Ad Nationes | Reditus in Auctori Indicem |
[0603A] | Sed cujus parentes ignoti, quibusdam facile fuit illum eorum filium dici, quorum possunt omnes videri. |
[0564B] | Pater filium, de quo queri desierat, exhaeredavit. |
[0576B] | Luget Sol filium fulmine extinctum laetantibus vobis, Cybela pastorem suspirat fastidiosum non erubescentibus vobis, et sustinetis Jovis elogia modulari. |
[0599A] | Consecrat filium Veneris, et hoc Vulcanus sciens patitur et Juno concedit. |
Adversus Gnosticos Scorpiace | Reditus in Auctori Indicem |
[0136B] | Vides quomodo etiam proprium suum Filium primogenitum et unigenitum Sophia divina jugulaverit; utique victurum, imo et caeteros in vitam redacturum. |
[0144B] | Sic enim efficitur, ut tradat frater fratrem in mortem, et pater filium, et insurgant filii in parentes, et mori eos faciant. |
[0139A] | Tradet autem frater fratrem, et pater filium in mortem, et insurgent filii in [0139B] parentes, et mortificabunt eos; manifeste iniquitatem istam in caeteros pronuntiavit, quam in Apostolis non invenimus. |
Adversus Hermogenem | Reditus in Auctori Indicem |
[0200A] | Sic et Dominus non ante ea quorum Dominus existeret, sed Dominus tantum futurus quandoque, sicut Pater per Filium, sicut judex per delictum; ita et Dominus per ea, quae sibi servitura fecisset. |
[0200A] | Nam nec pater potuit esse ante filium, nec judex ante delictum. |
Adversus Judaeos | Reditus in Auctori Indicem |
[0617A] | Sic Esaias dicit: Audite, domus [0617A] David, non pusillum vobis certamen cum hominibus, quoniam Deus praestat certamen: propter hoc ipse Deus dabit vobis signum: Ecce virgo concipiet in utero et pariet filium, et vocabitis nomen ejus Emmanuel, quod interpretatur: Nobiscum Deus. |
[0642A] | II, 7, 8); nec poteritis in istam praedicationem magis David filium Salomonem vindicare, quam Christum Dei filium dicere; nec terminos terrae David filio promissos, qui intra unicam Judaeam regnavit, quam Christo filio Dei, qui totum jam orbem Evangelii sui radiis inluminavit. |
[0618B] | Propterea, inquit, dabitur vobis signum: Ecce virgo concipiet in utero et pariet filium. |
[0622B] | XXXIII, 20): et ideo constat ipsum Dei filium Moysi esse locutum, et dixisse ad populum: Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam, id est populi, qui te custodiat in itinere, et introducat [0622C] in terram quam praeparavi tibi; intende illi, [0623A] et audi eum, et ne inobaudiens fueris ei: non enim celavit te quoniam nomen meum super illum est (Exod. |
[0603A] | Nam providens Deus quod hanc circumcisionem in signum, non in salutem esset daturus populo Israel, idcirco filium Moysi ducis futuri instigat circumcidi, ut cum coepisset per eum populo dare praeceptum circumcisionis, non aspernaretur populus, videns exemplum istud in ducis filio jam celebratum. |
[0633A] | Nec poteris eum magis David filium dicere, quam Christum; aut terminos terrae David potius promissos, qui intra unicam Judaeam regnavit, quam Christo, qui totum jam orbem Evangelii sui fide cepit, sicut per Esaiam dicit: Ecce dedi te in dispositionem generis mei in lucem gentium, aperire oculos caecorum, utique errantium, exsolvere de vinculis vinctos, id est de delictis liberare: et de domo carceris, id est mortis, sedentes in tenebris (Is. |
[0605C] | Quod intelligimus adimpletum temporibus Christi, quando omnis caro, id est omnis gens, adorare in Hierusalem venit Deum Patrem, per Jesum Christum Filium ejus, sicut per Prophetam praedicatum [0606A] est: Ecce proselyti per me ad te ibunt (Isa. |
[0606A] | Denique doceant, sicuti jam praelocuti sumus, Adam sabbatizasse; aut Abel hostiam Deo sanctam offerentem, sabbati religione placuisse; aut Enoch translatum sabbati cultorem fuisse; aut Noe arcae fabricatorem propter diluvium immensum, sabbatum observasse; aut Abraham in observatione sabbati Isaac filium suum obtulisse; aut Melchisedech in suo sacerdotio legem sabbati accepisse. |
[0642A] | II, 7, 8); nec poteritis in istam praedicationem magis David filium Salomonem vindicare, quam Christum Dei filium dicere; nec terminos terrae David filio promissos, qui intra unicam Judaeam regnavit, quam Christo filio Dei, qui totum jam orbem Evangelii sui radiis inluminavit. |
[0625A] | De exitu plane passionis ejus ambigitis, negantes passionem crucis in Christum praedicatam, et argumentantes insuper non esse credendum, ut ad id genus mortis exposuerit Deus filium suum, quod ipse dixit: Maledictus omnis homo qui pependit in ligno (Deut. |
[0640A] | Nec poteritis eum Josedech filium dicere, qui nulla omnino veste sordida, sed semper sacerdotali (Zach. |
Adversus Marcionem | Reditus in Auctori Indicem |
[0242C] | Se Filium hominis appellavit, dum sibi potestatem tribuit peccata dimittendi, ut patesceret verum Deum [0242C] simul esse, et hominem verum: neque enim mentiri posset Christus, ut se Filium hominis pronuntiaret, si non vere erat; nec peccata dimittere, si verus Deus non fuisset, hominem proinde fuisse illum quem Danielis prophetia consecutum praenuntiabat judicandi potestatem. |
[0338B] | VII, 14), dabit vobis Dominus signum: Ecce virgo concipiet in [0338B] utero, et pariet filium. |
[0380B] | Nam in illam necesse est amentiam tendat, ut et filium hominis defendat, nec mendacem eum faciat; et ex homine neget natum, ne filium virginis concedat. |
[0454C] | Si autem Scribae Christum filium David existimabant, ipse autem David Dominum eum appellat; quid hoc ad Christum? |
[0380B] | Nisi quia ideo ipsa voluit eos appellatione filii hominis ex instrumento Danielis repercutere, ut ostenderet Deum et hominem qui delicta dimitteret; illum scilicet solum filium hominis, apud Danielis prophetiam consecutum judicandi potestatem, ac per eam utique et dimittendi delicta: qui enim judicat, et absolvit: ut, scandalo isto discusso per Scripturae recordationem, [0380B] facilius eum agnoscerent ipsum esse filium hominis, ex ipsa peccatorum remissione. |
[0242B] | Se Filium hominis appellavit, dum sibi potestatem tribuit peccata dimittendi, ut patesceret verum Deum [0242C] simul esse, et hominem verum: neque enim mentiri posset Christus, ut se Filium hominis pronuntiaret, si non vere erat; nec peccata dimittere, si verus Deus non fuisset, hominem proinde fuisse illum quem Danielis prophetia consecutum praenuntiabat judicandi potestatem. |
[0463C] | XXIII) enim illum ad Pilatum onerare coeperunt, quod se regem diceret; Christum sine dubio Dei Filium, sessurum ad Dei dexteram. |
[0454C] | Non David errorem Scribarum obtundebat, sed honorem Christo David procurabat, quem Dominum Christum magis quam filium David confirmabat; quod non congrueret destructori Creatoris. |
[0372A] | Adeo judicis et ultoris, et ut [0372A] ita dixerim, saevi Dei Filium agnoverat Jesum, non optimi illius et perdere et punire nescientis. |
[0390C] | Haec si statim admissus Christus administravit, aut ipse est, qui se ad haec venturum praedicavit; aut si nondum venit qui praedicavit, ridicule, sed necessarie dixerim, fortasse mandaverit Christo Marcionis; Beati eritis, cum vos odio habebunt homines, et exprobrabunt, et ejicient nomen vestrum, velut nequam , propter filium hominis. |
[0373B] | Proinde enim Christus ab hominibus, non a spiritibus immundis, volebat se Filium Dei agnosci. |
[0451A] | [0450D] Atquin, ne patientiam ejus infamaretis, [0451A] nec ullam rationem dissimulationis illi affingeretis, nec filium David negaretis, manifestissime confirmavit caeci praedicationem, et ipsa remuneratione medicinae, et testimonio fidei. |
[0380B] | Nam in illam necesse est amentiam tendat, ut et filium hominis defendat, nec mendacem eum faciat; et ex homine neget natum, ne filium virginis concedat. |
[0463C] | Caeterum, alio eum titulo gravassent, incerti an Filium Dei se dixisset, nisi Vos dicitis sic pronuntiasset, hoc se esse quod dicerent. |
[0378B] | De filio hominis duplex est nostra praescriptio, neque mentiri posse Christum, ut se filium hominis pronuntiaret, si non vere erat; neque filium hominis constitui, qui non sit natus ex homine, vel patre vel matre: atque ita discutiendum, cujus hominis filius accipi debeat, patris an matris. |
[0373D] | Cecidit et in aliam praevaricationis notam; cum se a daemoniis quasi [0373D] Filium Creatoris sustineret timeri, ut jam non propria potestate expelleret daemonia, sed per Creatoris auctoritatem. |
[0451B] | Qui vult videre Jesum, David filium credat per virginis censum. |
[0475A] | Cur autem non magis competat Creatori, Filium suum dedisse maledictioni suae, quam illi Deo tuo subdidisse maledictioni, et quidem pro homine alieno? |
[0435B] | Denique: Dividetur, inquit, pater in filium, et filius in patrem; et mater in filiam, et filia in matrem; et nurus in socrum, et socrus in nurum. |
[0423C] | LVXI, 15): Vide ergo an confirmatio [0423C] sit propheticae vocis, exprobrantis ignorantiam in Deum humanam, quae fuerit ad Filium usque. |
[0391A] | Si enim odium in illum filium hominis praedicabatur qui secundum Creatorem est, Evangelium autem nomen Christianorum, utique a Christo deductum, odio futurum contestatur propter filium hominis, quod est Christus, eum filium hominis in caussa odii constituit, qui erat secundum Creatorem, in quem odium praedicabatur. |
[0378C] | Qua igitur ratione admittas filium hominis, Marcion, cicumspicere non possum. |
[0323C] | Non fuit, inquis, ordo ejusmodi necessarius, quia statim se et Filium, et missum, et Dei Christum rebus [0324A] ipsis esset probaturus per documenta virtutum. |
[0431A] | Post deterritam itaque negationem, sequitur et blasphemiae formidandae admonitio: Qui dixerit in filium hominis, remittetur [0431B] illi; qui autem dixerit in Spiritum Sanctum, non remittetur ei. |
[0329A] | Non negans enim Filium et spiritumet substantiam Creatoris esse Christum [0329A] ejus, concedas necesse est, eos qui Patrem non agnoverint, nec Filium agnoscere potuisse, per ejusdem substantiae conditionem, cujus si plenitudo intellecta non est, multo magis portio, certe qua plenitudinis consors. |
[0319D] | Neque vero sufficere, quod se Filium Dei probaturus esset per documenta virtutum; tum quod temerariam signorum fidem ipse Christus ostendat, etiam apud pseudoprophetas facillimam, tum quod Creator jam [0320D] ante illum, et per famulos suos virtutes sit operatus. |
[0380A] | Nisi quia ideo ipsa voluit eos appellatione filii hominis ex instrumento Danielis repercutere, ut ostenderet Deum et hominem qui delicta dimitteret; illum scilicet solum filium hominis, apud Danielis prophetiam consecutum judicandi potestatem, ac per eam utique et dimittendi delicta: qui enim judicat, et absolvit: ut, scandalo isto discusso per Scripturae recordationem, [0380B] facilius eum agnoscerent ipsum esse filium hominis, ex ipsa peccatorum remissione. |
[0373C] | Ergo timendi Dei Filium confitebantur, occasionem habitura non cedendi, si non timendi. |
[0451B] | V) Davidem in recuperatione Sionis offenderant caeci resistentes, quominus admitteretur» (in figuram populi proinde caeci, non admissuri quandoque Christum filium David), «ideo Christus ex diverso caeco subvenit, ut hinc se ostenderet non esse filium David, et ex animi diversitate bonus caecis, quos ille jusserat caedi. |
[0302B] | XXXI, 29); id est, non sumpturum patrem delictum filii, nec filium delictum patris; sed unumquemque delicti sui reum futurum, ut post duritiam populi, duritia legis edomita, justitia jam non genus, sed personas judicaret. |
[0399C] | Ille me nunc rursus filium nuncupat, jam non in animam, sed in spiritum pariens. |
[0405A] | Quis autem dubitaret natum, quem videret hominem, quem audisset filium se hominis professum, quem de conspectu omnis humanae qualitatis dubitarent Deum, aut filium Dei credere? |
[0379A] | Si patris hominis, negas [0379A] Dei filium; si et Dei, Herculem de fabula facis Christum; si matris tantum hominis, meum concedis; si neque matris hominis, ergo nullius hominis est filius, et necesse est mendacium admiserit, qui se quod non erat dixit. |
[0476B] | Cui autem rei misit Filium suum? |
[0448B] | Dicens enim, Filium hominis ante multa pati, et reprobari oportere, ante adventum suum, in quo et regnum substantialiter revelabitur, suum ostendit et regnum de quo responderat, quod passiones et reprobationes ipsius exspectabat. |
[0349C] | Nec poteris magis David filium eum vindicare, quam Christum; aut terminos terrae David potius promissos, qui intra unicam Judaeorum gentem regnavit, quam Christo, qui totum jam orbem Evangelii sui fide cepit. |
[0335C] | Certe cum et ipse se filium hominis praedicaret, natum scilicet profitebatur. |
[0328C] | Non negans enim Filium et spiritumet substantiam Creatoris esse Christum [0329A] ejus, concedas necesse est, eos qui Patrem non agnoverint, nec Filium agnoscere potuisse, per ejusdem substantiae conditionem, cujus si plenitudo intellecta non est, multo magis portio, certe qua plenitudinis consors. |
[0410B] | Sed aliam silentii caussam edixit: Quia oporteret filium hominis multa pati, et reprobari a presbyteris et scribis et sacerdotibus, et interfici, et post tertium diem resurgere. |
[0356C] | Cum Isaac benedicens Jacob filium suum: Det, ait (Gen. |
[0446C] | XVII), in itinere purgavit, sine tactu jam et sine verbo, tacita potestate, et sola voluntate; quasi necesse sit, semel remediatore languorum et vitiorum annuntiato Christo, et de effectibus probato, de qualitatibus curationum retractari: aut Creatorem in Christo ad legem provocari: si [0446C] quid aliter quam lege distinxit, ipse perfecit: cum aliter utique Dominus per semetipsum operetur, sive per Filium, aliter per prophetas famulos suos maximae documenta virtutis et potestatis; quae ut clariora et validiora, qua propria, distare a vicariis fas est. |
[0476A] | Cum autem evenit impleri tempus, misit Deus Filium suum; utique is, qui etiam ipsorum temporum Deus est, quibus saeculum constat; qui signa [0476B] quoque temporum ordinavit, soles, et lunas, et sidera, et stellas; qui Filii denique sui revelationem in extremitatem temporum et disposuit et praedicavit (Is. |
[0407B] | Quia saevi Dei filium eum fecerant? |
[0401C] | Resuscitavit et mortuum filium viduae, non novum documentum. |
[0273C] | Non aliter deus Marcionis inrumpens in alienum mundum, eripiens Deo hominem, patri filium, educatori alumnum, domino famulum; ut eum efficiat Deo impium, [0274A] patri irreligiosum, educatori ingratum, domino nequam. |
[0458B] | Unius enim filii hominis adventu constituto inter duos exitus, concussionum et promissionum, necesse est ad unum pertineant filium hominis, et incommoda nationum, et vota sanctorum: quia ita positus est in medio, ut communis exitibus ambobus, alterum conclusurus adventu suo, id est, incommoda nationum; alterum incipiens, id est, vota sanctorum; ut sive mei Christi concesseris adventum filii hominis, quo mala imminentia ei deputes quae adventum ejus antecedunt, cogaris etiam bona ei adscribere, quae ab adventu ejus oriuntur; sive tui malueris, quo bona ei adscribas quae ab adventu ejus oriuntur [0458C] , cogaris mala quoque ei deputare, quae adventum ejus antecedunt. |
[0380B] | Denique, nusquam adhuc professus est se filium hominis, quam in isto loco primum, in quo primum peccata dimisit, id est, in quo primum judicavit, dum absolvit. |
[0455A] | Nam qui olim a caeco illo filius David fuerat invocatus, quod tunc reticuit, non habens in praesentia scribas, nunc ultro coram eis de industria protulit: ut se, quem caecus secundum scribarum doctrinam filium tantum David praedicarat, Dominum quoque ejus ostenderet; remunerata quidem fide caeci, qua filium David crediderat illum; pulsata vero traditione Scribarum, qua non et Dominum eum norant. |
[0457B] | Et tunc videbunt Filium hominis venientem de coelis cum plurima virtute. |
[0519C] | Sed nos enim invisibilem dicimus Patrem Christi, scientes Filium semper retro visum, si quibus visus est in Dei nomine, ut imaginem ipsius: ne quam et hinc differentiam scindat Dei visibilis et invisibilis, cum olim Dei nostri sit definitio (Exod. |
[0344B] | Sicut et supra Patris ad Filium vox, (Is. |
[0372C] | Christo autem appellatio Nazaraei competitura erat ex infantiae latebris, ad quas apud Nazareth descendit, vitando Archelaum filium Herodis. |
[0496B] | Sed sufficit, si Evangelio Filium hominis adhibet Christum et hominem, et in nomine Adam, eum negare non poterit. |
[0463B] | VII) prophetia Filium hominis, et e psalmo (Ps. |
[0405A] | Quis autem dubitaret natum, quem videret hominem, quem audisset filium se hominis professum, quem de conspectu omnis humanae qualitatis dubitarent Deum, aut filium Dei credere? |
[0463C] | Ut quia oblique ostenderat se per Scripturas Filium Dei intelligendum, sic senserint, Ergo tu Dei es Filius, quod te non vis aperte dicere; aeque ita et ille, Vos dicitis, confirmative respondit; et adeo sic fuit pronuntiatio ejus, ut perseveraverint in eo, quod pronuntiatio sapiebat. |
[0350B] | Quin et aedem Dei magis Christus aedificaturus esset, hominem scilicet sanctum, in quo potiore templo inhabitaret Dei Spiritus et in Dei Filium magis Christus habendus esset, quam Salomon filius David. |
[0407A] | Cujus autem Dei Filium Jesum legio testata est? |
[0379C] | Hoc dixi sufficere potuisse de nominatione prophetica circa filium hominis. |
[0407C] | Sed enim, quia mentiti non erant, quia Deum abyssi et [0407C] suum cognoverant, ita eum se et ipse confirmavit quem adcognoverunt daemones, Jesum judicem et ultoris Dei Filium. |
[0410C] | III), et invenies illic tamquam Filium hominis [0411A] (nondum enim vere erat, nondum scilicet natus ex homine), jam tunc istos exitus constituentem. |
[0317A] | Nam et profitemur Christum semper egisse in Dei Patris nomine; ipsum ab initio conversatum; ipsum congressum cum Patriarchis et Prophetis, Filium Creatoris, Sermonem ejus, quem ex semetipso proferendo filium fecit, et exinde omni dispositioni suae voluntatique praefecit; diminuens illum modico citra angelos, sicut apud David scriptum est (Ps. |
[0419A] | Helisaeus, cum Giezin puerum suum mitteret in viam ad filium Sunamitidis resuscitandum de morte, puto, sic ei praecepit (IV Reg. |
[0423A] | Certe mendicissimus, qui nec filium unde ditaret habuit, nisi de alieno. |
[0378A] | XXI) Achab regem, maritum Jezabel, reum idololatriae et sanguinis Nabuthae, veniam meruisse, poenitentiae nomine; Jonatham, filium Saulis, resignati jejunii culpam deprecatione delesse (I Reg. |
[0475A] | Denique, si atrox videtur hoc in Creatore circa Filium, proinde tuo in Deo. |
[0391A] | Si enim odium in illum filium hominis praedicabatur qui secundum Creatorem est, Evangelium autem nomen Christianorum, utique a Christo deductum, odio futurum contestatur propter filium hominis, quod est Christus, eum filium hominis in caussa odii constituit, qui erat secundum Creatorem, in quem odium praedicabatur. |
[0450C] | Sed patiens Dominus; non tamen confirmator erroris, imo etiam detector Creatoris; ut non prius hanc caecitatem hominis illius enubilasset, ne ultra Jesum filium David existimaret. |
[0317A] | Nam et profitemur Christum semper egisse in Dei Patris nomine; ipsum ab initio conversatum; ipsum congressum cum Patriarchis et Prophetis, Filium Creatoris, Sermonem ejus, quem ex semetipso proferendo filium fecit, et exinde omni dispositioni suae voluntatique praefecit; diminuens illum modico citra angelos, sicut apud David scriptum est (Ps. |
[0323B] | Suspectum habebitur omne, quod exorbitarit a regula; rerumque principalis gradus non sinit posterius agnosci Patrem post Filium, et mandatorem post mandatum, et Christum post Deum. |
[0305A] | Illam [0305A] dico misericordiam, quae et filium Saulis moriturum ex devotione populo concessit: et David, delicta in domum Uriae confessum, venia liberavit: et ipsum Israel toties restituit, quoties judicavit; toties refovit, quoties et increpuit. |
[0505C] | Ob hoc igitur missum Filium in similitudinem carnis peccati, ut peccati carnem simili substantia redimeret, id est carnea, quae peccatrici carni similis [0506A] esset, cum peccatrix ipsa non esset, nam et haec erit Dei virtus, in substantia pari perficere salutem. |
[0323A] | Primo, quia et ipse Dei sui Filius, hoc enim ordinis fuerat, ut ante Pater Filium profiteretur, quam Patrem Filius; et ante Pater de Filio testaretur, quam Filius de Patre. |
[0455A] | Nam qui olim a caeco illo filius David fuerat invocatus, quod tunc reticuit, non habens in praesentia scribas, nunc ultro coram eis de industria protulit: ut se, quem caecus secundum scribarum doctrinam filium tantum David praedicarat, Dominum quoque ejus ostenderet; remunerata quidem fide caeci, qua filium David crediderat illum; pulsata vero traditione Scribarum, qua non et Dominum eum norant. |
[0386B] | In quo die, si et Haelisaeus prophetes Sunamitidis filium mortuum restituit in vitam (IV Reg. |
[0391A] | Si enim odium in illum filium hominis praedicabatur qui secundum Creatorem est, Evangelium autem nomen Christianorum, utique a Christo deductum, odio futurum contestatur propter filium hominis, quod est Christus, eum filium hominis in caussa odii constituit, qui erat secundum Creatorem, in quem odium praedicabatur. |
[0341B] | Si proinde commune est apud vos Christi nomen, quemadmodum et Dei, ut sicut utriusque Dei filium Christum competat dici, sic utrumque patrem Dominum, certe ratio huic argumentationi [0341C] refragabitur. |
[0490A] | IV, 4): At ubi tempus expletum est, misit Deus Filium suum; et rursus (I Cor. |
[0380A] | V, 24), Habere eum potestatem dimittendi delicta, quando et filium hominis nominans, hominem nominaret? |
[0390C] | Quae futura erat propter filium hominis. |
[0451B] | V) Davidem in recuperatione Sionis offenderant caeci resistentes, quominus admitteretur» (in figuram populi proinde caeci, non admissuri quandoque Christum filium David), «ideo Christus ex diverso caeco subvenit, ut hinc se ostenderet non esse filium David, et ex animi diversitate bonus caecis, quos ille jusserat caedi. |
[0451C] | [0451C] Nam et qui David offenderant, caeci: nunc vero ejusdem carnis homo supplicem se obtulerat filio David, idcirco ei satisfacienti quodammodo placatus filius David, restituit lumina cum testimonio fidei, qua hoc ipsum crediderat, exorandum sibi esse filium David. |
[0380A] | Nam cum Judaei solummodo hominem ejus intuentes, necdum et Deum certi, qua Dei quoque Filium, merito retractarent non posse hominem delicta dimittere, sed Deum solum, cur non secundum intentionem eorum de homine eis respondit (Luc. |
[0378B] | De filio hominis duplex est nostra praescriptio, neque mentiri posse Christum, ut se filium hominis pronuntiaret, si non vere erat; neque filium hominis constitui, qui non sit natus ex homine, vel patre vel matre: atque ita discutiendum, cujus hominis filius accipi debeat, patris an matris. |
[0345C] | [0345C] De exitu plane puto diversitatem tentatis inducere, negantes passionem crucis in Christum Creatoris praedicatam, et argumentantes insuper non esse credendum, ut in id genus mortis exposuerit Creator Filium suum, quod ipse maledixerat: Maledictus, inquit (Deuter. |
[0466C] | Nam eadem et angeli ad mulieres: Rememoramini quae locutus sit vobis in Galilaea, dicens, quod oportet tradi filium hominis, et crucifigi, et tertia die resurgere. |
Adversus Praxeam | Reditus in Auctori Indicem |
[0178C] | Quia Sophia, id est, Sermone assistente, paratum est coelum, et omnia per Sermonem sunt facta, competit et Filium solum extendisse coelum, quia solus operationi Patris ministravit. |
[0179A] | Igitur si propterea eumdem et Patrem et Filium credendum [0178D] putaverunt, ut unum Deum vindicent, salva [0179A] est unio ejus, qui cum sit unus, habet et Filium, aeque et ipsum eisdem Scripturis comprehensum. |
[0154C] | Ostendit insuper Tertullianus, Filium ex Patris esse substantia et Spiritum Sanctum a Patre per Filium procedere; Verbum, quod ab omni aeternitate erat apud Deum, quodque quasi ex eo ad creandum et regendum mundum exiit, personam esse subsistentem, quae tamen et varia a Patris substantia non est; inde non sequi duos esse Deos et duos Dominos; Filium, non Patrem, factum hominem, nec desiisse Deum esse, adeo ut naturae humanae idiomata in Christo [0154D] inventa fuerint. |
[0180B] | Quo dicto utriusque personae constituit distinctionem, et Filii in terris, quem Petrus agnoverat Dei Filium, et Patris qui in coelis, qui Petro revelaverat quod Petrus agnoverat Dei Filium Christum. |
[0180C] | Qui credit in Filium, habet vitam aeternam; qui non credit in Filium Dei, non videbit Deum, sed ira Dei manebit super eum (Joan. |
[0159C] | Videmus igitur non obesse monarchiae [0159C] Filium, etsi hodie apud Filium est; quia et in suo statu est apud Filium, et cum suo statu restituetur Patri a Filio. |
[0169B] | Nos enim qui et tempora et caussas Scripturarum per Dei gratiam inspicimus, maxime Paracleti, non hominum discipuli, duos quidem definimus, Patrem et Filium, et jam tres cum Spiritu sancto, secundum rationem oeconomiae, quae facit numerum: [0169C] ne, ut vestra perversitas infert, Pater ipse credatur natus et passus; quod non licet credi, quoniam non ita traditum est. |
[0180C] | Si Messiam qui dicitur Christus, Filium utique [0181A] se, non Patrem demonstravit, qui et alibi Christus Dei Filius, non Pater dictus est. |
[0181B] | Neque enim Pater judicat, sed omne judicium dedit Filio, uti omnes honorent Filium, sicut honorant Patrem. |
[0158B] | [0158B] At ego, si utriusque linguae praecerpsi, monarchiam nihil aliud significare scio, quam singulare et unicum imperium: non tamen praescribere monarchiam, ideo, quia unius sit, eum cujus sit, aut filium non habere, aut ipsum se sibi filium fecisse, aut monarchiam suam non per quos velit administrare. |
[0165A] | Quae enim me faciunt si habuero, tunc ero pater, si filium habeam; filius ero, si patrem. |
[0181C] | Subjungens autem: Neque vocem ejus audistis unquam, neque formam ejus vidistis; confirmat retro non Patrem, sed Filium fuisse, qui videbatur et audiebatur. |
[0180C] | Qui credit in Filium, habet vitam aeternam; qui non credit in Filium Dei, non videbit Deum, sed ira Dei manebit super eum (Joan. |
[0180C] | Joannes autem cum interrogaretur quidde Jesu contingeret: Pater, inquit, diligit Filium, et omnia tradidit in manu ejus. |
[0180B] | Quo dicto utriusque personae constituit distinctionem, et Filii in terris, quem Petrus agnoverat Dei Filium, et Patris qui in coelis, qui Petro revelaverat quod Petrus agnoverat Dei Filium Christum. |
[0179A] | Si Filium nolunt secundum a Patre reputari, ne secundus duos faciat deos dici, ostendimus etiam duos deos in Scriptura relatos, et duos dominos; et tamen ne de isto scandalizentur, rationem reddidimus, qua Dei non duo dicantur, nec Domini, sed qua Pater et Filius duo; et hoc non ex separatione substantiae, sed ex dispositione, cum individuum et inseparatum Filium a Patre pronuntiamus; nec statu, sed gradu alium; qui etsi Deus dicatur, quando nominatur singularis, non ideo duos deos faciat, sed unum, hoc ipso quod et Deus ex unitate Patris vocari habeat. |
[0181D] | Ergo omne quod ei daret Pater ad se venire, nec rejecturum se, quia de coelo descendisset, non ut suam, sed ut Patris faceret voluntatem: voluntatem autem Patris esse, uti qui viderit [0181D] Filium, et crediderit in eum, vitam et resurrectionem consequatur (Joan. |
[0166A] | Porro, qui eumdem Patrem dicis et Filium, eumdem et protulisse ex semetipso facis, et prodisse quod Deus est. |
[0178C] | Ita Filium subjungens ipse interpretator est, quomodo coelum solus extenderit, scilicet cum Filio solus, sicut cum Filio unum. |
[0188B] | XX, 17), contigeris me, nondum ascendi ad Patrem meum; vade autem ad fratres meos (quin et in hoc se Filium ostendit; filios enim appellasset illos, si Pater fuisset), et dices eis: Ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum, Deum meum et Deum vestrum. |
[0165A] | Et ut filius sim, patrem habeo, non ipse pater sim, filium habeo; non ipse mihi ero filius. |
[0164A] | Ecce enim dico alium esse Patrem, et alium Filium, et alium Spiritum. |
[0193A] | Et habes tota instrumenta ejus, quae in hunc modum pronuntiant, et duos proponunt, Deum Patrem, et Dominum nostrum Jesum Christum Filium Patris, et Jesum ipsum esse Christum, in altero quoque nomine Dei Filium. |
[0183B] | Ac cum subjungit: Abraham diem meum vidit, et laetatus est; [0183B] nempe demonstrat Filium Abrahae retro visum, non Patrem. |
[0183B] | Et interroganti quis esset iste, ipse se demonstrans, utique Filium demonstravit, quem credendum esse dixerat. |
[0183D] | Unum dicit, neutrali verbo, quod non pertinet ad singularitatem, sed ad unitatem, ad similitudinem, ad conjunctionem, ad dilectionem [0183D] Patris, qui Filium diligit; et ad obsequium Filii, qui voluntati Patris obsequitur. |
[0184A] | Et ne putarent ideo se illum lapidare debere, quasi se Deum ipsum, id est Patrem voluisset intelligi; quia dixerat, Ego et Pater unum sumus, qua Filium Dei Deum ostendens, non qua ipsum Deum. |
[0157B] | Sed salva ista praescriptione, utique tamen propter instructionem et munitionem quorumdam, dandus est etiam retractatibus locus: vel ne videatur unaquaeque perversitas, non examinata, sed praejudicata damnari, maxime haec, quae se existimat meram veritatem possidere, dum unicum Deum non alias putat credendum, quam si ipsum eumdemque et Patrem et Filium et Spiritum Sanctum dicat: quasi non sic quoque unus sit omnia, dum ex uno omnia, per substantiae scilicet unitatem; et nihilominus custodiatur oeconomiae sacramentum, quae unitatem in trinitatem disponit, tres dirigens, Patrem, et Filium, et Spiritum Sanctum. |
[0165A] | Habeat necesse est Pater Filium, ut Pater sit; et Filius Patrem, ut Filius sit; aliud est autem habere, aliud esse. |
[0184C] | Filium quoque, ut individuum, cum ipso ubique. |
[0184C] | Tamen in ipsa oeconomia, Pater voluit Filium in terris haberi, se vero in coelis; quo et ipse Filius suspiciens, et orabat et postulabat a Patre, [0184D] quo et nos erectos docebat orare: Pater noster qui es in coelis (Matth. |
[0185A] | Quid mendacem facis et Patrem et Filium, si aut Pater de coelis loquebatur ad Filium, cum ipse esset Filius apud terras; aut Filius ad Patrem precabatur, cum ipse esset Pater apud coelos? |
[0185A] | Quid mendacem facis et Patrem et Filium, si aut Pater de coelis loquebatur ad Filium, cum ipse esset Filius apud terras; aut Filius ad Patrem precabatur, cum ipse esset Pater apud coelos? |
[0185B] | XII, 30): Non propter me ista vox venit, sed propter vos; ut credant hi, et Patrem et Filium, in suis quemque nominibus, et personis, et locis. |
[0186A] | Utique non Pater, sed Sermo Patris, qui erat in filio hominis, id est in carne, in qua et glorificatus jam; virtute vero et sermone, et ante Jesum: Et Deus, inquit, glorificavit illum in semetipso, id est, Pater Filium in semetipso habens, etsi porrectum ad terram, mox per resurrectionem glorificavit, morte devicta. |
[0186B] | Nobis omnes Scripturae, et veteres Christum Dei, et novae Filium Dei praefiniunt. |
[0164A] | Hanc me regulam professum, qua inseparatos ab alterutro Patrem et Filium et Spiritum testor, tene ubique; et ita, quid quomodo dicatur, agnosces. |
[0186C] | Et Dominus eum se ignoranti exprobrans, quem ignoraverant, eum utique agnosci volebat, quem tanto tempore non agnosci exprobraverat, id est Filium. |
[0187A] | Denique, si Patrem eumdem Filium vellet intelligi, dicendo, Qui me videt, Patrem videt: quomodo subjicit, Non creditis quia ego in [0187B] Patre, et Pater in me est? |
[0157A] | I, 3): hunc missum a Patre in virginem, et ex ea natum hominem et Deum, filium hominis et filium Dei, et cognominatum Jesum Christum: hunc passum, hunc mortuum et sepultum secundum Scripturas, et resuscitatum a Patre, et in coelos resumptum, sedere ad dexteram Patris, venturum judicare vivos et mortuos, qui exinde miserit, secundum promissionem suam, a Patre Spiritum Sanctum Paracletum, sanctificatorem fidei eorum qui credunt in Patrem et Filium et Spiritum Sanctum. |
[0157A] | I, 3): hunc missum a Patre in virginem, et ex ea natum hominem et Deum, filium hominis et filium Dei, et cognominatum Jesum Christum: hunc passum, hunc mortuum et sepultum secundum Scripturas, et resuscitatum a Patre, et in coelos resumptum, sedere ad dexteram Patris, venturum judicare vivos et mortuos, qui exinde miserit, secundum promissionem suam, a Patre Spiritum Sanctum Paracletum, sanctificatorem fidei eorum qui credunt in Patrem et Filium et Spiritum Sanctum. |
[0166A] | Si enim Filium nominat, Filius autem non alius erit quam qui ex ipso prodiit; Sermo autem prodiit ex ipso, hic erit Filius, non ipse de quo prodiit. |
[0187B] | Aut quo exaggeravit, si non illud manifestavit quod voluerat intelligi, se scilicet Filium esse? |
[0187B] | Porro dicendo, Non creditis quia ego in Patre, et Pater in me: propterea potius exaggeravit, ne quia dixerat, Qui me videt, et Patrem videt , Pater existimaretur: quod nunquam existimari se voluit, qui semper se Filium, et a Patre venisse profitebatur. |
[0188C] | Non ideo enim scripta sunt, ut Patrem credas Jesum Christum, sed ut Filium. |
[0189C] | Et Patris Filium confessurum confessores, et negaturum negatores suos apud Patrem; inducens parabolam filii, non patris, in vineam [0189D] missi post aliquot servos, et occisi a malis rusticis, et a Patre defensi; ignorans et ipse diem et horam ultimam soli Patri notam; disponens regnum [0190A] discipulis, quomodo et sibi dispositum dicit a Patre; habens potestatem legiones angelorum postulandi ad auxilium a Patre si vellet; exclamans quod se Deus reliquisset, in Patris manibus spiritum ponens; et post resurrectionem spondens missurum se discipulis promissionem Patris; et novissime mandans ut tinguerent in Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, non in unum. |
[0183B] | IX, 35), credis in Filium Dei? |
[0165A] | Sic etiam, ut pater sim, filium habeo; non ipse mihi ero filius. |
[0190B] | Undique enim obducti distinctione Patris et Filii, quam manente conjunctione disponimus, ut solis et radii, et fontis et fluvii, per individuum tamen numerum duorum et trium, aliter eam ad suam nihilominus [0190B] sententiam interpretari conantur, ut aeque in una persona utrumque distinguant, Patrem et Filium, dicentes Filium carnem esse, id est hominem, id est Jesum; Patrem autem spiritum, id est Deum, id est Christum. |
[0190B] | Et qui unum eumdemque contendunt Patrem et Filium, jam incipiunt dividere illos potius quam unare. |
[0165A] | Et qui ex alterutro fiunt, a semetipsis sibi fieri nullo [0165A] modo possunt, ut Pater se sibi Filium faciat, et Filius se sibi Patrem praestet. |
[0191B] | Sed enim invenimus illum directo et Deum et hominem expositum, ipso hoc psalmo suggerente, quoniam Deus homo natus est in illa, aedificavit eam voluntate Patris; certe usquequaque Filium Dei et filium hominis, cum Deum et hominem sine dubio secundum utramque substantiam in sua proprietate distantem: quia neque Sermo aliud quam Deus, neque caro aliud quam homo. |
[0191B] | Sed enim invenimus illum directo et Deum et hominem expositum, ipso hoc psalmo suggerente, quoniam Deus homo natus est in illa, aedificavit eam voluntate Patris; certe usquequaque Filium Dei et filium hominis, cum Deum et hominem sine dubio secundum utramque substantiam in sua proprietate distantem: quia neque Sermo aliud quam Deus, neque caro aliud quam homo. |
[0192A] | Ex his Jesus constitit, ex carne homo, ex spiritu Deus, quem tunc angelus ex ea parte qua spiritus erat, Dei Filium pronuntiavit, servans carni filium hominis dici. |
[0166C] | Quem autem verebatur Deus Dominus universitatis ita pronuntiare, si ita res erat; an verebatur ne non crederetur, si simpliciter se et Patrem et Filium pronuntiasset? |
[0157A] | I, 3): hunc missum a Patre in virginem, et ex ea natum hominem et Deum, filium hominis et filium Dei, et cognominatum Jesum Christum: hunc passum, hunc mortuum et sepultum secundum Scripturas, et resuscitatum a Patre, et in coelos resumptum, sedere ad dexteram Patris, venturum judicare vivos et mortuos, qui exinde miserit, secundum promissionem suam, a Patre Spiritum Sanctum Paracletum, sanctificatorem fidei eorum qui credunt in Patrem et Filium et Spiritum Sanctum. |
[0192B] | Novissime qui Filium Dei carnem interpretaris, exhibe qui sit filius hominis. |
[0192B] | An tu, si ex aliquo argumento vestitus quoque vocaretur Jesus, quomodo Christus ab unctionis sacramento, aeque Jesum Filium Dei diceres, [0192C] vestitum vero Patrem crederes? |
[0192C] | IV, 27) universi in ista civitate adversus sanctum Filium tuum Jesum , quem unxisti, Herodes et Pilatus cum Nationibus; ita et Filium Dei Jesum contestati sunt, et Filium a Patre unctum. |
[0164B] | Necessitate autem hoc dico, cum eumdem Patrem et Filium et Spiritum contendunt, adversus oeconomiam monarchiae adulantes, non tamen diversitate alium Filium a Patre, sed distributione; nec divisione alium, sed distinctione; quia non sit idem Pater et Filius, vel modulo alius ab alio. |
[0192C] | Ergo Jesus idem erit Christus, qui a Patre unctus est, non Pater, qui Filium unxit. |
[0193A] | Et habes tota instrumenta ejus, quae in hunc modum pronuntiant, et duos proponunt, Deum Patrem, et Dominum nostrum Jesum Christum Filium Patris, et Jesum ipsum esse Christum, in altero quoque nomine Dei Filium. |
[0194A] | Nam et Apostolus, non sine onere pronuntians Christum mortuum, adjecit, secundum Scripturas; ut duritiam pronuntiationis Scripturarum auctoritate molliret, et scandalum auditori everteret Quanquam cum duae substantiae censeantur in Christo Jesu, divina et humana, constet autem immortalem esse divinam, sicut mortalem quae humana sit, apparet, quatenus eum mortuum dicat, id est, qua carnem et hominem et filium hominis, non qua spiritum et Sermonem et Dei Filium. |
[0196B] | Viderint igitur antichristi, qui negant Patrem et Filium. |
[0194B] | Maledictione enim crucifixi, quae ex lege in Filium competit (quia Christus pro nobis maledictio factus est, non Pater), Christum in Patrem convertentes, in Patrem blasphematis. |
[0165C] | Ergo, inquiunt, difficile non fuit Deo, ipsum se et patrem et filium facere, adversus traditam formam rebus humanis, nam et sterilem parere, contra naturam, difficile Deo non fuit, sicut nec virginem. |
[0155A] | Excidit sibi coluber, quia Jesum Christum post baptisma Joannis tentans, ut Filium Dei aggressus est; [0155A] certus filium Deum habere, vel ex ipsis Scripturis de quibus tunc tentationem struebat: Si tu es filius Dei, dic ut lapides isti panes fiant; item: Si tu es filius Dei, dejice te hinc: scriptum est enim, quod mandavit angelis suis super te (utique Pater) ut te manibus suis tollant, necubi ad lapidem pedem tuum offendas. |
[0195A] | Ergo aut Filius patiebatur a Patre derelictus, et Pater passus non est, qui Filium dereliquit; aut si Pater erat qui patiebatur, ad quem Deum exclamabat? |
[0195B] | Sed haec vox carnis et [0195B] animae, id est hominis, non Sermonis, nec spiritus, id est non Dei, propterea emissa est, ut impassibilem Deum ostenderet, qui sic Filium dereliquit, dum hominem ejus tradidit in mortem. |
[0154C] | Ostendit insuper Tertullianus, Filium ex Patris esse substantia et Spiritum Sanctum a Patre per Filium procedere; Verbum, quod ab omni aeternitate erat apud Deum, quodque quasi ex eo ad creandum et regendum mundum exiit, personam esse subsistentem, quae tamen et varia a Patris substantia non est; inde non sequi duos esse Deos et duos Dominos; Filium, non Patrem, factum hominem, nec desiisse Deum esse, adeo ut naturae humanae idiomata in Christo [0154D] inventa fuerint. |
[0167C] | Sic et caetera quae nunc ad Patrem de Filio, vel ad Filium, nunc ad Filium de Patre, vel ad Patrem, nunc ad Spiritum pronuntiantur; unamquamque personam in sua proprietate constituunt. |
[0194B] | Ergo nec compassus est Pater Filio; sic enim directam blasphemiam in Patrem veriti, diminui eam hoc modo sperant, concedentes jam Patrem et Filium duos esse; si Filius quidem patitur, Pater vero compatitur. |
[0196A] | Caeterum judaicae fidei ista res, sic unum Deum credere, ut Filium adnumerare ei nolis, et post Filium, Spiritum. |
[0194A] | Ergo, inquis, et nos eadem ratione Patrem mortuum dicentes qua vos Filium, non blasphemamus in Dominum Deum: non enim ex divina, sed ex humana [0194B] substantia mortuum dicimus. |
[0154C] | Ostendit insuper Tertullianus, Filium ex Patris esse substantia et Spiritum Sanctum a Patre per Filium procedere; Verbum, quod ab omni aeternitate erat apud Deum, quodque quasi ex eo ad creandum et regendum mundum exiit, personam esse subsistentem, quae tamen et varia a Patris substantia non est; inde non sequi duos esse Deos et duos Dominos; Filium, non Patrem, factum hominem, nec desiisse Deum esse, adeo ut naturae humanae idiomata in Christo [0154D] inventa fuerint. |
[0193D] | [0193D] Obmutescat, obmutescat ista blasphemia, sufficiat Christum Filium Dei mortuum dici; et hoc quia ita [0194A] scriptum est. |
[0196A] | Caeterum judaicae fidei ista res, sic unum Deum credere, ut Filium adnumerare ei nolis, et post Filium, Spiritum. |
[0196B] | Sic Deus voluit novare sacramentum, ut nove unus crederetur per Filium et Spiritum, ut coram jam Deus in suis propriis nominibus et personis cognosceretur, qui et retro per Filium et Spiritum praedicatus non intelligebatur. |
[0192C] | IV, 27) universi in ista civitate adversus sanctum Filium tuum Jesum , quem unxisti, Herodes et Pilatus cum Nationibus; ita et Filium Dei Jesum contestati sunt, et Filium a Patre unctum. |
[0192C] | IV, 27) universi in ista civitate adversus sanctum Filium tuum Jesum , quem unxisti, Herodes et Pilatus cum Nationibus; ita et Filium Dei Jesum contestati sunt, et Filium a Patre unctum. |
[0196B] | Negant enim Patrem, dum eumdem Filium dicunt; et negant Filium, dum eumdem Patrem credunt, dando illis quae non sunt, auferendo quae sunt. |
[0165C] | Sic monarchiam [0165C] tenent, qui nec patrem nec filium continent. |
[0196B] | Negant enim Patrem, dum eumdem Filium dicunt; et negant Filium, dum eumdem Patrem credunt, dando illis quae non sunt, auferendo quae sunt. |
[0192A] | Ex his Jesus constitit, ex carne homo, ex spiritu Deus, quem tunc angelus ex ea parte qua spiritus erat, Dei Filium pronuntiavit, servans carni filium hominis dici. |
[0157B] | Sed salva ista praescriptione, utique tamen propter instructionem et munitionem quorumdam, dandus est etiam retractatibus locus: vel ne videatur unaquaeque perversitas, non examinata, sed praejudicata damnari, maxime haec, quae se existimat meram veritatem possidere, dum unicum Deum non alias putat credendum, quam si ipsum eumdemque et Patrem et Filium et Spiritum Sanctum dicat: quasi non sic quoque unus sit omnia, dum ex uno omnia, per substantiae scilicet unitatem; et nihilominus custodiatur oeconomiae sacramentum, quae unitatem in trinitatem disponit, tres dirigens, Patrem, et Filium, et Spiritum Sanctum. |
[0196B] | Qui vero confessus fuerit Christum Filium Dei non Patrem, Deus in illo manet, et ipse in Deo. |
[0196C] | Non habet autem Filium, qui eum alium quam Filium credit. |
[0158B] | Si vero et filius fuerit ei, cujus monarchia sit, non statim dividi eam, et monarchiam esse desinere, si particeps ejus assumatur et filius; sed proinde illius esse principaliter a quo communicatur in filium; et dum illius est, proinde monarchiam esse, quae a duobus tam unicis continetur. |
[0165B] | Ut et pater non sit, qui scilicet filium non habet; et filius non sit, qui aeque patrem non habet. |
[0190B] | Undique enim obducti distinctione Patris et Filii, quam manente conjunctione disponimus, ut solis et radii, et fontis et fluvii, per individuum tamen numerum duorum et trium, aliter eam ad suam nihilominus [0190B] sententiam interpretari conantur, ut aeque in una persona utrumque distinguant, Patrem et Filium, dicentes Filium carnem esse, id est hominem, id est Jesum; Patrem autem spiritum, id est Deum, id est Christum. |
[0163C] | Nec dubitaverim Filium dicere, et radicis fruticem, et fontis fluvium, et solis radium; quia omnis origo patens est; et omne quod ex origine profertur, progenies est, multo magis Sermo Dei, qui etiam proprie nomen Filii accepit: nec frutex tamen a radice, nec fluvius a fonte, nec radius a sole discernitur, sicut nec a Deo Sermo. |
[0190A] | Et Patris Filium confessurum confessores, et negaturum negatores suos apud Patrem; inducens parabolam filii, non patris, in vineam [0189D] missi post aliquot servos, et occisi a malis rusticis, et a Patre defensi; ignorans et ipse diem et horam ultimam soli Patri notam; disponens regnum [0190A] discipulis, quomodo et sibi dispositum dicit a Patre; habens potestatem legiones angelorum postulandi ad auxilium a Patre si vellet; exclamans quod se Deus reliquisset, in Patris manibus spiritum ponens; et post resurrectionem spondens missurum se discipulis promissionem Patris; et novissime mandans ut tinguerent in Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, non in unum. |
[0159C] | Videmus igitur non obesse monarchiae [0159C] Filium, etsi hodie apud Filium est; quia et in suo statu est apud Filium, et cum suo statu restituetur Patri a Filio. |
[0188C] | Caeterum ut alia Evangelia non interponam, quae de nativitate Dominica idem confirmant, sufficit eum qui nasci habebat ex virgine, ab ipso annuntiari angelo, Filium Dei determinatum: Spiritus Dei superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit te: propterea quod nascetur ex te [0188D] sanctum, vocabitur Filius Dei (Luc. |
[0164D] | Atquin Pater Filium facit, et Patrem Filius. |
[0188B] | Ipsa quoque clausula Evangelii propter quid consignat haec scripta, nisi: ut credatis, inquit, Jesum Christum Filium Dei? |
[0159C] | Ita eam nemo hoc nomine destruet, si Filium admittat, cui et traditam eam a Patre, et a quo quandoque restituendam Patri constat. |
[0160A] | Aiunt quidem et Genesim [0160A] in hebraico ita incipere: In principio Deus fecit sibi filium. |
[0186B] | Hoc et retro praedicabatur, hoc et ab ipso Christo pronuntiabatur; imo jam et ab ipso Patre coram de coelis Filium profitente, et Filium glorificante: Hic est Filius meus, et; Glorificavi et glorificabo. |
[0163B] | Haec erit probola veritatis, custos unitatis, qua prolatum dicimus Filium a Patre, sed non separatum, Protulit enim Deus Sermonem, quemadmodum etiam [0163C] Paracletus docet, sicut radix fruticem, et fons fluvium, et sol radium. |
[0163C] | Igitur secundum horum exemplorum formam, profiteor me duos dicere, Deum et Sermonem ejus, Patrem et Filium ipsius. |
[0165A] | Porro si ipse ero quid eorum, jam non habeo quod ipse ero: nec patrem, quia ipse ero pater; nec filium, quia ipse ero filius. |
[0186B] | Hoc et retro praedicabatur, hoc et ab ipso Christo pronuntiabatur; imo jam et ab ipso Patre coram de coelis Filium profitente, et Filium glorificante: Hic est Filius meus, et; Glorificavi et glorificabo. |
[0186C] | Si ita est, ergo non Patrem tanto tempore secum conversatum ignoraverant, sed Filium. |
[0185B] | Sed adhuc exclamat Jesus et dicit: Qui credit in me, non in me credit; sed in eum credit qui me misit (quia per Filium in Patrem creditur, et auctoritas credendi Filio, Pater est); et qui conspicit me , conspicit eum qui me misit. |
[0186B] | Quem dicit cognosci ab illis debuisse (hoc enim solum discuti oportet), quasi Patrem, an quasi Filium? |
[0196C] | Non habet autem Filium, qui eum alium quam Filium credit. |
[0165B] | Si enim ipse ero filius qui et pater, jam non habeo filium, sed ipse sum filius. |
[0165B] | Non sum ergo filius, quia patrem non habeo, qui facit filium. |
[0165B] | Non ergo ero pater, quia filium non habeo, qui facit patrem. |
[0162C] | Quaecumque ergo substantia Sermonis fuit, illam dico personam, et illi nomen Filii vindico; et dum Filium agnosco, secundum a Patre [0162D] defendo. |
[0185A] | VI, 19), et cum sit et ubique, hanc sedem suam voluit Pater; minoravit [0185A] Filium modico citra angelos (Ps. |
[0166A] | Ergo quia si voluit semetipsum sibi Filium facere, potuit; et quia si potuit, fecit: tunc probabis illum et potuisse et voluisse, si probaveris illum fecisse. |
[0166A] | Probare autem tam aperte debebis ex Scripturis, quam nos probamus illum sibi Filium fecisse Sermonem suum. |
[0184C] | Habes Filium in terris, habes Patrem in coelis. |
[0184B] | Post haec autem Martha Filium Dei eum confessa, non magis erravit, quam Petrus (Matth. |
[0194A] | Nam et Apostolus, non sine onere pronuntians Christum mortuum, adjecit, secundum Scripturas; ut duritiam pronuntiationis Scripturarum auctoritate molliret, et scandalum auditori everteret Quanquam cum duae substantiae censeantur in Christo Jesu, divina et humana, constet autem immortalem esse divinam, sicut mortalem quae humana sit, apparet, quatenus eum mortuum dicat, id est, qua carnem et hominem et filium hominis, non qua spiritum et Sermonem et Dei Filium. |
[0166B] | Aut exhibe probationem quam expostulo meae similem; id est, sic Scripturas eumdem Filium et Patrem ostendere, quemadmodum apud nos distincte Pater et Filius demonstrantur; distincte, inquam, non divise, sicut ego profero dictum a Deo: Eructavit cor meum Sermonem optimum (Ps. |
[0166B] | Si velis ut credam ipsum esse Patrem et Filium, ostende sic pronuntiatum alibi, «Dominus dixit ad se, Filius meus sum ego, ego [0166C] hodie generavi me», proinde et: «Ante luciferum generavi me (Ps. |
[0196C] | Nos credimus testimonio Dei, quo testatus est de Filio [0196C] suo: Qui filium non habet, nec vitam habet (I Joan. |
[0167A] | Sed et omnes pene Psalmi Christi personam sustinent; Filium ad Patrem, id est, Christum ad Deum verba facientem repraesentant. |
[0167C] | Sic et caetera quae nunc ad Patrem de Filio, vel ad Filium, nunc ad Filium de Patre, vel ad Patrem, nunc ad Spiritum pronuntiantur; unamquamque personam in sua proprietate constituunt. |
[0196B] | Sic Deus voluit novare sacramentum, ut nove unus crederetur per Filium et Spiritum, ut coram jam Deus in suis propriis nominibus et personis cognosceretur, qui et retro per Filium et Spiritum praedicatus non intelligebatur. |
[0167D] | Sed et in sequentibus: Ecce Adam factus est tanquam unus ex nobis, fallit aut ludit; ut cum unus, et solus, et singularis esset, numerose loqueretur: aut numquid angelis loquebatur, ut Judaei interpretantur, quia nec ipsi Filium agnoscunt? |
[0168D] | Brachium enim tuum , non Domini dixisset, si non Dominum Patrem et Dominum Filium intelligi vellet. |
[0169B] | Quod si ex illis es qui tunc Dominum non sustinebant Dei se Filium ostendentem, nec eum Dominum crederent, recordare tu cum illis scriptum esse: Ego dixi, Vos dii estis, et filii Altissimi (Ps. |
[0181B] | Qui non honorat Filium, non honorat Patrem, qui Filium misit. |
[0181B] | Qui non honorat Filium, non honorat Patrem, qui Filium misit. |
[0165B] | Non habendo autem filium, dum ipse sum filius, quomodo pater ero? |
[0181A] | Pater enim diligit Filium, et omnia demonstravit illi quae ille fecit, et majora istis opera demonstravit illi, ut vos miremini. |
[0159A] | Caeterum, qui filium non aliunde deduco, sed de substantia Patris, nihil facientem sine Patris voluntate, omnem a Patre consecutum potestatem, quomodo possum de fide destruere monarchiam, quam, a Patre Filio traditam, in Filio servo? |
[0170B] | Nam etsi soles duos non faciam, tamen et solem et radium ejus tam duas res, et duas species unius indivisae substantiae numerabo, quam Deum et Sermonem ejus, quam Patrem et Filium. |
[0170C] | [0170C] Adhuc et illa nobis regula adsistit duos vindicantibus Patrem et Filium, quae invisibilem Deum determinavit. |
[0171A] | Jam ergo alius erit qui videbatur, quia non potest idem invisibilis definiri, qui videbatur; et consequens erit, ut invisibilem Patrem intelligamus, pro plenitudine majestatis; visibilem vero Filium agnoscamus, pro modulo derivationis: sicut nec solem nobis contemplari licet, quantum ad ipsam substantiae summam quae est in coelis; radium autem ejus toleramus oculis pro temperatura portionis quae in terram inde porrigitur. |
[0171A] | Hic ex diverso volet aliquis etiam Filium invisibilem contendere, ut sermonem, ut spiritum; [0171B] et dum unicam conditionem Patris et Filii vindicat, unum potius atque eumdem confirmare Patrem et Filium. |
[0180B] | Cum ad Nicodemum dicit: Ita dilexit Deus mundum, ut Filium suum unicum dederit, in quem [0180C] omnis qui crediderit, non pereat, sed habeat vitam sempiternam (Joan. |
[0171B] | Hic ex diverso volet aliquis etiam Filium invisibilem contendere, ut sermonem, ut spiritum; [0171B] et dum unicam conditionem Patris et Filii vindicat, unum potius atque eumdem confirmare Patrem et Filium. |
[0171B] | Ac per hoc, sic eumdem volunt accipi visibilem et invisibilem, quomodo eumdem Patrem et Filium: quoniam et paulo supra, antequam faciem Moysi negasset, scriptum sit, Dominum ad Moysen locutum coram, velut si quis loquatur ad amicum suum, non minus quam et Jacob: Ego vidi, inquit (Gen. |
[0171C] | Dicimus enim et Filium suo nomine eatenus invisibilem, qua sermo et spiritus Dei ex substantiae conditione jam nunc, et qua Deus, et sermo, et spiritus: visibilem autem fuisse ante carnem eo modo quo dicit (Num. |
[0179A] | Si Filium nolunt secundum a Patre reputari, ne secundus duos faciat deos dici, ostendimus etiam duos deos in Scriptura relatos, et duos dominos; et tamen ne de isto scandalizentur, rationem reddidimus, qua Dei non duo dicantur, nec Domini, sed qua Pater et Filius duo; et hoc non ex separatione substantiae, sed ex dispositione, cum individuum et inseparatum Filium a Patre pronuntiamus; nec statu, sed gradu alium; qui etsi Deus dicatur, quando nominatur singularis, non ideo duos deos faciat, sed unum, hoc ipso quod et Deus ex unitate Patris vocari habeat. |
[0172A] | Visum cum illo Moysen colloquentem); [0172A] apparet retro semper in speculo, et aenigmate, et visione, et somnio Deum, id est, Filium Dei, visum tam Prophetis et Patriarchis, quam et ipsi adhuc Moysi. |
[0164C] | Sic alium a se Paracletum, quomodo et nos a Patre alium Filium, ut tertium gradum ostenderet in Paracleto, sicut nos secundum in Filio, propter oeconomiae observationem. |
[0178C] | Igitur si propterea eumdem et Patrem et Filium credendum [0178D] putaverunt, ut unum Deum vindicent, salva [0179A] est unio ejus, qui cum sit unus, habet et Filium, aeque et ipsum eisdem Scripturis comprehensum. |
[0164B] | Necessitate autem hoc dico, cum eumdem Patrem et Filium et Spiritum contendunt, adversus oeconomiam monarchiae adulantes, non tamen diversitate alium Filium a Patre, sed distributione; nec divisione alium, sed distinctione; quia non sit idem Pater et Filius, vel modulo alius ab alio. |
[0172C] | Si hunc articulum quaestionibus Scripturae veteris non expediam, de Novo Testamento sumam confirmationem nostrae interpretationis; ne quodcumque in Filium reputo, in Patrem proinde defendas. |
[0173B] | Et ideo quoniam Sermonem Dei Deum dixerat, ne adjuvaret adversariorum praesumptionem, quasi Patrem ipsum vidisset, ad distinguendum inter invisibilem Patrem, et Filium visibilem, superdicit ex abundanti, Deum nemo vidit unquam (Joan. |
[0178B] | Ita si per Filium omnia, coelum quoque per Filium extendens, non solus extendit, nisi illa ratione qua a caeteris solus. |
[0178B] | Ita si per Filium omnia, coelum quoque per Filium extendens, non solus extendit, nisi illa ratione qua a caeteris solus. |
[0173C] | Ostendit et ipse visibilem Dei Filium, id est Sermonem Dei, quia caro factus est, Christus dictus est. |
[0159C] | Videmus igitur non obesse monarchiae [0159C] Filium, etsi hodie apud Filium est; quia et in suo statu est apud Filium, et cum suo statu restituetur Patri a Filio. |
[0175B] | Et si qua haeretici apprehendunt quasi Deo indigna, ad destructionem Creatoris, ignorantes haec in Filium competisse, qui etiam passiones humanas, et sitim, et esuriem, et lacrymas, et ipsam nativitatem, ipsamque mortem erat subiturus: Propter hoc minoratus a Patre modicum quid citra angelos (Ps. |
[0174B] | Pater enim qui diligit Filium, et omnia tradidit in manu ejus; utique a primordio diligit, et a primordio tradidit. |
[0154D] | Excidit sibi coluber, quia Jesum Christum post baptisma Joannis tentans, ut Filium Dei aggressus est; [0155A] certus filium Deum habere, vel ex ipsis Scripturis de quibus tunc tentationem struebat: Si tu es filius Dei, dic ut lapides isti panes fiant; item: Si tu es filius Dei, dejice te hinc: scriptum est enim, quod mandavit angelis suis super te (utique Pater) ut te manibus suis tollant, necubi ad lapidem pedem tuum offendas. |
[0175A] | Ediscebat autem, ut nobis fidem sterneret, ut facilius crederemus Filium Dei descendisse in saeculum, si et retro tale quid gestum cognosceremus. |
[0184A] | Per opera ergo erat Pater in Filio, et Filius in Patre; et ita per opera intelligimus unum esse Patrem et Filium. |
[0175B] | Quid si et alius qui coronabatur gloria et honore , alius qui coronabat, utique Filium Pater? |
[0176A] | Ignorantes enim, a primordio omnem ordinem divinae dispositionis per Filium decucurrisse, ipsum credunt Patrem et visum, et congressum, et operatum, et sitim et esuriem passum, adversus Prophetam dicentem: Deus aeternus non sitiet, nec esuriet omnino (quanto magis nec morietur, nec sepelietur! |
[0176A] | Et ita unum Deum semper egisse, id est Patrem, quae per Filium gesta sunt. |
[0176A] | Facilius existimaverunt Patrem in Filii nomine egisse, quam Filium in Patris; dicente ipso Domino: [0176B] Ego veni in Patris mei nomine (Joan. |
[0176B] | Quatenus ita scripturae docent, haec dicimus et in Filium competisse, et in his Filium venisse, et in his semper egisse, et sic ea in se hominibus manifestasse. |
[0180C] | Non enim misit Deus Filium suum in mundum, ut judicet mundum, sed ut salvus sit mundus per eum. |
[0176B] | Quatenus ita scripturae docent, haec dicimus et in Filium competisse, et in his Filium venisse, et in his semper egisse, et sic ea in se hominibus manifestasse. |
[0177A] | Habet rationem, et cum unicum Deum statuit, et cum duos Patrem et Filium ostendit; et sufficit sibi. |
[0177A] | Filium nominari ab ea constat. |
[0177A] | Non enim desinit esse qui habet Filium ipse unicus, [0177B] suo scilicet nomine, quotiens sine Filio nominatur; sine Filio autem nominatur, cum principaliter determinatur ut prima persona, quae ante Filii nomen erat proponenda; quia Pater ante cognoscitur, et post Patrem Filius nominatur. |
[0165B] | Habere enim filium debeo, ut pater sim. |
[0164D] | Ipse se, inquiunt, Filium sibi fecit. |
[0177B] | Quod ipse inferens, non Filium negat, sed alium Deum: caeterum alius a Patre Filius non est. |
[0177B] | Denique, inspice sequentia hujusmodi pronuntiationum, et invenies fere ad idolorum factitatores atque cultores definitionem earum pertinere; ut multitudinem falsorum deorum unio divinitatis expellat, habens tamen Filium quanto individuum et inseparatum a Patre, tanto in Patre reputandum, etsi non nominatum. |
[0174B] | Nec putes sola opera mundi per Filium facta, sed et quae a Deo exinde gesta sunt. |
[0174B] | Sic omnia per Filium facta sunt, et sine illo factum est nihil. |
[0177C] | Alium enim etiam Filium fecisset, quem de aliis excepiset. |
[0158B] | [0158B] At ego, si utriusque linguae praecerpsi, monarchiam nihil aliud significare scio, quam singulare et unicum imperium: non tamen praescribere monarchiam, ideo, quia unius sit, eum cujus sit, aut filium non habere, aut ipsum se sibi filium fecisse, aut monarchiam suam non per quos velit administrare. |
[0178A] | Praeter Sophiam autem, praeter Filium dicit, qui est Christus, Sophia et Virtus Dei secundum Apostolum, solus [0178B] sciens sensum patris: Quis enim scit quae sunt in Deo nisi spiritus qui in ipso est? |
[0195B] | Caeterum, non reliquit Pater Filium, in cujus manibus Filius spiritum suum posuit. |
[0159B] | Hoc mihi et in tertium [0159B] gradum dictum sit, quia Spiritum non aliunde puto, quam a Patre per Filium. |
[0159C] | Hoc uno capitulo Epistolae apostolicae potuimus jam et Patrem et Filium ostendisse duos esse, praeterquam ex nominibus Patris et Filii, etiam ex eo quod qui tradidit regnum, et cui tradidit, item qui subjecit, et cui subjecit, duo sint necesse est. |
Adversus Valentinianos | Reditus in Auctori Indicem |
[0536C] | Emisisse etiam Demiurgum Christum Filium suum naturalem per virginem, non ex virgine editum; et super [0536D] hunc devolasse Soterem in specie columbae, eumque mansisse in Christo impassibilem, passum vero animalem Christum. |
[0573B] | Cum enim dicant Achamoth in honorem [0573B] Aeonum imagines commentatam, rursus hoc in Soterem auctorem detorquent, qui per illam sit operatus: ut ipsam quidem, imaginem patris invisibilis et incogniti daret; incognitam scilicet et invisibilem Demiurgo, eumdem autem Demiurgum Nun filium effingeret, Archangeli vero Demiurgi opus, reliquos Aeonas exprimerent. |
[0577A] | Inferius illum metatur medietatem Achamoth, filium calcans: subest enim demiurgus in hebdomade sua, magis diabolus, in isto nobiscum communi mundo coelementato et concorporificato, ut supra editum est, ex Sophiae utilissimis casibus, qua nec aerem haberet reciprocandi spiritus spatium, teneram omnium corporum vestem, colorum omnium indicem, organum temporum, si non et istum Sophiae moestitia colasset; sicut animalia metus, sicut conversio ejus, ipsum demiurgum. |
[0561A] | Filium autem constituunt apprehensibilem patris. |
[0581A] | Esse enim Demiurgo suum Christum filium naturalem. |
[0593A] | Hi ex omnium Aeonum flosculis eum construunt, illi ex solis decem constitisse contendunt, quos Sermo et Vita protulerunt; inde et in ipsum Sermonis et Vitae concurrerunt oculi: isti ex duodecim potius, ex Hominis et Ecclesiae foetu: ideoque Filium hominis aiunt pronuntiatum; alii a Christo et Spiritu Sancto constabiliendae [0594A] universitati provisis, confictum: et jure, paternae appellationis haeredem. |
[0594A] | Sunt qui filium hominis aliunde conceperint dicendum: quamquam ipsum Patrem pro magno nominis sacramento Homines appellasse praesumpserint, ut quid amplius speres de ejus Dei fide cui nunc adaequaris? |
Apologeticus Adversos Gentes Pro Christianis | Reditus in Auctori Indicem |
[0359A] | Luget Sol filium jactatum de coelo, laetantibus vobis, et Cybele pastorem suspirat fastidiosum, non erubescentibus vobis. |
[0399A] | Hunc ex Deo prolatum didicimus, et prolatione generatum, et idcirco Filium Dei et Deum dictum ex unitate substantiae. |
[0331A] | Sed cujus parentes ignoti erant, facile fuit eorum filium dici, quorum et omnes possumus videri. |
[0280B] | Uxorem jam pudicam maritus jam non zelotypus ejecit, filium jam subjectum pater retro patiens abdicavit, [0281A] servum jam fidelem dominus olim mitis ab oculis relegavit: ut quisque hoc nomine emendatur offendit. |
[0312A] | Veni, demerge ferrum in infantem nullius inimicum, nullius reum, omnium filium; vel si alterius officium est, tu modo adsiste morienti homini antequam vixit; fugientem animam novam exspecta; excipe rudem sanguinem, eo panem tuum satia, vescere libenter. |
[0317A] | O Jovem Christianum et solum patris filium de crudelitate! |
[0351A] | Deos inter se propter Trojanos et Achivos ut gladiatorum paria congressos depugnasse; Venerem humana sagitta sauciatam, quod filium suum Aenean pene interfectum ab eodem Diomede rapere vellet; Martem tredecim mensibus in vinculis pene consumptum; Jovem, ne eamdem vim a caeteris coelitibus experiretur, opera cujusdam monstri liberatum, et nunc flentem Sarpedonis casum, nunc foede subantem [0352A] in sororem sub commemoratione non ita dilectarum jampridem amicarum! |
De Anima | Reditus in Auctori Indicem |
[0709B] | Et se quidem finxit summum patrem, illam vero injectionem suam primam, qua injecerat angelos et archangelos condere: hujus eam propositi [0709A] compotem exilisse de patre, et in inferiora desultasse; atque illic praevento patris proposito, angelicas potestates genuisse, ignaras patris, artificis mundi hujus; ab his vero per invidiam retentam, ne digressa ea alterius genimina viderentur; et idcirco omni contumeliae addictam, ut nusquam discedere depretiatam liberet, humanae quoque formae succidisse, velut vinculis carnis coercendam; ita multis aevis per alios atque alios habitus foemininos volutatam, etiam illam Helenam fuisse, exitiosissimam Priamo, et Stesichori postea oculis, quem et excaecasset ob convicium carminis, dehinc reluminasset ob satisfactionem laudis; proinde migrantem eam de corporibus in corpora, postrema dedecoratione, sub titulo prostitisse Helenam viliorem: [0709B] hanc igitur esse ovem perditam, ad quam descenderit pater summus, Simon scilicet, et primum recuperata ea et revecta, nescio humeris an foeminibus, exinde ad hominum respexerit salutem, quasi per vindictam liberandorum ex illis angelicis potestatibus; quibus fallendis, et ipse configuratus aeque, et hominibus hominem ementitus, in Judaea quidem filium, in Samaria vero patrem gesserit. |
[0727A] | Qui filium ejus tanto operi interpretati sunt, non fefellrunt; siquidem Asiam Cyrus et mersit et pressit. |
[0727B] | Aristodemus vel Aristophon conjectans, imo nihil vacuum obsignari; filium, et quidem maximi impetus, portendi. |
[0734B] | Sed et Thetis filium planxit. |
[0739A] | Nam etsi prae gaudio quis spiritum exhalet, ut Chilon spartanus, dum victorem Olympiae filium amplectitur; etsi prae gloria, ut Clidemus atheniensis, dum ab histrionibus ob praestantiam auro coronatur; etsi per somnium, ut Plato; etsi per risum, ut P. |
De Baptismo Et De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
[1198B] | Et prolapsi sunt, rursus renovari ad poenitentiam, rursum crucifigentes sibimetipsis [1198B] Filium Dei, et ostentui habentes. |
[1159C] | Voces illae adhibentur ad perfectam similitudinem, quae est inter Patrem et Filium, exprimendam: Adam genuit ad imaginem et similitudinem suam, vocavitque nomen ejus Seth. |
[1162D] | Igitur etiam PATER, mittens FILIUM, et SPIRITUS SANCTUS missus a Filio, Sponsores erunt; namque Pater per Filium, Filius ipse in Spiritu Sancto nobis salutem promisit. |
[1162D] | Igitur etiam PATER, mittens FILIUM, et SPIRITUS SANCTUS missus a Filio, Sponsores erunt; namque Pater per Filium, Filius ipse in Spiritu Sancto nobis salutem promisit. |
[1200D] | I, 9), sic olim videbunt Filium hominis venientem in nubibus coeli cum virtute multa et majestate (Matth. |
[1177C] | Sic enim Christus de se ipso directe loquens, nunquam aperte se FILIUM DEI, sed Filium hominis dicebat, ut Matth. |
[1177C] | Sic enim Christus de se ipso directe loquens, nunquam aperte se FILIUM DEI, sed Filium hominis dicebat, ut Matth. |
[1180A] | III, 16: Sic Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret, ut omnis, qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. |
[1180A] | Qui credit in Filium hominis, habet vitam aeternam. |
[1187C] | III, 13, Judaeis exprobrans perfidiam suam, ait: Deus glorificavit Filium suum Jesum, quem vos tradidistis. |
[1145D] | Mentem suam aperit: Tenebam, inquiens, jam PATREM in Dei nomine, qui fecit haec (coelum et terram) et FILIUM in Principii nomine, in quo fecit haec: et TRINITATEM quaerens, quaerebam in [1146A] eloquiis Scripturarum ejus: et ecce SPIRITUS tuus superferebatur super aquas, etc. |
[1194C] | Et respondens, ait: CREDO Filium Dei esse Jesum Christum. |
De Carne Christi | Reditus in Auctori Indicem |
[0790C] | Et quid ultra de hoc retractandum est, cum hac ratione Apostolus, non ex virgine, sed ex muliere editum Filium Dei pronuntiavit, agnovit adapertae vulvae nuptialem passionem? |
[0781C] | Ecce virgo concipiet in utero, et pariet filium (Is. |
[0783A] | Nunc, ut simplicius respondeamus, non competebat [0783A] ex semine humano Dei Filium nasci, ne si totus esset filius hominis, non esset et Dei filius, nihilque haberet amplius Salomone, et amplius Jona; et de Hebionis opinione credendus erat. |
[0790A] | Signum enim nativitatis Christi, secundum Esaiam: Propterea dabit vobis Dominus ipse signum: ecce virgo concipiet in utero, et pariet filium . |
[0753A] | Non competere etiam ex semine humano Dei Filium nasci; ne si esset totus filius hominis, juxta Hebionis opinionem, non crederetur Dei filius. |
[0783A] | Igitur si fuit dispositio rationis super Filium [0783B] Dei ex virgine proferendum, cur non ex virgine acceperit corpus, quod de virgine protulit? |
[0786A] | IV, 4), Deus Filium suum factum ex muliere. |
[0787B] | Utique Dei Verbum, non viri semen: certe ut pareret filium. |
[0771B] | Haec omnia terrenae originis signa et in Christo fuerunt: haec sunt quae illum Dei Filium celavere, non alias tantummodo hominem existimatum, quam ex humani substantia corporis. |
[0778B] | Facilius ergo dicam, si forte, ipsum filium angelum, id est nuntium patris, quam angelum in filio. |
[0788A] | Si Maria non filium, sed hospitem in utero gestabat Jesum. |
[0787B] | Nam, Et pariet, inquit, filium. |
[0778C] | Poterit haec opinio Hebioni convenire, qui nudum hominem, et tantum ex semine David, id est, non [0778C] et Dei filium, constituit Jesum, plane Prophetis aliquo gloriosiorem, ut ita in illo angelus fuisse dicatur; quemadmodum in aliquo Zacharia. |
[0788C] | Deleant igitur et testimonia daemonum filium David proclamantia Jesum: sed testimonia Apostolorum delere non poterunt, si daemonum indigna [0789A] sunt. |
[0779A] | Quidvis eam fingere potuit, quisquis humanam credere noluit; quando (quod ad omnes dictum est) si humana non fuit, nec ex homine, non video ex qua substantia ipse se, Christus hominem et filium hominis pronuntiarit (Joan. |
De Monogamia | Reditus in Auctori Indicem |
[0936B] | Etiam Abrahae te filium exhibe. |
De Patientia | Reditus in Auctori Indicem |
[1268B] | Illum quoque prodigum filium patientia patris et recipit, et vestit, et pascit, et apud impatientiam irati fratris excusat. |
[1258A] | Quod enim ipsum Adam et Evam morti immerserat, docuit et filium ab homicidio incipere (Gen. |
[1258A] | [1258A] Nam statim illa semine diaboli concepta, malitiae foecunditate, iram filium procreavit, editum suis artibus erudiit. |
[1259B] | Denique Abraham Deo credidit, et justitiae deputatus ab illo est: sed fidem ejus patientia probavit, cum filium immolare jussus est, ad fidei non tentationem dixerim, sed typicam contestationem. |
De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
[1242C] | Illum etiam mitissimum patrem non tacebo, qui prodigum filium revocat, et post inopiam poenitentem libens suscipit, immolat vitulum prae opimum, convivio gaudium suum oxornat. |
[1243A] | [1243A] filium enim invenerat, quem amiserat; cariorem senserat, quem lucri fecerat. |
[1243A] | Is ergo te filium suum, etsi acceptum ab eo prodegeris, etsi nudus redieris, recipiet, quia redisti, magisque de regressu tuo, quam de alterius sobrietate laetabitur, sed si poeniteat ex animo, si famem tuam cum saturitate mercenariorum paternorum compares, si porcos immundum relinquas pecus, si patrem repetas vel offensum, Deliqui, dicens, pater, nec dignus ego jam vocari tuus. |
De Praescriptionibus Adversus Haereticos | Reditus in Auctori Indicem |
[0034B] | Latuit et Joannem aliquid, dilectissimum Domino, pectori ejus incubantem, cui soli Dominus Judam traditorem praemonstravit, quem loco suo filium Mariae demandavit? |
[0021A] | Puto in primitiis ipsis doctrinae suae, cum adhuc dubitaretur apud omnes, an Christus esset, et cum adhuc nec Petrus illum Dei Filium pronuntiasset; [0021B] cum etiam Joannes de illo certus esse desiisset. |
[0026B] | [0026B] Regula est autem fidei, ut jam hinc quid defendamus profiteamur, illa scilicet qua creditur, unum omnino Deum esse, nec alium praeter mundi conditorem; qui universa de nihilo produxerit, per Verbum suum primo omnium emissum; id Verbum, Filium ejus appellatum, in nomine Dei varie visum a Patriarchis, in Prophetis semper auditum, postremo delatum ex Spiritu Patris Dei et virtute in virginem Mariam, carnem factum in utero ejus, et ex ea natum egisse Jesum Christum; exinde praedicasse novam legem, et novam promissionem regni coelorum; virtutes fecisse; fixum cruci, tertia die resurrexisse; in coelos ereptum sedisse ad dexteram Patris; misisse vicariam vim Spiritus Sancti, qui credentes agat, venturum cum claritate, ad sumendos sanctos in vitae aeternae et promissorum [0027A] coelestium fructum, et ad profanos adjudicandos igni perpetuo, facta utriusque partis resuscitatione cum carnis restitutione. |
[0032A] | Itaque, uno eorum decusso, reliquos undecim, digrediens ad Patrem post resurrectionem, jussit ire et docere nationes, intinguendas in Patrem et in Filium et in Spiritum Sanctum. |
[0046B] | At in epistola eos maxime antichristos vocat, qui Christum negarent in carne venisse, et qui non putarent Jesum esse Filium Dei: illud Marcion, [0046C] hoc Hebion vindicavit. |
[0049B] | Unum Deum novit, creatorem universitatis, et Christum Jesum ex virgine Maria Filium Dei creatoris, et carnis resurrectionem; Legem et Prophetas cum evangelicis et apostolicis litteris [0050A] miscet, et inde potat fidem; eam aqua signat, Sancto Spiritu vestit, eucharistia pascit, ad martyrium exhortatur, et ita adversus hanc institutionem neminem recipit. |
[0070B] | Hic prophetias et legem repudiat, Deo creatori renuntiat, superioris Dei Filium Christum venisse tractat, hunc in substantia carnis negat, in [0070C] phantasmate solo fuisse pronuntiat, nec omnino passum, sed quasi passum: nec ex virgine natum, sed omnino nec natum. |
[0072B] | Privatam autem blasphemiam illi qui sunt κατα Aeschinem, hanc habent, qua adjiciunt etiam hoc, ut dicant Christum ipsum esse Filium et Patrem. |
[0064A] | Ipse, aiunt praeterea, Christus in Evangelio suo imitatur serpentis ipsius sacram potestatem, dicendo: Et sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet filium hominis: ipsum introducunt ad benedicenda Eucharistia sua. |
De Pudicitia | Reditus in Auctori Indicem |
[1000B] | Age tu, funambule pudicitiae et castitatis, et omnis circa sexum sanctitatis, qui tenuissimum filium disciplina ejusmodi veri avia pendente vestigio ingrederis, carnem spiritu librans, animam fide moderans, oculum metu temperans. |
[1021B] | Monens itaque discipulos, omissis omnibus initiis, ad perfectionem magis tendere, nec rursus fundamenta poenitentiae jacere ab operibus mortuorum: Impossibile est enim, inquit, eos qui semel inluminati sunt, et donum coeleste gustaverunt, et participaverunt Spiritum Sanctum, et verbum Dei dulce gustaverunt, occidente jam [1021B] aevo cum exciderint, rursus revocari in poenitentiam, refigentes cruci in semetipsos Filium Dei et dedecorantes. |
[0999A] | Denique, si aliorsum parabolas transducere liceret, ad martyrium potius dirigeremus spem illarum, quod solum omni substantia prodacta restituere filium poterit, et drachmam inter omnia, licet in stercore repertam, cum gaudio praedicabit, et ovem per aspera quaeque et abrupta fugitivam humeris ipsius Domini in gregem referet. |
[1014A] | Licet enim ex parte ex Judaismo disputare videatur, sed in nos dirigit integritatem et plenitudinem disciplinarum, propter quos videatur, sed in nos dirigit integritatem et plenitudinem disciplinarum, propter quos laborantes in lege per carnem miserit Deus filium suum in similitudinem carnis delinquentiae, et propter delinquentiam damnaverit delinquentiam in carne; ut jus legis, inquit, impleretur in nobis, qui non secundum carnem, sed secundum spiritum incedimus. |
[1028A] | Igitur, ut sciatis Filium hominis habere dimittendorum peccatorum in terris potestatem, tibi dico, paralytice, Surge et ambula (Matth. |
De Resurrectione Carnis | Reditus in Auctori Indicem |
[0797A] | Propterea et nos volumen praemisimus De Carne Christi, quo eam et solidam probamus, adversum phantasmatis vanitatem, et humanam vindicamus, adversus qualitatis proprietatem; [0797A] cujus conditio Christum et hominem, et filium hominis inscripserit. |
[0827B] | I): Qualiter conversi sitis ab idolis, ad serviendum vivo et vero Deo, ad exspectandum e coelis Filium ejus, quem suscitavit ex mortuis, Jesum. |
[0802B] | Sic enim praefatio Patris ad Filium: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram. |
[0824B] | XXI), coelorum commovebuntur: et tunc videbunt Filium hominis venientem in [0825A] nubibus cum plurimo potentatu et gloria. |
[0825A] | Vigilate ergo omni in tempore, ut digni habeamini effugere omnia ista, et stetis ante filium hominis: utique per resurrectionem, omnibus ante transactis. |
[0844A] | Ingerens amplius: Haec est Patris voluntas, ut omnis qui videt Filium, et credit in eum, habeat vitam aeternam, et suscitem illum novissima die; plenitudinem exstruit resurrectionis: distribuit enim utrique substantiae per officia propriam mercedem salutis, et carnis per quam filius aspiciebatur, et animae per quam credebatur. |
[0868B] | Sunt qui carnem et sanguinem Judaismum velint accipi propter circumcisionem, alienum et ipsum a Dei regno; quia et ille vetustati deputetur, et hoc titulo jam et alibi ab Apostolo denotetur, qui post revelatum in se Filium Dei, ad evangelizandum eum in nationibus, statim non retulerit ad carnem et sanguinem (Gal. |
De Virginibus Velandis | Reditus in Auctori Indicem |
[0897B] | Scribens enim ad Galatas: Misit, inquit, Deus Filium suum factum ex muliere (Gal. |
[0889A] | Regula quidem fidei una omnino est, sola immobilis, et irreformabilis, credendi scilicet in unicum Deum omnipotentem, mundi conditorem, et Filium ejus Jesum Christum, natum ex virgine Maria, crucifixum [0889B] sub Pontio Pilato tertia die resuscitatum a mortuis, receptum in coelis, sedentem nunc ad dexteram Patris, venturum judicare vivos et mortuos per carnis etiam resurrectionem. |
Fragmenta Varia | Reditus in Auctori Indicem |
[1136A] | Atque adeo aut aliquis alius haereticus in locum ejus suppleri debet, aut certe castigandus sit Optatus, Praxeas, Sabellianus, eo quod Sabellius eam haeresin ex parte resuscitarit, cum contendit Patrem, Filium et Spiritum Sanctum unicam divinitatis ουσιαν et hypostasin fuisse. |
Cooperatorum Veritatis Societas
© 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur.
Litterula per inscriptionem electronicam: Cooperatorum Veritatis Societas
«Ubi Petrus, ibi Ecclesia, ibi Deus (Ambrosius) ... Amici Veri Ecclesiae Traditionalisti Sunt.»
Divus Pius X Papa: «Notre Charge Apostolique»