TERTULLIANUS
Lexicum Proprium seu 'Concordances' - Opera Omnia - Verbum 'Christi' [514]
This html page belongs to www.documentacatholicaomnia.eu and has been written by CDO program. Copyright by Cooperatorum Veritatis Societas and GSM
| Ad Nationes | Reditus in Auctori Indicem |
| [0571A] | Tiva vastavit, si fames afflixit, statim omnium vox: Christi. |
| Ad Uxorem | Reditus in Auctori Indicem |
| [1293A] | Extranei hominis admissio minus templum Dei violat, minus membra Christi cum membris adulterae commiscet? |
| [1299A] | Quae Christi invocatio? |
| Adversus Gnosticos Scorpiace | Reditus in Auctori Indicem |
| [0149A] | IV, 8): Qui in omnibus tribulemur, sed non coangustemur; et indigeamus, sed non perindigeamus; quoniam persecutionibus agitemur, sed non derelinquamur; qui dejiciamur, sed non pereamus: semper mortificationem Christi Jesu in corpore nostro circumferentes. |
| [0148C] | VIII, 35), separabit nos a dilectione Christi? |
| [0140A] | Qui se christianum confitetur, Christi esse testatur. |
| [0140A] | Qui Christi est, in Christo sit necesse est. |
| [0146B] | Quis nunc medullas Scripturarum magis nosset, quam ipsa Christi schola? |
| [0146C] | IV): Dilecti, ne expavescatis ustionem, quae agitur in vobis in tentationem, quasi novum accidat vobis: etenim secundum quod communicatis passionibus Christi, gaudete, uti et in revelatione gloriae ejus gaudeatis exultantes. |
| [0146C] | Si dedecoramini in nomine Christi, beati estis, quoniam gloria et Dei spiritus requiescit in vobis, dum ne quis vestrum patiatur, ut homicida, aut fur, [0147A] aut maleficus, aut alieni speculator. |
| [0152A] | At ego non modo vincula Jerosolymis pati optaverim, verum etiam mori pro nomine Domini mei Jesu Christi. |
| [0148B] | VIII, 17): Quod si filii, et haeredes; haeredes quidem Dei, cohaeredes vero Christi: siquidem compatimur , uti et cum illo glorificemur. |
| [0142B] | Si item audisti apud Amos (IX, 6): Qui assensum illum suum aedificat in coelos, et profusionem suam fundat in terras; scito et ascensum illum exinde complanatum vestigiis Domini, et introitum exinde reseratum viribus Christi, nec ullam moram aut quaestionem in limine Christianis occursuram, [0142C] qui non dignosci habeant illic, sed agnosci; nec interrogari, sed admitti. |
| Adversus Judaeos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0614C] | Et manifestata est justitia aeterna, et unctus est Sanctus sanctorum, id est Christus; et signata est visio et prophetia, et dimissa sunt peccata, quae per fidem nominis Christi, omnibus in eum credentibus remittuntur. |
| [0616B] | Incipiamus igitur probare nativitatem Christi a prophetis [0616C] esse nuntiatam. |
| [0635A] | Non illud lignum in paradiso, quod mortem dedit protoplastis, sed lignum passionis Christi, unde vita pendens a vobis credita non est (Deut. |
| [0636B] | Quod duritia hujus saeculi mersa in profundo erroris, et a ligno [0636B] Christi, id est passionis ejus, in baptismo liberatur, ut quod perierat olim per lignum in Adam, id restitueretur per lignum Christi. |
| [0596B] | Item ex iis quae de passione Christi in cruce praedicta sunt, et figuris ejusdem. |
| [0614B] | Et erunt reliqua tempora annorum in diem nativitatis Christi anni XLI. |
| [0615A] | Denique hoc si non ita est, exhibeant Judaei prophetarum post Christum aliqua volumina, angelorum aliquorum visibilia miracula, quae retro patriarchae viderunt usque ad adventum Christi, qui jam venit, ex qua signata est visio et prophetia, id est statuta. |
| [0637A] | Igitur, quoniam adhuc contendunt Judaei necdum venisse Christum eorum quem tot modis adprobavimus venisse, recognoscant Judaei exitum suum, quem post adventum Christi relaturi praecinebantur ob impietatem, qua eum et despexerunt et interfecerunt. |
| [0625B] | LIII, 9), quique omnem justitiam et humilitatem exhibuit; et ut supra de eo praedictum memoravimus, non pro meritis suis in id genus mortis expositus est, sed ut ea quae praedicta sunt a prophetis, per vos ei obventura implerentur, sicut in Psalmis ipse Spiritus Christi jam canebat, dicens: [0625C] Retribuebant mihi mala pro bonis (Ps. |
| [0612B] | Sic igitur de eo Daniel praedicavit, ut et quando et quo in tempore gentes esset liberaturus, ostenderet, et quoniam post passionem Christi ista civitas exterminari haberet. |
| [0611A] | In quibus omnibus locis Christi nomen, qui jam venit, regnat; utpote ante quem omnium civitatum portae sunt apertae, et cui nullae sunt clausae: ante quem serae ferreae sunt comminutae, et valvae aereae sunt apertae (Is. |
| [0635C] | Indubitate non recipiendo Christum, fontem aquae vitae: lacus contritos coeperunt habere, id est synagogas in dispersiones gentium, in quibus jam Spiritus sanctus non immoratur, ut in praeteritum in templo commorabatur ante adventum Christi, qui est verum Dei templum. |
| [0628B] | XCV, 10), expecto quid intelligas, ne forte lignarium aliquem regem significari putetis, et non Christum, qui exinde a passione Christi superata morte regnavit. |
| [0630B] | XII), id est passionem Christi. |
| [0624B] | Oportet itaque actum Christi ejus qui venit, ad Scripturarum regulam recognosci. |
| [0614A] | Videamus igitur anni quomodo impleantur usque ad adventum Christi. |
| [0640B] | Nonne et illi utrumque ordinem nominis Christi, qui jam venit, ostendunt? |
| [0629B] | Si adhuc quaeres Dominicae crucis praedicationem, satis jam [0629B] poterit tibi facere vicesimus primus Psalmus, totam Christi continens passionem, canentis jam tunc gloriam suam: Foderunt, inquit, manus meas et pedes (Ps. |
| [0629B] | Nunc, etsi omnes interpretationes istas respuerit et inriserit duritia cordis vestri, probavimus sufficere posse mortem Christi prophetatam, ut ex hoc quod non esset edita qualitas mortis [0629C] , intelligatur per crucem evenisse, nec alii deputandam fuisse passionem crucis, quam cujus mors praedicabatur. |
| [0595D] | Deinde ex temporibus nativitatis ducis Christi, et passionis, [0596B] et exterminii Jerusalem a Daniele praedictis. |
| [0612A] | Itaque requirenda tempora praedictae et futurae nativitatis Christi, et passionis ejus, et exterminii civitatis Hierusalem, id est, vastationis ejus. |
| [0611C] | Christi autem regnum et nomen ubique porrigitur, ubique creditur, ab omnibus gentibus supra enumeratis colitur, [0612A] ubique regnat, ubique adoratur, omnibus ubique tribuitur aequaliter; non regis apud illum major gratia; non barbari alicujus inferior laetitia, non dignitatum aut natalium cujusquam discreta merita; omnibus aequalis, omnibus rex, omnibus judex, omnibus Deus et Dominus est. |
| [0635C] | Et quando horruit nimis, nisi in [0635C] passione Christi, cum terra quoque contremuit, et velum templi scissum est, monumenta dirupta sunt (Matth. |
| [0596C] | Postremo ex abundantia erroris Judaeorum convinci, ex secundo Christi adventu in sublimitate post priorem illum in humilitate; circa quem illi decepti sunt, quia nonin sublimitate venerit, dum ignorant in humilitate fuisse venturum. |
| [0615A] | Post enim adventum Christi et passionem ipsius, jam non visio neque prophetes est qui Christum nuntiet venturum. |
| [0635B] | XV, 23-26): sicuti nos qui de saeculi calamitatibus extracti, in quo commorabamur, siti pereuntes, id est verbi divini potu privati, ligno passionis Christi aquam edulcatam baptismatis potantes, sive quae est in eum, reviximus; a qua fide Israel excidit, secundum Hieremiam dicentem: Mittite, et interrogate nimis si facta sunt talia: Si mutabunt gentes deos suos, et isti non sunt dii. |
| [0612A] | Venturi itaque Christi ducis sunt tempora requirenda, quae investigabimus in Daniele: quibus [0612B] computatis, probabimus venisse cum, etiam ex temporibus praescriptis, et ex signis competentibus, et ex operationibus ejus: quae probamus ex consequentibus quae post adventum ejus futura adnuntiabantur, ut tam adimpleta omnia quam prospecta credamus. |
| [0623A] | Nec novum est Spiritui sancto angelos appellare eos quos ministros suae virtutis Deus praefecit: idem enim Joannes non tantum angelus Christi vocatus est, [0623B] sed et lucerna, lucens ante Christum. |
| [0632B] | Sufficit hucusque de his interim ordinem Christi decurrisse, quo talis probatur qualis adnuntiabatur, etiam ex ista consonantia Scripturarum, quas, ex praejudicio majoris partis adversum [0632C] Judaeos, elocuti sumus. |
| [0628A] | XXI, 9), nisi quod hic Dominicam cracem intentabat, qua serpens diabolus publicatur, et laeso cuique ab ejusmodi colubris, id est angelis ejus, a delictorum peccantia ad Christi crucis sacramenta intento, salus efficiebatur. |
| [0626B] | XXII, 6), Christi exitum jam tunc denotabat, in victimam concessi a patre, lignum passionis suae bajulantis. |
| [0619A] | Maneant enim orientales illi Magi, infantiam Christi recentem auro et thure [0619B] munerantes, et acceperit infans virtutem Damasci sine praelio et armis. |
| [0611A] | Quamquam et ista spiritaliter sint intelligenda, quo praecordia singulorum variis modis a diabolo obsessa, fide Christi sint reserata; attamen perspicue sunt adimpleta, utpote in quibus omnibus locis populus nominis Christi inhabitet. |
| [0636B] | Sed quoniam haec fuerant sacramenta, quae temporibus Christi perficienda servabantur; et Isaac cum ligno reservatus est, ariete oblato in vepre cornibus haerente et Christus suis temporibus lignum humeris suis portavit, inhaerens [0636C] cornibus crucis, corona spinea in capite ejus circumdata. |
| [0615B] | Post enim Augustum, qui supervixit post nativitatem Christi, anni XV efficiuntur: cui successit Tiberius Caesar, et imperium habuit annis XXII, mensibus [0615C] septem, diebus viginti. |
| [0611A] | Quamquam et ista spiritaliter sint intelligenda, quo praecordia singulorum variis modis a diabolo obsessa, fide Christi sint reserata; attamen perspicue sunt adimpleta, utpote in quibus omnibus locis populus nominis Christi inhabitet. |
| [0638C] | [0638C] Duos dicimus Christi habitus a prophetis demonstratos, totidem adventus ejus praenotasse: unum in humilitate, utique primum, cum tamquam ovis ad victimam duci habebat, et tamquam agnus ante tondentem [0639A] sine voce, sic non aperuit os suum (Is. |
| [0636B] | Quod duritia hujus saeculi mersa in profundo erroris, et a ligno [0636B] Christi, id est passionis ejus, in baptismo liberatur, ut quod perierat olim per lignum in Adam, id restitueretur per lignum Christi. |
| [0630C] | Post passionem enim Christi etiam captivitas vobis et dispersio obvenit, praedicata per Spiritum sanctum. |
| [0621B] | XLIV, 5), virtus scilicet gratiae spiritalis, de qua Christi agnitio deducitur: Sagittae tuae, inquit, acutae (Ibid. |
| [0616A] | Nam et unctio illic exterminata est post passionem Christi. |
| [0630C] | Qua clade nemo liberabitur, nisi qui passione Christi, quem respuitis, fuerit obsignatus. |
| [0596D] | Tribus contra Judaeos: certe Eusebius in Chronico sententiam Tertulliani de nativitate Christi ex hoc libro nominatim recenset, et Pomerius in librum suum primum, ac B. |
| [0614C] | Unde adimplentur LXII hebdomadae et dimidia, quae efficiunt annos CCCCXXXVII, [0614C] menses VI, in diem nativitatis Christi. |
| [0596B] | Quin etiam praedictionibus variis, quibus a prophetis nuntiata est Christi nativitas. |
| [0622B] | Nam quia Jesus Christus secundum populum, quod sumus nos, nationes in saeculi deserto commorantes antea, introducturus esset in terram repromissionis, melle et lacte manantem, id est in vitae aeternae possessionem, qua nihil [0622B] dulcius: idque non per Moysen, id est, non per legis disciplinam, sed per Jesum, id est per novae legis gratiam, provenire habebat circumcisis nobis petrina acie, id est Christi praeceptis, petra enim Christus (I Cor. |
| [0605C] | Quod intelligimus adimpletum temporibus Christi, quando omnis caro, id est omnis gens, adorare in Hierusalem venit Deum Patrem, per Jesum Christum Filium ejus, sicut per Prophetam praedicatum [0606A] est: Ecce proselyti per me ad te ibunt (Isa. |
| [0640C] | Unus autem eorum circumdatus coccino, maledictus, et consputatus, et convulsus, et compunctus, [0640C] a populo extra civitatem abjiciebatur in perditionem, manifestis notatus insignibus Christi passionis; qui coccinea circumdatus veste; et consputatus, et omnibus contumeliis afflictus, extra civitatem crucifixus est. |
| [0641A] | Sufficit huc usque de his interim ordinem Christi decurrisse quo talis probatur quali adnuntiabatur, ut jam ex ista consonantia Scripturarum divinarum intelligamus, et quae post Christum futura praedicabantur, ex dispositione [0641B] divina credantur expuncta. |
| [0623A] | Angelum quidem dixit eum, ob magnitudinem virtutum quas erat editurus; quas virtutes fecit Jesus Nave, et ipsi legitis; et ob officium prophetae, nuntiantis scilicet divinam voluntatem; sicuti et praecursorem Christi Joannem, futurum angelum appellat per prophetam Spiritus, dicens ex persona Patris: Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam , id est Christi, qui praeparabit viam tuam ante te (Mal. |
| [0637B] | V, 2) usque ad adventum Christi, curando invaletudines ab Israel, desiit a beneficiis deinde, cum ex perseverantia furoris sui nomen Domini per ipsos blasphemaretur; sicut scriptum est: [0637C] Propter vos nomen Dei blasphematur in gentibus (Is. |
| [0636C] | Quia nullus omnino hominum nativitatis Christi fuit conscius in conceptu, cum virgo Maria verbo Dei praegnans inveniretur, Et quia tolleretur a terra vita ejus (Ibid. |
| [0623A] | Angelum quidem dixit eum, ob magnitudinem virtutum quas erat editurus; quas virtutes fecit Jesus Nave, et ipsi legitis; et ob officium prophetae, nuntiantis scilicet divinam voluntatem; sicuti et praecursorem Christi Joannem, futurum angelum appellat per prophetam Spiritus, dicens ex persona Patris: Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam , id est Christi, qui praeparabit viam tuam ante te (Mal. |
| Adversus Marcionem | Reditus in Auctori Indicem |
| [0240D] | In quibus verbis apparet Tertulliani aevo constantem [0240D] fuisse et ratam de Christi divinitate, ac trium Personarum unitate doctrinam. |
| [0375C] | Imo, quid magnum praestitit tui Christi verbum? |
| [0321C] | Prosequitur deinceps, Christi nomen non competere Christo Marcionis; tum quod proprium sit unius, et tamen etiam Creatoris Christus id nomen habuerit; tum quod ungui non potuerit, qui corpus non habuit, et proinde Christus, id est unctus, vocari nullo modo potuit. |
| [0417C] | Agnosco judicis severitatem; e contrario, Christi lenitatem increpantis eamdem animadversionem destinantes discipulos, super illum viculum Samaritarum. |
| [0336C] | Provoca nunc, ut soles, ad hanc Esaiae comparationem Christi, contendens illam in nullo convenire. |
| [0479C] | Atque adeo cum dicit: Onera vestra invicem sustinete, et sic adimplebitis legem Christi; si hoc non potest fieri, nisi quis diligat proximum suum tanquam se, apparet, Diliges proximum tuum tanquam te, per quod auditur: Invicem onera vestra portate, Christi esse legem, quae sit Creatoris: atque ita Christum Creatoris esse, dum Christi est lex Creatoris. |
| [0486A] | Quare pascha Christus, si non pascha figura Christi, per similitudinem sanguinis salutaris, et pecoris Christi? |
| [0290A] | Nec immorabor huic articulo, praeeunte definitione etiam ipsius Christi (Joan. |
| [0372C] | Hoc propterea non omisi, quia Christum Marcionis oportuerat omne commercium ejerasse etiam locorum familiarium Christi Creatoris, habentem tanta Judaeae oppida, non ita Christi Creatoris per Prophetas emancipata. |
| [0321A] | Posthaec adversus Marcionitas, et alios ipsorum errorum auctores, ab apostolo Joanne antichristos pronuntiatos, Christum defendit vere et in carne venisse, vel ex eo quod alioqui etiam christiani nominis fructus, mors Christi neganda sit, et resurrectio. |
| [0523B] | Ergo, inquis, hac distinctione Lex non ex Deo erat Christi. |
| [0493B] | LXXI) ita incipiens: Deus judicium tuum regi da, id est, Christo regnaturo: Et justitiam tuam filio regis, id est, populo Christi. |
| [0442A] | Vides diversitatem Legis et Evangelii, Moysi et Christi? |
| [0370B] | Detrahe voces Christi mei, res loquentur. |
| [0360D] | Praeterea et ex XXI Lucae capite, de venturis in nomine Christi et signis ultimi finis, ac de doctrina Christi in templo et secessu in montem elaeonem. |
| [0360D] | XXII Lucae, de die Paschae electo ad Passionem, venditione ac proditione Judae, et de distributione corporis et sanguinis Christi. |
| [0410A] | Totum hunc ordinem Christi circa illum Dei hominem, qui oblatos sibi viginti hordeaceos panes cum populo distribui jussisset, et minister ejus proinde comparata multitudine et pabuli mediocritate, respondisset: Quid ergo hoc dem in conspectu centum hominum? |
| [0520C] | Sicubi autem et Ecclesiam corpus Christi dicit esse, ut hic ait, Adimplere se reliqua pressurarum Christi in carne, pro corpore ejus quod est Ecclesia; non propterea et in totum mentionem corporis tranferes a substantia carnis. |
| [0376A] | Hanc tam congruentem et debitam interpretationem testimonii adulator Christi sui Marcion, sub obtentu mansuetudinis [0376B] et lenitatis quaerit excludere. |
| [0386C] | Quod nomen, nisi Christi? |
| [0520C] | Sicubi autem et Ecclesiam corpus Christi dicit esse, ut hic ait, Adimplere se reliqua pressurarum Christi in carne, pro corpore ejus quod est Ecclesia; non propterea et in totum mentionem corporis tranferes a substantia carnis. |
| [0343B] | Nam quia Jesus Christus secundum populum, quod sumus nos nati in [0343B] saeculi desertis, introducturus erat in terram promissionis, melle et lacte manantem, id est, vitae aeternae possessionem, qua nihil dulcius; idque non per Moysen, id est, non per Legis disciplinam; sed per Jesum, id est, per Evangelii gratiam provenire habebat, circumcisis nobis petrina acie, id est Christi praeceptis; Petra enim Christus: ideo is vir, qui in hujus sacramenti imagines parabatur, etiam nominis dominici inauguratus est figura, Jesus cognominatus. |
| [0360A] | De ostensione Christi cum Moyse et Helia in secessu montis, ex eodem. |
| [0359D] | Posthaec ex capite VIII Lucae, de divitibus mulieribus adhaerentibus Christo, de verbis Domini ad discipulos, et de matre ac fratribus Christi. |
| [0349A] | Sufficit hujusque de his interim ordinem Christi decucurrisse, quo tali probatus qualiter annuntiabatur, [0349B] non alius haberi debeat, quam qui talis annuntiabatur; ut jam ex ista consonantia rerum ejus, et Scripturarum Creatoris, illis etiam restituenda sit fides ex praejudicio majoris partis, quae ad diversas sententias vel in dubium deducuntur, vel negantur. |
| [0461A] | Non intelligens veterem fuisse istam figuram corporis Christi dicentis per Hieremiam (Jerem. |
| [0501A] | Quod [0501A] si haec sunt fictilia vasa in quibus tanta nos pati dicit, in quibus etiam mortificationem circumferimus Domini ; satis ingratus Deus et injustus, si non et hanc substantiam resuscitaturus est, in qua pro fide ejus tanta tolerantur, in qua et mors Christi circumfertur, in qua et eminentia virtutis consecratur. |
| [0485A] | Nisi si structorem se terreni operis Deus profitebatur, ut non de Christo suo significaret, [0484D] qui futurus esset fundamentum credentium in eum, super quod prout quisque superstruxerit, dignam scilicet [0485A] vel indignam doctrinam, si opus ejus per ignem probabitur, si merces illi per ignem rependetur, Creatoris est; quia per ignem judicatur vestra superaedificatio, utique sui fundamenti, id est sui Christi: nescitis quod templum Dei sitis, et in vobis inhabitet spiritus Dei? |
| [0431C] | Hae sunt novae doctrinae novi Christi, quas olim famuli Creatoris initiaverunt. |
| [0431C] | Ecce plane diversum exemplum Moysi et Christi. |
| [0497D] | Si Deus commune vocabulum factum est vitio erroris humani, quatenus plures dei dicuntur atque creduntur in saeculo, benedictus tamen Deus Domini nostri [0497D] Jesu Christi Pater non alius quam Creator intelligetur, qui et universa benedixit, habes Genesim [0498A] (Gen. |
| [0351B] | Proselyti autem, quos in nationum praedicatione substituis, non in Christi nomine sperare solent, sed in Moysi ordine, a quo institutio illorum est. |
| [0499B] | Dicit ergo, nos jam aperta facie, utique cordis, quod velatum est in Judaeis, contemplantes Christum, eadem imagine transfigurari a gloria (qua scilicet et Moyses transfigurabatur a gloria Domini) in gloriam: ita corporalem Moysi inluminationem de congressu Domini, et corporale velamen de infirmitate populi proponens et spiritalem claritatem in Christo superinducens, tanquam a Domino, inquit, spirituum , totum ordinem Moysi, figuram ignorati apud Judaeos, agniti vero apud nos Christi fuisse testatur. |
| [0499B] | Denique, quod sequitur: Cum vero converterit ad Deum, auferetur velamen; hoc Judaeo proprie dicit, [0499B] apud quem et est velamen Moysi: qui cum transierit in fidem Christi, intelligit Moysen de Christo praedicasse. |
| [0319D] | Librum hunc tertium adversus Marcionem scripturus DE CHRISTO, imprimis Christum non alterius Dei intelligendum, quam Creatoris, praescribit, tum quod praecedentibus libris determinatum sit, alium Deum non credendum quam Creatorem; tum quod probetur apostolicarum et haereticarum ecclesiarum recensu, nullam mentionem alterius Dei aut Christi agitatam ante scandalum Marcionis. |
| [0359B] | Ex eodem capite, partim ante, partim post dictam historiam (nam etiam hoc transposuerat Marcion) de doctrina Christi apud Nazareth in synagoga, et aliis daemoniis. |
| [0501A] | Sed enim proponit: Ut et vita Christi manifestetur in corpore nostro, scilicet sicut et mors ejus circumfertur in corpore. |
| [0502A] | Atque adeo, omnes ait nos oportere manifestari ante tribunal Christi, ut recipiat unusquisque quae per corpus admisit, [0502B] sive bonum, sive malum. |
| [0242C] | Verum de Christi regno loquens Tertullianus, apertissime ostendit se chiliastarum opinioni adhaesisse, quod mirum non esse debet perpendenti et Montanistarum visionibus fidem adhibuisse. |
| [0360D] | Praeterea et ex XXI Lucae capite, de venturis in nomine Christi et signis ultimi finis, ac de doctrina Christi in templo et secessu in montem elaeonem. |
| [0481A] | Sed et cur apud Dominum optimum, et profusae misericordiae, alii salutem referunt, credentes crucem virtutem et sapientiam Dei esse; alii perditionem, quibus Christi [0481B] crux stultitia reputatur, si non Creatoris est aliquam et populi et humani generis offensam detrimento sapientiae atque prudentiae multasse? |
| [0389C] | Nam etsi putas Creatoris quidem terrenas promissiones fuisse, Christi vero coelestes; bene quod coelum nullius alterius usque adhuc Dei apparet, nisi cujus et terra: bene quod Creator vel minora promisit, ut facilius illi et de majoribus credam, quam qui nunquam de minoribus prius fidem liberalitatis suae struxit. |
| [0372A] | Plane ut invidiosum, et in ipsa confessione petulantem, et male adulantem; quasi haec esset summa gloria Christi, si ad perditionem daemonum venisset, et non potius ad hominum salutem; qui nec discipulos de subactione spirituum, sed de candida salutis gloriari volebat. |
| [0364C] | II), ut non recto pedes incedentes ad veritatem Evangelii, simul et accusantis pseudapostolos quosdam pervertentes Evangelium Christi, connititur ad destruendum statum eorum evangeliorum, quae propria, et sub apostolorum nomine eduntur, vel etiam apostolicorum; ut scilicet fidem, quam illis adimit, suo conferat. |
| [0269C] | Quod si et Creator omnia haec jampridem recusaverat, et Apostolus ea jam recusanda pronuntiabat, ipsa sententia Apostoli, consentanea decretis Creatoris, probat [0269C] non alium Deum ab Apostolo praedicatum, quam cujus decreta cupiebat jam agnosci; falsos et apostolos et fratres notans in hac caussa, qui Evangelium Christi Creatoris transferrent a novitate praenuntiata a Creatore, ad vetustatem recusatam a Creatore (Gal. |
| [0521B] | Age jam, cum dicit: Nemo vos judicet in cibo et potu, et in parte diei festi et neomeniae et sabbati, quae est umbra futurorum, corpus autem Christi; quid tibi videtur, Marcion? |
| [0341B] | De caeteris vero nominibus, et in primis Christi, quid pars diversa respondebit? |
| [0522C] | Plane de substantia Christi putant et hic Marcionitae suffragari Apostolum sibi, quod phantasma carnis fuerit in Christo, cum dicit, quod in effigie Dei constitutus, non rapinam existimavit pariari Deo; sed exhausit semetipsum, accepta effigie servi, non veritate; et in similitudine hominis, non in homine; et figura inventus homo, non substantia, id est non carne: quasi non et figura, et similitudo, et effigies substantiae quoque accedant. |
| [0332C] | Nam sicut illi, qui dicebant resurrectionem mortuorum non esse, revincuntur ab Apostolo ex resurrectione Christi; ita, resurrectione Christi non consistente, aufertur et mortuorum [0332D] resurrectio, atque ita inanis est fides nostra, inanis est praedicatio Apostolorum, inveniuntur autem etiam falsi testes Dei, quod testimonium dixerint [0333A] quasi resuscitaverit Christum, quem non resuscitavit, et sumus adhuc in delictis, et, qui in Christo dormierunt, perierunt, sane resurrecturi, sed phantasmate forsitan, sicut et Christus. |
| [0332B] | Totum christiani nominis et pondus et fructus, mors Christi negatur, quam tam impresse Apostolus demandat, utique veram, summum eam fundamentum Evangelii constituens, et salutis nostrae, et praedicationis suae: Tradidi enim, inquit (I Cor. |
| [0341A] | Et deducet te, inquit, mirifice dextera tua; virtus scilicet gratiae spiritalis, qua Christi agnitio deducitur. |
| [0324C] | Quanquam et si alia documenta invenirentur in tuo Christo, nova scilicet, facilius crederemus etiam nova ejusdem esse cujus et vetera, quam cujus tantummodo nova; egentia experimentis fidei victricis vetustatis; ut sic quoque praedicatus venire debuerit, tam praedicationibus propriis exstruentibus ei fidem, quam et virtutibus; praesertim adversus Christum Creatoris venturum, et signis et prophetis propriis munitum; ut aemulus Christi per omnes diversitatum species reluceret. |
| [0379B] | Atque adeo si et Christus Marcionis natus ex homine diceretur, tunc et ipse caperet appellationis communionem, et essent duo filii hominis, sicut et duo Christi, et duo Jesus. |
| [0332C] | Nam sicut illi, qui dicebant resurrectionem mortuorum non esse, revincuntur ab Apostolo ex resurrectione Christi; ita, resurrectione Christi non consistente, aufertur et mortuorum [0332D] resurrectio, atque ita inanis est fides nostra, inanis est praedicatio Apostolorum, inveniuntur autem etiam falsi testes Dei, quod testimonium dixerint [0333A] quasi resuscitaverit Christum, quem non resuscitavit, et sumus adhuc in delictis, et, qui in Christo dormierunt, perierunt, sane resurrecturi, sed phantasmate forsitan, sicut et Christus. |
| [0268A] | Igitur, cum ea separatio Legis et Evangelii ipsa sit quae alium Deum Evangelii insinuaverit adversus Deum Legis, apparet [0268A] ante eam separationem Deum in notitia non fuisse, qui ab argumento separationis innotuit; atque ita non a Christo revelatum, qui fuit ante separationem, sed a Marcione commentatum, qui instituit separationem adversus Evangelii Legisque pacem, quam retro illaesam et inconcussam, ab apparentia Christi usque ad audaciam Marcionis, illa utique ratio servavit, quae non alium Deum et Legis et Evangelii tuebatur, praeter Creatorem, adversus quem tanto post tempore separatio a Pontico immissa est. |
| [0471C] | Quoniam quidem Evangelium Christi a Lege evocare deberet ad gratiam, non a [0471D] Creatore ad alium Deum. |
| [0332A] | Jam nunc, cum mendacium deprehenditur Christi caro, sequitur ut et omnia quae per carnem Christi gesta sunt, mendacio gesta sint, congressus, contactus, convictus, ipsae quoque virtutes. |
| [0349A] | Et mortem autem et sepulturam et resurrectionem Christi mei, una voce Isaiae volo ostendere, dicentis (Is. |
| [0486A] | Quare pascha Christus, si non pascha figura Christi, per similitudinem sanguinis salutaris, et pecoris Christi? |
| [0480A] | Mundum enim, quantum ad conversationem ejus posuit cui renuntiando mutuo transfigimur, et invicem morimur, persecutores vocat Christi; cum vero adjicit, Stigmata Christi in corpore suo gestare se (utique corporalia competunt), jam non putativam, sed veram et solidam carnem professus est Christi, cujus stigmata corporalia ostendit. |
| [0510A] | Age nunc, qui salutem carnis abnuitis, et si quando corpus in hujusmodi praenominatur, aliud nescio quid interpretamini illud, quam substantiam carnis; quomodo Apostolus omnes in novis substantiis, certis nominibus distinxit, et omnes in uno voto constituit salutis, optans ut spiritus noster et corpus et anima sine querela in adventum Domini et salutificatoris nostri Christi conserventur? |
| [0442C] | Sed nec tuum apostolum sinere scis conjungi prostitutae membra Christi. |
| [0494A] | Sit nomen ejus in aevum; cujus nomen in aeternum, nisi Christi? |
| [0332A] | Jam nunc, cum mendacium deprehenditur Christi caro, sequitur ut et omnia quae per carnem Christi gesta sunt, mendacio gesta sint, congressus, contactus, convictus, ipsae quoque virtutes. |
| [0331A] | XVI) et duorum hircorum qui jejunio offerebantur faciam interpretationem, nonne et illi utrumque ordinem Christi figurant? |
| [0413A] | Longe etiam discreti a claritate Christi, qui voces et literas ipsas eorum ab Evangelio suo erat separaturus. |
| [0350A] | Ipsius ergo dicendo ventrem, superest ut aliquem de genere ejus ostenderit, cujus ventris futurus esset fructus caro Christi, quae ex utero Mariae floruit. |
| [0392C] | Itaque si Creatori deputabitur maledictio in divites, ejusdem defendetur benedictio in mendicos; et totum jam opus Christi, Creatoris est. |
| [0469C] | Ex tribu enim Benjamin oriturum Paulum providebat, lupum rapacem, ad matutinum comedentem, id est, prima aetate vastaturum pecora Domini, ut persecutorem Ecclesiarum; dehinc ad vesperam escam daturum, id est, devergente jam aetate oves Christi educaturum, ut doctorem nationum. |
| [0508B] | Hoc Legis supplementum si ex ipsa Lege est, quis sit Deus Legis jam ignoro (metuo ne deus Marcionis); si vero Evangelium Christi hoc praecepto adimpletur, Christi autem non est Creatoris, quo jam contendimus? |
| [0523A] | Haec ac si stercora existimat, prae comparatione agnitionis Christi, non prae [0523B] rejectione Dei Creatoris, habens justitiam, non suam jam quae ex Lege, sed quae per ipsum, scilicet Christum, ex Deo. |
| [0480A] | Mundum enim, quantum ad conversationem ejus posuit cui renuntiando mutuo transfigimur, et invicem morimur, persecutores vocat Christi; cum vero adjicit, Stigmata Christi in corpore suo gestare se (utique corporalia competunt), jam non putativam, sed veram et solidam carnem professus est Christi, cujus stigmata corporalia ostendit. |
| [0509B] | Ait eos qui remaneant in adventum Christi, cum eis qui mortui in Christo primi resurgent, quod in nubibus auferentur in aerem obviam Domino. |
| [0518A] | Laborabo ego nunc eumdem Deum probare masculi et Christi, mulieris et Ecclesiae, carnis et spiritus; ipso Apostolo sententiam Creatoris adhibente, imo et disserente: Propter hoc relinquet homo patrem et matrem, et erunt duo in carnem unam . |
| [0479C] | Atque adeo cum dicit: Onera vestra invicem sustinete, et sic adimplebitis legem Christi; si hoc non potest fieri, nisi quis diligat proximum suum tanquam se, apparet, Diliges proximum tuum tanquam te, per quod auditur: Invicem onera vestra portate, Christi esse legem, quae sit Creatoris: atque ita Christum Creatoris esse, dum Christi est lex Creatoris. |
| [0479C] | Atque adeo cum dicit: Onera vestra invicem sustinete, et sic adimplebitis legem Christi; si hoc non potest fieri, nisi quis diligat proximum suum tanquam se, apparet, Diliges proximum tuum tanquam te, per quod auditur: Invicem onera vestra portate, Christi esse legem, quae sit Creatoris: atque ita Christum Creatoris esse, dum Christi est lex Creatoris. |
| [0361A] | XXIV Luca, de mulieribus ad sepulcrum cum odorum paratura, de resurrectione post biduum, de apparitionibus Christi, quae mulieribus, discipulis ac Apostolis factae sunt, et de missione Apostolorum ad praedicandum universis nationibus. |
| [0449A] | Si vero et hic non de suo loquitur adventu, sed de judaei Christi, exspectemus etiam nunc ne quid de suo praedicet, illum interim esse credentes, quem omni loco praedicat. |
| [0381C] | Nemo enim miraretur, et nemo torqueretur, si diversae divinitatis aemulae praedicationes, de disciplinis quoque inter se non convenirent, non convenientes prius de auctoritatibus disciplinarum: adeo Joannis erat Christus, et Joannes Christi; ambo Creatoris, et ambo de Lege et Prophetis, praedicatores et magistri. |
| [0486C] | Ergo Christus habuit quo nos redimeret; et si aliquo magno redemit haec corpora, in quae eadem committenda fornicatio [0486C] non erit, ut in membra jam Christi, non nostra: utique sibi salva praestabit, quae magno comparavit. |
| [0359D] | De miraculis Christi, quibus ventis ac mari imperavit, legionem daemonum ejecit, et fluxum sanguinis curavit in muliere, ex eodem. |
| [0458B] | Unius enim filii hominis adventu constituto inter duos exitus, concussionum et promissionum, necesse est ad unum pertineant filium hominis, et incommoda nationum, et vota sanctorum: quia ita positus est in medio, ut communis exitibus ambobus, alterum conclusurus adventu suo, id est, incommoda nationum; alterum incipiens, id est, vota sanctorum; ut sive mei Christi concesseris adventum filii hominis, quo mala imminentia ei deputes quae adventum ejus antecedunt, cogaris etiam bona ei adscribere, quae ab adventu ejus oriuntur; sive tui malueris, quo bona ei adscribas quae ab adventu ejus oriuntur [0458C] , cogaris mala quoque ei deputare, quae adventum ejus antecedunt. |
| [0481A] | Aut si Creator, qua aemulus, idcirco sapientiam abstulit, ut crux Christi, scilicet adversarii, stultitia deputetur; et quomodo potest aliquid ad crucem Christi non sui Creator pronuntiasse, quem ignorabat cum praedicabat? |
| [0507C] | Ex recordatione scilicet Scripturarum, quas retro revolverat, ex contemplatione sacramentorum, quae supra disseruerat in fidem Christi, ex lege venientem. |
| [0393B] | V, 14) nubilibus et superbis: Dilatavit orcus animam suam, et aperuit os suum, et descendent inclyti et magni et divites (hoc erit Christi [0393C] vae super divites): et humiliabitur homo; utique exaltatus divitiis: et inhonorabitur vir; utique ob substantiam honorabilis. |
| [0505A] | Possum et hic de substantia Christi praestruere, ex prospectu quaestionis subsecuturae. |
| [0464C] | Quo jam testimonium vestimentorum habe falsi tui praedam, totus psalmus vestimenta sunt Christi. |
| [0413B] | Igitur et Petrus merito contubernium Christi sui agnoscens individuitate ejus, suggerit consilium: Bonum [0413C] est nos hic esse. |
| [0348A] | Si adhuc quaeris dominicae crucis praedicationem, satis jam tibi potest facere vigesimus primus psalmus, totam Christi continens [0348B] passionem, canentis jam tunc gloriam suam: Foderunt, inquit (Ps. |
| [0504C] | Christi distinctio dispositionum est, non deorum. |
| [0475A] | Facilius enim crederetur, ejus esse per maledictionem Christi benedictionem [0475B] prospexisse homini, qui et maledictionem aliquando et benedictionem proposuerit ante hominem, quam qui neutrum unquam sit apud te professus. |
| [0499A] | Quid ad apostolum Christi alterius, si Dei sui sacramenta Judaei non intelligebant, nisi quia velamen cordis illorum ad caecitatem, qua non perspexerant Christum, Moysi pertinebat? |
| [0415B] | Tradidit igitur Pater Filio discipulos novos, ostensis prius cum illo Moyse et Helia in claritatis praerogativa, atque ita dimissis, quasi jam et officio et honore dispunctis; ut hoc [0415B] ipsum confirmaretur propter Marcionem, societatem esse etiam claritatis Christi cum Moyse et Helia. |
| [0480A] | Mundum enim, quantum ad conversationem ejus posuit cui renuntiando mutuo transfigimur, et invicem morimur, persecutores vocat Christi; cum vero adjicit, Stigmata Christi in corpore suo gestare se (utique corporalia competunt), jam non putativam, sed veram et solidam carnem professus est Christi, cujus stigmata corporalia ostendit. |
| [0378B] | Prius est igitur, neges Creatorem indulsisse aliquando delicta; consequens, ut ostendas nec in Christum suum tale quid eum praedicasse: et ita probabis novam istam [0378B] Christi novi scilicet benignitatem, si probaveris, nec parem Creatori, nec praedicatam a Creatore. |
| [0375A] | V, 14), nec hoc ad diversitatem facit Christi, quasi hoc modo melioris, dum israelitem leprosum emundavit extraneus, quem suus dominus emundare non valuerat; syro facilius emundato, significato per nationes emundationis in Christo lumine earum, quae septem maculis capitalium delictorum inhorrerent, idololatria, [0375B] blasphemia, homicidio, adulterio, stupro, falso testimonio, fraude. |
| [0505A] | Propter hoc, omnia concluserat lex Creatoris sub delictum, et totum mundum deduxerat in reatum, et omne os obstruxerat, ne qui gloriaretur per illam; ut gratia servaretur in gloriam Christi, non Creatoris, sed Marcionis. |
| [0379A] | Unum potest angustiis tuis subvenire, si audeas aut Deum tuum patrem Christi hominem quoque cognominare, quod de Aeone fecit Valentinus; aut virginem hominem negare, quod ne Valentinus quidem fecit. |
| [0486B] | Et bene quod aggerat: Nescitis corpora vestra membra esse Christi? |
| [0508C] | Bene autem quod et in clausula tribunal Christi comminatur, utique judicis et ultoris, utique Creatoris; illum certe constituens promerendum, quem intentat timendum, etiamsi alium praedicaret. |
| [0394A] | Igitur, etsi tantummodo dehortantem a divitiis ostenderem Creatorem, non etiam praedamnantem divites etiam verbo ipso quo et Christus, nemo dubitaret ab eodem adjectam in divites comminationem per vae Christi, a quo ipsarum materiarum, id est, divitiarum dehortatio praecucurrisset: comminatio enim dehortationis accessio est. |
| [0458A] | Aut si suas prophetavit, non distantes a promissionibus Christi, par erit in libertate optimo Deo; nec plus videbitur a Christo tuo repromitti, quam a meo filio hominis. |
| [0264A] | His cum accedunt et sui Christi, alter qui apparuit sub Tiberio, alter qui a Creatore repromittitur, manifestam jam fraudem Marcion patitur ab eis qui duos illum deos inferre praesumunt, cum novem assignet, licet nesciens. |
| [0304C] | Nam etsi hoc quoque testimonium Christi in Creatorem Marcion de Evangelio eradere ausus est, sed ipse mundus inscriptus est, et omni a conscientia legitur; et erit haec ipsa patientia creatoris in judicium Marcionis: illa patientia, quae exspectat poenitentiam potius peccatoris, quam mortem; et mavult misericordiam, quam sacrificium (Os. |
| [0505A] | Ergo corpus Christi; et potest corpus contendi, non statim caro. |
| [0331C] | Quo magis antichristus Marcion sibi eam rapuit praesumptionem; aptior scilicet ad renuendam corporalem substantiam Christi, qui ipsum Deum ejus nec auctorem carnis induxerat, [0331D] nec resuscitatorem: optimum videlicet, et in isto diversissimum a mendaciis et fallaciis creatoris. |
| [0342A] | In nomine scilicet Christi. |
| [0504C] | Monet justificatos ex fide Christi, non ex lege, pacem ad Deum habere. |
| [0384B] | De Scriptura enim sumitur Creatoris, et de Christi voluntate color, quasi de exemplo David introgressi sabbatis templum, et operati cibum, audenter fractis panibus propositionis. |
| [0455A] | Quodcumque ad gloriam spectaret Christi Creatoris, sic non alius tueretur, quam Christus Creatoris. |
| [0384B] | Nunc et ad ipsam materiam disceptabo, in qua visa est destruere sabbatum Christi disciplina. |
| [0332C] | Proinde resurrectione Christi infirmata, etiam nostra subversa est. |
| [0501A] | Quod si de futura vita dicit Christi, in corpore eam dicens apparituram, manifeste carnis resurrectionem praedicavit, exteriorem quidem hominem [0501B] nostrum corrumpi dicens, et non quasi aeterno interitu post mortem, verum laboribus et incommodis, de quibus praemisit, adjiciens: Et non deficiemus. |
| [0352C] | Ecquid Creator, si adversarius erat Christi, non modo praedicat hoc passuros apostolos ejus, verum et exprobrat? |
| [0381B] | XL, 3) vociferator in solitudinem, et praeparator viarum dominicarum, per denuntiationem et laudationem poenitentiae; si non etiam ipsum inter caeteros tinxisset, nemo discipulos Christi, manducantes et bibentes, ad formam discipulorum Joannis [0381C] assidue jejunantium et orantium provocasset: quia si qua diversitas staret inter Christum et Joannem, et gregem utriusque, nulla esset comparationis exactio, vacaret provocationis intentio. |
| [0500A] | Denique, non vidit occurrentem sibi clausulam sensus: Quoniam Deus, qui dixit ex tenebris lucem lucescere, reluxit in cordibus nostris ad illuminationem agnitionis suae, in persona Christi. |
| [0402A] | Sed scandalizatur Joannes auditis virtutibus Christi, ut alterius. |
| [0486C] | Marcio totum concubitum auferens fidelibus (viderint enim catechumeni ejus) repudium ante nuptae jubens, cujus sententiam sequitur, Moysi an Christi? |
| [0342C] | Nunc si nomen Christi, ut sportulam furunculus, captavit, cur etiam Jesus voluit appellari, non tam exspectabili apud Judaeos nomine? |
| [0422A] | Igitur si nec materias praemiserat, a quibus aliquid occultasset; nec reos habuerat, a quibus occultasset; nec debuerat occultasse, etiam si habuisset; jam nec revelator ipse erit, qui absconditor non fuit: ita nec Dominus coeli, nec Pater Christi; sed ille, in quem competunt omnia. |
| [0349A] | Ex hoc enim quod non est edita qualitas mortis, potuit et per crucem evenisse, tunc alii deputanda, [0349A] si in alium fuisset praedicatum, nisi si nec mortem volet Christi mei prohetatam; quo magis erubescat, si suum quidem Christum mortuum annuntiat, quem negat natum: meum vero mortalem negat, quem nascibilem confitetur. |
| [0442A] | XIX, 8) ejusdem veritatis, et ejusdem Christi, in quo prohibens divortium, propriam quaestionem ejus absolvit: Moyses propter duritiam cordis vestri praecepit libellum repudii dare; a primordio autem non fuit sic, quia scilicet qui marem et foeminam fecerat, Erunt duo, dixerat, in carne una ; quod Deus itaque junxit, homo disjunxerit ? |
| [0383B] | Et ut prima quaeque decidamus, ne eadem ubique novemus ad omnem argumentationem adversarii, ex aliqua nova Christi institutione nitentem; haec jam definitio stabit, ideo de novitate institutionis cujusque [0383C] disceptatum; quia de novitate divinitatis nihil erat usque adhuc editum, sicuti nec disceptatum: nec posse retorqueri ex ipsa novitate institutionis cujusque satis aliam a Christo demonstratam divinitatem, quando et ipsam novitatem pronuntiatam a Creatore constiterit, in Christo non esse mirandam. |
| [0353A] | XXI, 23) canit ex persona ipsius Christi ad Patrem: Enarrabo nomen tuum fratribus meis: in medio ecclesiae hymnum tibi dicam. |
| [0332B] | Sic nec passiones Christi ejus fidem merebuntur: nihil enim passus est, qui non vere est passus. |
| [0317B] | Sed et penes nos Christus in persona Christi accipitur, quia et hoc modo noster est. |
| [0472A] | XLII, 4), nationes sperabunt, Christi scilicet; cui ait: Posui te in lumen nationum. |
| [0379C] | Ergo cum appellatio propria est ejus, in quo habet caussam, si alii vindicetur, in quo est communio nominis, non etiam appellationis, suspecta jam fit communio nominis quoque in eo, cui vindicatur sine caussa communio appellationis; [0379C] et sequitur ut unus idemque credatur, qui et nominis appellationis capacior invenitur, dum alter excluditur, qui non habet appellationis communionem, carens caussa; nec alius erit capacior utriusque, quam qui prior, et nomen sortitus est Christi, et appellationem filii hominis; Jesus scilicet Creatoris. |
| [0239D] | [0239D] pleniore positione resciderat, sed et istud fraude fratris apostatae sibi subreptum dicit; quam jacturam ut repararet, hocce tertium elucubravit anno XV Severi imperatoris, a Christi natali CCVII. |
| [0481A] | Aut si Creator, qua aemulus, idcirco sapientiam abstulit, ut crux Christi, scilicet adversarii, stultitia deputetur; et quomodo potest aliquid ad crucem Christi non sui Creator pronuntiasse, quem ignorabat cum praedicabat? |
| [0486B] | Membra Christi non resurgent, quae nostra jam non sunt? |
| [0486C] | Atquin et Christi Apostolus, cum praecipit mulierem a viro non discedere, aut si discesserit, manere innuptam, aut reconciliari [0486D] viro; et repudium permisit, quod non in totum [0487A] prohibuit, et matrimonium confirmavit, quod primo vetuit disjungi, et si forte disjunctum, voluit reformari. |
| [0417B] | Ita et haec affectatio Christi cum Creatore est. |
| [0492A] | Hic mihi et Christi corpus ostenditur in nomine hominis, qui constat ex corpore, ut saepe jam docuimus. |
| [0480D] | Ait crucem Christi stultitiam esse perituris, [0481A] virtutem autem et sapientiam Dei, salutem consecuturis. |
| [0239B] | Cerdonis haec erant dogmata: Deum legis conditorem alium esse a Patre Domini nostri Jesu Christi; hunc bonum fuisse, illum malum; Jesum Christum veram nostraeque consubstantialem carnem non assumpsisse, nec de virgine Maria natum fuisse. |
| [0353A] | Ipsa est enim littera Graecorum Tau, nostra autem T, species crucis, quam portendebat futuram in frontibus nostris apud veram et catholicam Hierusalem, in qua fratres Christi, filios scilicet Dei, gloriam Patri Deo relaturos, psalmus vigesimus primus (Ps. |
| [0341B] | Si proinde commune est apud vos Christi nomen, quemadmodum et Dei, ut sicut utriusque Dei filium Christum competat dici, sic utrumque patrem Dominum, certe ratio huic argumentationi [0341C] refragabitur. |
| [0346A] | Itaque in primis Isaac, cum a patre in hostiam deditus, lignum sibi ipse portaret, Christi exitum jam tunc denotabat, in victimam concessi a Patre, et lignum passionis suae bajulantis. |
| [0322C] | Satis etenim praejudicatum est, Christum non alterius Dei intelligendum, quam Creatoris, cum determinatum est, alium Deum non credendum praeter Creatorem, quem adeo Christus praedicaverit, et deinceps Apostoli non alterius Christum annuntiaverint, quam ejus Dei, quem Christus praedicavit, id est Creatoris, ut nulla mentio alterius Dei, atque ita nec alterius Christi agitata sit ante scandalum [0322D] Marcionis. |
| [0372C] | Hoc propterea non omisi, quia Christum Marcionis oportuerat omne commercium ejerasse etiam locorum familiarium Christi Creatoris, habentem tanta Judaeae oppida, non ita Christi Creatoris per Prophetas emancipata. |
| [0388C] | Ut hanc Christi quasi privatam benignitatem, rivulum credas de fontibus Salvatoris. |
| [0417C] | Agnoscat et haereticus ab eodem severissimo judice promitti hanc Christi lenitatem. |
| [0325B] | Nam cum intueor dominum ejus, tanto aevo patientissimum acerbissimi Creatoris annuntiantis interea in homines Christum suum, quacumque id [0325B] ratione fecit, tam revelationem quam intercessionem suam differens, eadem ratione dico illum patientiam debuisse Creatori, in Christo quoque suo dispositiones suas exsecuturo, ut perfecta et expleta omni operatione aemuli Dei, et aemuli Christi, tunc et ipse proprias dispositiones superduceret. |
| [0321A] | Convinci autem utrosque duobus Christi adventibus, duplici a prophetis habitu demonstratos; quorum priorem, obscuriorem et indigniorem, intelligere et credere non potuerunt. |
| [0341C] | Christi vero nomen, non ex natura veniens, sed ex dispositione, proprium ejus efficitur, a quo dispositum invenitur. |
| [0348B] | Nunc et si omnes istas interpretationes respuerit et irriserit haeretica duritia, concedam illi nullam Christi crucem significatam a Creatore: quia nec ex hoc probabit alium esse qui crucifixus est, nisi forte ostenderit hunc exitum ejus a suo Deo praedicatum; ut diversitas [0348C] passionum, ac per hoc etiam personarum, ex diversitate praedicationum vindicetur. |
| [0363C] | Quoniam praedicatio discipulorum suspecta fieri posset de gloriae studio, si non adsistat illi auctoritas magistrorum, imo Christi, qui magistros Apostolos fecit. |
| [0452C] | Refer ergo et haec ad excusationem Creatoris, et ad comparationem Christi; et considera jam quid secuturum esset, si quid Pharisaei ad interrogationem renuntiassent. |
| [0501A] | De qua ergo Christi vita dicit? |
| [0506C] | Adeo et carnis resurrectionem confirmavit, absque qua nec corpus aliud dici capit, nec mortale aliud intelligi, et Christi substantiam corporalem probavit. |
| [0329B] | Duos dicimus Christi habitus, a Prophetis demonstratos, totidem adventus ejus praenotasse: unum in humilitate, utique primum; [0329C] cum (Is. |
| [0444B] | Sed Marcion aliorsum cogit, scilicet utramque mercedem Creatoris, sive tormenti, sive refrigerii apud inferos, determinat eis positam [0444B] qui Legi et Prophetis obedierint, Christi vero et Dei sui coelestem definit sinum et portum. |
| [0504C] | Tunc lex, nunc justitia Dei per fidem Christi. |
| [0379A] | Nonne sufficiet ad probationem prophetici Christi? |
| [0519C] | Sed nos enim invisibilem dicimus Patrem Christi, scientes Filium semper retro visum, si quibus visus est in Dei nomine, ut imaginem ipsius: ne quam et hinc differentiam scindat Dei visibilis et invisibilis, cum olim Dei nostri sit definitio (Exod. |
| [0508B] | Hoc Legis supplementum si ex ipsa Lege est, quis sit Deus Legis jam ignoro (metuo ne deus Marcionis); si vero Evangelium Christi hoc praecepto adimpletur, Christi autem non est Creatoris, quo jam contendimus? |
| [0269A] | I, 7), ipse demonstrat adulterium illud Evangelii, non ad alterius Dei et Christi fidem transferendam, sed ad disciplinam Legis conservandam, habuisse intentionem; reprehendens scilicet illos circumcisionem vindicantes, et observantes tempora, et dies et menses et annos judaicarum caeremoniarum (Gal. |
| [0388B] | [0388B] Venio nunc ad ordinarias sententias ejus, per quas proprietatem doctrinae suae inducit ad edictum (ut ita dixerim) Christi: Beati mendici (sic enim exigit interpretatio vocabuli quod in graeco est), quoniam illorum est regnum coelorum . |
| [0474A] | Si haec quoque intelligi ex hoc postulant, id quoque nemo dubitavit, ejus Dei et Christi praedicatorem Paulum, cujus legem, quamvis excludens, interim tamen pro temporibus admiserat, statim amoliendam si novum Deum protulisset. |
| [0328A] | IV, 13) condente spiritum, et annuntiante in homines Christum suum, secundum Amos Prophetam; si omnis spes Judaeorum, ne dicam etiam Gentium, in Christi revelationem destinabatur, sine dubio id demonstrabantur [0328B] non agnituri, et non intellecturi, ablatis agnitionis et intelligentiae viribus sapientia atque prudentia, quod annuntiabatur, id est Christum, erraturis in eum principalibus sapientibus eorum, id est scribis, et prudentibus eorum, id est pharisaeis; pariter et populo auribus audituro, et non audituro, utique Christum docentem: et oculis visuro et non visuro, utique Christum signa facientem, secundum quod et alibi (Is. |
| [0469B] | Si est qui se Christum mentiatur, quanto magis qui se apostolum praedicet Christi? |
| [0482A] | Quid est autem stultum Dei sapientius hominibus, nisi crux et mors Christi? |
| [0462A] | Multo manifestius Genesis in benedictione Judae, ex cujus tribu carnis census Christi processurus, jam tunc Christum in Juda delineabat. |
| [0276B] | Si aliquem de Epicuri schola Deum affectavit Christi nomine titulare, ut quod beatum et incorruptibile sit, neque sibi, neque alii molestias praestet (hanc enim sententiam ruminans Marcion, removit ab illo severitates et judiciarias vires) aut in totum immobilem et stupentem Deum concepisse debuerat; et quid illi cum Christo, molesto et Judaeis per doctrinam, et sibi per sensum? |
| [0321D] | Porro iisdem pene verbis, eadem, quae supra libro adversus Judaeos, Scripturarum affert testimonia de contemptibili Christi in passione habitu. |
| Adversus Marcionem Libri Quinque | Reditus in Auctori Indicem |
| [1059A] | Haec vobis per Marcionem, Cerdone magistro, Terribilis refuga adtribuit fera munera mortis; Nec venit in mentem quod vos, a nomine Christi Seductos, ad Marcionis tulit infima nomen. |
| [1082A] | Interius templum, populum de nomine Christi Coelesti cultu, ipsa Dei mandata sequentem (Personae hic propriae vere non umbra ligatur), Perfectis rebus completum tradidit ordo. |
| [1083A] | Ast quater alae sex, veteris praeconia verbi, Testificantis ea quae postea facta docemur; His alis volitant coelestia verba per orbem; His etiam Christi sanguis contextus habetur, [1083B] Obscurae vatum praesago dictus ab ore. |
| [1087B] | Haec mandata Dei transgressi, sorde reperti Optabant, veniamque fera de morte petebant; Exspectata diu merito venere, sed illis Qui prius audita, at nunc agnovere reperta, Hoc det vera manus Christi, Pater ipse Creator Semper ab aeterno manet, et pia voce requirit; Quodque figuravit, fovet atque figurat et armat, Et jam despectum victor sua luce revestit, Ut maneat virtutis opus cum laude perenni. |
| [1072C] | Ex quibus ut Gedeon dux agminis, acer in hostem, Non virtute sua tutelam acquirere genti, Firmatusque fide signum petit excita menti, Quo vel non posset vel posset vincere bellum, Vellus ut in noctem positum de rore maderet, Et tellus omnis circum siccata jaceret, Hoc inimicorum palmam coalescere mundo; Atque iterum solo remanenti vellere sicco, Hoc eadem tellus roraret nocte liquore; [1072C] Hoc etenim signo praedonum stravit acervos, Congressus populo Christi, sine milite multo, Tercenteno equite (numerus Tau littera Graeca) Armatis facibusque et cornibus ore canentum. |
| [1082A] | Arca, sub exemplo, corpus venerabile Christi Ostendit, sacro per lignum spiritu junctum. |
| [1077C] | [1077C] Haec populo juveni, qui dives, liber et haeres Possidet aeternam spem laudis jure dicatam, Non ut doctores (solus daret omnia Christus), Sed famulos Christi, jubet inviolata potestas Ingenti zelo flagrantes, pacis amore Armatos, molem belli deducere terrae Excelsas turres, et moenia saeva malorum, Surgentesque minas, populi contra agmina sancti Detrahere, vacuas voces dissolvere vento. |
| [1077] | Quibus verbis, alias satis obscuris, indicat piacula, id est sacrificia veteris legis, fuisse typum verae hostiae, christi. |
| [1083D] | [1083D] Primus erat referens inimici ex ordine verba, Quae refuga illicite molitus protulit amens; Hinc etiam carnis spes et victoria Christi, Et species breviter falsarum dicta viarum. |
| [1071C] | Dux populi Moses, qui limina regia liquit, Spernens divitias florentes tempore parvo, Maluit adflictus populi portare labores Subnixa cervice, minis non territus ullis, Quam sibi delicias multasque remittere poenas, Pro magnaque fide, pro tanto mirus amore, Armatus virtute Dei magnalia gessit: Percussit gentem plagis, terramque reliquit, confundit regem durum, populumque reducit; Calcavit fluctus, hostes demersit in undis; Fecit aquam dulcem per lignum, semper amaram, Cum Christi populo manifeste multa locutus, Cujus de facie lux et nitor ore refulsit; [1071D] Acceptam legem per paucos fudit in orbem, [1072A] Exempla implicita propriorum certa laborum, Percussit petram, jussus quoque flumina fudit; Extenditque manus, ut signo vinceret hostem. |
| [1071B] | Tam propria Christi, tam lucida lucis imago Omnibus est manifesta, quibus sunt lumina menti, Ut speculo vultus firmam spem cernere possint. |
| [1053C] | [1053C] Primus erit referens inimici ex ordine verba, Quae refuga illicite molitus protulit amens; Hinc etiam carnis spes et victoria Christi, Et species breviter falsarum dicta viarum. |
| [1058A] | Cognitus ipso opere, populis sperantibus olim, Perque prophetarum vocem notissimus orbi; Et nunc errantem manifesto in limine mortis Ignotum Dominum quaerunt, notumque relinquunt: Quorum falsa fides, falsus Deus, irrita merces, Falsa resurrectio, mortis devictio falsa, Martyria et vacua, et Christi quoque nomen inane; [1058B] Quem magicae nebulae similem venisse docentes, Mendacem facti dementes esse fatentur; Ne quidquam passum, populum sine crimine fictum. |
| [1067C] | Foemina sanguis erat, aquae erant nova dona lavacri, Haec populi vera est viventis Ecclesia mater, De Christi nova carne caro, deque ossibus ossum . |
| [1063A] | Supremum nefas, in tantum dementia mersos Abruptos homines, Numen sine fine tremendum Dividere in partes; Christi sublimia facta Falsa laude sequi, culpareque gesta priora, Innumerata Dei miracula, visa nec umquam, Ante nec audita, contentaque corde nec ullo. |
| [1071B] | Cum patribus Jacob, quorum pater ipse, per omne Vitae suae spatium laetissima tempora Christi Praececinit verbis, actu, virtute, labore. |
| [1072A] | At Jesus Nave filius, Auses ante vocatus, Spiritus hunc sanctus socium sibi nomine junxit Hinc fluvium scidit, et populum transire coegit; Distribuit terram gratis, promissa paterna; Solem cum luna statuit, dum vinceret hostem; Expulit externas gentes prolemque gigantum; Excidit lucos, aras et templa subegit; Omnia legitima solemnia mente peregit; Nominis exemplum Christi, virtutis imago. |
| [1073A] | Hic Baal Christi victoria signo Exemplo refuga, devicit foemina ligno. |
| [1075C] | Grandis Joannes super omnes semine natos; Cujus difficile poterimus dicere laudes: Ablutor carnis, Domini praecursor apertus, Ablutor Christi, prior ipse renatus ab illo, Foederis ille novi primus veterisque supremus, Proque via vera prior hostia caesus obivit. |
| [1076A] | Ecce Deus Christus; pariter bissena juventus, Omnibus una fides, amor unus et una potestas, [1076A] Flos hominum, mundo lucentes lumine Christi, Et comites et apostolici, qui vera locuti, Auribus audivere, oculis videre salutem, Tractavere manu corpus de morte receptum, Convixere cibo assidue, testantur ut ipsi. |
| [1077A] | [1077A] Ergo patres justi, sancti, sine labe prophetae, Adventum Domini multi cecinere futurum; Testanturque fide coelestia jussa profanis, Cum quibus immanes satiati gloria Christi, Consortes virtutis, verba sacrata replentes Firmavere fidem, factis praedicta probando. |
| [1064A] | Sic et apostolico decurrit Ecclesia verbo, Ex utero Christi, Patris omnis gloria plena, Sordes diluere et fata mortua vivificare. |
| Adversus Praxeam | Reditus in Auctori Indicem |
| [0193C] | XLV, 1); alius erit Dominus qui loquitur ad Patrem Christi. |
| [0193C] | I, 17): Uti Deus Domini nostri Jesu Christi det vobis spiritum sapientiae et agnitionis; alius erit Deus Christi Jesu charismatum spiritualium largitor (Rom. |
| [0193C] | I, 17): Uti Deus Domini nostri Jesu Christi det vobis spiritum sapientiae et agnitionis; alius erit Deus Christi Jesu charismatum spiritualium largitor (Rom. |
| [0193B] | Postremo, quam caecus est, qui nec in Christi nomine intelligit alium Deum portendi, si Christo nomen Patris adscribat? |
| [0167A] | Sed et omnes pene Psalmi Christi personam sustinent; Filium ad Patrem, id est, Christum ad Deum verba facientem repraesentant. |
| [0176C] | Si autem volunt et Christi nomen Patris esse, audient suo loco. |
| [0172C] | Mirarer plane, an facies [0172C] Filii Pater accipi possit, qui est caput ejus: Caput enim Christi Deus (I Cor. |
| [0193A] | Propter quod et hortatur ut credamus nomini Filii ejus Jesu Christi, ut scilicet communio sit nobis cum Patre, et Filio ejus Jesu Christo. |
| [0168D] | XLV, 14) ad personam Christi: Et sabain , inquit, viri elati ad te transibunt, et post te sequentur vincti manibus, et te adorabunt, quia in te Deus est. |
| Adversus Valentinianos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0560A] | Christi erat inducere Aeonas naturam conjugiorum (vides quam rem plane, et innati conjectationem, et idoneos efficere generandi in se agnitionem patris, quod capere eum non sit neque comprehendere, non visu denique; non auditu compotiri ejus, nisi per Monogenen. |
| [0524D] | Anno Christi 85, denatum vero 158. |
| [0569A] | Et tamen in tanta circumstantia solitudinis, in tanto circumsepto destitutionis, ridebat interim, qua conspecti Christi recordans, eo de gaudio risus lumen effulsit. |
| [0544A] | Deinde infantes testimonium Christi sanguine litaverunt. |
| [0545A] | Amat figura Spiritus Sancti Orientem , Christi figuram. |
| [0582A] | Patitur vero animalis et carneus Christus, in deliniationem superioris Christi, qui ad Achamoth formandam substantivali non agnitionali forma, Cruci, id est Horo fuerat innixus. |
| [0563A] | Continet hic igitur ordo primam processionem pariter et nascentium, et nubentium, et generantium Aeonum: Sophiae ex desiderio patris, periculosissimum casum, Hori opportunissimum auxilium, Enthymeseos et conjunctae Passionis expiatum, Christi et Spiritus Sancti paedagogatum, Aeonum tutelarem [0563B] reformatum, Soteris pavoninum ornatum, angelorum comparatitium antistatum. |
| Apologeticus Adversos Gentes Pro Christianis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0415B] | Atqui omnis haec nostra in illos dominatio et potestas de nominatione Christi valet, et de commemoratione eorum, quae sibi a Deo per arbitrum Christum imminentia exspectant. |
| [0404A] | Quaerite ergo, si vera sit ista divinitas Christi. |
| [0410A] | Qui dum imperio Christi obsequium praestant, suam ipsi divinitatem abnuunt, ejusque solam agnoscunt. |
| [0410A] | Quantumvis vero magna sit daemonum potentia, majori, Christi nempe, subjici docet; quare etiam de illa ipsi Christiani triumphant, quum scilicet immundos spiritus virtute ejus, vel invitos, ejiciunt. |
| [0403A] | Sed monstrabimus vobis idoneos testes Christi, ipsos illos quos adoratis. |
| [0391B] | Hoc insigni capite plenissima propinatur Christi, Dei Filii, historia, qui, prout ad salutem animarum debet cognosci, late et nervose describitur. |
| [0415B] | Christum timentes in Deo, et Deum in Christo, subjiciuntur servis Dei et Christi. |
| [0480A] | Oro vos, ante Tiberium, id est ante Christi adventum, quantae clades orbem et urbem ceciderunt? |
| [0432B] | Illam sibi demereri nolle Christianos ait, thure vitam redimentes, quod sciant diaboli hoc esse consilium, aemuli sui et invidi, qui, licet de Christi potentia illis subjectus sit, pro odio tamen et perfidia, poenalis servitutis more renititur, et numquam magis ab illis, quam cruenta pro fide morte detriumphatur. |
| De Anima | Reditus in Auctori Indicem |
| [0723B] | Si enim Adam de Christo figuram dabat, somnus Adae mors erat Christi dormituri in mortem, ut de injuria perinde lateris ejus vera mater viventium figuraretur Ecclesia. |
| De Baptismo Et De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1190D] | Ita igitur vox dicentes ad laicos referenda esset, quasi hos loquentes introducat Tertullianus, sibique Baptismum aeque ac verbi divini praedicationem vindicantes, quinimo fortasse illud Christi apud Matth. |
| [1178A] | Igitur et Apostolos, sentit, hunc, quem acceperant, baptismum Christi suis porro, etiam ante passionem, dispensasse. |
| [1167A] | MANASSES nimirum Veteris Testamenti figura erat, tanquam (tempore nimirum) primogenitus: et quoniam illud ipsum figura erat Novi Testamenti, sic Manasses IN FIGURAM ipsius Christi erat, qui Coloss. |
| [1160B] | Denique vero homo singulariter factus est ad imaginem, Christi nimirum, qui, ut S. |
| [1161D] | De Ecclesia Christi Diss. |
| [1162C] | De carne Christi, c. |
| [1164B] | Unctionem Christi, praecipue in Gratia CAPITIS et UNIONIS HYPOSTATICAE consistentem, signo aliquo visibili, tanquam pridem jam factam, demonstrare voluerit. |
| [1175A] | Verum probabilius alii et Patrum et Interpretum existimant, Joannem nunquam de Christo dubitasse, sed discipulos suos, quos de miraculis Christi sibi nuntiantes, fortasse tamen de Divinitate ejus dubitantes invenerat, ad Christum misisse, interrogaturos; ut sic ex ejus praesentia, et miraculis coram patratis de ejus Divinitate plane convincerentur. |
| [1170C] | Moyses, SACERDOTEM baptizantem: virga hujus legislatoris Jesu Christi CRUCEM: Israelita in mari CHRISTIANOS qui baptizantur: Aegyptii demersi, et dux eorum Pharao, daemones, de imperio quod in nos exercebant, dejectos. |
| [1167A] | Manus ergo illae in formam crucis decussatae ipsam Crucem Christi praenotabant. |
| [1172B] | Ideo ait in cruce apertum fuisse latus Christi, ut illic quodammodo vitae ostium panderetur, unde SACRAMENTA manarunt, sine quibus ad vitam, quae vera VITA, est, non intratur. |
| [1173D] | Caeterum autem hanc etiam hominibus, velut instrumentis, per quos peccata nomine Christi dimittantur, et Spiritus S. |
| [1174C] | Et vero Paulus minime putabat, ipsis suffecisse Baptismum Joannis, eo quod per eundem nondum Christi Ecclesiae initiati fuissent. |
| [1175C] | Quae nimirum fieret non in ipsius Baptismi Joannis, sed Baptismi Christi, postea secuturi, virtute; sic enim solus ex operato, seu intrinseca sua virtute, remittebat peccata, ut jam saepe alibi diximus. |
| [1176A] | Nonnulli rectius putant, per illud in spiritu et igni denotari ipsum Baptismum Christi, in quem supervenit Spiritus S. |
| [1174B] | Erant igitur hi ex Judaeis Ephesiis, qui a Joanne aliquando in Jordane baptizati fuerant, intereaque Ephesum reversi, nihil, antequam Paulus illuc pervenisset, de Baptismo Christi, hactenus ab Apostolis collato, neque [1174C] de impositione manuum, seu Sacramento Confirmationis, quod tunc Baptismo mox subjungebatur, donisque Spiritus S. |
| [1178A] | Si igitur Apostoli baptismum Christi hoc adhuc vivente acceperant, haud dubium est eos porro nonnisi eodem baptismo alios quoque abluisse. |
| [1180A] | Nec mirum; quoniam et ipsi Baptismo Christi nonnisi [1180B] cum fide suscepto salus promissa fuerat: Qui crediderit, et baptizatus fuerit, salvus erit; qui vero non crediderit (etsi jam baptizatus), condemnabitur. |
| [1204D] | Est enim lavacrum regenerationis, secundum illud Christi ad Nicodemum: Nisi quis renatus fuerit denuo, non potest videre regnum DEI (Jo. |
| [1181C] | Antequam scilicet Lex illa vetus per novam Christi impleretur. |
| [1182A] | Cum quidam in Corinthiorum Ecclesia a Paulo, alii a Petro, alii ab Apollo baptizati fuissent, contentio inter illos, ac velut schisma obortum fuerat, dum alii baptismum suum aliis praeferebant, ceu a praestantiore datum: Ego quidem, dicentes, sum Pauli, ego autem Apollo: ego vero Cephae: ego vero Christi. |
| [1182B] | Hic cum nondum Christi, sed solo Joannis Baptismate initiatus fuisset, attamen fervens spiritu loquebatur, et docebat diligenter ea quae sunt Jesu: postmodum Aquila et Priscilla diligentius exponentibus ei viam Domini (Act. |
| [1204A] | Insuper vero et diem quamlibet Dominicam (quoniam et hanc Christi Resurgentis memoriae sacram esse voluit) jejunio obnubilandam haud esse, Ecclesia constituit, ut ex Can. |
| [1188A] | Ubi Noster: Caro corpore et sanguine Christi vescitur, ut anima Deo saginetur. |
| [1174A] | Ante Christi in coelos Ascensum nondum se in Ecclesiam effuderit. |
| [1188B] | In Corpore) et operatio interior Spiritus Sancti dicuntur Baptismata, in quantum efficiunt effectum Baptismi aquae; Baptismus autem aquae efficaciam habet a passione Christi, et Spiritu Sancto. |
| [1188B] | Adde, quod Baptismus martyrii multo efficacius virtutem passionis Christi [1188C] participet. |
| [1167A] | Per ablutionem nimirum, quae fit in Baptismo Christi. |
| [1174C] | Vide igitur quam multo infirmior fuerit Baptismus Joannis prae altero Christi. |
| [1167C] | Ita etiam per Baptismum Christi ab originali et caeteris quoque omnibus, quae ante baptismum insunt, peccatis eluimur. |
| [1191B] | De tribu Juda loquens ait: Ex cujus tribu carnis census Christi processurus, etc. |
| [1191B] | De Carne Christi, c. |
| [1138C] | Quomodo Christi Baptismus differat a Baptismo Joannis? |
| [1141C] | Quid miremur igitur, Tertullianum quoque ad illud putatitiae cujusdam Sibyllae acrostichum alludere, et nos pisciculos, Ιχθυος nostri, [1141C] velutque magni Piscis, Christi, aemulos, ab eodem appellari, ad cujus exemplum Baptisma suscipimus, et in aquis ejus ad spiritualem animae vitam nascimur. |
| [1191A] | XVII, 23, illud Christi est: Reges terrae a quo accipiunt ( τελη η κηνσον ) tributum vel censum? |
| [1158C] | Scilicet post Christi, Auctoris gratiae, adventum. |
| [1201D] | III, 14, ait: Hujus rei gratia flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Jesu Christi. |
| [1183C] | Sic quidam intelligunt: Ad nos enim illud sanctae Scripturae effatum (videlicet de Unitate Baptismi, ut mox supra) directum est, seu nos, Christi fideles, respicit. |
| [1167D] | Ita inquiens: Noë cum suis per aquam et lignum (arcam) liberatur: sicut familia Christi per Baptismum crucis passione signatur. |
| [1203B] | De Serapidis templo subverso agens, ait: Multo plures ad Christianam Religionem se contulerunt, et peccata sua confitentes, [1203B] Baptismum Christi susceperunt. |
| [1203B] | Itaque in Baptismo nostro a nobis quoque exhibendus est Baptismus Joannis, velut Baptismi Christi prodromus. |
| [1201A] | Quare illud LXX Senum additamentum solum mysticae cujusdam significationis gratia accessisse videtur, in Christi utique Paschate et Passione verificatum, etc. |
| [1172A] | Eucharistiae consecrationem, tum in memoriam ultimae Coenae Christi, in qua Sacramentum istud instituit, tum ad fovendam mutuam dilectionem, celebrare solebant: quorum apud nonnullos abusum Paulus I Cor. |
| [1177B] | I, Joannem praeministrum Christi, quasi praeeuntem, seu praevie ministrantem, dixit. |
| [1177B] | Seu in ejus virtutem ac nomen, ut scilicet transeatis in nomen Christi, deinceps Christiani appellandi. |
| [1179A] | Erat autem Baptismus Christi janua ad Ecclesiam, et via proximior, magisque [1179B] directa, quam Baptismus Joannis, ad salutem. |
| [1177D] | Itaque in ea opinione erat Tertullianus, Apostolos ante Passionem et Resurrectionem nonnisi Baptismum Joannis dispensasse, Baptismum vero Christi primum postea institutum fuisse, ut post pauca explicatius affirmat. |
| [1201C] | Et infra: Qui vero in ejus (Christi) mortem initiatur (consepeliendus ei in Baptismo) primum JEJUNARE debet, et postea baptizari. |
| [1173B] | I, 2, ita etiam Baptismus Joannis tantum erat prodromus quidam Baptismi Christi, velut ad eumdem per excitatos actus poenitentiae a peccatis avocans, et ad meliorem vitam disponens, non ipsam vitam conferens. |
| [1162B] | Caeterum autem ex hoc loco manifeste colligitur, jam Tertulliani tempore in forma Baptismi tres Personas Divinas necessario exprimendas fuisse, et nequaquam Baptismum tunc in nomine solius Christi collatum fuisse, ut idem in l. |
| [1178C] | Baptismo Joannis, Noster docuerat, caeteros Apostolos non Baptismo Christi, sed solo Joannis baptizasse, consequenter et illos nonnisi baptismum Joannis obtinere potuisse. |
| [1175C] | Scilicet in Baptismate Christi. |
| [1175C] | Non utique exclusit aquam a Baptismo Christi, sed id solum significare intendit Joannes, suam ablutionem solum simplicem esse, simplici nimirum aqua exterius factam; at illam in futuro Christi Baptismo fore ad altius mysterium et ad interiorem quoque ablutionem animae, quae sine gratia Spiritus Sancti nequit, elevandam. |
| [1175C] | Non utique exclusit aquam a Baptismo Christi, sed id solum significare intendit Joannes, suam ablutionem solum simplicem esse, simplici nimirum aqua exterius factam; at illam in futuro Christi Baptismo fore ad altius mysterium et ad interiorem quoque ablutionem animae, quae sine gratia Spiritus Sancti nequit, elevandam. |
| [1188A] | Potius au tem hic intelligit Baptismum martyrii, in quo sanguis noster profunditur, et in virtute sanguinis Christi, in passione et cruce pro nobis effusi, animam, non secus ac ipse Baptismus aquae, ab omnibus culpae et [1188B] poenae maculis emundat. |
| [1178A] | Ita fatur: Baptizabat Christus, non per seipsum, sed per discipulos suos, quos intelligimus jam fuisse baptizatos, sive baptismo Joannis, sive, quod magis credibile est, baptismo Christi; quod posterius etiam in Tract. |
| [1177B] | Sunt tamen ex Patribus, qui verisimiliter opinantur, a Christo Apostolos, vel saltem eorum principem, Petrum, Christi propria manu baptizatos fuisse. |
| [1160B] | Ita loquitur: Sicut portavimus imaginem terreni (Adam), portemus et imaginem Coelestis, Christi videlicet, quem mox antea v. |
| [1167A] | EPHRAIM vero, secundo genitus, exhibebat Novum Testamentum, eratque FIGURA ipsius Christi, et Ecclesiae, tanquam posterioris (sed nonnisi tempore rursus) ac quasi in Christo secundo genitae, sed meritis ac privilegiis longe amplioris, in qua non figura Crucis esset, sed crux ipsa, CHRISTUS CRUCIFIXUS. |
| [1175B] | Ita igitur etiam Noster Baptismum Joannis vocat candidatum remissionis, quod eo initiati, ad Baptismum Christi, per quem fit plena peccatorum remissio, praeparati ac dispositi fuerunt. |
| [1199C] | Baptismum Christi omnem suam efficaciam a Passione ejusdem habere, jam cap. |
| [1144A] | Illud utique Christi apud Matth. |
| [1188A] | De Carne Christi, c. |
| [1173A] | Monet, ut simus consilia (humana) destruentes, et omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei (seu adversus ea, quae nobis per fidem de Deo innotescunt) et in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi. |
| [1200C] | Ex hactenus autem dictis clare perspicimus, Festa PASCHATIS et PENTECOSTES ab ipsis Apostolis instituta fuisse, sub aliis autem, quam apud Hebraeos, [1200C] ritibus, aliisque, tanquam rerum scilicet praeteritarum, symbolis; et Pascha quidem in memoriam RESURRECTIONIS Christi, nos a morte peccati ad vitam gratiae resuscitantis: Pentecoste vero, in commemorationem SPIRITUS SANCTI, super Apostolos in Ecclesiam primitus effusi, celebranda. |
| [1188A] | Censuit ergo Tertullianus, in Sacramento illo vere sanguinem a nobis potari, illum ipsum, qui in passione Christi, praecipue ex ejusdem sacratissimo latere, profluxit; de hoc enim ipsemet Joan. |
| [1200C] | Sufficit hic ASCENSIONEM CHRISTI, seu ejusdem in coelos receptionem, significari. |
| [1195A] | Aliqui ad 30 annum differebant, exemplo Christi innixi, ut videre est apud S. |
| [1182B] | XVIII, 25 et 26) et verisimiliter etiam Baptismo Christi eum initiantibus. |
| [1175B] | III, eos ANGELORUM CANDIDATOS nominat, qui meruerant coelestem illam in Deum vocem, et officium futurae claritatis ediscunt; quia ejusmodi secundum promissionem Christi, Matth. |
| De Carne Christi | Reditus in Auctori Indicem |
| [0751C] | Ad institutum autem veniens, adversus Marcionem, qui ejus historiam ex Evangelio auferebat; traditionis apostolicae praescriptione Christi nativitatem probat. |
| [0788A] | An et omnis jam Scriptura, [0788A] quaecumque matrem pronuntiat Christi? |
| [0789A] | Ipse imprimis Matthaeus, fidelissimus Evangelii commentator, ut comes Domini, non aliam ob caussam, quam ut nos originis Christi carnalis compotes faceret, ita exorsus est: Liber geniturae Jesu Christi, filii David, filii Abraham. |
| [0767A] | Porro, si nusquam de nativitate Christi volutatum est, quid tu argumentaris, voluisse illos per tentationem sciscitari quod nunquam produxerunt in quaestionem? |
| [0759A] | Te quidem plane non amasti, cum ab Ecclesia et fide Christi recessisti. |
| [0753B] | II, et nos volumen praemisimus DE CARNE CHRISTI, quo eam et solidam probamus adversum phantasmatis nativitatem, et humanam vindicamus adversus qualitatis proprietatem. |
| [0780A] | VIII): Minorasti eum modico citra angelos, et negant inferiorem substantiam Christi; nec hominem se, sed vermem pronuntiantis (Ps. |
| [0769B] | Et hoc suo loco tractavimus: nam est nobis adversus illos libellus, an qui spiritum et voluntatem et virtutem Christi habuerit ad ea opera, dignum aliquid poenitentia fecerit, cum angelum etiam de figura erraticae ovis interpretentur. |
| [0752C] | [0752C] Addens, angelum illum igneum Apellecianorum, secundum eos etiam coelestia ex poenitentia delicti instituisse; atque adeo si de sideribus structa, peccatricem fuisse carnem Christi. |
| [0751C] | [0751C] De carnis Christi veritate disputaturus Tertullianus, imprimis scripti occasionem significat; quod, qui resurrectionis fidem inquietarent, etiam carnem Christi quaestionibus distraherent. |
| [0751C] | [0751C] De carnis Christi veritate disputaturus Tertullianus, imprimis scripti occasionem significat; quod, qui resurrectionis fidem inquietarent, etiam carnem Christi quaestionibus distraherent. |
| [0751C] | Interserens, nihil pro illis facere illud Christi: Quae mihi mater, et qui mihi fratres? |
| [0752C] | Rursum, adversus alios quosdam, neque animalem fuisse Christi carnem deducit. |
| [0754A] | Qui fidem resurrectionis, ante istos Sadducaeorum propinquos sine controversia moratam, student inquietare, ut eam spem negent etiam ad carnem pertinere, merito Christi quoque carnem quaestionibus distrahunt, tanquam aut nullam omnino, aut quoquo modo aliam praeter humanam; ne si humanam [0754B] constiterit fuisse, praejudicatum sit adversus illos eam resurgere omni modo, quae in Christo resurrexit. |
| [0754B] | Marcion, ut carnem Christi negaret, negavit etiam nativitatem; aut ut nativitatem negaret, negavit etcarnem: scilicet, ne invicem sibi testimonium redderent et responderent nativitas et caro; quia nec nativitas sine carne, nec caro sine nativitate. |
| [0755B] | His, opinor, consiliis tot originalia instrumenta Christi delere Marcion ausus est, ne caro ejus probaretur. |
| [0763A] | Pervenimus igitur de calcaria, quod dici solet, in carbonariam, a Marcione ad Apellem, qui posteaquam a disciplina Marcionis in mulierem carne lapsus, et dehinc in virginem Philumenem spiritu eversus est, solidum Christi corpus, sed sine nativitate, suscepit ab ea praedicare. |
| [0764A] | Igitur, qui carnem Christi ad exemplum proponunt angelorum, non natum dicentes, licet carnem, comparent velim et caussas tam Christi quam angelorum, ob quas in carnem processerint. |
| [0764C] | Si non probant, quia nec scriptum est, nec Christi caro inde erit, cui angelorum accommodant exemplum. |
| [0770A] | Caro igitur Christi de coelestibus structa, de peccati constitit clementis, peccatrix de peccatorio censu, et par jam erit ejus substantiae, id est nostrae, quam ut peccatricem Christo dedignantur inducere. |
| [0770A] | Non tamen ad materiae differentiam spectat, sed tantum terrenae retro substantiae carnis primi hominis, id est Adae, coelestem de spiritu substantiam opponit secundi hominis, id est Christi. |
| [0772A] | Denique, verbis tantummodo et factis, doctrina et virtute sola Christi, homines obstupescebant. |
| [0773A] | Convertor ad alios aeque sibi prudentes, qui carnem Christi animalem affirmant, quod anima caro sit facta, ergo et caro anima, et sicut caro animalis, ita et anima carnalis. |
| [0776C] | Proinde et anima Christi, caro facta, non potest non id esse quod facta est, et id non esse quod fuerit, aliud scilicet facta. |
| [0779A] | Licuit et Valentino, ex privilegio haeretico, carnem Christi spiritalem comminisci. |
| [0780B] | Quod etsi diceremus, quacunque ratione muniremus sententiam nostram, dum ne tanta amentia, qua putavit, tanquam ipsam carnem Christi opinemur, ut peccatricem, evacuatam in ipso: cum illam et ad dexteram Patris in coelis praesidere meminerimus, et venturam inde, suggestu paternae claritatis, praedicemus. |
| [0780C] | Non quod similitudinem carnis acceperit, quasi imaginem corporis, et non veritatem; sed similitudinem peccatricis carnis vult intelligi; quod ipsa non peccatrix caro Christi, ejus fuit par, cujus erat [0781A] peccatum; genere, non vitio Adae: quando hinc etiam confirmamus eam fuisse carnem in Christo, cujus natura est in homine peccatrix; et sic in illa peccatum evacuatum, quod in Christo sine peccato habeatur, quae in homine sine peccato non habebatur. |
| [0784A] | Neque enim dividere potes hoc ad ipsum, illud supra ad caeteros homines, qui utramque substantiam Christi, et carnis et spiritus, non negas. |
| [0788B] | Siquidem omnis gradus generis ab ultimo ad principalem recensetur, ut jam nunc carnem Christi, non tantum Mariae, sed et David per Mariam, et Jesse per David, sciant adhaerere. |
| [0789A] | Ipse imprimis Matthaeus, fidelissimus Evangelii commentator, ut comes Domini, non aliam ob caussam, quam ut nos originis Christi carnalis compotes faceret, ita exorsus est: Liber geniturae Jesu Christi, filii David, filii Abraham. |
| [0789A] | Sed et Paulus, utpote ejusdem Evangelii et discipulus et magister, et testis, qua ejusdem ipsius Christi apostolus, confirmat Christum ex semine David secundum carnem, utique ipsius. |
| [0781A] | Ergo, inquis, si nostram induit, peccatrix fuit caro Christi. |
| [0789A] | Ergo ex semine David caro Christi. |
| [0789C] | Consequens ergo est, ut aut illos spiritalem carnem habuisse contendant, quo eadem conditio substantiae deducatur in Christo: aut concedant carnem Christi spiritalem non fuisse, quae non de spiritali stirpe censetur. |
| [0790A] | Signum enim nativitatis Christi, secundum Esaiam: Propterea dabit vobis Dominus ipse signum: ecce virgo concipiet in utero, et pariet filium . |
| [0792B] | Quod et solum discussum sufficere potuisset, citra singularum ex diverso opinionum congressionem; quam et argumentationibus earum, et scripturis quibus utuntur, provocavimus ex abundanti, uti eo, quod probavimus, quid et unde fuerit Christi caro, quid non fuerit, adversus omnes praejudicaverimus. |
| [0754C] | Sed et qui carnem Christi putativam introduxit, aeque potuit nativitatem quoque phantasma confingere, ut et conceptus, et praegnatus, et partus virginis, et ipsius exinde infantis ordo, το δοκειν haberentur: eosdem oculos, eosdem sensus fefellissent, quos carnis opinio elusit. |
| [0781A] | Nam neque ad propositum Christi faceret evacuantis peccatum carnis, non in ea carne evacuare illud, in qua erat natura peccati, neque ad gloriam. |
| [0789A] | His originis fontibus genere manante, cum gradatim ordo deducitur ad Christi nativitatem, quid aliud quam caro ipsa Abrahae et David, per singulos traducem sui faciens, in virginem usque describitur inferens Christum, imo ipse Christus proditur de virgine? |
| [0752C] | XIV, Adversus autem Valentinum, Christi carnem spiritalem non fuisse, prosequitur. |
| [0791B] | Sicut et definiens ipsum quoque Christum unum, multiformis Christi argumentatores quatit, qui alium faciunt Christum, alium Jesum; alium elapsum de mediis turbis, alium detentum; alium in secessu montis, in ambitu nubis sub tribus arbitris clarum; alium caeteris passivum, ignobilem; alium magnanimum, alium vero trepidantem; novissime, [0792A] alium passum, alium resuscitatum; per quod suam quoque in alia carne resurrectionem adseverant. |
| [0753A] | Sicuti etiam adversus Alexandrum quemdam, peccatricem [0753A] non fuisse carnem Christi, et, etiamsi non ex semine, veram tamen. |
| [0764A] | Igitur, qui carnem Christi ad exemplum proponunt angelorum, non natum dicentes, licet carnem, comparent velim et caussas tam Christi quam angelorum, ob quas in carnem processerint. |
| De Corona | Reditus in Auctori Indicem |
| [0092B] | Vexillum quoque portabit aemulum Christi? |
| [0088B] | Quae vero hunc ordinem excesserint, ea non convenire usibus nostris, praesertim quae propterea scilicet, nec apud saeculum, nec in Dei rebus, nec in conversationibus Christi recognosci est. |
| [0073B] | [0073B] - Inter eos quos in Montanismo exaravit Tertullianus libros, primum locum obtinet liber de Corona, anno Christi CCI editus, quemadmodum, perdoctum secutus Noesseltum, in sua prooemiali dissertatione Lumper luculenter demonstravit. |
| [0077A] | VI, 11) et de martyrii candida melius coronandus, donativum Christi in carcere exspectat. |
| [0096B] | Nam et tunc liber hominis eras redemptus a Christo: et nunc servus es Christi, licet manumissus ab homine. |
| [0096B] | Si veram putes saeculi libertatem, ut et corona consignes, rediisti in servitutem hominis, quam putes libertatem; amisisti libertatem Christi, quam putas servitutem. |
| [0092B] | Et quos interdiu exorcismis fugavit, noctibus defensabit, incumbens et requiescens super pilum quo perfossum [0092B] est latus Christi (Joann. |
| [0095B] | Sed tui ordines et tui magistratus, et ipsum curiae nomen Ecclesia est Christi. |
| [0099A] | Certe praeter figuram, contumelia in promptu est, et turpitudo et dedecoratio, et his implexa saevitia, quae tunc Domini tempora et foedaverunt et lancinaverunt; uti tu nunc laurea, et myrtho, et olea, et illustri aliqua fronde, et quod magis usui est, centenariis quoque rosis de horto Midae lectis, et [0099A] utrisque liliis, et omnibus violis coroneris, etiam gemmis forsitan et auro, ut et illam Christi coronam [0100A] aemuleris, quae postea ei obvenit, quia et favos post fella gustavit (Luc. |
| De Cultu Foeminarum | Reditus in Auctori Indicem |
| [1333A] | Prodite vos jam medicamentis [1333A] et ornamentis exstructae prophetarum et apostolorum, sumentes de simplicitate candorem, de pudicitia ruborem, depictae oculos verecundia et os taciturnitate, inserentes in aures sermonem Dei, annectentes cervicibus jugum Christi. |
| De Exhortatione Castitatis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0920C] | At quam Apostolus in Ecclesiam et Christum interpretatur, erunt duo in unam carnem, secundum spiritales nuptias Ecclesiae et Christi (unus enim Christus, et una ejus Ecclesia), agnoscere debemus duplicatam et exaggeratam esse nobis unius matrimonii legem, tam secundum generis fundamentum, quam secundum Christi sacramentum. |
| [0920C] | At quam Apostolus in Ecclesiam et Christum interpretatur, erunt duo in unam carnem, secundum spiritales nuptias Ecclesiae et Christi (unus enim Christus, et una ejus Ecclesia), agnoscere debemus duplicatam et exaggeratam esse nobis unius matrimonii legem, tam secundum generis fundamentum, quam secundum Christi sacramentum. |
| De Fuga In Persecutione | Reditus in Auctori Indicem |
| [0119B] | Postremo si colligere interdiu non potes, habes noctem, luce Christi luminosa [0120A] adversus eam. |
| [0115B] | Audiet ergo et iste, qui se redimens, Christi spiritum redemit: Pecunia tua tecum sit in interitum, quoniam gratiam Dei pretio consequendam putasti (Act. |
| [0102D] | Caetera, quae in suae sententiae confirmationem addit pluribus persequi piget; quisque enim facile intelligit, insanire ibidem Tertullianum tam inepta argumentatione, cui Christi exemplum, atque Evangelium quo persecutionis tempore fuga praecipitur et sanctorum virorum auctoritas apertissime adversantur. |
| [0110A] | Ego enim non modo vincula pati optaverim, sed etiam mori Hierosolymis pro nomine Domini mei Jesu Christi. |
| [0111B] | Refugit et ipse vim interdum, sed eadem ratione qua Apostolis fugere praeceperat; donec scilicet doctrinam suam impleret; qua consummata, non dico stetit, sed nec auxilium a Patre angelorum exercituum desideravit, increpito etiam Petri gladio, professus quidem et ipse est animam anxiam usque ad mortem et carnem infirmam; ut tibi ostenderet, primo, in se utramque substantiam humanam fuisse, ex proprietate anxietatis animae, et imbecillitatis carnis; [0111B] ne aliam (ut quidam nunc induxerunt) aut carnem aut animam Christi interpretareris; dehinc, ut demonstratis conditionibus earum, scires illas nihil valere per semetipsas sine spiritu. |
| [0115B] | Non aliter et Simon facere tentavit, cum pecuniam Apostolis obtulit pro spiritu Christi. |
| De Idolatria | Reditus in Auctori Indicem |
| [0672A] | De Christo scilicet est mathesis hodie, stellas Christi, non Saturni et Martis et cujusque, ex eodem ordine mortuorum observat et praedicat. |
| [0688C] | [ 0689A] Nam illi etiam servi conditione erant: tu vero nullius servus, in quantum solius Christi, qui te etiam captivitate saeculi liberavit, ex forma dominica agere debebis. |
| [0681C] | Si hominibus, inquit, vellem placere, servus Christi non essem (Gal. |
| [0690B] | Non convenit sacramento divino et humano, signo Christi et signo diaboli, castris lucis et castris tenebrarum: non potest una anima duobus deberi, Deo et Caesari (Matth. |
| De Jejuniis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0967B] | Hoc si magis ad religionem sapit christianam, dum magis Christi gloriam celebrat, possum aeque serae stationis ex eodem rei ordine statum figere, ut jejunemus ad serum, exspectantes tempus Dominicae sepulturae cum Joseph postulatum detulit corpus, et condidit. |
| [0969A] | Indubitate enim et haeresis et pseudoprophetia divinitatis diversitate judicabuntur apud nos omnes unici Dei Creatoris et Christi ejus antistites, adeoque indifferenter hanc partem defendo, illis offerens in quo velint gradum figere. |
| De Monogamia | Reditus in Auctori Indicem |
| [0944C] | VII): ostendit fuisse qui in matrimonio a fide deprehensi, verebantur ne non liceret eis matrimonio suo exinde uti, quia in carnem sanctam Christi credidissent. |
| [0949A] | Igitur, si mortificari nos jubet legi per corpus Christi, quod est Ecclesia, quae spiritu novitatis constat, non per literam vetustatis, id est legis; auferens te a lege, quae non tenet uxorem, marito defuncto, quominus alii viro fiat, ad contrariam te redigit conditionem, ne, [0949B] amisso viro, nubas; quantumque non deputareris adultera facta alteri viro post mortem mariti, si adhuc in lege agere deberes, tanto ex diversitate conditionis adulterii te praejudicat post mortem mariti alii nubentem: quia jam mortificata es legi, non potest tibi licere, cum recessisti ab ea apud quam tibi licebat. |
| [0943C] | Et conjungent vos in Ecclesia virgine, unius Christi unica sponsa. |
| [0949A] | Sed et sequentia recognosce, quo sensus iste, qui tibi blanditur, evadat: Itaque, inquit, fratres mei, mortificamini et vos legi per corpus Christi, ut efficiamini alteri, ei scilicet qui a mortuis resurrexit, uti fructum feramus Deo. |
| [0939B] | Et Christum quidem virgo enixa est, semel nuptura post partum, ut uterque titulus sanctitatis in Christi sensu dispungeretur, per matrem et virginem et univiram. |
| [0952B] | Sed hanc judicabunt jam non Isaac monogamus pater noster, nec Joannes aliqui Christi spado, nec Judith filia Merari, nec tot alia exempla sanctorum. |
| [0932A] | Paracletus autem multa habens [0932A] edocere, quae in illum distulit Dominus, secundum praefinitionem, ipsum primo Christum contestabitur, qualem credimus, cum toto ordine Dei Creatoris, et ipsum glorificabit, et de ipso commemorabit; et sic de principali regula agnitus, illa multa quae sunt disciplinarum revelabit, fidem dicente pro eis integritate praedicationis, licet novis, quia nunc revelantur; licet onerosis, quia nec nunc sustinentur; non alterius tamen Christi, quam qui habere se dixit, et alia multa, quae a Paracleto edocerentur; non minus istis onerosa, quam illis a quibus nondum tunc sustinebantur. |
| De Oratione | Reditus in Auctori Indicem |
| [1144A] | Melioribus fatis hucusque gavisus non est liber de Oratione, quem primus omnium Parisiis e vetustissimo codice evulgavit Joannes Gagneius parisiensis theologus anno Christi 1545, at minime integrum, at illustri coronide destitutum. |
| [1148D] | Magnum certe, et antiquorum Ecclesiae rituum magistrum ab omnibus legendum auctorem habemus, qui et recentiorum haereticorum errores contundit, dum saepe eucharistiam verum corpus Christi esse tradit (de quo tamen nemo unquam usque ad Berengarium dubitavit aut dubitare potuit), exomologesim peccatorum faciendam monet, pro defunctis oblationes fieri consuevisse indicat, romanae sedis auctoritatam praedicat, animasque defunctorum igne purgari, jejunia, aliaque his similia, quae longum esset recensere comprobat. |
| [1150A] | Quarta trifariam quidem habet explicationem, scilicet de pane communi, deinde de Christo utpote credentium pane, postremo de corpore Christi eucharistico. |
| [1152A] | Et quid non coeleste, quod Domini Christi est; ut haec quoque orandi disciplina? |
| De Pallio | Reditus in Auctori Indicem |
| [1029C] | Cum enim a popularibus suis reprehenderetur, quod togam pallio commutasset, hoc est, quod Christi militiae nomen dedisset, satirica hac apologia illi occurrit: noluitque sibi inconstantiae crimen adhaerere, fuisseque semper in orbe universo ab ipsius conditu officiorum commutationes. |
| De Patientia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1250] | Patientiam Christi, III, IV. |
| [1263B] | Credentes enim resurrectionem Christi, in nostram quoque credimus, propter quos ille et obiit et resurrexit. |
| [1274A] | Caeterum nos amemus patientiam Dei, patientiam Christi: rependamus illi quam pro nobis ipse dependit. |
| [1269B] | Haec patientia corporis precationes commendat, deprecationes affirmat: haec aures Christi Dei aperit, severitatem dispergit, clementiam elicit (Dan. |
| [1262A] | Absit a servo Christi tale inquinamentum, [1262B] ut patientia, majoribus tentationibus praeparata, in frivolis excidat. |
| [1269A] | Exhauriuntur linguae, scientiae, prophetiae; permanent fides, spes, dilectio: fides, quam Christi patientia induxit: spes, quam hominis patientia exspectat; dilectio, quam, Deo magistro, patientia comitatur. |
| De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1225D] | Si jam vero tempus ipsum, quo hunc tractatum exaraverit, paulo propinquius (quamquam id praecise fieri nequeat) designandum sit, ita opinor, hanc tractationem certo ante annum Christi CC et verisimiliter anno CXCVII aut fortasse maturius, litteris consignatam fuisse, certe autem et hujus, et alterius de Baptismo scripti, tempus haud procul invicem distare. |
| [1241B] | Dolet quod ipsum et angelos ejus, Christi servus illi peccator judicaturus est. |
| De Praescriptionibus Adversus Haereticos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0033B] | Si haec ita sunt, constat proinde [0033B] omnem doctrinam quae cum illis ecclesiis apostolicis, matricibus et originalibus fidei, conspiret, veritati deputandam, sine dubio tenentem quod Ecclesiae ab Apostolis, Apostoli a Christo, Christus a Deo accepit; reliquam vero omnem doctrinam de mendacio praejudicandam, quae sapiat contra veritatem Ecclesiarum, et Apostolorum, et Christi, et Dei. |
| [0055A] | Qui ergo ipsas res, de quibus sacramenta Christi administrantur, tam aemulanter affectavit exprimere in negotiis idololatriae, utique et idem et eodem ingenio gestiit et potuit instrumenta quoque divinarum rerum et sanctorum [0055B] christianorum, sensum de sensibus, verba de verbis, parabolas de parabolis profanae et aemulae fidei attentare. |
| [0065B] | Et alii sic contra disputant et dicunt: Quia potestates hujus mundi nolebant pati Christum, ne humano generi per mortem ipsius salus pararetur, saluti consulens generis humani, tradidit Christum, ut salus, quae impediebatur per virtutes, quae obsistebant ne pateretur Christus, impediri omnino non posset: et ideo per passionem Christi non posset salus humani generis retardari. |
| [0059A] | Proinde haec pressioris apud nos testimonia disciplinae ad probationem veritatis accedunt; a qua divertere nemini expedit, qui meminerit futuri judicii quo omnes nos necesse est apud Christi tribunal astare reddentes rationem in primis ipsius fidei. |
| [0060B] | Legentibus pax et gratia Domini nostri Jesu Christi in aeternum. |
| [0039A] | Quanquam, etsi quaedam inter domesticos, ut ita dixerim, disserebant, non tamen ea fuisse credendum est, quae aliam regulam fidei superducerent, diversam et contrariam illi, quam Catholicae in medium proferebant; ut alium Deum [0039A] in ecclesia dicerent, alium in hospitio; aliam Christi substantiam designarent in aperto, aliam in secreto; aliam spem resurrectionis apud omnes annuntiarent, aliam apud paucos: cum ipsi obsecrarent in Epistolis suis, ut idipsum et unum loquerentur omnes, et non essent schismata et dissensiones in Ecclesia (I Cor. |
| [0015B] | I, 20): ipse traditor Christi de Apostolis fuit. |
| [0015C] | Miramur de Ecclesiis ejus, si a quibusdam deseruntur, cum ea nos ostendant [0015C] Christianos, quae patimur ad exemplum ipsius Christi: Ex nobis, inquit (I Joan. |
| [0072C] | Accedit his Theodotus haereticus [0072C] byzantius: qui posteaquam Christi pro nomine comprehensus negavit, in Christum blasphemare non destitit. |
| [0038B] | Haec Apostoli, aut neglexerunt, aut minime intellexerunt, si non adimpleverunt abscondentes aliquid de lumine, id est, de Dei verbo et Christi sacramento. |
| [0040B] | XV, 26); neglexerit officium Dei villicus, Christi vicarius, sinens Ecclesias aliter interim intelligere, aliter credere, quam ipse per Apostolos praedicabat: ecquid verisimile est, ut tot ac tantae in unam fidem erraverint? |
| [0016B] | Qui antichristi interim et semper, nisi Christi rebelles? |
| [0016B] | Qui lupi rapaces, nisi sensus et spiritus subdoli, ad infestandum gregem Christi extrinsecus delitescentes? |
| De Pudicitia | Reditus in Auctori Indicem |
| [0990C] | Sed malo in gloriam Christi a Christo deducere disciplinam. |
| [1025B] | Ipse denique primus in Christi baptismo reseravit aditum coelestis regni, quo solvuntur alligata retro delicta, et alligantur quae non fuerint soluta, secundum veram salutem; et Ananiam vinxit vinculo mortis; et debilem pedibus absolvit vitio valetudinis (Act. |
| [1019A] | Si vero, inquit, in lumine incedamus, communionem cum eo habebimus, et sanguis Jesu Christi Domini nostri emundat nos ab omni delicto (Ibid. |
| [1011A] | Etiam ingerens: Sed in haec quidem fuistis; sed abluti estis, sed sanctificati estis in nomine Domini nostri Jesu Christi, et in spiritu Dei nostri (Ibid. |
| [1011B] | Auferens membra Christi, faciam membra fornicariae? |
| [0991B] | [0991B] Non corpus Christi, non membra Christi, non templum Dei vocabatur (I Cor. |
| [0981A] | Absit, absit a sponsa Christi tale praeconium. |
| [1009A] | Hoc enim legisse debueras, et si non in epistola, sed in ipsa Apostoli secta, a pudore clarius quam stylo ejus impressum; [1009A] ne scilicet Paulum apostolum Christi, doctorem nationum in fide et veritate, vas electionis, Ecclesiarum conditorem, censorem disciplinarum, tantae levitatis inficeres, ut aut damnaverit temere, quem mox esset absoluturus; aut temere absolverit, quem non temere damnasset, ob solam licet fornicationem simplicis impudicitiae, nedum ob incestas nuptias, et impiam luxuriam, et libidinem parricidalem, quam nec nationibus comparat, ne consuetudini deputaretur; quam absens judicarat, ne spatium reus lucraretur; quam advocata etiam Domini virtute damnaverat, ne humana sententia videretur. |
| [0991B] | [0991B] Non corpus Christi, non membra Christi, non templum Dei vocabatur (I Cor. |
| [1016A] | Haec enim consultata sunt Christi Ecclesiam diligentis, [1016B] qui se pro ea tradidit uti eam sanctificet, emundans lavacro aquae in verbo, ut sistat sibi Ecclesiam gloriosam, non habentem maculam aut rugam, utique post lavacrum, sed sit sancta et sine opprobrio (Eph. |
| [1011B] | Et ideo: Non scitis corpora vestra membra Christi (Ibid. |
| [1003B] | Nam et ego si quid donavi, donavi in persona Christi, ne fraudemur a Satana: quoniam non ignoramus injectiones ejus (II Cor. |
| [1017A] | Porro, cum in omnibus Epistolis et post fidem talem prohibeat [1017A] admitti, et admissum a communicatione detrudat, sine spe conditionis ullius aut temporis, nostrae magis sententiae adsistit eam poenitentiam ostendens Dominum malle, quae ante fidem, quae ante baptisma morte peccatoris potior habeatur, semel diluendi per Christi gratiam, semel pro peccatis nostris morte functi. |
| De Resurrectione Carnis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0856A] | Omnes enim manifestari nos oportet pro tribunali Christi Jesu. |
| [0802C] | Ita limus ille, jam tunc imaginem induens Christi futuri in carne, non tantum Dei opus erat, sed et pignus. |
| [0792D] | Quod apud christianos caro abluatur, unguatur, signetur, manus impositione adumbretur , corpore et sanguine Christi vescatur denique post conflictationes animae, jejunia , virginitatem, viduitatem, pro nominis Christi fide moriatur. |
| [0824A] | Cum enim et tempora totius spei fixa sint sacrosancto stylo, nec liceat eam ante constitui, quam in adventum, opinor, Christi, vota nostra suspirant in saeculi hujus occasum, in transitum mundi quoque ad diem Domini magnum, diem irae et retributionis, diem ultimum, et occultum, nec ulli praeter quam Patri notum, et tamen signis atque portentis, et concussionibus elementorum, et conflictationibus nationum praenotatum. |
| [0862B] | Ac ne de ista tantum vita putes dictum, quae ex fide per baptisma in novitate vivenda est, providentissime adstruit: Si enim complantati fuerimus simulacro mortis Christi, ita et resurrectionis erimus. |
| [0808B] | Verum interim et in illis literis Paulus est, cum stigmata Christi in corpore suo portat; cum nostrum, ut Dei templum, vitiari vetat; cum corpora nostra membra Christi facit; cum monet tollere et magnificare Deum in corpore nostro. |
| [0807B] | Absit, absit, ut Deus manuum suarum operam ingenii sui curam, adflatus sui vaginam, molitionis suae reginam, liberalitatis suae haeredem, religionis suae sacerdotem, testimonii sui militem, Christi sui sororem, in aeternum destituat interitum! |
| [0806B] | Scilicet caro abluitur, ut anima emaculetur; caro ungitur, ut anima consecretur; caro signatur, ut et anima muniatur; caro manus impositione adumbratur, [0806B] ut et anima spiritu illuminetur; caro corpore et sanguine Christi vescitur, ut et anima Deo saginetur. |
| [0857A] | Atquin, si lumen ipsum illud verum, quod est in persona Christi, vitam in se continet, eaque vita cum lumine committitur in carnem; peritura est, in quam vita committitur? |
| [0832C] | Felix nimirum fides, si ea consecutura est, quibus hostes Dei et Christi non modo utuntur, verum etiam abutuntur, ipsam conditionem [0833A] colentes adversus conditorem. |
| [0866B] | Atque adeo ad disciplinam totum hoc dirigit, ut hic dicat portandam imaginem Christi in ista carne, et in isto tempore disciplinae. |
| [0857B] | In re ergo aliena salutis in substantia perpetuae dissolutionis, manifestabitur vita Christi aeterna, jugis, incorrupta, jam et Dei vita? |
| [0872A] | Alia solis gloria, id est, Christi; et alia lunae, id est Ecclesiae; et alia stellarum, id est seminis Abrahae; et stella enim a stella differt in gloria; corpora terrena et coelestia, Judaeus scilicet et Christianus. |
| [0866A] | Denique, praemissa differentia dignitatis in eadem substantia et nunc sectandae et tunc capessendae, subjungit etiam exhortationem, ut et hic habitum Christi sectemur ex disciplina, et illic fastigium consequamur ex gloria: Sicut portavimus imaginem choici, portemus etiam imaginem supercoelestis. |
| [0833A] | Sic Judaei, terrena solummodo sperando, coelestia amittunt, ignorantes et panem de coelesti repromissum, et oleum divinae unctionis, et aquam spiritus, et vinum animae vigorantis ex vite Christi. |
| [0825B] | Quis inimicos Christi jam subjecit pedibus ejus, secundum David, quasi velocior Patre, omni adhuc popularium coetu clamante, Christianos ad leonem? |
| [0846A] | Sic ergo et recumbere ipsum in Dei regno, et sedere in thronis Christi, et assistere tunc ad dexteram vel sinistram, et edere de ligno vitae, corporalis dispositionis fidelissima indicia sunt. |
| [0827C] | II): Coram Deo et Patre nostro, in adventu Domini nostri Jesu Christi, cum universis sanctis ejus. |
| [0857A] | Cum item subjicit: Semper mortificationem Christi Jesu circumferentes in corpore nostro; qualis ista res est, quae post Dei templum, jam et sepulcrum Christi potest dici? |
| [0856C] | Dum enim de lumine, quod illuxerit Deus in cordibus nostris, ad illuminationem agnitionis gloriae suae, in persona Christi, dicit habere nos thesaurum istum in testaceis vasis, scilicet in carne; utrumne quia testacea est, secundum originem in limo, destruetur; [0857A] an quia divini thesauri conditorium est, extolletur? |
| [0796C] | Propterea et nos volumen praemisimus De Carne Christi, quo eam et solidam probamus, adversum phantasmatis vanitatem, et humanam vindicamus, adversus qualitatis proprietatem; [0797A] cujus conditio Christum et hominem, et filium hominis inscripserit. |
| [0857A] | Cum item subjicit: Semper mortificationem Christi Jesu circumferentes in corpore nostro; qualis ista res est, quae post Dei templum, jam et sepulcrum Christi potest dici? |
| [0866B] | Si non carnem, ergo conversationem, ut proinde et coelestis imaginem gestemus in nobis; non jam dei, nec jam in coelo constituti; sed secundum liniamenta Christi incedentes in sanctitate, et justitia, et veritate. |
| [0861A] | Caeterum, si non ita accipimus, non est corporalitas nostra confixa, nec crucem Christi caro nostra perpessa est; sed quemadmodum [0861B] adjecit: Uti evacuetur corpus delinquentiae: per emendationem vitae, non per interitum substantiae; sicut ait: Uti hactenus delinquentiae serviamus, et ut, hac ratione commortui Christo, credamus quod etiam convivamus illi. |
| [0828B] | II): Obsecro autem vos, fratres, per adventum Domini nostri Jesu Christi, et congregationem [0828C] nostram ad illum, ne cito commoveamini animo, neque turbemini, neque per spiritum, neque per sermenem, scilicet pseudoprophetarum, neque per epistolam, scilicet pseudapostolorum, ac si per nostram, quasi insistat dies Domini. |
| [0802C] | Id utique [0802C] quod finxit, ad imaginem Dei fecit illum, scilicet Christi. |
| [0857A] | Vide quantam: Ut in illa vita Christi [0857B] manifestetur. |
| [0799A] | Tum si et haereticus ad vulgi vitia, vel saeculi ingenia confugerit: Discede, dicam, ab ethnico, haeretice; etsi unum estis omnes, qui Deum fingitis, dum hoc tamen in Christi nomine facis, dum christianus tibi videris, alius ab ethnico es: redde illi suos sensus, quia nec ille de tuis instruitur. |
| [0864B] | Igitur, si ad exemplum Christi resurgemus, qui resurrexit in carne, jam non ad exemplum Christi resurgemus, si non in carne et et ipsi resurgemus; quia per hominem, inquit, mors, et per hominem resurrectio: ut separaret quidem auctores, mortis Adam, Christum resurrectionis; ejusdem autem constitueret substantiae resurrectionem, cujus et mortem, per ipsorum auctorum in nomine hominis comparationem. |
| [0827A] | VI) custodire mandatum immaculatum, irreprehensibile, in apparentiam Domini Jesu Christi, [0827B] quam suis temporibus ostendet beatus et solus potentator, et rex regnantium, et dominus dominantium; de Deo dicens. |
| [0849C] | Ita et de resurrectione nihil novi intulerunt, nisi quod et ipsam in [0849C] gloriam Christi annuntiabant; de caetero, simplici et nota jam fide receptam, sine ulla qualitatis quaestione, solis refragantibus Sadducaeis. |
| [0808B] | Verum interim et in illis literis Paulus est, cum stigmata Christi in corpore suo portat; cum nostrum, ut Dei templum, vitiari vetat; cum corpora nostra membra Christi facit; cum monet tollere et magnificare Deum in corpore nostro. |
| [0864B] | Igitur, si ad exemplum Christi resurgemus, qui resurrexit in carne, jam non ad exemplum Christi resurgemus, si non in carne et et ipsi resurgemus; quia per hominem, inquit, mors, et per hominem resurrectio: ut separaret quidem auctores, mortis Adam, Christum resurrectionis; ejusdem autem constitueret substantiae resurrectionem, cujus et mortem, per ipsorum auctorum in nomine hominis comparationem. |
| [0792D] | Quod apud christianos caro abluatur, unguatur, signetur, manus impositione adumbretur , corpore et sanguine Christi vescatur denique post conflictationes animae, jejunia , virginitatem, viduitatem, pro nominis Christi fide moriatur. |
| De Spectaculis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0661A] | Praeterea sapientes illos philosophos coram discipulis suis una conflagrantibus erubescentes, quibus nihil ad Deum pertinere suadebant, quibus animas aut nullas, aut non in pristina corpora redituras affirmabant, etiam poetas non ad Rhadamanti, nec ad Minois, sed ad inopinati Christi tribunal palpitantes? |
| [0658B] | Non ergo fugies sedilia hostium Christi, illam cathedram pestilentiarum ipsumque aerem, qui desuper incubat, scelestis vocibus constupratum? |
| [0630A] | Christi, propinquum illius adventum, judicium extremum, poenas impiorum aeternas, praemiaque bonorum, ut sedulo contemplentur, hortatur. |
| [0660B] | Habes Christi. |
| [0634B] | Ni pii ethnici, minus peccatores, minus hostes Christi, quam tunc Judaei, quo et caetera congruunt. |
| De Virginibus Velandis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0904C] | O mulierem jam de Christi disciplina! |
| [0892A] | Et virgines videntur quae aliquid a viris petere possunt, nedum tale factum, ut scilicet aemulae earum, tanto magis liberae, quanto Christi solius ancillae, dedantur illis. |
| Fragmenta Varia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1127C] | Atqui obscuriora quidem sunt verba Tertulliani jam citata, sed hoc sibi vult: Argumentum libri adversus Apelletianos potissimum [1127C] fuisse: an angelus, ille igneus mali praeses, qui et mundum hunc (juxta illos) instituerat, et sollicitatis animabus carnem adstruxerat, ad quod tamen spiritum et voluntatem et virtutem Christi habuerit; dignum aliquid poenitentia fecerit. |
| [1127D] | De Carne Christi, ex quo haec verba desumpta sunt, et lib. |
| [1131B] | Usque adeo ut potius Tertulliano competat id quod Gennadius Melitanis tribuit, quod terrenum regnum Christi speraverit, et descripserit libro de Spe Fidelium, quam quod illi impingit de cibo et potu; quo factum fortasse, ut prae aliis Melitonem commendet auctor libris illis [1131C] pro Montano scriptis, quorum fragmenta sequuntur, juxta quod ibi ex B. |
| [1128A] | Caro igitur Christi de coelestibus structa, de peccati constitit elementis, peccatrix de peccatorio censu, et par erit ipsius substantiae, id est, nostrae, quam ut peccatricem Christus dedignatur induere. |
| [1128A] | ADVERSUS APELLETIANOS LIBRI CITATIO, EX LIBRO DE CARNE CHRISTI (cap. |
| [1134D] | De Carne Christi, c. |
| [1127D] | De Carne Christi, c. |
| [1127D] | De Christi denique carne, non ab illo angelo creata, sed ex coelestibus sideribus structa, contra Apellem late disputat auctor dicti lib. |
| [1127A] | Nam est nobis adversus illos libellus, an qui spiritum et voluntatem et virtutem Christi habuerit ad ea opera, dignum aliquid poenitentia fecerit, cum angelum etiam [1127B] de figura erraticae ovis interpretentur. |
| [1132A] | Augustini, ad eumdem librum alludens, [1132A] repromissionibus nihil terrenum vel transitorium exspectamus, sicut Melitani sperant: non nuptiarum copulam, sicut Cerinthus et Marcus delirant; non quod ad cibum vel ad potum pertinet, sicut Papiae auctori, Irenaeus, et Tertullianus, et Lactantius adquiescunt: neque per mille annos post resurrectionem regnum Christi in terra futurum, et sanctos cum illo in deliciis regnaturos speramus, sicut Nepos docuit, qui primam justorum resurrectionem et secundam impiorum confinxit. |
Cooperatorum Veritatis Societas
© 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur.
Litterula per inscriptionem electronicam: Cooperatorum Veritatis Societas
«Ubi Petrus, ibi Ecclesia, ibi Deus (Ambrosius) ... Amici Veri Ecclesiae Traditionalisti Sunt.»
Divus Pius X Papa: «Notre Charge Apostolique»