TERTULLIANUS
Lexicum Proprium seu 'Concordances' - Opera Omnia - Verbum 'Vero' [704]
This html page belongs to www.documentacatholicaomnia.eu and has been written by CDO program. Copyright by Cooperatorum Veritatis Societas and GSM
| Ad Martyres | Reditus in Auctori Indicem |
| [0626B] | Quis ergo non libentissime tantum pro vero habeat erogare, quantum alii pro falso? |
| [0624C] | Carcerem [0624C] nobis pro palaestra interpretemur, ut ad stadium tribunalis bene exercitati incommodis omnibus producamur: quia virtus duritia extruitur, mollitia vero destruitur. |
| [0619A] | Eos vero potissimum ad pacem invitat, quam qui non habebant in Ecclesia, a martyribus petebant. |
| Ad Nationes | Reditus in Auctori Indicem |
| [0590A] | Si vero institutus omnino non est ac propterea deus habendus, quod ut Deus neque initium neque finem sui patitur: quomodo quidam assignat elementis, quae deos volunt, generationem, cum stoici negent quicquam Deo nasci? |
| [0560B] | Christiani vero quid tale consequuntur? |
| [0580B] | Dum ita quoque in vobis recognoscitur, ubi opportunius positum est, non multo secernimur a vestra voracitate, si illa impudica est, nostra vero crudelis, conjungimur si forte natura, qua semper saevitia cum impudicitia concordat. |
| [0583A] | De Obstinationibus vero vel praesumptionibus, si qua proponitis, ne istae quidem ad communionem comparationis absistunt. |
| [0588C] | Ve fide nutat, et ita accedente libidine gloriae ad proprii ingenii opera mutasse, per quod in incertum abiit etiam quod invenerant, et facta est argumentationum inundatio de stillicidio uno atque alio veritatis; invento enim solummodo eo, non ut invenerant, exposuerunt, ut de qualitate ejus et de natura et jam de sede disceptent: Platonici quidem [0588C] curantem rerum et arbitrum et judicem; Epicurei otiosum et inexercitum, et ut ita dixerim, neminem; positum vero extra mundum, Stoici; intra mundum, Platonici. |
| [0572B] | De reliqua vero conversationis humanae dispositione palam subjacet, quanto a majoribus mutaveritis, cultu, habitu, apparatu, ipsoque victu, ipsoque sermone. |
| [0583A] | Ita vero sit, cum ex vobis nationibus quotidie Caesares, et Parthici, et Medici, et Germanici. |
| [0574A] | Dei vero, qui magis tributarii, magis sancti, imo qui magis sancti magis tributarii. |
| [0572A] | Effundite jam omnia venena, omnia calumniae tela infligite huic nomini, non cessabo ultra repellere; at postmodum obtundentur expositione totius nostrae disciplinae; nunc vero eadem ipsa de nostro corpore vulsa in vos retorquebo, eadem vulnera criminum in vobis defossa monstrabo, quo machaeris vestris admentationibusque cadatis. |
| [0601C] | Terra vero orbata distulit, etsi adhuc juvenili aetate, alii nubere. |
| [0584A] | Crucis vero novitatem numerosae abstrusae Regulus vester libenter dedicavit. |
| [0559C] | Atquin, si nullum erit odii, reperietur optimum utique ab injustitia priore discedere; sin vero caussa constiterit, nihil odio detrahetur, quod adeo amplius justitiae scientia cumulabitur, nisi si emendari pudet aut excusari piget. |
| [0560B] | Nam nocentes quidem perductos, si admissum negent, tormentis urgetis ad confessionem, Christianos vero sponte confessos tormentis comprimitis ad negationem. |
| [0575A] | Derisus vero quanto lascivior, tanto denotatior ad contumeliae morsum. |
| [0567B] | Habet quidem grande fundamentum de vitio ingenii humani, felicius in acerbis atrocibusque mentitur; quanto enim proni ad malitiam, tanto ad mali fidem opportuni estis, facilius denique falso malo, quam vero bono creditur. |
| [0599C] | Nam ferunt, aedituum ejus solum forte in aede calculis ludentem ut sibi collusorem, quem non habebat, repraesentaret, una manu Herculis nomine, alia ex sua persona lusum inisse, si ipse vicisset, coenulam et scortulum ex stipitibus Herculis sumeret; si vero Hercules, id est manus [0599D] altera, eadem Herculi exhiberet. |
| [0562B] | Christianum vero nomen, quantum significatio est, de unctione interpretatur; etiam cum corrupte a vobis Christiani [0562C] pronuntiamur (nam ne nominis quidem ipsius liquido certi estis), sic quoque de suavitate vel bonitate modulatum est. |
| [0598A] | Nos vero bifariam Romanorum deos recognoscimus, communes et proprios, id est, quos cum omnibus habent, et quos ipsi sunt commenti. |
| [0577A] | Ex alia parte adulamini, redimitis si qua delinquitis, et postremo licet vobis in eos quos esse voluistis; nos vero in totum aversamur. |
| [0581A] | Caeterum incesta vestra pro sua libertate et luce omni et nocte omni et tota coeli conscientia fruuntur, quodque felicius proveniat, cum palam misceatis incesta toto conscio coelo, soli ipsi ignoratis; nos vero etiam in tenebris scelera nostra recognoscere possumus. |
| Ad Senatorem | Reditus in Auctori Indicem |
| [1105D] | Quale sacrum est vero, quod fertur nomine sanguis? |
| Ad Uxorem | Reditus in Auctori Indicem |
| [1279B] | Nupta vero, sollicita est quomodo conjugi suo placeat. |
| [1291B] | Quod si de fideli ante matrimonium pronuntiasset absolute, permiserat sanctis vulgo nubere; si vero permiserat, nunquam tam diversam atque contrariam permissui suo pronuntiationem subdidisset, dicens: Mulier defuncto viro libera est: cui vult nubat, tantum in Domino. |
| [1290A] | De nubendo vero in Domino, cum dicit: tantum in Domino, jam non suadet, sed exserte jubet. |
| [1295A] | Jam vero alicui fratrum ad osculum convenire? |
| [1300A] | Habes caussam, qua non dubites, nullum hujusmodi matrimonium prospere decurri; [dum] a malo conciliatur, a Domino vero damnatur. |
| [1274D] | Tertullianus, sive aetate vel morbo ingravescente monitus, sive jam rebus saecularibus nuntium missurus, ut arctius christianam profiteretur disciplinam, et ad sublimis sacerdotii fastigia eveheretur, ad uxorem quasi testamenti tabulas condidit, duos nempe hosce libros, in quorum primo uxorem suam hortatur ut si prior ipse ad Dominum migraverit, a [1274D] secundis nuptiis abstineat, in altero vero praecipit ut si nubere velit, tantum cum christiano viro conjungatur. |
| [1301A] | Ut gentiles quidem extraneis junctae libertatem suam amittant, nostrae vero diaboli servos sibi conjungant et in statu suo perseverent? |
| [1280A] | Cur ergo ad excusationem proniores, quae in nobis infirma sunt, opponimus: quae vero fortiora, non tuemur? |
| [1288D] | Magnum vero ac sanctum in Ecclesia sacramentum esse matrimonium quod Ecclesia conciliat, et confirmat oblatio, et obsignat benedictio, angeli renuntiant, Pater rato habet, c. |
| [1292B] | Respondebo: Si spiritus dederit, ante omnia allegans Dominum magis ratum habere matrimonium non contrahi, quam [1292B] omnino disjungi: denique divortium prohibet, nisi stupri caussa, continentiam vero commendat. |
| [1280A] | Caro, terrena materia est, spiritus vero coelestis. |
| [1289A] | Quod vero difficile est, et non sine necessitatibus et hoc maximum propositum vitae supremi praesidii. |
| Adversus Gnosticos Scorpiace | Reditus in Auctori Indicem |
| [0148B] | VIII, 17): Quod si filii, et haeredes; haeredes quidem Dei, cohaeredes vero Christi: siquidem compatimur , uti et cum illo glorificemur. |
| [0150B] | Si vero malum facias, time. |
| [0141A] | Qui vero non hic, id est, non intra hunc ambitum terrae, nec per hunc commeatum vitae, nec apud homines hujus naturae communis confessionem putant constitutam, quanta praesumptio est adversus omnem ordinem rerum in terris istis, et in vita ista, et sub humanis potestatibus experiundarum? |
| [0147C] | Sordes quidem baptismate abluuntur, maculae vero martyrio [0148A] candidantur. |
| [0149B] | Quae enim videntur, temporalia, de incommodis dicens; quae vero non videntur, aeterna, de praemiis spondens. |
| [0148B] | V, 11): Non solum autem, verum etiam exultantes in pressuris; certi quod pressura tolerantiam perficit, tolerantia vero probationem, probatio autem spem, spes vero non confundit. |
| [0148A] | Paulus vero Apostolus de persecutore (Act. |
| [0147C] | Illorum etenim victoriae, quorum et pugnae; eorum vero pugnae, quorum et sanguis. |
| [0123A] | Nam quod sciant multos simplices ac rudes, tum infirmos, plerosque vero in ventum, et si placuerit, christianos, nunquam magis adeundos sapiunt, quam cum aditus animae formido laxavit; praesertim cum aliqua atrocitas fidem martyrum coronavit. |
| [0148B] | V, 11): Non solum autem, verum etiam exultantes in pressuris; certi quod pressura tolerantiam perficit, tolerantia vero probationem, probatio autem spem, spes vero non confundit. |
| [0128A] | In Levitico vero (XIX, 4): Non sequemini , inquit, idola, et deos fusiles non facietis vobis. |
| [0144C] | Qui animam suam invenerit, perdet illam; qui vero perdiderit mei caussa, inveniet illam. |
| [0151A] | Ita vero sit, ut recedant a litteris suis sensus. |
| [0147A] | Joannes vero, ut etiam pro fratribus nostris animas ponamus, hortatur, negans timorem esse in dilectione (I Joan. |
| [0149B] | Thessalonicensibus vero de vinculis scribens, utique beatos affirmavit, (Phil. |
| [0152B] | Quod si jam tunc Prodicus aut Valentinus [0152B] assisteret, suggerens, non in terris esse confitendum apud homines; minus vero, ne Deus humanum sanguinem sitiat, nec Christus vicem passionis, quasi et ipse de ea salutem consecuturus exposcat; statim audisset a servo Dei, quod audierat a Domino diabolus: Recede, Satana, scandalum [0153A] mihi es; scriptum est: Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies (Matt. |
| [0132B] | Deum vero, et quidem zelotem, culpandum existimabis, si voluit certasse cum caussa, et injuriae aemulando prodesse, mortem morte dissolvere, occisionem occisione dispargere, tormentis tormenta discutere, supplicia suppliciis evaporare, vitam auferendo conferre, carnem laedendo juvare, animam eripiendo servare. |
| Adversus Hermogenem | Reditus in Auctori Indicem |
| [0230B] | Corporale enim materiae vult esse, de quo corpora edantur: incorporale vero, inconditum motum ejus. |
| [0208B] | Materiam vero tene semel aeternam determinatam, ut infectam, ut innatam; et ideo indemutabilis et incorruptibilis naturae credendam, ex ipsius etiam sententia Hermogenis, quam opponit, cum Deum negat ex semetipso facere potuisse; quia non demutetur quod sit aeternum, amissurum scilicet quod fuerat, dum fit ex demutatione quod non erat, si non esset aeternum: Dominum vero aeternum aliud esse non posse, quam quod est semper. |
| [0218A] | In Evangelio vero amplius et ministrum atque arbitrum rectoris invenio sermonem. |
| [0208B] | Materiam vero tene semel aeternam determinatam, ut infectam, ut innatam; et ideo indemutabilis et incorruptibilis naturae credendam, ex ipsius etiam sententia Hermogenis, quam opponit, cum Deum negat ex semetipso facere potuisse; quia non demutetur quod sit aeternum, amissurum scilicet quod fuerat, dum fit ex demutatione quod non erat, si non esset aeternum: Dominum vero aeternum aliud esse non posse, quam quod est semper. |
| [0233B] | Confusa res erat, nunc vero composita est: et vis ex compositis incomposita praeberi. |
| [0230B] | Si vero in totum incorporalis fuisset, nullum corpus ex ea fieret. |
| [0213B] | Si vero Sophia eadem Dei sermo est sensu sophia, et sine quod factum est nihil (Joan. |
| [0213A] | Quis non hanc potius omnium fontem et originem commendet, materiam vero materiarum, non sibi subditam, non statu diversam, non motu inquietam, non habitu informem, sed insitam et propriam et compositam et decoram, quali Deus potuit eguisse, sui magis quam alieni egens? |
| [0199C] | Deus substantiae ipsius nomen, id est divinitatis; Dominus vero non substantiae, sed potestatis substantiam semper fuisse cum suo nomine, quod est Deus, postea Dominus, accedentis scilicet rei mentio. |
| [0205B] | Si vero materia non et ipsius, qua malum Dei non est: de alieno ergo usus, aut precario usus est, qua egens ejus; aut et injuria, qua praevalens ejus. |
| [0223A] | Invisibilis vero, ut adhuc aquis, tamquam munimento genitalis humoris, obducta: qua forma, [0223B] etiam adfinis ejus caro nostra producitur. |
| [0199C] | Dei nomen dicimus semper fuisse apud semetipsum, et [0199C] in semetipso, Dominum vero non semper: diversa enim utriusque conditio. |
| [0229A] | Montes vero tamquam cera liquescent a conspectu Domini (Ps. |
| [0224A] | Sed materia quidem nusquam: terra vero, haec, id est coram. |
| [0227B] | Cum ergo et eas species probamus a Deo factas, etsi in Genesi tantummodo nominantur sine factitationis mentione, respondebitur fortasse ex diverso: Plane factas eas, sed ex materia: ut stylus quidem Moysi, Et tenebrae super abyssum, et spiritus Dei super aquas ferebatur, materiam sonet: caeterae vero Scripturae, quae ex materia factae sint species, in disperso demonstrent. |
| [0222C] | Terra vero quae facta est, meruit et rudis dici. |
| [0225C] | Quae vero super terram, ea utique infra coelum. |
| [0225B] | Coelo vero spiritus et aquae subjacebant: nam si aquae super terram, quae eam texerant, spiritus autem super aquas, pariter et spiritus et aquae [0225C] super terram. |
| [0226A] | Faciem quidem ejus hic nominat, sed nec ipsam factam a Deo dixit: costam vero et ossa, et carnem, et oculos, et sudorem, et sanguinem (Gen. |
| [0220A] | Audio enim apud Hermogenem caeterosque materiarios haereticos, terram quidem illam informem et invisibilem et rudem fuisse: [0220A] hanc vero nostram proinde et formam, et conspectum, et cultum, a Deo consecutam. |
| [0229B] | De caetero vero statu materiae, etsi non est retractandum, prius enim erat ut eam esse constaret, tamen ac si constiterit, persequendus est ordo: quo [0229C] magis eam non esse constet, cujus nec reliquus status consistat, simul ut contrarietates suas agnoscat Hermogenes. |
| [0199A] | Si enim esset, non fieret, esset enim: si vero non esset, non faceret, quia nihil esset. |
| [0210A] | Si et sic concedimus materiam quidem nihil boni habuisse, Dominum vero, si quid boni edidit, sua virtute edidisse, aliae aeque oborientur quaestiones. |
| [0207A] | Jam vero, si quod aeternum est, malum potest credi invincibile, et insuperabile [0207B] erit malum ut aeternum: et ita nos frustra laboramus de auferendo malo ex nobis ipsis, tum et Deus hoc frustra mandat et praecipit: imo et judicium frustra constituit Deus, injustitia utique puniturus. |
| [0227A] | De tenebris vero ipse Dominus per Isaiam: Ego qui struxi lucem et feci tenebras (Is. |
| Adversus Judaeos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0607A] | Namque major natu Cain de fructu terrae obtulit munera Deo, minor vero filius Abel de fructu ovium suarum. |
| [0640C] | Alter vero pro delictis oblatus, et sacerdotibus tantum templi in pabulum datus, secundae repraesentationis argumenta signabat, qua delictis omnibus expiati sacerdotes templi spiritalis, id est Ecclesiae, Dominicae gratiae quasi [0641A] visceratione quadam fruerentur, jejunantibus caeteris a salute. |
| [0618B] | Enim vero si nusquam hoc natura concedit, ante militare quam virum facere, ante virtutem Damasci sumere quam patrem nosse, sequitur ut figurate pronuntiatum videatur. |
| [0598A] | Itaque cum populus seu gens in Judaeorum anterior sit tempore, et major per gratiam primae dignationis in lege, noster vero minor aetate temporum intelligatur, utpote in ultimo saeculi spatio adeptus notitiam divinae miserationis, procul dubio secundum edictum divinae locutionis, prior et major populus, id est Judaicus, serviat necesse est minori; et minor populus, id est Christianus, superet majorem. |
| [0595D] | Atque adeo ex praedictis concludi, legem novam superventuram; id itaque quaerendum, an exspectetur novae legis lator, an vero jam venerit. |
| [0611B] | Si vero Babyloniis et Parthis regnavit Darius, non habuit in omnibus gentibus potestatem. |
| [0608B] | De spiritalibus vero sacrificiis addit, dicens: Et in omni loco sacrificia munda offerentur [0608C] nomini meo, dicit Dominus. |
| [0641A] | Igitur, quoniam primus adventus et plurimis figuris obscuratus, et omni inhonestate prostratus, canebatur, secundus vero et manifestus et Deo condignus; idcirco quem facile et intelligere et credere potuerunt, eum solum intuentes, id est secundum, qui est in honore et gloria, non immerito decepti sunt circa indigniorem, certe obscuriorem, id est primum. |
| [0610C] | Parthi, Medi, Elamitae, et qui inhabitant Mesopotamiam, Armeniam, Phrygiam, Cappadociam; et incolentes Pontum, et Asiam, et Pamphyliam; immorantes Aegyptum, et regionem Africae quae est trans Cyrenem inhabitantes, Romani et incolae; tunc et in Hierusalem Judaei (Act, II, 9, 10), et [0610C] caeterae gentes: ut jam Getulorum varietates, et Maurorum multi fines, Hispaniarum omnes termini, et Galliarum diversae nationes, et Britannorum inaccessa Romanis loca, Christo vero subdita, et Sarmatarum, [0611A] et Dacorum, et Germanorum, et Scytharum, et additarum multarum gentium, et provinciarum et insularum multarum nobis ignotarum, et quae enumerare minus possumus? |
| [0636B] | Alios enim lapidaverunt, alios fugaverunt, plures vero ad mortis necem tradiderunt, quod negare non possunt. |
| [0595C] | Et datam quidem Abrahae circumcisionem carnalem ad tempus, sed in signum, unde Israel in novissimo tempore dinosceretur, quando secundum sua merita in sanctam civitatem ingredi prohiberetur: nunc vero spiritalem circumcisionem in salutem esse populo obedienti. |
| [0598B] | Noster vero populus minor, id est posterior, relictis idolis quibus ante deserviebat, ad eumdem Deum conversus est a quo Israel, ut supra [0598C] memoravimus, abscesserat. |
| [0619A] | In signum ergo nobis posita virgo mater merito creditur, infans vero bellator non aeque. |
| [0627B] | Jam vero Moyses, quid utique tunc tantum cum Jesus adversus Amalec praeliabatur, expansis manibus orabat residens (Exod. |
| [0613B] | Animadvertamus igitur terminum, quomodo in vero praedixit septuaginta hebdomadas futuras, in quibus si receperint eum, aedificabitur in latitudinem et in longitudinem, et innovabuntur tempora. |
| Adversus Marcionem | Reditus in Auctori Indicem |
| [0319D] | Neque vero sufficere, quod se Filium Dei probaturus esset per documenta virtutum; tum quod temerariam signorum fidem ipse Christus ostendat, etiam apud pseudoprophetas facillimam, tum quod Creator jam [0320D] ante illum, et per famulos suos virtutes sit operatus. |
| [0244D] | Neque vero opus esse parum dignum Deo mundum; ipsis testimoniis philosophorum probat. |
| [0429C] | Quam vero clavem habebant legis doctores, nisi interpretationem legis? |
| [0263A] | At nunc quale est ut Dominus anno XII Tiberii Caesaris revelatus sit, substantia vero ad decimum quintum jam Severi imperatoris nulla omnino comperta sit, quae frivolis Creatoris praecellens utique latere desisset, non latente jam Domino suo et auctore? |
| [0349A] | Ex hoc enim quod non est edita qualitas mortis, potuit et per crucem evenisse, tunc alii deputanda, [0349A] si in alium fuisset praedicatum, nisi si nec mortem volet Christi mei prohetatam; quo magis erubescat, si suum quidem Christum mortuum annuntiat, quem negat natum: meum vero mortalem negat, quem nascibilem confitetur. |
| [0335C] | Quid enim profuit non vere fuisse, quod pro vero haberetur, tam carnem quam nativitatem? |
| [0326B] | Dorsum meum posui in flagella, maxillas autem meas in palmas; faciem meam vero non averti a sputaminibus. |
| [0511C] | Si vero non est antichristus secundum nos, ergo Christus est Creatoris secundum Marcionem. |
| [0381D] | At nunc humiliter reddens rationem, quod non possent jejunare filii sponsi, quamdiu cum eis esset [0381D] sponsus; postea vero jejunaturos promittens, cum ablatus ab eis sponsus esset; nec discipulos defendit, sed potius excusavit, quasi non sine ratione reprehensos; [0382A] nec Joannis rejecit disciplinam, sed magis concessit, tempori Joannis eam praestans, ut tempori suo cam destinans; rejecturus alioquin eam et defensurus aemulos ejus, si non ipsius fuisset jam quae erat. |
| [0489A] | Si [0489A] vero propter angelos Dei alterius, quid veretur, si nec ipsi Marcionitae foeminas appetunt? |
| [0471A] | Quod si Creator quidem vetera cessura promisit, novis scilicet orituris; Christus vero tempus distinctionis istius ( Lex et Prophetae usque ad Joannem) terminum in Joanne statuens inter utrumque ordinem, desinentium exinde veterum et incipientium novorum; necessarie et Apostolus in Christo post Joannem revelato vetera infirmat, nova vero confirmat, atque ita non alterius Dei fidem curat quam Creatoris, apud quem et vetera decessura praedicabantur. |
| [0253B] | Deum vero confessus, utrumque duo summa magna confessus es. |
| [0355B] | De restitutione vero Judaeae, quam et ipsi Judaei, ita ut describitur, sperant, locorum et regionum nominibus inducti, quomodo allegorica interpretatio in Christum et in Ecclesiam, et habitum et fructum ejus spiritaliter competat, et longum est persequi, et in alio opere digestum, quod inscribimus, De spe fidelium; et in praesenti vel eo otiosum, quia non de terrena, sed de coelesti promissione sit quaestio. |
| [0401C] | Aemulus vero etiam maluisset eam talem inventam, ad quam infirmandam et destruendam magis venerat, non ad comprobandam. |
| [0245B] | Jam vero naturaliter bonum dici non posse deum Marcionis, qui ab initio homini lapso non succurrerit. |
| [0495B] | Denique si proponit exempla grani tritici, vel alicujus ejusmodi, vel quibus det corpus Deus prout volet; si unicuique seminum, proprium ait esse corpus; et aliam quidem carnem hominum, aliam vero pecudum et volucrum; et corpora coelestia atque terrena; et aliam gloriam solis, et lunae aliam, et stellarum aliam: nonne carnalem et corporalem portendit [0495C] resurrectionem, quam per carnalia et corporalia exempla commendat? |
| [0455A] | Nam qui olim a caeco illo filius David fuerat invocatus, quod tunc reticuit, non habens in praesentia scribas, nunc ultro coram eis de industria protulit: ut se, quem caecus secundum scribarum doctrinam filium tantum David praedicarat, Dominum quoque ejus ostenderet; remunerata quidem fide caeci, qua filium David crediderat illum; pulsata vero traditione Scribarum, qua non et Dominum eum norant. |
| [0499A] | Denique, quod sequitur: Cum vero converterit ad Deum, auferetur velamen; hoc Judaeo proprie dicit, [0499B] apud quem et est velamen Moysi: qui cum transierit in fidem Christi, intelligit Moysen de Christo praedicasse. |
| [0506A] | Cum vero tunc sic struxerit, carnis peccati, et substantiam confirmavit, id est carnem, et similitudinem ad vitium substantiae retulit, id est ad peccatum. |
| [0499B] | Dicit ergo, nos jam aperta facie, utique cordis, quod velatum est in Judaeis, contemplantes Christum, eadem imagine transfigurari a gloria (qua scilicet et Moyses transfigurabatur a gloria Domini) in gloriam: ita corporalem Moysi inluminationem de congressu Domini, et corporale velamen de infirmitate populi proponens et spiritalem claritatem in Christo superinducens, tanquam a Domino, inquit, spirituum , totum ordinem Moysi, figuram ignorati apud Judaeos, agniti vero apud nos Christi fuisse testatur. |
| [0365C] | Alioquin, quam absurdum ut si nostrum antiquius probaverimus, Marcionis vero posterius; et nostrum ante videatur falsum quam habuerit de veritate materiam, et Marcionis ante credatur aemulationem a nostro expertum quam est editum? |
| [0245A] | Et vero non sufficere illi deo unum opus liberationis hominis, cum etiam per alia opera severus Deus protulerit in notitiam. |
| [0437B] | Foris scilicet, ubi erunt exclusi, ostio cluso ab eo: ergo erit poena, a quo fit exclusio in poenam, cum videbunt justos introeuntes in regnum Dei, se [0437B] vero detineri foris. |
| [0350C] | Sed et a [0350C] Christo misericordia Dei non abscessit; Salomoni vero etiam ira Dei accessit post luxuriam et idololatriam. |
| [0477C] | Si enim Abraham duos liberos habuit, unum ex ancilla, et alium ex libera: sed qui [0477C] ex ancilla, carnaliter natus est; qui vero ex libera, per [0478A] repromissionem; quae sunt allegorica, id est, aliud portendentia: haec sunt enim duo testamenta, sive duae ostensiones, sicut invenimus interpretatum: unum a monte Sina, in synagogam Judaeorum, secundum legem, generans in servitutem; aliud super omnem principatum, generans vim, dominationem, et omne nomen quod nominatur, non tantum in hoc aevo, sed in futuro; quae est mater nostra, in quam repromisimus sanctam Ecclesiam; ideoque adjicit: Propter quod, fratres, non sumus ancillae filii, sed liberae. |
| [0332C] | Negata vero morte, dum caro negatur, nec de resurrectione constabit. |
| [0506B] | Quia vera quidem, sed non ex semine; de statu similis, sed [0506B] vera de censu, non vero dissimilis. |
| [0498C] | III, 28): Effundam de meo spiritu in omnem carnem, Et si litera occidit, spiritus vero vivificat, ejus utrumque est qui ait (Deut. |
| [0434C] | Si vero consequentur salutem retenti et fideles, hanc amittant necesse est ex diverso segregati et infideles. |
| [0320B] | Quamobrem, inconsiderantissime Marcion, alium Deum lucis ostendisse debueras, alium vero tenebrarum, quo facilius alium bonitatis, alium severitatis persuasisses. |
| [0432A] | Christus vero postulatus a quodam, ut inter illum et fratrem ipsius de dividunda haereditate componeret, operam suam, et quidem tam probae caussae, denegavit. |
| [0311A] | Si vero etiam circa personas levem vultis intelligi, cum reprobat aliquando probatos; aut improvidum, cum probat quandoque reprobandos, quasi judicia sua aut damnet praeterita, aut ignoret futura; atquin nihil tam bono et judici convenit, quam pro praesentibus meritis et rejicere et allegere. |
| [0436A] | Jam vero quam absurdum ut ille mandaret juste judicare, qui Deum judicem justum destruebat! |
| [0459B] | Ad noctem vero in elaeonem secedebat: sic enim Zacharias demonstrat (Zach. |
| [0416C] | Si vero alii agis, oro te, dicas quid nobis aliquando commisisti dumtaxat de tuo, quod jam credidisse debuissemus, ut exprobres incredulitatem, qui nec auctorem tuum usque adhuc edis? |
| [0293A] | Quantum vero in homine, secundum motus libertatis ipsius Quis enim non hoc [0293B] praestat ei, cui quid semel frui praestat, ut pro animo et arbitrio suo fruatur? |
| [0347A] | Jam vero Moyses, quid utique tunc tantum, cum Jesus adversus Amalech praeliabatur, expansis manibus orabat residens; quando in rebus tam attonitis, magis utique genibus depositis, et manibus caedentibus pectus, et facie humi volutante, orationem commendare debuisset; nisi quia illic ubi nomen Domini Jesu dimicabat, dimicaturi quandoque adversus diabolum, crucis quoque erat habitus necessarius, per quam Jesus victoriam esset relaturus? |
| [0351A] | [0351A] Si nec illam injectionem tuam potes sistere ad differentiam duorum Christorum; quasi Judaicus quidem Christus populo soli ex dispersione redigendo destinetur a Creatore, vester vero omni humano generi liberando collatus sit a Deo optimo; cum postremo priores inveniantur Christiani Creatoris, quam Marcionis; exinde vocatis omnibus populis in regno ejus, ex quo Deus regnavit a ligno, nullo adhuc Cerdone, nedum Marcione. |
| [0503A] | Quando opusculum profligatur, breviter jam retractanda sunt quae rursus occurrunt; quaedam vero tramittenda [0503B] quae saepius occurrerunt. |
| [0434A] | Si vero Christum Creatoris in nomine Filii hominis hoc loco ostendit, ut eum furem portendat, qui quando venturus sit, ignoremus, habes supra [0434B] scriptum, neminem rei suae furem esse: salvo et illo, quod in quantum timendum Creatorem ingerit, in tantum illi negotium agens, Creatoris est. |
| [0434B] | Itaque interroganti Petro in illos, an et in omnes parabolam dixisset; ad ipsos et ad universos qui Ecclesiis praefuturi essent, proponit actorum similitudinem, quorum qui bene tractaverit conservos absentia Domini , reverso eo omnibus bonis praeponetur; qui vero secus egerit, reverso Domino qua die non putaverit, hora qua non scierit, illo scilicet filio hominis Christo Creatoris, non fure, sed judice, segregabitur, et pars ejus cum infidelibus ponetur. |
| [0452A] | Cum vero dicit: Venit enim Filius hominis salvum facere quod periit , jam non contendo eum venisse ut salvum faceret quod perierat, cujus fuerat, et cui perierat quod [0452B] salvum venerat facere; sed in alterius quaestionis gradum dirigo. |
| [0411A] | Salvas facit animas trium fratrum, qui eas pro Deo perdere conspiraverant; Chaldaeorum vero perdidit, quas illi per idololatriam salvas facere maluerant. |
| [0321B] | Et vero non recte Marcionem putativam in Christo corpulentiam asseruisse, ne nativitatem ejus agnoscere cogeretur; quia poterat etiam putativam illam nativitatem accommodasse; quarum neutrum tamen possit consistere, eo quod Deo magis competat veritas, quam mendacium. |
| [0297B] | Sed ipse auctor delicti, in persona peccatoris viri denotabatur; retro quidem invituperabilis a die conditionis suae, a Deo in bonum conditus, ut a bono conditore invituperabilium conditionum, et excultus omni gloria angelica, et apud Deum constitutus, qua bonus apud bonum: postea vero a semetipso translatus in malum. |
| [0243D] | Deinde, duos deos illum adtulisse; Creatorem, id est nostrum; et suum ac cerdonis informatoris sui; illum malum, hujus vero bonum. |
| [0483A] | Creator autem tam ipse notus, quam et sacramenta ejus; palam scilicet decurrentia apud Israel; sed de significantiis obumbrata, in quibus sapientia Dei delitescebat inter perfectos, narranda suo in tempore, proposita vero in proposito Dei ante saecula. |
| [0296A] | Itaque non per illud jam videri potest anima deliquisse, quod illi cum Deo adfine est, per adflatum: sed per illud quod substantiae accessit, id est per liberum arbitrium; a Deo quidem rationaliter adtributum; ab homine vero, qua voluit agitatum. |
| [0257A] | Cum vero duo dii proponuntur, communis est illis status principalis. |
| [0329A] | Quod vero materia caret, non admittit sapientiae eventum. |
| [0315C] | Tunc enim vane dejeraret, si non fuissent qui alios deos crederent, tunc quidem simulacrorum cultores, nunc vero et haeretici. |
| [0439B] | Quis vero habuit? |
| [0325B] | Alterum vero jamdudum debuerat traduxisse, alterum nondum; ne illum quidem tamdiu saevientem sustinuisse; istum vero adhuc [0325C] quiescentem inquietasse, circa ambos excidens ab optimi Dei titulo, certe varius et ipse et incertus; tepidus scilicet in Creatorem, et calidus in Christum, et vanus utrobique. |
| [0471B] | Imo, quia eadem quidem divinitas praedicabatur in Evangelio, quae semper nota fuerat in Lege, disciplina vero non eadem, hic erat totus quaestionis status, an lex Creatoris ab Evangelio deberet excludi in Christo Creatoris. |
| [0273C] | Fortasse enim pro domestico aliquatenus rationalis habeatur bonitas injuriosa; [0273C] pro extraneo vero, cui nec proba legitime deberetur, qua ratione tam injusta rationalis defendetur? |
| [0358D] | Neque vero obstare quod apostolus Paulus ad Galatas apostolos reprehendat; non enim de Evangelii depravatione aut interpolatione, sed de conversatione tantum fuisse denotatos, imo ipsa eorum Evangelii digesta a pseudo-apostolis fuisse perversa. |
| [0480A] | Mundum enim, quantum ad conversationem ejus posuit cui renuntiando mutuo transfigimur, et invicem morimur, persecutores vocat Christi; cum vero adjicit, Stigmata Christi in corpore suo gestare se (utique corporalia competunt), jam non putativam, sed veram et solidam carnem professus est Christi, cujus stigmata corporalia ostendit. |
| [0498A] | Si vero ex eo tempore hunc titulum ei adscribit, [0498B] quo revelatus, quasi exinde sit pater misericordiarum, quo liberare instituit genus humanum; atquin et nos ex eo tempore negamus illum, ex quo dicitur revelatus: non potest igitur aliquid ei adscribere, quem tunc ostendit, cum aliud ei adscribit. |
| [0367A] | Dico itaque apud illas, nec solas [0366D] jam apostolicas, sed apud universas, quae illis de societate sacramenti confoederantur, id Evangelium Lucae ab initio editionis suae stare, quod cum maxime [0367A] tuemur: Marcionis vero plerisque nec notum; nulli autem notum, ut non eo damnatum. |
| [0422B] | XLII, 6): Posuit te in lucem nationum; quas intepretamur in nomine parvulorum, sensu scilicet retro parvas, et imprudentia infantes; jam vero et humilitate fidei pusillas: facilius utique credemus eumdem etiam parvulis revelasse per Christum, [0422C] qui et retro absconderit, et per Christum revelaa Creatore abscondita retrofuerant, patefecit; ergo jam Creatori negotium gessit, res ejus edisserens. |
| [0315B] | XVIII, 21), si secundum clamorem pervenientem ad me consumment , si vero non, ut agnoscam. |
| [0397A] | Nunc si quid voluerit argumentari, Creatorem quidem fratribus dari jussisse, Christum vero omnibus petentibus; ut hoc sit novum atque diversum: imo unum erit ex his, per quae lex Creatoris erit in Christo. |
| [0486C] | V et XIX) divortium, Moyses vero permittit. |
| [0341B] | De caeteris vero nominibus, et in primis Christi, quid pars diversa respondebit? |
| [0441C] | Moyses vero permittit repudium in Deuteronomio (Deut. |
| [0418B] | Cum vero et tertium illum, prius suis valedicere parantem, prohibet retro respectare, sectam Creatoris exequitur. |
| [0325B] | Atquin in utrumque commisit, post Creatorem quidem tam tarde revelatus, ante Christum vero ejus tam propere. |
| [0458A] | Igitur cum et haec, quae sunt promissionum, proinde conveniant sicut et illa quae sunt concussionum, ex consonantia propheticarum et dominicarum pronuntiationum, nullam hic poteris interstruere distinctionem, ut concussiones quidem referas ad Creatorem, saevitiae scilicet Deum, quas nec sinere, nedum exspectare deberet Deus optimus; promissiones vero Deo optimo deputes, quas Creator ignorans illum non prophetasset. |
| [0338B] | In signum ergo disposita virgo et mater merito creditur; infans vero bellator non aeque. |
| [0464B] | Et Barrabas quidem nocentissimus, vita ut bonus donatur; Christus vero justissimus, ut homicida morti expostulatur. |
| [0451C] | [0451C] Nam et qui David offenderant, caeci: nunc vero ejusdem carnis homo supplicem se obtulerat filio David, idcirco ei satisfacienti quodammodo placatus filius David, restituit lumina cum testimonio fidei, qua hoc ipsum crediderat, exorandum sibi esse filium David. |
| [0472C] | Quae utique verisimile non est, ex parte quidem Apostolo convenire, cum ordinem ejus secundum ipsius testimonium ostendunt; ex parte vero dissidere, cum divinitatem in Christo [0472D] Creatoris annuntiant; ut praedicationem quidem apostolorum omnino sit secutus Paulus, qui formam ab eis dedocendae legis accepit. |
| [0294A] | Igitur vivere quidem illi ipse praestiterat, facto in animam vivam; recte vero vivere demandarat, admonito in legis obsequium. |
| [0241A] | Ut vero mali originem detegat, humani libertatem arbitrii constituit Tertullianus, dicens: In quo hoc ipsum imago et similitudo Dei deputaretur, arbitrii scilicet libertas et potestas. |
| [0283A] | Et vero Dei bonitatem ac rationem hominis hoc requisivisse, ut constitueretur homo liberi arbitrii; utpote cum nec boni nec mali merces jure ei pensaretur, qui aut bonus aut malus necessitate fuisset inventus, non voluntate: VII. |
| [0241C] | Ut vero ostenderet Deum verum hominem fuisse, non umbratilem et phantasticum, dicit, si in Christo non fuisset vera humanitas, nec credendam in eo veram divinitatem (cap. |
| [0369B] | Indignum denique ut Romulus quidem ascensus sui in coelum habuerit Proculum affirmatorem, Christus vero Dei descensus de coelo suo sui non invenerit annuntiatorem; quasi non sic et ille ascenderit iisdem mendacii scalis, [0369C] sicut et iste descendit. |
| [0522A] | Cum praedicationis enumerat varietatem, quod alii ex fiducia vinculorum ejus, audentius sermonem enuntiarent; alii per invidiam et contentionem; quidam vero et per sermonis existimationem , plerique ex dilectione, nonnulli ex aemulatione, jam aliqui et ex simultate Christum praedicarent; erat utique vel hic locus taxandae ipsius praedicationis de diversitate sententiae, quae tantam efficeret etiam animorum varietatem Sed caussas solas animorum, non regulas sacramentorum in diversitate proponens, unum tamen Christum, et unum ejus Deum, quocumque consilio [0522B] praedicatum confirmat, et ideo: Nihil mea, inquit, sive caussatione, sive veritate Christus annuntietur; quia unus annuntiabatur, sive ex caussatione, sive ex veritate fidei. |
| [0508B] | Hoc Legis supplementum si ex ipsa Lege est, quis sit Deus Legis jam ignoro (metuo ne deus Marcionis); si vero Evangelium Christi hoc praecepto adimpletur, Christi autem non est Creatoris, quo jam contendimus? |
| [0295C] | Cum vero ad angelum [0295D] provocatur, fortiorem defendam necesse est dominum universitatis; cui jam angeli administrant (Hebr. |
| [0474C] | Proinde, si in lege maledictio est, in fide vero benedictio; utrumque habes propositum apud Creatorem: Ecce posui, inquit (Deut. |
| [0303A] | Proinde est enim, cum Deum quidem judicem admittis, eos vero motus et sensus, per quos judicat, destruis. |
| [0471A] | Quod si Creator quidem vetera cessura promisit, novis scilicet orituris; Christus vero tempus distinctionis istius ( Lex et Prophetae usque ad Joannem) terminum in Joanne statuens inter utrumque ordinem, desinentium exinde veterum et incipientium novorum; necessarie et Apostolus in Christo post Joannem revelato vetera infirmat, nova vero confirmat, atque ita non alterius Dei fidem curat quam Creatoris, apud quem et vetera decessura praedicabantur. |
| [0500B] | Praetereo hic et de alia Epistola, quam nos ad Ephesios praescriptam habemus, haeretici vero ad Laodicenos. |
| [0276B] | Jam enim et hoc discuti par est, an Deus de sola bonitate censendus sit, negatis caeteris appendicibus, sensibus et affectibus, quos Marcionitae quidem [0276B] a deo suo abigunt in Creatorem, nos vero et agnoscimus in Creatore, ut Deo dignos. |
| [0417A] | Qua vero bonus, adeo diligit parvulos, [0417B] ut apud Aegyptum benefecerit obstetricibus protegentibus partus Hebraeos periclitantes edicto Pharaonis. |
| [0375B] | Nam et hoc opponit Marcion, Helisaeum quidem materia eguisse, aquam adhibuisse, et eam septies; Christum vero verbo solo, et hoc semel functum, curationem statim repraesentasse. |
| [0309A] | [0309A] Nam et aiunt ita actum per legatos utrinque; Aegyptiorum quidem repetentium vasa, Judaeorum vero reposcentium operas suas: et tandem vasis istis renuntiaverunt sibi Aegyptii. |
| [0357A] | Cum vero Jacob (Gen. |
| [0331B] | Igitur, quoniam primus adventus, et plurimum figuris obscuratus, et omni inhonestate prostratus canebatur; secundus vero et manifestus, et Deo condignus; idcirco, quem facile et intelligere et credere potuerunt, eum solum intuentes, id est secundum, qui est in honore et gloria, non immerito decepti sunt circa obscuriorem, certe indigniorem, id est primum. |
| [0389C] | Nam etsi putas Creatoris quidem terrenas promissiones fuisse, Christi vero coelestes; bene quod coelum nullius alterius usque adhuc Dei apparet, nisi cujus et terra: bene quod Creator vel minora promisit, ut facilius illi et de majoribus credam, quam qui nunquam de minoribus prius fidem liberalitatis suae struxit. |
| [0290A] | De praescientia vero quid dicam? |
| [0449A] | Si vero et hic non de suo loquitur adventu, sed de judaei Christi, exspectemus etiam nunc ne quid de suo praedicet, illum interim esse credentes, quem omni loco praedicat. |
| [0328C] | Si vero non in Christum, sed in ipsum potius Deum volueris referre omnem judaicae ignorantiae de pristino reputationem, nolens etiam retro sermonem et spiritum, id est, Christum Creatoris despectum ab eis, et non agnitum, sic quoque revinceris. |
| [0511B] | Secundum vero Marcionem, nescio, ne Christus sit Creatoris: nondum enim venit apud illum. |
| [0244C] | Neque vero illi patrocinari nomen Dei, etiam aliis permissum in Scripturis; quia idcirco eis non competit possessio summi magni. |
| [0389B] | Per Esaiam vero (Is. |
| [0320D] | Jam vero Scripturis probaturus Christum Creatoris fuisse, cujus Scripturae ab eo adimpletae sint, praefatur, duas caussas eloquii prophetici adversariis agnoscendas; unam, qua futura interdum pro jam transactis annuntiantur; aliam, qua pleraque figurate portenduntur. |
| [0331B] | [0331B] Alter vero pro delictis oblatus, et sacerdotibus templi in pabulum datus, secundae repraesentationis argumenta signabat, qua, delictis omnibus expiatis, sacerdotes templi spiritalis, id est Ecclesiae, dominicae gratiae quasi visceratione quadam fruerentur, jejunantibus caeteris a salute. |
| [0325B] | Alterum vero jamdudum debuerat traduxisse, alterum nondum; ne illum quidem tamdiu saevientem sustinuisse; istum vero adhuc [0325C] quiescentem inquietasse, circa ambos excidens ab optimi Dei titulo, certe varius et ipse et incertus; tepidus scilicet in Creatorem, et calidus in Christum, et vanus utrobique. |
| [0309C] | Arcam vero circumferre, neque quotidianum opus videri potest, neque humanum; sed et rarum, et sacrosanctum, et ex ipso tunc Dei praecepto utique divinum. |
| [0274B] | Pluribus vero pereuntibus, quomodo perfecta defenditur bonitas ex majore parte cessatrix? |
| [0325D] | Aliud est, si et ipse post illum rursus adveniet; ut primo quidem adventu processerit adversus Creatorem, Legem et [0325D] Prophetas destruens ejus; secundo vero procedat [0326A] adversus Christum, regnum redarguens ejus. |
| [0358B] | Et ego quidem, etiamsi nullam spei coelestis manum mihi toties Scriptura porrigente, satis haberem hujus quoque promissionis praejudicium, quod jam terrenam gratiam teneam, exspectarem aliquid et de coelo, a Deo coeli, sicut et terrae ita crederem Christum sublimiora pollicentem, [0358B] ejus esse qui et humiliora promiserat, qui experimenta majorum de parvulis fecerat, qui hoc inauditi si forte regni praeconium soli Christo reservaverat, ut per famulos quidem terrena gloria, coelestis vero per ipsum Deum annuntiaretur. |
| [0283C] | Imo vero etiam rapinam argenti mandatam a Deo [0283D] Hebraeis in Aegyptios; pluris enim valuisse sexcentorum millium per tot annos, et filiorum jacturam quos merserant: XXI. |
| [0365A] | Si vero apostoli quidem integrum Evangelium contulerunt, de sola convictus inaequalitate reprehensi, pseudapostoli autem veritatem eorum interpolaverunt, et inde sunt nostra digesta; quod erit germanum illud apostolorum instrumentum, quod adulteros passum est? |
| [0283B] | Imo vero omne justitiae opus bonitati Dei procurare, quippe cum timor judicii ad bonum, non ad malum, conferat: XIV. |
| [0435B] | Et ideo hypocritas pronuntiabat, coeli quidem et terrae faciem probantes, tempus vero [0435C] illud non dinoscentes; quo scilicet adimplens omnia quae super ipsos fuerunt praedicata, nec aliter docens, debuerat agnosci. |
| [0355A] | Jam vero quale est, ut per coelum suum admiserit, quem in terra sua esset interempturus, honestiore et gloriosiore regni sui regione violata, ipsa aula sua et arce calcata? |
| [0475A] | Si vero rationale et in tuo, proinde et in meo, et magis in meo. |
| [0494A] | Et benedicentur in illo universae gentes; in Salomone nulla natio benedicitur, in Christo vero omnis. |
| [0341C] | Christi vero nomen, non ex natura veniens, sed ex dispositione, proprium ejus efficitur, a quo dispositum invenitur. |
| [0301B] | Nos autem adhibita distinctione utriusque formae, separatis malis delicti et malis supplicii, malis culpae et malis poenae, suum cuique parti definimus auctorem; malorum quidem [0301B] peccati et culpae, diabolum, malorum vero supplicii et poenae, Deum creatorem; ut illa pars malitiae deputetur, ista justitiae, mala condentis judicii adversus mala delicti. |
| [0444B] | Sed Marcion aliorsum cogit, scilicet utramque mercedem Creatoris, sive tormenti, sive refrigerii apud inferos, determinat eis positam [0444B] qui Legi et Prophetis obedierint, Christi vero et Dei sui coelestem definit sinum et portum. |
| [0282A] | Jam vero sementem generis humani compescere in totum, nescio an hoc quoque optimo Deo congruat. |
| [0453C] | Quia de aevo venturo quaerebatur, in quo neminem nubere definiturus, praestruxit, hic quidem nubi, ubi sit et mori; quos vero dignatus sit Deus, illius aevi possessione et resurrectione a mortuis, neque nubere, neque nubi; quia nec morituri jam sint, cum similes angelorum sint , Dei et resurrectionis filii facti. |
| [0416B] | Si vero ab alio, dicas velim quid nobis umquam de tuo commisisti, quod credere debuissemus, ut exprobres incredulitatem, qui nec ipsum aliquando nobis revelasti. |
| [0310A] | Qui vero arcam sabbatis circumtulerant, impune gesserunt: non suum enim opus, sed Dei, ex praecepto scilicet ipsius, administraverant. |
| [0402A] | Quod si illi quidem Creatorem glorificabant, Christus vero et audiens et sciens non corrigebat, et quidem in tanto documento mortui resuscitati Creatorem adhuc orantes, sine dubio aut non alium circumferebat Deum, quam quem in suis beneficiis atque virtutibus honorari sustinebat: aut quale est ut illos tam diu errantes sustineret, ad hoc veniens, ut errori eorum mederetur! |
| [0315A] | Cain vero et maledixit, et cupidum morte luere delictum, mori interim vetuit, ut praeter admissum, etiam negationis ejus oneratum. |
| [0303A] | Quid enim, si medicum quidem dicas esse debere, ferramenta vero ejus accuses, quod secent, et inurant, et amputent, et constrictent? |
| [0520B] | Conciliari enim extraneo possent; reconciliari vero, non alii quam suo. |
| [0283D] | Nullam vero etiam contrarietatem esse in Deo prohibente sabbatis operari, et jubenti arcam circumferri etiam in sabbato: [0284A] XXII. |
| [0502D] | Magis vero mirabor Dominum optimum, percutiendi et saeviendi alienum, nec proprium saltem, sed Creatoris angelum Satanae colaphizando Apostolo suo applicuisse, et ter ab eo obsecratum [0503A] non concessisse. |
| Adversus Marcionem Libri Quinque | Reditus in Auctori Indicem |
| [1060B] | Credite vero Patri vero, qui condidit orbem, Verum qui Dominum misit renovare ruinam Imparibus legi, peccati in gurgite mersis, Per vates olim promissam afferre salutem. |
| [1060B] | Credite vero Patri vero, qui condidit orbem, Verum qui Dominum misit renovare ruinam Imparibus legi, peccati in gurgite mersis, Per vates olim promissam afferre salutem. |
| [1051D] | Denique ipse Tertullianus principio suarum adversus Marcionem disputationum, unde adserendis versibus istis argumenta video peti, manifeste praefatur iterum ac tertio curatum abs se opus; earum vero curarum poeticam fuisse ullam non tradit, imo nullam fuisse poeticam significat, qui primum se opusculum quasi properatum pleniore postea compositione rescidisse ait. |
| [1053B] | Secundam vero non fuisse poeticam tertia declarat, quam [1054A] de secundae emendatione et amplificatione compositam Septimius profitetur. |
| [1058A] | Portatur, graditur, vestitur, rite quiescit, Tractatur, patitur, suspenditur et sepelitur; Omnia sunt hominis quae sancto in corpore versans, A Patre vero Deo missus, qui cuncta creavit, Perfecit proprie, sua, non aliena requirens. |
| [1084B] | Nos igitur, quos tanta Dei perfudit honestas, Veraque doctoris coelestia verba magistri Instituere bonis, recta et monumenta dedere, Semper honoremus Dominum, sine fine canamus, Gaudentes puraque fide certaque salute (Nati vero Deo nutrimur pane perenni) [1084C] Aeternam toto sperantes pectore vitam. |
| [1086A] | Nunc vero delectus adest connubia adire, Ut semper fuit, quem junxit certa propago, Nascuntur gentes et vix numerabile vulgus, Accipiunt animas nascentum corpora viva; Nec Paulum decuit, quamvis pro tempore quosvis Hortari, velut ipse fuit, pari sorte manere, Temporis angusti cernens instantia multa; Nam teneras alias aetates nubere jussit, [1086B] Nec se fraudari, sed debita reddere pacto. |
| Adversus Praxeam | Reditus in Auctori Indicem |
| [0158A] | Itaque duos et tres jam jactitant a nobis praedicari, se vero unius Dei cultores praesumunt, quasi non et unitas irrationaliter collecta, haeresim faciat; et trinitas rationaliter expensa, veritatem constituat. |
| [0156B] | Nos vero et semper, et nunc magis, ut instructiores per Paracletum deductorem scilicet omnis veritatis, unicum quidem Deum credimus: sub hac tamen dispensatione, quam oeconomiam dicimus, ut unici Dei sit et filius sermo ipsius, qui ex ipso processerit, per quem omnia facta sunt, et [0157A] sine quo factum est nihil (Joan. |
| [0196B] | Qui vero confessus fuerit Christum Filium Dei non Patrem, Deus in illo manet, et ipse in Deo. |
| [0171A] | Jam ergo alius erit qui videbatur, quia non potest idem invisibilis definiri, qui videbatur; et consequens erit, ut invisibilem Patrem intelligamus, pro plenitudine majestatis; visibilem vero Filium agnoscamus, pro modulo derivationis: sicut nec solem nobis contemplari licet, quantum ad ipsam substantiae summam quae est in coelis; radium autem ejus toleramus oculis pro temperatura portionis quae in terram inde porrigitur. |
| [0156A] | Avenae vero [0156B] illae utique tunc semen excusserant. |
| [0158B] | Si vero et filius fuerit ei, cujus monarchia sit, non statim dividi eam, et monarchiam esse desinere, si particeps ejus assumatur et filius; sed proinde illius esse principaliter a quo communicatur in filium; et dum illius est, proinde monarchiam esse, quae a duobus tam unicis continetur. |
| [0169B] | Et: Stetit Deus in ecclesia deorum; ut si homines, per fidem filios Dei factos, deos Scriptura pronuntiare non timuit, scias illam multo magis vero et unico Dei Filio Dei nomen jure contulisse. |
| [0184C] | Tamen in ipsa oeconomia, Pater voluit Filium in terris haberi, se vero in coelis; quo et ipse Filius suspiciens, et orabat et postulabat a Patre, [0184D] quo et nos erectos docebat orare: Pater noster qui es in coelis (Matth. |
| [0173A] | [0173A] Ad hanc diversitatem visi et invisi in unum conferendam, quis ex diverso non argumentabitur, recte utrumque dictum: visibilem quidem in carne, invisibilem vero ante carnem; ut idem sit Pater invisibilis ante carnem, qui et Filius visibilis in carne? |
| [0174B] | Filius vero quod in Patris sensu est videns perficit. |
| [0186A] | Utique non Pater, sed Sermo Patris, qui erat in filio hominis, id est in carne, in qua et glorificatus jam; virtute vero et sermone, et ante Jesum: Et Deus, inquit, glorificavit illum in semetipso, id est, Pater Filium in semetipso habens, etsi porrectum ad terram, mox per resurrectionem glorificavit, morte devicta. |
| [0192C] | An tu, si ex aliquo argumento vestitus quoque vocaretur Jesus, quomodo Christus ab unctionis sacramento, aeque Jesum Filium Dei diceres, [0192C] vestitum vero Patrem crederes? |
| [0194B] | Ergo nec compassus est Pater Filio; sic enim directam blasphemiam in Patrem veriti, diminui eam hoc modo sperant, concedentes jam Patrem et Filium duos esse; si Filius quidem patitur, Pater vero compatitur. |
| [0180C] | Quem vero Samaritidi ostendit? |
| [0164B] | Pater enim tota substantia est: Filius vero derivatio totius et portio, sicut ipse profitetur, Quia Pater major me est (Joan. |
| [0180B] | II, 50); Petrum vero beatum affirmans, cui non caro, neque sanguis revelasset (quod et Patrem senserat), sed Pater qui in coelis est (Matt. |
| [0168A] | Cum Filio quidem, qui erat induturus hominem; Spiritu vero, qui erat sanctificaturus hominem, quasi cum ministris et arbitris, ex unitate Trinitatis loquebatur. |
| [0184A] | Si non facio opera Patris mei, nolite credere; si vero facio, et mihi credere non vultis, vel propter opera credite. |
| Adversus Valentinianos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0561A] | Spiritus vero Sancti propria, ut de doctrinae studio omnes peraequati, gratiarum actionem prosequi nossent, et veram inducerentur quietem. |
| [0537A] | Ab Valentino vero in hoc dissentire emendatores Ptolomaei, quod Bytho duas affingant conjuges, Cogitationem [0537B] et Voluntatem, atque ex Cogitatione ortam Veritatem, ex Voluntate Monogenem. |
| [0582A] | Patitur vero animalis et carneus Christus, in deliniationem superioris Christi, qui ad Achamoth formandam substantivali non agnitionali forma, Cruci, id est Horo fuerat innixus. |
| [0573A] | Denique ex hac personarum in operibus ambiguitate, nomen illi Metropatoris miscuerunt, distinctis appellationibus caeteris secundum status et situs operum: ut animalium quidem substantiarum quas ad dexteram commendant, patrem nuncupent: materialium vero quas ad laevam delegant, Demiurgum nominent: Regem autem communiter in universitatem. |
| [0544B] | In summa Christum columba demonstrare solita est, serpens vero tentare. |
| [0558A] | Euthymesin vero ejus et illam appendicem Passionem ab Horo [0558B] relegatam et crucifixam, et extra eum factam, Malum, quod aiunt, foras: spiritalem tamen substantiam illam, ut naturalem quemdam impetum Aeonis, [0559A] sed informem et inspeciatam, quatenus nihil apprehendisset: ideoque fructum infirmum, et foeminam pronuntiatam. |
| [0580A] | Alia adhuc compositione monstruosum, volunt illum proficias earum substantiarum induisse, quarum summam saluti esset redacturus; ut spiritalem quidem susceperit ab Achamoth, animalem vero, quem mox a demiurgo induit, Christum: caeterum corporalem, ex animali substantia, sed miro et inenarrabili rationis ingenio constructum, administrationis caussa vim contulisse, quo congressui, et conspectui, et contactui, et defunctui ingratis subjaceret. |
| [0536D] | Emisisse etiam Demiurgum Christum Filium suum naturalem per virginem, non ex virgine editum; et super [0536D] hunc devolasse Soterem in specie columbae, eumque mansisse in Christo impassibilem, passum vero animalem Christum. |
| [0536B] | Porro a Demiurgo, extra Pleromatis limites constituto, hunc mundum conditum ex animalibus et materialibus substantiis, ex incorporalibus vero septemplicem coelorum scenam. |
| [0537A] | Humanam vero gentem in exitus tales ituram: choicae quidem et materialis notae animas interituras; psychicorum vero justorum animas (id est nostras) in medietatis illius receptacula transmitti; spiritalium denique, ipsorum nempe, ad Pleromatis palatium traductas, in sponsas angelorum assumi. |
| [0556A] | Ut vero impossibilia contendens Sophia frustrarat, et vincitur difficultate, et extenditur affectione, modico abfuit prae vi dulcedinis et laboris devorari, et in reliquam substantiam dissolvi, nec alias quam pereundo cessasset, nisi bono fato in Horon incursasset, (quaedam et huic vis est, fundamentum, universitatis illius extrinsecus custos) quem et Crucem appellant, et Lytroten, et Carpisten. |
| [0573B] | Cum enim dicant Achamoth in honorem [0573B] Aeonum imagines commentatam, rursus hoc in Soterem auctorem detorquent, qui per illam sit operatus: ut ipsam quidem, imaginem patris invisibilis et incogniti daret; incognitam scilicet et invisibilem Demiurgo, eumdem autem Demiurgum Nun filium effingeret, Archangeli vero Demiurgi opus, reliquos Aeonas exprimerent. |
| [0525B] | Etsi vero fabulosa Valentini haeresis sola descriptione sui appareat absurdissima, fuere tamen nonnulli qui ipsum Valentinum orthodoxum existimarunt, ut abbas Faydit, qui edidit Dilucidationem doctrinae priorum saeculorum; multaque ad Valentini systema emoliendum Manichaeorum historiae inseruit etiam Beausobre (Lumper, Histor. |
| [0537A] | Humanam vero gentem in exitus tales ituram: choicae quidem et materialis notae animas interituras; psychicorum vero justorum animas (id est nostras) in medietatis illius receptacula transmitti; spiritalium denique, ipsorum nempe, ad Pleromatis palatium traductas, in sponsas angelorum assumi. |
| [0535C] | Tota interim propinquitate supplicante Sophiam conjugi suo Teleto restitutam, Enthymesin vero extra Pleroma relegatam. |
| [0537A] | Et vero in consummatione ita dispensari mercedem, ut Achamoth de medio tabulato in Pleroma transferatur, excepta a Sotere compactitio illo sponso, et Demiurgum de hebdomade sua coelesti in vacuum matris locum. |
| [0536D] | Hominum vero tria genera ab eis constitui: choicum, animale, spiritale. |
| [0579A] | Materiali quidem, id est carnali, quem et sinistrum vocant, indubitatum interitum; animali vero, quem et dextrum appellant, dubitatum eventum, utpote inter materialem spiritalemque nutanti, et illac debito qua plurimum adnuerit. |
| [0563A] | Si inter se, potest fieri: si vero Soteri consubstantivos (ambigue enim positum inveni), quae erit eminentia ejus inter satellites coaequales? |
| [0585A] | Illi vero et de passivitate vitae, [0585B] et diligentia delictorum, generositatem suam vindicent, blandiente suis Achamoth, quoniam et ipsa delinquendo profecit. |
| [0560A] | Illam magis doctrinae denotabo perversitatem, quod docebantur incomprehensibile quidem patris, caussam esse perpetuitatis ipsorum: comprehensibile vero ejus, generationis illorum et formationis esse Rationem. |
| [0587A] | Humana vero gens in hoc exitus ibit; choicae et materialis notae, in totum interitum: quia omnis caro foenum, et anima mortalis apud illos, nisi quae salutem fide invenerit. |
| [0526B] | Et vero scripsisse illum adversus Valentinianos luculenti sunt testes B. |
| [0551A] | Hunc substantialiter quidem AIWNA TELEION appellant, [0551A] personaliter vero PROARCHN et THN ARCHN, etiam Bython; quod in sublimibus habitanti minime congruebat. |
| [0535C] | Jam vero foecunditate tota deficiente, a novissimo Aeone Sophia confirmata ab Horo ne dissolveretur, ex vi passionis, nulla opera conjugii, abortivum foetum Enthymesin expositam esse. |
| [0524D] | Anno Christi 85, denatum vero 158. |
| Apologeticus Adversos Gentes Pro Christianis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0404B] | Explicat jam daemonum naturam, quorum notitiam a Philosophis et Poetis etiam instillatam docet, inde illorum spiritualem substantiam edisserit, atque inde elicit modum agendi in homines, ut noceant, ostenditurque illud fallaciis suis solum agere, ut relicto Deo vero falsae religioni creduli mortales mancipentur. |
| [0487A] | Nos vero jejuniis aridi et omni continentia expressi, ab omni vitae fruge dilati, in sacco et cinere volutantes, invidia coelum tundimus, Deum tangimus, et cum misericordiam extorserimus, Jupiter honoratur a vobis, Deus negligitur. |
| [0310A] | An vero famae credat, nisi inconsideratus? |
| [0346A] | Dii vero qui magis tributarii, magis sancti; imo qui magis sancti, magis tributarii. |
| [0518A] | Inventum enim solummodo Deum non ut invenerant disputaverunt, ut de [0517A] qualitate et de natura ejus et de sede disceptent, Alii incorporalem asseverant, alii corporalem, qua platonici, qua et stoici; alii ex atomis, alii ex numeris qua Epicurus et Pythagoras, alii ex igne, qua Heraclito visum est; et Platonici quidem curantem rerum; contra Epicurei otiosum et inexercitum, [0518A] et ut ita dixerim, neminem humanis rebus; positum vero extra mundum Stoici, qui figuli modo extrinsecus torqueat molem hanc, intra mundum Platonici, qui gubernatoris exemplo, intra illud maneat, quod regat. |
| [0473A] | De nobis scilicet Diogenis dictum est: Megarenses obsonant quasi crastina die morituri, aedificant vero quasi nunquam morituri. |
| [0413A] | Jussus a quolibet christiano loqui spiritus ille, tam se daemonem confitebitur de vero, quam alibi deum de falso. |
| [0273A] | Tunc Trajanus rescripsit, hoc genus inquirendos quidem non esse, oblatos vero puniri oportere. |
| [0450A] | Pater Patria vero qui vocetur, Dominum appellari non debere, multo minus Deum, quod rebellio est in Deum, maledictum in Caesarem, qui apud Romanos post mortem, demum Deus soleat fieri. |
| [0529B] | Certe, si velim, christianus sum: tunc ergo me damnabis, si damnari velim; cum vero quod in me potes, nisi velim, non potes, jam meae voluntatis est quod potes, non tuae potestatis. |
| [0303A] | Sub Romulo vero quae vinum attigerat, impune a Mecenio marito trucidata est. |
| [0527A] | Ideoque nec mors jam, nec rursus ac rursus resurrectio, sed erimus iidem qui nunc, nec alii post: Dei quidem cultores apud Deum semper, superinduti substantia propria aeternitatis; profani vero et qui non integri ad Deum, in poena aeque jugis ignis, habentis ex ipsa natura ejus, divinam scilicet subministrationem incorruptibilitatis. |
| [0410A] | Quantumvis vero magna sit daemonum potentia, majori, Christi nempe, subjici docet; quare etiam de illa ipsi Christiani triumphant, quum scilicet immundos spiritus virtute ejus, vel invitos, ejiciunt. |
| [0266A] | Malunt nescire, quia jam oderunt; adeo quod nesciunt, praejudicant id esse, quod, si sciant, odisse non poterant; quando si nullum odii debitum deprehendatur, optimum utique sit desinere [0266A] injuste odisse; si vero de merito constet, non modo nihil odii detrahatur, sed amplius acquiratur ad perseverantiam, etiam justitiae ipsius auctoritate. |
| [0438A] | Non itaque irreligiosos haberi debere Christianos Caesarique inimicos, qui illum rebus suis non subjiciant, [0438A] sed magis illos, qui salutem Caesaris suamque non solum a Diis talibus exspectent, qui dare non possunt, sed et illos persequantur, qui a vero Numine illam et petere sciant et impetrare. |
| [0478A] | Factiosos potius esse illos, qui benemeritis insidiati, publica mala christianis imputent, cum et ante sectam hanc majora et tertiora etiam orbem quassaverint, illa vero exorta, minora levioraque esse ceperint, utpotae quae precibus suis meritas Numinis poenas [0478B] depellat, licet illi temere deos colentes veri Dei benignitatem idolis adscribant. |
| [0481A] | Ubi vero tunc, non dicam deorum vestrorum contemptores christiani, sed ipsi dii vestri, cum totum orbem cataclysmus abolevit, vel ut Plato putavit, campestre solummodo? |
| [0489B] | Si vero ab eis quos colitis omnia vobis mala eveniunt nostri caussa, quid colere perseveratis [0490A] tam ingratos, tam injustos, qui magis vos in dolorem Christianorum juvare et asserere debuerant? |
| [0269A] | Christianos vero, nihil simile; neminem pudet, neminem poenitet, nisi plane retro non fuisse. |
| [0499A] | Atque adeo quid plenius dictum est: non occides, an vero: ne irascaris quidem? |
| [0500A] | Sic [0500A] et Epicurus omnem cruciatum doloremque depretiat, modicum quidem contemptibilem pronuntiando, magnum vero non diuturnum. |
| [0400B] | Ad doctrinam vero ejus, qua revincebantur magistri primoresque Judaeorum, ita exasperabantur, maxime quod ad eum ingens multitudo deflecteret, ut postremo oblatum Pontio Pilato Syriam tunc ex parte Romana procuranti, violentia suffragiorum in crucem dedi sibi extorserint. |
| [0314A] | At vero cuncta illa crimina, quae falso Christianis objiciuntur, vera in Gentibus accusatoribus deprehendi; apud illos sacrificia humana, et olim in aperto, et nunc in occulto committi; homicidia laetis in theatro oculis spectari; infanticidia quotidie abjecto, necato etiam partu, vel abortu coacto perpetrari; sanguinem quoque gladiatorum recens necatorum sitiri; humanum pabulum de ferinis quaeri; imo in seipsos invicem incendi: Christianos contra, ab omni cruore, animalium etiam, abhorrere; apud illos incestum quotidie committi, cum, per scortationem vagam et gnatorum abjectionem, liberi etiam a parentibus ignorentur; quae cuncta a Christianis, utpote castis, continentibus, veneris etiam licitiae (prout nonnulli apud [0314B] illos) expertibus, longissime abesse; neque haec de Christianis ab ullis credi posse, nisi qui credant, et ipsi illa faciant, et ex se de aliis judicent. |
| [0414B] | Eadem vero opera nostra ab eisdem diis vestris non tantum hoc detegentibus, quod neque ipsi dii sint neque ulli alii, etiam illud in continenti cognoscitis, qui sit vere deus, et an ille, et an unicus, quem christiani profitemur, et an ita credendus colendusque, ut fides, ut disciplina disposita est Christianorum. |
| [0406A] | Itaque corporibus quidem, et valetudines infligunt, et aliquos casus acerbos, animae vero repentinos et extraordinarios per vim excessus. |
| [0513A] | Sed dicet aliquis, etiam de nostris excedere quosdam a regula disciplinae; desinunt tum christiani haberi penes nos, philosophi vero illi [0514A] eum talibus factis in nomine et in honore sapientiae perseverant apud vos. |
| [0269A] | Jam vero, si ut maleficos tractare velint Christianos, oportuit saltem eodem modo in Jure cum utrisque agi, nec facultas quocunque modo se defendendi, illis abnegari, [0269B] cum crimen ex circumstantiis vel dilui, vel [0270A] probari soleat. |
| [0281A] | Christianus vero, quantum interpretatio est, de unctione deducitur. |
| [0283B] | Lex enim justa esse colligitur, postquam in valorem ejus inquisitio facta est; improba vero, non jam lex, sed tyrannis invenitur. |
| [0289A] | Si vero facta, cur in nobis de solo nomine puniunt facta, quae in aliis de admisso, non de nomine probata defendunt? |
| [0358A] | Qualis quidem religio cultores [0358A] suos stultos, insanos, osores vero cordatos et sapientes ostendit. |
| [0526A] | Quae ratio universitatem ex diversitate composuit, ut omnia ex aemulis substantiis sub unitate constarent ex vacuo et solido, ex animali et inanimali, ex comprehensibili et incomprehensibili, ex luce et tenebris, ex ipsa vita et morte; eadem aevum quoque ita destinata ac distincta conditione conseruit, ut prima haec pars ab exordio rerum, quam incolimus, temporali aetate ad finem defluat, sequens vero, quam expectamus, in infinitam aeternitatem propagetur. |
| [0319A] | Nobis vero, homicidio semel interdicto, etiam conceptum utero, dum adhuc sanguis in hominem delibatur, dissolvere non licet. |
| [0376A] | Quod vero immensum est, soli sibi notum est. |
| [0496A] | Quanti habetis, non dico qui jam de vobis daemonia excutiant, non dico jam qui pro [0496A] vobis quoque vero Deo preces sternant, quia forte non creditis sed a quibus nihil timere possitis. |
| [0304A] | At nunc in foeminis prae auro nullum leve est membrum; prae vino nullum liberum est osculum; repudium vero jam et votum est, quasi matrimonii fructus. |
| [0511A] | Si de modestia certem, ecce Pythagoras apud Thurios, Zeno apud Prienenses tyrannidem affectant: Christianus vero nec aedilitatem. |
| [0274A] | Itaque nec in illo ex forma malorum judicandorum agitis erga nos, quod caeteris negantibus adhibetis tormenta ad confitendum, solis Christianis ad negandum; cum, si malum esset, nos quidem negaremus, vos vero confiteri tormentis compelleretis. |
| [0530A] | At vero, dum cruciatibus sese objiciunt, dum animam lubentes projiciunt, id non facere eos more gentilium, quibus desperatio et gloriae pruritus eam contemmendi doloris et mortis viam sternit, sed more fortissimi militis, qui bellum sumit, licet non amet, et de victoria gaudet, in cujus tamen consecutione trepidavit. |
| Carmen De Jona Et Ninive | Reditus in Auctori Indicem |
| [1107C] | Tertulliani vero genuinum esse opus, duae res docent: primum, quia in eodem v. |
| [1107C] | Unde obiter confirmabo sententiam ipsius Pamelii, et monebo studiosos ne amplius addubitent de vero auctore carminis de Sodomis. |
| De Anima | Reditus in Auctori Indicem |
| [0645C] | Et vero etiam infantes ac atlantes somniare; cum et somnia a Deo sint, nullaque jam gens Dei sit extranea, in omnes terminos orbis Evangelio coruscante. |
| [0655A] | De insignioribus argumentationibus erit etiam illa, quod omne corpus corporalibus ali judicant; animam vero ut incorporalem, incorporalibus, sapientiae scilicet studiis. |
| [0654B] | Enim vero, si ab alio moveri corporis est, quanto magis movere aliud? |
| [0675B] | Auditum vero quid aliud decipiet, quam sonorum similitudo? |
| [0678B] | Itaque et sensum dividunt: et intellectualibus quidem, a spiritali suo semine; sensualibus vero, ab animali, quia spiritalia nullo modo capiat; et illius quidem esse invisibilia, hujus vero visibilia, et humilia, et temporalia, quae sensu conveniantur, in imaginibus constituta. |
| [0703A] | Spiritui vero contraria, quae spirare non videntur, carentia pulmonibus et arteriis, culices, formicas, tineas, et hoc genus minutalia. |
| [0678B] | Itaque et sensum dividunt: et intellectualibus quidem, a spiritali suo semine; sensualibus vero, ab animali, quia spiritalia nullo modo capiat; et illius quidem esse invisibilia, hujus vero visibilia, et humilia, et temporalia, quae sensu conveniantur, in imaginibus constituta. |
| [0658B] | Sol enim corpus, siquidem ignis; sed quod aquila confiteatur, neget noctua; non tamen praejudicans aquilae: tantumdem et animae corpus invisibile carni si forte, spiritus vero visibile: sic Joannes, in spiritu Dei factus, animas martyrum conspicit (Apoc. |
| [0679A] | Si corporalia quidem sentiuntur, incorporalia vero intelliguntur, rerum genera diversa sunt, non domicilia sensus et intellectus, id est, non anima et animus. |
| [0679A] | Si vero ab anima corporalia sentiuntur, jam ergo intellectualis est vis animae, [0679B] non tantum sensualis: nam dum sentit, intelligit; quia si non intelligit, nec sentit. |
| [0659B] | Caeterum composititiam et structilem, si effigiatam; tanquam alio eam modo effigians intellectualibus formis, pulchram justitia et disciplinis philosophiae, deformem vero contrariis artibus. |
| [0679C] | Cum vero sequitur et addicitur, perinde intellectus animae addicitur, quam sequitur animus cui addicitur intellectus. |
| [0725B] | Nihilominus tamen fieri videntur, quae fieri tamen non videntur; actu enim fiunt, effectu vero non fiunt. |
| [0654C] | Corporalium aiunt rerum ualitates, ut terrae, ut ignis, corporalibus sensibus renuntiari, ut tactu, ut visu: incorporalium vero intellectualibus conveniri, ut benignitatis, vel malignitatis. |
| [0662A] | Cui vero tantum patuit in Dei opera, ut alicui haec deesse praesumpserit? |
| [0662C] | Si vero non putas capere tam minuta corpuscula Dei [0663A] ingenium, sic quoque magnificentiam ejus agnoscas, quod modicis animalibus, sine necessariis membris nihilominus vivere instruxerit, salvo etiam visu sine oculis, et esu sine denticulis, et digestu sine alveis: quemadmodum et incedunt quaedam sine pedibus, manante impetu, quod angues; et insurgente conatu, quod vermes; et spumante reptatu, quod limaces. |
| [0688B] | Naturalium vero scientia ne in bestiis quidem deficit. |
| [0738B] | Hoc igitur opus mortis, separationem carnis atque animae, seposita quaestione fatorum et fortuitorum, bifariam distinxit humanus adfectus, in ordinariam et extraordinariam formam: ordinariam quidem naturae deputans placidae cujusque mortis; extraordinariam vero praeter naturam judicans violenti cujusque finis. |
| [0689B] | Ingressa vero corpus, statimne obliviscitur, an aliquanto post? |
| [0644C] | Neque vero etiam judicii nomine vindicari hoc dogma; evacuari enim, si crimina non aliter puniantur, aut merces non alia bonis detur, quam in animalia restitutio. |
| [0644C] | Delirare vero magis Empedoclem, qui μετενσωματωσιν induxerit, bestias ex hominibus, et homines ex bestiis revolventem. |
| [0645C] | Christianam vero eam esse sententiam: a daemoniis plurimum incuti somnia, etiam vera interdum; Deo interim deputanda, si quae honesta, sancta, prophetica, revelatoria, aedificatoria, vacatoria; quaedam etiam sibimetipsi animam fingere ex intentione circumstantiarum; reliqua denique extasi separanda. |
| [0692B] | Quantae vero nationes sub ferventissimo axe censentur, colorem quoque excoctae? |
| [0708B] | Et se quidem finxit summum patrem, illam vero injectionem suam primam, qua injecerat angelos et archangelos condere: hujus eam propositi [0709A] compotem exilisse de patre, et in inferiora desultasse; atque illic praevento patris proposito, angelicas potestates genuisse, ignaras patris, artificis mundi hujus; ab his vero per invidiam retentam, ne digressa ea alterius genimina viderentur; et idcirco omni contumeliae addictam, ut nusquam discedere depretiatam liberet, humanae quoque formae succidisse, velut vinculis carnis coercendam; ita multis aevis per alios atque alios habitus foemininos volutatam, etiam illam Helenam fuisse, exitiosissimam Priamo, et Stesichori postea oculis, quem et excaecasset ob convicium carminis, dehinc reluminasset ob satisfactionem laudis; proinde migrantem eam de corporibus in corpora, postrema dedecoratione, sub titulo prostitisse Helenam viliorem: [0709B] hanc igitur esse ovem perditam, ad quam descenderit pater summus, Simon scilicet, et primum recuperata ea et revecta, nescio humeris an foeminibus, exinde ad hominum respexerit salutem, quasi per vindictam liberandorum ex illis angelicis potestatibus; quibus fallendis, et ipse configuratus aeque, et hominibus hominem ementitus, in Judaea quidem filium, in Samaria vero patrem gesserit. |
| [0700C] | Jam vero si ex mortuis vivi, utique singuli ex singulis. |
| [0673A] | Proinde, cum Plato, soli Deo segregans rationale, duo genera subdividit ex rationali, indignativum quod appellant θυμικον, concupiscentivum quod vocant επιθυμητικον, ut illud quidem commune sit nobis et leonibus, istud vero cum muscis, rationale porro cum Deo; video et de hoc mihi esse retractandum, propter ea quae in Christo deprehenduntur. |
| [0695B] | Excessus vero maledictus, adulteria, et stupra, et lupanaria. |
| [0748B] | Et tamen ille daemon postquam circumstantes circumvenire tentavit, instantia divinae gratiae victus, id quod in vero est, invitus confitetur. |
| [0654A] | Et siquidem inanimale est, extrinsecus movebitur; si vero animale, intrinsecus. |
| [0697A] | Si vero Samius [0697B] Sophista Platoni auctor est animarum de recidivatu revolubili semper ex alterna mortuorum atque viventium suffectione, certe ille Pythagoras, etsi bonus caetera, tamen ut hanc sententiam exstrueret, non turpi modo, verum etiam temerario mendacio incubuit. |
| [0646B] | Suam vero eam esse sententiam (quae interim ab Ecclesia non probatur) quod in sinum Abrahae seu paradisum (de quo librum ediderit) martyrum solae animae commigrent, reliquae vero ad inferos. |
| [0643C] | Ad fidem quoque pertinere, quod Plato partitur [0643C] animam per rationalem et irrationalem; ita tamen ut naturae primaevae deputetur rationale, irrationale vero transgressioni; non tamen placere irrationalis distinctionem in indignativum et concupiscentivum, quod utrumque etiam Christo et rationali animae competat. |
| [0660A] | Jam vero, prout Scripturae leguntur, aut Psalmi canuntur, aut adlocutiones proferuntur, aut petitiones delegantur, ita inde materiae visionibus subministrantur. |
| [0669A] | Sic et spiritus, qui illic de tormento aquae anhelat, non ideo separabitur in partes, quia per partes administratur, substantia quidem solidus, opera vero divisus. |
| [0702A] | Aethalides autem et [0702A] Hermotimus fabam quoque in pabulis communibus inruerat; Pythagoras vero ne per fabalia quidem transeundum discipulis suis tradidit. |
| [0750B] | Jam vero, quam iniquissimum etiam apud inferos, si et nocentibus adhuc illic bene est, et innocentibus nondum? |
| [0646B] | Suam vero eam esse sententiam (quae interim ab Ecclesia non probatur) quod in sinum Abrahae seu paradisum (de quo librum ediderit) martyrum solae animae commigrent, reliquae vero ad inferos. |
| [0704C] | Siquidem substantia propria est rei cujusque, natura vero potest esse communis. |
| [0709A] | Et se quidem finxit summum patrem, illam vero injectionem suam primam, qua injecerat angelos et archangelos condere: hujus eam propositi [0709A] compotem exilisse de patre, et in inferiora desultasse; atque illic praevento patris proposito, angelicas potestates genuisse, ignaras patris, artificis mundi hujus; ab his vero per invidiam retentam, ne digressa ea alterius genimina viderentur; et idcirco omni contumeliae addictam, ut nusquam discedere depretiatam liberet, humanae quoque formae succidisse, velut vinculis carnis coercendam; ita multis aevis per alios atque alios habitus foemininos volutatam, etiam illam Helenam fuisse, exitiosissimam Priamo, et Stesichori postea oculis, quem et excaecasset ob convicium carminis, dehinc reluminasset ob satisfactionem laudis; proinde migrantem eam de corporibus in corpora, postrema dedecoratione, sub titulo prostitisse Helenam viliorem: [0709B] hanc igitur esse ovem perditam, ad quam descenderit pater summus, Simon scilicet, et primum recuperata ea et revecta, nescio humeris an foeminibus, exinde ad hominum respexerit salutem, quasi per vindictam liberandorum ex illis angelicis potestatibus; quibus fallendis, et ipse configuratus aeque, et hominibus hominem ementitus, in Judaea quidem filium, in Samaria vero patrem gesserit. |
| [0709B] | Et se quidem finxit summum patrem, illam vero injectionem suam primam, qua injecerat angelos et archangelos condere: hujus eam propositi [0709A] compotem exilisse de patre, et in inferiora desultasse; atque illic praevento patris proposito, angelicas potestates genuisse, ignaras patris, artificis mundi hujus; ab his vero per invidiam retentam, ne digressa ea alterius genimina viderentur; et idcirco omni contumeliae addictam, ut nusquam discedere depretiatam liberet, humanae quoque formae succidisse, velut vinculis carnis coercendam; ita multis aevis per alios atque alios habitus foemininos volutatam, etiam illam Helenam fuisse, exitiosissimam Priamo, et Stesichori postea oculis, quem et excaecasset ob convicium carminis, dehinc reluminasset ob satisfactionem laudis; proinde migrantem eam de corporibus in corpora, postrema dedecoratione, sub titulo prostitisse Helenam viliorem: [0709B] hanc igitur esse ovem perditam, ad quam descenderit pater summus, Simon scilicet, et primum recuperata ea et revecta, nescio humeris an foeminibus, exinde ad hominum respexerit salutem, quasi per vindictam liberandorum ex illis angelicis potestatibus; quibus fallendis, et ipse configuratus aeque, et hominibus hominem ementitus, in Judaea quidem filium, in Samaria vero patrem gesserit. |
| [0711C] | Spiritus [0711C] vero et virtus extrinsecus conferuntur ex Dei gratia. |
| [0701B] | Ecce enim Euphorbum militarem et bellicam animam satis constat vel de ipsa gloria clypeorum consecratorum; Pythagoram vero tam residem et imbellem, ut praelia tunc Graeciae vitans, Italiae maluerit quietem, geometricae et astrologiae et musicae devotus, alienus studio et adfectu Euphorbi. |
| [0717A] | De iderabit igitur cibos anima, sibi quidem ex caussa neces itatis, carni vero ex natura proprietatis. |
| [0646B] | Neque vero ab inferis animas ex imperio daemonum per magicam (cujus species aliquot recenset) aut [0646C] ex arbitrio huc redire. |
| [0643C] | Neque audiendos haereticos, qui non aliter quam suas Plato Idaeas, intellectualia faciunt veritates, sensualia vero imagines veritatis dumtaxat, sed perinde animam per corpus corporalia sentire, quemadmodum [0643D] per animum incorporalia intelligit; sic tamen ut etiam sentiat, cum intelligit. |
| De Baptismo Et De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1169C] | Et post pauca: Adveniet autem Dies Domini ut fur; in quo coeli magno impetu transient, elementa vero calore solventur, terra autem, et quae in ipsa sunt opera, exurentur. |
| [1160B] | Denique vero homo singulariter factus est ad imaginem, Christi nimirum, qui, ut S. |
| [1165B] | Quod vero ad Graecos attinet, idem mos etiamnum apud ipsos perseverat, ut Sacramentum Confirmationis mox Baptismo, non autem ab Episcopo, sed ipso Presbytero baptizante, subjungatur: qua de re videndus Juenin Diss. |
| [1200D] | Et hoc sensu [1200D] etiam hic intelligendus videtur; non enim Christus in Pentecoste, si diem intelligas, coelos conscendit, at vero intermedio illo tempore, scilicet die quadragesima post Resurrectionem. |
| [1171C] | Quid vero istud, Baptismum benedici? |
| [1152C] | Quid vero, quod nonnisi praemissis ejusmodi lotionibus preces ad deos fundi oportuerit? |
| [1182A] | Cum quidam in Corinthiorum Ecclesia a Paulo, alii a Petro, alii ab Apollo baptizati fuissent, contentio inter illos, ac velut schisma obortum fuerat, dum alii baptismum suum aliis praeferebant, ceu a praestantiore datum: Ego quidem, dicentes, sum Pauli, ego autem Apollo: ego vero Cephae: ego vero Christi. |
| [1142D] | Jam vero de solo suggestu et apparatu honoris retractandum, etc. |
| [1195C] | Postquam vero non solum praeteritorum remissio, sed etiam futurorum dona palam proponuntur, non audis, sed te ipse laedis, quantum nec inimici forte laederent. |
| [1182A] | Cum quidam in Corinthiorum Ecclesia a Paulo, alii a Petro, alii ab Apollo baptizati fuissent, contentio inter illos, ac velut schisma obortum fuerat, dum alii baptismum suum aliis praeferebant, ceu a praestantiore datum: Ego quidem, dicentes, sum Pauli, ego autem Apollo: ego vero Cephae: ego vero Christi. |
| [1140B] | Denique vero insigniores nostrorum temporum Medici [1140C] et Philosophi Basiliscos, eorumque praecipue natales, ad fabulas amandare non verentur. |
| [1159C] | At vero similitudo, apud Graecos sumi solet pro imagine, quae presse ac velut ad unguem exprimit suum prototypon. |
| [1152A] | Haec vero Mithriaca sacra, quae in speluncis abditis fieri solebant, Persarum propria erant, qui nomine Mithrae, ut testatur Macrob. |
| [1192A] | Quidquid vero de his sit, malim certe constantiam hic accipere pro stabili et canonice constituto ordine ac regula, [1192B] ad personam ministrantis spectante: quae regula utique in casu necessitatis, ut aliae leges ecclesiasticae et humanae, locum non habent. |
| [1169B] | Quid vero, quod Joseph. |
| [1194B] | An vero Philippus ab eunucho in curru? |
| [1194C] | Quisnam vero hic fuerat, [1194D] praeterea nil notum. |
| [1168B] | Non minus etiam in Maximiani, et Philippi, patris, nummis, ejusmodi simulacrum cernitur, et prior quidem PAX AUGUSTI, posterior vero PAX AETERNA inscribitur. |
| [1196C] | Singulariter vero sanctus Carolus Borromaeus in Concil. |
| [1157A] | In specie vero illae Nymphae, fluminum, stagnorum, et puteorum praesides, Naiades, aut Ephydriades, etc. |
| [1143D] | At vero animam per Baptismum in aqua ubilibet obvia, simplici, etc. |
| [1151D] | Quod vero jam ad Sacra Isidis attinet, ea admodum arcana, ac nonnisi nocturna fuisse, a solis foeminis peragi solita, perhibentur. |
| [1152C] | Eadem de [1152C] re ita testatur: Neque vero aut XVI Foeminae (erant hae sacris et ludis Junoniis in Elide praefectae) aut aediles Eliorum, ullam attingunt muneris sui partem, priusquam se peculiari lue et aqua (ex Piera fonte hausta) lustrarint. |
| [1167A] | EPHRAIM vero, secundo genitus, exhibebat Novum Testamentum, eratque FIGURA ipsius Christi, et Ecclesiae, tanquam posterioris (sed nonnisi tempore rursus) ac quasi in Christo secundo genitae, sed meritis ac privilegiis longe amplioris, in qua non figura Crucis esset, sed crux ipsa, CHRISTUS CRUCIFIXUS. |
| [1190B] | Alias, vel sin vero; ut adeo sensus sit: «Si vero non servatus fuerit suus Ecclesiae honor, et eorum, qui ad officia divina vocati ac deputati sunt, auctoritas, aeque jus illud laicis concedendum erit, omni jam ordine turbato, etc. |
| [1144D] | Aut cur non potius has voculas ut opinor ironice, pro scilicet, accipiamus, ut sensus sit: quasi vero DEUS nihil posset, quod supra vires, et exigentiam aquae, aut alterius creaturae, esset? |
| [1188B] | Quomodo vero Baptismus sanguinis vicem suppleat, effectumque praestet Baptismi aquae, mox antea diximus in Not. |
| [1173A] | Erat ergo Baptismus ille tantum extrinsece, scilicet quantum ad mandatum illud Dei, ex quo fuit a Joanne administratus: non vero intrinsece, et quantum ad naturam suam, Divinus, sed omni virtute, sibi indita, destitutus. |
| [1166D] | Cum vero Jacob commutatas manus decussatim, id est, sese mutuo intersecantes, adeoque dexteram (quae natura sua dignior est, quia fortior) Ephraim, secundo genito, Manassi vero primogenito, sinistram imposuisset, Joseph, velut errorem, quem putabat, correcturus, dexteram patris a capite Ephraim removere, atque in caput Manassis transferre contendit: Jacob vero, altioris haud dubie [1167A] Mysterii conscius, in proposito suo perseverans, semel auspicatam benedictionem eodem ritu perfecit. |
| [1144D] | Inanitas: Symmacho αργον, vacuum; LXX vero per αορατος, Invisibilis. |
| [1149C] | Alter vero in Script. |
| [1183B] | Caeterum nonnulla transpositione verborum noster hic usus est, Baptismum secundo, Fidem vero (quam per Ecclesiam, cujus illa utique velut anima, haec vero verae Fidei ac Religionis propria sedes est, denotare videtur) tertio loco commemorans. |
| [1166D] | Joseph videlicet ambos filios suos coram Jacob, patre suo, constituit, et quidem primogenitum Manassen ad sinistram suam, quae scilicet directe respiciebat dexteram Jacob: Ephraim vero ad dexteram suam, et consequenter ad sinistram ejusdem Jacob, haud utique dubius, Jacob dexteram suam impositurum ei, qui ad dexterum quoque ejus latus collocatus fuerat, ipsi nimirum Manassi, sinistram vero alteri, scilicet Ephraim. |
| [1143A] | Singulariter vero pro ornatu capitis, et capillorum convolutis cirrhis ponitur, ut est illud Statii, l. |
| [1166C] | Acceperat), Manassen vero in sinistra sua, ad dexteram scilicet patris (Jacob), applicuitque ambos ad eum. |
| [1145A] | Quis vero hic, SPIRITUS DEI? |
| [1189C] | Interea tamen sensim factum fuit, in Parochialibus quoque Ecclesiis baptisteria publica erigerentur, et Episcopi jam passim solius Baptismi solemnis, scilicet in Sabbato sancto, et pervigilio Pentecostes conferendi, potestatem sibi reservarent, Presbyteris vero extra illa tempora Baptismi conferendi generale quoddam jus, ac ipsi sacrae ordinationi, quam ab Episcopis consequebantur, velut annexum, facerent. |
| [1168A] | Nummo quodam simulacrum cernitur flexo genu, dexteram ipsi Imperatori porrigens, sinistra vero oleae ramum praeferens, cum [1168B] inscriptione: RESTITUTORI HISPANIAE, scilicet eam pacatam reddenti. |
| [1189A] | Postquam vero, adhuc latius increscente fidelium multitudine, in amplioribus praesertim Dioecesibus, difficilior quibusdam ad [1189A] cathedrale baptisterium accessus erat, ut saluti animarum eo certius consuleretur, in singulis quoque Parochialibus Ecclesiis baptisteria erigebantur, cujusque pastoris curae et administrationi deputata, Episcopis vero solum Baptismum solemnem, nonnisi bis in anno conferendum, sibi reservantibus, alias vero pleno jure baptizandi Parochis relicto. |
| [1187D] | XX, 16, et XXII, 14, alludit: Multi sunt vocati, pauci vero electi. |
| [1155C] | Neque vero beneficiis solum, sed malignis quoque fontibus arcanum quoddam numen inesse credebant, divinis cultibus propitiandum, ut exitialem illorum vim, quam tamen natura sibi inditam habebant, averruncarent; cujusmodi erant aquae Alcyoniae paludis apud Pausan. |
| [1186B] | Dolendum vero est, haec et alia ejus Graeca monumenta vetustate pridem consumpta interiisse. |
| [1157A] | Caeterum vero hae Nymphae nequaquam propitia semper habebantur numina, sed sacrificiis, ne nocerent, [1157B] placanda; unde Theocrito, Idyll. |
| [1161C] | Hic vero L. |
| [1158B] | Caeterum vero piscinam hanc BAPTISMI nostri figuram fuisse, inter caeteros SS. |
| [1159B] | At vero aliam quoque similitudinis significationem aperit cit. |
| [1147C] | Caeterum vero Aquam quoddam Vitae aeternae symbolum esse, Christus ipse mulieri Samaritanae Jo. |
| [1179C] | Licet autem Tertulliano alias disciplina etiam doctrinam significet, videtur tamen, in pressiori sensu, doctrinam dici, quae a docente egreditur, tum vero hanc in discentibus receptam, horumque moribus efformatam, disciplinam appellari. |
| [1186A] | Si vero hoc ipsum Concil. |
| [1143B] | [1143B] Sane vero Author naturae brevissima via, nec multo instrumentorum apparatu utitur, nihil facit frustra, non multiplicat entia sine necessitate, etc. |
| [1166D] | Joseph videlicet ambos filios suos coram Jacob, patre suo, constituit, et quidem primogenitum Manassen ad sinistram suam, quae scilicet directe respiciebat dexteram Jacob: Ephraim vero ad dexteram suam, et consequenter ad sinistram ejusdem Jacob, haud utique dubius, Jacob dexteram suam impositurum ei, qui ad dexterum quoque ejus latus collocatus fuerat, ipsi nimirum Manassi, sinistram vero alteri, scilicet Ephraim. |
| [1166D] | Cum vero Jacob commutatas manus decussatim, id est, sese mutuo intersecantes, adeoque dexteram (quae natura sua dignior est, quia fortior) Ephraim, secundo genito, Manassi vero primogenito, sinistram imposuisset, Joseph, velut errorem, quem putabat, correcturus, dexteram patris a capite Ephraim removere, atque in caput Manassis transferre contendit: Jacob vero, altioris haud dubie [1167A] Mysterii conscius, in proposito suo perseverans, semel auspicatam benedictionem eodem ritu perfecit. |
| [1169B] | Et Sibylla vero, et Hystaspis, futuram rerum corruptibilium consumptionem per ignem dixerunt. |
| [1169B] | Qui vero appellantur Stoici Philosophi, ipsum etiam Deum in ignem dissolutum iri docent, ac novum per mutationem mundum fore dicunt. |
| [1191D] | Quin vero S. |
| [1173B] | Luculenter significavit, inquiens: Ego baptizavi vos Aqua, ille vero baptizabit vos SPIRITU SANCTO. |
| [1174A] | Nihilominus vero, ut S. |
| [1174C] | Et vero Paulus minime putabat, ipsis suffecisse Baptismum Joannis, eo quod per eundem nondum Christi Ecclesiae initiati fuissent. |
| [1175D] | [1175D] πυρι, Θυισ vero sit ille Baptismus, εν Πνευματι αγιω, και in Spiritu Sancto et igni, multos exercuit, quin et quibusdam vehementer errandi occasionem praebuit. |
| [1175D] | Quidquid vero de his sit, certum est, ab Apostolis nunquam ignem ad Baptismum adhibitum, adeoque [1176A] id a Christo minime praeceptum fuisse, ac proin Ecclesiam ab hac praxi semper abhorruisse. |
| [1202A] | Quid vero, quod Christus ipse in monte Oliveti (Luc. |
| [1176D] | Simulata vero et instabilis seu non seria, moxque iterum deserenda, tingitur in judicium. |
| [1177D] | Itaque in ea opinione erat Tertullianus, Apostolos ante Passionem et Resurrectionem nonnisi Baptismum Joannis dispensasse, Baptismum vero Christi primum postea institutum fuisse, ut post pauca explicatius affirmat. |
| [1175D] | Fuere enim veterum haereticorum quidam, qui ignem illum simpliciter, ac de vero et elementari igne nostro intelligendum, ideoque in Baptismo non minus ignem quam aquam adhibendam putarunt. |
| [1179B] | I, 4): jam vero a Christo institutore ad rationem Sacramenti elevabatur, ut communius Theologi nostri tenent. |
| [1189C] | Neque vero etiam haec disciplinae species diu permansit, sed tandem ampliatis Dioecesibus, et nimium accrescente multitudine catechumenorum, etc. |
| [1180B] | Nec mirum; quoniam et ipsi Baptismo Christi nonnisi [1180B] cum fide suscepto salus promissa fuerat: Qui crediderit, et baptizatus fuerit, salvus erit; qui vero non crediderit (etsi jam baptizatus), condemnabitur. |
| [1180C] | Stricte sumendo, locus est, εν ω, vel, ut Suidas habet, τελωνειον, ut idem ait, καθεζεται ο τελωνης, in quo sedet telones, seu telonarius, sic dictus απο του τελους aliquando etiam vectigal aut tribulum significat) et ωνειν, (Graecis enim τελος quod iisdem emere est; illis namque temporibus vectigalia sub annuis plerumque censibus sibi redempta possidebant, indeque proprie τελωναι, Redemptores vectigalium, [1180C] apud Romanos vero Publicani, nominabantur, ceu publicae pecuniae, publico nimirum aerario inferendae, vel ab eodem redimendae, aut praefecti, aut sub his exactores: quod posterius hominum genus, ob importunitatem suam et avaritiam, pessimasque huic conjunctas artes, ferme, ubilibet, Judaeis vero maxime, invisum erat, qui prae caeteris se ingenuos ac libertati natos credebant, Joan. |
| [1181B] | Ait: Fides perficitur per Baptismum, Baptismus vero fundamento fidei nititur, etc. |
| [1171A] | Aqua enim sine praedicatione Dominicae crucis (ecce lignum) ad nullos usus futurae salutis est; cum vero salutaris fuerit Crucis mysterio consecrata, tunc ad usum spiritalis lavacri, et salutaris poculi, temperatur. |
| [1182D] | Prius est ergo ( dignitate et auctoritate institutionis) docere: posterius baptizare, at vero caeteroquin major est praestantia Baptismi, velut ad quem ipsa praedicatio unice disponit. |
| [1183B] | Caeterum nonnulla transpositione verborum noster hic usus est, Baptismum secundo, Fidem vero (quam per Ecclesiam, cujus illa utique velut anima, haec vero verae Fidei ac Religionis propria sedes est, denotare videtur) tertio loco commemorans. |
| [1195B] | Hoc idem vero facere cum quis jam se satis praeparatum senserit, id vero periculo non vacat, subrepentis interea somnolentiae, aut occasionis deinceps amittendae. |
| [1184B] | Interea vero ex dictis manifestum est opinionem contrariam jam Saec. |
| [1185A] | [1185A] At vero quid vetat in tanta incertitudine Africanorum Praesulum, Agrippiniani Episcopatus initium, ipsumque sub Agrippino Concilium ante an. |
| [1186B] | Insuper vero in l. |
| [1145D] | Quid vero S. |
| [1186C] | Praeterea vero plurimae illis aliae erant, ex vanissimis traditionibus ad ostentationem usque observari solitae, ut Marc. |
| [1155D] | Ita vero de Alexandro Imp. |
| [1190A] | Quid vero etiam hoc praesente, sed aegrotante, aut aliter impedito, vel in subitaneis atque extraordinariis casibus, fieri opus erat? |
| [1190C] | Junius vero, retenta voce dicentes, solum interpunctiones mutat, ita inchoans: Nisi Episcopi jam, etc. |
| [1148B] | Habet: Sed et Romanorum Ecclesia Clementem a Petro (ubinam vero nisi Romae? |
| [1190D] | Postea vero [1191A] etiam vox haec ad ipsa illa tributa pendenda translata fuerat. |
| [1191B] | Tandem vero pro substantia vel facultatibus, seu bonis alicui propriis, accipitur, ut in lib. |
| [1140B] | Velut maximam plagam Judaeis comminatur: Ecce ego mittam vobis (quod Vulgata per regulos serpentes, LXX vero per οφεις θανατουντας, serpentes lethiferos, reddunt) quibus non est incantatio, seu contra quos nullum magicae artis carmen proficit. |
| [1192C] | Caeterum cum de jure [1192C] loquitur, non illico omnem a foeminis, saltem in casu extremae necessitatis, baptizandi facultatem excludit; quin vero baptizare ipsis licet, tenenturque, si scilicet vir non adfuerit, aut verecundia prohibeat, ab eo baptismum administrari. |
| [1185B] | Denique vero ut nec sancto Cypriano et Agrippino, ita nec Tertulliano error hic quidpiam labis intulit: quippe cum Dogma illud de haereticis non rebaptizandis nondum ab Ecclesia definitum, imo res haec ad solam Ecclesiae disciplinam pertinere etiam aliis Patribus, vitae sanctitate insignibus, visa fuerit, Unde neque post mortem sancti Stephani Pont. |
| [1192D] | At vero spurius hic liber diligenter distinguendus est a libris aliis, communiter Basilio, Ep. |
| [1194B] | Quis vero? |
| [1194D] | Potest enim inordinate petens baptismum, ejus ministrum decipere, sine legitima videlicet dispositione, neque vero, sed simulato duntaxat animo accedens. |
| [1195B] | Quod vero aliorum, ex aliis causis baptismum nimium diu olim procrastinantium, exempla attinet, ea imitationi nostrae minime proposita sunt. |
| [1195B] | Hoc idem vero facere cum quis jam se satis praeparatum senserit, id vero periculo non vacat, subrepentis interea somnolentiae, aut occasionis deinceps amittendae. |
| [1195C] | Quoniam vero non materiae alicujus fucum, sed animae purgationem tibi rex munificus pollicetur, moras excusationesque nectis, impedimenta causasque affers, qui debebas ad hoc donum accurrere. |
| [1197C] | At vero gratia semel parvulo credita, quae deinceps contra omnem vim secura quiescit, qua administratione opus habet? |
| [1151C] | Alii credunt, sub Iside Terram, aut Lunam, aut Caniculae sidus (eo quod ad hujus exortum Nilus Aegyptum inundare soleat), aut Cererem, aut Minervam, aut aliam ex deastris aliquam, latere; quidam vero apud illustrissimum et eruditiss. |
| [1199A] | Ad Himmerium Tarraconensem episcopum, omnium Ecclesiarum consuetudinem allegat; posterior vero in ep. |
| [1152D] | Magnam Matrem: Phryges vero Rheae, et Cybeles: Assyrii, teste Macrob. |
| [1200C] | Ex hactenus autem dictis clare perspicimus, Festa PASCHATIS et PENTECOSTES ab ipsis Apostolis instituta fuisse, sub aliis autem, quam apud Hebraeos, [1200C] ritibus, aliisque, tanquam rerum scilicet praeteritarum, symbolis; et Pascha quidem in memoriam RESURRECTIONIS Christi, nos a morte peccati ad vitam gratiae resuscitantis: Pentecoste vero, in commemorationem SPIRITUS SANCTI, super Apostolos in Ecclesiam primitus effusi, celebranda. |
| [1140D] | Num vero, oppones, acrostichis haec, jam ante Christum natum a Cic. |
| [1201B] | Tum vero dimittebantur ex Ecclesia, Diacono, ut in L. |
| [1201C] | Et infra: Qui vero in ejus (Christi) mortem initiatur (consepeliendus ei in Baptismo) primum JEJUNARE debet, et postea baptizari. |
| [1203B] | An vero haec confessio, Baptismo ab adultis praemittenda, fuerit peccatorum in specie, an generalis duntaxat, etiamnum inter Criticos controvertitur. |
| [1204A] | Insuper vero et diem quamlibet Dominicam (quoniam et hanc Christi Resurgentis memoriae sacram esse voluit) jejunio obnubilandam haud esse, Ecclesia constituit, ut ex Can. |
| [1204B] | Quid vero quod in Conc. |
| [1182C] | Est, illud vero Απολλως εξεμπλαριβυσ scriptum habetur) quartae Atticorum, cujus genitivus est Απολλω; quin etiam in accus. |
| [1184B] | At vero novum hic exurgit dubium, an Agrippinus ex Tertulliano, anve hic ex illo (coaevos enim fuisse constat) hunc errorem hauserit? |
| [1195A] | Quid vero, quod etiam Theodosius M. |
| [1147A] | Nam et DEO Graeca phrasi, pro per DEUM: constitit vero pro firmiter stetit, aut potius pro constitutum est, intelligi potest. |
| [1183D] | At vero clarum est, eumdem loqui de haereticis universim, idemque in l. |
| [1188D] | Postquam vero, adhuc latius increscente fidelium multitudine, in amplioribus praesertim Dioecesibus, difficilior quibusdam ad [1189A] cathedrale baptisterium accessus erat, ut saluti animarum eo certius consuleretur, in singulis quoque Parochialibus Ecclesiis baptisteria erigebantur, cujusque pastoris curae et administrationi deputata, Episcopis vero solum Baptismum solemnem, nonnisi bis in anno conferendum, sibi reservantibus, alias vero pleno jure baptizandi Parochis relicto. |
| [1203D] | Utrique enim humiliatio ista gravis accidit: spiritui quidem ob nativam suam nobilitatem ac praestantiam, imo et innatam ex peccato superbiam: carni [1203D] vero ob nativam suam inertiam, generosos ejusmodi ausus refugientem; nam et ad hos spiritus quandoque promptus est, caro autem infirma. |
| [1189A] | Postquam vero, adhuc latius increscente fidelium multitudine, in amplioribus praesertim Dioecesibus, difficilior quibusdam ad [1189A] cathedrale baptisterium accessus erat, ut saluti animarum eo certius consuleretur, in singulis quoque Parochialibus Ecclesiis baptisteria erigebantur, cujusque pastoris curae et administrationi deputata, Episcopis vero solum Baptismum solemnem, nonnisi bis in anno conferendum, sibi reservantibus, alias vero pleno jure baptizandi Parochis relicto. |
| [1199C] | Porro autem pesach, phase, vel pascha, TRANSITUM [1199C] significant: unde etiam Aquila pascha vertit υπερβασιν, transgressionem, vel transcensum, Symmachus vero υπερμαχησιν, propugnationem: nemo autem Interpretum Graecorum Passionem vertit. |
| [1174B] | Ille vero ait: In quo ergo baptizati estis? |
| [1141B] | Quid vero? |
| [1173B] | Ad Baptismum, inquit: Initiatorum erat Joannis Baptisma: istud vero perfectorum. |
| [1180C] | Stricte sumendo, locus est, εν ω, vel, ut Suidas habet, τελωνειον, ut idem ait, καθεζεται ο τελωνης, in quo sedet telones, seu telonarius, sic dictus απο του τελους aliquando etiam vectigal aut tribulum significat) et ωνειν, (Graecis enim τελος quod iisdem emere est; illis namque temporibus vectigalia sub annuis plerumque censibus sibi redempta possidebant, indeque proprie τελωναι, Redemptores vectigalium, [1180C] apud Romanos vero Publicani, nominabantur, ceu publicae pecuniae, publico nimirum aerario inferendae, vel ab eodem redimendae, aut praefecti, aut sub his exactores: quod posterius hominum genus, ob importunitatem suam et avaritiam, pessimasque huic conjunctas artes, ferme, ubilibet, Judaeis vero maxime, invisum erat, qui prae caeteris se ingenuos ac libertati natos credebant, Joan. |
| [1190B] | Alias, vel sin vero; ut adeo sensus sit: «Si vero non servatus fuerit suus Ecclesiae honor, et eorum, qui ad officia divina vocati ac deputati sunt, auctoritas, aeque jus illud laicis concedendum erit, omni jam ordine turbato, etc. |
| [1191D] | Quare eos, qui ab ipsis baptizati erant, tanquam a laicis baptizatos, jusserunt ad Ecclesiam venientes vero Ecclesiae baptismate expurgari. |
| [1141D] | Duas ejusdem nominis foeminas solerter distinguit, hancque Montani, in Phrygia Asiae [1141D] Pepuzianorum magistram, illam vero Tertulliani nostri, in sola Africa collocat, Caianae haeresi, ut supra jam monuerat, addictam. |
| [1153A] | Deae coelestis, Germani vero apud Tacit. |
| [1166D] | Cum vero Jacob commutatas manus decussatim, id est, sese mutuo intersecantes, adeoque dexteram (quae natura sua dignior est, quia fortior) Ephraim, secundo genito, Manassi vero primogenito, sinistram imposuisset, Joseph, velut errorem, quem putabat, correcturus, dexteram patris a capite Ephraim removere, atque in caput Manassis transferre contendit: Jacob vero, altioris haud dubie [1167A] Mysterii conscius, in proposito suo perseverans, semel auspicatam benedictionem eodem ritu perfecit. |
| De Carne Christi | Reditus in Auctori Indicem |
| [0763A] | His vero quae insuper argumentantur, nos resistemus. |
| [0778A] | An vero, ut per angelum liberaret hominem? |
| [0784A] | Caeterum, si tam carnem habuit, quam spiritum, cum de duarum substantiarum conditione pronuntiat, quas et ipse gestat, non potest videri de spiritu quidem suo, de carne vero non sua determinasse. |
| [0772A] | Tacentibus apud nos quoque Prophetis de ignobili aspectu ejus, ipsae passiones, ipsaeque contumeliae loquuntur: passiones quidem, humanam carnem; contumeliae vero, inhonestam probavere. |
| [0791B] | Sicut et definiens ipsum quoque Christum unum, multiformis Christi argumentatores quatit, qui alium faciunt Christum, alium Jesum; alium elapsum de mediis turbis, alium detentum; alium in secessu montis, in ambitu nubis sub tribus arbitris clarum; alium caeteris passivum, ignobilem; alium magnanimum, alium vero trepidantem; novissime, [0792A] alium passum, alium resuscitatum; per quod suam quoque in alia carne resurrectionem adseverant. |
| [0752C] | Et vero, omnia verae carnis signa in Christo fuisse. |
| [0753C] | Interea vero, quod desideraretur in Laelandi britannico codice, cum a Gelonio non sit recognitus, operae pretium fuit [0754A] conferre cum tribus MS. |
| [0764A] | At vero Christus mori missus, nasci quoque necessario habuit, ut mori posset. |
| [0777A] | In Christo vero invenimus animam et carnem simplicibus et nudis vocabulis editas, id est animam animam, et carnem carnem; nusquam animam carnem, aut carnem animam: quando ita nominari debuissent, si ita fuissent: sed etiam sibi quamque substantiam divise pronuntiatas ab ipso, utique pro duarum qualitatum distinctione, seorsum animam, et seorsum carnem. |
| [0792A] | Ut et illi erubescant, qui affirmant carnem in coelis vacuam sensu, ut vaginam exempto Christo sedere: aut qui carnem et animam tantumdem, aut tantummodo animam, carnem vero non jam. |
| De Corona | Reditus in Auctori Indicem |
| [0096A] | Habes tuos sensus, tuos fastos: nihil tibi cum gaudiis saeculi; imo contrarium debes: Saeculum enim gaudebit, vos vero lugebitis (Joan. |
| [0083A] | Coronam si forte fascem existimas florum per seriem comprehensorum, [0083A] ut plures simul portes, ut omnibus pariter utaris, jam vero et in sinum conde, si tanta munditia est: in lectulum sparge, si tanta mollitia est: et in poculum crede, si tanta innocentia est, tot modis fruere, quot et sentis. |
| [0088B] | Quae vero hunc ordinem excesserint, ea non convenire usibus nostris, praesertim quae propterea scilicet, nec apud saeculum, nec in Dei rebus, nec in conversationibus Christi recognosci est. |
| [0095A] | Coronant et publicos ordines laureis publicae caussae, magistratus vero insuper aureis. |
| [0083A] | Omne autem quod contra naturam est, monstri meretur notam penes omnes, penes nos vero etiam elogium sacrilegii in Deum, naturae dominum et auctorem. |
| [0085A] | Nobis vero Moyses propheticus, non poeticus pastor, principem foeminam Evam facilius pudenda foliis, quam tempora floribus, incinctam describit. |
| [0089C] | Nulla vero distantia est abutendi, cum veritas [0090A] cessat utendi, cessante natura sentiendi; qua vult quis abutatur, cum non habeat qua utatur? |
| De Cultu Foeminarum | Reditus in Auctori Indicem |
| [1315A] | Deum vero artificem reprehendi ab iis qui cutem medicaminibus ungunt, genas maculant, oculos collinunt. |
| [1320B] | Omnis maritus castitatis exactor est; formam vero fidelis non expostulat, quia non iisdem bonis, quae gentiles putant, capimur; infidelis contra etiam suspectam habet, vel propter illam sceleratam in nos opinionem gentilium. |
| [1325B] | Nam quid prodest, faciem quidem frugi et expeditam et simplicitatem condignam divinae disciplinae exhibere, caetera vero corporis laciniosis [1325C] quasi non abutamur. |
| De Exhortatione Castitatis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0919B] | Cum vero nos ad exemplum suum hortatur, utique ostendens quid nos velit esse, id est continentes, pariter declarat quid nos esse [0919C] nolit, id est incontinentes. |
| [0920B] | Si vero rursus [0920C] aut saepius, jam una esse desiit; et erunt non duo in unam carnem, sed una plane costa in plures. |
| [0926B] | Ita enim et Apostolus dicit, quod sapere secundum carnem mors sit; secundum spiritum vero sapere vita aeterna sit in Christo Jesu Domino nostro. |
| [0928C] | Foeminas vero Cereri Africanae; cui etiam sponte abdicato [0929A] matrimonio adsenescunt, aversantes exinde contactum masculorum, usque ad oscula filiorum. |
| [0921B] | Ut opinor autem, unius et ejusdem Dei utraque pronuntiatio et dispositio est: qui tum quidem in primordio sementem generis emisit, indultis conjugiorum habenis, donec mundus repleretur, [0921B] donec novae disciplinae materia proficeret; nunc vero sub extremitatibus temporum compressit quod emiserat, et revocavit quod indulserat, non sine ratione prorogationis in primordio, et pastinationis in ultimo. |
| De Fuga In Persecutione | Reditus in Auctori Indicem |
| [0106C] | Et si velit Deus, tunc persecutionem patieris; si vero noluerit, silebunt nationes. |
| [0107B] | Si autem statu quidem bonum quod a Deo venit (nihil enim a Deo non bonum, quia divinum, quia rationale), sensui vero malum videtur, erit status in tuto, sensus in vitio. |
| [0107C] | Ita si bonum persecutio quoquo modo, quia de statu constat, merito definimus, quod bonum est, vitari non oportere: quia delictum sit, quod bonum est recusare; eo amplius, quod Deo visum est: jam vero nec posse vitari, quia a Deo evenit, cujus voluntas non poterit evadi. |
| [0108A] | Si vero incertus es, cur non ex aequalitate incerti metus inter utrumque eventum, etiam confiteri te posse praesumis, et salvum magis fieri quominus fugias, sicut negaturum te praesumis, ut fugias? |
| [0108B] | Si vero in Deo totum est, cur non totum relinquimus arbitrio ejus? |
| [0110B] | Jam vero quanta inaequalitas sententiarum jubentis fugere, et invitantis ad passionem, contrariam fugae? |
| [0117B] | Quod si Deo quidem hominem, et sanguinem meum debeo; nunc vero in eo sum tempore, ut quod Deo debeo expostuler; utique fraudem Deo facio, id agens, ne quod debeo solvam. |
| [0117B] | Bene observavi praeceptum, Caesari reddens quae sunt Caesaris, Deo vero quae sunt Dei abnegans? |
| [0112B] | Spiritum vero si consulas, quid magis sermone illo Spiritus probat? |
| [0107B] | Ita et persecutio statu bona est, quia divina et rationalis dispositio; sensui eorum vero quorum malo venit, displicet. |
| De Idolatria | Reditus in Auctori Indicem |
| [0688C] | [ 0689A] Nam illi etiam servi conditione erant: tu vero nullius servus, in quantum solius Christi, qui te etiam captivitate saeculi liberavit, ex forma dominica agere debebis. |
| [0666B] | [0666B] Esaias vero (Is. |
| [0670B] | Domus vero, et praetoria et balnea et insulae quantae? |
| [0680A] | XVI, 20): Saeculum gaudebit, vos vero lugebitis. |
| [0667B] | Histriones vero non manibus solis, sed totis membris victum elaborare. |
| [0688B] | Quid ergo proficies, si suggestu quidem utaris, opera vero ejus non administres? |
| [0687B] | Credamus itaque succedere alicui posse, [0687B] ut in quoquo honore, ut in solo honoris nomine incedat, neque sacrificet, neque sacrificiis auctoritatem suam accommodet, non hostias locet, non curas templorum deleget, non vectigalia eorum procuret, non spectacula edat de suo aut de publico, aut edendis praesit: nihil solemne pronuntiet vel edicat, ne juret quidem: jam vero quae sunt potestatis, neque judicet de capite alicujus vel pudore (feras enim de pecunia), neque damnet neque praedamnet, neminem vinciat, neminem recludat, aut torqueat; si haec credibile est fieri posse. |
| [0687B] | Jam vero de solo suggestu et apparatu honoris retractandum; proprius habitus uniuscujusque est, tam ad usum quotidianum, quam ad honorem [0687C] et dignitatem. |
| [0685B] | Toga vero etiam appellatione virilis est. |
| [0685A] | Circa officia vero privatarum et communium solemnitatum, ut togae purae, ut sponsalium, ut nuptialium, ut nominalium, nullum putem periculum observari de flatu idololatriae quae intervenit: caussae enim sunt considerandae, quibus praestatur officium. |
| De Jejuniis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0956A] | III, 8); Xerophagias vero [0956B] novum affectati officii nomen, et proximum ethnicae superstitioni; quales castimoniae Apim, Isidem, et magnam Matrem certorum eduliorum exceptione purificant; [0957A] cum fides libera in Christo ne Judaicae quidem legi abstinentiam quorumdam ciborum debeat, semel in totum macellum ab Apostolo admissa, detestatore eorum qui sicut nubere prohibeant, ita jubeant cibis abstinere a Deo conditis; et ideo nos esse jam tunc praenotatos in novissimis temporibus abscedentes a fide, intendentes spiritibus mundi seductoribus, doctrinis mendaciloquorum, inustam habentes conscientiam (I Tim. |
| [0965B] | Tali victu David exomologesin [0965B] suam expressit, cinerem quidem edens velut panem, id est, panem velut cinerem aridum et sordidum, potum vero fletu miscens, utique pro vino. |
| [0971B] | Ecce enim convenio vos et praeter Pascha jejunantes, citra illos dies quibus ablatus est sponsus, et stationum semijejunia interponentes, et vero interdum pane et aqua victitantes, ut cuique visum est; denique respondetis haec ex arbitrio agenda, non ex imperio. |
| [0975A] | Ita sciebat quosdam castigatores et interdictores victus incusare, qui ex fastidio, non qui ex officio abstinerent; probare vero qui in honorem, non qui in convitium Creatoris. |
| [0976B] | Sed nec apud inferos admonitio cessavit, ubi in divite quidem convivia cruciantur, in paupere vero jejunia recreantur, habentia praeceptores Moysen et Prophetas (Luc. |
| [0976C] | Apud quasdam vero colonias praeterea annuo ritu saccis velati, et cinere conspersi idolis suis inediam supplicem objiciunt, balnea et tabernacula in nonam usque cluduntur. |
| [0966A] | Aeque stationes nostras, ut indignas; quasdam vero et in serum constitutas, novitatis nomine incusant, hoc quoque munus et ex arbitrio obeundum esse dicentes, et non ultra nonam detinendum, de suo scilicet more. |
| [0959A] | Postea vero ad Noe enumerata subjectione omnium bestiarum terrae, et volatilium coeli, et moventium in terra, et piscium maris, et omnis viventis; Erunt, inquit, vobis in escam, velut olera foeni dedi vobis universa; verum carnem in sanguine animae suae non editis; (Gen. |
| De Ligno Vitae | Reditus in Auctori Indicem |
| [1114D] | Tertullianus - De Ligno Vitae - MLT Abdidit [1113C] Accipiunt [1114C] Adcedere [1114C] Adtingere [1113D] Aegros [1114C] Aetatis [1113D] Alta [1114B] Altae [1114D] Alto [1113C] Amen [1114D] Animas [1114D] Animis [1114C] Animos [1114B] [1114C] Antennae [1113B] Aquis [1113C] Aratra [1113B] Arbore [1114B] Arboris [1113B] [1114D] Artus [1114C] Aurae [1113C] Ausi [1114C] Avaras [1114B] Avide [1114C] Avidisque [1113D] Beatos [1113B] Beatum [1113B] Bis [1113C] Bissenos [1113C] Bono [1114C] Bonos [1114C] Brachia [1113B] Cacumine [1113C] Caput [1113C] Carbasa [1113B] Casu [1113C] Cepere [1114C] Ceperunt [1114B] Cernebant [1113D] Cernimus [1113B] Circum [1113C] [1113D] [1114B] Coelestem [1114B] Coelesti [1114B] Coelestis [1113C] Coelique [1114D] Coelum [1114D] Coelumque [1113C] Coeno [1114C] Cognomine [1113B] Cognoscere [1114B] Coibant [1113D] Col [1098C] Colonis [1113B] Colores [1113C] Commotum [1114B] Concepit [1113B] Condunt [1114C] Contigit [1113C] Contingere [1114C] Corpusque [1114B] Credentibus [1114D] Crevit [1113C] Cunctis [1113C] [1114D] Cupidis [1114B] Decerpere [1114B] Delapsa [1114B] Demum [1114C] Deponunt [1114D] Detererent [1114B] Detulit [1113C] Dextris [1113D] Dictu [1113B] Dicunt [1113B] Diebus [1113C] [1113C] Dilexisse [1114C] Discussere [1114C] Disjunctis [1113B] Diu [1114B] Diuque [1114C] Divini [1113C] Docerent [1113C] Dulces [1114B] Dulci [1113C] Dulcia [1114D] Dulcique [1114B] Dum [1113C] Ecce [1113C] Edidit [1113C] Ego [1113B] Eodem [1114C] Erat [1113C] Ergo [1114B] [1114B] [1114C] Etiam [1113C] [1114C] Evomuisse [1114C] Exoptant [1114B] Expletis [1113C] Extendit [1113B] Externi [1113B] Extulerat [1113B] Fellis [1114B] Firmatus [1113C] Flexos [1113D] Flore [1113C] Foeda [1114B] Fons [1113C] Fonte [1114B] Fontes [1114C] [1114C] Fontibus [1114C] Frondes [1113C] [1114B] Fructumque [1114C] Fructus [1113B] [1113B] [1114B] [1114B] [1114B] Fruge [1113B] Fundebant [1113C] Gaudebant [1114B] Geminos [1113B] Generis [1113D] Gentes [1113D] Gentibus [1113C] Genuisse [1113B] Golgotha [1113B] Gramina [1113C] Gramine [1114B] Graves [1113B] [1113C] Habuere [1113B] Haustum [1113C] Hinc [1113B] [1114D] Hominem [1114B] Honoris [1113D] Hos [1113B] [1114B] Hunc [1113D] Ille [1113C] Illimis [1113C] Illis [1113B] [1114B] Illos [1114C] Illustres [1114D] Illuviem [1114C] Immensum [1113C] Incipiunt [1114B] Incumbere [1113D] Inde [1114D] Infantes [1113D] Ingenti [1113C] [1113C] Innumerae [1113D] Innuptae [1113D] Insolitum [1114B] Iter [1114D] [1114D] Iterum [1113B] [1114C] Ituras [1114D] Jejunos [1114C] Judaei [1113B] Juga [1113B] Juvencis [1113B] Juvenesque [1113D] Labem [1114D] Laboris [1114C] Laetos [1113C] Lapsum [1113B] Latina [1098C] Lavarent [1114B] Ligno [1098C] [1098C] Lignum [1113B] [1114D] Limen [1114D] Liquidis [1114C] Locus [1113B] Lutulenta [1114B] Lux [1113B] [1114C] Madidos [1114B] Male [1114C] Manabant [1113C] Maturo [1113B] Medius [1113B] Melle [1114B] Memini [1113B] Mente [1114C] Mentes [1114B] Mentibus [1114C] Mentis [1114C] Migne [1098C] Mirabile [1113B] Misti [1114C] Molli [1114B] Mori [1113C] Morte [1114D] Mortemque [1113C] Movisse [1114B] Mox [1113B] [1113B] [1113C] Multi [1114C] [1114C] [1114C] Multigenis [1113D] Multis [1114B] Multo [1114B] Nectare [1114B] [1114B] Nectaris [1113C] Negabant [1114C] Nullo [1113C] Nuptaeque [1113D] Nurusque [1113D] Omni [1113B] Optatas [1114C] Ora [1114B] Orbe [1113B] Orbem [1113C] Palmis [1114B] Patrio [1113B] Patrologia [1098C] Pectore [1114C] Pendentes [1114B] Penitusque [1114C] Perdere [1114B] Perennem [1113C] Permutant [1114B] Perspicuis [1113C] Pertluerant [1114C] Pio [1114B] Plantatum [1113B] Plena [1113B] Poma [1114D] Pomis [1113D] Pondere [1113C] Populique [1113D] Porrexit [1113C] Portantes [1114C] Posse [1113C] [1114C] Possunt [1114C] Posuere [1113B] Potatum [1114C] Poterant [1114B] Praeberent [1113C] Praebuit [1113B] Primo [1113B] Prioris [1114B] [1114C] Prius [1114B] Puerique [1113D] Purasque [1114D] Putamina [1114B] Quem [1113B] [1113B] Quidem [1114C] Quinquaginta [1113C] Quis [1114B] Ramis [1114B] Ramorum [1113C] Ramos [1113B] [1113C] [1113C] [1113D] [1114D] [1114D] Ramum [1113B] Reducunt [1114D] Rejecisse [1114C] Relapsi [1114C] Renovatis [1114C] Restituere [1114C] Retroque [1114C] Robore [1113B] Rorantes [1114B] Rore [1113C] Sacros [1114C] Saepe [1114C] Salubres [1113B] Salutis [1114D] Sanctos [1114C] Sanctum [1113C] Saporem [1114B] [1114B] [1114C] Sapores [1114C] Semine [1113B] Senesque [1113D] Sensu [1114B] Septima [1114C] Serenus [1113C] Sexus [1113D] Sic [1114C] Sicut [1113B] Simul [1113D] Sistit [1114C] Sordibus [1114C] Spargens [1113C] Spatiantes [1114B] Species [1113B] Spiritus [1113C] Stant [1113B] Sterili [1113B] Stipite [1113B] Stomachum [1114B] Sub [1113C] Subito [1114C] Succisum [1113B] Sui [1114C] Sumere [1114B] Summo [1113C] [1113C] Sumptum [1114C] Superisque [1113B] Surgit [1113B] Suscipiunt [1114B] Tamen [1113B] [1113C] Tandem [1113C] [1114C] Tegminis [1113C] Tellus [1113B] Tendunt [1113B] Terris [1113B] Tertia [1113B] Tertullianus [1098C] Tingit [1114C] Totis [1114C] Totum [1113C] Tremendum [1113B] Tulit [1113B] Tum [1114B] Turbante [1113C] Turbata [1114C] Ubi [1113D] [1114B] Umbra [1113C] Undas [1114C] Undique [1113C] Uno [1113B] Varii [1113D] Vario [1113C] Venenum [1114B] Vero [1114C] Veros [1114B] Vertice [1113C] Vescuntur [1114B] Vestigia [1114B] Viae [1114B] Vicenis [1113C] Victum [1113C] Vidimus [1114B] Viduaeque [1113D] Viri [1113D] Viscera [1114C] Vitae [1098C] [1098C] [1114D] Vitaeque [1114C] Vitali [1113B] Vitamque [1113C] Volumen [1098C] Volvuntur [1114C] Cooperatorum Veritatis Societas © 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur. |
| [1114C] | Multi vero bono portantes pectore, totis Accipiunt animis, penitusque in viscera condunt. |
| De Monogamia | Reditus in Auctori Indicem |
| [0942C] | Enim vero et pro anima ejus orat, et refrigerium interim adpostulat ei, et in prima resurrectione consortium, et offert annuis diebus dormitionis ejus. |
| [0948A] | Laicis vero, queis monogamia non convenit, caetera quoque aliena sunt. |
| [0950C] | Nos vero non magis nuptias auferimus, si secundas recusamus, [0950D] quam cibos reprobamus, si saepius jejunamus. |
| [0940A] | Jam vero si Christus reprobat Scribas et Pharisaeos, sedentes in cathedra Moysi, nec facientes quae docerent, quale est ut ipse super cathedram suam collocaret, qui sanctitatem carnis praecipere magis, non etiam obire meminissent, quam illis omnibus modis insinuarat et docendam et agendam, in primis de suo exemplo, tunc de caeteris argumentis; [0940B] cum puerorum dicit esse regnum coelorum (Matth. |
| [0948B] | Praescribe constanter non omnibus praecipi, quae quibusdam sint praecepta; aut si caetera quidem communia [0948B] sunt, monogamia vero solis episcopis imposita est, numquid illi soli christiani pronuntiandi, in quos tota disciplina collata est? |
| [0951A] | Sed illam quidem a communicatione depellunt, quia non sustinuit in finem; hanc vero suscipiunt, quasi et haec sustinuerit in finem. |
| [0948C] | Si vero obierit vir, liberata est a lege, quod non sit adultera facta alii viro [0949A] (Rom. |
| [0942A] | Recogitemus enim repudium, aut discordia fieri, aut discordiam facere; mortem vero ex lege Dei, non ex hominis offensa evenire. |
| [0932C] | Reddit etiam caussas cur ita suadeat; quod innupti de Deo cogitent: nupti vero quomodo in matrimonio quis suo placeat (I Cor. |
| [0937B] | Et quoniam quidam interdum nihil sibi dicunt esse cum lege, quam Christus non dissolvit, sed adimplevit, interdum quae volunt legis arripiunt; plane et nos sic dicimus decessisse legem, ut onera quidem ejus, quae secundum sententiam Apostolorum nec Patres sustinere voluerunt, concesserint; quae vero ad justitiam spectant, non tantum reservata permaneant, verum et ampliata: ut scilicet redundare possit justitia nostra super Scribarum et Pharisaeorum [0937C] justitiam. |
| [0948A] | Noli esse irreprehensibilis, sobrius, bene moratus, hospitalis, docibilis; quin vero et vino deditus, et manu promptus ad caedendum, et pugnax , et pecuniae amans, et domum non regens, nec filiorum curans disciplinam, sed nec ab extraneis bonam famam sectans (I Tim. |
| [0936A] | Sed donato infirmitati tuae carnis suae exemplo, perfectior Adam, id est Christus, eo quoque nomine perfectior qua integrior, volenti quidem tibi spado occurrit in carne; si vero non sufficis, monogamus occurrit in spiritu, unam habens Ecclesiam sponsam, secundum Adam et Evae figuram; quam Apostolus in illud magnum sacramentum interpretatur, in Christum et Ecclesiam, competisse carnali monogamiae per spiritalem. |
| De Oratione | Reditus in Auctori Indicem |
| [1148C] | Si quid autem legentes adjuvero, Deo omnium vero lumini acceptum; si contra meae imbec, illitati, atque facilitati illius, qui malum interpretem elegit, [1148D] imputabo. |
| [1148A] | Ex meo vero capite praeter litteram, aut syllabam nihil mutare sum ausus, maluique ambiguos permanere, quam falsos aut extraneos sensus inducere, et aliquid [1148B] potius desiderari quam corrumpi. |
| [1143A] | [1143A] Plurimos Tertulliani editos libros, paucos vero manuscriptos in bibliothecis numeramus. |
| [1147A] | Cum vero Tertulliani scriptis mirifice delectatus ( S. |
| [1147D] | Sed dum illi morem gero, vereor ne mihi eveniat, quod Sergio Galbae contigit, qui privatus imperio dignus est judicatus, princeps vero factus ad illud ineptus apparuit (Tacit. |
| [1148A] | Cum vero majorem depravati codices difficultatem afferant, plura emendavi, sed ex his tantum, quae idem auctor saepe repetit vel D. |
| [1149B] | Secunda vero rogatur ut fiat ejus voluntas in nobis qui coelum et terra sumus. |
| [1150A] | Pars vero posterior multiplex est, nec tamen aegerrime ad tria haec reducitur: 1 o Quaenam ante orationem fructuose animam praeparent, nimirum memoria praeceptorum, ac prae omnibus officia charitatis, libera animi intentio qua inenarrabiles spiritus ad Patrem gemitus eliciuntur. |
| [1195B] | Nunc vero oratio justitiae omnem iram Dei avertit, pro inimicis excubat, pro persequentibus supplicat. |
| [1169A] | Nos vero non attollimus tantum, sed etiam expandimus e [1170A] dominica passione modulatum, et orantes confitemur Christo. |
| [1191A] | Nos vero, sicut accepimus, solo die dominico Resurrectionis non ab isto tantum, sed omni anxietatis habitu, et officia cavere debemus, differentes etiam negotia, ne quem diabolo locum demus. |
| [1150B] | O Quaenam vero deceant aut necesse sint peragenda, scilicet manuum elatio; vultus, vocisque demissio; osculum pacis; statio ad aram, accepto corpore Domini et reservato; habitus faeminarum modestus, velamenque virginum; genua flectendi ritus, locus orandi, horaeque solemniores; alternus psalmorum cantus; agapeque devota, coronata cum pompa operum bonorum, inter psalmos et hymnos ad altare Dei deducta. |
| [1183A] | De habitu vero duntaxat foeminarum, varietas observationis effecit, post sanctissimum Apostolum, nos vel maxime nullius loci homines, impudenter retractare: nisi quod non impudenter, si secundum Apostolum retractemus. |
| [1192A] | De tempore vero non erit otiosa extrinsecus observatio etiam horarum quarumdam. |
| [1152A] | Docuerat et Joannes discipulos suos adorare; sed omnia Joannis Christo praestruebantur, donec ipso aucto, sicut idem Joannes praenuntiabat, illum augeri oportere, se vero deminui, (Joan. |
| [1168A] | [1167B] Caeterum quae ratio est, manibus quidem ablutis, [1168A] spiritu vero sordente orationem obire? |
| [1146B] | Facile vero est, ut coeuntibus in unius auctoris explicationem pluribus diversisque ingeniis, ejus meus ac scripta clariora in dies fiant, atque a tenebris liberentur aut ex antiquitate temporum, aut ex incuria librariorum, aut e scriptoris austeritate manantibus. |
| De Pallio | Reditus in Auctori Indicem |
| [1031A] | Vobis vero post injuriae beneficium, ut senium, non fastigium exemptis, post Gracchi obscoena omnia, et Lepidi violenta ludibria, post trinas Pompeii aras, et longas Caesaris moras, ubi moenia Statilius Taurus imposuit, [1031B] solemnia Sentius Saturninus enarravit, cum concordia juvat, toga oblata est. |
| [1039B] | Tantam igitur paraturam materiarum ingenia quoque vestificinae prosecuta, primum tegendo homini, qua necessitas praecessit, [1039B] dehinc et ornando, imo et inflando qua ambitio successit, varias indumentorum formas promulgavere; quarum pars gentilitus inhabitantur, caeteris incommunes; pars vero passivitus omnibus utiles, ut hoc pallium, et si graecum magis, sed lingua jam penes Latium est: cum voce vestis intravit. |
| [1047A] | Jam vero et de negotio provocat. |
| [1046A] | Prius etiam ad simplicem [1046A] captatelam ejus, nullo taedio constat: adeo nec artificem necesse est, qui pridie rugas ab exordio formet, et inde deducat in talias, totumque contracti umbonis figmentum custodibus forcipibus assignet, dehinc diluculo tunica prius cingulo correpta, quam praestabat moderationem texuisse, recognito rursus umbone, et si quid exorbitavit reformato, partem quidem de laevo promittat, ambitum vero ejus ex quo sinus nascitur jam deficientibus tabulis, retrahat a scapulis, et exclusa dextra in laevam adhuc congerat cum alio pari tabulo in terga devoto, atque ita hominem sarcina vestiat. |
| [1035A] | Ab Assyriis, si forte, aevi historiae patescunt; qui vero divinas lectitamus, ab ipsius mundi natalibus compotes sumus. |
| De Patientia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1266B] | Si vero quaedam ipsi in nos, aut imprudentia, aut sponte etiam superducimus, aeque patienter obeamus, quae nobis imputamus. |
| [1255A] | Igitur si probos quosque servos et bonae mentis, pro ingenio dominico conversari videmus (siquidem [1255A] artificium promerendi obsequium est, obsequii vero disciplina, morigera subjectio est, quanto magis nos secundum Dominum moratos inveniri oportet! |
| [1270A] | Cum vero producitur ad experimentum felicitatis, ad occasionem secundae intinctionis, ad ipsum divinae sedis ascensum, nulla plus illic quam patientia corporis: Si spiritus promptus, sed caro sine patientia infirma (Matth. |
| [1254A] | Talia tantaque documenta, quorum magnitudo penes nationes quidem detrectatio fidei est, penes nos vero ratio et structio, satis aperte, non sermonibus modo in [1254B] praecipiendo, sed etiam passionibus Domini sustinendo, probant his, quibus credere datum est, patientiam Dei esse naturam, effectum et praestantiam ingenitae cujusdam proprietatis. |
| [1260B] | Jam vero, percurrentibus nobis caussas impatientiae, caetera quoque praecepta suis locis respondebunt. |
| [1265B] | Quantos vero casus hujusmodi impatientia incursare consuevit! |
| [1267A] | Cum vero, gaudete et exultate, dicit, quotiens vos maledicent et persequentur, [1267B] merces enim vestra plurima in coelo; id utique non exultationis impatientiae pollicetur, quia nemo in adversis exultavit, nisi ante ea contempserit; nemo contemnet, nisi patientiam gesserit. |
| [1253B] | Cum vero traditur, cum adducitur ut pecus ad victimam, sic enim non magis aperit os, quam agnus sub tondentis potestate, ille, cui legiones angelorum, si voluisset, uno dicto de coelis adfuissent, [1254A] ne unius quidem discentis gladium ultorem probavit. |
| [1262A] | Nos vero secundum diversitatem, qua cum illis sumus, non animam pro pecunia, sed pecuniam pro anima deponere convenit, seu sponte in largiendo, seu patientes in amittendo. |
| De Poenitentia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1225D] | An vero librum de Baptismo huic de Poenitentia, an hunc illi, scribendi ordine, subjunxerit, vix quidquam determinari potest. |
| [1245B] | In uno et altero Ecclesia est, Ecclesia vero Christus. |
| [1232A] | Spiritale vero, quod in animo est, quia spiritus neque videtur, neque tenetur; per quod ostenditur non facti solum, verum et voluntatis deli cta vitanda, et poenitentia purganda esse. |
| [1224C] | Quodsi vero similes flosculos ex aliis ejusdem areolis decerpere vacaret, facile integras corollas nectere possem. |
| [1226B] | Denique vero praeclarum de hoc libro judicium audiendum est, quod ipse Beatus Rhenanus, vir magni judicii, in praemisso ad eumdem argumento tulit, nempe commentarium hunc esse ejusmodi, ut theologi eum debeant ad unguem ediscere; nam egregium, pergit, monumentum est antiquitatis; tam sancte docet, tam pie suadet, tam instanter urget rem ecclesiasticae disciplinae summopore necessariam, EXOMOLOGESIN, hoc est, actum et ministerium poenitentiae. |
| [1224D] | Atqui vero adeo non longe diversum quivis legens deprehendet, ut potius praeter paucas quasdam phrases, paulo excitatiores, et in aliis Tertulliani scriptis vix occurentes, afrum illud, ac concisum eloquii genus, uni ferme Tertulliano proprium, illa deinde styli velut quaedam majestas, sensuumque in singulis prope verbis ubertas; illa grandis eloquentia, quae, utut dura sit, nescio, quomodo tamen lectorem vel invitum ad se rapere potest, non minus in hoc libro triumphet: ut nil dicam de aliis phrasibus, ex aliis ejusdem libris [1225A] tam sedulo expressis. |
| [1225A] | Fatetur dein ipse beatus Rhenanus auctorem hujus libri verbis et figuris iisdem uti, et quisquis fuerit, ejus indubie esse saeculi, et Tertulliani studiosissimum; quidni vero Tertullianum ipsum? |
| [1225D] | Si jam vero tempus ipsum, quo hunc tractatum exaraverit, paulo propinquius (quamquam id praecise fieri nequeat) designandum sit, ita opinor, hanc tractationem certo ante annum Christi CC et verisimiliter anno CXCVII aut fortasse maturius, litteris consignatam fuisse, certe autem et hujus, et alterius de Baptismo scripti, tempus haud procul invicem distare. |
| [1231B] | Perstringere tamen non pigebit, delictorum quaedam esse carnalia, id est, corporalia, quaedam vero spiritalia. |
| [1234A] | Nos vero pro nostris angustiis unum inculcamus: bonum atque optimum esse, quod Deus praecepit. |
| [1244A] | Itaque Exomologesis prosternendi et humilificandi hominis disciplina est, conversationem [1244A] injungens misericordiae illicem; de ipso quoque habitu atque victu mandat, sacco et cineri incubare corpus sordibus obscurare, animum moeroribus dejicere, illa quae peccavit tristi tractatione mutare; caeterum pastum et potum pura nosse, non ventris scilicet, sed animae caussa: plerumque vero jejuniis preces alere, ingemiscere, lacrymari, et mugire dies noctesque ad Dominum Deum tuum, presbyteris advolvi, et caris Dei adgeniculari, omnibus fratribus legationes deprecationis suae injungere. |
| [1245A] | Nae tu verecunda bonus, ad delinquendum expandens frontem, ad deprecandum vero subducens. |
| De Praescriptionibus Adversus Haereticos | Reditus in Auctori Indicem |
| [0037A] | Neque vero occultum aliquod evangelium praedicasse Apostolos. |
| [0017B] | Denique si totum capitulum ad unitatem continendam, et separationes coercendas sapit, haereses vero non minus ab unitate divellunt, quam schismata et dissensiones; sine dubio et haereses in ea conditione reprehensionis constituit, in qua schismata et dissensiones. |
| [0012B] | Nullam veritatem inesse cum perversa haereticorum conversatione; ubi vero metum in Deum, ibi gravitatem honestam, et communicationem deliberatam, et promotionem emeritam, et subjectionem religiosam, et apparitionem devotam, et processionem modestam, et Ecclesiam unitam, et Dei omnia. |
| [0046B] | Joannes vero, in Apocalypsi, idolothyta edentes et stupra committentes jubet castigare: sunt et nunc alii nicolaitae, Caiana haeresis dicitur. |
| [0030B] | Ille vero, si quis est, cujus caussa in congressum descendis Scripturarum, ut eum dubitantem confirmes, ad veritatem, an magis ad haereses deverget? |
| [0021B] | Nationes vero nunquam penes Deum, nisi stillicidium de situla, et [0021C] pulvis ex area, et foris semper (Isai, XL, 15). |
| [0064B] | Illum vero aeonem ex quo Jaldabaoth processisset, invidia commotum, scintillam quamdam jacenti homini immisisse qua excitatus per prudentiam saperet, et intelligere posset superiora. |
| [0011B] | Interdum vero remansit Tertullianus veritatis aliquatenus indefessus assertor, et cum jam ultimam aetatis suae partem totam in certamina impenderet, non respuit exantlatos antea labores, ac in lucem emisit praeclarum illud Praescriptionis catholicae monumentum. |
| [0055B] | Deum, aut fingunt alium adversus Creatorem, aut, si unicum Creatorem confitentur, aliter eum disserunt, quam in vero est. |
| [0012A] | Vera est disciplina nostra, quae ab Apostolis utique non damnatur, imo defenditur; falsa vero quaelibet alia, utpote Apostolis aliena vel incognita [0012B] XXXIII-XXXV. |
| [0013B] | Sed enim febrem, ut malum et de caussa et de potentia sua, ut notum est, abominamur potius quam miramur, et, quantum in nobis est, praecavemus, non habentes abolitionem ejus in nostra potestate; haereses vero, mortem aeternam et majoris ignis ardorem inferentes, malunt quidam mirari quod hoc possint, quam devitare ne possint, cum habeant devitandi potestatem. |
| [0018B] | Nobis vero nihil ex nostro arbitrio inducere licet, sed nec eligere quod aliquis de arbitrio suo induxerit. |
| [0043A] | Si et Apellis stemma retractandum est, tam non vetus et ipse quam Marcion institutor et praeformator ejus: sed lapsus in foeminam desertor continentiae [0043A] marcionensis, ab oculis sanctissimi magistri Alexandriam secessit; inde post annos regressus non melior, nisi tantum qua jam non marcionites, in alteram foeminam impegit, illam virginem Philumenen, quam supra edidimus, postea vero immane prostibulum et ipsam, cujus energemate circumventus, quas ab ea didicit phaneroseis scripsit. |
| [0028C] | Scripturas obtendunt, et hac sua audacia [0028C] statim quosdam movent; in ipso vero congressu firmos quidem fatigant, infirmos capiunt, medios cum [0029A] scrupulo dimittunt. |
| [0033B] | Si haec ita sunt, constat proinde [0033B] omnem doctrinam quae cum illis ecclesiis apostolicis, matricibus et originalibus fidei, conspiret, veritati deputandam, sine dubio tenentem quod Ecclesiae ab Apostolis, Apostoli a Christo, Christus a Deo accepit; reliquam vero omnem doctrinam de mendacio praejudicandam, quae sapiat contra veritatem Ecclesiarum, et Apostolorum, et Christi, et Dei. |
| [0047B] | Quae vero sub Apostolis fuerunt, in sua nominatione damnantur. |
| [0012A] | Ideo veram Ecclesiae doctrinam, quia unam; falsam vero haereticorum, quod diversam. |
| [0011C] | Hunc librum licet in duas scindere partes, quarum [0011C] prior praevia quaedam quinque perpendet momenta quae viam ad praescriptiones sternunt, posterior vero novem praecipuos adversus haereses praescribendi modos exponit. |
| De Pudicitia | Reditus in Auctori Indicem |
| [0979A] | Jam vero postquam docuit, moechiae et fornicationis nomine se comprehendere omnia libidinum delicta, [ 0979B] V. |
| [1020A] | Juxta est igitur ut excidisse sibi dicamus Joannem in prima quidem Epistola (I, 8) negantem nos sine delicto esse, nunc vero praescribentem non delinquere omnino: et illic quidem aliud de venia blandientem, hic vero districte negantem filios Dei quicumque deliquerint. |
| [1021C] | Qua vero die visus fuerit in ejusmodi color vivus, inquinatus est (Levit. |
| [1027B] | Proinde, qui illum aemularis donando delicta, si nihil ipse deliquisti, plane patere pro me: si vero peccator es, quomodo oleum faculae [1027C] tuae sufficere et tibi et mihi poterit? |
| [1012C] | Sic vult nos praeter sollicitudinem degere, quia innupti [1012C] de Domino curent, quomodo placeant Deo; nupti vero de mundo recogitent, quomodo placeant conjugio (I Cor. |
| [0979A] | Etsi vero in veteri Testamento exstent exempla veniae pro moechis, inveniri etiam judicii; et aliam esse novi Testamenti rationem. |
| [1019A] | Si vero, inquit, in lumine incedamus, communionem cum eo habebimus, et sanguis Jesu Christi Domini nostri emundat nos ab omni delicto (Ibid. |
| [1028C] | Quae poenitentia miserabilior, titillatam prosternens [1028C] carnem, an vero laniatam? |
| [1020A] | Juxta est igitur ut excidisse sibi dicamus Joannem in prima quidem Epistola (I, 8) negantem nos sine delicto esse, nunc vero praescribentem non delinquere omnino: et illic quidem aliud de venia blandientem, hic vero districte negantem filios Dei quicumque deliquerint. |
| [1022A] | Si vero post abolitionem in vetustatem aliquid ex illa revixerit, rursum in carne ejus quod emortuum delicto habebatur, immundum judicari, nec expiari jam a sacerdote. |
| [1012A] | Innuptis quoque et viduis bonum esse dicit exemplo ejus perseverare; si vero deficerent, nubere, quia praeest nubere quam uri (Ibid. |
| [1003C] | Apostolus vero sceleratam libidinem fornicationis incesto onustam tam projecte ignovisset, ut nec hunc saltem habitum [1004A] legatum poenitentiae quem ab ipso didicisse deberes, ab eo exegerit, nihil de postero sit comminatus, nihil de caetero allocutus? |
| [1008A] | Sane relatio satis habetur, cum inflatus increpitus est, incestus vero damnatus est: inflato ignoscitur, sed increpito; incesto non videtur [1008B] ignotum, ut damnato. |
| [1004C] | Incestum vero atque blasphemia totos homines in possessionem ipsi Satanae, non angelo ejus tradidisse meruerunt. |
| [1019A] | Incedentes enim in lumine, tenebris vero non communicantes, emundati agemus, non deposito, sed non admisso delicto. |
| [1007A] | Jam vero et nominatim: Aut non habemus potestatem manducandi et bibendi, et mulieres circumducendi, sicut et caeteri apostoli, et fratres Domini et Cephas (I Cor. |
| [0989B] | Idololatram quidem et homicidam semel damnas, moechum vero de medio excipis, idololatriae successorem, homicidae antecessorem, utriusque collegam? |
| [1004A] | Incesto vero nec dilectionem, quem scilicet auferri jussisset de medio ipsorum, multo magis utique de animo. |
| [1001A] | Si vero et factis aliquid tale pro peccatoribus edidit Dominus, ut [1001B] cum peccatrici foeminae etiam corporis sui contactum permittit lavanti lacrymis pedes ejus et crinibus detergenti, et unguento sepulturam ipsius inauguranti (Luc. |
| [0994B] | Moechiae vero et fornicatiouis non drachma, sed talentum, quibus exquirendis, non lucernae spiculi lumine, sed totius solis lancea opus est. |
| [1004C] | Et de hoc enim interest, imo et ad hoc plurimum refert, quod illos traditos ab Apostolo legimus Satanae; Apostolo vero angelum datum Satanae. |
| [0993C] | Moechum vero et fornicatorem, quis non [0994A] mortuum statim admisso pronuntiavit? |
| [0995A] | Quibusdam ad praesens [0995A] concolorantibus figuris, a vero lumine exorbitant ejus comparationis quam parabolae materia praetexit. |
| [0998C] | Et utique Judaeus ad primam statim vocationem Christiani gemit, non ad secundam restitutionem: illa enim etiam ethnicis relucet, haec vero quae in Ecclesiis agitur, ne Judaeis quidem nota est. |
| [1008A] | Certumque est exinde increpitum quidem sub intentatione virgae tremuisse, damnatum vero sub repraesentatione poenae perisse: statim ille timens plagam abiit, ille luens poenam. |
| [1008B] | Si ei ignoscebatur, cui devoratio ex moerore nimio timebatur, devorari adhuc increpitus periclitabatur, deficiens ob comminationem et moerens ob increpationem; damnatus vero et culpa et sententia, jam devoratus deputabatur, qui non moerere haberet, sed pati quod ante passionem moerere potuisset. |
| [1013B] | Romani vero quid magis discunt, quam non derelinquere Dominum post fidem? |
| De Resurrectione Carnis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0883A] | Salvum enim hominem [0883A] tribunal Dei exigit; salvum vero sine membris non licet eum, ex quorum non officiis, sed substantiis constat. |
| [0805A] | Non es diligentior Deo, uti tu quidem scythicas et indicas gemmas, et rubentis [0805A] maris grana candentia; non plumbo, non aere, non ferro, ne argento quoque oblaquees; sed electissimo et insuper operosissimo descrobes auro; vinis item et unguentis pretiosissimis quibusque vasculorum prius congruentiam cures; proinde perfectae ferruginis gladiis vaginarum adaeques dignitatem: Deus vero animae suae umbram, spiritus sui auram, oris sui operam, vilissimo alicui commiserit capulo, et indigne collocando utique damnaverit. |
| [0796A] | Si vero et apud Deum aliqua secta est, Epicureis magis affinis quam prophetis, sciemus quid audiant a Christo Sadducaei. |
| [0809B] | Porro, etsi ita in vero haberetur, cum tamen longe alias substantias, longeque alias species ex reformatione materiae diceretur protulisse, quam fuisset ipsa materia; non minus defenderem ex nihilo eum protulisse, si ea protulerat, quae omnino non fuerant. |
| [0814A] | Nos vero etiam virtutes carnis opponimus: ergo et bene operata tenebitur praemio [0814B] Et si anima est quae agit et impellit in omnia, carnis obsequium est, Deum non licet aut injustum judicem credi, aut inertem: injustum, si sociam bonorum operum a praemiis arcet; inertem, si sociam malorum a suppliciis secernat: cum humana censura eo perfectior habeatur, quo etiam ministros facti cujusque deposcit, nec parcens, nec invidens illis, quominus cum auctoribus, aut poenae, aut gratiae communicent fructum. |
| [0877B] | Etenim quam absurdum, quam vero et iniquum, utrumque autem quam Deo indignum, aliam substantiam operari, aliam mercede dispungi; ut haec quidem caro per martyria lanietur, alia vero coronetur; item e contrario, haec quidem caro in spurcitiis volutetur, alia vero damnetur! |
| [0814C] | Itaque animae solius judicium praesidere, qualiter usa sit vasculo carnis; vasculum vero ipsum non esse sententiae obnoxium: quia nec calicem [0815A] damnari, si quis eum veneno temperarit; nec gladium ad bestias pronuntiari, si quis eo latrocinium fuerit operatus. |
| [0815B] | Nostris quoque sordibus nubilum, vel non pro animo temperatum, elidere solemus, quo magis puero [0815B] irascamur: gladium vero latrociniis ebrium quis non a domo tota, nedum a cubiculo, nedum a capitis sui officio relegabit, praesumens scilicet, nihil aliud se quam inludia animarum somniaturum, urgentium et inquietantium sanguinis sui concubinum? |
| [0838C] | Sed cum dispersionis quidem injuria nondum populo accidisset, resurrectionis vero spes apud [0839A] illum saepissime cecidisset, et manifestus est de corporum interitu labefactans fiduciam resurrectionis: ita et Deus eam restruebat fidem, quam populus destruebat. |
| [0849A] | Nullum vero exemplum majus est eo, cujus exemplum est. |
| [0866C] | Si vero in carne adhuc constitutos, negavit [0867A] esse in carne, in operibus carnis negans esse, formam ejus subruere non debes, non substantiam, sed opera substantiae alienantis a Dei regno. |
| [0827B] | I): Qualiter conversi sitis ab idolis, ad serviendum vivo et vero Deo, ad exspectandum e coelis Filium ejus, quem suscitavit ex mortuis, Jesum. |
| [0838B] | Sed quoniam praedicabatur quidem resurrectio mortuorum, Israel vero pro sua incredulitate dissidens, scandalizabatur; et aspiciens habitum senescentis sepulturae, desperabat resurrectionem; vel non in eam potius animum dirigebat, sed in circumstantias suas; idcirco Deus, et prophetam, quasi et ipsum dubium, praestruxit ad constantiam praedicationis, revelato ordine resurrectionis; et populo id credendum mandavit, quod prophetae revelavit, ipsos dicens esse ossa quae erant resurrectura, qui non credebant resurrectura. |
| [0850C] | Nactae denique haereses duos homines ab Apostolo editos, interiorem, id est animam, [0850C] et exteriorem, id est carnem; salutem quidem animae, id est interiori homini, exitium vero carni, id est exteriori, adjudicaverunt; quia scriptum sit Corinthiis: Nam etsi homo noster exterior corrumpitur, sed interior renovatur de die et die. |
| [0816A] | Vas enim capacitatis nomine dicta est, qua animam capit et continet; homo vero, de communione naturae, quae eam non instrumentum in operationibus praestat, sed ministerium. |
| [0877B] | Etenim quam absurdum, quam vero et iniquum, utrumque autem quam Deo indignum, aliam substantiam operari, aliam mercede dispungi; ut haec quidem caro per martyria lanietur, alia vero coronetur; item e contrario, haec quidem caro in spurcitiis volutetur, alia vero damnetur! |
| [0820B] | Non enim hanc esse in vero, quae sit in medio, dissidium carnis atque animae: sed ignorantiam Dei, per quam homo mortuus Deo, non minus in errore jacuerit quam in sepulcro. |
| [0873A] | Totum habitum, totum exitum Lazari, omnium quoque caro hodie experitur, anima vero nullius. |
| [0866C] | Cum igitur imaginem et choici et coelestis in conversatione constituat, illam [0866C] ejerandam, hanc vero sectandam; dehinc adjungat: Hoc enim dico, id est, propter ea quae supra dixi (conjunctio est enim sensus supplementum antecedentibus reddens), quod caro et sanguis regnum Dei haereditati possidere non possunt; nihil aliud intelligi mandat carnem et sanguinem, quam supradictam imaginem choici: quae si in conversatione censetur vetustatis, conversatio autem vetustatis non capit Dei regnum, proinde caro et sanguis, non capiendo Dei regnum, ad conversationem rediguntur vetustatis. |
| [0860B] | Ex sequentibus adhuc discas, opera carnis damnari, non ipsam: Itaque, fratres, ait, debitores sumus, non carni, ut secundum carnem vivamus: si enim secundum carnem vixeritis, futurum est ut moriamini; si vero spiritu carnis actus mortificaveritis, vivetis. |
| [0877B] | Etenim quam absurdum, quam vero et iniquum, utrumque autem quam Deo indignum, aliam substantiam operari, aliam mercede dispungi; ut haec quidem caro per martyria lanietur, alia vero coronetur; item e contrario, haec quidem caro in spurcitiis volutetur, alia vero damnetur! |
| [0851B] | VI), temporale et leve pressurae nostrae , per supergressum, in supergressum , aeternum gloriae pondus perficiet in nobis, non intuentibus quae videntur, id est passiones; sed quae non videntur, id est mercedes: quae enim videntur, temporalia sunt; quae vero non videntur, aeterna sunt . |
| [0831B] | Cum igitur et status temporum ultimorum Scripturae notent, et totam Christianae spei frugem in exodio saeculi collocent; apparet, aut tunc adimpleri totum quodcumque nobis a Deo repromittitur; et vacat quod hic jam ab haereticis vindicatur; aut si et agnitio sacramenti, [0831B] resurrectio est, salva utique illa creditur, quae in ultimo praedicatur; et sequitur, ut eo ipso, quo haec spiritalis vindicetur, illa corporalis praejudicetur: quia si nulla tunc annuntiaretur, merito sola haec, et tantummodo spiritalis, vindicaretur; cum vero et in ultimum tempus edicitur, corporalis agnoscitur, quia non et tunc spiritalis annuntiatur. |
| [0794B] | Neque vero etiam peregrinationem a corpore pro ipsis facere, quod addat Apostolus , reportare debere per corpus secundum quae gessit quis, bonum sive malum. |
| [0797C] | Igitur, quantum ad haereticos, demonstravimus quo cuneo occurrendum sit a nobis; et occursum est jam suo quoque titulo, de Deo quidem unico, et Christo ejus, adversus Marcionem; de carne vero Domini, etiam adversus quatuor haereses; ad hanc maxime quaestionem [0798A] praestruendam, uti nunc de sola carnis resurrectione ita digeram, tanquam penes nos incertum, dum sit quoque certum penes Creatorem. |
| [0843A] | Quomodo denique salvus habebitur, qui poterit et perditus dici, carne scilicet perditus, anima vero salvus, nisi quod jam et anima in perdito constituatur necesse est, ut salva effici possit? |
| [0794C] | Et vero, etiam eodem corpore venturos mortuos, disputare [0794D] Apostolum. |
| [0860D] | Si vero sine anima nullius est sensus, intellige sensum carnis ad [0861A] animam esse referendum, carni interdum deputatum, quia per carnem administratur; et ideo habitare ait delinquentiam in carne, quia et anima, a qua delinquentia inducitur, inquilina est carnis, mortificatae quidem, sed non suo, verum delinquentiae nomine. |
| [0868A] | Jam vero cum devorari habeat corruptivum istud ab incorruptibilitate, id est caro, et mortale istud, ab immortalitate, id est, sanguis post resurrectionem ex demutatione; merito, non demutata ac devorata caro [0868B] et sanguis, regnum Dei haereditate possidere non possunt, non tamen resuscitata. |
| [0793A] | Neque vero Dei potentiam excedere resurrectionem carnis. |
| [0873C] | Anima vero, etsi corpus, tamen, quia ipsa est corpus non animatum, sed animans potius, animale corpus non potest dici, nec fieri quod facit. |
| [0817B] | Cum vero etiam facta devincta sint meritis, facta autem per carnem administrentur; jam non sufficit animam sine carne foveri, sive cruciari, pro operibus etiam carnis, etsi habet corpus, etsi habet membra; quae proinde illi non sufficiunt ad sentiendum plene, quemadmodum nec ad agendum perfecte. |
| [0851A] | Inspice nunc quomodo exteriorem quidem hominem corrumpi allegarit, interiorem vero renovari de die ac die. |
| [0861C] | Nunc vero [0862A] liberi facti a delinquentia, famulati autem Deo, habetis fructum vestrum in sanctificium ; finem autem, vitam aeternam. |
| [0840C] | Illud etiam de argutissimis istis demutatoribus ossium, et carnium, et nervorum, et sepulcrorum requiro cur si quando in animam quid pronuntiatur, nihil aliud animam interpretantur, nec transfigurant eam in alterius rei argumentum; cum vero in aliquam speciem corporalem quid edicitur, omnia potius asseverant, quam quod nominatur? |
| [0858A] | Si vero sicut ipsum, non utique sine carne. |
| De Spectaculis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0641A] | Si vero [0641B] Trochilus Argivus auctor est currus, primo Junoni id opus suum dedicavit. |
| [0641A] | De jugo vero quadrigas soli, bigas lunae sanxerunt. |
| [0653B] | Imo qui propter homicidae poenam probandam ad spectaculum veniat, idem gladiatorem ad homicidium flagellis et virgis compellat invitum; et qui insigniori cuique homicidae leonem poscit, idem gladiatori atroci petat rudem, et pileum praemium conferat: illum vero confectum [0654A] etiam oris spectaculo repetat, libentius recognoscens de proximo, quem voluit occidere de longinquo, tanto durior si noluit CAPUT XXII. |
| [0631A] | Jam vero nemo est, qui non hoc quoque praetendat (Gen. |
| [0649B] | Si vero nusquam, ideo nec in Circo. |
| [0630B] | Ad utrumque, adhuc forsan alicui opiniones ethnicorum blandiuntur, quae in ista caussa adversus nos ita argumentari consueverunt: Nihil obstrepere religioni in animo et consciencia tanta solatia extrinsecus oculorum vel aurium: nec vero Deum offend oblectatione hominis, qua, salvo erga Deum metu et honore, suo in tempore et suo in loco frui, scelus non sit. |
| [0641B] | Sed postea tam voluptate, quam superstitione provecta, russeum alii Marti, alii album Zephyris consecraverunt; Prasinum vero terrae matri vel verno Venetum coelo et mari, vel autumno. |
| [0630B] | Atquin hoc cum maxime paramus demonstrare, quemadmodum isthaec non competant verae religioni et vero obsequio erga Deum verum. |
| [0627D] | Primo duo plausibilia ethnicorum argumenta removet, quorum primum: Nihil obstrepere religioni in animo et in conscientia tanta solatia extrinsecus oculorum, vel aurium, nec vero Deum offendi oblectatione hominis. |
| [0655A] | Jam vero ipsum opus personarum, quaero an Deo placeat, qui omnem similitudinem vetat fieri, quanto magis imaginis suae. |
| [0643A] | Quae vero voce et modis et organis et lyris transiguntur, Apollines et Musas et Minervas et Mercurios mancipes habent. |
| De Virginibus Velandis | Reditus in Auctori Indicem |
| [0905B] | Nam foeminas quidem a duodecim annis, masculum vero a duobus amplius ad negotia mittunt, [0906A] pubertatem in annis, non sponsalibus aut nuptiis decernentes. |
| [0897C] | Nunc vero non quasi jam nuptam mulierem Mariam pronuntiaverunt, [0898A] sed quasi nihilominus foeminam, etiamsi non sponsam, quasi hoc a primordio dictam. |
| [0888A] | Dupinii verum est cum agitur de dogmate, non vero cum de disciplina parvi momenti. |
| [0907A] | Quo ergo foris quidem bonum suum abstrudunt, in ecclesia vero provulgant? |
| [0900A] | Itaque cum de viro et muliere Apostolus tractet, cur illam oporteat velari, illum vero non, apparet cur et virginis silentium fecerit: eadem ratione scilicet virginem in muliere intelligendam sinens, qua et puerum ut in [0900B] viro deputandum non nominavit, totum ordinem utriusque sexus propriis vocabulis complexus, mulieris et viri. |
| [0908A] | Si vero non accepisti, quid habes quod datum tibi non est? |
| [0903B] | Nam virginitas gratia constat, continentia vero virtute. |
| [0905A] | De caeteris vero, id est, quae desponsatae non sunt, viderit parentum procrastinatio ex angustiis vel scrupulositate descendens, viderit et ipsum continentiae votum. |
| Fragmenta Varia | Reditus in Auctori Indicem |
| [1135A] | An vero plura scripserit adversus haereticos, dubitare me fecit aliquando, quod de eo scribit Vincentius Lirinensis: «Sciunt Marciones, Apelles, Praxeae, Hermogenes, Judaei, Gentiles, Gnostici, caeterique quorum ille blasphemias multis ac magnis voluminum suorum molibus, velut quibusdam fulminibus evertit. |
| [1136B] | Multo vero minus adridet stylus libri ad amicum aegrotum, et etiam ibi Scripturae citantur juxta editionem B. |
| [1128B] | Quia vero promisimus integram nos historiam hic edituros de Apelle et ejus haeresibus, faciemus id quam paucissimis licebit. |
| [1132D] | Brevior vero et instituto auctoris magis conformis est illa quae habetur ejusdem lib. |
| [1135A] | Et vero utinam exstaret Index Septimii Tertulliani, cujus supra fit mentio in fragmento libri de Vestibus Aaron! |
| [1125D] | Jam vero etiam duas scripturas affert, quibus animam Dei flatum probasse se significat, Gen. |
| [1123A] | Neque vero etiam illorum placet sententia qui duos diversos libros [1124A] Tertulliani dictis locis videri volunt, cum utrumque disertis verbis B. |
| [1134D] | Et toto libro de Habitu muliebri, peculiariter vero de gemmis, cap. |
| [1128C] | Inde in alteram foeminam impegit, illam virginem Philumenen, postea vero immane prostibulam; cujus signis et prodigiis inductus, librum edidit, quem Phaneroseis Philumenes inscripsit, quam quasi prophetissam sequebatur. |
| [1126A] | De Veste sacerdotali; quarum quatuor, feminalia nempe, linea tunica, baltheus et cidaris etiam sacerdotibus [1126A] erant communes; reliquae vero propriae Pontificum, utpote, tunica talaris hiacinthina cum tintinnabulis, superhumerale sive ephod, rationale, et lamina aurea. |
| [1128C] | Neque vero desertor dumtaxat, sed et emendator Marcionis, ac discipulus supra magistrum appellatur ab auctore, lib. |
| [1129B] | Terrestrem vero paradisum disertis verbis de Adam loquens, agnoscit lib. |
| [1129B] | In dicti loci Commentario, auctor vero illum non distinguit a sinu Abrahae, quem sublimiorem tamen inferis confitetur: verum etiam de hoc in Prolegomenis inter Paradoxa. |
| [1128C] | Neque vero in hoc solum quod, uti illic diximus, unum Deum superiorem faceret, alterum Dominum dicat, sed angelum faciat, verum et in reliquis paulo prius recensitis haeresibus, quas seductus a Philumene novas induxit. |
| [1123C] | [1123C] An istud referatur ad peculiarem aliquem librum ejus tituli, quod magis tamen probatur, an vero ad tractatum ea de re per aliquot lineas Tertulliani, l. |
| [1125B] | Sin vero legamus (quod lectum forte ab illo fuit) επιτασιν, censebitur Novatiani liber, dilatio argumenti a Tertulliano tractati lib. |
| Genesis [Incertus] | Reditus in Auctori Indicem |
| [1100C] | Tu vero cui visa fuit sententia verax Conjugis, immiti cessit quae victa draconi, Deflebis miserum per tempora longa laborem, Nam tibi triticeae surget pro germine messis Carduus, et spinis multum paliurus acutis: Ut cum visceribus lassis et pectore moesto, Plurima sollicitos praestent suspiria victus: Donec in occiduo venientis tempore mortis, Unde geris corpus terrae reddare jacenti. |
| Sodoma [Incertus] | Reditus in Auctori Indicem |
| [1104A] | Tunc Loth ingreditur Segor; simul exoritur sol, Ultimus ille quidem, in Sodomamque incendia fervens Infert; nam totos radios armaverat igni, [1103D] Aemula subsequitur caligo includere lucem Coeptans, atque globos confuso intexere coelo; Fumantes coeunt nubes, novus irruit imber, [1104A] Sulphura cum flammis flagrantibus aestuat aether, Exustus crepitat liquidis ardoribus aether Hinc habet in falso de vero fabula famam Solis progeniem currus optasse paternos, Nec valuisse levem puerum frenare superbos Ignis equos, arsisse orbem; tunc fulmine raptum Aurigam; illicitum planctum mutasse sorores. |
Cooperatorum Veritatis Societas
© 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur.
Litterula per inscriptionem electronicam: Cooperatorum Veritatis Societas
«Ubi Petrus, ibi Ecclesia, ibi Deus (Ambrosius) ... Amici Veri Ecclesiae Traditionalisti Sunt.»
Divus Pius X Papa: «Notre Charge Apostolique»