[0209B]
|
Nam etsi dicatur, licet ex occasione materiae, suo tamen arbitrio bona protulisse, quasi nactus bonum [0209C] materiae, quamquam et hoc turpe sit, certe cum ex eadem etiam mala profert, vel haec utique non de quamquam et hoc turpe sit, certe cum ex eadem etiam mala profert, vel haec utique non de suo arbitrio proferendo, servit materiae, aliud non habens facere quam ex malo proferre; invitus utique qua bonus, ex necessitate ut invitus, et ex servitute ut ex necessitate.
|
[0203A]
|
Salvum ergo erit et materiae, ut et ipsa fuerit, sed cum Deo, quia et Deus solus, sed cum illa.
|
[0209B]
|
Per quod probabitur manifeste materiae deservisse.
|
[0209B]
|
Aut si potuit utriusque diversitas boni et mali concurrisse, et duplex natura fuisse materiae, amborum ferax fructuum, jam nec bona ipsa Deo deputabuntur, ut nec mala illi imputentur: sed utraque species de materiae proprietate sumpta, ad materiam pertinebit.
|
[0215C]
|
Nam cum in omni operatione tria sint principalia: qui facit, et quod fit, et ex quo fit; [0215C] tria nomina sunt edenda in legitima operis enarratione: persona factoris, species facti, forma materiae.
|
[0232A]
|
Nempe ergo non tantum comparas Deum materiae, sed et subjicis, a quo natura materiae devinci et edomari in melius non potuisset.
|
[0208B]
|
Temere ad ista exempla respicies, o homo; non enim competunt ad caussam materiae, quae innata est, ea quae nata sunt, lapides, et viperae, et homines: horum enim natura habendo institutionem, habere poterit et cessationem.
|
[0203A]
|
Cum proponit salvo Dei statu fuisse materiam; vide ne ei reddatur a nobis, proinde salvo statu materiae fuisse Deum, communi tamen statu amborum.
|
[0207A]
|
Aut, si quod aeternum est poterit et mali capax esse, poterit hoc et in Deum credi: et sine caussa gestivit malum a Deo transferre, si competit et aeterno, competendo materiae.
|
[0234A]
|
Igitur vel hoc rude et confusum et incompositum non potest in expolitis et distinctis et compositis recognosci, quae nec partes materiae appellari convenit, cum a forma ejus ex mutatione divisa recesserunt.
|
[0233C]
|
Quid hodie informe in mundo, [0233C] quid retro speciatum in materia, ut speculum sit mundus materiae?
|
[0234A]
|
Inconditus, et confusus, et turbulentus fuit materiae motus.
|
[0235B]
|
Inconditum adseveras motum materiae, eamque adjicis sectari informitatem: dehinc alibi, desiderare componi a Deo.
|
[0220B]
|
Imo jam et coelum et omnia, si ex materia constant, et terrae et materiae vocari debuerunt.
|
[0203A]
|
Sic aliquid et non totum materiae habere, ita illi nihil reliquit Hermogenes, quod non et materiae contulisset: ut non materia Deo, sed Deus potius materiae comparetur.
|
[0230C]
|
Nam sive a semetipso quid movetur, actus ejus est motus, certe pars substantiae non est [0230C] sicut tu motum substantiam facis materiae incorporalem.
|
[0204B]
|
Si enim ex illa usus est ad opera mundi, jam et materia superior invenitur, quae illi copiam operandi subministravit, et Deus subjectus materiae videtur, cujus substantiae eguit.
|
[0206A]
|
Ecce enim, etsi non auctor sed assentator mali invenitur Deus, qui malum materiae tanto sustinuit de bono ante mundi constitutionem, quam ut bonus et mali aemulus emendasse debuerat.
|
[0203A]
|
Sic aliquid et non totum materiae habere, ita illi nihil reliquit Hermogenes, quod non et materiae contulisset: ut non materia Deo, sed Deus potius materiae comparetur.
|
[0210C]
|
Quid necesse erat, suo opere prolato, etiam materiae negotium curare, proinde et malum proferendo, solus ut cognosceretur bonus de bono, materia autem ne cognosceretur mala de malo?
|
[0202A]
|
Quid Deo reliquit amplius, ut non totum Dei, materiae dedisse videatur?
|
[0207A]
|
Sed cum alias summum bonum constet esse quod sit aeternum ut Deus, per quod solus est Deus, dum aeternus est, et ita bonus, dum Deus; quomodo materiae inerit malum, quam ut aeternam, summum bonum credi necesse est?
|
[0228B]
|
In hunc usque articulum locus est retractatui, donec ad Scripturas provocata deficiat, exhibitio materiae.
|
[0219A]
|
Quo magis materiae quoque nominatio extitisse debuerat, consecuta etiam terrae appellationem, ut scirem terram commune cum materia esse nomen, ne illud ei soli substantiae vindicarem, cujus et proprium, in qua magis notum est, vel ne illud in quamcumque aliam speciem, nec utique omni materiae communicare possem, si vellem.
|
[0202C]
|
Dicit salvum Deo esse, ut et solus sit, et primus, et omnium auctor, et omnium dominus, et nemini [0202C] comparandus; quae mox materiae quoque adscribit.
|
[0236C]
|
Certe, si apparendo et appropinquando materiae, fecit ex illa Deus mundum, utique ex quo apparuit fecit, et ex quo appropinquavit.
|
[0219A]
|
Quaero ergo, cum materiae nominatio non exstet in Scriptura, quomodo ei etiam terrae appellatio accommodetur in alio jam genere substantiae nota?
|
[0211C]
|
Porro, si mali auctor est ipse qui fecit, plane socia materia per substantiae suggestum, excludis jam caussam materiae introducendae.
|
[0235C]
|
Nam, secundum ollae similitudinem, sic erat, inquis, materiae motus, [0236A] antequam disponeretur, concretus, inquietus, inapprehensibilis, prae nimietate certaminis.
|
[0235A]
|
Loca autem assignas, cum materiae motum ab utraque regione suspendis.
|
[0232A]
|
De situ materiae id tracto, quod et de motu, ut perversitatem tuam traducat.
|
[0205A]
|
Sed quia bonus quidem, Dominus autem non, ideo, qualem habuit, tali usus, necessitatem suam ostendit cedentem conditioni materiae: quam si Dominus fuisset, emendasset.
|
[0235A]
|
Sed et bonum et malum in loco facis, cum dicis motum materiae in neutrum eorum fuisse propensum: materia enim quae in loco erat, neque huc neque illuc devergens, in loca non devergebat in quibus erat bonum et malum.
|
[0236A]
|
Nam de natura materiae quoties cadas, accipe.
|
[0220A]
|
Si nomen proprium materiae illius fuit terra, haec quae non est materia, aliud scilicet facta, terrae quoque non capit nomen alienum, et statu suo extraneum.
|
[0230B]
|
Corporale enim materiae vult esse, de quo corpora edantur: incorporale vero, inconditum motum ejus.
|
[0235C]
|
Atquin plus materiae das, cui licuit sic moveri quomodo Deo non licuit.
|
[0235B]
|
Non vis videri Deum aequari materiae, et subjicis habere illam cum Deo communionem.
|
[0236C]
|
Nam etsi apparuit Deus [0236C] materiae, sed non vulneravit illam, quod decor animam: et si adpropinquavit, sed non cohaesit illi, quod magnes ferro.
|
[0202B]
|
Materiae autem proprium facit quod cum Deo habet: aut si a Deo accepit, quod est Dei, ordinem dico aeternitatis, potest credi et habere illam cum Deo aliquid, et deum illam non esse.
|
[0204B]
|
Atquin etiam praeponit illam Deo, et Deum potius subjicit materiae, cum vult eum de materia cuncta fecisse.
|
[0227A]
|
Nihil interest facta an nata sit abyssus, dum initium detur illi, quod non daretur si materiae subjecta esset.
|
[0197A]
|
Similiter nec omnipotens Deus, qui materiae indiguit, et materia egenti Deo se praestitit minori, et invalido, et minus idoneo de nihilo facere, quae velit.
|
[0221A]
|
Alioquin vanum, si ejus rei cujus nullam praemiserat mentionem, id est materiae, ne ipsum quidem nomen, subito formam et habitum promulgavit: ante enarrat qualis esset, quam an esset; [0221B] ostendit figuram deformati; nomen abscondit.
|
[0236C]
|
Et cui credibile est, Deum non apparuisse materiae?
|
[0238A]
|
II, 20), non materiae nescio quae, sed sensualia ipsius.
|
[0206C]
|
Aut famulus erit mali [0206C] Deus, aut amicus; cum materiae malo conversatur, nedum etiam de malo ejus operatus.
|
[0231A]
|
Quo ergo facit, portionem materiae in motum disponere, qui non ad substantiam pertinet, sed ad substantiae habitum?
|
[0232A]
|
Nempe ergo non tantum comparas Deum materiae, sed et subjicis, a quo natura materiae devinci et edomari in melius non potuisset.
|
[0209C]
|
Nam etsi dicatur, licet ex occasione materiae, suo tamen arbitrio bona protulisse, quasi nactus bonum [0209C] materiae, quamquam et hoc turpe sit, certe cum ex eadem etiam mala profert, vel haec utique non de quamquam et hoc turpe sit, certe cum ex eadem etiam mala profert, vel haec utique non de suo arbitrio proferendo, servit materiae, aliud non habens facere quam ex malo proferre; invitus utique qua bonus, ex necessitate ut invitus, et ex servitute ut ex necessitate.
|
[0235C]
|
Quid minus materiae quam Deo adscribis?
|
[0219A]
|
Quo magis materiae quoque nominatio extitisse debuerat, consecuta etiam terrae appellationem, ut scirem terram commune cum materia esse nomen, ne illud ei soli substantiae vindicarem, cujus et proprium, in qua magis notum est, vel ne illud in quamcumque aliam speciem, nec utique omni materiae communicare possem, si vellem.
|
[0237A]
|
At enim prophetae et apostoli non ita tradunt mundum a Deo factum, apparente solummodo et appropinquante materiae, qui nec materiam ullam nominaverunt, sed primo Sophiam conditam initium viarum in opera ipsius (Prov.
|
[0219A]
|
Horum enim alterum legimus, quod est terrae: alterum non invenimus, quod est materiae.
|
[0238B]
|
Igitur in quantum constitit materiam nullam fuisse, ex hoc etiam quod nec talem competat fuisse qualis inducitur, in tantum probatur omnia a Deo ex nihilo facta, nisi quod Hermogenes cumdem statum describendo materiae, quo est ipse, inconditum, confusum, turbulentum, ancipitis et praecipitis et fervidi motus, documentum artis suae dum ostendit, ipse se pinxit.
|
[0211B]
|
Porro si Dei erit utrumque, videbitur Deus etiam mali auctor: Deus autem ut bonus, auctor mali non erit; si materiae utrumque, videbitur materia etiam boni matrix; mala autem in totum materia boni non erit matrix; si utriusque erit, utrumque; in hoc quoque comparabitur Deo materia, et partes erunt ambo, ex aequo mali ac boni adfines; aequari autem Deo materia non debet, ne duos deos efficiat; si alterum alterius, utique Dei bonum, et materiae malum; neque malum Deo, neque materiae bonum adscribitur: et bona autem et mala Deus, de materia faciendo, cum ea facit.
|
[0229B]
|
De caetero vero statu materiae, etsi non est retractandum, prius enim erat ut eam esse constaret, tamen ac si constiterit, persequendus est ordo: quo [0229C] magis eam non esse constet, cujus nec reliquus status consistat, simul ut contrarietates suas agnoscat Hermogenes.
|
[0212B]
|
Pro qualitate enim rei operari habuit et secundum ingenium materiae, non secundum suum arbitrium: adeo ut et mala pro natura, non sua, sed substantiae, fecerit.
|
[0233C]
|
Cum ornamenti nomine sit penes Graecos mundus , quomodo inornatae materiae imaginem [0234A] refert, ut dicas totum ejus partibus cognosci?
|
[0203C]
|
Materiae autem status talis est.
|
[0209B]
|
Aut si potuit utriusque diversitas boni et mali concurrisse, et duplex natura fuisse materiae, amborum ferax fructuum, jam nec bona ipsa Deo deputabuntur, ut nec mala illi imputentur: sed utraque species de materiae proprietate sumpta, ad materiam pertinebit.
|
[0211B]
|
Porro si Dei erit utrumque, videbitur Deus etiam mali auctor: Deus autem ut bonus, auctor mali non erit; si materiae utrumque, videbitur materia etiam boni matrix; mala autem in totum materia boni non erit matrix; si utriusque erit, utrumque; in hoc quoque comparabitur Deo materia, et partes erunt ambo, ex aequo mali ac boni adfines; aequari autem Deo materia non debet, ne duos deos efficiat; si alterum alterius, utique Dei bonum, et materiae malum; neque malum Deo, neque materiae bonum adscribitur: et bona autem et mala Deus, de materia faciendo, cum ea facit.
|
[0203A]
|
Sic aliquid et non totum materiae habere, ita illi nihil reliquit Hermogenes, quod non et materiae contulisset: ut non materia Deo, sed Deus potius materiae comparetur.
|
[0211B]
|
Porro si Dei erit utrumque, videbitur Deus etiam mali auctor: Deus autem ut bonus, auctor mali non erit; si materiae utrumque, videbitur materia etiam boni matrix; mala autem in totum materia boni non erit matrix; si utriusque erit, utrumque; in hoc quoque comparabitur Deo materia, et partes erunt ambo, ex aequo mali ac boni adfines; aequari autem Deo materia non debet, ne duos deos efficiat; si alterum alterius, utique Dei bonum, et materiae malum; neque malum Deo, neque materiae bonum adscribitur: et bona autem et mala Deus, de materia faciendo, cum ea facit.
|
[0203B]
|
Atque adeo, cum ea [0203B] quae propria Dei vindicamus, semper fuisse, sine initio, sine fine, et primum fuisse, et solum, et omnium auctorem, materiae quoque competant; quaero quid diversum et alienum a Deo, ac per hoc privatum materia possederit, per quod Deo non comparetur?
|
[0220B]
|
Quam autem transierit de statu terrae illius, id est materiae, ista terra, vel eo palam est, quod haec apud Genesim testimonium boni accipit: Et vidit Deus quia bonum: illa autem apud Hermogenem in originem et caussam malorum deputatur.
|
[0211A]
|
Igitur in praestructione hujus articuli, et alibi forsitan retractandi, equidem diffinio, aut Deo adscribendum et bonum et malum quae ex materia fecit, aut materiae ipsi, ex qua fecit; aut utrumque utrique, [0211B] quia ambo sibi obligantur qui fecit et de qua fecit: aut alterum alteri; tertius enim, praeter materiam et Deum, non est.
|
[0222B]
|
Quia etsi tenebras volet in substantia fuisse materiae (cui articulo respondere debebimus suo ordine), etiam homini tenebrae visibiles sunt.
|
[0210B]
|
Aut si ex materia mala bonum processit, quia neque ex nihilo, neque ex Deo, sequetur ut ex conversione processerit materiae, contra denegatam aeterni conversionem.
|
[0209C]
|
Nam etsi dicatur, licet ex occasione materiae, suo tamen arbitrio bona protulisse, quasi nactus bonum [0209C] materiae, quamquam et hoc turpe sit, certe cum ex eadem etiam mala profert, vel haec utique non de quamquam et hoc turpe sit, certe cum ex eadem etiam mala profert, vel haec utique non de suo arbitrio proferendo, servit materiae, aliud non habens facere quam ex malo proferre; invitus utique qua bonus, ex necessitate ut invitus, et ex servitute ut ex necessitate.
|