἐπὶ τὴν ἑρμη νείαν ἐπανελθεῖν καιρός.

[04986] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γʹ.

[04987] αʹ, βʹ.

[04988] Καὶ ἔδειξέ μοι Κύριος τὸν Ἰησοῦν, τὸν ἱερέα τὸν μέγαν, ἑστῶτα πρὸ προσώπου ἀγγέλου Κυρίου, καὶ ὁ διάβολος εἱστήκει ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τοῦ ἀντι κεῖσθαι αὐτῷ.

[04989] Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς τὸν διάβολον·

[04990] Ἐπιτιμήσαι Κύριος ἐν σοὶ, διάβολε, καὶ ἐπιτιμήσαι Κύριος ἐν σοὶ, ὁ ἐκλεξάμενος τὴν Ἱερουσαλήμ.

[04991] Καὶ ταῦτα δὲ τύπος τῶν ἡμετέρων.

[04992] Ὥσπερ γὰρ ἐκείνῳ τῷ Ἰησοῦ ἀρχιερεῖ ὄντι, καὶ τὰς ὑπὲρ τοῦ λαοῦ πρεσβείας προσφέροντι τῷ Θεῷ, ἀντέκειτο λίαν ὁ ἀλάστωρ καὶ πονηρὸς διάβολος·

[04993] οὕτως Ἰησοῦ τῷ μεγάλῳ ἀρχιερεῖ, τῷ κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲχ, τῷ αἴροντι τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, ἀντηγωνίζετο πάλιν ὁ αὐτὸς οὗτος πολέμιος, ὑποσκελίσαι βουλό μενος·

[04994] ἀλλὰ τούτῳ Ἰησοῦς μὲν ὁ τοῦ Ἰωσεδὲκ οὐκ ἐπετίμησεν, ἀλλ' ὁ τοῦ Ἰησοῦ ∆εσπότης.

[04995] Ἡνίκα δὲ Ἰησοῦ τῷ Σωτῆρι τῆς οἰκουμένης προσῆλθεν, ὑπ' αὐτοῦ ἐπιτιμᾶται, οἷα δὴ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ καὶ ∆εσπότου, καὶ ἀκούει·

[04996] Ὕπαγε ὀπίσω μου, Σατανᾶ.

[04997] Οὕτω τοίνυν ἀπαλλάξας τοῦ διαβόλου τὸν Ἰωσεδὲκ Ἰησοῦν, οἷα δὴ Θεὸς, ὁ ∆εσπότης ἐπήγαγεν·

[04998] Οὐκ ἰδοὺ τοῦτο ὡς δαλὸς ἐξεσπασμένος ἐκ πυρός;

[04999] Ἐπειδὴ γὰρ ἀρτίως ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας ἐπανελη λυθότες, τὰ τῆς αἰχμαλωσίας ἐπεφέροντο σημεῖα, τὴν πενίαν, τὴν ἐρημίαν, εἰκότως αὐτοὺς δαλὸν ὀνομάζει.

[05000] ∆αλὸς δέ ἐστιν ἡμιφλεγὲς ξύλον ἀπὸ πυρὸς ἁρπαγέν.

[05001] Εἶτα διηγεῖται πάλιν ὁ προφήτης, ὡς ἱμάτια μὲν πιναρὰ καὶ ἐῤῥυπωμένα ὁ ἀρχιερεὺς περιέκειτο·

[05002] ὁ δὲ τοῦ λαοῦ προστατεύων ἄγγελος ^[81.1893] ἑτέροις παρεστῶσι παρηγγύησεν ἀγγέλοις, ἐκείνης αὐτὸν τῆς ἐσθῆτος γυμνῶσαι.

[05003] Καὶ διδάσκων, ὡς ἕτερόν τι διὰ τῶν ἱματίων αἰνίττεται, ἐπήγαγε·

[05004] Καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν·

[05005] Ἰδοὺ ἀφῄρηκα ἀπὸ σοῦ τὰς ἀνομίας σου.

[05006] Εἰκὸς μὲν γὰρ ἦν καὶ αὐτὸν ἔχειν ὡς ἄνθρωπον τινὰ πλημμελήματα.

[05007] Ἡγοῦμαι δὲ ὅτι οἷα δὴ ἀρχιερεὺς ᾠκειοῦτο τὴν τοῦ λαοῦ παρανο μίαν, καὶ ὡς συνημαρτηκὼς ἐκείνοις τὰς δεήσεις προσέφερε·

[05008] καὶ τούτου χάριν, ὡς οἰκείαν ἄφεσιν δέχεται τῆς τοῦ λαοῦ παρανομίας τὴν ἄφεσιν.

[05009] Ἀλλὰ γὰρ οὕτω, φησὶν, ἀπαλλαγεὶς τοῦ πενθικοῦ σχήμα τος, καὶ τοὺς θυμηδίας μεστοὺς δεξάμενος λόγους, ἀπολαμβάνει καὶ τὴν τῆς ἱερωσύνης στολήν.

[05010] Παρεγ γυᾷ γὰρ τοῖς παρεστῶσιν ὁ ἐκεῖνα εἰρηκώς τε καὶ δεδρακὼς, τόν τε ποδήρη αὐτὸν ἐνδύσαι, καὶ τὴν μίτραν καὶ τὴν κίδαριν ἐπιθεῖναι τῇ κεφαλῇ.

[05011] Καὶ τούτων γενομένων, διαμαρτύρεται αὐτὸν ὁ ἅγιος ἄγγελος, καί φησι·

[05012] ζʹ.

[05013] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05014] Ἐὰν ἐν ταῖς ὁδοῖς μου πορεύσῃ, καὶ ἐὰν τὰ προστά γματά μου φυλάξῃς, καὶ σὺ διακρινεῖς τὸν οἶκόν μου, καὶ ἐὰν φυλάσσῃς τὴν αὐλήν μου, καὶ δώσω σοι ἀναστρεφομένους ἐν μέσῳ τῶν ἑστηκότων τού των.

[05015] Τὴν ἱερατικὴν ἀξίαν ἀπολαβὼν, κατὰ τοὺς ἱερωσύνης πολιτεύου νόμους, φυλάττων ἅπαντα, ὅσα δρᾷν διηγόρευσα.

[05016] Ταῦτα γὰρ ποιῶν, καὶ σὺ ἐν ταύτῃ βιώσει τῇ τιμῇ, καὶ μέχρις ἐκγόνων παραπέμψεις τὸ γέρας, τῶν ἐκ σοῦ τὸν λαὸν τοῦτον οἰκονομούν των.

[05017] Τοῦτο γὰρ εἶπε·

[05018] ∆ώσω σοι ἀναστρεφομένους ἐν μέσῳ τῶν ἑστηκότων τούτων.

[05019] ηʹ.

[05020] Ἄκουε δὴ, Ἰησοῦ ὁ ἱερεὺς ὁ μέγας, σὺ καὶ οἱ πλησίον σου οἱ καθήμενοι πρὸ προσώπου σου, διότι ἄνδρες τερατοσκόποι εἰσί.

[05021] Τερατοσκόπους δὲ λέγει οὐχ ὥς τινες ὑπέλαβον οἰωνοσκόπους, καὶ κληδόσι κεχρημένους·

[05022] οὐ γὰρ ἂν πρὸς τοιούτους τοιούτοις ἐχρήσατο λόγοις, οὐδ' ἂν αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς εὐσεβὴς ὢν τὸν τοιοῦτον ἠσπάσατο σύλλογον·

[05023] ἀλλὰ γνῶσιν αὐτοῖς μαρτυρεῖ, καὶ τὴν περὶ τὰ θεῖα σπουδήν.

[05024] Τὰ γὰρ ὑπὸ τῶν προφητῶν διδόμενα τέρατα καὶ σημεῖα περισκοποῦντες ὡς εὐσεβεῖς διετέλουν, καὶ τὸ τούτων ἀναμένοντες τέλος.

[05025] Πρὸς τούτους τοίνυν καὶ τὸν Ἰησοῦν λέγει τὰ ἐπαγόμενα·

[05026] ∆ιότι ἰδοὺ ἐγὼ ἄγω τὸν δοῦλόν μου, Ἀνατολὴ ὄνομα αὐτῷ.

[05027] (θʹ).

[05028] ∆ιότι λίθος ὃν δέδωκα πρὸ προσώπου Ἰησοῦ, ἐπὶ τὸν λίθον τὸν ἕνα ἑπτὰ ὀφθαλμοί εἰσιν.

[05029] ∆ιακοσμήσας τὸν ἱερέα, καὶ τὸ μὲν πένθιμον ἀποδύσας σχῆμα, τὴν δὲ ἱερατικὴν ἐνδύσας στολὴν, καὶ τὸ πρακτέον ὑποδείξας, καὶ τὸ διαρκὲς ἐπὶ πλεῖστον τοῖς ἐγγόνοις ἐπαγγειλάμενος, εἰ τοὺς θείους νόμους φυλάξοιεν, ἐπὶ τὸ βασιλικὸν μετα βαίνει γένος, καὶ τὸν Ζοροβάβελ ἔκγονον ὄντα τοῦ Ἰεχονίου, ἀπὸ δὲ τοῦ ∆αβὶδ τὸ γένος κατάγοντα, οὕτω περιφανῆ καὶ περίβλεπτον ὑπισχνεῖται ποιή σειν, ὡς τῷ λαμπροτάτῳ τῆς ἀνατολῆς φωτὶ παρα βάλλεσθαι.

[05030] Τοῦτον λέγει δεδωκέναι τὸν λίθον πρὸ ^[81.1896] προσώπου τοῦ ἱερέως ἑπτὰ κοσμούμενον ὀφθαλμοῖς.

[05031] Οὔτε δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς, ὀφθαλμοὺς νοητέον, οὔτε τὸν ἑπτὰ ἀριθμὸν ἐπὶ ῥητοῦ ἀριθμοῦ ληπτέον.

[05032] Τὴν γὰρ τῆς θείας χάριτος ἐνέργειαν ὀφθαλμοὺς προσ ηγόρευσεν·

[05033] ἑπτὰ δὲ αὐτοὺς ὠνόμασε, τὸ πλῆθος αὐτῆς καὶ τὸ μέγεθος διὰ τούτων σημαίνων.

[05034] Οὕτω καὶ ἡ Ἄννα φησίν·

[05035] Στεῖρα ἔτεκεν ἑπτὰ, οὐχ ὡρισμένον ἀριθμὸν λέγουσα, ἀλλὰ τὸ πλῆθος παρα δηλοῦσα.

[05036] Καὶ ὁ μακάριος ∆αβίδ·

[05037] Ἀπόδος τοῖς γείτοσιν ἡμῶν ἑπταπλασίονα εἰς τὸν κόλπον αὐτῶν·

[05038] ἀντὶ τοῦ, πολλαπλασίαν, ὧν ἠδίκησαν ἡμᾶς, δότωσαν δίκην.

[05039] Λίθον δὲ αὐτὸν ὀνομάζει διὰ τὸ στεῤῥὸν καὶ ἀκαταγώνιστον·

[05040] ἄλλως τε καὶ τύπος ἦν τοῦ ∆ε σπότου Χριστοῦ, ὃς λίθος ὑπὸ τῆς θείας πολλαχοῦ προσηγορεύθη Γραφῆς.

[05041] Ὁ μὲν γὰρ θειότατος ἔφη ∆αβίδ·

[05042] Λίθον, ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας.

[05043] ∆ιὰ δὲ τοῦ θεσπεσίου Ἡσαΐου ὁ τῶν ὅλων λέγει Θεός·

[05044] Ἰδοὺ τίθημι ἐν Σιὼν λίθον πολυτελῆ, ἐκλεκτὸν, ἀκρογω νιαῖον, ἔντιμον, εἰς τὰ θεμέλια αὐτῆς, καὶ πᾶς ὁ πιστεύων ἐπ' αὐτῷ οὐ μὴ καταισχυνθῇ.

[05045] Οὕτω καὶ ὁ μακάριος ∆ανιὴλ εἶδε τμηθέντα ἀπὸ ὄρους λίθον ἄνευ χειρῶν, καὶ τὴν μὲν εἰκόνα πατάξαντα, καὶ τὰς ὕλας λεπτύναντα, γενόμενον δὲ εἰς ὄρος μέγα, καὶ τὴν οἰκουμένην καλύψαντα.

[05046] Ταῦτα πεπαιδευ μένος καὶ ὁ μακάριος Παῦλος βοᾷ·

[05047] Ἔπινον γὰρ ἐκ πνευματικῆς ἀκολουθούσης πέτρας·

[05048] ἡ δὲ πέτρα ἦν ὁ Χριστός.

[05049] Καὶ πάλιν·

[05050] Θεμέλιον ἄλλον οὐδεὶς δύναται θεῖναι παρὰ τὸν κείμενον, ὅς ἐστιν Ἰησοῦς ὁ Χριστός.

[05051] Τοῦτον ἐν ἑαυτῷ φέρων τὸν λίθον ὁ Ζοροβάβελ (ἐξ αὐτοῦ γὰρ τὸ κατὰ σάρκα βεβλά στηκεν ὁ τῆς οἰκουμένης Σωτὴρ), εἰκότως καὶ αὐτὸς ὀνομάζεται λίθος, παντοδαποῖς διαλάμπων χαρί σμασιν.

[05052] Οὕτω τὴν θεόσδοτον τοῦ Ζοροβάβελ ὑποδείξας χάριν, προλέγει καὶ τῆς λαμπρᾶς αὐτοῦ στρατηγίας τὰ τρόπαια·

[05053] Ἰδοὺ ἐγὼ ὀρύσσω βόθρον, λέγει Κύριος παντοκράτωρ, καὶ ψηλαφήσω πᾶσαν τὴν ἀδικίαν τῆς γῆς ἐκείνης ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ.

[05054] Ταῦτα περὶ τοῦ Γὼγ καὶ Μαγὼγ προηγόρευσεν, οἷς ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ τὴν πανωλεθρίαν ἐπήγαγε·

[05055] καὶ ἅπαντας κατ' αὐτὸν θανάτῳ παρέπεμψεν, ὃν τροπικῶς προσηγόρευσε βόθρον.

[05056] Τούτου δὲ, φησὶν, γενομένου, ἅπαντες οἱ ὑπὸ τῷ Ζοροβάβελ στρατευόμενοι, οἷα δὴ νικηφόροι γενόμενοι, ἀδεῶς λοιπὸν ὑπὸ τὰς ἀμπέλους καὶ τὰς συκᾶς ἀλλήλους εἰς ἑστίασιν συγκαλοῦντες εὐωχη θήσονται, τὴν τῶν πολεμίων οὐ δειμαίνοντες ἔφοδον.

[05057] Τούτων ὁ προφήτης ἀκούσας, καὶ ἐν τῇ θεωρίᾳ τῶν τοσούτων καὶ τοιούτων ἀποκαλύψεων γεγονὼς, ἔξω μὲν τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων κατέστη, ἐν ἐκεί νοις δὲ τὴν διάνοιαν ἔχων, ἐῴκει τινὶ λίαν κεκαρω μένῳ καὶ ὕπνῳ κατεχομένῳ·

[05058] οὗ χάριν ὁ ἅγιος ἄγγε λος, ὁ τοῦ τε λαοῦ προστατεύων, καὶ περὶ τὰς ὀπτα σίας αὐτὸν ποδηγήσας ἁπάσας, ^[81.1897]

[05059] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ∆ʹ.

[05060] αʹ γʹ.

[05061] Προσελθὼν, φησὶν, ἐξήγειρέ με, ὃν τρόπον ὅταν ἐξεγερθῇ ἄνθρωπος ἐξ ὕπνου αὑτοῦ.

[05062] Καὶ εἶπε πρός με·

[05063] Τί σὺ βλέπεις;

[05064] Καὶ εἶπον·

[05065] Ἑώρακα, καὶ ἰδοὺ λυχνία χρυσῆ ὅλη, καὶ τὸ λαμπάδιον ἐπάνω αὐτῆς, καὶ ἑπτὰ λύχνοι ἐπάνω αὐτῆς, καὶ ἑπτὰ ἐπαρυστρί δες τοῖς λύχνοις τοῖς ἐπάνω αὐτῆς.

[05066] Καὶ δύο ἐλαῖαι ἐπάνω αὐτῆς, μία ἐκ δεξιῶν τοῦ λαμπαδίου αὐτῆς, καὶ μία ἐξ εὐωνύμων.

[05067] Καὶ ταῦτα δὲ πάντα αἰνί γματά ἐστιν ἑτέρων πραγμάτων.

[05068] Νῦν γὰρ λυχνίαν χρυσῆν εἰς τύπον τῆς θείας ἔδειξε προμηθείας, ἣ καὶ τὰ οὐράνια καὶ τὰ ἐπίγεια πρυτανεύει·

[05069] οἱ δὲ ἑπτὰ λύχνοι τῶν ἑπτὰ τῆς ἑβδομάδος ἡμερῶν ἰσά ριθμοι, τὸ διηνεκὲς καὶ διαρκὲς τῆς θείας παραδη λοῦσι προνοίας·

[05070] αἱ δὲ ἐπαρυστρίδες, αἱ τὸ ἔλαιον ἐπιχέουσαι, τὴν ἄφθονον φιλοτιμίαν τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας σημαίνουσιν.

[05071] Οὕτω διὰ τοῦ λαμπα δίου τὴν τὰ πάντα καταφωτίζουσαν χάριν ᾐνίξατο.

[05072] ∆ύο δὲ ἐλαίας ἑκατέρωθεν τεθηλυίας, τὴν βασιλείαν καὶ τὴν ἱερωσύνην ἐκάλεσε, τῇ θείᾳ χάριτι κοσμου μένας·

[05073] τοὺς δὲ δύο κλάδους, τοὺς μέχρι τῶν λύχνων διήκοντας, τὸν Ἰησοῦν καὶ τὸν Ζοροβάβελ, τὸν μὲν ἐκ τῆς ἱερατικῆς, τὸν δὲ ἐκ τῆς βασιλικῆς βεβλαστηκότα φυλῆς.

[05074] Ἐπειδὴ γὰρ τοῖς ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς κεχρημένοις ἄπιστον ἐδόκει καὶ λίαν ἀπίθανον, ἄνδρας ὀλίγους, καὶ πένητας, καὶ μόγις ὀψέ ποτε τὴν μακρὰν ἐκείνην αἰχμαλωσίαν διαφυ γόντας, τοσαῦτα καὶ τοιαῦτα κατορθῶσαι ἀνδραγα θήματα, ἐβεβαίωσε τοῖς ὑποδειχθεῖσι τὴν ὑπόσχεσιν ὁ Θεὸς, διδάσκων, ὡς οὐ τῆς αὐτῶν δυνάμεως, ἀλλὰ τῆς αὐτοῦ χάριτός ἐστιν ἡ κατόρθωσις.

[05075] Καὶ ταύτην τὴν ἑρμηνείαν παρ' αὐτοῦ μεμαθήκαμεν τοῦ τὴν ὄψιν ἐκείνην ὑποδείξαντος ∆εσπότου·

[05076] τοῦ γὰρ προ φήτου πυθομένου τὰ δειχθέντα τίνων ἐστὶ πραγμά των αἰνίγματα, ὁ θεῖος ἄγγελος ἔφη·

[05077] Οὗτος ὁ λόγος Κυρίου πρὸς Ζοροβάβελ, λέγων·

[05078] Οὐκ ἐν δυνάμει μεγάλῃ, οὐδὲ ἐν ἰσχύϊ, ἀλλ' ἐν Πνεύματί μου, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[05079] Μήτε εἰς τὴν παροῦσαν εὐτέλειαν, ὦ Ζοροβάβελ, ἀποβλέπων τῶν προηγορευμένων ἀπαγορεύσῃς τὴν ἔκβασιν, μήτε πάλιν κατορθώσας σαυτῷ τὴν νίκην ἐπιγράψῃ·

[05080] ὑπὸ γὰρ τῆς ἐμῆς βοηθούμενος χάριτος, τὸ κατὰ τῶν ἐθνῶν ἐκείνων τρόπαιον ἀναστήσεις.

[05081] Εἶτα πρὸς αὑτοὺς ἐκείνους τρέπει τὸν λόγον.

[05082] ζʹ.

[05083] Τίς εἶ σὺ τὸ ὄρος τὸ μέγα τὸ πρὸ προσώπου Ζοροβάβελ, τοῦ κατορθῶσαι;

[05084] Ἐπειδὴ γὰρ καὶ αὐτὸν τὸν Ζοροβάβελ λίθον ὠνόμασεν, εἰκότως καὶ τὰ μυρία ἔθνη ἐκεῖνα ὄρος καλεῖ, καὶ τοῦ θείου ναοῦ τὴν οἰκοδομίαν κωλύσαι πειρώμενα, καὶ τοῦ λαοῦ τὸ λειπόμενον καταλῦσαι.

[05085] Ἀλλ' οὐδὲν ἰσχύσετε ταῦτα βουλευόμενοι.

[05086] Ἐξοίσω γὰρ τὸν λίθον τῆς κληρονομίας, ἰσότητα χάριτος χάριτα αὐτῆς.

[05087] Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστι·

[05088] κἂν μυριάκις λυττήσητε ἐμποδὼν τῷ Ζοροβάβελ γιγνόμενοι, κενὰς ὑμῶν ἀποφανῶ τὰς ἐλπίδας·

[05089] πάσης γὰρ αὐτὸν ἐμπλήσας χάριτος, καὶ τελείᾳ αὐτὸν κατακοσμήσας χάριτι, καὶ στεῤῥὸν ἀποφήνας οἷα δὴ λίθον, ἅπαντας ὑμᾶς ^[81.1900] ὀλέθρῳ παραδοῦναι παρασκευάσω, ὥστε τὸ ἐλλεῖπον τῇ ἀνθρωπείᾳ δυνάμει ἀναπληρῶσαι καὶ ἐξισῶσαι τῇ ἄνωθεν χάριτι.

[05090] Γινώσκετε τοίνυν, ὅτι αἱ χεῖρες Ζοροβάβελ ἐθεμελίωσαν τὸν οἶκον τοῦτον, καὶ αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἐκτελοῦσιν αὐτὸν, καὶ δι' αὐτῶν μαθ ήσεσθε τῶν πραγμάτων, ὅτι θείοις διακονούμενος λόγοις ταύτην ὑμῖν διεπόρθμευσα τὴν προφητείαν.

[05091] ιʹ.

[05092] ∆ιότι τίς ἐξουδένωσεν εἰς ἡμέρας μακράς;

[05093] Ἔοικε τοῦτο τοῖς ἐν τῷ ∆ευτερονομίῳ φερομένοις τοῦ Θεοῦ λόγοις·

[05094] Ἐγὼ ἀποκτενῶ, καὶ ζῇν ποιήσω·

[05095] πατάξω, κἀγὼ ἰάσομαι.

[05096] Τοῦτο γὰρ καὶ ἐνταῦθα δηλοῖ, ὅτι καθάπερ ἐξουδένωσα τὴν Ἱερουσαλὴμ εἰς ἡμέρας μακρὰς, καὶ ἑβδομήκοντα ἐτῶν ἐρημίαν κατεψηφισάμην αὐτῆς·

[05097] οὕτω μοι ῥᾴδιον εἰς τὴν προτέραν αὐτὴν ἐπαναγαγεῖν εὐπραξίαν.

[05098] Οἱ δὲ ταῦτα ὁρῶντες Χαρήσονται, καὶ ὄψονται τὸν λίθον τὸν κασσιτέρινον ἐν χειρὶ Ζοροβάβελ.

[05099] Γνώσονται, φησὶ, διὰ τῆς πείρας, ὡς ὁ νῦν παρ' αὐτῶν καταφρονού μενος Θεὸς, αὐτὸς διὰ τοῦ Ζοροβάβελ κατορθώσει τὴν νίκην.

[05100] Τὸν γὰρ κασσίτερον ἐπ' εὐτελείας ἐν ταῦθα τέθεικεν.

[05101] Ἐπειδὴ γὰρ καὶ ὁ θεῖος νεὼς ἐμ πέπρηστο, καὶ ὁ λαὸς ἐξηνδραπόδιστο, καὶ ἡ πόλις ἀνάστατος ἐγεγόνει, ὑπώπτευον δὲ ἅπαντες, οὐ διὰ τὴν τοῦ λαοῦ παρανομίαν, ἀλλὰ διὰ τὴν ἀσθένειαν τοῦ παρ' αὐτῶν τιμωμένου Θεοῦ, ταῦτα πάντα συμ βῆναι, λίθον κασσιτέρινον κατὰ τὴν ἐκείνων ὑπόνοιαν τὴν θείαν βοήθειαν προσηγόρευσε, διδάσκων ὅτι αὕτη ἡ παρὰ τῶν ἀπίστων εὐτελής τις νομιζομένη καὶ ἀσθενής, δι' ἑνὸς ἀνδρὸς τοῦ Ζοροβάβελ τὴν οἰ κείαν ἐπιδείξεται δύναμιν.

[05102] Ὅθεν εὐθὺς ἐπήγαγεν·

[05103] Ἑπτὰ οὗτοι ὀφθαλμοὶ Κυρίου εἰσὶν, οἱ ἐπιβλέ ποντες ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν.

[05104] Ὁ γὰρ τῶν ἁπάντων Ἔφορός τε καὶ Πρύτανις, καὶ πάντα μὲν ἐφορῶν, πάντα δὲ ἀκούων, αὐτὸς ὑπερασπίσει τοῦ Ζορο βάβελ.

[05105] Τούτων οὕτως εἰρημένων, ἔρεται μὲν ὁ προ φήτης περὶ τῶν ἑκατέρωθεν τῆς λυχνίας τεθηλυιῶν ἐλαιῶν, πυνθάνεται δὲ περὶ τῶν δύο κλάδων τῶν μέχρις αὐτῶν διηκόντων τῶν λύχνων, καὶ μανθάνει, ὅτι οἱ δύο υἱοὶ τῆς πιότητος, οἳ παρεστήκασι τῷ Κυ ρίῳ πάσης τῆς γῆς.

[05106] Λέγει δὲ Ἰησοῦν τὸν ἀρχιερέα καὶ Ζοροβάβελ τὸν στρατηγὸν, τὸν μὲν ἐκ τοῦ βα σιλικοῦ, τὸν δὲ ἐκ τοῦ ἱερατικοῦ γένους ἀνθή σαντα.

[05107] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Εʹ.

[05108] Οὕτω ταῖς παντοδαπαῖς θεωρίαις τοὺς περὶ τῆς βασιλείας καὶ τῆς ἱερωσύνης βεβαιωσάμενος λόγους, καὶ τῆς οἰκοδομίας τοῦ θείου ναοῦ προαγορεύσας τὸ τέλος, ἀπειλῇ τιμωρίας δεδίττεται τοὺς ἀκούοντας, κακίας ἀποτρέπων, καὶ προτρέπων εἰς ἀρετήν·

[05109] καὶ δείκνυσι τῷ προφήτῃ δρέπανον μέγιστον αἰωρού μενον, καὶ διὰ τοῦ ἀέρος φερόμενον, δέκα μὲν τὸ εὖρος πήχεων, εἴκοσι δὲ τὸ μῆκος.

[05110] Καὶ διδάσκεται, ὅτι αὕτη ἡ ἀρὰ, ἡ ἐκπορευομένη ἐπὶ πρόσωπον πά σης τῆς γῆς.

[05111] ∆ιότι πᾶς ὁ κλέπτης ἐκ τούτου ἕως θανάτου ἐκ ^[81.1901] δικηθήσεται.

[05112] (δʹ.) Καὶ ἐξοίσω αὐτὸ, λέγει Κύριος παντοκράτωρ, καὶ εἰσελεύσεται εἰς τὸν οἶκον τοῦ κλέπτου, καὶ εἰς τὸν οἶκον τοῦ ὀμνύοντος ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου ἐπὶ ψεύδει, καὶ καταλύσει ἐν μέσῳ τοῦ οἴκου αὐτοῦ, καὶ συντελέσει αὐτὸν, καὶ τὰ ξύλα αὐ τοῦ, καὶ τοὺς λίθους αὐτοῦ.

[05113] Ἀρὰν τὴν

[05114] τιμωρίαν ἐκάλεσε, τὴν κατὰ πάσης χωροῦσαν τῆς οἰκουμένης, καὶ τοῖς τῆς ἀδικίας ἐργάταις ἐπαγομένην.

[05115] Ἐδιδά χθη δὲ διὰ τούτων καὶ ὁ προφήτης, καὶ ὁ λαὸς, ὡς πάντων ἀνθρώπων κριτής ἐστιν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, καὶ ἅπαντας ἀξίας εἰσπράξεται δίκας, πανωλεθρίαν ἐπάγων οὐ μόνον τοῖς εἰς αὐτὸν ἀσεβοῦσιν, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἀδικοῦσι τὸν πέλας.

[05116] Μὴ γάρ τις οἰέσθω, κατὰ κλεπτῶν μόνων καὶ ἐπιόρκων ταύτην γεγενῆσθαι τὴν ἀπειλήν·

[05117] κατὰ πάσης γὰρ παρανομίας τὴν ψῆφον ἐξήνεγκεν.

[05118] Ἐπειδὴ γὰρ ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆ ται ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ κρέμανται, ἐν τῷ, Ἀγα πήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, καὶ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν, διὰ τῆς ἐπιορκίας, καὶ τῆς κλοπῆς, πᾶν εἶδος ἁμαρτίας συνήγαγεν.

[05119] Ἡ μὲν γὰρ τῶν ὅρκων παράβασις ἀσε βείας ἐστὶ τὸ κεφάλαιον·

[05120] ἀγάπης δὲ θείας ἔρημος ὁ τοιοῦτος.

[05121] Ἡ δὲ κλοπὴ τὴν εἰς τὸν πέλας ἀδικίαν δηλοῖ·

[05122] οὐδεὶς δὲ ἀγαπῶν τὸν πλησίον ἀδικεῖν τοῦτον ἀνέξεται·

[05123] περιεκτικὰ τοίνυν ἐστὶ τῶν ἄλλων νόμων ταῦτα τὰ κεφάλαια, καὶ εἰκότως τοῖς παραβάταις τὴν τιμωρίαν ἐκείνην ἠπείλησε.

[05124] εʹ, ὰʹ.

[05125] Καὶ ἐξῆλθεν ὁ ἄγγελος ὁ λαλῶν ἐν ἐμοὶ, καὶ εἶπε πρός με·

[05126] Ἀνάβλεψον τοῖς ὀφθαλμοῖς σου, καὶ ἴδε τί τὸ ἐκπορευόμενον τοῦτο.

[05127] Καὶ εἶπον·

[05128] Τί ἐστι;

[05129] Καὶ εἶπε·

[05130] Τοῦτο τὸ μέτρον τὸ ἐκπορευόμενον.

[05131] Καὶ εἶπεν·

[05132] Αὕτη ἡ ἀδικία αὐτῶν ἐν πάσῃ τῇ γῇ.

[05133] ∆ιδασκόμεθα καὶ ἡμεῖς διὰ τούτου, ὡς πάντα μέτρῳ καὶ σταθμῷ πρυτανεύει ὁ τῶν ὅλων Κύριος.

[05134] Οὕτω καὶ τῷ Ἀβραὰμ πάροικον ἔσεσθαι αὐτοῦ τὸ σπέρμα προαγορεύσας, καὶ τὴν αἰτίαν διδάσκει·

[05135] Οὔπω γὰρ, φησὶν, ἀναπεπλήρωνται αἱ ἁμαρτίαι τῶν Ἀμοῤῥαίων ἕως τοῦ νῦν.

[05136] Οὐδέπω, φησὶν, ἄξια πανωλεθρίας πεπλημμελήκασι·

[05137] διόπερ οὐκ ἀνέξομαι νῦν αὐτοὺς παραδοῦναι σφαγῇ, ἀλλὰ τῆς παρανομίας τὸ μέτρον ἀναμενῶ.

[05138] Οὕτω τοῖς ἐπὶ τοῦ Νῶε εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ἔτεσι τὴν ζωὴν περιορίσας, ἐπειδὴ τὴν ἁμαρτίαν αὐξανομένην καὶ πλημμυροῦσαν εἶδεν, οὐκ ἀνέ μεινε τὴν κυρίαν, ἀλλὰ τὴν προθεσμίαν συνέτεμε, καὶ τῷ ἑκατοστῷ ἔτει πᾶσιν ἐπήγαγε τὸν τῶν ὑδάτων

[05139] κατακλυσμόν.

[05140] ζʹ, ηʹ.

[05141] Καὶ ἰδοὺ τάλαντον μολίβδου ἐξαιρόμενον, καὶ ἰδοὺ γυνὴ μία ἐκάθητο ἐν μέσῳ τοῦ μέτρου.

[05142] Καὶ εἶπεν·

[05143] Αὕτη ἐστὶν ἡ ἀνομία.

[05144] Καὶ ἔῤῥιψεν αὐτὴν ἐν μέσῳ τοῦ μέτρου, καὶ ἔῤῥιψε τὸ τάλαντον τοῦ μο λίβδου εἰς τὸ στόμα αὐτῆς.

[05145] Τὴν μὲν οὖν ἀρετὴν μαργαρίταις ὁ θεῖος ἀπεικάζει λόγος·

[05146] Ὁμοία γάρ ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ ζητοῦντι ^[81.1904] καλοὺς μαργαρίτας.

[05147] Τὴν δὲ τῆς ἁμαρτίας τιμω ρίαν μόλιβδον ἡ ἱερὰ προσαγορεύει Γραφή·

[05148] φύσει δὲ οὗτος βαρὺς, βαρύτατον δὲ καὶ τὸ τῆς ἁμαρτίας φορ τίον.

[05149] Καὶ τοῦτο ὁ θεῖος ἡμᾶς διδάσκει ∆αβίδ·

[05150] Αἱ ἀνομίαι μου, λέγων, ὑπερῆραν τὴν κεφαλήν μου, ὡσεὶ φορτίον βαρὺ ἐβαρύνθησαν ἐπ' ἐμέ.

[05151] Τοιγάρτοι καὶ ὁ θεσπέσιος Ζαχαρίας ὁρᾷ μὲν τὴν ἁμαρτίαν ἐν τύπῳ γυναικὸς φαινομένην·

[05152] ἐξ ἡδυπαθείας γὰρ τὰ πλείονα τίκτεται τῶν κακῶν.

[05153] Ὁρᾷ δὲ τὴν τιμωρίαν καθάπερ τινὰ βαρύτατον μόλιβδον τῷ τῆς ἀνομίας ἐπικείμενον στόματι, κατὰ τὴν ψαλμῳδίαν τὴν λέ γουσαν·

[05154] Πᾶσα ἀνομία ἐμφράξει τὸ στόμα αὑτῆς.

[05155] Καρπὸς δὲ τῆς ἁμαρτίας αἰσχύνη.

[05156] Οὕτω καὶ ὁ μα κάριος λέγει Παῦλος·

[05157] Ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, ἐδουλώθητε τῇ δικαιοσύνῃ·

[05158] τίνα οὖν καρ πὸν εἴχετε τότε ἐφ' οἷς νῦν ἐπαισχύνεσθε;

[05159] Ἐδιδά χθη τοίνυν ὁ προφήτης, ὡς τοῦ λαοῦ τὴν ἁμαρτίαν ἔλυσεν ὁ Θεὸς, καὶ τὴν τιμωρίαν κατέπαυσεν.

[05160] Ἀμέ λει δύο θεωρεῖ γυναῖκας ὑποπτέρους, ῥοίζῳ τινὶ φε ρομένας·

[05161] ἔποπος δὲ πτεροῖς, φησὶν, ἐῴκει τὰ τού των πτερά.

[05162] Ὀξύτατον δὲ τοῦτο τὸ ὄρνεον, σάρκα μὲν βραχεῖαν ἔχον, πτερὰ δὲ τῆς σαρκὸς μείζονα.

[05163] Αὗται τοίνυν, φησὶ, λαβοῦσαι τὸ μέτρον ἐκεῖνο, διὰ μέσου τοῦ ἀέρος ἐφέροντο.

[05164] Ἐγὼ δὲ τὸν θεῖον ἠρόμην ἄγγελον, ποῦ τὸ μέτρον αὗται κομίζουσι·

[05165] καὶ ἐδι δάχθην ὡς εἰς τὴν Βαβυλῶνα ἀπίασιν, ὥστε αὐτὸ μὴ μόνον ἐπιθεῖναι τῇ πόλει, ἀλλὰ καὶ οἰκίαν αὐτῷ οἰκοδομῆσαι, καὶ θεῖναι αὐτὸ ἐκεῖ ἐπὶ τὴν ἑτοιμα σίαν αὐτοῦ.

[05166] Οὐδὲ γὰρ καθάπερ, φησὶ, τῇ Ἱερουσα λὴμ ῥητὸν ὥρισα χρόνον εἰς ἐρημίαν, εἶτα πάλιν αὐτὴν φειδοῦς ἠξίωσα καὶ συγγνώμης, οὕτω καὶ τῇ Βαβυλῶνι μεταδώσω φιλανθρωπίας·

[05167] ἀλλὰ διηνεκῆ δέξεται τιμωρίαν ἀντὶ τῆς πολλῆς ἀσεβείας.

[05168] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ς ὰʹ.

[05169] Οὕτω ταύτην συμπεράνας τὴν ὀπτασίαν, ἑτέρας θεωρίας προσφέρει διήγησιν, καὶ λέγει τεθεᾶσθαι ἅρματα τέσσαρα τὸν ἀριθμὸν ἐκ δύο χαλκῶν ὀρέων ἐκπορευόμενα, καὶ τῷ μὲν πρώτῳ ἅρματι ἵππους ἐπεζεῦχθαι πυῤῥοὺς, τῷ δευτέρῳ δὲ μέλανας, καὶ τῷ τρίτῳ λευκοὺς, ποικίλους δὲ καὶ ψαροὺς τῷ τε τάρτῳ.

[05170] Εἶτα καὶ πυθέσθαι λέγει, καὶ μεμαθηκέναι παρὰ τοῦ ἀγγέλου, ὅτι ταῦτά ἐστιν οἱ τέσσαρες ἄν εμοι τοῦ οὐρανοῦ, οἳ ἐκπορεύονται παραστῆναι τῷ Κυρίῳ πάσης τῆς γῆς.

[05171] Τέσσαρας δὲ ἀνέμους τὰ τέσσαρα τμήματα τῆς οἰκουμένης καλεῖ·

[05172] ἰσαρίθμους γὰρ οἱ πολλοὶ τούτοις καὶ τοὺς ἀνέμους ὑπολαμβά νουσιν εἶναι.

[05173] ∆ιδάσκεται τοίνυν ὁ προφήτης, ὡς ταῖς ἀοράτοις δυνάμεσιν ὑπουργοῖς κεχρημένος ὁ τῶν ὅλων Θεὸς καὶ τὰ ἀγαθὰ χορηγεῖ, καὶ τὰ λυπηρὰ τοῖς ἀνθρώποις ἐπάγει.

[05174] Οὕτω καὶ ὁ μακάριος λέγει ∆αβίδ·

[05175] Παρεμβαλεῖ ἄγγελος Κυρίου κύκλῳ τῶν φοβουμένων αὐτὸν, καὶ ῥύσεται αὐτούς.

[05176] Περὶ δὲ τῆς τιμωρίας ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ φησιν·

[05177] Ἐξαπέστειλεν εἰς αὐτοὺς ὀργὴν θυμοῦ αὑτοῦ·

[05178] θυμὸν καὶ ὀργὴν, καὶ ^[81.1905] θλίψιν, ἀποστολὴν δι' ἀγγέλων πονηρῶν.

[05179] Οὕτω καὶ ὁ θεσπέσιος Ζαχαρίας ὁρᾷ τοὺς μὲν μέλανας ἵπ πους ἐπὶ τὰ βόρεια μέρη τῆς οἰκουμένης ἐλάσαντας, αἰνίττεται δὲ διὰ τούτου τῆς Βαβυλῶνος τὸν ὄλεθρον.

[05180] Καὶ οἱ λευκοὶ δὲ ἐξεπορεύοντο κατόπισθεν αὐτῶν, οὐχ ἵνα ἐκείνοις χορηγήσωσι τὰ ἀγαθὰ, ἀλλ' ἵνα ἐκείνων κολαζομένων τοὺς ὑπολοίπους τῶν δορυαλώ των Ἑβραίων εἰς τὴν Ἰουδαίαν ἐπαναγάγωσι.

[05181] Καὶ οἱ πυῤῥοὶ ἐξεπορεύοντο ἐπὶ γῆν νότου, ἀπειλοῦντες κακὰ τοῖς ἐπανισταμένοις κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ ἔθνεσι·

[05182] διὰ τοῦ πυῤῥοῦ γὰρ χρώματος τὸ θυμοειδὲς ὁ λόγος ᾐνίξατο.

[05183] ζʹ.

[05184] Καὶ οἱ ποικίλοι καὶ οἱ ψαροὶ ἐξεπορεύοντο, καὶ ἐζήτουν, καὶ ἐπέβλεπον τοῦ περιοδεῦσαι τὴν γῆν·

[05185] καὶ εἶπε·

[05186] Πορεύεσθε καὶ περιοδεύσατε τὴν γῆν.

[05187] Καὶ περιώδευσαν τὴν γῆν.

[05188] Γῆν ἐνταῦθα καλεῖ, οὐ τὴν τοῦ Ἰσραὴλ, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην.

[05189] Ποικίλους δὲ αὐτοὺς λέγει καὶ ψαροὺς, ὡς παντο δαπὰ οἰκονομοῦντας καὶ κολάζοντας οὗ δεῖ, καὶ εὐερ γετοῦντας ἔνθα χρή.

[05190] ηʹ.

[05191] Καὶ ἐβόησε, καὶ ἐκάλεσέ με, καὶ ἐλάλησε πρός με, λέγων·

[05192] Ἰδοὺ οἱ ἐκπορευόμενοι ἐπὶ γῆν Βοῤῥᾶ ἀνέπαυσαν τὸ πνεῦμά μου ἐπὶ γῆν Βοῤῥᾶ.

[05193] ∆ικαίαν γὰρ, φησὶ, τοῖς Βαβυλωνίοις ἐπήγαγον τι μωρίαν, ἣν ἐκ πολλοῦ μὲν ὤφειλον, διὰ δὲ τὴν ἐμὴν μακροθυμίαν οὐκ ἔτισαν.

[05194] Μετὰ ταύτας τὰς θεωρίας, ὁ προφήτης κελεύεται τὰ κομισθέντα παρὰ τῶν αἰχ μαλώτων δῶρα λαβεῖν, ἀλλ' οὐχ ἁπλῶς παρὰ πάν των, ἀλλὰ παρὰ τῶν ἀρχόντων, καὶ παρὰ τῶν χρη σίμων αὐτῆς, καὶ παρὰ τῶν ἐπεγνωκότων αὐτήν.

[05195] Ὅσοι γὰρ, φησὶν, αἴσθησιν ἔλαβον τῶν κακῶν, καὶ τῆς αἰχμαλωσίας ἔγνωσαν τὴν αἰτίαν, καὶ τὸ ταύτης κατέμαθον χρήσιμον, προσφερέτωσαν τὰ δῶρα.

[05196] Εἶτα μέμνηται καὶ ὀνομάτων Ἐλδαῒ, καὶ Τωβίου, καὶ Ἰδείου.

[05197] Κελεύεται δὲ καὶ εἰς τὸν οἶκον εἰσελθεῖν Ἰωσίου τοῦ Σοφονίου, τοῦ νῦν ἥκοντος ἐκ Βαβυλῶ νος, καὶ λαβεῖν ἀργύριον καὶ χρυσίον, καὶ στέφανον ἐκ τούτων κατασκευάσαι, καὶ τὴν τοῦ ἀρχιερέως Ἰησοῦ κεφαλὴν ταινιῶσαι, καὶ τοὺς θείους αὐτῷ λόγους διαπορθμεῦσαι, καὶ εἰπεῖν·

[05198] ιβʹ, ιγʹ.

[05199] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05200] Ἰδοὺ ἀνὴρ, Ἀνατολὴ ὄνομα αὐτῷ, καὶ ὑποκάτωθεν αὐτοῦ ἀνατελεῖ, καὶ οἰκοδομήσει τὸν οἶκον Κυρίου.

[05201] Καὶ αὐ τὸς λήψεται ἀρετὴν, καὶ καθιεῖται, καὶ κατάρξει ἐπὶ τοῦ θρόνου αὑτοῦ, καὶ ἔσται ὁ ἱερεὺς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, καὶ βουλὴ εἰρηνικὴ ἔσται ἀναμέσον ἀμφοτέ ρων.

[05202] Ταῦτα δὲ ἅπαντα περὶ τοῦ Ζοροβάβελ προαγορεύει, οὐχ ὡς μηδέπω τεχθέντος, ἀλλ' ὡς μηδέπω τὴν ἡγεμονίαν παρειληφότος.

[05203] Ἀνατολὴν δὲ αὐτὸν ὀνομάζει, ἐπειδὴ δίκην φωτὸς τοῖς τηνι κάδε τὴν Ἱερουσαλὴμ οἰκοῦσιν ἀνέτειλεν, ἀωρίᾳ κα κῶν καὶ σκοτομήνῃ κατεχομένοις.

[05204] Τοῦτον λέγει καὶ τὸν θεῖον τελειώσειν οἶκον, καὶ τοῖς βασιλικοῖς ἐνι δρυσθήσεσθαι θρόνοις, καὶ τὸν ἀρχιερέα πάσης ἀξιώ σειν τιμῆς, καὶ τοσαύτην πρὸς αὐτὸν σχήσειν ὁμό ^[81.1908] νοιαν, ὡς μηδὲν δίχα τῆς ἐκείνου γνώμης δράσαι ποτέ.

[05205] Οὐ μόνον δὲ τούτοις ταῦτα ὑπέσχετο, ἀλλὰ καὶ τοῖς ὑπομένουσι τὸν ἀγήρω στέφανον, οὓς χρησί μους καὶ ἐπεγνωκότας αὐτὴν ὀνομάζει.

[05206] Καὶ ὁ τῷ στεφάνῳ δὲ χορηγήσας τὰς ὕλας, Ἰωσίας ὁ τοῦ Σο φονίου, ὃς τῆς ἐντεῦθεν εὐκλείας ἀξιωθήσεται·

[05207] τοῦτο γὰρ εἶπε·

[05208] Καὶ εἰς χάριτα υἱοῦ Σοφονίου.

[05209] Εἶτα καὶ περὶ τῶν θείων λέγει χωρῶν.

[05210] Καὶ εἰς ψαλμὸν ἐν οἴκῳ Κυρίου.

[05211] (ιεʹ.) Καὶ οἱ μακρὰν ἀπ' αὐτῶν ἥξουσι, καὶ οἰκοδομήσουσιν ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου·

[05212] καὶ γνώσεσθε ὅτι Κύριος παντοκρά τωρ ἐξαπέσταλκέ με πρὸς ὑμᾶς.

[05213] Οὐ γὰρ μόνον ὑμεῖς οἱ παρόντες ταῦτα δράσετε, ἀλλὰ καὶ οἱ πόῤ ῥωθεν ὑμῶν οἰκοῦντες πανταχόθεν συνδραμοῦνται, καὶ τῶν καλῶν ὑμῖν τούτων κοινωνήσουσι πόνων.

[05214] Καὶ ἔσται, ἐὰν ἀκούοντες εἰσακούσητε τῆς φω νῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ ὑμῶν.

[05215] Ταῦτα δὲ, φησὶν, ἔσται, καὶ τὸ προσῆκον δέξεται πέρας, ἐὰν ὑμεῖς τοῖς θείοις ὑπακούσητε λόγοις.

[05216] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζʹ.

[05217] αʹ, γʹ.

[05218] Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ τετάρτῳ ἔτει ἐπὶ ∆αρείου τοῦ βασιλέως, ἐγένετο λόγος Κυρίου πρὸς Ζαχαρίαν τετράδι τοῦ μηνὸς τοῦ ἐννάτου, ὅς ἐστι Χασλεῦ (ὃν ἡμεῖς Ἀπέλλαιον ὀνομάζομεν)·

[05219] Καὶ ἀπέστειλεν εἰς Βεθὴλ Σαρασὰρ καὶ Ἀρβεσεὲρ ὁ βασιλεὺς, καὶ οἱ ἄνδρες οἱ μετ' αὐτοῦ, ἐξιλάσασθαι τὸν Κύριον, λέγων πρὸς τοὺς ἱερεῖς τοὺς ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου παντοκράτορος, καὶ πρὸς τοὺς προφήτας.

[05220] Εἰ εἰσῆλ θεν ὧδε ἐν τῷ πέμπτῳ μηνὶ τὸ ἁγίασμα, ἢ νη στεύσω καθότι ἐποίησα ἤδη ἱκανὰ ἔτη;

[05221] Τού τους τινὲς τῶν ὑπὸ τοῦ Σαλμανασὰρ μετοικισθέντων Χουθαίων τε καὶ τῶν ἄλλων ἐθνῶν, οὓς Σαμαρείτας οἱ μετὰ ταῦτα προσηγορεύκασιν, ἡγεμόνας ἔφασαν εἶναι.

[05222] Εἴτε δὲ τούτων, εἴτε ἄλλων ἐθνῶν (οὐ γὰρ ἐδί δαξεν ἡμᾶς ἡ θεία Γραφὴ), δῆλον ὡς ἀλλόφυλοι ὄντες ἀλλοφύλων ἡγοῦντο·

[05223] ἀλλ' ὅμως ἐκ γειτόνων οἰκοῦν τες πολλὴν παρὰ τῶν προφητῶν καὶ τῶν ἄλλων εὐσεβῶν ὠφέλειαν ἐδέξαντο·

[05224] ὅθεν θυσίας ἐξέπεμψαν τῷ Θεῷ, καὶ μαθεῖν παρὰ τῶν ἱερέων καὶ παρὰ τῶν προφητῶν ἐπόθησαν, εἰ τὸν προσήκοντα κόσμον ὁ θεῖος ἀπέλαβεν οἶκος, ἢ δεῖ, φησὶ, διὰ νηστείας πάλιν ἐξιλεώσασθαι τὸν Θεὸν, ὅπερ ἐπὶ πλεῖστον δρῶντες διετελέσαμεν.

[05225] Ταῦτα ἐκείνων πυθομένων, ποιεῖται μὲν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς πρὸς τὸν λαὸν τὴν διάλεξιν·

[05226] διὰ τούτων δὲ κἀκείνους τὸ πρακτέον διδά σκει·

[05227] φησὶ γάρ·

[05228] εʹ, ὰʹ.

[05229] Εἰπὲ πρὸς πάντα τὸν λαὸν τῆς γῆς καὶ πρὸς τοὺς ἱερεῖς, λέγων·

[05230] Ἐὰν νηστεύσητε, ἢ κό ψητε ἐν τῷ πέμπτῳ καὶ ἐν τῷ ἑβδόμῳ, καὶ ἰδοὺ ἑβδομήκοντα ἔτη, μὴ νηστείαν νενηστεύκατέ μοι;

[05231] Καὶ ἐὰν φάγητε, ἢ πίητε, οὐχ ὑμεῖς ἐσθίετε, καὶ πίνετε;

[05232] Μὴ οἴεσθε, φησὶν, ἐμοί τι κέρδος ἀπὸ τῆς ὑμετέρας πορίζειν νηστείας·

[05233] κἂν γὰρ μυριάκις ^[81.1909] ὀλοφυρόμενοι καὶ θρηνοῦντες ταύτην ἐν ταῖς πέμ πταις καὶ ἐν ταῖς ἑβδόμαις ἐπιτελέσητε, ὄφελος οὐ δὲν ἐντεῦθεν καρπώσομαι.

[05234] Καὶ ὅτι ταῦθ' οὕτως ἔχει, μάρτυς τῆς αἰχμαλωσίας ὁ χρόνος·

[05235] ἐν ἑβδομήκοντα γὰρ ἔτεσιν οὐδεμίαν μοι διὰ νηστείας προσηνέγκατε θεραπείαν.

[05236] Ὥσπερ τοίνυν ἐσθίοντες καὶ πίνοντες ὑμεῖς τῆς ἐντεῦθεν ἡδονῆς ἀπολαύετε, οὕτω καὶ τὴν ἀπὸ τῆς νηστείας ὑμεῖς ὠφέλειαν καρποῦσθε.

[05237] Καὶ μὴ νομίσητε καινὴν εἶναι ταύτην τὴν διδασκαλίαν·

[05238] πάλαι γὰρ καὶ πρόπαλαι ταῦτα διὰ τῶν προφητῶν τοῖς ὑμετέροις προγόνοις καὶ πατράσι διετέλεσα λέ γων.

[05239] ζʹ.

[05240] Οὐχ οὗτοι γὰρ, φησὶν, οἱ λόγοι εἰσὶν, οὓς ἐλάλησε Κύριος ἐν χερσὶ τῶν προφητῶν τῶν ἔμ προσθεν;

[05241] Ὅτε ἦν Ἱερουσαλὴμ κατοικουμένη, καὶ εὐθηνοῦσα, καὶ αἱ πόλεις αὐτῆς κυκλόθεν, καὶ ἡ ὀρεινὴ, καὶ ἡ πεδινὴ κατῳκεῖτο.

[05242] Οὕτω δείξας τὴν τοῦ κηρύγματος ἀρχαιότητα, τίνα τὰ θερα πεύοντα αὐτὸν κατ' εἶδος διδάσκει·

[05243] Κρῖμα δίκαιον κρίνατε, καὶ ἔλεον καὶ οἰκτιρ μὸν ποιεῖτε, ἕκαστος πρὸς τὸν ἀδελφὸν αὑτοῦ.

[05244] (ιʹ.) Καὶ χήραν, καὶ ὀρφανὸν, καὶ προσήλυτον, καὶ πέν ητα μὴ καταδυναστεύσητε, καὶ κακίαν ἕκαστος τοῦ ἀδελφοῦ αὑτοῦ μὴ μνησικακεῖτε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν.

[05245] Ἔλεγον, φησὶ, τοῖς ὑμετέροις πατράσι, δικάζοντας ἴσην καὶ δικαίαν ἐκφέρειν τὴν ψῆφον, ἐλέῳ δὲ περὶ τοὺς πέλας κεχρῆσθαι, τὰς δὲ τὸν βαρὺν τῆς χηρείας ἑλκούσας ζυγὸν, καὶ τοὺς ὀρφα νίαν ὀδυρομένους, μὴ πιέζειν τῇ δυναστείᾳ, μηδὲ ἀφορμὴν εἰς πλεονεξίαν τὴν τῶν πενήτων λαμβάνειν ἀσθένειαν·

[05246] πρὸς δὲ τούτοις τὴν μνησικακίαν βδελύτ τεσθαι, καὶ μὴ ἀμύνεσθαι τοὺς ἄρξαντας ἀδικίας.

[05247] Ταῦτα ἐγὼ μὲν ἔλεγον·

[05248] ἐκεῖνοι δὲ ὑπακούειν οὐκ ἤθελον.

[05249] Ἀλλ' ἔδωκαν, φησὶ, νῶτον αὑτῶν παρα φρονοῦντα.

[05250] Καὶ δεχόμενοι μάστιγας ἀναλγησίαν ἐνόσουν.

[05251] Νῶτον γὰρ παραφρονοῦντα τὴν ἀναισθη σίαν ἐκάλεσεν, ἐκ μεταφορᾶς τῶν μαστιγουμένων οἰκετῶν, καὶ ὄνησιν ἐκεῖθεν μὴ καρπουμένων.

[05252] Καὶ τὰ ὦτα αὑτῶν ἐβάρυναν τοῦ μὴ εἰσακούειν.

[05253] (ιβʹ.) Καὶ τὴν καρδίαν αὑτῶν ἔταξαν ἀπειθῆ, τοῦ μὴ εἰσακούειν τοῦ νόμου μου καὶ τῶν λόγων μου ὧν ἐξαπέσταλκε Κύριος παντοκράτωρ, ἐν Πνεύματι αὑτοῦ, ἐν χερσὶ προφητῶν τῶν ἔμπροσθεν.

[05254] Ἀλλὰ τῆς ἀπειθείας ἐδρέψαντο τὸν καρπόν.

[05255] Ἐγένετο γὰρ ὀργὴ μεγάλη παρὰ Κυρίου παντο κράτορος.

[05256] (ιγʹ.) Καὶ ἔσται ὃν τρόπον εἶπον, καὶ οὐκ εἰσήκουσαν αὐτοῦ, οὕτω κεκράξονται, καὶ οὐ μὴ εἰσακούσω, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[05257] Ἐναλ λάττει τὸ σχῆμα τοῦ χρόνου·

[05258] τὰ γὰρ ἤδη γεγενημένα ὡς μέλλοντα λέγει·

[05259] τὸ γὰρ, κεκράξονται, ἀντὶ τοῦ ἔκραξαν, καὶ τὸ οὐ μὴ εἰσακούσω, ἀντὶ τοῦ οὐκ ἤκουσα.

[05260] ^[81.1912] ιδʹ.

[05261] Καὶ ἐκβαλῶ αὐτοὺς εἰς πάντα τὰ ἔθνη, ἃ οὐκ ἔγνωσαν·

[05262] ἀντὶ τοῦ ἐξέβαλον.

[05263] Καὶ ἡ γῆ ἀφανισθήσεται κατόπισθεν αὐτῶν ἐκ διοδεύοντος, καὶ ἐξ ἀναστρέφοντος·

[05264] τουτέστιν, ἠφανίσθη·

[05265] καὶ δη λοῖ τὰ ἐπαγόμενα.

[05266] Μετέβαλε γὰρ τὸ σχῆμα, καί φησι·

[05267] Καὶ ἔταξαν γῆν ἐπιθυμητὴν εἰς ἀφανι σμόν.

[05268] Ταῦτα περὶ τῆς τῶν πατέρων αὐτῶν ἀπει θείας τε καὶ τιμωρίας διεξελήλυθεν.

[05269] Οὔτε γὰρ εἰκὸς ἦν, τοῖς πικρᾶς δουλείας λαβοῦσι τὴν πεῖραν, καὶ ἔναγχος ταύτης ἀπαλλαγεῖσι, καὶ μηδέπω τὴν πόλιν οἰκοδομήσασι, τοιαῦτα πάλιν ἀπειλῆσαι δεινά.

[05270] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ηʹ.

[05271] αʹ, βʹ.

[05272] Καὶ ἐγένετο λόγος Κυρίου παντοκράτορος πρός με, λέγων·

[05273] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05274] Ἐζήλωκα τὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ τὴν Σιὼν ζῆλον μέγαν, καὶ θυμῷ μεγάλῳ ἐζήλωσα αὐτήν.

[05275] Ταύτην αὐτῇ, φησὶ, τὴν τιμωρίαν ἐπήγαγον, τῆς εἰς ἐμὲ δυσσεβείας ποινὴν εἰσπραττόμενος.

[05276] Ζῆλον δὲ προσ αγορεύει τὴν δικαίαν ὀργήν.

[05277] Ἐπειδὴ γὰρ ἀνὴρ αὐ τῆς ἐχρημάτιζε, καὶ γυναῖκα αὐτὴν ὠνόμαζεν, ἀναγ καίως καὶ τὸ τοῦ ζήλου τοῖς λόγοις προστέθεικεν ὄνομα.

[05278] Οὕτω γὰρ καὶ ταύτης ἀρξάμενος ἑαυτὸν προσ ηγόρευσεν·

[05279] Ἐγώ εἰμι, λέγων, Κύριος ὁ Θεός σου, ὁ Θεὸς ζηλωτὴς, πῦρ καταναλίσκον.

[05280] Οὕτω δείξας τῆς ὀργῆς τὴν αἰτίαν, ὑπισχνεῖται λοιπὸν τὰ ἀγαθά.

[05281] γʹ.

[05282] Τάδε λέγει Κύριος·

[05283] Ἐπιστρέψω ἐπὶ Σιὼν, καὶ κατοικήσω ἐν μέσῳ Ἱερουσαλὴμ, καὶ κληθή σεται Ἱερουσαλὴμ πόλις ἀληθινὴ, καὶ τὸ ὄρος Κυ ρίου παντοκράτορος, ὄρος ἅγιον.

[05284] Ταῦτα τυπικῶς μετὰ τὴν Ζοροβάβελ οἰκοδομίαν ἐγένετο·

[05285] τὴν δὲ ἀλήθειαν τῆς προφητείας μετὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐνανθρώπησιν διέγνωσαν ἅπαντες.

[05286] Πρὸς τού τοις ὑπισχνεῖται καὶ πλῆθος οἰκητόρων παρέξειν τῇ πόλει, καὶ εἰς γῆρας αὐτοὺς ἐλάσειν βαθὺ, ὥστε καὶ βακτηρίαις σκηριπτομένους κατὰ τὴν ἀγορὰν ἰέναι, καὶ ἐν τοῖς συνήθεσι συλλόγοις καθῆσθαι, καὶ μει ρακίων παιζόντων πληροῦσθαι τὰς ἀγυιὰς, ὅπερ ἐν ταῖς πολυανθρώποις εἴωθε γίνεσθαι πόλεσι.

[05287] Ταῦτα γὰρ ἐδήλωσεν, εἰρηκώς·

[05288] δʹ, εʹ.

[05289] Ἔτι καθήσονται πρεσβύτεροι καὶ πρεσβύ τεραι ἐν ταῖς πλατείαις Ἱερουσαλὴμ, ἕκαστος τὴν ῥάβδον αὑτοῦ ἔχων ἐν τῇ χειρὶ αὑτοῦ, ἀπὸ πλήθους ἡμερῶν.

[05290] Καὶ αἱ πλατεῖαι τῆς πόλεως πλησθήσονται παιδαρίων καὶ κορασίων παιζόντων ἐν ταῖς πλατείαις αὐτῆς.

[05291] Εἶτα πιστοῦται τοὺς λόγους τὴν οἰκείαν δύναμιν παρέχων ἐχέγγυον.

[05292] ὰʹ.

[05293] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05294] Εἰ ἀδυνα τήσει ἐνώπιον τῶν καταλοίπων τοῦ λαοῦ τούτου ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, μὴ καὶ ἐνώπιόν μου ἀδυνα τήσει;

[05295] λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[05296] Ὑμεῖς μὲν γὰρ, φησὶν, εἰς τὴν οἰκείαν ἀφορῶντες ὀλιγότητα καὶ πε ^[81.1913] νίαν, τῶν ἀγαθῶν τούτων οὐ δέχεσθε τὴν ἐλπίδα.

[05297] Προσήκει δὲ ὑμᾶς τοῦ ὑποσχομένου τὸ δυνατὸν εἰδό τας, ἀνενδοιάστως δέχεσθαι τὰ λεγόμενα, καὶ πι στεύειν ὡς σωτηρίας ἁπάσης τὸν ἐμὸν ἀξιώσω λαὸν, καὶ πάντοθεν αὐτὸν συναθροίσας εἰς τὴν πατρῴαν γῆν ἐπανάξω·

[05298] κἀγὼ συνήθως ἐν τῇ Ἱερουσαλὴμ ποιήσομαι τὴν ἐμαυτοῦ ἐπιφάνειαν.

[05299] Τοῦτο γὰρ λέ γει·

[05300] Κατασκηνώσω ἐν μέσῳ Ἱερουσαλήμ.

[05301] Καὶ αὐτὸς μὲν ἐμὸς χρηματίσει λαός·

[05302] ἐγὼ δὲ αὐτοῦ Θεὸς ὀνομασθήσομαι, οὐχ ὥσπερ πάλαι ψευδῶς, ἀλλ' ἐν ἀληθείᾳ καὶ ἐν δικαιοσύνῃ.

[05303] θʹ Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05304] Κατισχυέ τωσαν αἱ χεῖρες ὑμῶν τῶν ἀκουόντων ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις τοὺς λόγους τούτους ἐκ στόματος τῶν προ φητῶν, ἀφ' ἧς ἡμέρας τεθεμελίωται ὁ οἶκος Κυρίου παντοκράτορος, καὶ ὁ ναὸς ἀφ' οὗ οἰκοδομεῖται.

[05305] Ἔχοντες, φησὶ, τὴν ἀπὸ τῆς ἐμῆς ἐπαγγελίας ψυ χαγωγίαν, θαῤῥοῦντες τὸν θεῖον οἶκον οἰκοδομήσατε, ὅπως τάς τε νομικὰς ἐν αὐτῷ λατρείας ἐπιτελέσητε, καὶ τὰς θείας δι' αὐτοῦ χάριτας ὑποδέξησθε.

[05306] ιʹ.

[05307] ∆ιότι πρὸ τῶν ἡμερῶν ἐκείνων ὁ μισθὸς τῶν ἀνθρώπων οὐκ ἦν εἰς ὄνησιν, καὶ ὁ μισθὸς τῶν κτηνῶν οὐχ ὑπῆρχε, καὶ τῷ ἐκπορευομένῳ καὶ τῷ εἰσπορευομένῳ οὐκ ἦν εἰρήνη ἀπὸ τῆς θλίψεως.

[05308] Ἡνίκα μὲν γὰρ τῆς οἰκοδομίας κατημελεῖτε, φησὶν, ἀκερδὴς μὲν ἦν τῶν ἀνθρώπων ὁ πόνος, ἀνόνητος δὲ τῶν κτηνῶν ὁ μισθὸς, ἐν δέει δὲ διηνεκεῖ καθειστή κεισαν ἅπαντες, καὶ ἀποδημοῦντες, καὶ ἐνδημοῦντες.

[05309] Καὶ ἐξαποστελῶ πάντας τοὺς ἀνθρώπους, ἕκαστον πρὸς τὸν πλησίον αὑτοῦ.

[05310] Ἐγὼ γὰρ διὰ τὴν περὶ τὰ θεῖα ὀλιγωρίαν τοὺς ἐπαλλήλους ὑμῖν θορύβους ἐπήγειρα.

[05311] Νῦν δὲ ὁρῶν ὑμῶν τὴν περὶ τὴν οἰκοδο μίαν σπουδὴν, δώσω μὲν ὑμῖν πρὸ τῶν ἄλλων ἁπάντων τῆς εἰρήνης τὸ δῶρον·

[05312] ἀπολαύσετε δὲ καὶ τῶν ἀπὸ γῆς καρπῶν, ἄνωθεν τῶν ὑετῶν ἀφθόνως χορηγουμένων.

[05313] ιγʹ.

[05314] Καὶ ἔσται, ὃν τρόπον ἦτε ἐν κατάρᾳ ἐν τοῖς ἔθνεσιν, οἶκος Ἰούδα, καὶ οἶκος Ἰσραὴλ, οὕτω διασώσω ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθε ἐν εὐλογίᾳ.

[05315] Εἰώθασι γὰρ οἱ ἄνθρωποι, καὶ ἐπαρώμενοι, τοὺς συμφοραῖς περιπεπτωκότας φέρειν εἰς μέσον, καὶ λέγειν·

[05316] Πάθοις τοιαῦτα οἷα ὁ δεῖνα πέπονθε·

[05317] καὶ ἐπευχόμενοί τισι τῶν τῆς θείας εὐλογίας ἠξιωμένων προσφέρειν τὴν μνήμην·

[05318] Θαρσεῖτε, καὶ κατισχύετε ἐν ταῖς χερσὶν ὑμῶν·

[05319] (ιδʹ, ιεʹ.) ∆ιότι τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05320] Ὃν τρόπον διενοήθην τοῦ κακῶσαι ὑμᾶς ἐν τῷ παροργί σαι με τοὺς πατέρας ὑμῶν, λέγει Κύριος παντοκρά τωρ, καὶ οὐ μετενόησα·

[05321] οὕτω παρατέταγμαι, καὶ διανενόημαι ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις, τοῦ καλῶς ποιῆσαι τὴν Ἱερουσαλὴμ, καὶ τὸν οἶκον Ἰούδα.

[05322] Καθάπερ, φησὶν, ἀληθεῖς ἔδειξα τῆς τιμωρίας τὰς ἀπειλὰς, οὕτω καὶ ταῖς ἀγαθαῖς οἰκονομίαις ἐπιθήσω ^[81.1916] τὸ πέρας.

[05323] Οὕτω παραθαῤῥύνας αὐτοὺς, πάλιν ἐπ' ἀρετὴν προτρέπει, καὶ εἰσηγεῖται τὰ πρακτέα.

[05324] Θαρσεῖτε·

[05325] (ιὰʹ.) Οὗτοι οἱ λόγοι, οὓς ποιήσετε.

[05326] Πρὸ πάντων τιμᾶν ἀλήθειαν κελεύει.

[05327] Λαλεῖτε γὰρ, φησὶν, ἀλήθειαν ἕκαστος πρὸς τὸν πλησίον αὑτοῦ.

[05328] Εἶτα καὶ τοῖς περί τινων ζυγομαχοῦσι πραγμάτων εἰρήνην βραβεύειν.

[05329] Κρῖμα γὰρ εἰρηνικὸν κρίνατε ἐν ταῖς πύλαις ὑμῶν.

[05330] Καὶ τὴν μνησικακίαν δὲ τῶν ψυχῶν ἐξελαύνειν.

[05331] ιζʹ.

[05332] Καὶ ἕκαστος γὰρ, φησὶν, τοῦ πλησίον αὑ τοῦ τὴν κακίαν μὴ λογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν.

[05333] Καὶ ὀμνύντας δὲ ἐμπεδοῦν τοὺς ὅρκους, καὶ τὸ ψεῦδος μυσάττεσθαι.

[05334] Ὅρκον γὰρ, φησὶ, ψευδῆ μὴ ἀγαπᾶτε·

[05335] πάντα γὰρ τὰ τοιαῦτα ἐμίσησα, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[05336] Εἶτα, ἐπειδὴ ἄνω ἔφη αὐτὸς μηδεμίαν ἐκ τῆς νηστείας ὠφέλειαν καρ ποῦσθαι (ἔφη δὲ τοῦτο διὰ τοὺς οἰομένους τούτῳ μόνῳ τὸν Θεὸν θεραπεύεσθαι), διδάξας ἅπαντα τὰ εἴδη τῆς ἀρετῆς, νομοθετεῖ μετὰ τούτων καὶ τὴν νηστείαν.

[05337] ιθʹ.

[05338] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05339] Νηστεία ἡ τετρὰς, καὶ νηστεία ἡ πέμπτη, καὶ νηστεία ἡ ἑβδόμη, καὶ νηστεία ἡ δεκάτη, ἔσονται τῷ οἴκῳ Ἰούδα εἰς χαρὰν καὶ εὐφροσύνην, καὶ εἰς ἑορτὰς ἀγαθὰς, καὶ εὐφρανθήσεσθε, καὶ τὴν ἀλήθειαν καὶ τὴν εἰρήνην ἀγαπήσατε.

[05340] ∆ῆλον δὲ ὅτι τετράδα, καὶ πέμπτην, καὶ ἑβδόμην, οὐ τῆς ἑβδομάδος, ἀλλὰ τοῦ μηνὸς ὀνομάζει, διότι καὶ δεκάτην ἐπήγαγε.

[05341] Νηστεύοντες, φησὶ, μὴ ἀνιᾶσθε διὰ τὴν ἀσιτίαν, ἀλλὰ διὰ τὴν ἐκ τῆς κακουχίας φυομένην ὠφέλειαν εὐ φραίνεσθε·

[05342] καὶ μετὰ νηστείας δὲ καὶ ἄνευ ταύτης τὴν περὶ τὴν ἀλήθειαν καὶ τὴν εἰρήνην διάθεσιν ἔχετε.

[05343] Ἰστέον δὲ ὡς οἱ ἄλλοι ἑρμηνευταὶ, Ἀκύλας, φημὶ, καὶ Θεοδοτίων, καὶ Σύμμαχος, οὐ τὴν τετρά δα λέγει, καὶ πέμπτην, καὶ ἑβδόμην, καὶ δεκάτην νηστεύειν, ἀλλὰ νηστείαν ἔφασαν συμφώνως οἱ τρεῖς, ἡ τοῦ τετάρτου, καὶ ἡ τοῦ πέμπτου, καὶ ἡ τοῦ ἑβδόμου, καὶ ἡ τοῦ δεκάτου·

[05344] ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι ἐν τῷ τετάρτῳ, καὶ τῷ πέμπτῳ, καὶ τῷ ἑβδόμῳ, καὶ τῷ δεκάτῳ μηνὶ νηστείαν προσέταξε.

[05345] κʹ κεʹ.

[05346] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05347] Ἔτι ἥξουσι λαοὶ πολλοὶ, καὶ κατοικοῦντες πόλεις πολ λάς.

[05348] Καὶ συνελεύσονται κατοικοῦντες πέντε πόλεις εἰς μίαν πόλιν, λέγοντες·

[05349] Πορευθῶμεν πορευόμενοι δεηθῆναι τοῦ προσώπου Κυρίου παντοκράτορος.

[05350] Καὶ ἥξουσι λαοὶ πολλοὶ, καὶ ἔθνη πολλὰ, ἐκζητῆσαι τὸ πρόσωπον Κυρίου παντοκράτορος ἐν Ἱερουσαλὴμ, καὶ ἐξιλάσασθαι τὸ πρόσωπον Κυρίου.

[05351] Οὕτως ἐπί σημος ἔσται καὶ περίβλεπτος ἡ Ἱερουσαλὴμ, ὡς τοὺς τὰς ἄλλας οἰκοῦντας πόλεις παρ' ἀλλήλους φοιτῶντας προτρέπειν εἰς εὐσέβειαν ἀλλήλους, καὶ ^[81.1917] διεγείρειν·

[05352] ὥστε τὰ ἐν χερσὶ καταλιπόντας, εἰς ταύ την συνιέναι τὴν πόλιν, καὶ τοῦ Θεοῦ ζητεῖν τὴν εὐ μένειαν·

[05353] καὶ λέγειν ἕκαστον·

[05354] Κἀγὼ πορεύσομαι, καὶ σὺν ὑμῖν ἀπελεύσομαι.

[05355] Καὶ τοῦτο ποιήσουσιν, οὐ μόνον οἱ ἐξ Ἱερουσαλὴμ τὸ γένος κατάγοντες, ἀλλὰ καὶ ἀλλόφυλα ἔθνη τῆς θείας ἐπικουρίας ἀπολαῦσαι ποθοῦντα.

[05356] Καὶ ταῦτα γεγένηται μὲν ἀμυδρῶς μετὰ τὴν ἐπὶ τοῦ Ζοροβάβελ γεγενημένην οἰκοδομίαν·

[05357] μετὰ δὲ τὴν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν διὰ σαρκὸς ἐπιφάνειαν, πᾶσαν γῆν καὶ θάλατταν ἔστιν ἰδεῖν εἰς ἐκείνην τὴν πόλιν συντρέχουσαν, καὶ τὰ τῶν σωτη ρίων παθημάτων χωρία ποθοῦσαν ἰδεῖν.

[05358] Τούτοις καὶ τὰ ἐπαγόμενα συμβαίνει.

[05359] κγʹ.

[05360] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05361] Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐπιλήψονται δέκα ἄνδρες ἐκ πα σῶν τῶν γλωσσῶν τῶν ἐθνῶν, καὶ ἐπιλήψονται τοῦ κρασπέδου ἀνδρὸς Ἰουδαίου, λέγοντες·

[05362] Πορευσόμεθα μετὰ σοῦ, διότι ἀκηκόαμεν ὅτι ὁ Θεὸς μεθ' ὑμῶν ἐστιν.

[05363] Οὕτως τοὺς ἱεροὺς ἀποστόλους, ἐξ Ἰου δαίων τὸ γένος κατάγοντας, ἐπόθουν οἱ ἐξ ἐθνῶν τῆς κλήσεως ἀξιωθέντες, πιστεύοντες δι' αὐτῶν ἀπολαύ σεσθαι τῆς σωτηρίας.

[05364] Οὕτω Φιλιππήσιοι τὸν θεσπέ σιον Παῦλον ἐπόθουν·

[05365] οὕτω Θεσσαλονικεῖς, οὕτω Κορίνθιοι, οὕτω πάντα τὰ ἔθνη·

[05366] οὕτως ὁ μακάριος Ὀνησιφόρος εἰς τὴν πόλιν ἔδραμεν, ἵνα αὐτῷ τῆς θεραπείας προσενέγκῃ τὸ χρέος·

[05367] οὕτως ὁ μακάριος Τῖτος, οὕτως ὁ Τρόφιμος, μέχρις ἐσχάτων αὐτῷ κινδύνων ἀκολουθήσαντες.

[05368] Εἰ δὲ καὶ Ἰουδαίων ἐπαν ελθόντων ἐκ Βαβυλῶνος ἐθαύμασάν τινες τῶν ἐθνῶν τὸ τῆς ἐλευθερίας παράδοξον, καὶ τὸν τούτων Θεὸν ἀληθῆ Θεὸν ἐπίστευσαν εἶναι, καί τισι τῶν Ἰουδαίων ἀκολουθήσαντες, μαθεῖν παρ' αὐτῶν ἐπόθησαν τὴν ἀλήθειαν, οὐ λυμαίνεται τοῖς παρ' ἡμῶν εἰρημένοις, ἀλλὰ καὶ προσμαρτυρεῖ τὴν ἀλήθειαν.

[05369] Τύπος γὰρ τῶν ἡμετέρων τὰ παλαιά.

[05370] Ὁμοιότητα δὲ προσήκει τὴν εἰκόνα ἔχειν πρὸς τὸ ἀρχέτυπον.

[05371] Ὥστε εἰ ἀληθὴς οὗτος ὁ λόγος, κατ' Ἰουδαίους, ἀληθὴς κἀκεῖνος·

[05372] σκιὰ γὰρ ταῦτα ἐκείνων.

[05373] Ἀλλ' ἐπὶ τὴν ἀκολουθίαν τῆς ἑρμηνείας ἐπανέλθωμεν.

[05374] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θʹ.

[05375] αʹ, βʹ.

[05376] Λῆμμα λόγου Κυρίου ἐν γῇ Ἁδρὰχ, καὶ ∆αμασκὸς θυσία αὐτοῦ (οἱ δὲ περὶ τὸν Ἀκύλαν ἡρμήνευσαν, Καὶ ἐν ∆αμασκῷ ἀνάπαυσις αὐτοῦ)·

[05377] ὅτι Κύριος ἐφορᾷ ἀνθρώπους.

[05378] Καὶ πάσας τὰς φυλὰς τοῦ Ἰσραὴλ, καὶ Ἠμὰθ ἐν τοῖς ὁρίοις αὐτῆς.

[05379] Ἢ κατὰ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτάς·

[05380] Καὶ ἐν Ἠμὰθ τῇ ὁμορούσῃ αὐτῇ.

[05381] Προλέγει τοίνυν ὅτι καὶ αὗται αἱ πάλαι δυσσεβοῦσαι πόλεις, Ἁδρὰχ, καὶ ∆αμασκὸς, καὶ Ἠμὰθ, θυσίας προσοίσουσι τῷ Θεῷ, τῆς προτέρας πλάνης ἀπαλλαγεῖσαι.

[05382] Ὁ γὰρ πάντας ἐφο ρῶν ἀνθρώπους, καὶ οὐ μόνας τοῦ Ἰσραὴλ τὰς φυλὰς, καὶ τούτων ἐπιμελήσεται, Ἁδρὰχ δὲ πόλις ἐστὶ τῆς Ἀραβίας·

[05383] ἡ δὲ Ἠμὰθ, ἡ νῦν Ἐπιφάνεια προσαγορευομένη·

[05384] Ἠμὰθ δὲ τὴν μεγάλην τὴν Ἐμίσαν ὀνομά ^[81.1920] ζει ἡ θεία Γραφή.

[05385] Αὗται μὲν οὖν, τῷ τῆς θεογνωσίας καταυγασθεῖσαι φωτὶ, τὰ προσήκοντα δράσουσι.

[05386] Τύρος δὲ καὶ Σιδὼν, ὅτι ἐφρόνησαν σφόδρα.

[05387] (γʹ εʹ.) Καὶ ᾠκοδόμησε Τύρος ὀχύρωμα αὑτῆς, καὶ ἐθησαύρισεν ἀργύριον ὡς χοῦν, καὶ χρυσίον ὡς πηλὸν ὁδῶν.

[05388] ∆ιὰ τοῦτο Κύριος κληρονομήσει αὐτοὺς, καὶ πατάξει εἰς θάλασσαν τὴν δύναμιν αὐτῆς, καὶ αὕτη ἐν πυρὶ καταναλωθήσεται.

[05389] Ὄψεται Ἀσκάλων, καὶ φοβηθήσεται Γάζα, καὶ ὀδυνηθήσεται σφόδρα, καὶ Ἀκκάρων, ὅτι κατῃσχύνθη ἐπὶ τῷ παραπτώματι αὑτῆς, καὶ ἀπολεῖται βασιλεὺς ἐκ Γάζης, καὶ Ἀσκά λων οὐ μὴ κατοικηθήσεται.

[05390] Ἡ Τύρος, φησὶ, καὶ Σιδὼν, ἐπὶ πλούτῳ βρενθυόμεναι, καὶ τοῖς ὀχυροῖς περιβόλοις θαῤῥοῦσαι, συμφοραῖς παντοίαις παρα δοθήσονται.

[05391] Τὰ μὲν γὰρ αὐτῶν ἡ θάλαττα ἐπικλύ σασα ὑποβρύχια δείξει·

[05392] τὰ δὲ πυρὶ καταναλωθή σεται, τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ταύτην κατ' αὐτῶν τὴν ψῆφον ἐκφέροντος.

[05393] Τὸ δὲ, Κύριος κληρονομήσει αὐτοὺς, ταύτην ἔχει τὴν ἑρμηνείαν·

[05394] Ἐπειδὴ σφᾶς αὐτοὺς τῆς θείας κηδεμονίας ἀφώρισαν, πεῖραν τῆς αὐτοῦ δυνάμεως λήψονται.

[05395] Ταῦτα δὲ ἡ Ἀσκάλων ὁρῶσα, καὶ ἡ Γάζα, περιδεεῖς ἔσονται, καὶ μετὰ τῆς Ἀκκάρων ὀλοφυρόμενοι διατελοῦσιν·

[05396] ὅτι κατῃ σχύνθη, τουτέστι ἡ Τύρος, ἐπὶ τῷ παραπτώματι αὑτῆς.

[05397] Ἀλλὰ μὴν καὶ τῆς Γάζης καταπαύσω τὴν βασιλείαν, καὶ τὴν Ἀσκάλωνα γυμνὴν τῶν οἰκητόρων ἀποφανῶ, καὶ ἀλλογενεῖς αὐτήν τε καὶ τὴν Ἄζωτον κατοικεῖν παρασκευάσω.

[05398] Τὸ γὰρ, Ἀσκάλων οὐ μὴ κατοικηθῇ, περὶ τῶν τότε ἀνθρώπων λέγει, οὓς σφαγῇ τε καὶ δουλείᾳ παρέδωκε.

[05399] ∆ιότι ἐπή γαγεν·

[05400] ὰʹ, ζʹ.

[05401] Καὶ κατοικήσουσιν ἀλλογενεῖς ἐν Ἀζώτῳ, καὶ καθελῶ ὕβριν ἀλλοφύλων, καὶ ἐξαρῶ τὸ αἷμα αὐτῶν ἐκ τοῦ στόματος αὐτῶν, καὶ τὰ βδελύγματα αὐτῶν ἐκ μέσου τῶν ὀδόντων αὐτῶν.

[05402] Μήτηρ ἄρα εὐεργεσίας ἡ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ἐπιφερομένη παι δεία·

[05403] διὰ ταύτην γὰρ καὶ τοὺς ἀλλοφύλους ἔφη τῆς μὲν προτέρας παύεσθαι παρανομίας καὶ δυσσεβείας, τοῦ δὲ Θεοῦ τὴν ἐπίγνωσιν δέχεσθαι.

[05404] Τοῦτο γὰρ ἐδή λωσεν εὐθὺς ἐπαγαγών·

[05405] Καὶ ὑπολειφθήσονται καὶ οὗτοι τῷ Θεῷ ἡμῶν, καὶ ἔσονται ὡς χιλίαρχοι ἐν τῷ Ἰούδᾳ, καὶ ὁ Ἀκκάρων ὡς ὁ Ἰεβουσαῖος.

[05406] Βδελυξάμενοι γὰρ τὰς τῶν εἰδώλων θυσίας, ὧν πρὶν ἐνεπίμπλαντο, ὑπὸ τὴν τοῦ Θεοῦ κηδεμονίαν ἑαυτοὺς τάξουσι, καὶ τῷ Ἰούδᾳ συγκαταλεγόμενοι, δίκην τινῶν διαπρέψουσι χιλιάρχων, καὶ τοῖς οἰκοῦσι τὴν Ἱερουσα λὴμ ὁμότιμοι γενήσονται.

[05407] Τούτους γὰρ Ἰεβουσαίους ἐκάλεσεν·

[05408] Ἰεβοὺς γὰρ αὕτη πάλαι προσηγορεύετο.

[05409] ηʹ.

[05410] Καὶ ὑποστήσομαι τῷ οἴκῳ μου ἀνάστημα, τοῦ μὴ διαπορεύεσθαι, μηδὲ ἀνακάμπτειν, καὶ οὐ μὴ ἐπέλθῃ ἐφ' ὑμᾶς οὐκέτι ἐξελαύνων·

[05411] διότι νῦν ἑώρακα ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς μου.

[05412] Περίβλεπτον τὸν ἐμὸν οἶκον ἀποφανῶ, καὶ δυνάμενος τὸν ἐμὸν ἐμπλήσω λαὸν, ὥστε τοὺς ἐπιέναι τολμῶντας ^[81.1921] αὐτοῖς πολεμίους μὴ ἀναστρέφειν, μηδὲ τὰ οἰκεῖα καταλαμβάνειν, αὐτοῦ δεχομένους τὴν τιμωρίαν·

[05413] τοὺς δὲ ἄλλους τὰ τούτων θεωμένους πάθη, οἴκοι μένειν δεδιότας, καὶ τὰς κατὰ τοῦ λαοῦ προσβολὰς μὴ θαῤῥεῖν·

[05414] ταύτην γὰρ αὐτῶν ἐπὶ τοῦ παρόντος ἐδοκίμασα τὴν κηδεμονίαν ποιήσασθαι.

[05415] Ταῦτα μέντοι καὶ ἐπὶ τῶν Μακκαβαίων τὸ τέλος ἐδέξατο, Ἰούδα, καὶ Ἰωνάθαν, καὶ Σίμωνος στρατηγούντων·

[05416] μετὰ γὰρ τὴν νίκην, τὰς τῶν ἀλλοφύλων κατεδουλώσαντο πόλεις, καὶ Ἰουδαίους ἀντ' ἐκείνων κατῴκισαν, καὶ μέντοι καὶ ἐξ αὐτῶν ἐκείνων πολλοὺς παρεσκεύασαν μεταμαθεῖν τὴν εὐσέβειαν.

[05417] Ἡ δὲ ἀκριβὴς ἔκβασις τῆς προφητείας μετὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπι φάνειαν ὤφθη·

[05418] νῦν γὰρ τὴν τῶν εἰδώλων ἀρνησά μενοι πλάνην, καὶ Ἀσκαλωνῖται, καὶ Ἀκκαρωνῖται, καὶ οἱ ἄλλοι ἀλλόφυλοι, τὸ τῆς θεογνωσίας εἰσεδέ ξαντο φῶς·

[05419] καὶ οἱ ἐξ αὐτῶν ποιμαίνειν αὐτοὺς λαχόντες, οἷόν τινες χιλίαρχοι καὶ στρατηγοὶ δια λάμπουσιν.

[05420] Οὗ χάριν τὸ πανάγιον Πνεῦμα προθεσπί σαν ἐκεῖνα, καὶ τὸν τούτων τῶν ἀγαθῶν αἴτιον δεί κνυσι, καὶ βοᾷ διὰ τοῦ προφήτου·

[05421] θʹ.

[05422] Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιὼν, κήρυσσε, θύ γατερ Ἱερουσαλήμ·

[05423] ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι δίκαιος καὶ σώζων·

[05424] οὗτος πρᾶος, καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον, καὶ πῶλον νέον.

[05425] Ταῦτα δὲ σαφῆ διὰ τῶν πραγμάτων ἔχει τὴν ἑρμηνείαν·

[05426] ἧκε γὰρ ὁ προφητευόμενος βασιλεὺς, καὶ τῇ οἰκείᾳ δικαιοσύνῃ τὴν ἁμαρτίαν κατέπαυσε, καὶ τῇ πραότητι τοῦ δια βόλου τὴν ἀλαζονείαν κατέλυσε, καὶ πώλῳ ὄνου χρη σάμενος, τοὺς ἐπὶ χρυσῶν καὶ λιθοκολλήτων ὀχημά των φερομένους βασιλέας ἔχει προσκυνητάς.

[05427] Περὶ τούτου τοῦ πώλου καὶ ὁ μακάριος Ἰακὼβ προθεσπί ζει, λέγων·

[05428] ∆εσμεύων πρὸς ἄμπελον τὸν πῶλον τῆς ὄνου αὑτοῦ.

[05429] ιʹ.

[05430] Καὶ ἐξολοθρεύσει ἅρματα ἐξ Ἐφραῒμ, καὶ ἵππον ἐξ Ἱερουσαλήμ·

[05431] καὶ ἐξολοθρευθήσεται τόξον πολεμικὸν, καὶ πλῆθος καὶ εἰρήνη ἐξ ἐθνῶν.

[05432] Ταύτῃ, φησὶ, κεχρημένος τῇ μετριότητι, τῶν ὅλων Παμβασιλεὺς ἐξωλόθρευσεν ἅρματα ἐξ Ἐφραῒμ, καὶ ἵππον ἐξ Ἱερουσαλὴμ, τὴν θρασύτητα αὐτῶν καὶ τὴν μανικὴν καταλύσας βασιλείαν·

[05433] ἐξωλόθρευσε δὲ καὶ τόξον πολεμικὸν, καὶ πλῆθος διὰ τῆς Ῥωμαίων εἰ ρήνης βραβεύσας τοῖς ἔθνεσι, καὶ εὐκολίαν τοῖς τῆς ἀληθείας κήρυξι χαρισάμενος.

[05434] Μιᾶς γὰρ γενομένης τῆς βασιλείας, ἐπαύσαντο μὲν αἱ κατ' ἀλλήλων τῶν ἐθνῶν ἐπαναστάσεις, εἰρήνη δὲ κατὰ πᾶσαν τὴν οἰκου μένην ἐπολιτεύετο, ἀδεῶς δὲ διέτρεχον οἱ τὸ τῆς εὐ σεβείας κήρυγμα πιστευθέντες ἀπόστολοι, καὶ τὴν οἰκουμένην περινοστοῦντες, τοὺς ἀνθρώπους ἐθήρευον εἰς ζωήν.

[05435] Καὶ τὸ πάντων παραδοξότατον, ὅτι ποῦ κλῖναι τὴν κεφαλὴν οὐκ ἔχων ὁ τῷ πώλῳ χρησάμενος, πάσης γῆς καὶ θαλάσσης ἐθελήσας ἐκράτησε.

[05436] Τοῦτο ^[81.1924] καὶ ὁ προφητικὸς προεθέσπισε λόγος·

[05437] Καὶ κα τάρξει ὑδάτων ἀπὸ θαλάσσης ἕως θαλάσσης, καὶ ἀπὸ ποταμῶν ἕως τῶν διεκβολῶν γῆς.

[05438] Ἐγὼ δὲ τῶν Ἰουδαίων τὴν ἐμβροντησίαν θαυμάζω, εἰς τὸν Ζοροβάβελ ταύτην λίαν ἀναισχύντως ἐκλαμβάνειν τολμώντων.

[05439] Ὅτι γὰρ ὁ Ζοροβάβελ οὐδὲ πάσης τῆς Παλαιστίνης ἐκράτησεν, ἀλλὰ μόνης τῆς Ἰουδαίας, καὶ αὐτοὶ συνομολογήσαιεν·

[05440] ὁ δὲ προφήτης τὸν ἐπὶ τοῦ πώλου ὀχούμενον πάσης προεῖπεν ἄρξειν τῆς οἰκουμένης.

[05441] Ἄλλως τε καὶ τὸν μὲν Κύριον πώλῳ χρησάμενον ἔγνωμεν, τὸν δὲ Ζοροβάβελ τοῦτο πε ποιηκότα οὐδεὶς ἔφη μέχρι καὶ τήμερον τῶν τὰ θεῖα συγγεγραφότων.

[05442] Εἰ τοίνυν ἐχρήσατο μὲν ὁ ∆εσπότης Χριστὸς τῷ πώλῳ κατὰ τὴν προφητείαν, ἐκράτησε δὲ τῆς οἰκουμένης, καὶ Θεὸς ἀληθινὸς εἶναι πιστεύ εται καὶ κηρύττεται, κατέλυσε δὲ τοῦ Ἐφραῒμ καὶ τοῦ Ἰσραὴλ τὴν βασιλείαν·

[05443] περὶ αὐτοῦ ταῦτα προε θέσπισεν ὁ προφήτης, καὶ ἔλαβε σαφῶς ἡ προφητεία τὸ τέλος.

[05444] Συμβαίνει δὲ τούτοις καὶ τὰ ἐπαγόμενα.

[05445] ιαʹ.

[05446] Καὶ σὺ ἐν αἵματι διαθήκης σου ἐξαπέστει λας δεσμίους ἐκ λάκκου οὐκ ἔχοντος ὕδωρ.

[05447] Οὓς γὰρ, φησὶ, τῷ τιμίῳ σου αἵματι ἐξηγόρασάς τε καὶ ἠλευθέρωσας, τούτους μετὰ τῶν σωτηρίων σου συν θηκῶν ἐξαπέστειλας, ὥστε πᾶσι κηρύξαι τὴν ἐλευθε ρίαν, ἀπαλλάξας αὐτοὺς τοῦ λάκκου, τοῦ μὴ ἔχοντος ὕδωρ.

[05448] Τοῦτον δὲ τὸν λάκκον, εἴτε τὸν αἰώνιον θάνατον, εἴτε τῶν εἰδώλων τὴν πλάνην βούλεταί τις νοεῖν, τῆς ἀληθείας οὐχ ἁμαρτήσεται.

[05449] Οὕτω γὰρ καὶ διὰ Ἱερε μίου φησὶν ὁ τῶν ὅλων Θεός·

[05450] ∆ύο καὶ πονηρὰ ἐποίησεν ὁ λαός μου·

[05451] ἐμὲ ἐγκατέλιπον πηγὴν ὕδατος ζῶντος, καὶ ὤρυξαν ἑαυτοῖς λάκκους συντετριμμένους, οἳ οὐ δυνήσονται συσχεῖν ὕδωρ.

[05452] Οὕτω δὲ τὴν ἐπίπονον καὶ ἀνόνητον τῶν εἰδώλων προσηγόρευσε λατρείαν.

[05453] Τα λαιπωρούμενοι γὰρ τῇ περὶ ταῦτα θεραπείᾳ, οὐ δὲν μὲν ἐκ τούτων ἐδρέποντο κέρδος, τὴν ἀληθῆ δὲ προσεζημιοῦντο ζωήν.

[05454] Ἐν τούτῳ τῷ λάκκῳ δεσμώ τας ὄντας τοὺς ἀνθρώπους λύσας, καὶ ἀνασπάσας ὁ ∆εσπότης Χριστὸς, καὶ τῷ τιμίῳ αἵματι τὴν ἐλευ θερίαν αὐτοῖς δωρησάμενος, εἰς τὴν τῆς ζωῆς ὁδὸν ἐξαπέστειλε, τὴν καινὴν αὐτοῖς δεδωκὼς διαθήκην.

[05455] Πρὸς τούτους πάλιν φησί·

[05456] ιβʹ.

[05457] Καθήσεσθε ἐν ὀχυρώματι δέσμιοι τῆς συν αγωγῆς, καὶ ἀντὶ μιᾶς ἡμέρας παροικίας σου διπλᾶ ἀνταποδώσω σοι.

[05458] Ἀντὶ γὰρ ἐκείνων τῶν χαλεπῶν δεσμῶν, ἕτερά σοι ἥδιστα τῆς ἐμῆς ἀγάπης περι τέθεικα δεσμὰ, προσεδρεύειν μοι παραινέσας, καὶ τοὺς ἐμοὺς ἐκπαιδεύεσθαι νόμους, καὶ ὑπὸ τῆς ὀχυ ρᾶς κηδεμονίας φρουρεῖσθαι, καὶ ἀντὶ τῆς προτέρας αἰχμαλωσίας, ἐλευθερίας ὁμοῦ καὶ ζωῆς ἀπολαύειν.

[05459] Περὶ γὰρ τούτων, ἔφη, τῶν πραγμάτων διπλᾶ ἀντα ποδώσω σοι.

[05460] ιγʹ.

[05461] ∆ιότι ἐνέτεινά σε ἐμαυτῷ, Ἰούδα, ὡς τόξον, ^[81.1925] ἔπλησα τὸν Ἐφραῒμ, καὶ ἐξεγερῶ τὰ τέκνα σου, Σιὼν, ἐπὶ τὰ τέκνα τῶν Ἑλλήνων, καὶ ψηλαφήσω σε ὡς ῥομφαίαν μαχητοῦ.

[05462] Ἰούδαν καὶ Ἐφραῒμ τοὺς ἐκ τούτων κατάγοντας τὸ γένος καλεῖ, οὓς ἐπὶ τὰ τέκνα τῶν Ἑλλήνων ἐστράτευσεν, ὅπλα αὐτοῖς δεδωκὼς, οὐ σαρκικὰ, ἀλλὰ δυνατὰ τῷ Θεῷ πρὸς καθαίρεσιν ὀχυρωμάτων, ὥστε αὐτοὺς ἀνθρωπίνους λογισμοὺς καθελεῖν, καὶ πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, καὶ αἰχμαλωτεῦσαι πᾶν νόημα εἰς τὴν ὑπακοὴν τοῦ Χριστοῦ.

[05463] Τούτους ἔφη, ὡς τόξον ἐντεῖναι, καὶ ὡς ῥομφαίαν μαχητοῦ ψηλα φῆσαι.

[05464] ∆ιὰ τούτων τὴν τῶν φιλοσόφων ματαιοτεχνίαν κατέλυσε·

[05465] διὰ τούτων τὴν οἰκουμένην ἐδίδαξε τὴν εὐσέβειαν.

[05466] Περὶ τούτων ὁ προφητικὸς οὕτω φησὶ λό γος·

[05467] Τὰ βέλη σου ἠκονημένα, δυνατὲ, ἐν καρδίᾳ τῶν ἐχθρῶν τοῦ βασιλέως.

[05468] Ἀλλὰ γὰρ καὶ ἐπὶ τῶν Μακεδόνων, ὡς ἐν τύπῳ, πέρας ἔσχεν ἡ προφητείᾳ.

[05469] Ὁρμήσαντα γὰρ τῆς Σιὼν τὰ τέκνα ἐπὶ τὰ τῶν Ἑλλήνων, ἐτρέψαντό τε τὰς πολλὰς τῶν Μακεδόνων μυριάδας, καὶ τρόπαιον ἐγείραντες ἐπανῆλθον νικη φόροι, καὶ τὸ καταλυθὲν θυσιαστήριον ἤγειραν.

[05470] Ταῦτα δὲ εἰργάσαντο, τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ὑπερμα χήσαντος, καὶ τὴν ἄμαχον παρασχόντος ἐπικουρίαν.

[05471] Τοῦτο γὰρ καὶ ὁ προφήτης φησί.

[05472] ιδʹ.

[05473] Καὶ Κύριος ἐπ' αὐτοὺς ὀφθήσεται, καὶ ἐξελεύσεται ὡς ἀστραπὴ βολὶς αὐτοῦ, καὶ Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ ἐν σάλπιγγι σαλπιεῖ, καὶ πορεύσεται ἐν σάλῳ ἀπειλῆς αὑτοῦ.

[05474] Ἐπαμῦναι αὐτοῖς ἐθελήσας, καὶ βρονταῖς αὐτοὺς ἐκτυπήσει, καὶ ἀστραπαῖς ἐκδειματώσει, καὶ οἷόν τισι σφενδόναις τοῖς νέφεσι χρώμενος, τοῖς τῆς χαλάζης λίθοις κατα κοντίσει, καὶ τούτοις αὐτοὺς συγχώσει.

[05475] Καὶ ἐκπίον ται, φησὶ, τὸ αἷμα αὐτῶν, ὡς ὕδωρ.

[05476] Ἀντὶ τοῦ, ἡδονὴν ἀπὸ τῆς νίκης πλείστην ὅσην καρπώσονται.

[05477] Οὐ γὰρ αἵματος ἀνθρωπείου πόσιν λέγει·

[05478] πῶς γὰρ, ὅς γε καὶ τῶν κτηνῶν τὸ αἷμα, καὶ τοῖς πρὸ νόμου, καὶ τοῖς ἐν νόμῳ, ἐσθίειν ἀπαγορεύει;

[05479] Καὶ πλήσου σιν ὡς φιάλας θυσιαστήριον·

[05480] ἀντὶ τοῦ, τῶν ἀπὸ τῆς λείας θυμάτων.

[05481] ιὰʹ.

[05482] Καὶ σώσει αὐτοὺς Κύριος ὁ Θεὸς αὐτῶν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ὡς πρόβατα λαὸν αὑτοῦ·

[05483] διότι λίθοι ἅγιοι κυλίονται ἐπὶ τῆς γῆς αὐτοῦ.

[05484] Τῶν γὰρ ἁγίων εἵνεκα καὶ τοὺς ἄλλους περισώσει ὁ Θεὸς, καὶ οἷα δὴ πρόβατα οἰκεῖα τῶν ἐπιόντων ἐλευθερώσει θηρίων.

[05485] ιζʹ.

[05486] Εἴ τι γὰρ ἀγαθὸν αὐτοῦ, καὶ εἴ τι καλὸν παρ' αὐτοῦ, σῖτος νεανίσκοις, καὶ οἶνος εὐωδιάζων εἰς παρθένους.

[05487] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ιʹ.

[05488] αʹ.

[05489] Αἰτεῖσθε παρὰ Κυρίου ὑετὸν καθ' ὥραν πρῴϊμον καὶ ὄψιμον·

[05490] Κύριος ἐποίησε φαντασίας, καὶ ὑετὸν χειμέριον δώσει αὐτοῖς, ἑκάστῳ βοτάνην ^[81.1928] ἐν ἀγρῷ.

[05491] Αὐτὸς, φησὶ, καὶ σῖτον καὶ οἶνον χορηγεῖ, ὥστε καὶ νεανίσκους τῷ σίτῳ στηρίζεσθαι, καὶ τὰς παρθένους τὴν ἀπὸ τοῦ οἴνου εὐφροσύνην καρποῦ σθαι.

[05492] Ἐπὶ τῆς εὐφροσύνης γὰρ τὸν οἶνον κἀνταῦθα τέθεικε.

[05493] Ταῦτα τοίνυν εἰδότες, καὶ τὸν πρώϊμον, καὶ τὸν ὄψιμον ὑετὸν εἰς καιρὸν αἰτεῖτε τὸν δοῦναι δυνά μενον.

[05494] Αὐτὸς γὰρ καὶ ὑετοῦ χορηγὸς, καὶ τῶν ἄλλων δημιουργὸς, ἃ εἰς φόβον εἴωθε γίνεσθαι τῶν ἀνθρώπων·

[05495] ἀστραπὰς γὰρ εἰς ὑετὸν ἐποίησε.

[05496] Τὰ τοιαῦτα φαντασίαν ἐκάλεσεν, ὡς ἐκπλήττοντα τοὺς ἀνθρώπους·

[05497] διὰ τούτων δὲ καὶ ἀπὸ γῆς γεννῶνται καρποί.

[05498] Ὁ μὲν οὖν ἀληθὴς Θεὸς τὰ τοιαῦτα καὶ ἐργάζεται καὶ χαρίζεται.

[05499] βʹ.

[05500] Οἱ δὲ ἀποφθεγγόμενοι ἐλάλησαν κόπους, καὶ οἱ μάντεις ὁράσεις ψευδεῖς καὶ τὰ ἐνύπνια ψευδῆ ἐλάλουν·

[05501] μάταια παρεκάλουν·

[05502] διὰ τοῦτο ἐξηράνθησαν ὡς πρόβατα, καὶ ἐκακώθησαν, ὅτι οὐκ ἦν ἴασις.

[05503] Πάντα τοῦ διαβόλου τὸν χορὸν εἰς μέσον παραγαγὼν, τοὺς μάντεις, τοὺς ἀστερομάν τεις, τοὺς ὀνειροπόλους, καὶ τὸ ψεῦδος αὐτῶν διή λεγξε, καὶ τὴν τιμωρίαν ὑπέδειξεν.

[05504] γʹ.

[05505] Εἰς τοὺς ποιμένας παρωξύνθη ὁ θυμός μου, καὶ ἐπὶ τοὺς ἀμνούς μου ἐπισκέψομαι.

[05506] Τοὺς μὲν γὰρ κακῶς ἄρξαντας αἰχμαλωσίᾳ παρέδωκα, τοὺς δὲ ἀρχομένους ἐκεῖθεν ἐπανήγαγον, καὶ τῆς ἐμῆς ἀξιῶ κηδεμονίας.

[05507] Καὶ ἐπισκέψεται Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ τὸ ποίμνιον αὑτοῦ, τὸν οἶκον Ἰούδα·

[05508] καὶ τάξει αὐτοὺς ὡς ἵππον εὐπρεπῆ αὑτοῦ ἐν πολέμῳ.

[05509] Καὶ ἀποδείξω αὐτοὺς, φησὶν, ἐν τῷ τοῦ πολέμου καιρῷ, οἷόν τινα ἵππον ἐπὶ κάλλει καὶ δυνάμει γαυριῶντα, καὶ ἀδεῶς ἐπὶ τὰ πρόσωπα χω ροῦντα, καὶ οὐ δεηθήσεται βοηθείας ἑτέρας.

[05510] δʹ, εʹ.

[05511] Ἐξ αὐτοῦ γὰρ, φησὶν, ἐπέβλεψε, καὶ ἐξ αὐτοῦ ἔταξε, καὶ ἐξ αὐτοῦ τὸ τόξον αὐτοῦ ἐν πνεύ ματι θυμοῦ, ἐξ αὐτοῦ ἐξελεύσεται πᾶς ἐξελαύνων ἐν αὐτῷ.

[05512] Καὶ ἔσονται ὡς μαχηταὶ πατοῦντες πη λὸν ἐν ταῖς ὁδοῖς ἐν πολέμῳ, καὶ παρατάξονται, ὅτι Κύριος μετ' αὐτῶν, καὶ καταισχυνθήσονται ἀναβάται ἵππων.

[05513] Οὔτε ὅπλοις, φησὶν, ἀλλοτρίοις χρήσονται, οὔτε ξενικὰ μισθώσονται·

[05514] ἀλλ' ἐξ αὐτῶν ὁ στρα τηγὸς, ἐξ αὐτῶν οἱ ταξίαρχοι, αὐτοὶ νικήσουσιν ἀριστεύοντες, καὶ δίκην πηλοῦ συμπατήσουσι τῶν πολεμίων τὴν φάλαγγα.

[05515] Καθάπερ γὰρ ἐκεῖνος τοῖς ποσὶν ἐπιβαίνουσιν εἴκει, οὕτω κἀκεῖνοι τραπή σονται, καὶ φεύγοντες κατακοντισθήσονται, ἐπειδὴ τῶν ὅλων ὁ Κύριος ταύτης ἡγεῖται τῆς στρατη γίας.

[05516] ὰʹ.

[05517] Καὶ κατισχύσω τὸν οἶκον Ἰούδα, καὶ τὸν οἶκον Ἰωσὴφ σώσω, καὶ κατοικιῶ αὐτούς.

[05518] Οὕτω δὲ πάντας, φησὶν, αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς παραδοὺς τῷ θανάτῳ, οἰκῆσαι αὐτοὺς ἐν εἰρήνῃ τὴν γῆν τὴν πα τρῴαν παρασκευάσω.

[05519] Καὶ τὴν αἰτίαν δεικνὺς, ἐπ ^[81.1929] ήγαγεν·

[05520] Ὅτι ἠγάπησα αὐτοὺς, καὶ ἔσονται ὃν τρό πον οὐκ ἀπεστρεψάμην αὐτούς.

[05521] Τοῦτο σαφέστερον ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσε·

[05522] Καὶ ἔσονται ὡς ἂν εἰ μὴ ἀπωσάμην αὐτούς.

[05523] Οὕτω γὰρ αὐτοὺς, φησὶν, ἀνθῆ σαι παρασκευάσω, ὥστε μηδὲ αἴσθησιν ἔχειν τῆς γεγενημένης αἰχμαλωσίας, τὴν προτέραν ὁρῶντας εὐπραξίαν.

[05524] ∆ιότι ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς αὐτῶν, καὶ ἐπ ακούσομαι αὐτῶν.

[05525] (ζʹ.) Καὶ ἔσονται ὡς μαχη ταὶ οἱ τοῦ Ἐφραῒμ, καὶ χαρήσεται ἡ καρδία αὐτῶν ὡς ἀπὸ οἴνου, καὶ τὰ τέκνα αὐτῶν ὄψον ται καὶ εὐφρανθήσονται, καὶ χαρήσεται ἡ καρ δία αὐτῶν ἐπὶ τῷ Κυρίῳ.

[05526] Κύριος γὰρ αὐτῶν, φησὶν, ὢν καὶ Θεὸς, καὶ τὰς δεήσεις δέξομαι, καὶ νικηφόρους ἀποφανῶ, καὶ ἐν θυμηδίᾳ πάσῃ διάγειν παρασκευάσω.

[05527] Καὶ τὰ τέκνα δὲ αὐτῶν ὁμοίως αὐτοῖς ἐν ἡδονῇ πάσῃ διάξει, ἐπ' ἐμοὶ σεμνυνόμενα, καὶ ἐπὶ τῇ δυνάμει μου γαυριῶντα.

[05528] ηʹ.

[05529] Σημανῶ αὐτοῖς, καὶ εἰσδέξομαι αὐτοὺς, λυτρώσομαι αὐτοὺς, καὶ πληθυνθήσονται, καθότι ἦσαν πολλοί.

[05530] Καὶ εἰς πλῆθος δὲ, φησὶν, αὐξηθή σονται, τῆς πολυγονίας τὴν εὐλογίαν δεξάμενοι, ὥστε μὴ ἀρκουμένους ταῖς οἰκείαις πόλεσι, καὶ εἰς ἑτέρας ἀποικισθῆναι πόλεις, καὶ γενέσθαι καὶ ἄλλοις δι' αὐτῶν πρόφασιν σωτηρίας.

[05531] Τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν, εἰρηκώς·

[05532] θʹ.

[05533] Καὶ σπερῶ αὐτοὺς ἐν λαοῖς, καὶ οἱ μακρὰν μνησθήσονταί μου, καὶ ἐκθρέψουσι τὰ τέκνα αὑ τῶν.

[05534] Ὁρῶντες γὰρ, φησὶν, αὐτῶν τὴν εὐσέβειαν σπουδαίαν, πᾶσαν αὐτῶν ποιήσονται ἐπιμέλειαν.

[05535] ιʹ.

[05536] Καὶ ἐπιστρέψω αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου, καὶ ἐξ Ἀσσυρίων εἰσδέξομαι αὐτοὺς, καὶ εἰς τὴν Γαλαα δῖτιν, καὶ εἰς τὸν Λίβανον εἰσάξω αὐτοὺς, καὶ οὐ μὴ ὑπολειφθῇ ἐξ αὐτῶν οὐδείς.

[05537] Ἐπανάξω δὲ αὐ τοὺς, φησὶ, καὶ ἐξ Αἰγύπτου, καὶ ἐξ Ἀσσυρίων, καὶ τήν τε πατρῴαν γῆν οἰκῆσαι παρασκευάσω, καὶ τὴν Γαλααδῖτιν ἐξ αὐτῶν ἐμπλήσω, καὶ μέχρις αὐτοῦ τοῦ Λιβάνου τὴν οἴκησιν αὐτοῖς δωρήσομαι, καὶ οὐδὲν αὐτοῖς ἐμποδὼν γενήσεται, ἐπειδὴ πάντας τοὺς πο λεμεῖν αὐτοῖς πειρωμένους ὀλέθρῳ παραδώσω.

[05538] Τοῦτο γὰρ παραδηλοῖ τὸ, ιαʹ.

[05539] ∆ιελεύσονται ἐν θαλάσσῃ στενῇ, καὶ πατά ξουσιν ἐν θαλάσσῃ κύματα, καὶ ξηρανθήσονται πάντα τὰ βάθη ποταμῶν.

[05540] Ἐν μεγίστοις γὰρ ἀπο ληφθέντες κινδύνοις, καὶ μικροῦ δεῖν τὴν σωτηρίαν ἀπαγορεύσαντες (τοῦτο γὰρ στενὴν ἐκάλεσε θάλασ σαν), τὰ τῶν δυσμενῶν ἐπάταξαν κύματα καὶ οἷόν τινας βαθεῖς ποταμοὺς ξηροὺς ἀπέφηναν, τοὺς ἐκεί νων καταναλώσαντες λόχους.

[05541] Καὶ καθαιρεθήσεται πᾶσα ἡ ὕβρις Ἀσ συρίων, καὶ σκῆπτρον Αἰγύπτου περιαιρεθήσεται.

[05542] (ιβʹ.) Καὶ κατισχύσω αὐτοὺς ἐν Κυρίῳ Θεῷ αὐτῶν, καὶ ἐν ὀνόματι αὐτοῦ καυχήσονται, λέγει Κύριος.

[05543] ^[81.1932] Τέλος, φησὶ, καὶ ἡ τῆς Αἰγύπτου βασιλεία λήψεται, καὶ ἡ Ἀσσυρίων ὑπερηφανία σβεσθήσεται·

[05544] καὶ οὗτοι δὲ, οἱ ἐκείνοις πάλαι δουλεύσαντες, διὰ τῆς ἐμῆς ἐπικουρίας ἐπίσημοι καὶ πολυθρύλλητοι παρὰ πᾶσι γενήσονται.

[05545] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑʹ.

[05546] αʹ, βʹ.

[05547] ∆ιάνοιξον, ὁ Λίβανος, τὰς θύρας σου, καὶ καταφαγέτω πῦρ τὰς κέδρους σου.

[05548] Ὀλολυξάτω πίτυς, διότι πέπτωκε κέδρος.

[05549] Πάντες τοίνυν οἱ ἐπὶ δυνάμει μέγα φρονοῦντες, καὶ τοῦ Λιβάνου τὸ ὕψος τῇ τῆς ἀλαζονείας φαντασίᾳ μιμούμενοι, εὐ τρεπεῖς ἑαυτοὺς πρὸς τὴν ἐπιφερομένην ὑμῖν κατα στήσατε τιμωρίαν.

[05550] Οἱ δὲ τούτων ὑποδεέστεροι (τού τους γὰρ πίτυς καλεῖ), τὸν τῶν δυνατωτέρων ὄλεθρον θεωροῦντες, τὰς οἰκείας ὀλοφύρεσθε συμφοράς.

[05551] Ὀλολυξάτω γὰρ, φησὶ, πίτυς, ὅτι πέπτωκε κέδρος.

[05552] Καὶ ἑρμηνεύων ἃ τροπικῶς εἴρηκεν, ἐπήγαγεν·

[05553] Ὅτι μεγιστᾶνες μεγάλως ἐταλαιπώρησαν·

[05554] ὀλολύξατε, δρύες τῆς Βασανίτιδος, ὅτι κατεσπάσθη ὁ δρυμὸς ὁ σύμφυτος.

[05555] (γʹ.) Φωνὴ θρηνούντων ποιμέ νων, ὅτι τεταλαιπώρηκεν ἡ μεγαλωσύνη αὐτῶν·

[05556] φωνὴ ὠρυομένων λεόντων, ὅτι τεταλαιπώρηκε τὸ φρύαγμα τοῦ Ἰορδάνου.

[05557] Τροπικῶς μὲν κατὰ τὸ οἰκεῖον ἰδίωμα εἴρηκεν ἅπαντα.

[05558] Λέοντας δὲ ὅμως καὶ ποιμένας, τοὺς βασιλέας καὶ τοὺς ἄρχοντας ὀνο μάζει·

[05559] δρυμὸν δὲ σύμφυτον, τὴν ἄκαρπον δυνα στείαν.

[05560] Τούτους δὲ ἅπαντας ὀδύρεσθαι καὶ θρηνεῖν ἔφη, μέγα μὲν κατὰ τοῦ Ἰορδάνου φρονήσαντας, τῆς δὲ ἐλπίδος ψευσθέντας.

[05561] ∆ιά τε τοῦ Ἰορδάνου τὴν Ἰουδαίων ᾐνίξατο γῆν·

[05562] δι' αὐτῆς γὰρ οὗτος τὴν πορείαν ποιεῖται·

[05563] ταῦτα μὲν οὖν περὶ τῆς ἐσομένης Ἰουδαίοις μετὰ τὴν ἐπάνοδον εὐπραξίας ὁ θεῖος προηγόρευσε Ζαχαρίας.

[05564] Ἐντεῦθεν δὲ λοιπὸν τὰ καταληψόμενα αὐτοὺς διὰ τὴν οἰκείαν παρανομίαν προθεσπίζει κακά.

[05565] δʹ.

[05566] Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[05567] Ποίμαινε τὰ πρόβατα τῆς σφαγῆς.

[05568] Τίς δὲ ταῦτα ἐποίμανεν ἢ ὁ ∆εσπότης Χριστὸς, ὁ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις βοῶν·

[05569] Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός·

[05570] ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὑτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων·

[05571] Ἀλλὰ μηδεὶς αὐτὸν, ὡς ποιμένα καλούμενον, σμι κρύνειν τολμάτω·

[05572] οὗτος γὰρ τῆς ἡμετέρας εἵνεκα σωτηρίας οὐ μόνον ποιμὴν, ἀλλὰ καὶ ἀμνὸς ὠνομά σθη, καὶ πρόβατον.

[05573] Καὶ τί λέγω πρόβατον καὶ ἀμνόν;

[05574] κατάρα γὰρ καὶ ἁμαρτία προσηγορεύθη, ἵνα τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν ἁμαρτίαν λύσῃ, καὶ τὴν κατάραν.

[05575] Τούτῳ τοίνυν ὁ Πατὴρ λέγει·

[05576] Ποίμαινε τὰ πρό βατα τῆς σφαγῆς·

[05577] ἑλομένῳ λαβεῖν τὴν τοῦ δούλου μορφὴν, ἵνα τῆς δουλείας ἐλευθερώσῃ τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν.

[05578] Ὡς ἄνθρωπος τοίνυν, οὐχ ὡς Θεὸς, ταύ τας λαμβάνει τὰς ἐντολάς·

[05579] ὡς μὲν γὰρ Θεὸς, τοῦ γεγεννηκότος ὁμότιμος·

[05580] ὡς δὲ ἄνθρωπος, βοᾷ·

[05581] ^[81.1933] Ἀπ' ἐμαυτοῦ οὐ λαλῶ·

[05582] ἐντολὴν ἔλαβον, τί εἴπω, καὶ τί λαλήσω.

[05583] Οὕτως αὐτῷ καὶ ἐνταῦθα ἐντέλλεται·

[05584] Ποίμαινε τὰ πρόβατα τῆς σφαγῆς.

[05585] Καὶ διδά σκων τίνος αὐτὰ χάριν οὕτως προσαγορεύει, ἐπήγα γεν·

[05586] εʹ.

[05587] Ἃ οἱ κτησάμενοι κατέσφαζον, καὶ οὐ μετ εμέλοντο, καὶ οἱ πωλοῦντες αὐτὰ ἔλεγον·

[05588] Εὐλογητὸς Κύριος, καὶ πεπλουτήκαμεν·

[05589] καὶ οἱ ποιμένες αὐτῶν οὐκ ἔπασχον οὐδὲν ἐπ' αὐτοῖς.

[05590] Ὑπὸ δυσσεβῶν γὰρ βασιλέων, καὶ παρανόμων ἱερέων ἀγόμενοι, μυρία ὅσα ὑπ' αὐτῶν ἔπασχον δεινά.

[05591] Πλήρης δὲ τῶνδε τῶν διηγημάτων τῶν τε Μακκαβαίων ἡ ἱστορία, καὶ τὰ Ἰωσήππου συγγράμματα.

[05592] Φιλοτιμίας γὰρ καὶ φιλοχρηματίας εἰσδεξάμενοι νόσον, ὠνητὰς τὰς ἱερωσύνας εἰργάσαντο, καὶ τὴν οὐδαμόθεν προσ ήκουσαν αὐτοῖς ἀξίαν ἐπρίαντο.

[05593] Ἐντεῦθεν τὰ μυρία Ἰουδαίοις συνέβη δεινά.

[05594] Τούτου γε εἵνεκα τοῖς μὲν ποιμέσιν ἀπειλεῖ τιμωρίαν, τῶν δὲ προβάτων πᾶσαν ποιεῖται κηδεμονίαν.

[05595] Περὶ δὲ τῶν δυσσεβούντων φησί·

[05596] ὰʹ.

[05597] ∆ιὰ τοῦτο οὐ φείσομαι οὐκέτι ἐπὶ τοὺς κατοι κοῦντας τὴν γῆν, λέγει Κύριος.

[05598] Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ παρα δίδωμι τοὺς ἀνθρώπους ἕκαστον εἰς χεῖρας τοῦ πλησίον αὑτοῦ, καὶ κατακόψουσι τὴν γῆν, καὶ οὐ μὴ ἐξέλωμαι ἐκ τῆς χειρὸς αὐτῶν.

[05599] Ἐκείνους δὲ, φησὶ, διὰ τὴν οἰκείαν παρανομίαν ἀτημελήτους κατα λιπὼν, τῶν ἐπιεικεστέρων πᾶσαν ποιήσομαι πρό νοιαν.

[05600] Τοῦτο γὰρ δι' ὧν ἐπήγαγε παρεδήλωσε.

[05601] ζʹ.

[05602] Καὶ ποιμανῶ τὰ πρόβατα τῆς σφαγῆς ἐν τῇ γῇ Χαναάν.

[05603] Τοῦτο τισὶ μὲν ἔδοξε τὴν Παλαιστί νην αἰνίττεσθαι·

[05604] ἐμοὶ δὲ δοκεῖ τὴν ἀλλοτρίαν ση μαίνειν·

[05605] διὰ γὰρ τοῦ Χαναὰν τοὺς ἀλλοτρίους αἰ νίττεται.

[05606] Λέγει τοίνυν·

[05607] Τοὺς ὁπουδήποτε πιστεῦσαί μοι προαιρουμένους ὑπὸ τὴν ἐμὴν τάξω κηδεμονίαν.

[05608] Καὶ λήψομαι ἐμαυτῷ δύο ῥάβδους·

[05609] τὴν μίαν ἐκάλεσα Κάλλος, καὶ τὴν ἑτέραν ἐπεκάλεσα Σχοίνι σμα·

[05610] καὶ ποιμανῶ τὰ πρόβατα.

[05611] ∆ύο ῥάβδους καλεῖ τὰ ἔθνη καὶ Ἰουδαίους.

[05612] ∆ύο γὰρ πάλαι γε νικὰ δόγματα, τὸ μὲν θεοσέβειαν ἐκπαιδεῦον, ὃ παρὰ Ἰουδαίους ἐκράτει·

[05613] τὸ δὲ πρεσβεῦον τῶν εἰδώλων τὴν πλάνην, ᾗ διαφόρως ἅπαντα πάλαι τὰ ἔθνη κατείχετο.

[05614] Καὶ ἐκ τούτων τοίνυν, φησὶ, καὶ ἐξ ἐκεί νων συναθροίσω πρόβατα, καὶ μίαν ἑκατέρωθεν ἐργάσομαι ποίμνην.

[05615] Τοῦτο καὶ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγ γελίοις ἔφη·

[05616] Καὶ ἄλλα πρόβατα ἔχω, ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης·

[05617] κἀκεῖνά με δεῖ ἀγαγεῖν, καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσι, καὶ γενήσεται μία ποίμνη, καὶ εἷς ποιμήν.

[05618] Τοὺς γὰρ ἐξ ἐθνῶν πεπιστευκότας τοῖς ἐξ Ἰουδαίων ἀνέμιξε, καὶ μίαν ποίμνην ἀπ έφηνε.

[05619] ηʹ.

[05620] Καὶ ἐξαρῶ τρεῖς ποιμένας ἐν μηνὶ ἑνί.

[05621] Τοὺς Ἰουδαίων λέγει βασιλέας, καὶ προφήτας, καὶ ^[81.1936] ἱερέας·

[05622] διὰ γὰρ τούτων τῶν τριῶν ἐποιμαίνοντο ταγμάτων.

[05623] Καὶ τὴν αἰτίαν δεικνὺς ἐπάγει·

[05624] Καὶ βαρυνθήσεται ἡ ψυχή μου ἐπ' αὐτούς·

[05625] καὶ γὰρ αἱ ψυχαὶ αὐτῶν ἐπωρύοντο ἐπ' ἐμέ.

[05626] Τοῦτο σαφέστε ρον αὐτὸς ὁ ∆εσπότης διὰ τοῦ προφήτου Ἱερεμίου διδάσκει, λέγων·

[05627] Ἐγκαταλέλοιπα τὸν οἶκόν μου, ἀφῆκα τὴν κληρονομίαν μου·

[05628] ἔδωκα τὴν ἠγαπημένην ψυχήν μου εἰς χεῖρας ἐχθρῶν αὐτῆς·

[05629] ἐγένετο ἡ κλη ρονομία μου ἐμοὶ, ὡς λέων ἐν δρυμῷ·

[05630] ἔδωκεν ἐπ' ἐμὲ τὴν φωνὴν αὑτῆς, διὰ τοῦτο ἐμίσησα αὐτήν.

[05631] Καὶ μέντοι καὶ διὰ Ἡσαΐου βοᾷ·

[05632] Ἔμεινα τοῦ ποιῆσαι κρίσιν, ἐποίησε δὲ ἀνομίαν, καὶ οὐ δικαιοσύ νην, ἀλλὰ κραυγήν.

[05633] Ἐπειδὴ τοίνυν θηριωδῶς μοι προσῆλθον οἱονεὶ βρυχώμενοι, καὶ τὴν ἐμὴν διψῶντες σφαγὴν, θʹ.

[05634] Κἀγώ φημι πρὸς αὐτούς·

[05635] Οὐ ποιμανῶ ὑμᾶς·

[05636] τὸ ἀποθνῆσκον ἀποθνησκέτω, καὶ τὸ ἐκλεῖπον ἐκλι πέτω, καὶ τὰ κατάλοιπα κατεσθιέτω ἕκαστος τὰς σάρκας τοῦ πλησίον αὑτοῦ.

[05637] Ταῦτα δὲ ἅπαντα συμ βαίνειν ἀνάγκη τοῖς τῆς θείας γυμνουμένοις κηδε μονίας.

[05638] ιʹ.

[05639] Καὶ λήψομαι τὴν ῥάβδον μου τὴν καλὴν, καὶ ἀποῤῥίψω αὐτὴν τοῦ διασκεδάσαι τὴν διαθήκην μου, ἣν διεθέμην εἰς πάντας τοὺς λαοὺς τῆς γῆς.

[05640] Τῶν γὰρ δεξαμένων τῆς θεογνωσίας τὸ κήρυγμα τῷ θείῳ πτύῳ διακριθέντων, καὶ οἷόν τινος σίτου τῶν ἀχύρων ἀποκριθέντων, ἀνάγκη πᾶσα τὸ ἄχυρον κατακαυ θῆναι πυρὶ ἀσβέστῳ, κατὰ τὴν τοῦ μεγάλου Ἰωάννου φωνήν.

[05641] ιαʹ.

[05642] Καὶ διασκεδασθήσεται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ.

[05643] Καὶ ὅτι οὐ περὶ πάντων λέγει ταῦτα τῶν ἐξ ἐθνῶν, ἀλλὰ περὶ τῶν ἀπίστων μόνον, τὰ ἐπαγόμενα μαρ τυρεῖ.

[05644] Καὶ γνώσονται οἱ Χαναναῖοι τὰ πρόβατα φυλασσόμενά μοι, ὅτι λόγος Κυρίου ἐστί.

[05645] Χαναναίους δὲ τοὺς ἐξ ἐθνῶν πεπιστευκότας, ἅτε δὴ, ἀλλοφύλους καλεῖ·

[05646] πρόβατα δὲ αὐτοὺς φυλακῆς ἄξια λέγει, δι' ἣν ἐκτήσαντο πίστιν.

[05647] Οὗτοι, φησὶ, θεασάμενοι τῶν ἀπίστων τὸν ὄλεθρον, μαθήσονται διὰ τῆς πείρας, ὡς θεῖος λόγος ὁ προφητικὸς λόγος.

[05648] Ταῦτα περὶ τῶν ἐξ ἐθνῶν καὶ ἠπιστηκότων καὶ πε πιστευκότων εἰπὼν, μεταφέρει τὸν λόγον πρὸς Ἰου δαίους, καί φησι·

[05649] ιβʹ, ιγʹ.

[05650] Καὶ ἐρῶ πρὸς αὐτούς·

[05651] Εἰ καλὸν ἐν ώπιον ὑμῶν ἐστι, δότε τὸν μισθόν μου, ἢ ἀπείπασθε.

[05652] Καὶ ἔστησαν τὸν μισθόν μου τριάκοντα ἀργυροῦς.

[05653] Καὶ εἶπε Κύριος πρός με·

[05654] Κάθες αὐτοὺς εἰς τὸ χω νευτήριον, καὶ σκέψαι εἰ δόκιμόν ἐστιν, ὃν τρόπον ἐδοκιμάσθην ὑπὲρ αὐτῶν.

[05655] Καὶ ἔλαβον τοὺς τριάκοντα ἀργυροῦς, καὶ καθῆκα, καὶ ἐνέβαλον αὐτοὺς εἰς τὸν οἶκον Κυρίου, εἰς τὸ χωνευτήριον.

[05656] Ταῦτα, ὡς οἶμαι, οὐδεμιᾶς ἑρμηνείας προσδεῖται, τῆς τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων ἱστορίας ἐχούσης τούτων τὴν ^[81.1937] ἑρμηνείαν.

[05657] Καὶ γὰρ ἐκεῖ τοσούτων στατήρων ὁ Ἰού δας τὸν ∆εσπότην ἀπέδοτο, καὶ μεταμεληθεὶς ἀπέδωκε μὲν τούτους τοῖς δεδωκόσιν·

[05658] ἐπειδὴ δὲ λαβεῖν αὐτοὺς ἐκεῖνοι οὐκ ἠβουλήθησαν, ῥίψας αὐτοὺς ἀνεχώρησε, τὸν δίκαιον τῆς ἀδικίας μισθὸν, τὴν ἀγχόνην φημὶ, παρὰ τοῦ κριτοῦ τῆς ἀδικίας τοῦ διαβόλου δεξάμενος.

[05659] Καὶ ἐνταῦθα τοίνυν αἰτεῖ μὲν αὐτοὺς ὁ ∆εσπότης μισθὸν τῆς εὐεργεσίας τὴν πίστιν·

[05660] οἱ δὲ ἀντὶ ταύτης τοὺς τριάκοντα ἔδοσαν ἀργυροῦς·

[05661] αὐτὸς δὲ τῷ προ φήτῃ παρακελεύεται, ὡς ἐν πυρί τινι δοκιμάσαι, εἰ ἄξιος ὁ τῆς εὐεργεσίας μισθός·

[05662] Ὁ δὲ τούτους εἰς τὸν οἶκον ἔφη τοῦ Θεοῦ καταβεβληκέναι, ὃν εἰκότως ὠνόμασε χωνευτήριον.

[05663] Ἐν ἐκείνῳ γὰρ διὰ τῆς με τανοίας οἱ προσιόντες, ὡς ἐν χωνευτηρίῳ τινὶ νεουρ γοῦνται, τὸν τῆς ἁμαρτίας ἰὸν ἀποβάλλοντες, καὶ τῆς θείας φιλανθρωπίας τυγχάνοντες.

[05664] ∆ιὰ τοῦτό φησι·

[05665] ιδʹ.

[05666] Καὶ ἀπέῤῥιψα τὴν ῥάβδον τὴν δευτέραν, τὸ Σχοίνισμα, τοῦ διασκεδάσαι τὴν διαθήκην τὴν ἀναμέσον Ἰούδα καὶ ἀναμέσον Ἰσραήλ.

[05667] Καὶ ἐκ τούτων γὰρ τοὺς πεπιστευκότας τῶν ἀπίστων ἀποκρί νας, τοὺς λοιποὺς τῆς οἰκείας ἐπιμελείας ἐγύμνωσε.

[05668] Καὶ μαρτυρεῖ τῇ προφητείᾳ τὰ νῦν θεωρούμενα·

[05669] ἔρημοι γὰρ Ἰουδαῖοι, καὶ προφητῶν, καὶ ἱερέων, καὶ βασιλέων, καὶ ναοῦ, καὶ κιβωτοῦ, καὶ βωμοῦ, καὶ ἱλαστηρίου, καὶ θυσιαστηρίου, καὶ λυχνίας, καὶ τραπέζης, καὶ τῶν ἄλλων, δι' ὧν ἡ κατὰ νόμον λα τρεία ἐπληροῦτο, ἔρημοι δὲ καὶ τῆς ἄνωθεν κηδεμο νίας γεγένηνται·

[05670] καὶ σποράδες, καὶ μέτοικοι, καὶ μετανάσται γενόμενοι, τοῖς τὸν Χριστὸν κηρύσσουσι παρὰ γνώμην δουλεύουσιν·

[05671] καὶ αὐτοῦ μὲν ἀρνοῦνται τὴν δεσποτείαν, τοῖς δὲ δούλοις αὐτοῦ τὴν δουλείαν προσφέρουσιν.

[05672] Τοσαύτην νοσοῦσιν ἀναλγησίαν.

[05673] Ταῦτα μὲν οὖν ὁ Προφήτης περὶ τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ προαγορεύσας, καὶ τὴν Ἰουδαίων ἀν τιτυπίαν ἐλέγξας, εἰκότως εὐθὺς ἐπὶ τὸν ἀντίθεον Χριστὸν μεταφέρει τὴν προφητείαν, ὃν Ἰουδαῖοι προσμένουσιν, ὡς αὐτοί φασι.

[05674] Τοῦτο δὲ καὶ ὁ Κύ ριος πρὸς αὐτοὺς ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ἔφη·

[05675] Ἐγὼ ἦλθον ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρός μου, καὶ οὐκ ἐδέξασθέ με·

[05676] ἔρχεται ἄλλος ἐν τῷ ἰδίῳ ὀνόματι, καὶ πιστεύσετε αὐτῷ.

[05677] Τοῦτο περὶ αὐτῶν καὶ ὁ μα κάριος ἔφη Παῦλος·

[05678] Ἀνθ' ὧν τὴν ἀγάπην τῆς ἀληθείας οὐκ ἐδέξαντο, εἰς τὸ σωθῆναι αὐτοὺς, πέμ ψει αὐτοῖς ὁ Θεὸς ἐνέργειαν πλάνης, εἰς τὸ πιστεῦ σαι αὐτοὺς τῷ ψεύδει, ἵνα κριθῶσι πάντες οἱ μὴ πι στεύσαντες τῇ ἀληθείᾳ, ἀλλ' εὐδοκήσαντες τῇ ἀδικίᾳ.

[05679] Τοιαῦτα καὶ ὁ μακάριος Ζαχαρίας τοῦ θείου Πνεύματος δεξάμενος τὴν ἐνέργειαν προθεσπίζει.

[05680] ιεʹ, ιὰʹ.

[05681] Καὶ εἶπε Κύριος πρός με·

[05682] Ἔτι λάβε σεαυτῷ σκεύη ποιμενικὰ ποιμένος ἀπείρου.

[05683] ∆ιότι ἐξεγερῶ ποιμένα ἄπειρον ἐπὶ τὴν γῆν·

[05684] τὸ ἐκλεῖ πον οὐκ ἐπισκέψεται, καὶ τὸ ἐσκορπισμένον οὐ μὴ ζητήσῃ, καὶ τὸ συντετριμμένον οὐ μὴ ἰάσηται, καὶ ^[81.1940] τὸ ὁλόκληρον οὐ μὴ κατευθύνῃ, καὶ τὰ κρέα τῶν ἐκλεκτῶν καταφάγεται, καὶ τοὺς ἀστραγάλους αὐ τῶν ἐκστρέψει.

[05685] Ταῦτα τὰ δεινὰ καὶ χαλεπὰ διηγήματα, καὶ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ὁ ∆εσπό της προλέγει.

[05686] Ἔσται γὰρ, φησὶ, θλίψις μεγάλη, οἵα οὐ γέγονεν ἀπ' ἀρχῆς αἰῶνος, οὐδ' οὐ μὴ γένη ται·

[05687] καὶ εἰ μὴ ἐκολοβώθησαν αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ·

[05688] διὰ δὲ τοὺς ἐκλεκτούς μου κο λοβωθήσονται αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι.

[05689] Ταῦτα καὶ ὁ Προ φήτης φησὶν, ὅτι Τὰ κρέα τῶν ἐκλεκτῶν κατα φάγεται, καὶ τοὺς ἀστραγάλους αὐτῶν ἐκστρέψει·

[05690] τὴν ὑπερβολὴν τῶν κακῶν διὰ τούτων σημαίνων.

[05691] Ποιμένα δὲ αὐτῶν ἄπειρον, ἢ ἄφρονα, κατὰ τοὺς ἄλλους ἑρμηνευτὰς, ὀνομάζει, ὡς ἐξαπατώμενον μὲν ὑπὸ τῆς διαβολικῆς ἐνεργείας, τὸν ὡρισμένον δὲ αὐ τῶν ὄλεθρον ἀγνοοῦντα·

[05692] ἄφρονα δὲ ἡ θεία Γραφὴ καὶ τὸν δυσσεβῆ εἴωθεν ὀνομάζειν.

[05693] Εἶπε γὰρ, φη σὶν, ἄφρων ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ·

[05694] Οὐκ ἔστι Θεός.

[05695] ∆είξας αὐτοῦ τοίνυν ὁ Προφήτης τὴν θηριώδη γνώμην, καὶ τὴν ἐσομένην αὐτῷ πανωλεθρίαν σημαίνει.

[05696] ιζʹ.

[05697] Ὢ οἱ ποιμαίνοντες τὰ μάταια, καὶ καταλε λοιπότες τὰ πρόβατα! Ταῦτα πρὸς τοὺς ἐκείνῳ πειθομένους εἰρηκὼς, καὶ θρηνήσας αὐτοὺς, ὡς μὲν τῶν προβάτων τὴν κοινωνίαν καταλελοιπότας, τὴν ματαίαν δὲ καὶ ὀλέθριον τιμὴν τὴν ὑπ' ἐκείνου δεδομέ νην προελομένους, τὰ περὶ ἐκείνου διέξεισι.

[05698] Μά χαιρα ἐπὶ τοῦ βραχίονος αὐτοῦ, καὶ ἐπὶ τὸν ὀφθαλμὸν αὐτοῦ τὸν δεξιόν.

[05699] Ὁ μὲν γὰρ πρὸς τὸν αἰώνιον ὄλεθρον ποδηγεῖ τοὺς πειθομένους, ὁ δὲ τοὺς ἀντι λέγοντας σφαγῇ παραδίδωσιν.

[05700] Ἐπὶ μὲν γὰρ τῆς σφαγῆς τὸν βραχίονα τέθεικεν·

[05701] ἐπὶ δὲ τῆς ἐξαπά της τὸν ὀφθαλμόν·

[05702] ἀλλ' ὅμως καὶ ὁ βραχίων αὐτοῦ ξηραινόμενος ξηρανθήσεται, καὶ ὁ ὀφθαλμὸς αὐτοῦ ὁ δεξιὸς ἐκτυφλούμενος ἐκτυφλωθήσεται.

[05703] Καταλήψεται γὰρ αὐτὸν θεήλατος πληγή.

[05704] Οὕτω καὶ ὁ Ἀπόστολός φησιν·

[05705] Ὃν ὁ Κύριος Ἰησοῦς ἀναλώσει τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὑτοῦ, καὶ καταργή σει τῇ ἐπιφανείᾳ τῆς παρουσίας αὑτοῦ·

[05706] οὗ ἐστιν ἡ παρουσία κατ' ἐνέργειαν τοῦ Σατανᾶ, ἐν πᾶσι ση μείοις καὶ τέρασι ψεύδους.

[05707] Ταῦτα Ἀντιόχῳ τῷ Ἐπιφανεῖ προσήρμοσάν τινες τῶν τόνδε τὸν προ φήτην ἑρμηνευκότων, ποιμένα ἄπειρον αὐτὸν ὠνο μᾶσθαι φήσαντες.

[05708] Πολλῷ τοίνυν τούτῳ μᾶλλον ἁρ μόττει, ἐπειδὴ τούτου τύπος ἐκεῖνος.

[05709] Καθάπερ γὰρ ἐκεῖνος τὴν περὶ τὸν Θεὸν ἀνεδέξατο μάχην, ἐν τῷ ναῷ δαιμόνων ἀναστήσας βωμὸν, καὶ τοὺς ἀνακει μένους τῷ Θεῷ θύειν δαίμοσιν ἀναγκάσας·

[05710] οὕτω καὶ οὗτος ἀρνηθῆναι μὲν τὸν ∆εσπότην Χριστὸν προσ τάξει τοὺς εὐσεβοῦντας, τοὺς δὲ μὴ πειθομένους τι μωρίαις παραδώσει παντοδαπαῖς.

[05711] Εἰ τοίνυν Ἀντιόχῳ ἡ προφητεία ἁρμόττει, καὶ τούτῳ πάντως ἁρμόσει·

[05712] μείζονα γὰρ οὗτος ἢ ἐκεῖνος τολμήσει, ἅτε δὴ πρὸς ^[81.1941] μείζους ἀναδεχόμενος μάχην.

[05713] Ἐπειδὴ τοίνυν τούτῳ μὲν Ἰουδαῖοι πιστεύουσι, τὸν δὲ Σωτῆρα καὶ Κύριον ἠρνήθησαν, προφανῶς προλέγει διὰ τοῦ Προφήτου τὸ ἅγιον Πνεῦμα τὰ δι' ἀπιστίαν αὐτοῖς συμβησόμενα σκυθρωπά.

[05714] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒʹ.

[05715] αʹ.

[05716] Λῆμμα λόγου Κυρίου ἐπὶ τὸν Ἰσραήλ·

[05717] Λέγει Κύριος, ἐκτείνων τὸν οὐρανὸν, καὶ θεμελιῶν τὴν γῆν, καὶ πλάσσων πνεῦμα ἀνθρώπου ἐν αὐτῷ.

[05718] Οὐκ ἐγὼ, φησὶν ὁ Προφήτης, ταῦτα πρὸς ὑμᾶς διεξέρχο μαι, ἀλλ' ὁ τοῦδε τοῦ παντὸς ποιητὴς καὶ δημιουρ γός·

[05719] ὁ ἔτι νῦν ἐν ταῖς νηδύσι τὰ σώματα διαπλάτ των, καὶ ψυχὰς σὺν αὐτοῖς δημιουργεῖσθαι κελεύων, οὗτος δι' ἐμοῦ φθέγγεται.

[05720] βʹ.

[05721] Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ τίθημι τὴν Ἱερουσαλὴμ, ὡς πρόθυρα σαλευόμενα πᾶσι τοῖς λαοῖς κύκλῳ, καὶ ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ·

[05722] ἔσται περιοχὴ ἐν τῇ Ἱερουσαλήμ.

[05723] Εὐάλωτον, φησι.

[05724] καὶ εὐκαταγώνιστον πᾶσι τοῖς ἔθνε σιν ἀποκαταστήσω τήνδε τὴν πόλιν, καὶ ἐοικυῖαν δείξω προθύροις σαλευομένοις, καὶ καταφέρεσθαι μέλλουσιν, ὥστε τοὺς πολεμίους τῆς ἐμῆς προνοίας γεγυμνωμένην ὁρῶντας ἐπελθεῖν καὶ πολιορκῆσαι, καὶ τὰ φυόμενα ἐντεῦθεν ἐπαγαγεῖν κακά.

[05725] γʹ.

[05726] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, θήσομαι τὴν Ἱερουσαλὴμ λίθον καταπατούμενον πᾶσι τοῖς ἔθνε σι·

[05727] πᾶς ὁ καταπατῶν αὐτὴν ἐμπαίζων ἐμπαίξε ται, καὶ ἐπισυναχθήσεται ἐπ' αὐτὴν πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς.

[05728] Ἐπειδὴ γὰρ τὸν λίθον ἐκεῖνον, τὸν πολυ τελῆ, τὸν ἐκλεκτὸν, τὸν ἔντιμον, κατὰ τὴν τοῦ Ἡσαΐου προφητείαν, τὸν γενόμενον εἰς κεφαλὴν γωνίας, ἀπεδοκίμασαν ἀδοκίμῳ λίθῳ παραπλησίως, καταπατεῖσθαι αὐτὴν ὑπὸ πάντων παρασκευάσω ἐμπαροινούντων, καὶ ἐφ' ὕβρει συναγομένων.

[05729] Αὕτη δὲ ἡ προφητεία τῶν πραγμάτων ἔχει τὴν μαρτυρίαν.

[05730] Ἔστι γὰρ ἰδεῖν τὸν πάλαι ἅγιον καὶ σεπτὸν κατα πατούμενον τόπον.

[05731] Ἀλλὰ ταῦτα μὲν αὐτοῖς μετὰ τὸν σταυρὸν καὶ τὴν μανίαν ἐκείνην συνέβη·

[05732] πρὸ δὲ ταύτης τῆς τόλμης, τῆς θείας κηδεμονίας διηνεκῶς ἀπολαύοντες διετέλεσαν.

[05733] Τοῦτο γὰρ καὶ ὁ προφητικὸς διδάσκει λόγος, τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων προσφέροντος τὴν ὑπόσχεσιν, ὅτι Τῶν Μακεδονικῶν αὐτοῖς ἐπελθόντων ἐθνῶν, καὶ τοὺς ἵππους τῆς φυσικῆς γυμνώσω θρασύτητος, καὶ τούτους μετὰ τῶν ὀχουμένων ἀνοίᾳ καὶ δειλίᾳ περιβαλῶ, τὸν δὲ Ἰούδαν τῆς ἐμῆς ἀξιώσω προνοίας.

[05734] Τοῦτο γὰρ παρεδήλωσεν, εἰρηκώς·

[05735] δʹ, εʹ.

[05736] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, λέγει Κύριος παν τοκράτωρ, πατάξω πάντα ἵππον ἐν ἐκστάσει, καὶ τὸν ἀναβάτην αὐτοῦ ἐν παραφρονήσει·

[05737] ἐπὶ δὲ τὸν οἶκον Ἰούδα διανοίξω τοὺς ὀφθαλμούς μου, καὶ πάντας τοὺς ἵππους τῶν λαῶν πατάξω ἐν ἀποτυφλώ σει.

[05738] Καὶ ἐροῦσιν οἱ χιλίαρχοι Ἰούδα πάντες ἐν ταῖς καρδίαις αὑτῶν·

[05739] Εὑρήσομεν ἑαυτοῖς τοὺς κατ οικοῦντας Ἱερουσαλὴμ, ἐν Κυρίῳ παντοκράτορι ^[81.1944] Θεῷ αὐτῶν.

[05740] Οὐδὲν, φησὶ, τυφλωττόντων διοίσουσιν οἱ ἵπποι τῶν πολεμίων τῇδε κἀκεῖσε περιπλανώμενοι, ὥστε θαῤῥήσαντας τῶν Ἰουδαίων τοὺς στρατηγοὺς πρὸς ἀλλήλους εἰπεῖν, ὅτι Πλήρης ἡ Ἱερουσαλὴμ διὰ τὴν τοῦ Θεοῦ ῥοπὴν οἰκητόρων γενήσεται.

[05741] ὰʹ.

[05742] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ θήσομαι τοὺς χιλιάρ χους Ἰούδα ὡς δαλὸν πυρὸς ἐν ξύλοις, καὶ ὡς λαμ πάδα πυρὸς ἐν καλάμῃ, καὶ καταφάγονται ἐκ δεξιῶν καὶ ἐξ εὐωνύμων πάντας τοὺς λαοὺς κυκλόθεν.

[05743] Καθάπερ γὰρ, φησὶ, καὶ δαλὸς ἐξάπτει τὰ ξύλα, καὶ φλὸξ ἀναλίσκει καλάμην·

[05744] οὕτως οὗτοι τοὺς πάντοθεν αὐτοῖς ἐπιόντας καταναλώσουσι πολεμίους.

[05745] Καὶ κατοικήσει Ἱερουσαλὴμ ἔτι καθ' ἑαυτήν·

[05746] ἀντὶ τοῦ, κατὰ νόμον πολιτευομένη, καὶ τῶν ἐθνῶν κε χωρισμένη.

[05747] Τούτου δὲ ἀπήλαυσεν, ἕως κατὰ τοῦ Σωτῆρος ἐλύττησε.

[05748] ζʹ.

[05749] Καὶ σώσει Κύριος τὰ σκηνώματα Ἰούδα καθὼς ἀπ' ἀρχῆς, ὅπως μὴ μεγαλύνηται καύχημα οἴκου ∆αβὶδ, καὶ ἔπαρσις τῶν κατοικούντων Ἱερου σαλὴμ ἐπὶ τὸν Ἰούδαν.

[05750] Γνώσονται γὰρ διὰ τῆς πείρας, ὡς δίχα τῆς θείας ῥοπῆς οὐδὲν κατορθῶσαι δεδύνηνται.

[05751] Τοῦτο δὲ μαθόντες, οὔτε τῇ βασιλικῇ δυνάμει μεγαφρονήσουσιν, οὔτε τῷ μεγέθει τῶν περιβόλων θαρσήσουσι.

[05752] ηʹ.

[05753] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ὑπερασπιεῖ Κύριος ὑπὲρ τῶν κατοικούντων τὴν Ἱερουσαλήμ·

[05754] καὶ ἔσται ὁ ἀσθενῶν ἐν αὐτοῖς ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ὡς οἶκος ∆α βίδ·

[05755] ὁ δὲ οἶκος ∆αβὶδ, ὡς οἶκος Κυρίου, ὡς ἄγγελος Κυρίου ἐνώπιον αὐτῶν.

[05756] Καὶ τῆς θείας προμηθείας ἐξαρτήσουσι τὰς ἐλπίδας, οὗ χάριν τῶν ἁπάντων ὁ Κύριος πάσης αὐτοὺς ἀντιλήψεως ἀξιώσει, καὶ τοσ αύτην αὐτοῖς παρέξει ῥώμην, ὥστε τὸν ἀσθενέστα τον τῷ βασιλικῷ παραβάλλεσθαι οἴκῳ (τοῦτον γὰρ ἐκάλεσεν οἶκον ∆αβίδ), τὸν δὲ βασιλικὸν οἶκον τοῦ θείου οἴκου μιμεῖσθαι τὸ ἄσυλον, ὥστε πάντας εἰς αὐτὸν, ὡς εἰς τὸν θεῖον καταφεύγειν νεὼν, ἢ ὡς ἀγγέλῳ εἰς σωτηρίαν ἀπεσταλμένῳ θαῤῥεῖν·

[05757] τοσοῦτον γὰρ ἀπὸ τῆς νίκης οἱ περὶ Ἰούδαν καὶ Ἰωνάθαν ἐκαρπώσαντο κλέος, ὥστε τοὺς περιοίκους, καὶ ἀστυγείτονας, καὶ πλησιοχώρους, τούτων ἁρπά σαι τὴν συμμαχίαν·

[05758] οὐ μόνον δὲ οἱ πελάζοντες, ἀλλὰ καὶ οἱ παμπόλλων ἡμερῶν ὁδὸν ἀφεστηκότες, καὶ ἐν τοῖς ἑσπερίοις κατοικοῦντες μέρεσι Ῥωμαῖοι, καὶ Σπαρτιᾶται, τὴν τούτων συμμαχίαν μετὰ πολ λῆς ἠσπάσαντο προθυμίας.

[05759] θʹ, ιʹ.

[05760] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ζητήσω ἐξᾶραι πάντα τὰ ἔθνη τὰ ἐρχόμενα ἐπὶ Ἱερουσαλήμ.

[05761] Καὶ ἐκχεῶ ἐπὶ τὸν οἶκον ∆αβὶδ, καὶ ἐπὶ τοὺς κατ οικοῦντας Ἱερουσαλὴμ, Πνεῦμα χάριτος καὶ οἰκτιρ μοῦ.

[05762] Ἀλλ' ἐγὼ μὲν αὐτοὺς τοσαύταις εὐεργεσίαις ἐπέκλυσα·

[05763] τοὺς μὲν ἐπιόντας αὐτοῖς πολεμίους παντοδαπαῖς εἰδέαις θανάτου παραδιδοὺς, αὐτοῖς δὲ ἀνοίγων τὰς τοῦ ἐλέου πηγὰς, καὶ παντοίας αὐ τοὺς ἀναπιμπλῶν χάριτος·

[05764] αὐτοὶ δέ με παραγε νόμενον τοῖς ἐναντίοις ἠμείψαντο, καὶ σταυρῷ προσηλώσαντες στρατιωτικῷ δόρατι τὴν πλευρὰν ^[81.1945] ἐξεκέντησαν, καὶ παροινοῦντες καὶ ἐπιτωθάζοντες διετέλεσαν.

[05765] Ἀλλ' ὅμως οὐκ εἰς μακρὰν ὄψονταί με μετὰ τῆς θείας ἐπιφαινόμενον δόξης, καὶ τὴν οἰκείαν παραφροσύνην θρηνήσουσι, καὶ πρωτοτόκου νεανίου μιμήσονται πένθος, παραπλησίως τοῖς ἐκεῖνον ὀλο φυρομένοις κοπτόμενοι.

[05766] Ὄψονται γὰρ, φησὶ, πρός με, εἰς ὃν ἐξεκέντη σαν, καὶ κόψονται ἐπ' αὐτῷ κοπετὸν, ὡς ἐπ' ἀγα πητῷ, καὶ ὀδυνηθήσονται ἐφ' ἑαυτοῖς ὀδύνην, ὡς ἐπὶ πρωτοτόκῳ.

[05767] (ιαʹ.) Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ μεγαλυν θήσεται ὁ κοπετὸς Ἱερουσαλὴμ, ὡς κοπετὸς ῥοῶνος ἐν πεδίῳ ἐκκοπτομένου.

[05768] Καθάπερ γὰρ ὑλοτόμοι ῥόας ὅτι πλείστας ἐκτέμνοντες κτύπον ἀποτελοῦσι πολύν·

[05769] οὕτως ὁ τούτων κομμὸς κατακτυπήσει πάν των τὰς ἀκοάς.

[05770] Οὐχ ἁπλῶς δὲ, τὰ ἄλλα δένδρα κα ταλιπὼν, τῆς ῥόας τέθεικε τὴν εἰκόνα·

[05771] ἀλλ' ἐπειδὴ καὶ ἀγαπητοῦ καὶ πρωτοτόκου πένθει τὸ ἐκείνων ἀπείκασε πένθος·

[05772] ἀγάπης δὲ τύπος ἡ ῥόα, συνημ μένους ἔχουσα λίαν καὶ ἡνωμένους τοὺς κόκκους, εἰκότως τῇ τούτων τῶν δένδρων τομῇ τὸν ἐκεῖνον ἔφησεν ἐοικέναι κομμόν.

[05773] ιβʹ ιδʹ.

[05774] Καὶ κόψεται ἡ γῆ κατὰ φυλάς·

[05775] φυλὴ οἴ κου ∆αβὶδ καθ' ἑαυτὴν, καὶ αἱ γυναῖκες αὐτῶν καθ' ἑαυτάς.

[05776] Φυλὴ οἴκου Νάθαν καθ' ἑαυτὴν, καὶ αἱ γυ ναῖκες αὐτῶν καθ' ἑαυτάς·

[05777] φυλὴ οἴκου Λευῒ καθ' ἑαυτὴν, καὶ αἱ γυναῖκες αὐτῶν καθ' ἑαυτάς·

[05778] φυλὴ τοῦ Συμεὼν καθ' ἑαυτὴν, καὶ αἱ γυναῖκες αὐ τῶν καθ' ἑαυτάς.

[05779] Πᾶσαι αἱ ὑπολελειμμέναι φυλαὶ, φυλὴ καθ' ἑαυτὴν, καὶ αἱ γυναῖκες αὐτῶν καθ' ἑαυτάς.

[05780] Τοῦτο λέγει, ὅτι κατὰ φυλὰς διαιρεθέντες, χωρὶς μὲν ἄνδρες, χωρὶς δὲ γυναῖκες τοῦτο δράσουσι.

[05781] Καὶ μέμνηται οὐ μόνον φυλῶν, ἀλλὰ καὶ πατριῶν, τῆς τε τοῦ ∆αβὶδ, ἣ τὰς περὶ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ ἐπαγγελίας ἐδέξατο, καὶ τοῦ Νάθαν, ὃς τηνικάδε προφητεύων, καὶ τῆς τοῦ ∆αβὶδ ἤκουσε προφητείας, καὶ αὐτὸς ἐκείνῳ προσέφερε τὰ οἰκεῖα θεσπίσματα.

[05782] Μνημονεύσας δὲ καὶ τῆς τοῦ Λευῒ φυλῆς καὶ τῆς τοῦ Συμεὼν, ὕστερον ἐπήγαγε·

[05783] Πᾶσαι αἱ ὑπολε λειμμέναι φυλαὶ, φυλὴ καθ' ἑαυτὴν κόψεται, καὶ αἱ γυναῖκες αὐτῶν καθ' ἑαυτάς.

[05784] Τοῦτο δὲ καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις προείρηκε·

[05785] Τότε ὄψονται τὸ σημεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς.

[05786] ∆ῆλον δὲ, ὅτι ὅσοι τὸ θεῖον οὐκ ἐδέξαντο κήρυγμα, θρηνή σουσι τὸν οἰκεῖον προσμένοντες ὄλεθρον.

[05787] Ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἔσται κατὰ τὸν τῆς συντελείας καιρόν.

[05788] Τέως δὲ, φησὶ, τῆς ἐμῆς αὐτοὺς ἀξιώσω προμηθείας, καὶ ταῦτα εἰδὼς ὡς παραγενόμενον ἐπ' εὐεργεσίᾳ σταυ ρώσουσιν.

[05789] Ἀλλ' ὅμως

[05790] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΓʹ.

[05791] αʹ.

[05792] Πᾶς τόπος διανοιγόμενος ἔσται τῷ οἴκῳ ∆α βὶδ καὶ τοῖς κατοικοῦσιν Ἱερουσαλὴμ, εἰς τὴν μετα κίνησιν καὶ εἰς τὸν ῥαντισμόν.

[05793] Οἱ δὲ περὶ τὸν ^[81.1948] Σύμμαχον, Ἔσται, φησὶν, ἀνοιγομένη πηγὴ τῷ οἴκῳ ∆αβίδ.

[05794] Τίς δὲ αὕτη, αὐτὸς ὁ Κύριος διὰ Ἱερε μίου διδάσκει·

[05795] Ἐμὲ ἐγκατέλιπον, πηγὴν ὕδατος ζωῆς.

[05796] Καὶ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις φησίν·

[05797] Εἴ τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με, καὶ πινέτω.

[05798] Καὶ, Ἔσται τὸ ὕδωρ, ὃ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, πηγὴ ὕδατος ζῶντος, ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον.

[05799] Αὕτη ἀνεῴγη τῷ οἴκῳ ∆αβίδ·

[05800] ἐξ ἐκείνης γὰρ τῆς συγγενείας τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν ἀνέλαβεν.

[05801] Ἀνεῴγη δὲ καὶ τοῖς κατοικοῦσιν Ἱερουσαλὴμ, εἰς τὴν μετακίνησιν τὴν ἀπὸ τῆς Παλαιᾶς ∆ιαθήκης ἐπὶ τὴν Καινὴν γεγενη μένην, καὶ εἰς τὸν ῥαντισμὸν τοῦ ἁγίου βαπτίσμα τος, δι' οὗ τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν ἐδεξάμεθα.

[05802] Τηνικαῦτα, φησὶν ὁ τῶν δυνάμεων Κύριος·

[05803] βʹ δʹ.

[05804] Ἐξολοθρεύσω τὰ ὀνόματα τῶν εἰδώλων ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ οὐκέτι ἔσται αὐτῶν μνεία·

[05805] καὶ τοὺς ψευδοπροφήτας, καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἀκάθαρτον ἐξαρῶ ἀπὸ τῆς γῆς.

[05806] Καὶ ἔσται ἐὰν προφητεύσῃ ἄνθρωπος ἔτι, καὶ ἐροῦσι πρὸς αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐ τοῦ καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ, οἱ γεννήσαντες αὐτόν·

[05807] Οὐ ζήσῃ, ὅτι ψευδῆ ἐλάλησας ἐν ὀνόματι Κυρίου·

[05808] καὶ συμποδιοῦσιν αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ ἡ μήτηρ αὐ τοῦ, οἱ γεννήσαντες αὐτὸν, ἐν τῷ προφητεύειν αὐτόν.

[05809] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, καταισχυνθήσονται οἱ προφῆται, ἕκαστος ἐκ τῆς ὁράσεως αὑτοῦ, ἐν τῷ προφητεύειν αὐτοὺς, καὶ ἐνδύσονται δέῤῥιν τριχί νην, ἀνθ' ὧν ἐψεύσαντο.

[05810] ∆ῆλον δὲ, ὅτι καὶ τοῦτο διὰ τῶν εἰς τὸν Χριστὸν πεπιστευκότων ἐγένετο.

[05811] Οὐ μόνον δὲ τῶν εἰδώλων, φησὶ, κατασβέσω τὸ ψεῦδος, ἀλλὰ καὶ τοὺς μαντείαις χρωμένους, καὶ ὑπὸ τοῦ πονηροῦ πνεύματος ἐνεργουμένους, ταύτης ἐλευθε ρώσω τῆς πλάνης.

[05812] Τοσαύτη γὰρ εὐσέβεια καθέξει τὴν οἰκουμένην, ὥστε μήτε πατέρα, μήτε μητέρα φείδεσθαι παιδὸς πειρωμένου μαντεύεσθαι, ἀλλὰ καὶ δεσμὰ αὐτῷ περιβάλλειν, καὶ μάστιγας ἐπιφέ ρειν, καὶ θάνατον ἀπειλεῖν.

[05813] Καὶ πάντες δὲ οἱ τὰ ψευδῆ προλέγειν αἱρούμενοι, θεώμενοι τῆς εὐσεβείας τὴν ἐπικράτειαν, πένθιμον περιβαλοῦνται σχῆμα.

[05814] Τὸ γὰρ, Ἐνδύσονται δέῤῥιν τριχίνην, τοῦτο δηλοῖ.

[05815] Τοσούτῳ δὲ κατασχεθήσονται δέει, ὡς ἀρνηθῆναι μὲν τὴν πλάνην, γεωργίαν δὲ ἀντ' ἐκείνης ἀσπάζεσθαι, καὶ λέγειν πᾶσιν, ὅτι Εὐθὺς τεχθεὶς ταύτην παρὰ τῶν πατέρων ἐδιδάχθην τὴν τέχνην.

[05816] εʹ, ὰʹ.

[05817] Ἐρεῖ γὰρ, φησίν·

[05818] Οὐκ εἰμὶ προφήτης ἐγὼ, ὅτι ἄνθρωπος ἐργαζόμενος γῆν ἐγώ εἰμι καὶ ἄνθρωπος ἐγέννησέ με ἐκ νεότητός μου.

[05819] Καὶ ἐροῦσι πρὸς αὐτόν·

[05820] Τί αἱ πληγαὶ αὗται ἀναμέσον τῶν ὤμων σου;

[05821] Καὶ ἐρεῖ·

[05822] Ἐπλήγην ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ ἀγαπητοῦ μου.

[05823] Τοιαύτας γὰρ δέξεται παρὰ τῶν γεγεννηκότων πληγὰς, ὡς μέχρι πολλοῦ φέρειν ἐναργῆ τὰ σημεῖα, καὶ ἐρωτώμενον ὑπὸ τῶν ταῦτα ὁρώντων, πόθεν ταύτας ἐδέξατο τὰς αἰκίας, λέγειν προφανῶς, ὅτι ταύτας αὐτῷ οἱ γεγεννηκότες ὡς ἀγαπῶντες ἐπέθεσαν.

[05824] ^[81.1949] ζʹ.

[05825] Ῥομφαία, ἐξεγέρθητι ἐπὶ τὸν ποιμένα μου, καὶ ἐπὶ ἄνδρα πολίτην αὐτοῦ, λέγει Κύριος παντο κράτωρ·

[05826] πάταξον τὸν ποιμένα, καὶ διασκορπισθή σεται τὰ πρόβατα.

[05827] Ἐπειδὴ γὰρ ἔφη·

[05828] Ἐπιβλέψονται πρός με, εἰς ὃν ἐξεκέντησαν, ἵνα μὴ νομί σωσι παρὰ γνώμην αὐτὸν τὸ σωτήριον ὑπομεῖναι πάθος, διδάσκει διὰ τοῦ Προφήτου, ὡς ἑκὼν ἐλήλυθε, καὶ ἑαυτὸν ἐταπείνωσε γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θα νάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ.

[05829] Οὗπερ ἕνεκεν ὁ προφη τικὸς λόγος τὴν θείαν σχηματίζει συγχώρησιν, καὶ ῥομφαίαν δείκνυσιν ὑπὸ τοῦ Πατρὸς ἐπιτρεπομένην πρότερον·

[05830] εἶθ' οὕτω κατὰ τοῦ ποιμένος χωροῦσαν·

[05831] καὶ μετ' ἐκεῖνον, κατὰ τῶν ἐκείνου πολιτῶν, ἢ συμ φύλων, κατὰ τὸν Ἀκύλαν.

[05832] Μετὰ γὰρ τὸν ∆εσπό την, καὶ κατὰ τῶν εὔνων αὐτοῦ θεραπόντων ἐχώρη σεν, τῶν ἱερῶν ἀποστόλων, φημὶ, καὶ τῶν ἐκείνους διαδεξαμένων κηρύκων.

[05833] Ταύτης δὲ τῆς μαρτυρίας καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς θείοις Εὐαγγελίοις μέμνηται.

[05834] Εἰρηκὼς γάρ·

[05835] Ἐν τῇ νυκτὶ ταύτῃ σκανδαλισθήσεσθε ἐν ἐμοί·

[05836] ἐπήγαγε·

[05837] Γέγραπται γάρ·

[05838] Πατάξω τὸν ποιμένα, καὶ διασκορπισθήσεται τὰ πρόβατα τῆς ποίμνης.

[05839] Εἶτα ὁ προφητικὸς ἐπάγει λόγος·

[05840] Καὶ ἐπιστρέψω τὴν χεῖρά μου ἐπὶ τοὺς μικροὺς ποι μένας, τοὺς ὄνομα ποιμένων ἔχοντας, ἱερέας καὶ διδασκάλους, τοῦ δὲ πράγματος ἐρήμους ὑπ άρχοντας.

[05841] ηʹ, θʹ.

[05842] Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐν πάσῃ τῇ γῇ λέγει Κύριος, τὰ δύο αὐτῆς μέρη ἐξ ολοθρευθήσεται καὶ ἐκλείψει·

[05843] τὸ δὲ τρίτον ὑπολει φθήσεται ἐν αὐτῇ.

[05844] Καὶ διάξω τὸ τρίτον διὰ πυρὸς, καὶ πυρώσω αὐτοὺς, ὡς πυροῦται τὸ ἀργύριον, καὶ δοκιμῶ αὐτοὺς, ὡς δοκιμάζεται τὸ χρυσίον.

[05845] Κατ' ἐκεῖνον, φησὶ, τὸν καιρὸν, μετὰ ταύτην αὐτῶν τὴν λύτταν, τὰς δύο μοίρας τοῦ πλήθους παραδώσω σφαγῇ, τὸ δὲ τρίτον καθάπερ ἀργύριον καὶ χρυσίον διὰ πυρὸς δοκιμάσω, τοῖς παντοδαποῖς παραδιδοὺς πειρασμοῖς·

[05846] ὧν καταφρονοῦντες, καὶ διὰ καρτερίας τῶν λυπηρῶν ἁπάντων περιγιγνόμενοι, εἰλικρινῆ μοι καὶ γνησίαν δείξουσι τὴν διάθεσιν.

[05847] Αὐτὸς γὰρ, φησὶν, ἐπικαλέσεται τὸ ὄνομά μου, καὶ ἐγὼ ἐπακούσομαι αὐτοῦ, καὶ ἐρῶ·

[05848] Λαός μου οὗτός ἐστι.

[05849] Καὶ αὐτὸς ἐρεῖ·

[05850] Κύριος ὁ Θεός μου.

[05851] Λέγει ταῦτα περὶ τῶν ἐξ Ἰουδαίων πεπιστευκότων.

[05852] Πρὸς γὰρ τοῖς δώδεκα ἀποστόλοις καὶ ἑτέρους ἑβδομήκοντα ἐξελέξατο·

[05853] μετὰ δὲ τὴν ἀνάστασιν, καὶ ἑκατὸν εἴκοσι κατὰ ταυτὸν εὑρέθησαν ὄντες.

[05854] Ὁ δὲ θεσπέ σιος Παῦλος καὶ πεντακοσίοις αὐτὸν ὁμοῦ συνηγμέ νοις ἔφησεν ὀφθῆναι.

[05855] Ὁ δὲ θειότατος Πέτρος δη μηγορήσας, νῦν μὲν τρισχιλίους, νῦν δὲ πεντακισχι λίους εἰς ζωὴν ἐσαγήνευσεν.

[05856] Ὁ δὲ μέγας Ἰάκωβος τῷ μακαρίῳ Παύλῳ φησί·

[05857] Θεωρεῖς, ἀδελφὲ, ^[81.1952] πόσαι μυριάδες εἰσὶ τῶν πεπιστευκότων Ἰου δαίων.

[05858] Ταῦτα διὰ τοῦ θεσπεσίου Ζαχαρίου προ είρηκεν ὁ Θεὸς, ὅτι τὰ δύο μέρη διὰ τὴν ἀπιστίαν ἐξολοθρευθήσεται, τὸ δὲ τρίτον τοῖς πειρασμοῖς πυρωθὲν καὶ ἀποφανθὲν δόκιμον, λαὸς αὐτοῦ χρη ματίσει, Κύριον αὐτὸν καὶ Θεὸν ὀνομάζων.

[05859] Τοῦτο καὶ δι' ἄλλου προφήτου φησὶν ὁ Θεός·

[05860] Ἐὰν ᾖ ὁ ἀριθμὸς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, τὸ κατάλειμμα σωθήσεται.

[05861] Τοῦτο καὶ διὰ τῶν ἐπαγομένων πάλιν ὁ μακάριος Ζαχαρίας ἔφη.

[05862] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι∆ʹ.

[05863] αʹ.

[05864] Ἰδοὺ ἡμέρα ἔρχεται Κυρίου, καὶ δια μερισθήσεται τὰ σκῦλά σου ἐν σοί.

[05865] Τῶν πολε μίων δηλονότι ταῦτα διανεμομένων.

[05866] βʹ.

[05867] Καὶ ἐπισυνάξω πάντα τὰ ἔθνη ἐπὶ Ἱερου σαλὴμ εἰς πόλεμον, καὶ ἁλώσεται ἡ πόλις, καὶ διαρ παγήσονται αἱ οἰκίαι, καὶ αἱ γυναῖκες μολυνθήσον ται·

[05868] καὶ ἐξελεύσεται τὸ ἥμισυ τῆς πόλεως ἐν αἰχμαλωσίᾳ·

[05869] οἱ δὲ κατάλοιποι τοῦ λαοῦ μου οὐ μὴ ἐξολοθρευθῶσιν ἐκ τῆς πόλεως·

[05870] Φασὶ γὰρ, Οὐ εσπασιανοῦ καὶ Τίτου μελλόντων ἐπιστρατεύειν, τοὺς τηνικαῦτα πιστοὺς ἐξ ἀποκαλύψεως τὴν πόλιν κατα λιπεῖν.

[05871] Τοῦτο δὲ καὶ διὰ τῶν θείων Εὐαγγελίων ἐκέλευ σεν ὁ ∆εσπότης Χριστός·

[05872] Ὅταν ἴδητε κυκλουμένην ὑπὸ στρατοπέδων τὴν Ἱερουσαλὴμ, γινώσκετε ὅτι ἐγγὺς τὸ τέλος αὐτῆς·

[05873] τότε οἱ ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ φευγέτωσαν εἰς τὰ ὄρη, καὶ ὁ ἐπὶ τοῦ δώματος μὴ καταβάτω ἆραί τι ἐκ τῆς οἰκίας.

[05874] Περὶ τούτων καὶ διὰ τοῦ μακαρίου προεθέσπισε Ζαχαρίου, ὅτι Οἱ κατάλοιποι οὐ μὴ ἐξολοθρευθῶσι.

[05875] (γʹ.) Καὶ ἐξελεύσεται Κύριος ἐν παρατάξει ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἐκείνοις, καθὼς ἡμέρα παρατάξεως αὐτοῦ ἐν ἡμέρᾳ πολέμου.

[05876] Παρατάξεται δὲ, οὐκ Ἰουδαίων ὑπερ μαχῶν, ἀλλὰ κατ' ἐκείνων στρατηγῶν.

[05877] Καὶ παρέσται Κύριος ὁ Θεός μου, καὶ πάντες οἱ ἅγιοι μετ' αὐτοῦ.

[05878] Λέγει δὲ τῶν ἀγγέλων τὰ τάγματα.

[05879] δʹ.

[05880] Καὶ στήσονται οἱ πόδες αὐτοῦ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐπὶ τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, τὸ κατέναντι Ἱερουσαλὴμ ἐξ ἀνατολῶν.

[05881] Ὅθεν γὰρ εἰς οὐρανοὺς ἀν ελήφθη, ἐκεῖθεν δίδωσι τοῖς κατ' Ἰουδαίων στρα τευομένοις τὴν νίκην.

[05882] Εἶτα λέγει, ὅτι διαιρεθήσεται τετραχὰ τὸ ὄρος, ὡς τὸ μὲν κατ' ἀνατολὰς, τὸ δὲ κατὰ δυσμὰς, τὸ δὲ κατὰ βοῤῥᾶν, τὸ δὲ κατὰ νότον χωρῆσαι.

[05883] Καὶ σχισθήσεται γὰρ, φησὶ, τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, τὸ ἥμισυ αὐτοῦ πρὸς ἀνατολὰς, καὶ τὸ ἥμισυ αὐτοῦ πρὸς δύσιν θάλασσαν, χάος μέγα σφόδρα, καὶ κλινεῖ τὸ ἥμισυ τοῦ ὄρους πρὸς βοῤ ῥᾶν, καὶ τὸ ἥμισυ αὐτοῦ πρὸς νότον, φάραγξ με γάλη.

[05884] (εʹ.) Καὶ ἐμφραχθήσεται ἡ φάραγξ τῶν ὀρέων ἕως Ἰασσὰ, καὶ ἐμφραχθήσεται, ὃν τρόπον ^[81.1953] ἐνεφράγη ἀπὸ προσώπου τοῦ σεισμοῦ ἐν ἡμέραις Ὀζίου βασιλέως Ἰούδα.

[05885] Ὄρος δὲ, ὡς οἶμαι, καλεῖτὴν φάλαγγα τῶν πολεμίων, εἰς τὴν τῆς Ἱερουσα λὴμ πολιορκίαν διαιρουμένην, καὶ τοὺς μὲν τὸ ἑῷον αὐτῆς μέρος, τοὺς δὲ τὸ ἐσπέριον καταλαβόντας, καὶ ἄλλους μὲν τὰ βόρεια, ἄλλους δὲ τὰ νότια φρου ροῦντας.

[05886] Εἰκὸς δὲ ἦν καὶ τὸ ὄρος αὐτὸ τὴν διαίρεσιν ταύτην ὑπομεῖναι, τοῦ Θεοῦ τὴν κατ' αὐτῶν δει κνύντος ὀργήν.

[05887] Καὶ γὰρ ἡνίκα τὸν ∆εσπότην τῷ σταυρῷ προσήλωσαν, σκότος μὲν ἐξεχύθη κατὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην, κλονουμένη δὲ ἡ γῆ τάφος αὐτοῖς αὐτοσχέδιος γενέσθαι ἠπείγετο, τὰ δὲ ὄρη κατ' αὐτῶν ἠφίει τὰς πτέρυγας.

[05888] Λέγει τοίνυν ὅτι τούτων τῶν ὀρέων ῥαγέντων, καὶ τῶν φαράγγων αἱ διαβάσεις ἐμφραχθήσονται·

[05889] καθάπερ ἐπὶ τοῦ Ὀζίου τοῦ μεγάλου σεισμοῦ γενομένου.

[05890] Εἰ γὰρ δι' ἐκεῖνον ἐλάττονα πλημμελήσαντα, καὶ τῆς ἱερωσύνης παρανόμως κατατολμήσαντα, οὕτως ἔσεισε τὴν γῆν τῶν ὅλων ὁ Κύριος, μειζόνων οὗτοι πειραθῆναι δίκαιοι συμφορῶν, τὰ μείζονα τολμήσαντες δυσσε βήματα.

[05891] Οὐδὲ γὰρ θεασάμενοι συγκινουμένην τὴν κτίσιν ἐπὶ τῷ τολμήματι τοῦ σταυροῦ, τὰ τῆς μετα μελείας προσεδέξαντο φάρμακα.

[05892] ∆ιόπερ ὁ Προφήτης καταλιπὼν τὰ ἐν τῷ καιρῷ τῆς τιμωρίας γεγενημένα, μεταφέρει τὸν λόγον ἐπὶ τὰ συμβάντα κατὰ τὴν τῆς παρανομίας ἡμέραν.

[05893] ὰʹ.

[05894] Ἐν ἐκείνῃ γὰρ, φησὶ, τῇ ἡμέρᾳ, καθ' ἣν ὁ τῆς οἰκουμένης σταυρωθήσεται Σωτὴρ, οὐκ ἔσται φῶς.

[05895] Καὶ τοῦτο ἡ ἱστορία ἐδίδαξεν·

[05896] Ἀπὸ γὰρ ἕκτης ὥρας μέχρις ἐννάτης σκότος ἐγένετο καθ' ὅλης τῆς οἰκουμένης, ἵνα πάντες οἱ ἄνθρω ποι τῇ τῆς προφητείας μαρτυρήσωσιν ἀληθείᾳ.

[05897] Ἀλλὰ ψύχος καὶ πάγος ἔσται μίαν ἡμέραν.

[05898] Καὶ τούτου δὲ οἱ εὐαγγελισταὶ μάρτυρες, καὶ τῶν ἀποστόλων ὁ κορυφαῖος ἐν τῷ πυλῶνι παρὰ τὴν πυρὰν θερμαινόμενος.

[05899] ζʹ.

[05900] Καὶ ἡ ἡμέρα ἐκείνη γνωστὴ τῷ Κυρίῳ.

[05901] Ἄνω γὰρ ἅπαντα προεγίνωσκεν ὁ Θεός.

[05902] Καὶ οὐχὶ ἡμέρα, καὶ οὐ νύξ.

[05903] Ἐὰν γὰρ ἡμέραν αὐτὴν προσαγορεῦσαι θελήσω, ἐπέχει με τῆς μεσημβρίας τὸ σκότος·

[05904] ἐὰν δὲ νύκτα βουληθῶ ὀνομάσαι διὰ τὸ σκότος, κωλύει με τὸ μέχρις ἕκτης ὥρας, καὶ τὸ μετὰ τὴν ἐννάτην γενόμενον φῶς.

[05905] Τοῦτο καὶ διὰ τοῦ Προφήτου προλέγει·

[05906] Καὶ πρὸς ἑσπέραν ἔσται φῶς.

[05907] Εἶτα τὰ ἐντεῦθεν φυόμενα ἀγαθά.

[05908] ηʹ.

[05909] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐξελεύσεται ὕδωρ ζῶν ἐξ Ἱερουσαλὴμ, καὶ τὸ ἥμισυ αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν τὴν πρώτην, καὶ τὸ ἥμισυ αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν τὴν ἐσχάτην.

[05910] Αἰνίττεται δὲ διὰ τούτου τὸ σωτήριον κήρυγμα, τὸ κατὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην δραμὸν, καὶ τά τε ἑῷα, τά τε ἑσπέρια τῆς θείας διδασκαλίας ἐμπλῆσαν.

[05911] Καὶ κατ' αὐτὴν μέντοι τὴν ἱστορίαν ἔστιν ἰδεῖν τὴν τῆς προφητείας ἀλήθειαν·

[05912] ^[81.1956] κατ' ἐκείνην γὰρ τὴν ἡμέραν ἐκ τῆς ἁγίας ἀνεστο μώθη πλευρᾶς ἡ τῆς σωτηρίας πηγὴ, ἀφ' ἧς τὰ διπλᾶ τῶν μυστηρίων ἐδεξάμεθα νάματα·

[05913] τὸ ὕδωρ, φημὶ, καὶ τὸ αἷμα, ἅπερ ὁ ἑωρακὼς μεμαρτύρηκε.

[05914] Τὸ μὲν καθαῖρον ἡμᾶς, καὶ τῶν ἁμαρτημάτων ἐλευ θεροῦν·

[05915] τὸ δὲ διατρέφον, καὶ ἄρδον, καὶ τεθηλέναι παρασκευάζον.

[05916] Λέγει δὲ καὶ τὸν καιρὸν ἐν ᾧ ταῦτα συνέβη.

[05917] Ἐν θέρει καὶ ἔαρι ἔσται οὕτως.

[05918] Ἐπειδὴ γὰρ οἱ μὲν διχὰ εἰς χειμῶνα καὶ θέρος, οἱ δὲ τετραχὰ εἰς ἔαρ, καὶ θέρος, καὶ μετόπωρον, καὶ χειμῶνα, τὸν ἐνιαυτὸν διαιροῦσιν, ἀμφότερα τέθεικε διὰ τὴν τῶν Ἰουδαίων ἀναίδειαν, ἵνα καὶ κατὰ τούτους καὶ κατ' ἐκείνους τὴν ἀλήθειαν δείξῃ.

[05919] Εἴτε γὰρ εἰς θέρος καὶ χειμῶνα τὸν ἐνιαυτὸν διαιρεῖτε, θέρους ἔσται ἀρχὴ, ὅτε ταῦτα συμβήσεται·

[05920] εἴτε τέσσαράς φατε τὰς τροπὰς, γινώσκετε ἔαρος εἶναι καιρὸν τὸν τούτου καιρόν.

[05921] Τότε προφανῶς βασιλεύσει τῆς οἰκου μένης ὁ παρ' ὑμῶν ἀνασκολοπισθεὶς, καὶ ἡ μὲν πολύθεος πλάνη λήψεται πέρας.

[05922] θʹ.

[05923] Ἔσται δὲ Κύριος εἷς, καὶ τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἓν, κυκλοῦν πᾶσαν τὴν γῆν καὶ τὴν ἔρημον.

[05924] Οὐ γὰρ μόνον Ἰουδαῖοι ταῦτα φρονήσουσιν, ἀλλὰ καὶ τὰ πάλαι θεογνωσίας ἔρημα ἔθνη, τά τε ἀπὸ νότου τῆς Ἱερουσαλὴμ, καὶ τὰ ἀπὸ βοῤῥᾶ·

[05925] τοῦτο γὰρ εἶπεν ὁ Προφήτης.

[05926] ιʹ.

[05927] Ἀπὸ Γαβαᾶ, καὶ ἕως Ῥεεμὼν, κατὰ νότον Ἱερουσαλήμ·

[05928] Ῥαμᾶ δὲ ἐπὶ τοῦ τόπου μενεῖ, ἀπὸ τῆς πύλης Βενιαμὶν, ἕως τῆς πύλης τῆς πρώτης.

[05929] Αἰνίττεται δὲ διὰ τούτων τὴν Βηθλεέμ·

[05930] καὶ γὰρ ὁ μακάριος Ματθαῖος, τῶν παίδων ἱστορή σας τὸν φόνον, τὴν προφητικὴν τέθεικε μαρτυρίαν, βοῶσαν·

[05931] Φωνὴ ἐν Ῥαμὰ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς·

[05932] Ῥαχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὑτῆς.

[05933] Λέγει δὲ, ὅτι τῶν δυσσεβῶν ἐκείνων ἀναιρεθέντων, οἱ πεπιστευκότες κατοικήσουσι καὶ τὴν τῷ Βενιαμὶν προσήκουσαν γῆν.

[05934] ιαʹ.

[05935] Καὶ ἀνάθεμα οὐκ ἔσται ἔτι, καὶ κατοικήσει τὴν Ἱερουσαλὴμ πεποιθότως.

[05936] ∆ιὰ δὲ τοῦ ἀνα θέματος τὴν τοῦ Θεοῦ ἐσήμανεν ἀλλοτρίωσιν·

[05937] οὐκ έτι γὰρ εἰδώλοις προσέξουσιν οἱ εἰς Χριστὸν πεπι στευκότες, ἀλλὰ μετ' εὐσεβείας τὴν Ἱερουσαλὴμ οἰκήσουσιν.

[05938] Οὕτω ταῦτα προειρηκὼς, μεταφέρει τὸν λόγον ἐπὶ τὸν Γὼγ καὶ Μαγὼγ, καὶ τοὺς σὺν ἐκείνοις κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ στρατεύσαντας.

[05939] Φησὶ γὰρ ὅτι·

[05940] ιβʹ.

[05941] Καὶ αὕτη ἔσται ἡ πτῶσις, ἣν κόψει Κύριος πάντας τοὺς λαοὺς, ὅσοι ἐπεστράτευσαν ἐπὶ Ἱερου σαλήμ·

[05942] Τακήσονται αἱ σάρκες αὐτῶν ἑστηκότων ἐπὶ τῶν ποδῶν αὑτῶν, καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν ῥυή σονται ἐκ τῶν ὀπῶν αὑτῶν, καὶ ἡ γλῶσσα αὐτῶν τακήσεται ἐν τῷ στόματι αὐτῶν.

[05943] ∆ιδάσκει οἵαις θεηλάτοις παραδοθήσονται τιμωρίαις·

[05944] τά τε γὰρ ^[81.1957] σώματα αὐτῶν ἐκτακήσονται φησὶ, καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν ἐκκοπήσονται, καὶ φθορὰν ὑπομενοῦσιν αἱ γλῶσσαι·

[05945] ἔξω δὲ αὐτοὺς τῶν οἰκείων καταστήσας φρενῶν τῶν ὅλων ὁ Κύριος, κατ' ἀλλήλων αὐτοὺς χωρῆσαι παρασκευάσει, ὥστε ταῖς ἀλλήλων δεξιαῖς τῷ θανάτῳ παραπεμφθῆναι·

[05946] οἱ δὲ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ στρατηγούμενοι Ἰουδαῖοι θεαταὶ μόνον τοῦ θανάτου γενόμενοι, τὸν ἐκείνων σκυλεύσουσι πλοῦτον, χρυ σὸν ὅτι πλεῖστον, καὶ ἄργυρον, καὶ ἐσθῆτα πολύ τιμον κομιζόμενοι·

[05947] οἱ γὰρ ἵπποι, σὺν τοῖς ὄνοις, καὶ ἡμιόνοις, καὶ καμήλοις, φθορᾷ μετὰ τῶν ἀνθρώ πων παραδοθήσονται.

[05948] ιὰʹ.

[05949] Καὶ ἔσται, ὅσοι ἐὰν καταλειφθῶσιν ἐκ πάντων τῶν ἐθνῶν τῶν ἐλθόντων ἐπὶ Ἱερουσαλὴμ, καὶ ἀναβήσονται ἐνιαυτὸν κατ' ἐνιαυτὸν τοῦ προσ κυνεῖν τῷ βασιλεῖ Κυρίῳ παντοκράτορι, καὶ τοῦ ἑορτάζειν τὴν ἑορτὴν τῆς Σκηνοπηγίας.

[05950] Ταύτης δὲ τῆς νίκης, φησὶ, γενομένης, τοσοῦτο δέος ἐπι πεσεῖται τοῖς καταλειπομένοις τῶν ἀλλοφύλων ἐθνῶν, ὡς κατ' ἐνιαυτὸν εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ τρέχειν, καὶ τῷ Κυρίῳ τῶν ὅλων τὸ σέβας προσφέρειν, καὶ μετὰ τοῦ λαοῦ πανηγυρίζειν τῆς Σκηνοπηγίας τὴν ἑορ τήν·

[05951] ἐπιτήδειος γὰρ εἰς ἀποδημίας ὁ ταύτης καιρὸς, θέρους ὑπάρχων καιρός.

[05952] ιζʹ ιθʹ.

[05953] Καὶ ἔσται, ὅσοι μὴ ἀναβῶσιν ἐκ πασῶν τῶν φυλῶν τῆς γῆς εἰς Ἱερουσαλὴμ, τοῦ προσκυνῆσαι τῷ βασιλεῖ Κυρίῳ παντοκράτορι, καὶ οὗτοι ἐκείνοις προστεθήσονται, καὶ οὐκ ἔσται ἐπ' αὐτοὺς ὑετός.

[05954] Ἐὰν δὲ φυλὴ Αἰγύπτου μὴ ἀναβῇ, μηδὲ ἔλθῃ ἐκεῖ, καὶ ἐπὶ τούτους ἔσται ἡ πληγὴ, ἢν πατάξει Κύριος πάντα τὰ ἔθνη, ὅσα ἂν μὴ ἀναβῇ τοῦ ἑορτάσαι τὴν ἑορτὴν τῆς Σκηνοπηγίας.

[05955] Αὕτη ἔσται ἡ ἁμαρτία Αἰγύπτου, καὶ ἡ ἁμαρτία πάντων τῶν ἐθνῶν, ὅσα ἂν μὴ ἀναβῇ τοῦ ἑορτάσαι τὴν ἑορτὴν τῆς Σκηνοπηγίας.

[05956] Ὅσοι δὲ, φησὶ, τῶν ἐθνῶν εὐσεβεῖν δοκιμάσαντες, εἶτα κατολιγωρήσαντες ὧν εὖ καὶ καλῶς προείλαντο, μὴ ἀφίκωνται κατὰ τὸ ἔθος εἰς τὴν προειρημένην πανήγυριν, ταυτὰ πεί σονται τοῖς ἐπιστρατεύσασι καὶ δεξαμένοις τὴν τιμω ρίαν.

[05957] Καὶ οὗτοι γὰρ, φησὶν, ἐκείνοις προστεθή σονται, καὶ οὐκ ἔσται ἐπ' αὐτοὺς ὑετός·

[05958] ἀντὶ τοῦ, φιλανθρωπίας οὐδεμιᾶς ἀπολαύσουσιν.

[05959] Εἴτε δὲ Αἰ γύπτιοι, εἴτε ἄλλοι τινὲς, ἐκπλαγέντες τὴν τοῦ Θεοῦ δύναμιν, καταμελήσωσι ταύτης τῆς ἑορτῆς, καὶ τὸ προσῆκον ἐν αὐτῇ τῷ Θεῷ μὴ προσενέγκωσι σέβας, καὶ ἐπ' αὐτοῖς, φησὶν ἔσται ἡ πτῶσις·

[05960] ἐπειδὴ χαλεπὰ πλημμελοῦσι, μεμαθηκότες μὲν τὴν τῶν οἰκείων εἰδώλων ἀσθένειαν, προφανῶς δὲ θεασάμενοι τοῦ Θεοῦ τὴν ἰσχὺν, καὶ τῇ προτέρᾳ ῥᾳθυμίᾳ προσ μένοντες.

[05961] κʹ, καʹ.

[05962] Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἔσται τὸ ἐπὶ τὸν χαλινὸν τοῦ ἵππου ἅγιον Κυρίῳ παντοκράτορι καὶ ἔσονται οἱ λέβητες ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου, ὡς φιά λαι πρὸ προσώπου τοῦ θυσιαστηρίου.

[05963] Καὶ ἔσται πᾶς ^[81.1960] λέβης ἐν Ἱερουσαλὴμ καὶ ἐν τῷ Ἰούδᾳ ἅγιος τῷ Κυρίῳ παντοκράτορι, καὶ ἥξουσι πάντες οἱ θυσιά ζοντες, καὶ λήψονται ἐξ αὐτῶν, καὶ ἑψήσουσιν ἐν αὐτοῖς.

[05964] Τῶν γὰρ μυρίων ἐκείνων ἀναιρεθέντων ἐθνῶν, οἷον ἀκροθίνια προσέφερον τῷ Θεῷ τῶν σκύ λων τὰ πλεῖστα.

[05965] Καὶ χαλινοὺς γὰρ ἀνέθηκαν, χάριν ὁμολογοῦντες ὑπὲρ τῆς τῶν ἵππων σφαγῆς·

[05966] καὶ λέ βητας δὲ ὅτι πλείστους, οἷόν τινας φιάλας πρὸ τοῦ θυσιαστηρίου τεθείκασιν, εἰς τὰς χρείας τῶν παντα χόθεν ἀφικνουμένων, καὶ προσφερόντων τὰ θύματα.

[05967] Πᾶς γὰρ δεόμενος ἕνα τούτων λαμβάνων ἥψει τῶν ἱερέων τὰ κρέα.

[05968] Κατ' ἐκεῖνον δὲ τὸν καιρὸν τῆς θείας εὐεργεσίας λαμπούσης, Οὐκ ἔσται Χανα ναῖος ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου παντοκράτορος.

[05969] Τουτέστι, τὰ Χαναναίων φρονῶν, ἀσεβείᾳ συζῶν, παρανομίᾳ χρώμενος.

[05970] Παράσχοι δὲ τῶν ὅλων ὁ Κύριος τήνδε τὴν φωνὴν ἐπαληθεῦσαι καὶ νῦν, καὶ μηδένα ἐν ἡμῖν Χαναναῖον ὀφθῆναι, ἀλλὰ πάντας κατὰ τοὺς εὐαγγελικοὺς πολιτεύεσθαι νόμους, καὶ τὴν μακα ρίαν περιμένειν ἐλπίδα, καὶ τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ με γάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ' οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[05971] Ἀμήν.

[05972] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΜΑΛΑΧΙΑΝ.

[05973] ΥΠΟΘΕΣΙΣ.

[05974] Μωσῆς μὲν ὁ μέγας ὁ νομοθέτης, πρῶτος ἡμῖν ἀνάγραπτα τὰ θεῖα καταλέλοιπε λόγια·

[05975] ὁ δὲ θεσπέ σιος Μαλαχίας μετὰ πάντας, τοὺς προφητείαν συγ γεγραφότας τὰ θεῖα θεσπίσματα συγγραφῇ παραδέ δωκε.

[05976] Τὸν δὲ χρόνον, τοῖς ἄλλοις παραπλησίως, οὐκ εἴρηκεν·

[05977] ἐδήλωσε δὲ δι' ὧν προεφήτευσεν, ὡς μετὰ τὴν οἰκοδομίαν τοῦ θείου ναοῦ, καὶ τοῦ λαοῦ τὴν εἰρήνην, ταύτης ἠξιώθη τῆς χάριτος.

[05978] Οὐ ῥᾳθυμίαν γὰρ αὐτοῖς ἐγκαλεῖ τὴν περὶ τὴν οἰκοδομίαν, καθ άπερ Ἀγγαῖος καὶ Ζαχαρίας οἱ μακάριοι, ἀλλὰ ἀνα μιμνήσκει αὐτοὺς τῶν θείων εὐεργεσιῶν·

[05979] ἐγκαλεὶ ^[81.1961] δὲ χωρὶς μὲν τοῖς ἱερεῦσι, χωρὶς δὲ τοῖς ἄλλοις, τὰς ὑπ' αὐτῶν τολμωμένας παρανομίας φέρων εἰς μέσον.

[05980] Προκηρύττει δὲ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ τὴν κατὰ σάρκα παρουσίαν, καὶ τὴν σωτηρίαν, ἧς διὰ ταύτην ἀπήλαυσε τῶν ἀνθρώπων τὸ γένος.

[05981] Προθε σπίζει δὲ καὶ τῶν ἐθνῶν τὴν κλῆσιν, καὶ Ἰουδαίων τὴν ἀπιστίαν, καὶ πρὸς τούτοις τὴν δευτέραν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνειαν.

[05982] Ἄγγελος δὲ τῇ Ἑλλάδι καλεῖται φωνῇ, Μαλαχίας δὲ τῇ Ἑβραίων.

[05983] Ἄρχεται δὲ τῆς προφητείας οὕτως·

[05984] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ.

[05985] αʹ.

[05986] Λῆμμα λόγου Κυρίου ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ, ἐν χειρὶ ἀγγέλου αὐτοῦ.

[05987] Ληφθεῖσά μου, φησὶν, ἡ διά νοια ὑπὸ θείας χάριτος, καὶ τῶν ἀνθρωπίνων ἁπάν των ἐκτὸς γενομένη, τὴν περὶ τοῦ Ἰσραὴλ ἐδέξατο προαγόρευσιν·

[05988] οὐχ ἵνα μόνος ταύτην ἔχω τὴν γνῶ σιν, ἀλλ' ἵνα καὶ αὐτοῖς ἐπαγγείλω τὰ δηλωθέντα.

[05989] Τούτου χάριν ἑαυτὸν ἄγγελον προσηγόρευσεν, ὡς τοῖς θείοις λόγοις ὑπηρετοῦντα.

[05990] Οὕτως ὑποδείξας τὸν δι' αὐτοῦ φθεγγόμενον Κύριον, παραινεῖ τῷ λαῷ προσέχειν τοῖς λεγομένοις.

[05991] Θέσθε δὴ ἐπὶ τὰς καρ δίας ὑμῶν.

[05992] Ἀντὶ τοῦ, Σὺν ἀκριβείᾳ πάσῃ τοῖς θεί οις λογίοις προσέχετε.

[05993] βʹ.

[05994] Ἠγάπησα ὑμᾶς, λέγει Κύριος, καὶ εἴπατε·

[05995] Ἐν τίνι ἠγάπησας ἡμᾶς;

[05996] Οὐχ ὡς ἐρωτήσεως τοιαύτης ὑπὸ τοῦ λαοῦ γενομένης τέθεικεν·

[05997] ἀλλὰ τὸ ἄγνωμον αὐτῶν τῆς διανοίας ἐλέγχει, ὅτι τοσαύτης ἀγάπης παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἀπολαύσαντες, οὐ μόνον ἀγνώμονες περὶ τὸν εὐεργέτην ἐγένοντο, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τοῦτο ἠγνόησαν, ὅτι ἠγαπήθησαν.

[05998] ∆ιόπερ ἐλέγχει αὐτῶν τὴν ἀχάριστον γνώμην, ἄνωθεν ἐκ τῶν προγόνων δεικνὺς τὴν τῆς ἀγάπης ὑπερ βολήν.

[05999] Οὐκ ἀδελφὸς ἦν Ἡσαῦ τοῦ Ἰακὼβ, λέγει Κύριος·

[06000] καὶ ἠγάπησα τὸν Ἰακὼβ (γʹ.), τὸν δὲ Ἡσαῦ ἐμίσησα;

[06001] Ἴστε σαφῶς, φησὶ, καὶ ὑμεῖς ταῖς Μω σαϊκαῖς ἐντρεφόμενοι διηνεκῶς ἱστορίαις, ὡς Ἡσαῦ καὶ ὁ Ἰακὼβ ὁ ὑμέτερος γενάρχης, καὶ τὸν αὐτὸν ἔσχον πατέρα, καὶ ἐκ μιᾶς ἐβλάστησαν μήτρας, καὶ τὴν αὐτὴν κατ' αὐτὸν ᾤκησαν γαστέρα·

[06002] ἀλλ' ὅμως οὐδὲ ἡ κοινωνία τῆς φύσεως, οὔτε ὁ χρόνος τῆς γεν νήσεως εἷς ὢν ἀμφοτέρων, ἴσην αὐτοῖς παρεσκεύασε τὴν ἐμὴν δοῦναι διάθεσιν·

[06003] ἀλλὰ καὶ τοῦ πατρὸς τοῖς τῆς φύσεως νόμοις ἀκολουθοῦντος, καὶ τῷ Ἡσαῦ δοῦναι τὰ πρωτοτόκια φιλονεικοῦντος, τὸν Ἰακὼβ ἀντ' ἐκείνου τὰ πρεσβεῖα λαβεῖν ᾠκονόμησα.

[06004] Τὸν μὲν γὰρ ἐμίσησα, διὰ τὴν πονηρίαν τοῦ τρόπου·

[06005] ^[81.1964] ἠγάπησα δὲ τὸν Ἰακὼβ, ὡς ἀρετῆς ἐραστήν.

[06006] Καὶ μέντοι καὶ τὸ γένος τοῦ Ἡσαῦ, ἐπειδὴ τοῦ προπάτορος τὸν τρόπον ἐζήλωσεν, ἀμελούμενον παρ' ἐμοῦ διετέλεσε.

[06007] ∆ιόπερ καὶ τὴν ἐρημίαν ταύ την ὑπέμεινε·

[06008] τοῦτο γὰρ διὰ τῶν ἐπαγομένων ἐδή λωσε.

[06009] Καὶ ἔταξα τὰ ὅρια αὐτοῦ εἰς ἀφανισμὸν, καὶ τὴν κληρονομίαν αὐτοῦ εἰς δώματα ἐρήμου.

[06010] (δʹ.) ∆ιότι ἐὰν εἴπῃ·

[06011] Ἡ Ἰδουμαία κατέστραπται, καὶ ἐπιστρέψωμεν, καὶ ἀνοικοδομήσωμεν τὰς ἠρημωμένας αὐτῆς·

[06012] τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ·

[06013] Αὐτοὶ οἰ κοδομήσουσι, καὶ ἐγὼ καταστρέψω, καὶ ἐπικλη θήσεται αὐτοῖς ὅρια ἀνομίας, καὶ λαὸς, ἐφ' ὃν παρα τέτακται Κύριος ἕως αἰῶνος.

[06014] Κἂν γὰρ ἐπιχειρή σωσι τὰς οἰκείας οἰκοδομῆσαι πόλεις, ψευδεῖς αὐτῶν ἀποφανῶ τὰς ἐλπίδας, καὶ λήψονται τῆς ἀνομίας τὴν ἐρημίαν καρπόν.

[06015] Τοῦτο γὰρ εἶπε·

[06016] Καὶ ἐπικληθήσεται αὐτοῖς ὅρια ἀνομίας.

[06017] Καὶ ταύτην παρ' ἐμοῦ μέχρι τέλους λήψονται τὴν ἀράν.

[06018] εʹ.

[06019] Καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν ὄψονται, καὶ ὑμεῖς ἐρεῖτε·

[06020] Ἐμεγαλύνθη Κύριος ὑπεράνω τῶν ὁρίων Ἰσραήλ.

[06021] Τοῦτο δὲ θεασάμενοι γνώσεσθε, ὅσης ὑμεῖς ἀπολαύετε παρ' ἐμοῦ προμηθείας.

[06022] Οὕτω δείξας ἣν ἔσχε περὶ αὐτοὺς ἀγάπην, τὴν πολλὴν αὐτῶν ἀγνω μοσύνην ἐλέγχει.

[06023] ὰʹ.

[06024] Υἱὸς δοξάζει πατέρα, καὶ δοῦλος τὸν κύριον αὑτοῦ φοβηθήσεται·

[06025] καὶ εἰ πατήρ εἰμι ἐγὼ, ποῦ ἐστιν ἡ δόξα μου;

[06026] καὶ εἰ Κύριός εἰμι ἐγὼ, ποῦ ἐστιν ὁ φόβος μου;

[06027] λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06028] ∆ύο, φησὶ, διαθέσεις ἐν τοῖς ἀρχομένοις ἅπασι πολιτεύον ται, ἀγάπη καὶ φόβος·

[06029] ἀλλ' ἡ μὲν υἱοῖς, ἡ δὲ δού λοις ἁρμόττει.

[06030] Ἐγὼ δὲ ὑμῖν ἀμφοτέρων τῶν ὀνομά των μετέδωκα·

[06031] οὐ γὰρ μόνον δούλους, ἀλλὰ καὶ υἱοὺς προσηγόρευσα·

[06032] Ἐγὼ γὰρ εἶπον·

[06033] Θεοί ἐστε, καὶ υἱοὶ Ὑψίστου πάντες.

[06034] Καί·

[06035] Υἱοὺς ἐγέννησα καὶ ὕψωσα.

[06036] Καί·

[06037] Υἱὸς πρωτότοκός μου Ἰσραήλ.

[06038] Εἰ μὲν οὖν τὴν τῶν υἱῶν προσηγορίαν ἀσπάζεσθε, δείξασθε τὸ γέρας, ὅπερ ὡς πατρὶ προσφέρειν ἐπείγεσθε.

[06039] Εἰ δὲ δούλους σφᾶς αὐτοὺς ὑπολαμβάνετε, τί δήποτε τὸ δέος, ὃ προσήκει δούλους ἔχειν, οὐκ ἔχετε;

[06040] καὶ ταῦτα τοιοῦτον ἔχοντες Κύριον, ὃς πάν των ὁμοῦ τῶν ὁρωμένων καὶ τῶν ἀοράτων κρατεῖ;

[06041] Μέχρι μὲν οὖν τούτου κοινῇ πᾶσιν αὐτοῖς ἐπεμέμ ψατο·

[06042] ἐντεῦθεν δὲ κατὰ διαίρεσιν τὴν κατηγορίαν ποιεῖται·

[06043] καὶ πρῶτον τῶν ἱερέων διελέγχει τὰ πλημ μελήματα, ἐπειδὴ καὶ μειζόνων ἐγκλημάτων ἦσαν ἄξιοι, οὐ μόνον αὐτοὶ παρανομοῦντες, ἀλλὰ καὶ παρανομίας ἀρχέτυπον τοῖς ἄλλοις γενόμενοι.

[06044] Ὑμεῖς οἱ ἱερεῖς, οἱ φαυλίζοντες τὸ ὄνομά μου, καὶ εἴπατε·

[06045] Ἐν τίνι ἐφαυλίσαμεν τὸ ὄνομά σου;

[06046] Ἡ περὶ τὴν ἱερατικὴν λειτουργίαν ὑμῶν καταφρό νησις εὐτελῆ μέ τινα καὶ οὐδενὸς ἄξιον λόγου παρὰ ^[81.1965] τοῖς πολλοῖς δείκνυσιν·

[06047] ὑμεῖς δὲ οὐδὲ τούτου λαμβά νετε αἴσθησιν, οὐδὲ γινώσκειν τὸ πλημμελούμενον βούλεσθε.

[06048] Τὸ γάρ·

[06049] Εἴπατε·

[06050] Ἐν τίνι ἐφαυλίσαμεν τὸ ὄνομά σου;

[06051] τοῦτο δηλοῖ·

[06052] οὐκ ἐπειδὴ ῥήμασι τοιούτοις ἐκέχρηντο, ἀλλ' ἐπειδὴ λογισμοὺς τοιούτους ἐκέκτηντο.

[06053] Εἶτα καὶ τοῦ φαυλισμοῦ λέγει τὰ αἴτια.

[06054] ζʹ.

[06055] Προσάγοντες πρὸς τὸ θυσιαστήριόν μου τοὺς ἄρτους ἠλισγημένους, καὶ εἴπατε·

[06056] Ἐν τίνι ἠλισγή σαμεν αὐτούς;

[06057] Ἐν τῷ λέγειν ὑμᾶς·

[06058] Τράπεζα Κυρίου ἐξουδενωμένη ἐστί·

[06059] καὶ τὰ ἐπιτιθέμενα ἐξουδενώ σατε.

[06060] Τοὺς ἠλισγημένους οἱ περὶ τὸν Ἀκύλαν καὶ Σύμμαχον μεμολυσμένους ἡρμηνεύκασιν, ἀντὶ τοῦ, οὐ κατὰ νόμον εἰργασμένους, ἀλλὰ παρανόμως γεγενημένους.

[06061] Ταῦτα δὲ ἐτολμᾶτε, οὐχ ἡγούμενοι σεπτὴν εἶναι τὴν ἀφιερωμένην μοι τράπεζαν.

[06062] Εἰ γὰρ ἐκείνῃ τὸ προσῆκον ἀπενείμετε σέβας, πάσης ἂν ἠξιώσατε σπουδῆς τὰ ἐπ' αὐτῆς μοι προσφερόμενα.

[06063] Ἔπειτα οὐ δεσποτικῶς, ἀλλὰ πατρικῶς αὐτοῖς ἐγ καλεῖ, ὅτι καὶ τυφλὰ καὶ χωλὰ προσέφερον θύματα, ἄρτια τοῦ νόμου σαφῶς ἱερατεύειν κελεύοντος.

[06064] Καὶ δεικνὺς τὴν τῆς ἀσεβείας ὑπερβολήν·

[06065] Προσάγαγε δὴ, φησὶν, αὐτὸ τῷ ἡγουμένῳ σου, εἰ προσδέξεται, εἰ λήψεται πρόσωπόν σου, λέγει Κύριος παντοκρά τωρ.

[06066] Εἰ γὰρ ὁ τὴν αὐτήν σοι περικείμενος φύσιν ὕβριν ἡγεῖται καὶ παροινίαν τὴν τοιαύτην τιμὴν, καὶ οὐδὲ παρόντα ἐρυθριᾷ σε, ἀλλὰ τὸ κακῶς προσ φερόμενον ἀποπέμπεται δῶρον, σκόπησον, ἡλίκον ἐστὶν ἀσέβημα τὸ τῷ ∆ημιουργῷ τῶν ὅλων τοιαῦτα προσφέρειν.

[06067] Εἶτα χρήσασθαι μεταμελείᾳ συμβου λεύει, καὶ τὴν οἰκείαν εὐμένειαν ὑπισχνεῖται.

[06068] θʹ.

[06069] Καὶ νῦν ἐξιλάσκεσθε τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ ὑμῶν, καὶ δεήθητε αὐτοῦ, ἵνα ἐλεήσῃ ὑμᾶς.

[06070] Καὶ πλείονα αὐτοῖς αἴσθησιν ἐντιθεὶς τοῦ τολμήματος, ἐναργέστερον ποιεῖται τὸν ἔλεγχον·

[06071] Ἐν χερσὶν ὑμῶν γέγονε ταῦτα, οὐ πατρῴαν ὑμῖν ἐγκαλῶ παρανομίαν, ἀλλ' ἔτι καὶ νῦν ὑφ' ὑμῶν τολμωμένην.

[06072] Εἰ λήψομαι ἐξ ὑμῶν πρόσωπα;

[06073] λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06074] Τοῦτο κατ' ἐρώτησιν ἀναγνωστέον·

[06075] ∆ίχα γὰρ με τανοίας ἵλεως ὑμῖν γενήσομαι;

[06076] ιʹ.

[06077] ∆ιότι καὶ ἐν ὑμῖν συγκλεισθήσονται θύραι, καὶ οὐκ ἀνάψετε τὸ θυσιαστήριόν μου δωρεάν.

[06078] Ἐπειδὴ δὲ ἀναλγησίαν ἐσχάτην νοσεῖτε, οἶδα ὡς τῆς ἐμῆς ὑμᾶς αὐλῆς ἀποπέμψομαι, καὶ οἷόν τινας θύρας ἀποκλείσω, τὴν κατὰ νόμον παύων λατρείαν·

[06079] οὐ γὰρ ἀνέξομαι μάτην θυσίας προσφέρεσθαι, οὐδενὸς τὴν ἐντεῦθεν ὄνησιν δεχομένου.

[06080] Οὕτως Ἰουδαίοις προαγορεύσας τῆς νομικῆς ἱερουργίας τὴν παῦλαν, τὴν καθαρὰν καὶ ἀναίμακτον τῶν ἐθνῶν προκηρύττει θυσίαν.

[06081] Καὶ πρῶτον μὲν πρὸς αὐτοὺς Ἰουδαίους φησίν·

[06082] Οὐκ ἔστι μοι θέλημα ἐν ὑμῖν, λέγει Κύριος παντοκράτωρ, καὶ θυσίαν οὐ προσδέξομαι ἐκ τῶν χειρῶν ὑμῶν.

[06083] Εἶτα τῶν ἐθνῶν προδηλοῖ τὴν εὐσέ βειαν·

[06084] ^[81.1968] ιαʹ.

[06085] ∆ιότι Ἀπὸ ἀνατολῶν ἡλίου, καὶ ἕως δυ σμῶν, τὸ ὄνομά μου δεδόξασται ἐν τοῖς ἔθνεσι, καὶ ἐν παντὶ τόπῳ θυμίαμα προσάγεται τῷ ὀνόματί μου, καὶ θυσία καθαρά·

[06086] διότι μέγα τὸ ὄνομά μου ἐν τοῖς ἔθνεσι, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06087] Ὑμᾶς μὲν οὖν ἀπώσομαι παντελῶς·

[06088] βδελύττομαι γὰρ κομιδῇ τὰ παρ' ὑμῶν γινόμενα·

[06089] διότι καὶ τὰς παρ' ὑμῶν προσφερομένας ἀποστρέφομαι θυσίας·

[06090] ἀνθ' ὑμῶν δὲ πᾶσαν ἔχω σεβομένην τὴν οἰκουμένην.

[06091] Οἱ γὰρ πᾶσαν οἰκοῦντες τὴν γῆν, ἣν ἥλιος ἀνίσχων τε καὶ δυόμενος καταλάμπει, καὶ θυμίαμά μοι προσοίσουσι πανταχοῦ, καὶ τὴν θυσίαν ἱερεύσουσι τὴν καθαρὰν καὶ φίλην ἐμοί.

[06092] Γνώσονται γάρ μου τὸ ὄνομα, καὶ τὸ βούλημα, καὶ τὸ πρόσφορον προσάξουσι σέβας.

[06093] Οὕτω καὶ ὁ Κύριος πρὸς τὴν Σαμαρεῖτιν ἔφη·

[06094] Γύναι, πίστευσόν μοι, ὅτι ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οὔτε ἐν τῷ ὄρει τούτῳ, οὔτε ἐν Ἱεροσολύμοις προσκυνήσετε τῷ Πατρί.

[06095] Πνεῦμα γὰρ ὁ Θεὸς, καὶ τοὺς προσκυνοῦν τας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν.

[06096] Ταῦτα πεπαιδευμένος ὁ μακάριος Παῦλος, ἐν παντὶ τόπῳ κελεύει προσεύχεσθαι, αἴροντας ὁσίους χεῖρας χωρὶς ὀργῆς καὶ διαλογισμῶν.

[06097] Καὶ ὁ θεῖος δὲ Μαλα χίας σαφῶς ἡμᾶς διὰ τούτων ἐδίδαξε τὴν νῦν πολι τευομένην εὐσέβειαν·

[06098] πέπαυται μὲν γὰρ ἡ περιγε γραμμένη τῶν ἱερέων λατρεία, πᾶς δὲ τόπος ἐπιτή δειος εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ θεραπείαν νενόμισται·

[06099] καὶ τῶν μὲν ἀλόγων θυμάτων τέλος ἔλαβεν ἡ σφαγὴ, μόνος δὲ ὁ ἄμωμος ἀμνὸς ἱερεύεται, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, καὶ ὥσπερ τι σύμβολον τῆς ἀρετῆς τὸ εὐῶδες θυμίαμα.

[06100] Ἰουδαῖοι δὲ κατὰ τὴν θείαν πρόῤῥησιν ἀπεβλήθησαν·

[06101] διό φησιν πρὸς αὐ τούς·

[06102] Ὅτι μέγα τὸ ὄνομά μου ἐν τοῖς ἔθνεσιν.

[06103] (ιβʹ.) Ὑμεῖς δὲ βεβηλοῦτε αὐτὸ, ἐν τῷ λέγειν ὑμᾶς·

[06104] Τρά πεζα Κυρίου ἠλισγημένη ἐστὶ, καὶ τὰ ἐπιτιθέμενα ἐξουδένωται βρώματα αὐτοῦ.

[06105] Εἰς τοσαύτην γὰρ ἀσέβειαν ἐξετράπητε, ὡς μὴ μόνον παρανόμως προσ φέρειν, ἀλλὰ καὶ εὐτελῆ προσαγορεύειν τὴν ἀφιερω μένην μοι τράπεζαν·

[06106] καὶ ἐγκαλούμενοι, τί δήποτε τοιαῦτα δῶρα προσφέρετε, εἰπεῖν τετολμήκατε, ὡς Καὶ ταῦτα μετὰ πολλῶν ἱδρώτων καὶ κόπων συλλέ γομεν.

[06107] Οὗ χάριν καὶ ταύτης ὑμᾶς γυμνώσω τῆς εὐ πορίας·

[06108] ταῦτα γὰρ διὰ τῶν ἐπαγομένων ἐσήμανε.

[06109] ιγʹ.

[06110] Καὶ εἴπατε·

[06111] Ταῦτα ἐκ κακοπαθείας ἐστί.

[06112] Καὶ ἐξεφύσησα αὐτὰ, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06113] Εἶτα ἐπαρᾶται τοῖς εὐποροῦσι μὲν ἀῤῥένων θρεμ μάτων, καὶ ὑποσχομένοις ἱερεῖα ταῦτα προσοίσειν, καὶ καταλιμπάνουσιν μὲν ἐκεῖνα, ἄλλα δὲ ἀντ' ἐκεί νων πεπηρωμένα προσφέρουσι.

[06114] ∆ι' αὐτῶν γὰρ, φησὶ, μαθεῖν ὑμᾶς δεῖ τῶν πραγμάτων τῆς ἐμῆς βασιλείας καὶ δυναστείας τὸ μέγεθος, ὃ γνώριμον ποιήσω πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.

81.1969

[06115] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βʹ.

[06116] αʹ.

[06117] Καὶ νῦν ἡ ἐντολὴ αὕτη πρὸς ὑμᾶς, ὦ ἱε ρεῖς.

[06118] Ἐὰν δὲ μὴ βουληθῆτε σπουδαίως προσχεῖν τοῖς ὑπ' ἐμοῦ λεγομένοις, καὶ πάντων ὁμοῦ τὸ σέβας τὸ ἐμὸν προτιμῆσαι, Ἐξαποστελῶ ἐφ' ὑμᾶς τὴν κατάραν, καὶ ἐπικαταράσομαι τὴν εὐλογίαν ὑμῶν, καὶ καταράσομαι αὐτὴν, καὶ διασκεδάσω τὴν εὐλο γίαν ὑμῶν, καὶ οὐκ ἔσται ἐν ὑμῖν, ὅτι ὑμεῖς οὐ τίθεσθε εἰς καρδίαν ὑμῶν.

[06119] Εὐλογίαν καλεῖ τὴν ἱερωσύνην αὐτὴν, ἣν κατὰ θείαν ἔλαβον χάριν·

[06120] ταύ την ἠπείλησε καταλύσειν καὶ διασκεδάσειν διὰ τὴν περὶ αὐτὴν γεγενημένην ἀτοπίαν.

[06121] γʹ.

[06122] Ἰδοὺ ἐγὼ ἀφορίζω ὑμῖν τὸν ὦμον, καὶ διασκορπιῶ ἔνυστρον ἐπὶ τὰ πρόσωπα ὑμῶν, ἔνυστρον ἑορτῶν ὑμῶν, καὶ λήψομαι ὑμᾶς εἰς τὸ αὐτό.

[06123] Τοῦτο ὁ Ἀκύλας ἡρμήνευσεν·

[06124] Ἰδοὺ ἐγὼ ἐπιτιμῶ ὑμῖν σὺν τῷ βραχίονι, καὶ λικμήσω κόπρον ἐπὶ πρόσωπα ὑμῶν, κόπρον ἑορτῶν ὑμῶν.

[06125] Ἐπειδὴ γὰρ τοῖς ἱερεῦσι κατὰ νόμον ἀφώριστό τε τὸ στηθύ νιον, καὶ ὁ βραχίων ὁ δεξιὸς, ἀπειλεῖ καὶ αὐτοὺς ἀποῤῥίψειν, καὶ τὸν ἀφορισθέντα αὐτοῖς βραχίονα·

[06126] ἀντὶ δὲ τοῦ στηθυνίου τὸ ἔνυστρον τέθεικε, τὸ τῆς κόπρου δοχεῖον.

[06127] Πάλαι μὲν γὰρ αὐτοῖς εὐσεβοῦσιν ὁ Θεὸς τὸν βραχίονα τὸν δεξιὸν ἀπένειμεν, ὡς σύμβο λον τῆς πρακτικῆς ἀρετῆς·

[06128] τὸ δὲ στηθύνιον, ὃ τῆς καρδίας καθάπερ τις θώραξ προβέβληται, φυλάττον αὐτὴν καὶ καλύπτον, σύμβολον τῶν τῆς εὐσεβείας δογμάτων.

[06129] Ἐπειδὴ δὲ καὶ τῆς εὐσεβείας ἑκόντες ἐξ έστησαν, καὶ τῆς ἀρετῆς ἐγυμνώθησαν, τὸ ἔνυστρον λέγει, τὸ τῆς κόπρου δοχεῖον, εἰς τὰ πρόσωπα αὐτῶν σκεδαννύναι, τὴν αἰσχύνην καὶ τὴν ἀτιμίαν διὰ τού των σημαίνων.

[06130] Τούτου δὲ, φησὶ, γινομένου, γνώ σεσθε ὡς ἐγὼ τοῖς ὑμετέροις προγόνοις ἔδωκα τὴν περὶ τῶν θυσιῶν ἐντολήν.

[06131] Εἶτα μέμνηται διὰ τοῦ Λευῒ τοῦ Ἀαρὼν τοῦ πρώτου ἱερέως.

[06132] Ἔφη γὰροὕτως·

[06133] δʹ.

[06134] Καὶ ἐπιγνώσεσθε, ὅτι ἐγὼ Κύριος ἐξαπ έσταλκα πρὸς ὑμᾶς τὴν ἐντολὴν ταύτην, τοῦ εἶναι τὴν διαθήκην μου πρὸς τοὺς Λευΐτας, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06135] Εἶτα τούτοις ἐπήγαγεν·

[06136] εʹ.

[06137] Ἡ διαθήκη μου ἦν μετ' αὐτοῦ τῆς ζωῆς καὶ τῆς εἰρήνης, καὶ ἔδωκα αὐτῷ φόβῳ φοβεῖσθαί με, καὶ ἀπὸ προσώπου ὀνόματός μου στέλλεσθαι αὐτόν.

[06138] Ταῦτα γὰρ ποιοῦντι, φησὶ, ζωὴν καὶ εἰρήνην ἐπηγ γειλάμην μισθόν·

[06139] τούτου γὰρ εἵνεκα ζωῆς καὶ εἰρή νης αὐτὴν προσηγόρευσε διαθήκην, ὡς ταῦτα προ ξενοῦσαν τοῖς πειθομένοις.

[06140] ὰʹ.

[06141] Νόμος ἀληθείας ἦν ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ, καὶ ἀδικία οὐχ ηὑρέθη ἐν τοῖς χείλεσιν αὐτοῦ·

[06142] ἐν εἰ ρήνῃ κατευθύνων ἐπορεύθη μετ' ἐμοῦ, καὶ πολλοὺς ἐπέστρεψεν ἀπὸ ἀδικίας.

[06143] Ἡ γὰρ ἁμαρτία τὴν πρὸς Θεὸν ἔχθραν ἐργάζεται·

[06144] ἡ δικαιοσύνη δὲ πραγ ματεύεται τὴν εἰρήνην.

[06145] Λέγει τοίνυν ὅτι τὴν εὐθεῖαν ^[81.1972] ὁδεύων, καὶ τιμῶν τὴν ἀλήθειαν, καὶ τὴν ἀδικίαν μυσαττόμενος, ἵλεών με εἶχεν, καὶ τῆς ἐμῆς ἀπο λαύων εἰρήνης, πολλοῖς πλανωμένοις ἐγένετο πρὸς ἀλήθειαν ποδηγός·

[06146] δίκαιον γὰρ διαφερόντως τὸν ἱε ρέα εἶναι τῶν θείων νόμων ἐργάτην·

[06147] ἅτε δὴ κεχει ροτονημένον τῶν ἄλλων διδάσκαλον, καὶ τὰ θεῖα λό για διαπορθμεύειν πεπιστευμένον·

[06148] ἄγγελος γὰρ Κυ ρίου παντοκράτορός ἐστιν, ἀπαγγέλλων τοῖς ἄλλοις τοῦ Θεοῦ βούλημα.

[06149] ηʹ.

[06150] Ὑμεῖς δὲ ἐξεκλίνατε ἐκ τῆς ὁδοῦ μου, καὶ ἠσθενήσατε πολλοὺς ἐν νόμῳ, διεφθείρατε τὴν δια θήκην τοῦ Λευῒ, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06151] Τὸ, ἠσθενήσατε πολλοὺς, ἐσκανδαλίσατε ἡρμήνευσαν.

[06152] Ἀκύλας καὶ Σύμμαχος.

[06153] Λέγει δὲ, ὅτι Τὴν παρανο μίαν ἀσπασάμενοι, καὶ ἄλλοις λώβης ἐγένεσθε πρό ξενοι.

[06154] Εἶτα αὐτοῖς προλέγει τὰ νῦν αὐτοὺς κατειλη φότα κακά.

[06155] θʹ.

[06156] Καὶ ἐγὼ ἔδωκα ὑμᾶς ἐξουδενωμένους, καὶ ἀπεῤῥιμμένους εἰς πάντα τὰ ἔθνη, ἀνθ' ὧν ὑμεῖς οὐκ ἐφυλάξατε τὰς ὁδούς μου, ἀλλ' ἐλαμβάνετε πρόσ ωπα ἐν νόμῳ.

[06157] Ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν, ἐδυσ ωπεῖσθε πρόσωπα ἐν νόμῳ.

[06158] Αἰτιᾶται δὲ αὐτοὺς, ὡς παραβάτας τοῦ νόμου γεγενημένους, καὶ εἰς χάριν τινῶν παρανόμως δικάζοντας, ἢ χρήματα κομιζο μένους παρὰ τῶν προσφερόντων τὰ θύματα, καὶ δε χομένους παρ' αὐτῶν τά τινα λώβην ἐν τοῖς μέλεσιν ἔχοντα.

[06159] ιʹ.

[06160] Οὐχὶ πατὴρ εἶς πάντων ὑμῶν;

[06161] οὐχὶ Θεὸς εἷς ἔκτισεν ὑμᾶς;

[06162] τί ὅτι ἐγκατελίπετε ἕκαστος τὸν ἀδελ φὸν αὑτοῦ, τοῦ βεβηλῶσαι τὴν διαθήκην τῶν πατέρων ὑμῶν;

[06163] Ὑφ' ἑνὸς, φησὶ, δημιουργηθέντες Θεοῦ, ὃς δίκην πατρὸς εἰς ἅπαντας ὑμᾶς τὴν οἰκείαν ἀγάπην ἐπεδείξατο, οὕτω τῶν ὁμοφυῶν ἠμελήσατε, καὶ οὔτε τῆς φύσεως, οὔτε τῆς χάριτος τὴν κοινω νίαν ᾐδέσθητε, ἀλλ' ἀτημελήτους τοὺς ὑμετέρους ἀδελφοὺς κατελίπετε, καὶ περιείδετε τῶν ἐμῶν νόμων παραβάτας γεγενημένους·

[06164] καὶ ταῦτα ἔχοντες τὸν Ἰούδαν καὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ ὠφελείας παράδειγμα.

[06165] ιαʹ.

[06166] Ἐγκατελείφθη γὰρ Ἰούδας, καὶ βδέλυγμα ἐγένετο ἐν τῷ Ἰσραὴλ καὶ ἐν Ἱερουσαλὴμ, διότι ἐβεβήλωσεν Ἰούδας τὰ ἅγια Κυρίου, ἐν οἷς ἠγά πησε.

[06167] Καὶ δεικνὺς σαφῶς, ἃ ἠγάπησε, ἐπήγαγε·

[06168] Καὶ ἐπετήδευσεν εἰς θεοὺς ἀλλοτρίους.

[06169] Ὁ γὰρ Ἰούδας, φησὶ, καὶ ἐν τῷ Ἰσραὴλ, καὶ ἐν τῇ Ἱερουσαλὴμ, μυσαρὸς ἐνομίσθη, ἀντικρὺς παρανομήσας, καὶ τοὺς θείους νόμους πατήσας, καὶ τοὺς οὐκ ὄντας ἀντὶ τοῦ ὄντος προσκυνήσας θεούς.

[06170] Εἶτα κοινὴν κατὰ τῶν τοιούτων ἁπάντων ἐκφέρει τὴν ἀπειλήν·

[06171] ιβʹ.

[06172] Ἐξολοθρεύσει Κύριος τὸν ἄνθρωπον τὸν ποιοῦντα ταῦτα, ἕως ἂν καὶ ταπεινωθῇ ἐκ σκηνω μάτων Ἰακὼβ, καὶ ἐκ προσαγόντων θυσίαν Κυρίῳ παντοκράτορι.

[06173] Τοῦ γὰρ συλλόγου τῶν εὐσεβῶν ἀλ λότριος ὁ δυσσεβείᾳ συζῶν.

[06174] Ἐντεῦθεν εἰς ἑτέραν μεταφέρει κατηγορίαν τὸν λόγον·

[06175] ἐγκαλεῖ γὰρ αὐτοῖς, ^[81.1973] ὅτι τὰς ὁμόζυγας καταλιπόντες ἑτέραις παρανόμως ἐμίγνυντο γυναιξί.

[06176] ιγʹ.

[06177] Καὶ ταῦτα, ἃ ἐμίσουν, ἐποιεῖτε ἃ δὲ μισεῖ ὁ Θεὸς, ἄθλιος ὁ φιλῶν.

[06178] Τί δὲ ταῦτά ἐστι, δι δάσκει·

[06179] Ἐκαλύπτετε ἐν δάκρυσι τὸ θυσιαστήριον Κυρίου, καὶ κλαυθμῷ, καὶ στεναγμῷ ἐκ κόπων.

[06180] Αἱ γὰρ ὑπὸ τῶν οἰκείων ἀνδρῶν ἀδικούμεναι γυναῖ κες, τῶν ἐπικουρούντων σπανίζουσαι, ὀδυρμοῖς καὶ δάκρυσι κεχρημέναι, τὸν δίκαιον ἐκάλουν κριτήν·

[06181] ταῦτα δὲ ἠναγκάζοντο δρᾷν ὑπὸ τῆς συνεχούσης ὀδύνης.

[06182] Τοῦτο γὰρ εἶπεν, ἐκ κόπων.

[06183] Τοιγάρτοι τού των γιγνομένων, Ἔτι ἄξιον ἐπιβλέψαι εἰς θυσίαν ὑμῶν;

[06184] (ιδʹ.) Καὶ εἴπατε·

[06185] Ἕνεκεν τίνος;

[06186] Τῆς γὰρ παρανομίας μυσαρὰ δεικνύσης τὰ ὑφ' ὑμῶν προσφερόμενα, ἀναλ γήτως ἔτι διάκεισθε, καὶ τούτου τὴν αἰτίαν ἀγνοεῖν προσποιεῖσθε.

[06187] ∆ι' ὃ τῇ συνήθει μακροθυμίᾳ χρώ μενος, ταύτην ὑμᾶς διδάσκω.

[06188] Ὅτι Κύριος ἐμαρτύρατο ἀναμέσον σοῦ καὶ ἀναμέσον γυναικὸς νεότητός σου, ἣν ἐγκατέλιπες·

[06189] καὶ αὕτη κοινωνός σου, καὶ γυνὴ διαθήκης σου.

[06190] (ιεʹ.) Καὶ οὐκ ἄλλος ἐποίησε, καὶ ὑπόλειμμα πνεύματός σου.

[06191] Ἀναμνήσθητε γὰρ τοῦ πρώτου νόμου τοῦ δοθέντος τῷ Ἀδὰμ καὶ τῇ Εὔᾳ·

[06192] εὐθὺς γὰρ τὴν γυναῖκα δημιουργήσας, καὶ οἱονεὶ νυμφοστόλος γενό μενος, προσάγει μὲν αὐτὴν τῷ ἀνδρί·

[06193] δίδωσι δὲ τοῦ γάμου τοὺς νόμους·

[06194] Ἀντὶ τούτου, φήσας, κατα λείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὑτοῦ, καὶ τὴν μητέρα αὑτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν.

[06195] Αὐτοῦ τοίνυν τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων, καὶ δημιουργήσαντος ἀμφοτέρους, καὶ συνάψαντος, καὶ τοῦτον τεθεικότος τὸν νόμον, πῶς τολμᾶτε παραβαίνειν προφανῶς τὰ ἄνωθεν ὡρισμένα, οὐδὲ τῆς θείας εὐλογίας ἀναμι μνήσκεσθε τῆς τοῖς ὑμετέροις πατράσιν ἐπηγγελ μένης·

[06196] Αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε, καὶ πληρώ σατε τὴν γῆν;

[06197] Τοῦτο γὰρ καὶ ἐνταῦθά φησι·

[06198] Καὶ ὑπόλειμμα πνεύματός σου.

[06199] Θνητὴν γὰρ ἔχοντες φύσιν, διὰ τῶν τικτομένων ἐπὶ πλεῖστον τὴν ὑμετέραν διασώζετε μνήμην·

[06200] ἀλλὰ ταῦτα τοῦ Θεοῦ νομοθετή σαντος, ὑμεῖς ἀντιλέγετε φάσκοντες, οὐ γάμων σω φρόνων, ἀλλὰ πολυπαιδίας κήδεσθαι τὸν Θεόν.

[06201] Εἴπατε γὰρ, Τί ἄλλο ζητεῖ ὁ Θεὸς ἢ σπέρμα;

[06202] Ἀλλ' ἐγὼ παρεγγυῶ ὑμῖν, τούτων ἀποστάντας τῶν λόγων, τοὺς θείους νόμους φυλάξαι, καὶ τὴν ἐξ ἀρχῆς συζευχθεῖ σαν γυναῖκα τοῦ ζυγοῦ μὴ χωρίσαι.

[06203] Εἶτα τῆς ἐν νόμῳ γεγενημένης ἀναμιμνήσκει συγκαταβάσεως.

[06204] ιὰʹ.

[06205] Ἀλλ' ἐὰν μισήσῃς, ἐξαπόστειλον, λέγει Κύριος Ἰσραήλ.

[06206] Καὶ γὰρ ἐν τῷ νόμῳ διαγορεύει δοῦναι βιβλίον ἀποστασίου τῇ γυναικὶ τὸν οὐκ εὖ περὶ αὐτὴν διακείμενον.

[06207] Τοῦτον δὲ τὸν νόμον ἑρ μηνεύων ὁ Κύριος τοῖς Φαρισαίοις φησί·

[06208] Μωσῆς πρὸς τὴν σκληροκαρδίαν ὑμῶν ἐνομοθέτησεν οὕτως·

[06209] ἐξ ἀρχῆς δὲ οὐκ ἐγένετο οὕτως·

[06210] ὁ γὰρ ποιήσας αὐ ^[81.1976] τοὺς, ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς·

[06211] ἀντὶ τοῦ, ἕνα καὶ μίαν, οὐχ ἕνα ἄνδρα καὶ δύο γυναῖκας, ἵνα ταύτην μισήσας συναφθῇ τῇ ἑτέρᾳ.

[06212] Οὐκοῦν ἡ δη μιουργία σωφροσύνης ἦν νομοθεσία.

[06213] Ἐπειδὴ δὲ ᾔδει τῶν Ἰουδαίων τὸ μανικὸν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ὅτι τῆς μισουμένης ἀπαλλαγῆναι βουλόμενοι μὲν, οὐ δυνά μενοι δὲ διὰ τὸν νόμον, καὶ φόνον ταύτης τολμή σουσι·

[06214] συγχωρεῖ τὸ ἔλαττον κακὸν, ἵνα κωλύσῃ τὸ μεῖ ζον·

[06215] καί φησιν·

[06216] Ἐὰν μισήσῃς, ἐξαπόστειλον.

[06217] Συναφθήσεται γὰρ ἑτέρῳ, καὶ μετ' ὀδύνης οὐ βιώ σεται.

[06218] Ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις παιδεύων ἀρετὴν ἀντικρὺς βοᾷ·

[06219] Πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν γυναῖκα αὑτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας, ποιεῖ αὐτὴν μοιχευθῆναι·

[06220] καὶ ὁ ἀπολελυμένην γαμῶν μοιχᾶται.

[06221] Καὶ ἐνταῦθα δὲ ταυτὸ τοῦτο αἰνίττεται·

[06222] Γυμνωθήσεται, φησὶ, τὰ κεκρυμμένα ὑμῶν βουλεύματα, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06223] Κἂν μὴ διά τινα πρόφασιν δικαίαν καὶ εὔλογον διαλύσητε τὸν γάμον, κριτὴς ὑμῶν ἔσται τῶν ὅλων ὁ Κύριος.

[06224] Τοιγαροῦν Φυλάξασθε ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν, καὶ μὴ ἐγκαταλίπητε τὴν συν θήκην.

[06225] Χαλινώσατε, φησὶ, τὰς κακὰς ὁρμὰς, καὶ τὰς περὶ τοῦ γάμου γεγενημένας μὴ διασπά σητε συνθήκας.

[06226] Οὕτω τῆσδε τῆς παρανομίας κατ ηγορήσας, καὶ τῷ πάθει τὴν πρόσφορον ἐπιθεὶς θε ραπείαν, βλασφημίας τινὸς παρ' αὐτῶν τολμωμένης ποιεῖται τὸν ἔλεγχον, καί φησιν·

[06227] ιζʹ.

[06228] Οἱ παροξύνοντες τὸν Θεὸν ἐν τοῖς λόγοις ὑμῶν, καὶ εἴπατε·

[06229] Ἐν τίνι παρωξύναμεν αὐτόν;

[06230] Ἐν τῷ λέγειν ὑμᾶς·

[06231] Πᾶς ποιῶν πονηρὸν, καλὸν ἐνώπιον Κυρίου, καὶ ἐν αὐτοῖς ηὐδόκησε·

[06232] καὶ ποῦ ἔστιν ὁ Θεὸς τῆς δικαιοσύνης;

[06233] Τινὲς γὰρ ὑπ' ἀνοίας ἐσχάτης ὁρῶντές τινας πονηρίᾳ συζῶντας, εὐπραξίας δὲ ἀπολαύοντας, ἐτόλμων λέγειν ὅτι χαίρειν ἔοικε τοῖς πονηροῖς ὁ Θεός·

[06234] οὐ γὰρ ἂν αὐτοῖς τοσαύτην εὐκληρίαν ἀπένειμεν.

[06235] Αὕτη με λίαν ἡ βλασφημία πρὸς ὑμετέραν παρεκίνησε τιμωρίαν.

[06236] Ὑμεῖς δὲ οὐδὲ σμικρὰν πλημμέλειαν ὑπολαμβάνετε τὴν μεγί στην ἀσέβειαν.

[06237] Ταύτην γὰρ αὐτῶν τὴν ἀναλγησίαν ἐλέγχων ἔφη·

[06238] Καὶ εἴπατε·

[06239] Ἐν τίνι παρωξύναμεν αὐτόν;

[06240] Ἔδει δὲ συνιδεῖν ὑμᾶς, ὡς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς δικαιοσύνης ὑπάρχει πηγή·

[06241] τοῦτο δὲ ὢν τοὺς τὴν κακίαν ἀσπαζομένους βδελύττεται.

[06242] Ἄῤῥητος δὲ τῆς οἰκονομίας ὁ λόγος.

[06243] ∆ιδάσκω δὲ ὅμως ὑμᾶς, ὡς ἥξει τῆς δικαίας ἀνταποδόσεως ὁ καιρός.

[06244] Καὶ τοῦτο δῆλον ποιῆσαι βουλόμενος, πρῶτον μὲν προθεσπίζει τὴν προτέραν τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ παρουσίαν, καὶ δείκνυσι τὸν μέγαν Ἰωάννην τὸν Βαπτιστὴν τῆς ἐπι φανείας ἐκείνης ἡγούμενον.

[06245] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γʹ.

[06246] αʹ.

[06247] Ἰδοὺ γὰρ ἐγὼ, φησὶν, ἐξαποστελῶ τὸν ἄγγελόν μου, καὶ ἐπιβλέψεται ὁδὸν πρὸ προσώπου μου, καὶ ἐξαίφνης ἥξει εἰς τὸν ναὸν αὑτοῦ Κύριος, ^[81.1977] καὶ ὁ ἄγγελος τῆς διαθήκης, ὃν ὑμεῖς θέλετε.

[06248] Ταύ την δὲ τοῦ Προφήτου τὴν μαρτυρίαν καὶ ἐν τοῖς ἱε ροῖς Εὐαγγελίοις κειμένην εὑρίσκομεν.

[06249] Καὶ ὁ μα κάριος δὲ Ζαχαρίας, ὁ τοῦ θειοτάτου Ἰωάννου πα τὴρ, ἐν ταῖν χεροῖν αὐτὸν λαβὼν, ἔφη πρὸς αὐτόν·

[06250] Καὶ σὺ, παιδίον, προφήτης Ὑψίστου κληθήσῃ·

[06251] προπορεύσῃ γὰρ πρὸ προσώπου Κυρίου ἑτοιμάσαι ὁδοὺς αὐτοῦ.

[06252] Καὶ ἐνταῦθα διὰ τοῦ Μαλαχίου εἶπεν ὁ Θεός·

[06253] Ἰδοὺ ἐγὼ ἐξαποστελῶ τὸν ἄγγελόν μου, καὶ ἐπιβλέψεται ὁδὸν πρὸ προσώπου μου, καὶ ἐξαί φνης ἥξει εἰς τὸν ναὸν αὑτοῦ Κύριος, ὃν ὑμεῖς θέ λετε.

[06254] Πάντων γὰρ ἀγνοούντων ὁ σωτήριος ἐγένετο τόκος.

[06255] Ναὸν γὰρ τὴν ἀνθρωπείαν ὠνόμασε φύσιν, ἣν ὁ Θεὸς Λόγος ἀνέλαβεν.

[06256] Οὕτω γὰρ καὶ αὐτὸς ὁ ∆εσπότης Χριστὸς πρὸς Ἰουδαίους ἔφη·

[06257] Λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν.

[06258] Καὶ τοῦτο ἑρμηνεύων ὁ Εὐαγγελιστὴς ἐπήγαγεν·

[06259] Αὐτὸς δὲ ἔλεγε περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος αὑτοῦ·

[06260] καὶ ὅτε ἠγέρθη ἐκ νεκρῶν, ἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐ τοῦ, ὅτι τοῦτο εἶπεν ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἐπίστευσαν τῇ Γραφῇ, καὶ τῷ λόγῳ, ᾧ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς.

[06261] Πρὸς δὲ τῇ προτέρᾳ αὐτοῦ παρουσίᾳ, καὶ τὴν δευτέ ραν αὐτοῦ ἐπιφάνειαν προθεσπίζει·

[06262] Ἰδοὺ ἔρχεται, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06263] (βʹ.) Καὶ τίς ὑπομενεῖ ἡμέραν εἰσόδου αὐτοῦ, ἢ τίς ὑποστήσεται ἐν τῇ ὀπτασίᾳ αὐτοῦ;

[06264] Οὕτω καὶ ὁ Ζαχαρίας περὶ τῆς δευτέρας ἐπιφανείας ἔφη·

[06265] Ὄψονται εἰς ὃν ἐξεκέντησαν, καὶ κόψεται ἡ γῆ κατὰ φυλὰς φυλάς.

[06266] Εἶτα διδάσκει τὰ ὑπ' αὐτοῦ δρώμενα.

[06267] ∆ιότι αὐτὸς εἰσπορεύεται ὡς πῦρ χωνευτηρίου, καὶ ὡς πόα πλυνόντων.

[06268] (γʹ.) Καὶ καθιεῖται χωνεύων καὶ καθαρίζων, ὡς τὸ ἀργύριον καὶ τὸ χρυσίον.

[06269] Οὕτω καὶ ὁ μακάριος Παῦλός φησιν·

[06270] Ὅτι ἐν πυρὶ ἀποκαλύπτεται, καὶ ἑκάστου τὸ ἔργον, ὁποῖόν ἐστι, τὸ πῦρ δοκιμάσει·

[06271] εἴ τινος τὸ ἔργον μενεῖ, ὃ ἐπῳκοδόμησε, μισθὸν λήψεται·

[06272] εἴ τινος τὸ ἔργον κατακαύσεται, ζημιωθήσεται.

[06273] Ἡγοῦμαι δὲ διὰ τῶν εἰρημένων τὸν Προφήτην μὴ μόνον ἐκεῖνο ση μαίνειν, ἀλλὰ καὶ τὴν τοῦ ἁγίου Πνεύματος κάθαρσιν·

[06274] καὶ γὰρ ἐν τούτῳ μυστικῶς τοὺς προσ ιόντας ἀναχωνεύει, καὶ νεουργεῖ τῷ πυρὶ Πνεύματος χρώμενος.

[06275] Οὕτω γὰρ καὶ ὁ μέγας Ἰωάννης φησίν·

[06276] Αὐτὸς ὑμᾶς βαπτίσει ἐν Πνεύματι ἁγίῳ, καὶ πυρί.

[06277] Καὶ μέντοι καὶ τῇ θείᾳ χάριτι χρώμενος καθάπερ τινὶ πόᾳ, τῶν ἁμαρτημάτων ἐκκαθαίρει τὸν ῥύπον.

[06278] Καὶ τῇ μὲν Ἱερουσαλὴμ ὁ μακάριος Ἱερεμίας φησίν·

[06279] Ἐὰν ἀποπλύνῃ ἐν νίτρῳ, καὶ πληθύνῃς σεαυτῇ πόαν, κεκηλίδωσαι ἐν ταῖς ἀνομίαις σου, λέγει Κύ ριος.

[06280] Ἐκείνη γὰρ τὴν νομικὴν εἶχεν, οὐ τὴν τῆς χάριτος πόαν.

[06281] Ἐνταῦθα δὲ ὑποδείκνυσιν ἡμῖν ὁ προ φητικὸς λόγος, οἷόν τινα δημιουργὸν, τὸν ∆εσπότην ^[81.1980] καθάπερ πόᾳ τινὶ τὸν τῶν ἁμαρτημάτων ἀποσμή χοντα ῥύπον, καὶ οἷόν τινι πυρὶ τοῦ ταύτης ἰοῦ τὰς ἡμετέρας ἐλευθεροῦντα ψυχάς.

[06282] Τοῦτο δὲ ποιήσει καὶ τοῖς εἰς αὐτὸν πεπιστευκόσι Λευΐταις.

[06283] Ἐκ τούτων δὲ ἦν καὶ ὁ μακάριος Βαρνάβας, ὡς ἱστορία διδάσκει τῶν Πράξεων, καὶ ἕτεροι δὲ πολλοὶ μετὰ τούτου πι στεύσαντες τῆς αὐτῆς σωτηρίας ἀπήλαυσαν.

[06284] Καθα ριεῖ γὰρ, φησὶ, τοὺς υἱοὺς Λευῒ, καὶ ἐκχεεῖ αὐ τοὺς, ὡς τὸ χρυσίον, καὶ ὡς τὸ ἀργύριον·

[06285] καὶ οὗτοι, φησὶν, ἔσονται τῷ Κυρίῳ προσάγοντες θυ σίαν ἐν δικαιοσύνῃ.

[06286] Οὐκ ἐκείνην τὴν νομικὴν, περὶ ἧς εἶπε·

[06287] Θυσίαν οὐ προσδέξομαι ἐκ τῶν χειρῶν ὑμῶν·

[06288] ἀλλὰ τὴν λογικὴν καὶ ἀναίμακτον.

[06289] ∆ιὸ ἐπήγαγε·

[06290] δʹ.

[06291] Καὶ ἀρέσει τῷ Κυρίῳ θυσία Ἰούδα καὶ Ἱερουσαλὴμ, κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ αἰῶνος, καὶ κατὰ τὰ ἔτη τὰ ἔμπροσθεν.

[06292] Οὐκ ἔστι γὰρ αὕτη πρόσ καιρος, ἀλλ' αἰώνιος.

[06293] Ἐντεῦθεν πάλιν ἀπειλεῖ τιμω ρίαν τοῖς ἀσεβείᾳ συζῶσι.

[06294] εʹ.

[06295] Προσελεύσομαι γὰρ, φησὶ, πρὸς ὑμᾶς ἐν κρίσει, καὶ ἔσομαι μάρτυς ταχὺς ἐπὶ τὰς φαρμα κούς.

[06296] Ταχεῖαν, φησὶν, ἐπάξω κόλασιν οἷς εἶδον κακοῖς·

[06297] οὐ δέομαι γὰρ μαρτύρων ἑτέρων, ἀλλ' αὐτ όπτης εἰμὶ τῆς πονηρίας.

[06298] Καὶ ἐπὶ τὰς μοιχαλίδας, καὶ ἐπὶ τοὺς ὀμνύοντας ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου ἐπὶ ψεύδει, καὶ ἐπὶ τοὺς ἀποστεροῦντας μισθὸν μισθω τοῦ, καὶ καταδυναστεύοντας χήρας, καὶ κονδυλίζον τας ὀρφανοὺς, καὶ τοὺς ἐκκλίνοντας κρίσιν προσ ηλύτου, καὶ τοὺς μὴ φοβουμένους με, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06299] Ὁμοίως δὲ ταῖς γοητρίαις, φησὶ, καὶ τὰς μοιχευτρίας, καὶ τοὺς ψευδῶς ὀμνύναι τολμῶντας, καὶ τῶν μισθωτῶν τὸν μὲν πόνον καρ πουμένους, τὸν δὲ μισθὸν παρέχειν οὐ βουλομένους, καὶ ἁπαξαπλῶς πάντα δυναστείᾳ χρώμενον κατὰ τῶν ὀρφανίαν καὶ χηρείαν ὀδυρομένων, καὶ τοῖς μετοίκοις καὶ προσηλύτοις κακῶς δικάζειν αἱρουμένων, καὶ τὴν ἐμὴν οὐ δειμαίνοντα κρίσιν, εἰσπράξω ποινὴν, καὶ οὐκ ἀνέξομαι τοὺς ἀδικουμένους περιιδεῖν.

[06300] ὰʹ.

[06301] ∆ιότι ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν, καὶ οὐκ ἠλλοίωμαι.

[06302] Φύσιν γὰρ ἔχω μεταβολὴν οὐ δεχομένην·

[06303] ἴστε δὲ ὅπως τοὺς πρὸ ὑμῶν καὶ σφαγῇ παρέδωκα, καὶ δορυαλώτους παρέπεμψα.

[06304] Καὶ ὑμεῖς, υἱοὶ Ἰακὼβ, οὐκ ἀπέχεσθε (ζʹ.) ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν τῶν πατέρων ὑμῶν·

[06305] ἐξεκλίνατε νό μιμα, καὶ οὐκ ἐφυλάξασθε.

[06306] Ταυτὰ τοίνυν τοῖς πατράσι τολμῶντες, ταυτὰ πείσεσθε τούτοις.

[06307] Καὶ ἑτέρας δὲ παρανομίας κατηγορίαν προστίθησιν.

[06308] Ἐπιστρέψατε πρός με, καὶ ἐπιστραφήσομαι πρὸς ὑμᾶς, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06309] (ηʹ.) Καὶ εἴπατε·

[06310] Ἐν τίνι ἐπιστρέψομεν;

[06311] Εἰ πτερνιεῖ ἄνθρω πος Θεὸν, διότι ὑμεῖς πτερνίζετέ με;

[06312] καὶ εἴπατε·

[06313] Ἐν τίνι ἐπτερνίσαμέν σε;

[06314] Οἱ περὶ Ἀκύλαν καὶ Σύμμαχον τὸ, ἐπτερνίσαμέν σε οὕτως ἡρμήνευσαν·

[06315] ^[81.1981] Μὴ ἀποστερήσει ἄνθρωπος Θεὸν, ὅτι ὑμεῖς ἀπο στερεῖτέ με;

[06316] Καὶ εἴπατε·

[06317] Ἐν τίνι ἀπεστερήσαμέν σε;

[06318] Ὅτι τὰ ἐπιδέκατα καὶ αἱ ἀπαρχαὶ μεθ' ὑμῶν εἰσι.

[06319] (θʹ.) Καὶ ἀποβλέποντες ὑμεῖς ἀποβλέπετε αὐτὰ, καὶ ἐμὲ ὑμεῖς πτερνίζετε·

[06320] τὸ ἔτος συνετελέσθη, καὶ εἰσηνέγκατε πάντα τὰ ἐκφόρια εἰς τοὺς θησαυροὺς, καὶ ἁρπαγὴ τοῦ πτωχοῦ ἐν τοῖς οἴκοις ὑμῶν.

[06321] Τοῦ νόμου γὰρ διαγορεύοντος τὰς ἀπαρχὰς καὶ τὰς δεκάτας πρώτας τῷ Θεῷ προσφέρειν, εἶθ' οὕτω τὰ λειπόμενα λαμβάνειν, ὑμεῖς ἅπαντα κατ' αὐτὸν εἰς τὰ ὑμέτερα εἰσενέγκατε δοχεῖα, οὐ λογισάμενοι, ὅτι πτωχῶν ἐστιν ἁρπαγὴ, τῶν ἀπαρχῶν καὶ τῶν δεκα τῶν ἡ στέρησις.

[06322] Τοῖς γὰρ ἱερεῦσι τούτου χάριν γῆς οὐκ ἔδωκα κλῆρον, ἵνα τῇ θείᾳ προσεδρεύοντες λει τουργίᾳ, καὶ τὰς ὑπὲρ ὑμῶν θυσίας προσφέροντες, ἐκ τῶν ἐμοὶ προσφερομένων ἀπαρχῶν καὶ δεκατῶν διατρέφωνται, καὶ τοῖς προσεδρεύουσι πτωχοῖς τῷ θείῳ ναῷ ἐπαρκῶσιν ἐκ τούτων.

[06323] Τοιγάρτοι τῆς πλεονεξίας ταύτης παυσάμενοι, ἀπόδοτε τὰ νενο μισμένα τοῖς ἱερεῦσι, καὶ δοκιμάσατε, εἰ μὴ πλειόνων ὑμῖν ἀγαθῶν μετουσία γενήσεται;

[06324] Τὸ γὰρ, Ἐπι στρέψατε ἐν τούτῳ, οἱ περὶ τὸν Ἀκύλαν Πειρά σατε ἡρμηνεύκασι.

[06325] ∆ώσω γὰρ ὑμῖν ὑετῶν ἀφθο νίαν, καὶ γῆς εὐκαρπίαν, καὶ τὴν ἐντεῦθεν εὐπορίαν, ὥστε τοὺς ἐκ γειτόνων ζηλωτοὺς ὑμᾶς καὶ μακαρίους ἀποκαλεῖν, ἅτε δὴ τοιαύτης ἀπολαύοντας παρ' ἐμοῦ προμηθείας.

[06326] Πάλιν ἕτερον πάθος ἐνοχλοῦν αὐτοῖς θεραπεύει, καί φησιν·

[06327] ιγʹ ιεʹ.

[06328] Ἐβαρύνατε ἐπ' ἐμὲ τοὺς λόγους ὑμῶν, λέγει Κύριος παντοκράτωρ, εἴπατε·

[06329] Ἐν τίνι κατελαλήσαμεν κατὰ σοῦ;

[06330] Καὶ εἴπατε·

[06331] Μάταιος ὁ δουλεύων Θεῷ, καὶ τί πλεῖον, ὅτι ἐφυλάξαμεν τὰ φυλάγματα αὐτοῦ, καὶ διότι ἐπορεύθημεν ἱκέται πρὸ προσώπου Κυρίου παντοκράτορος;

[06332] Καὶ νῦν ἡμεῖς μακαρίζομεν ἀλλοτρίους, καὶ ἀνοικοδομοῦνται πάντες ποιοῦντες ἀνομήματα·

[06333] ἀντέστησαν Θεῷ, καὶ ἐσώθησαν.

[06334] Μοχθηρᾷ, φησὶ, χρώμενοι γνώμῃ, ἀνόνητον καὶ ἀκερδῆ τὴν ἐμὴν ὠνομάσατε δεσποτείαν, καὶ τοὺς ἀνομίᾳ συζῶντας ἐν εὐημερίᾳ καὶ εὐθυμίᾳ ζῇν φατε·

[06335] ὑμᾶς δὲ τοὺς ὑπὸ τὴν ἐμὴν κηδεμονίαν τελοῦντας πάσης τῆς εὐπραξίας ἐρήμους μεμενη κέναι, μακαρίζειν δὲ τῶν ἄλλων τὴν εὐκληρίαν.

[06336] ιὰʹ.

[06337] Ταῦτα κατελάλησαν οἱ φοβούμενοι τὸν Κύ ριον, ἕκαστος πρὸς τὸν πλησίον αὑτοῦ·

[06338] καὶ προσ έσχε Κύριος, καὶ εἰσήκουσε, καὶ ἔγραψε βιβλίον μνη μοσύνου ἐνώπιον αὑτοῦ τοῖς φοβουμένοις τὸν Κύριον, καὶ εὐλαβουμένοις τὸ ὄνομα αὐτοῦ.

[06339] Ταῦτα, φησὶν, ἀκούσας ἐγὼ τῶν θρυλλιζόντων πρὸς ἀλλήλους τῶν ἀνακειμένων ἐμοὶ, ἀνάγραπτον ὑπόσχεσιν ἀγαθῶν τοῖς φοβουμένοις με δίδωμι.

[06340] Τοῦτο γὰρ λέγει·

[06341] Καὶ ἔγραψε βιβλίον μνημοσύνου ἐνώπιον αὑτοῦ τοῖς φο βουμένοις τὸν Κύριον, καὶ εὐλαβουμένοις τὸ ὄνομα ^[81.1984] αὐτοῦ.

[06342] Οὗτοι τοίνυν, φησὶν, οἱ τὴν ἐμὴν θεραπείαν περὶ πολλοῦ ποιούμενοι, καὶ δεδιότες τι τῶν οὐκ ἀρεσκόντων μοι δρᾶσαι·

[06343] Ἔσονταί μοι εἰς ἡμέραν, ἣν ἐγὼ ποιῶ, εἰς περιποίησιν.

[06344] Οἰκειώσομαι αὐ τοὺς, φησὶν, ἐν τῆς κρίσεως ἡμέρᾳ.

[06345] Καὶ αἱρετιῶ αὐτοὺς, ὃν τρόπον αἱρετίζει ἄνθρωπος τὸν υἱὸν αὑτοῦ τὸν εὖ δουλεύοντα αὐτῷ.

[06346] Πατρὸς γὰρ δίκην, περὶ υἱὸν εὐγνώμονα διακειμένου, καὶ προτιμῶντος αὐ τὸν, τῶν ἀγνωμόνων προτιμήσω τούτους ἐγὼ τῶν τἀναντία βουλευσαμένων.

[06347] Τὸ δὲ αἱρετιῶ οἱ περὶ τὸν Ἀκύλαν, Φείσομαι, ἡρμηνεύκασιν ὡς φείδεται ἄνθρωπος τοῦ υἱοῦ αὑτοῦ.

[06348] ιηʹ.

[06349] Καὶ ἐπιστραφήσεσθε, καὶ ὄψεσθε ἀναμέσον δικαίου καὶ ἀναμέσον ἀδίκου, καὶ ἀναμέσον τοῦ δουλεύοντος τῷ Θεῷ, καὶ ἀναμέσον τοῦ μὴ δου λεύοντος αὐτῷ.

[06350] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ∆ʹ.

[06351] αʹ.

[06352] Ὅτι ἰδοὺ ἡμέρα ἔρχεται καιομένη ὡς κλίβα νος, καὶ φλέξει αὐτούς.

[06353] Τότε, φησὶ, μαθήσεσθε ὅσον ἀδίκου καὶ δικαίου τὸ μέσον, καὶ ὅση διαφορὰ τοῦ δουλεύοντος τῷ Θεῷ πρὸς τὸν μὴ δουλεύοντα.

[06354] Μὴ γὰρ δὴ νομίσητε τὸν παρόντα βίον ἔχειν τὸ διαρ κές·

[06355] λυθήσεται γὰρ οὗτος, Καὶ ἥξει τις ἡμέρα καιομένη ὡς κλίβανος, καὶ φλέξει αὐτούς.

[06356] Καὶ ἔσονται πάντες οἱ ἀλλογενεῖς, καὶ πάντες οἱ ποιοῦντες τὰ ἄνο μα, καλάμη, καὶ ἀνάψει αὐτοὺς ἡ ἡμέρα ἡ ἐρχομένη, λέγει Κύριος παντοκράτωρ, καὶ οὐ μὴ ὑπολειφθῇ αὐ τῶν ῥίζα, οὐδὲ κλῆμα.

[06357] Τοὺς δὲ ἀλλογενεῖς οἱ περὶ τὸν Ἀκύλαν ὑπερηφάνους ἡρμήνευσαν.

[06358] Οὕτω καὶ ὁ θεῖος Ἀπόστολος ἔφη·

[06359] Εἰ δέ τις ἐποικοδομεῖ ἐπὶ τὸν θεμέλιον τοῦτον, χρυσὸν, ἄργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, ἑκάστου τὸ ἔργον φανερὸν γενήσε ται·

[06360] ἡ γὰρ ἡμέρα δηλώσει, ὅτι ἐν πυρὶ ἀποκαλύ πτεται, καὶ ἑκάστου τὸ ἔργον ὁποῖόν ἐστι, τὸ πῦρ αὐτὸ δοκιμάσει.

[06361] Εἴ τινος τὸ ἔργον μενεῖ, ὃ ἐπῳκο δόμησε, μισθὸν λήψεται·

[06362] εἴ τινος τὸ ἔργον κατακαή σεται, ζημιωθήσεται.

[06363] Οὕτω προαγορεύσας τοῖς ἀσε βείᾳ συζῶσι τὸν ὄλεθρον, δείκνυσιν οἷα τῶν εὐσεβῶν τὰ ἆθλα·

[06364] βʹ.

[06365] Καὶ ἀνατελεῖ ὑμῖν τοῖς φοβουμένοις τὸ ὄνομά μου ἥλιος δικαιοσύνης, καὶ ἴασις ἐν ταῖς πτέ ρυξιν αὐτοῦ.

[06366] Ταῦτα δὲ καὶ τῇ προτέρᾳ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἁρμόττει παρουσίᾳ, καὶ τῇ δευτέρᾳ.

[06367] Καὶ γὰρ ἐν τῇ προτέρᾳ οἷόν τις ἥλιος ἡμῖν ἀνέτειλεν, ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένοις·

[06368] καὶ τῆς ἁμαρ τίας ἐλευθερώσας δικαιοσύνης μετέδωκε, καὶ τοῖς πνευματικοῖς χαρίσμασιν οἷόν τισι πτεροῖς συγκα λύψας, ἴασιν ταῖς ἡμετέραις παρέσχε ψυχαῖς.

[06369] Καὶ ἐν τῇ δευτέρᾳ δὲ παρουσίᾳ τοῖς κατὰ τὸν παρόντα βίον τρυχομένοις, ἢ παρὰ γνώμην, ἢ κατὰ γνώμην ἐπιφανεὶς, οἷα δίκαιος δικαίως δικάσει, καὶ τὰ ἐπηγ ^[81.1985] γελμένα ἀγαθὰ χορηγήσει.

[06370] Καὶ ὥσπερ ὁ αἰσθητὸς ἥλιος ἀνίσχων τοὺς ὕπνῳ κατεχομένους πρὸς ἐργα σίαν ἐγείρει·

[06371] οὕτως οὗτος ἐπιφαινόμενος τοὺς τῷ μακρῷ ὕπνῳ τῷ θανάτῳ κατεχομένους ἀνίστησι.

[06372] Τότε δὴ, τότε, φησὶ, Καὶ ἐξελεύσεσθε, καὶ σκιρ τήσετε, ὡς μοσχάρια ἐκ δεσμῶν ἀνειμένα.

[06373] Ἀπηλ λάγητε γὰρ τῶν τῆς ἁμαρτίας δεσμῶν.

[06374] γʹ.

[06375] Καὶ καταπατήσετε ἀνόμους, καὶ ἔσονται σπο δὸς ὑποκάτω τῶν ποδῶν ὑμῶν, ἐν τῇ ἡμέρᾳ ᾗ ἐγὼ ποιῶ, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.

[06376] Οὕτως ἦν ὁ πλούσιος τῷ Λαζάρῳ·

[06377] οὕτως ἔσονται τοῖς ἀδικουμέ νοις οἱ ἄδικοι, τοῖς ἁγίοις μάρτυσιν οἱ τύραννοι καὶ διῶκται.

[06378] Εἶτα αὐτοὺς ἀναμιμνήσκει ὧν περὶ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ Μωσῆς προηγόρευσε·

[06379] καὶ κελεύει σὺν ἀκριβείᾳ τὸν νόμον ἀναγινώσκοντας πείθεσθαι αὐτῷ, καὶ μηδαμῶς ἀντιλέγειν.

[06380] δʹ.

[06381] Μνήσθητε τοῦ νόμου Μωσῆ δούλου μου, καθότι ἐνετειλάμην αὐτῷ ἐν Χωρὴβ πρὸς πάντα τὸν Ἰσραὴλ προστάγματα καὶ δικαιώματα.

[06382] Εἶτα σα φῶς ἐπιστάμενος, ὡς οὔτε τῷ νόμῳ πεισθήσονται, οὔτε αὐτὸν παραγινόμενον ὑποδέξονται, ἀλλὰ σταυρῷ παραδώσουσιν, ἀφάτῳ φιλανθρωπίᾳ χρώμενος, ὑπ ισχνεῖται αὐτοῖς, πάλιν τὸν Ἠλίαν πέμψειν κήρυκα σωτηρίας, καί φησιν·

[06383] εʹ.

[06384] Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμῖν Ἠλίαν τὸν Θεσβίτην.

[06385] Καὶ σημαίνων τὸν καιρὸν, ἐπήγαγε·

[06386] Πρὶν ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφα νῆ.

[06387] Τὴν τῆς δευτέρας ἐπιφανείας ὠνόμασε·

[06388] διδά σκει δὲ ἅπερ ὁ μέγας Ἠλίας ποιήσει παραγενόμε νος.

[06389] ὰʹ.

[06390] Ὃς ἀποκαταστήσει καρδίαν πατρὸς πρὸς υἱὸν, καὶ καρδίαν ἀνθρώπου πρὸς τὸν πλησίον αὑ τοῦ.

[06391] Καὶ δεικνὺς τὸν σκοπὸν, δι' ὃν Ἠλίας πρότε ρος παραγίνεται, ἐπήγαγε·

[06392] Μὴ ἐλθὼν πατάξω τὴν γῆν ἄρδην.

[06393] Ἵνα γὰρ μὴ εὑρὼν ὑμᾶς πάντας ἐν ἀπιστίᾳ, ἅπαντας ὑμᾶς εἰς τὴν ἀτελεύτητον κόλασιν παραπέμψω, ἥξει πρότερος Ἠλίας, καὶ τὴν ἐμὴν ὑμᾶς παρουσίαν διδάξει, καὶ πείσει ὑμᾶς, ὦ Ἰου δαῖοι, τοῖς ἐξ ἐθνῶν εἰς ἐμὲ πεπιστευκόσιν ἀνενδοιά στως ἑνωθῆναι, καὶ μίαν ἀποφῆναι τὴν ἐμὴν Ἐκ κλησίαν.

[06394] Πατέρας δὲ καλεῖ Ἰουδαίους, ὡς προτέ ρους κληθέντας·

[06395] υἱοὺς δὲ τὰ ἔθνη, ὡς μετ' ἐκείνους σωθέντας.

[06396] Ἐπειδὴ τοίνυν ἡμεῖς μὲν καὶ νῦν Ἰουδαίους προτρέπομεν εἰς εὐσέβειαν, ἐκεῖνοι δὲ ἀπει θοῦντες διατελοῦσι, τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ζηλο τυποῦντες, εἰκότως ἔφη τὸν Ἠλίαν πατρὸς καρδίαν πρὸς υἱὸν ἀποκαταστήσειν·

[06397] ἐκείνους γὰρ πείσει τὴν πρὸς ἡμᾶς δέξασθαι κοινωνίαν.

[06398] Ταῦτα δὲ οὐ μόνον Ἰουδαίοις ἀπόχρη δέος ἐνθεῖναι, ἀλλὰ καὶ ἡμᾶς ἱκανὰ φοβῆσαι.

[06399] Ὅσῳ γὰρ μειζόνων ἀπηλαύσαμεν ἀγαθῶν, τοσούτῳ καὶ μείζους εὐθύνας ὀφείλομεν τῷ κριτῇ.

[06400] Οὗ χάριν ἡμᾶς προσήκει πρὸς ἐκείνην εὐ τρεπεῖς τὴν ἡμέραν γενέσθαι·

[06401] ἵνα σὺν παῤῥησίᾳ τῷ φοβερωτάτῳ βήματι παραστάντες, τῶν ἐπηγγελμέ νων ἀπολαύσωμεν ἀγαθῶν.

[06402] Ἐγὼ δὲ τοὺς ἐντευξο ^[81.1988] μένους τοῖς ἡμετέροις πόνοις παρακαλῶ, ὑπὲρ μὲν τῶν εὖ καὶ καλῶς εἰρημένων τὴν ἄκτιστον ὑμνῆσαι Τριάδα·

[06403] ἐκείνης γὰρ δῶρον ἡ γνῶσις.

[06404] Οὕτω καὶ ὁ μακάριος λέγει ∆αβίδ·

[06405] Ὁ διδάσκων ἄνθρωπον γνῶ σιν.

[06406] Εἰ δέ τι τῶν προφητικῶν ῥητῶν τὴν ἡμετέραν ὑπερέβη κατάληψιν, συγγνῶναι τῇ τῆς φύσεως ἀσθε νείᾳ, καὶ τὸ λεῖπον προσθεῖναι, τὸν δὲ σκοπὸν ἐπαι νέσαι, καὶ προσευχὰς ἀντιδοῦναι τοῖς πόνοις.

[06407] Ὁ δὲ τῶν ἀγαθῶν δοτὴρ, ἡ τῆς σοφίας πηγὴ, δοίη καὶ τῷ συγγεγραφότι, καὶ τοῖς ἐντευξομένοις, σύνεσιν ἐν πᾶσιν, ἵνα ἀπερισπάστως αὐτῷ δουλεύοντες, δοξάσωμεν αὐτὸν ἐν τῷ σώματι καὶ ἐν τῷ πνεύματι ἡμῶν, ὅτι αὐτῷ πρέπει δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

[06408] Ἀμήν.

[06409] ὰ

© 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur.
0393-0466 - Theodoretus Cyrrhi Episcopus - Interpretatio in xii prophetas minores
Litterarum Omnium Conspectus: 184 Litterae, quae repetitae sunt in 422,899 occasionibus

ά	8049	4,234	έ	8051	5,229	ή	8053	2,844	ί	8055	7,063	ό	8057	3,690	ύ	8059	3,654	ώ	8061	1,158
ὰ	8048	4,233	ὲ	8050	2,269	ὴ	80852	3,296	ὶ	8054	7,268	ὸ	8056	3,760	ὺ	8058	1,344	ὼ	8060	449
ᾶ	8118	515			0	ῆ	8134	2,582	ῖ	8150	3,044			0	ῦ	8166	3,901	ῶ	8182	3,761
ἀ	7936	3,902	ἐ	7952	5,983	ἠ	7968	172	ἰ	7984	2,102	ὀ	8000	426	ὐ	8016	3,337	ὠ	8032	89
ἁ	7937	260	ἑ	7953	325	ἡ	7969	916	ἱ	7985	847	ὁ	8001	1,181	ὑ	8017	1,482	ὡ	8033	614
ἂ	7938	69	ἒ	7954	0	ἢ	7970	87	ἲ	7986	0	ὂ	8002	1	ὒ	8018	0	ὢ	8034	17
ἃ	7939	46	ἓ	7955	7	ἣ	7971	41	ἳ	7987	27	ὃ	8003	107	ὓ	8019	28	ὣ	8035	0
ἄ	7940	516	ἔ	7956	1,046	ἤ	7972	48	ἴ	7988	328	ὄ	8004	273	ὔ	8020	102	ὤ	8036	15
ἅ	7941	190	ἕ	7957	179	ἥ	7973	71	ἵ	7989	163	ὅ	8005	598	ὕ	8021	466	ὥ	8037	81
ἆ	7942	4			0	ἦ	7974	97	ἶ	7990	396			0	ὖ	8022	63	ὦ	8038	22
ἇ	7943	0			0	ἧ	7975	28	ἷ	7991	138			0	ὗ	8023	167	ὧ	8039	73
ᾀ	8064	1			0	ᾐ	8080	10			0			0	ῧ	8167	0	ᾠ	8096	12
ᾁ	8065	0			0	ᾑ	8081	1			0			0	ΰ	8163	0	ᾡ	8097	0
ᾂ	8066	0			0	ᾒ	8082	0			0			0			0	ᾢ	8098	0
ᾃ	8067	0			0	ᾓ	8083	0			0			0			0	ᾣ	8099	0
ᾄ	8068	6			0	ᾔ	8084	3			0			0			0	ᾤ	8100	3
ᾅ	8069	12			0	ᾕ	8085	0			0			0			0	ᾥ	8101	0
ᾆ	8070	0			0	ᾖ	8086	5			0			0			0	ᾦ	8102	0
ᾇ	8071	0			0	ᾗ	8087	9			0			0			0	ᾧ	8103	10
ᾳ	8115	464			0	ῃ	8131	410			0			0			0	ῳ	8179	563
ᾴ	8116	10			0	ῄ	8132	7			0			0			0	ῴ	8180	27
ᾷ	8119	100			0	ῇ	8135	642			0			0			0	ῷ	8183	840

α	0945	33,321	Α	0913	318
β	0946	2,411	Β	0914	166
γ	0947	6,671	Γ	0915	115
δ	0948	8,156	Δ	0916	0
ε	0949	22,440	Ε	0917	404
ζ	0950	834	Ζ	0918	85
η	0951	6,480	Η	0919	54
θ	0952	5,525	Θ	0920	574
ι	0953	17,626	Ι	0921	131
κ	0954	14,021	Κ	0922	1,541
λ	0955	10,880	Λ	0923	182
μ	0956	11,761	Μ	0924	241
ν	0957	34,855	Ν	0925	191
ξ	0958	1,542	Ξ	0926	1
ο	0959	28,280	Ο	0927	602
π	0960	13,199	Π	0928	474
ρ	0961	15,562	Ρ	0929	72
ς	0962	17,541	΢	0930	0
σ	0963	14,717	Σ	0931	385
τ	0964	31,713	Τ	0932	801
υ	0965	7,603	Υ	0933	104
φ	0966	3,488	Φ	0934	116
χ	0967	2,655	Χ	0935	98
ψ	0968	610	Ψ	0936	4
ω	0969	5,826	Ω	0937	25
ῤ	8164	202			0
ῥ	8165	344	Ῥ	8172	25

[03471] [81.1788] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΑΟΥΜ.

[03799] [81.1809] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΑΜΒΑΚΟΥΜ.

[03471] ^[81.1788] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΑΟΥΜ.

[03799] ^[81.1809] ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟ∆ΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΑΜΒΑΚΟΥΜ.